Lista pierwszych kosmonautów i astronautów według obywatelstwa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Skocz do: nawigacja, szukaj

Mapa krajów, których co najmniej jeden obywatel odbył lot kosmiczny.

Poniższa lista zawiera nazwiska pierwszych astronautów z danego kraju, którzy odbyli lot kosmiczny (pod uwagę brane jest obywatelstwo posiadane w czasie trwania misji), a także datę startu; lista uszeregowana jest chronologicznie. Do września 2015 w kosmos polecieli przedstawiciele 41 narodowości.

Spis treści

• 1 Lista chronologiczna

• 2 Inne fakty

• 3 Uwagi

• 4 Przypisy

• 5 Zobacz też

Lista chronologiczna[edytuj]

Wszystkie daty podane są według czasu uniwersalnego (UTC).

Nr	Państwo	Astronauta	Lot	Data
Lata 60. XX wieku
1	ZSRR^[a]	Jurij Gagarin	Wostok 1	12 kwietnia 1961
—	Rosyjska FSRR
2	Stany Zjednoczone^[b]	Alan Shepard	MR-3	5 maja 1961
—	Ukraińska SRR	Paweł Popowicz	Wostok 4	12 sierpnia 1962
—	Kazachska SRR	Władimir Szatałow	Sojuz 4	14 stycznia 1969
Lata 70. XX wieku
—	Białoruska SRR	Piotr Klimuk	Sojuz 13	18 grudnia 1973
—	Uzbecka SRR	Władimir Dżanibekow	Sojuz 27	10 stycznia 1978
3	Czechosłowacja^[c]	Vladimír Remek	Sojuz 28	2 marca 1978
4	Polska	Mirosław Hermaszewski	Sojuz 30	27 czerwca 1978
5	NRD^[d]	Sigmund Jähn	Sojuz 31	26 sierpnia 1978
6	Bułgaria	Georgi Ivanov	Sojuz 33	10 kwietnia 1979
Lata 80. XX wieku
7	Węgry	Bertalan Farkas	Sojuz 36	26 maja 1980
8	Wietnam	Phạm Tuân	Sojuz 37	23 lipca 1980
9	Kuba	Arnaldo Tamajao Méndez	Sojuz 38	18 września 1980
10	Mongolia	Jügderdemidiin Gürragchaa	Sojuz 39	22 marca 1981
11	Rumunia	Dumitru Prunariu	Sojuz 40	14 maja 1981
12	Francja	Jean-Loup Chrétien	Sojuz T-6	24 czerwca 1982
13	Niemcy Zachodnie^[d]	Ulf Merbold	STS-9	28 listopada 1983
14	Indie	Rakesh Sharma	Sojuz T-11	3 kwietnia 1984
15	Kanada	Marc Garneau	STS-41-G	5 października 1984
16	Arabia Saudyjska	Sultan al-Saud	STS-51-G	17 czerwca 1985
17	Holandia	Wubbo Ockels	STS-61-A	30 października 1985
18	Meksyk	Rodolfo Neri Vela	STS-61-B	26 listopada 1985
19	Syria	Muhammed Faris	Sojuz TM-3	22 lipca 1987
—	Azerbejdżańska SRR	Musa Manarow	Sojuz TM-4	21 grudnia 1987
—	Łotewska SRR	Anatolij Sołowjow	Sojuz TM-5	7 czerwca 1988
20	Afganistan	Abdul Ahad Mohmand	Sojuz TM-6	29 sierpnia 1988
Lata 90. XX wieku
21	Japonia^[e]	Toyohiro Akiyama	Sojuz TM-11	2 grudnia 1990
22	Wielka Brytania^[e]	Helen Sharman	Sojuz TM-12	18 maja 1991
23	Austria	Franz Viehböck	Sojuz TM-13	2 października 1991
24	Rosja^[a]	Aleksandr Kaleri Aleksandr Wiktorenko	Sojuz TM-14	17 marca 1992
25	Belgia	Dirk Frimout	STS-45	24 marca 1992
26	Włochy	Franco Malerba	STS-46	31 lipca 1992
27	Szwajcaria	Claude Nicollier	STS-46	31 lipca 1992
28	Ukraina^[a]	Leonid Kadeniuk	STS-87	19 listopada 1997
29	Hiszpania	Pedro Duque	STS-95	29 października 1998
30	Słowacja^[c]	Ivan Bella	Sojuz TM-29	20 lutego 1999
I dekada XXI wieku
31	Południowa Afryka^[e]	Mark Shuttleworth	Sojuz TM-34	25 kwietnia 2002
32	Izrael^[f]	Ilan Ramon	STS-107	16 stycznia 2003
33	Chiny	Yang Liwei	Shenzhou 5	15 października 2003
34	Brazylia	Marcos Pontes	Sojuz TMA-8	30 marca 2006
35	Iran^[e]	Anousheh Ansari	Sojuz TMA-9	18 września 2006
36	Szwecja	Christer Fuglesang	STS-116	10 grudnia 2006
37	Malezja	Sheikh Muszaphar Shukor	Sojuz TMA-11	10 października 2007
38	Korea Południowa	Yi So-yeon	Sojuz TMA-12	8 kwietnia 2008
II dekada XXI wieku
39	Dania	Andreas Mogensen	Sojuz TMA-18M	2 września 2015
40	Kazachstan^[a]	Aidyn Aimbetow	Sojuz TMA-18M	2 września 2015

