Wyciąg z ustawy o Narodowym Banku Polskin 29.08.1997
Rozdział I Przepisy Ogólne
NBP:
Bank centralny RP
Ma osobowość prawną, prawo do używania pieczęci z godłem państwa, nie podlega wpisowi do rejestrów, siedziba to Warszawa
Podstawowym celem działalności jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki rządu, i ile nie zagraża to podstawowemu celowi
Do zadań NBP należy:
- organizacja rozliczeń pieniężnych
- prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi
- obsługa budżetu państwa
- regulowanie płynności banków i ich refinansowanie
- opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej
Ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP
Nie może być udziałowcem ani akcjonariuszem innych osób prawnych, oprócz tych które prowadzą działalność usługową wyłącznie na rzecz SkP lub instytucji finansowych.
Rozdział II Organizacja NBP
Organami NBP są:
Prezes NBP
Rada polityki Pieniężnej
Zarząd NBP
NBP wykonuje zadania przez 1) Centralę, 2) Jednostki organizacyjne.
J.org. są powoływane, przekształcane i likwidowane przez zarząd NBP. On też określa ich kompetencje.
Prezes NBP:
- Powoływany i Odwoływany przez SEJM na wniosek PREZYDENTA
- Kadencja 6 LAT, (max 2 kadencje pod rząd)
- Kadencja wygasa gdy: upłynie 6lat, śmierć, rezygnacja, odwołanie-> [choroba, skazanie, TS orzeknie zakaz zajmowanie kierowniczych stanowisk]
Zadania:
- Przełożony pracowników NBP
- Przewodniczy RPP, Zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego,
- Reprezentuje NBP na zewnątrz.
- ustala zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach
RPP
- Ustala założenia polityki pieniężnej, przedkładane sejmowi wraz z projektem ustawy budżetowej.
- Składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.
Na podstawie założeń polityki pieniężnej:
ustala wysokość stóp procentowych
ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość oprocentowania
ustala górne granice zobowiązań NBP zaciągnięte w zagranicznych inst. bank. i fin.
SKŁAD: 9 Członów= powoływanych przez 3 Prezydenta, 3 Sejm, 3 Senat..
- Przewodniczy im Prezes NBP
- Kadencja 6 lat, (max 1 kadencja)
Organy które powołały ODWOŁUJĄ gdy- zrzeka się, choroba, skazanie, jest członkiem partii lub z.z.. STWIERDZAJĄ WYGAŚNIĘCIE gdy umrze.
POSIEDZENIA:
- minimum 1 raz na miesiąc zwołuje przewodniczący lub 3 członków
- uchwały podejmuje się większością liczbą głosów przy ob. 5 członków.
- Ogłaszanie uchwał w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Zarząd NBP
- Kieruje działalnością NBP
- Skład Prezes NBP + 6-8 członków w tym 2 v-ce prezesów.
- Powołuje i odwołuje Prezydent RP na wniosek Prezesa NBP
- Kadencja 6 lat (max 2 kadencje jedna po drugiej)
Zadania:
- realizuje uchwały RPP
- domniemanie kompetencji niezastrzeżonych innym organom NBP.
- realizacja zadań z zakresu polityku kursowej
- ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych
- nadzorowanie operacji otwartego rynku
- ocena funkcjonowanie systemu bankowego
- uchwalenie planu działalności i planu finansowego NBP
- uchwalenie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP
- uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP
- sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP
Rozdział III NBP a władze państwowe
- przekazuje organom państwa założenia polityki pieniężnej i stan realizacji
- prezes może uczestniczyć w posiedzeniach Sejmu
- organy NBP są obowiązanie do przedstawiania informacji u udzielaniea wyjaśnień dot. Polityki pieniężnej i działalności NBP
- Przez NBP w imienieu Rady przedstawia sejmowi - kwartalne informacje o bilansie płatniczym, roczne zestawienie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej
Rozdział IV Nadzór bankowy
Nadzór nad Bankami sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego, organ wykonawczy to Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.
