epoka	charakterystyka	przykłady
prehistoria	MALARSTWO JASKINIOWE-PALEOLIT: ewolucja: 1.kontur 2.kontur wypełniony płaską plamą 3.światłocień, iluzja bryły - bizony na wypukłościach skały; materiały: palce, dmuchawki, pędzle z włosia farba z ochry - glinki, czerń z kości zwęglonych, biel skały, treść/funkcja: magiczna, głównie zwierzęta, b. realistycznie, figura ludzka schematycznie, chęć zapewnienia powodzenia na polowaniu; przykłady: Altamira - Hiszpania; Lascaux -Francja -------------------------------------------------------------------------------- RZEŹBA - FIGURKI WENUS W PALEOLICIE małe rozmiary, podkreślone cechy płodności - piersi, brzuch, brak zarysów twarzy, funkcja: kult płodności ------------------------------------------------------------------------------------ NEOLIT - ARCHITEKTURA SAKRALNA: MEGALITY - WSZYSTKIE BUDOWLE KAMIENNE MENHIR - pojedynczy pionowy DOLMEN - dwa pionowo, na nich jeden poziomo, rodzaj grobowca KROMLECH - krąg kamienny, cmentarzysko? misc. kultu? obserwatorium?	Wenus z Willendorf kromlech w Stonehenge, Anglia
Mezopotamia od IV tysiąclecia p.n.e: Sztuka Sumerów - najstarsza znana cywilizacja na ziemi - PISMO PIKTOGRAFICZNE od III tysiąclecia Akadowie ; od II tysiąclecia: Asyria (półn. Irak) od II tysiąclecia Babilonia (połud.Irak); sztuka Perska (Iranu) od VII w.p.n.e. potem tereny zajęte przez Aleksandra Mac., Rzym, Arabów, Turków Po I wojnie światowej Mezopotamię podzielono między Syrię, Irak, Iran i Turcję	(kolebka cywilizacji,wynalezienie pisma klinowego na glinanianych tabliczkach, zikkuraty, okładzina z glazurowanej cegły) miasta Sumerów: Uruk, Ur - mury obronne, świątynie typu zikkurat z okładziną z glazurowanej cegły; z Uruk pochodzi Epos o Gilgameszu, z Ur Abraham; pieczęcie cylindryczne; rzeźba - małe figurki wotywne, złożone dłonie, duże oczy; liczne posągi władcy z diorytu - GUDEI mozaiki - sztandar z Ur Akadowie - miasto Akad świątynie, rzeźby, płaskorzeźby, pieczęcie miasta na wzniesieniach z murami obronnymi i fosami (ASZUR, NINIWA), król Niniwy: Asurbanipal- 7 w pne, każda świątynia posiadała zikkurat; przy wejściu do pałaców LAMASSU - posąg skrzydlatego byka z ludzką twarzą (bóstwo opiekuńcze) płaskorzeźby z pałacu Aszurbanipala w Niniwie: UMIERAJĄCA LWICA Babilonia - stela Hammurabiego, stele graniczne: KUDURRU; fryzy z modelowanej cegły; miasto Babilon - mury z 8 bramami, w środku świątynie, BRAMA ISZTAR, ZIKKURAT ETEMENANKI, OGRODY SEMIRAMIDY PERSEPOLIS - miasto założone przez Dariusza I, vi w.p.n.e;	zikkurat z Ur Umierająca Lwica z pałacu Asurbanipala w Niniwie Brama Isztar w BABILONIE Isztar - bogini miłości, piękna,wojny i zemsty
