14.09.2009

KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO

W KLASIE V „a”

Imię i nazwisko prowadzącego: Małgorzata Cmela

Czas przeznaczony na realizację tematu: 45 minut.

TEMAT LEKCJI: Poznajemy „Dwa Słońca” Józefa Ratajczaka.

CELE LEKCJI:

Na poziomie umiejętności:

• Uczeń potrafi wskazać w tekście cytaty opisujące czynności słońca i słonecznika.

• Uczeń potrafi wskazać przenośnie w wierszu.

• Uczeń potrafi wyjaśnić jak zostały zbudowane obrazy poetyckie w wierszu.

Na poziomie wiadomości:

• Uczeń wie, co to jest obraz poetycki.

• Uczeń zna wiersz Józefa Ratajczaka pt. „Dwa słońca”.

• Uczeń wie, co oznaczają tytułowe „dwa słońca” i dlaczego podmiot liryczny zastosował takie porównanie.

• Uczeń przypomina sobie, czym jest przenośnia, porównanie.

Na poziomie postaw:

• Uczeń jest wdrażany i motywowany do dbałości o estetykę i etykę komunikacji językowej.

MATERIAŁY: podręcznik do języka polskiego (kl. V „Między nami”), ilustracje, magnesy.

METODA: pogadanka heurystyczna, praca z tekstem.

FORMA PRACY: praca zbiorowa.

