Metoda tekstu przewodniego

Informacje ogólne

Metoda tekstu przewodniego jest metodą poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, rozwiązywania problemów w twórczy sposób, stosowania zdobytej wiedzy w praktyce.

Cele, zastosowanie:

Metoda ta jest odmianą nauczania problemowego. Ma ona charakter strukturalny - problem jest przedstawiony jako struktura o niewystarczającej ilości danych, która musi być uzupełniona przez ucznia drogą poszukiwań. W tzw. „tekście przewodnim” przedstawiony jest problem, kolejne kroki i zadania pośrednie, które pozwolą na Jego rozwiązanie. Nauczyciel organizuje proces lekcyjny, a uczniowie szukają informacji, pomysłów rozwiązań. Metoda aktywizuje uczniów do działania. Uczeń szukając zarówno sposobu, jak i wiedzy niezbędnej do rozwiązania problemu, musi włożyć dużo wysiłku, aby sobie poradzić z zadaniem.

Przebieg:

1. Przedstawienie uczniom zadania do wykonania w czasie lekcji i opis źródeł informacji - materiałów potrzebnych do realizacji zadania (katalogi, encyklopedie, przewodniki itp.)

2. Uczniowie wykonują zadanie samodzielnie lub w zespołach, mając do pomocy teksty przewodnie, zawierające pytania prowadzące, ew. ramy czasowe i organizacyjne. Można także załączyć przygotowane do wypełnienia formularze lub teksty.

3. Praca uczniów przebiega zazwyczaj w sześciu fazach:

Faza I Zbieranie i analizowanie informacji

W fazie tej uczniowie:

• Zapoznają się z zadaniem, które mają wykonać

• Dokonują przeglądu różnych materiałów źródłowych

• Dokonują analizy dostępnych środków badawczych (jeżeli taki jest charakter zadania)

• Poszukują odpowiedzi na pytania wiodące (pomocnicze) zawarte w tekście przewodnim

• Ew. dokonują przeglądu rozwiązań podobnych zadań.

Faza II Planowanie wykonania ćwiczenia

W tej fazie uczniowie poszukują propozycji procesu realizacji zadania.

Przygotowują:

• Plan wykonania zadania

• Ustalają kolejność wykonania poszczególnych czynności

• Planują dobór metod, środków pomocniczych (ew. przyrządów).

Faza III Ustalenie zgodności planowanego wykonania z możliwościami (zasobem wiedzy, umiejętności i warunkami technicznymi).

W tej fazie plan powinien być szczegółowo omawiany z nauczycielem. Kolejności wykonania części zadania

• Uwarunkowań technicznych

• Warunków bezpieczeństwa (w przypadku badań doświadczalnych)

Po uzgodnieniach uczniowie otrzymują narzędzia niezbędne do wykonania zadania (w przypadku badań doświadczalnych)

Faza IV Praktyczne wykonanie zadania określonego w treści ćwiczenia.

W fazie tej uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy, a w przypadku ćwiczeń praktycznych zwraca uwagę na bezpieczeństwo.

Faza V Sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia.

Faza ta może mieć charakter prezentacji wyników na forum klasy i publicznej dyskusji nad wynikami pracy. Może też przyjąć formę dyskusji wewnątrz zespołu

wykonującego zadanie.

Faza VI Analiza sposobu wykonania zadania.

W tej fazie uczniowie szukają odpowiedzi na pytania: Czy wybrany sposób rozwiązania był skuteczny? Czy można znaleźć prostsze rozwiązania (mniej czasochłonne, bardziej logiczne, obarczone mniejszymi niepewnościami?

Ramy organizacyjne:

W zależności od zadania praca metodą tekstu przewodniego może trwać od kilkunastu minut do dwóch godzin lekcyjnych (możliwe jest to np. podczas lekcji przyrody). W naukach przyrodniczych metoda ta sprawdza się podczas pracy w zespołach. Jest skuteczna zarówno przy wprowadzaniu nowego materiału, jak i przy problemowych lekcjach ćwiczeniowych.

Stosowanie tej metody powinno być systematyczne i postępujące - od krótkich form i prostych zadań do prac zbliżonych do projektu uczniowskiego.

2