Egipt Stare Państwo 2900-2100pne Średnie Państwo 2100-1600pne. Nowe Państwo 1600-1100 pne	okres świetności -budowa piramid; rzeźba w kamieniu - KANON -idealizacja faraona, wiecznie młody, relief, w wykroku, ramiona przy tułowiu upadek Egiptu, najazd Hyksosów, portret pesymistyczny władcy - SEZOSTRISA III; oszczędniejsze budownictwo: ŚWIĄTYNIE KUTE W SKALE kanon świątyni wolno stojącej: aleja sfinksów, pylony, dziedziniec kolumnowy, sala hypostylowa, święte świętych, pomieszczenia coraz mniejsze i ciemniejsze; XIV wpne - panowanie faraona Echnatona, monoteizm, 1 bóg Aton, stolica Tell-el -Amarna, realizm w przedstawieniu władcy: wydłużona czaszka, zapadnięta klatka schodowa, wydatny brzuch, MALARSTWO EGIPSKIE: kanon: twarz z profilu, oko en face, nogi z profilu kompozycja pasowa. rzędowa, rytmiczna, figury skierowane w jedną stronę, płaska plama, czarny kontur; perspektywa hierarchiczna, topogtraficzna	PIRAMIDA CHEOPSA, CHEFRENA I MYKERINOSA ORAZ W GIZIE TRIADA MYKERINOSA portret SEZOSTRISA III; Świątynia skalna w Beni Hasan świątynia Horusa w Edfu Echnaton z rodziną-płaskorzeźba
Kreta 2000-1400pne	Pałac w Knossos - plan labiryntu z dziedzi ncem w centrum, czerwone kolumny zwężające się ku dołowi, kult byka, rogi byka - ozdoba murów, freski - pod wpływem egipskim: żywe barwy, synteza, okonturowanie, figurki kapłanek z wężami w charakterystycznych strojach: dzwonowate spódnice, gorsety rozpięte na piersiach.	pałac w Knossos na Krecie; malowidła: Paryżanka; Książę wśród lilii
Mykeny od 1400 pne	Mykeńczycy-plemię wojowników, twierdze z olbrzymich głazów , pałac na planie prostokąta z paleniskiem pośrodku- MEGARON, , groby szybowe i kopulaste: TOLOSY	BRAMA LWÓW W MYKENACH; ZŁOTA MASKA GROBOWA Z MYKEN
Grecja O.ARCHAICZNY XII-VWPNE O.KLASYCZNY v-POŁ.IV WPNE ----------------------- O. HELLENISTYCZNY POŁ. IV -I wpne	Rzeźba zwarta, frontalna -KUROS (archaiczny uśmiech, akt), KORA porządek dorycki, joński rozkwit Aten pod rządami Peryklesa, Akropol: świątynie na wzgórzu, pogrubienie kolumn ENTHASIS, wypukły STYLOBAT rozwój rzeżby, idealizacja, wprowadzenie ruchu, kontrapost, marmur lub chryzelefantyna, stopniowe uwysmuklanie postaci ------------------------------------------------------------------------------------------------ podboje Aleksandra Macedońskiego, rozwój rzeźby: kompozycje wielofiguralne, rozczłonkowane, b. dynamiczne, nowe tematy: ból, cierpienie, rodzajowość, erotyzm, humor, satyra malarstwo wazowe: styl geometryczny, orientalizujący (VII wpne -chimery, gryfy), czarnofigurowy (VII/VI wpne), czerwonofigurowy (od vi wpne)	woźnica z Delft Akropol: Propyleje(Mnesikles); Partenon (Ichtinos i Kallikrates); Erechtejon rzeźba: Myron -Dyskobol; Fidiasz-Atena Partenos, Nike zawiązująca sandał: styl mokrych szat; Poliklet-Doryforos Praksyteles-Hermes z małym Dionizosem; Skopas- Bachantka; Lizyp-Odpoczywający Ares, Apoksyomenos; Grupa Laokoona Nike z Samotraki Ołtarz pergamoński Wenus z Milo Chłopiec duszący gęś Chłopiec wyciągający cierń z nogi Amor i Psyche