Etapy lekcji	Czynności Nauczyciela	Czynności Ucznia	Umiejętności Kluczowe
Zaangażowanie	-Nauczyciel wita się z klasą i informuje o celach lekcji; -Nauczyciel wskazuje na ilustracje wiszące na tablicy; mówi: - Co przedstawiają te ilustracje? (jaki to jest kwiat?) - Czy te ilustracje (słońce i słonecznik) są do siebie podobne? Jakie zauważacie podobieństwa?	Na ilustracjach jest słońce i kwiat (słonecznik). Proponowane odpowiedzi: Ilustracje są do siebie podobne, bo: Słonecznik ma dużą okrągłą tarczę i słonko również. Słońce ma promienie, a słonecznik płatki.	-umiejętność kreatywnego, logicznego myślenia - efektywne współdziałanie w grupie - komunikacja: nauczyciel - uczeń - skuteczne porozumiewanie się; komunikacja językowa w różnych sytuacjach.
Badanie	- Nauczyciel prosi: Otwórzcie Wasze podręczniki na stronie 16. -Nauczyciel mówi: Przeczytam Wam teraz tekst, a Was proszę o uważne słuchanie i śledzenie tekstu wzrokiem. - Nauczyciel odczytuje tekst Józefa Ratajczaka. - Odczytajcie teraz ten tekst po cichu. -Nauczyciel mówi: Zapiszmy temat lekcji (nauczyciel zapisuje temat na tablicy): POZNAJEMY „DWA SŁOŃCA” JÓZEFA RATAJCZAKA. - O czym jest mowa w wierszu? - Wiersz jest pełen środków stylistycznych. Proszę mi znaleźć w tekście: 1) przenośnie /metafory/ 2) porównania 3) epitety (nie tak dawno się uczyliście) -Wiecie już, że niektóre zabiegi słowne (takie jak przenośnia, epitet, porównania) są charakterystyczne dla języka poezji. Autorzy korzystają z nich, aby jeszcze barwniej opisać nam otaczający świat. W ten sposób tworzą niezwykłe, często zaskakujące nas OBRAZY POETYCKIE. - Powiedzcie mi jeszcze, jaka jest kompozycja tego utworu?	- Uczniowie wykonują polecenie nauczyciela. - Uczniowie słuchają tekstu. - Uczniowie odczytują tekst sami. - Uczniowie zapisują temat lekcji w zeszytach. - W wierszu podmiot liryczny porównuje słońce do słonecznika a słonecznik do słońca. Proponowane odpowiedzi: 1) „jedno rośnie na niebie”, „nasiona gubi wschodząc o świcie”, „patrzą na siebie, co dzień”, „kule słonecznika dźwiga”. 2) „łodyga jak promień”, „wynieść jak lampę na drogę”, ale też cały wiersz jest porównaniem słońca do słonecznika. 3) „kula słonecznika”, „pełne wróbli”. - Utwór składa się z 4 strof. Pierwsza i ostatnia mają po dwa wersy a dwie pozostałe po 4.	- poprawność językowa - komunikacja: nauczyciel- uczeń
Prezentacja	-Nauczyciel prosi o podsumowanie zebranych dotąd informacji przez jednego z uczniów; - Nauczyciel prosi o rozdanie notatek. -Prosi ucznia o głośne przeczytanie notatki. - Poleca uczniom wkleić je do zeszytu.	-Uczeń podsumowuje treści będące analizą utworu. - Uczeń rozdaje notatki. - Uczeń odczytuje notatkę i wkleja ją do zeszytu. Poeci często korzystają ze środków stylistycznych, by w ciekawszy sposób ukazać świat, który nas otacza. W ten sposób tworzą niezwykłe, czasami wręcz zaskakujące dla odbiorcy obrazy poetyckie. Posłużył się nimi również Józef Ratajczak w wierszu „Dwa słońca”, w którym podmiot liryczny mówi o słońcu jak o słoneczniku, natomiast o słoneczniku jak o słońcu.	- przetwarzanie informacji -czytanie
Przekształcanie	- Nauczyciel prosi: Otwórzcie teraz podręczniki na stronie 16 i przeczytajcie polecenie do ćwiczenia 2. -Ćwiczenie to wykonamy wspólnie na tablicy. Wy zaś tą tabelkę macie sobie przerysować do zeszytu i to będzie nasza notatka.	-Wybrany uczeń czyta polecenie na głos: Wpisz do tabeli odpowiednie cytaty z wiersza (tabelka w załączniku). - Uczniowie wykonują zadanie na tablicy i przepisują je do zeszytów.	- łączenie teorii z praktyką - stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce
Podsumowanie	Nauczyciel mówi: - Jakie podobieństwa słonecznika do słońca wskazuje podmiot liryczny w tekście? - Zapiszcie sobie zadanie domowe: Podręcznik, str. 17, ćw. 3. Przeczytajmy polecenie na głos. - Na tym schemacie macie przykład. Autor użył zdania: słońce rośnie na niebie. Dlaczego? - A jaki jest to środek stylistyczny? -Umówmy się, że macie znaleźć 3 takie obrazy poetyckie i tak właśnie to przedstawić. JEŚLI WYSTARCZY CZASU POPROSIĆ UCZNIÓW O GŁOŚNE CZYTANIE WIERSZA.	Proponowane odpowiedzi: - Słońce rośnie na niebie, a słonecznik przy płocie; Słonecznik ma łodygę, a słońce- tarczę; Słońce daje nam ciepło, a na słoneczniku są wróble, które jedzą ziarenka; Słonecznik można zerwać, chwycić i wynieść na drogę. - Uczeń wykonuje polecenie nauczyciela. - Wyjaśnij, jak zostały zbudowane poetyckie obrazy w wierszu. a) Podaj skojarzenia, które mogły wpłynąć na ich powstanie. b) Nazwij taki sposób obrazowania. - Autor użył takiego zdania, bo słońce skojarzyło mu się ze słonecznikiem. - Jest to przenośnia.	-mówienie - poprawność językowa - stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce -samokształcenie -doskonalenie umiejętności czytania na głos

Poeci często korzystają ze środków stylistycznych, by w ciekawszy sposób ukazać świat, który nas otacza. W ten sposób tworzą niezwykłe, czasami wręcz zaskakujące dla odbiorcy obrazy poetyckie.

Posłużył się nimi również Józef Ratajczak w wierszu „Dwa słońca”, w którym podmiot liryczny mówi o słońcu jak o słoneczniku, natomiast o słoneczniku jak o słońcu i słoneczniku.

CO ROBI? CO SIĘ Z NIM DZIEJE?
SŁOŃCE	SŁONECZNIK
Świeci na niebie Ma tarczę słoneczną, którą przenosi nad domem, gdy zachodzi Rozdaje promyki, gdy wschodzi	Rośnie przy płocie Ma łodygę Jest pełne wróbli w południe Można go chwycić, zerwać albo wnieść na drogę jak lampę.

---