Inne fakty[edytuj]

W niektórych przypadkach można mówić o podwójnym obywatelstwie astronautów odbywających swój pierwszy lot kosmiczny. Zatem, w zależności od przyjętego kryterium, powyższa lista może ulegać zmianie:

• Paul Scully-Power urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (5 października 1984).

• Taylor Gun-Jin Wang urodził się w Chińskiej Republice Ludowej w chińskiej rodzinie, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (29 kwietnia 1985).

• Patrick Baudry urodził się we francuskiej części Kamerunu (obecnie Kamerun), lecz w kosmos poleciał już jako obywatel Francji (17 czerwca 1985).

• Shannon Lucid urodziła się w Chińskiej Republice Ludowej w amerykańskiej rodzinie (rodzice pochodzenia europejskiego), lecz poleciała w kosmos jako obywatelka Stanów Zjednoczonych (17 czerwca 1985).

• Franklin Chang-Díaz urodził się w Kostaryce, ale w kosmos poleciał już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (12 stycznia 1986).

• Andy Thomas urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (19 maja 1996).

• John Herrington został pierwszym rdzennym Amerykaninem (plemię Czikasawów - ang. Chickasaw), który poleciał w kosmos (24 listopada 2002).

Uwagi[edytuj]

1. ↑ ^{a b c d} W roku 1991 Związek Radziecki rozpadł się na: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Estonię, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Litwę, Łotwę, Mołdawię, Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukrainę i Uzbekistan. W czasie gdy ZSRR się rozpadało, kosmonauci Siergiej Krikalow i Aleksandr Wołkow przebywali na pokładzie stacji orbitalnej Mir. Zatem polecieli w kosmos jako obywatele Związku Radzieckiego a powrócili na Ziemię jako obywatele Rosji. Pierwszymi Rosjanami, którzy polecieli w kosmos po rozpadzie ZSRR, byli Aleksandr Kaleri i Aleksandr Wiktorienko.

2. ↑ Alan Shepard wykonał lot suborbitalny. Pierwszym Amerykaninem, który odbył lot orbitalny był John Glenn (20 lutego 1962).

3. ↑ ^{a b} W roku 1993 Czechosłowacja podzieliła się na: Czechy i Słowację.

4. ↑ ^{a b} W roku 1990 Niemcy Wschodnie i Zachodnie połączyły się. 22 stycznia 1992 Ulf Merbold został pierwszym obywatelem zjednoczonych Niemiec, który poleciał w kosmos.

5. ↑ ^{a b c d} Ta osoba leciała jako pozarządowy komercyjny turysta kosmiczny.

6. ↑ Ilan Ramon był pierwszym Izraelczykiem który poleciał w kosmos, lecz zginął w czasie powrotu na Ziemię - wahadłowiec Columbia, którym leciał, rozpadł się podczas wchodzenia w atmosferę.

Przypisy

---