Etruskowie X-I w.pne	RZEŹBA NAGROBKOWA-SEPULKRALNA: sarkofagi z terakoty - wypalanej z gliny ukazujące pary małżeńskie, brak idealizacji typowej dla Grecji, reazlizm, akcent na uczucie łaczące zmarłych, błędy w proporcjach	SARKOFAG MAŁŻONKÓW Z CAERE
Rzym okres cesarstwa 31rpne-Vwne	ARCHITEKTURA: nowe materiały: cegła, cement, nowe porządki: toskański, kompozytowy świątynie na płaskim terenie, na wysokim cokole nowości techniczne: kopuła (Panteon), hypocaustum (ogrzewanie podpodłogowe), akwedukty budowle użyteczności publicznej: termy (łaźnie), amfiteatry (walki gladiatorów), cyrki (wyścigi rydwanów), bazyliki (hale handlowe), plan miasta: na 2 osiach: decumanus i cardo, forum(rynek) w centrum, willa podmiejska: 2 dziedzińce: atrium i perystyl RZEŹBA: silny realizm -weryzm tradycje odlewów twarzy zmarłych-galerie przodków, relief historyczny (KOLUMNA TRAJANA - RELIEF WSTĘGOWY; ARA PACIS=OŁTARZ POKOJU), Pomniki: łuki triumfalne z figurami cesarzy na szczycie, pomnik konny (Marka Aureliusza); MALARSTWO: ŚCIENNE-POMPEJE szkicowe, efekty impresjonistyczne, tematyka mitologiczna, portret, martwa natura, iluzjonizm architektoniczny	ŚWIĄTYNIA MAISON CAREE W NIMES; AKWEDUKT W NIMES; PANTEON W RZYMIE; KOLOSEUM W RZYMIE; KOLUMNA TRAJANA W RZYMIE; OŁTARZ POKOJU, POMNIK MARKA AURELIUSZA; ŁUK TYTUSA; ŁUK KONSTANTYNA;
sztuka wczesnochrześcijańska II -VI wpne	do 313 rne (EDYKT MEDIOLAŃSKI) - O.KATAKUMBOWY- rozwój malarstwa katakumbowego - pogańska forma, nowa treść; wytworzenie się symboliki chrzescijańskiej: ryba -Chrystys, Dobry Pasterz, paw-nieśmiertelność, ptaki - dusze, Amor i Psyche- miłość Boga do duszy ludzkiej; po EDYKCIE MEDIOLAŃSKIM - rozwój budownictwa: bazylika z atrium, orientowanie kościoła,martyrium, mauzoleum baptysterium, kościoły surowe na zewn., b. bogate w środku	fresk ukazujący bazylikę św. Piotra, Dobry Pasterz z Mauzoleum Galii Placydii w Rawennie
sztuka bizantyjska od 330 (założ. Konstantynopola) do 1453 (zajęcie Konstantynopola przez Turków)	świ ątynie surowe na zewn. bogate w środku (mozaiki); mozaiki: postaci frontalnie, szeroko otwarte oczy, głowy na tej samej wysokości - izokefalizm, hieratyzm (sztywność, oficjalność), złote tło;	Kościół San Vitale w Rawennie, tam: mozaiki ukazujące cesarza Justyniana i cesarzową Teodorę;
sztuka karolińska 2 poł. VIII-IX w.	Karol Wielki, inspracje sztuką antyczną	kaplica w Akwizgranie 800 r.