Zadania:
- Określenie zasad działania banków zapewniające bezpieczeństwo
- Nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutów itp.
- Dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przestawianie ich Radzie, raz wpływu polityki pieniężnej na ich rozwój
Skład:
- Przewodniczący- Prezes NBP
- zastępca- Minister Finansów (lub sekretarz)
- przedstawiciel Prezydenta RP
- Prezes Zarządu BFG
- przedstawiciel Min. Fin.
- Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego.
Rozdział V Emisja Znaków Pieniężnych
Rozdział VI Instrumenty Polityki Pieniężnej
Rezerwy obowiązkowe banów gromadzone przez NBP w celu kształtowania podaży pieniądza. Rezerwa to część środków pieniężnych banków. Rezerwy banków spółdzielczych trzyma bank zrzeszający.
- Od wejścia do unii Rezerwa jest oprocentowana. Ale większość odsetek zasila Fundusz Poręczeń Unijnych
- Banki pomniejszają kwodę rezerwy o 500 000 E.
- Rezerwę ustala Zarząd NBP.
Udziela Kredytu Refinansowego w złotych
Kredyty:
- Do określonej kwoty w rachunku
- pod zastaw papierów wartościowych (stopa lombardowa)
- w innej formie.
- Nie może udzielać kredytu BFG
- Może przyjmować weksle do dyskonta i redyskonta (stopa dyskontowa)
NBP może emitować i sprzedawać papiery wartościowe
- skupować i sprzedawać papiery w operacjach otwartego rynku
- otwierać rachunki lokat terminowych banków
Rozdział VII Prowadzenie rachunków bankowych
Prowadzi rachunki bankowe:
- banków
- budżetu państwa
- BFG
- Krakowej SKOK
- Innych podmiotów za zgodą prezesa NBP
Rozdział VIII Działalność dewizowa
NBP to centralna bankowa instytucja dewizowa, gromadzi rezerwy dewizowe, zarządza rezerwami, podejmuje czynności mające na cel zapewnienie bezpieczeństwa dewizowego i płynności płatniczej kraju.
- Wykonuje kontrolę w zakresie ustalonym
- Może pełnić rolę agenta rządu w zakresie zawierania i realizacji umów kredytowych oraz obłogi zadłużenia zagranicznego państwa.
- Może posiadać i dokonywać obrotu we własnym imieniu dewizami.
Rozdział IX Szczególne obowiązki i uprawnienia NBP
Założenia polityki pieniężnej, sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej i akty normatywne organów NBP i komisji z wyjątkiem (pkt. niżej) ogłasza się w Monitorze Polskim
Prezes wydaje Dziennik Urzędowy NBP w którym publikuje się
- akty dot. Funkcjonowania banków + obwieszczenia dot. Utworzenia, likwidacji, upadłości banków. - bilans i rachunek zysków i strat NBP
NBP korzysta ze zwolnienia od podatków i opłat sądowych i skarbowych
Nie można ogłosić upadłości NBP
Rozdział X Gospodarka Finansowa NBP
Funduszami własnymi są 1) Fundusz Statutowy 2) Fundusz Rezerwowy.
- Fundusz Statutowy - 1.5 mld zł.
- Fundusz Rezerwowy to nie więcej niż 1.5mld zł. Tworzony z 5% odpisu od zysków NBP. Może być przeznaczony tylko na pokrycie strat bilansowych.
NBP prowadzi gospodarkę finansową na podstawie rocznego plany finansowego
NBP tworzy rezerwę na poktycie ryzyka zmian kursu złotego
Rachunkowość NBP odpowiada standardom ESBC
Roczne Sprawozdanie Finansowe składa się z - bilansu, rachunku zysków i strat, - inf. Dodatkowej. Ogłaszane jest Radzie Ministrów do 30.04 po roku obrotowym. Do 14 dni od zatwierdzenia przekazuje się część zysku do budżetu państwa. A do 5 miesięcy przedstawiane jest sejmowi.