Romanizm X-XIII w.	Architektura: głównie sakralna, łuk półkolisty, sklepienie kolebkowe, kolebkowo-krzyżowe, proste bryły geometryczne, materiał: kamień, plan:krzyża łacińskiego, prezbiteria orientowane, zakończone absydą, małe, wysoko umieszczone okienka, biforia, triforium, lizeny, fryzy arkadkowe, we wnętrzu empory dla władcy; Rzeźba: funkcja służebna wobec architektury, PRAWO RAMY -musi się dostosować do pola architekt., BIBLIA PAUPERUM - przekazywanie treści wiary niepiśmiennym, duże głowy, dłonie, błędy anatomiczne - symboliczne traktowanie figury; skupiuona w portalu; części portalu: ościeża, odrzwia, tympanon, archiwolty, Malarstwo: freski, książkowe, najsłynniejsze-IRYJSKIE (mnichów w Irlandii) - sttrony dywanowe (całe pokryte ornamentem), bordiura, ornament plecionkowy (zapożyczony od celtyckiego wiecznego węzła -symbolizuje skomplikowaną drogę do nieba); ikonografia: MAIESTAS DOMINI, SYMBOLE 4 EWANGELISTÓW	Opactwo Maria Laach, kościół św. Michała w Hildesheim, CLUNY, PIZA, Kolegiata w Kruszwicy, w Tumie pod Łęczycą, k. św. Andrzeja w Krakowie, rzeźba: Ewa z Autun kolumny w Strzelnie drzwi gnieźnieńskie malarstwo: BOOK OF KELLS
Gotyk XIV w. po 1400 gotyk międzynarodowy data początkowa: 1144: przebudowa opactwa św. Dionizego pod Paryżem	Architektura: katedry, łuk ostry, system łuków przyporowych (łuk przyporowy, wieże ciśnień), sklepienie krzyżowo-żebrowe, elementy zdobnicze: pinakiel, żabki, kwiaton, wimperga, schemat fasady katedry francuskiej: portale, rozeta, galeria królewska, płasko ścięte wieże; we Francji labirynty na posadzkach - symboliczna pielgrzymka do Ziemi Świętej; witraże - symbolika światła jako obecności Boga; ambit - obejście wokół ołtarza z wieńcem kaplic Rzeźba: dalej uzależniona od architektury, ale coraz bardziej plastyczna, b. smukłe proporcje, pierwszy uśmiech (Anioł w Reims); rzeźba nagrobkowa- sarkofagi baldachimowe; Wit Stwosz: Ołtarz Mariacki w Krakowie- silny realizm, styl ostro łamanych szat, złocenia, ale wpływy renesansu- łuk półkolisty; tematy: Pasja: Krucyfiks, Pieta styl międzynarodowy po 1400: elegancja, dekoracyjność, dworskość, Piękne Madonny Malarstwo: książkowe, narodziny sztalugowego (tempera na drewnie); złote tło, wysmykłe proporcje, styl ostro łamanych szat, perspektywa hierarchiczna; ok. 1400 - styl międzynarodowy (Dyptyk Wiltona, Godzinki Braci Lmbourg)	katedra Notre Dame w Paryżu; katedry w Reims, Chartres, Amiens Sainte Chapelle w Paryżu; Kościół Mariacki w Krakowie; Bazylika Mariacka w Gdańsku, Grupa Zwiastowania i Nawiedzenia w Reims, Pieta Awiniońska Dyptyk Wiltona, Godzinki braci Limbourg; Piękna Madonna z Krużlowej, z Wrocławia; Pieta z Lubiąża; Opłakiwanie z Chomranic; Pieta Małopolska
Renesans XV-XVI data początkowa: konkurs na drzwi do baptysterium florenckiego: 1401 (Ghiberti-Ofiara Izaaka)	Malarstwo: Alberti: aby obraz był jak okno na świat, sceny dzienne, światło równomiernie rozproszone, kompozycja statyczna, piony, poziomy, zamknięta, symetryczna, obserwacja światła, rzucanego cienia, początkowo tempera na drewnie, Van Eyck w Niderlandach wprowadził olej; szkoły: florencka: zacięcie naukowe - wynalezienie perspektywy zbieżnej (Masaccio), pierwsze sekcje zwłok, tempera na drewnie; linearyzm, wenecka: olej na płótnie, dominacja plamy nad linią, nastrój tajemnicy, rozmarzenia, późne lato, popołudnie, złocista kolorystyka, rola pejzażu (Tycjan); północna: Niderlandy - niezwykła szczegółowość, rodzajowość, sceny w mieszczańskich wnętrzach, rozbudowana symbolika religijna; nowe tematy: portret, mitologia, akt Leonardo- odkrycie perspektywy powietrznej, sfumato Rzeźba:
Manieryzm ok. 1600	studium ciała, świetna anatomia, realizm, akt, temat ulubiony: Dawid, odrodzenie pomnika konnego, typ sansovinowski nagrobka - nagrobek w niszy przy ścianie, postać wsparta na łokciu, noga zgięta w kolanie; twórczość Michała Anioła; Architektura: łuk półkolisty, kierunki horyzontalne, pałace miejskie z rustykowaniem i dziedzińcem arkadowym, wille podmiejskie Architektura w Polsce: dziedziniec wawelski arkadowy wzorem dla innych, kaplica Zygmuntowska - `Perła architektury na Północ od Alp” miasto idealne: Zamość głównie malarstwo: kompozycja dynamiczna, niespokojna, po diagonalnej, sceny wielogiguralne, skomplikowane pozy, ostre kontrasty swiatłocieniowe, neurotyczne zestawienia barwne, wydłużone sylwetki, figura serpentinata, treści skomplikowane alegorie, erotyczne, zaskakujące	Brunelleschi: kopuła katedry florenckiej; Przytułek Niewiniątek we Florencji; Bramante, Tempietto; Palladio, villa Rotonda, Masaccio, Trójca św. Botticelli, Wiosna,Narodziny Wenus; Giorgione, Burza, Śpiąca Wenus Tycjan, Wenus z Urbino; van Eyck, Małżeństwo Arnolfini Leonardo, Dama z łasiczką, Mona Lisa, MADONNA W GROCIE, Ostatnia wieczerza Rafael, Zaślubiny Marii Michał Anioł, Sąd Ostateczny Szkoła z Fontainbleau: Diana łowczyni Durer, 4 Jeźdźców Apokalipsy, Św. Hieronim, Melancholia, Rycerz, śmierć i diabeł Brueghel, Wesele chłopskie Bosch, Ogród rozkoszy, Wóz z sianem, Memling, Sąd Ostateczny Rzeźby Michała Anioła Donatello, Dawid, Pomnik Gattalematy w Padwie; Verocchio, Dawid, Pomnik Colleoniego w Wenecji Michała anioł, Pieta Watykańska Berecci, dziedziniec wawelski, kaplica Zygmuntowska, nagrobek Zygmunta Starego Zamek w Baranowie -------------------------------- Bronzino, Alegoria El Greco, Pogrzeb hrabiego Orgaza Bologna, Porwanie Sabinek
Barok XVII -XVIII w. początek: sobór trydencki: 1545-63	Architektura: fasada jezuicka: woluty niwelują różnice pomiędzy nawą główną a bocznymi; w baroku także inne fasady kościołów: dwuwieżowe, falujące Borrominiego; model pałacu entre cour et jardin (Wersal), tu także ogród geometryczny Malarstwo: Caravaggio - caravaggionizm - nokturny (sceny nocne), ostre kontrasty światła i cienia, realizm, dynamika; Pozzo-wynalezienie malarstwa iluzjonistycznego (kwadratura) nowe tematy w malarstwie północnym: martwa natura, pejzaż, scena rodzajowa (vanitas) Rzeźba b. dynamiczna, mistycyzm, mitologia, kolorowe marmury, nagrobki -postacie klęczą, figura serpentinata, Bernini	Rzym:fasada Il Gesu Borromini, san Carlo, Francja:Wersal Polska: Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, Zamek Królewski w Warszawie Pałac w Wilanów Caravaggio, Powołanie św. Mateusza; Smierć Matki Boskiej; Rubens, Porwanie córek Leukippa; Rembrandt, Wymarsz strzelców, Lekcja anatomii Vermeer, Kobieta ważąca perłę Bernini, Ekstaza św. Teresy, Tron św. Piotra
Rokoko XVIII w. 1720-1790	stylo-fazo-nurt,ostatni etap baroku; formy małe: malarstwo: obrazy o tematyce erotycznej, dworskiego flirtu do buduaru kompozycja asymetryczna, kolorystyka pastelowa, wydłużone proporcje; architektura: pawilony w ogrodach, ażurowe formy, okna do podłogi, rocaille rzeźba: figurki porcelanowe	Fragonard, Huśtawka Watteau, Odjazd na Cyterę;
Klasycyzm 2 poł. XVIII wieku	Malarstwo: kompozycje statyczne, dominacja rysunku, kolorystyka stonowana, chłodna, akademickie fini, duże formaty na tematykę klasyczną; Rzeźba: statyczna, tematyka mitologiczna, biały marmur, szlifowany na gładko (Canova), Thorvaldsen, Tatarkiewicz Architektura: Nawiązania do starożytności, często Panteonu, biel, oszczędna dekoracja, ornament zaczerpnięty ze starożytności, porządki greckie i rzymskie, w Polsce motyw dworu szlacheckiego z gankiem - tympanonem	Petit Trianon Chalgrin, Łuk Triumfalny w Paryżu; Kościół św. Genowefy w Paryżu; Kościół św. Magdaleny Merlini, Pałac Łazienkowski; Sz.B. Zug, Kościół ewangelicki w Wa-wie J.Kubicki, Belweder w Wa-wie; Canova, pomnik Pauliny Borghese, Thorvaldsen, Pomnik Kopernika, Pomnik Poniatowskiego David, Przysiega Horacjuszy, Śmierc Marata; Ingres, Żródło, Odaliska; Bacciarelli, Pomnik króla S.A. Poniatowskiego z klepsydrą;
Romantyzm 2 poł. XVIII w. do poł. XIX w.	malarstwo: maniera szkicowa, dynamiczny sposób malowania, akcentowanie śladu pędzla, silne kontrasty światłocieniowe, szeroka gama barwna, tematyka: narodowowyzwoleńcza, tematy aktualne, zjawiska nadprzyrodzone, miłość, zwłaszcza nieszczęśliwa, powiązanie portretu z krajobrazem (Anglia), fascynacja gotykiem, architektura: neogotyk	Goya, Gdy rozum śpi budzą się potwory; Rozstrzelanie powstańców madryckich; Delacroix, Wolność wiodąca lud na barykady; Gericault, Tratwa Meduzy; Friedrich, Mężczyzna i kobieta zapatrzeni w ksieżyc; Fussli, Nocne mary; Turner, Deszcz, para i szybkość; Constable, Wóz z sianem; Michałowski, Napoleon na koniu; Rodakowski, Portret matki; Blake, Przedwieczny; Gainsborough, Małżeństwo Andrews;
prerafaelici 1848	fascynacja malarstwem włoskim przed Rafaelem, prymitywami motyw Graala, Rycerzy Okrągłego Stołu, tematyka szekspirowska	J.E. MILLAIS, OFELIA Rosetti, Beata Beatrix
Realizm po połowie XIX wieku	tematyka społeczna- ciężka praca, ubóstwo, ograniczona paleta do brązów;	Courbet, Kamieniarze; Millet, Kobiety zbierające kłosy; Daumier, Ulica Transnonain; Riepin, Burłacy na Wołdze; A.Gierymski, Brama na Starym Mieście, Warszawskie Powiśle
Architektura XIX WIEKU	eklektyzm - łączenie wielu stylów w jednym historyzm - nawiązanie do jednego stylu	KANON: Charles Barry - Parlament w Londynie (bryła) Karl Friedrich Schinkel - Pałac w Kórniku (bryła) Zamek w Neuschwanstein (bryła) John Nash - Pawilon królewski  w Brighton (bryła)   Joseph Paxton - pałac Kryształowy w Londynie         Charles Garnier - opera w Paryżu (bryła, fasada)
IMPRESJONIZM od 1874	Manet: zjawisko przejściowe-pomost pomiędzy realizmem a impresjonizmem; malarstwo: nowość-wyjście w plener, cel - uchwycenie przelotnego wrażenia światła w krajobrazie; rezygnacja z czerni, dywizjonizm, przypadkowe kadrowanie, rola fotografii, nowe, tematy z codzienności (dworzec, wyścigi konne, ulica)	Edouard Manet - Olimpia, Śniadanie na trawie, Claude Monet - Impresja - wschód słońca, Dworzec Saint Lazare (dwie wersje), Katedra w Rouen (dwie wersje), Stogi (dwie wersje), Nenufary (dwie wersje), Edgar Degas - Primabalerina, Klasa tańca, Wyścigi konne, Absynt, Camille Pissarro - Czerwone dachy Pierre-Auguste Renoir - Wielkie kąpiące się, Moulin de la Galette, Śniadanie wioślarzy, Huśtawka, Akt w słońcu
NEOIMPRESJONIZM ok.1880 POST- IMPRESJONIZM XIX/XX	technika pointylizmu, powrót do pracowni, pracochłonna technika, wykonywanie obrazu nawet kilka lat (SEURAT, SIGNAC) Cezanne - geometryzacja, perspektywa symultaniczna zapowiedź kubizmu; Gauguin - płaska plama barwna, kontur=cloisonizm, tajemnicza sybolika, szkoła z Pont-Aven, potem wyjazd na wyspy tropikalne; zapowiedź symbolizmu Van Gogh - eskrepsyjny sposób malowania, kolor wyraża emocje - zapowiedć ekspresjonizmu Touluse-Lautrec - ojciec plakatu, rola linii, zapowiedź secesji	SEURAT, POPOŁUDNIE NAW WYSPIE GRANDE JATTE Paul Cezanne Góra Sainte-Victoire Vincent van Gogh -Jedzący kartofle, Nocna kawiarnia, Autoportret z zabandażowanym uchem, Droga z cyprysami, 12 słoneczników (1888, obraz z kolekcji Nowej Pinakoteki, Monachium), Sypialnia van Gogha, Kruki nad łanem zboża, Henri de Toulouse- Lautrec - Moulin Rouge, Paul Gauguin - Wizja po kazaniu- walka jakuba z aniołem, Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?
SYMBOLIZM ok. 1890	operowanie symbole, symbol -niejednoznaczny, nastrój tajemniczy	Gustave Moreau - Zjawa Puvis de Chavannes - Biedny rybak Arnold Böcklin - Wyspa umarłych (wersja z 1880 r.)
SECESJA XIX/XX w.	MALARSTWO: PŁASKA PLAMA, KONTUR, ASYMETRIA, ZIELEŃ, KOLORY PASTELOWE, TEMATYKA: CZĘSTO EROTYKA (Klimt), femme fatale architektura: inspiracja światem roślinnym, nieregularne plany, rozkład okien, dekoracje imitujące świat roślinny;	Antonio Gaudi - Casa Mila, Sagrada Familia (fasada) James Whistler - Pawia sala (wystrój) Stanisław Wyspiański - Bóg Ojciec (witraż), cykl widoków na kopiec Kościuszki, gmach Towarzystwa Lekarskiego (wystrój wnętrza, witraż), witraże i polichromie kościoła Franciszkanów w Krakowie, kartony do witraży wawelskich, Staś, Mietek, Podwójny portret Elizy Pareńskiej, Macierzyństwo Stanisław Witkiewicz - Willa pod Jedlami Aubrey Beardsley - Pawia suknia, Salome Gustave Klimt - Pocałunek, Judyta i Holofernes Alfons Mucha - plakat reklamujący bibułki „Job” Edward Munch - Krzyk, Madonna, Taniec życia Jacek Malczewski - Melancholia, Zatruta studnia (1906 r., Poznań), Thanatos (1902, Warszawa) Witold Wojtkiewicz - Krucjata dziecięca Józef Mehoffer - Dziwny ogród, Władysław Podkowiński - Dzieci w ogrodzie Leon Wyczółkowski - Kopanie buraków, Rybacy Jan Stanisławski - Topole nad wodą Emil Gallé przykładowy wazon Rodin, Pocałunek
FOWIZM ok. 1905-08	kolorystyka oderwana od rzeczywistości, żywa, ogranicznona konturem, płaska plama, bez światłocienia. nastrój i tematyka pogodna - twórca Matisse;	Matisse, Portret zony z zieloną pręgą;
KUBIZM 1906-	1. 1906/07 faza prekubistyczna: geometryzacja pod wpływek masek afrykańskich - portret Gertrudy Stein (1906), Panny z Avignon 2.1907-12 faza analityczna rozbicie na kryształy, ograniczenie gamy do brązów: Portret Ambrose Vollard (1910) 3. 1912/13 Kubizm hermetyczny -na granicy abstrakcji - portugalczyk Braque'a 4. 1913-lata 20. syntetyczny - uproszczony, płaski kształt, collage Trzej Muzykanci Picassa	Pablo Picasso -, Portret Gertrudu Stein, panny z Avignonu, Portret Kahnweilera, , Trzej muzykanci,
FUTURYZM 1909 kierunek włoski	bunt przeciw tradycji -podziw nad nowoczesnością, techniką, wizją przyszłości; w malarstwie zagadnienie różncyh faz ruchu kierunek włoski	Boccioni, Jedyne formy ciągłości w przestrzeni
NEOPLASTYCYZM ok. 1914	Piet Mondrian tylko 6 kolorów: 3 podstawowe i 3 niekolory (biały, czarny, szary), w kolorach symbolika żywiołów tylko linie wertyklane i horyzontalne perfekcyjna harmonia przesłanie do ludzi jak żyć
KONSTRUKTYWIZM OD OK.1913 ROSJA	KONSTRUOWANIA NOWEGO ŚWIATA DLA NOWEGO CZŁOWIEKA ABSTRAKCJA GEOMETRYCZNA CHĘĆ WSPÓŁPRACY Z PRZEMYSŁEM = PIONIERZY DESIGNU MALEWICZ: CZARNY KWADRAT NA BIAŁYM TLE- 1913, BIAŁY KWADRAT NA BIAŁYM TLE 1918 KONSTRUKTYWIZM W POLSCE: STRZEMIŃSKI - KOMPOZYCJE UNISTYCZNE; KOBRO - RZEŹBY PRZESTRZENNE;
SURREALIZM 1924 MANIFEST	LIDER ANDRE BRETON, KIERUNEK FRANCUSKI; FASCYNACJA PSYCHOANALIZĄ FREUDA, METODA AUTOMATYCZNEGO ZAPISU, EKLOROWANIE PODŚWIADOMOŚCI - DALI	S. DALI, UPORCZYWOŚĆ PAMIĘCI
POP ART LATA 50. I 60.	SZTUKA ŁATWA, LEKKA, MŁODZIEZOWA ODBICIE NOWEGO, KOMERCYJNEGO STYLU ZYCIA; NOWE TECHNIKI - SERGRAFIA - PODWAŻAJĄCE KULT WASNORECZNOŚCI I NIEPOWTARZALNOŚCI WYKONANIA (WARHOL)
HIPERREALIZM od ok. 1965 lata 60.	KONSEKWENCJA POP-ARTU - SLAJD WYŚWIETLANY NA PŁÓTNO, ODWZORPWYWANY, BARDZIEJ REALNY NIŻ FOTOGRAFIA; RZEŹBY Z ŻYWIC SYNTETYCZNYCH - ODLEWY Z ŻYWYCH OSÓB, UBRANE W PRAWDZIWE UBRANIA DUANE HANSON - RZEŹBA)
OP ART lata 50. i 60.	poprzez układy graficzne uzyskuje się iluzje optyczne; Vasarely, Bridget Riley
BAUHAUS, MODERNIZM	Bauhaus - nazwa elitarne szkoły dla projektantów w Dessau (dyrektor: Gropius), idea: projektanci wszystkich dziedzin kształceni razem by dom wyglądał spójnie; styl: mniej znaczy więcej-proste formy geometryczne, proste linie, biel, czasami okrągłe okienko, funkcjonalizm	Walter Gropius - siedziba Bauhausu w Dessau (bryła)
POSTMODERNIZM	nurt w architekturze przełomu XX i XXI w. po modernizmie odmienny od modernizmu nie ma ambicji awangardowych w architekturze komponowanie i kompilowanie architektura zależy od kontekstu Charles Jencks ,Post-Modern Architecture, 1975 Piazza d'Italia, Nowy Orlean, Charles Moore, 1975 mniej znaczy nudniej

---