ZN 96 TPSA 004


TELEKOMUNIKACJA
POLSKA S.A.

NORMA ZAKŁADOWA

ZN-96

TPSA-004

Telekomunikacyjne linie przewodowe
ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
Ogólne wymagania i badania

SPIS TREŚCI

1.WSTĘP
1.1.Przedmiot opracowania
1.2.Zakres stosowania normy zakładowej
1.3.Określenia
2.WYMAGANIA OGÓLNE
2.1.Przebieg linii telekomunikacyjnej
2.2.Linie telekomunikacyjne wzdłuż dróg publicznych
2.3.Linie telekomunikacyjne wzdłuż szlaków kolejowych
2.4.Linie telekomunikacyjne przy zbliżeniach i skrzyżowaniach z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
2.5.Uzgodnienia
2.6.Wykonawstwo linii telekomunikacyjnych przy zbliżeniach i skrzyżowaniach
3.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA KANALIZACJI KABLOWEJ PIERWOTNEJ  Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
3.1.Postanowienia ogólne
3.2.Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do jezdni dróg publicznych i ulic
3.3.Skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z drogami publicznymi i jezdniami ulic
3.4.Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do linii kolejowych i tramwajowych
3.5.Skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z liniami tramwajowymi i kolejowymi
3.6.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z mostami, wiaduktami  i tunelami
3.7.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów
3.7.1.Postanowienia ogólne
3.7.2. Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do gazociągów
3.7.2.1.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa
3.7.2.2.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym wyższym od 400 kPa
3.7.2.3.Zbliżenia do innych rurociągów
3.7.3.Skrzyżowania kanalizacji kablowej z innymi rurociągami
3.7.3.1.Skrzyżowania z gazociągami
3.7.3.2.Skrzyżowania z innymi rurociągami
3.8.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z pozostałymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
4.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA NADZIEMNYCH LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
4.1.Postanowienia ogólne
4.2.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych między sobą
4.2.1.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych
4.3.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
4.3.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z przewodami metalowymi (drutowych i kablowych) z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
4.3.2.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych światłowodowych dielektrycznych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
4.3.3.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z przewodami  metalowymi - z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
4.3.4.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych światłowodowych z liniami   elektroenergetycznymi napowietrznymi
4.4.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z budynkami
4.4.1.Zbliżenia z budynkami
4.4.2.Skrzyżowania z budynkami
4.5.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami publicznymi
4.5.1.Zbliżenia z drogami publicznymi
4.5.2.Skrzyżowania z drogami publicznymi
4.6.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z mostami, wiaduktami,  zaporami, tamami, groblami, rurociągami nadziemnymi itp. budowlami
4.6.1.Zbliżenia z mostami, wiaduktami, zaporami, tamami, groblami, rurociągami nadziemnymi  itp. budowlami
4.6.2.Skrzyżowania z mostami, wiaduktami, zaporami, tamami, groblami, rurociągami  nadziemnymi itp. budowlami
4.7.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
4.7.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
4.7.2. Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
4.8.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
4.8.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
4.8.2.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
4.9.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami wodnymi
4.9.1.Zbliżenia z drogami wodnymi
4.9.2.Skrzyżowania z drogami wodnymi
4.10.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych w lasach i w pobliżu drzew
4.11.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z lotniskami
4.12.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z terenami i budowlami zawierającymi  materiały łatwo palne lub wybuchowe
5.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA PODZIEMNYCH LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
5.1.Postanowienia ogólne
5.2.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z jezdniami ulic i dróg
5.2.1.Zbliżenia z jezdniami ulic i dróg
5.2.2.Skrzyżowania z jezdniami ulic i dróg
5.3.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych na mostach, wiaduktach i w  tunelach
5.4.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi i  tramwajowymi
5.4.1.Zbliżenia z torami kolejowymi i tramwajowymi
5.4.2.Skrzyżowania z torami tramwajowymi
5.4.3.Skrzyżowania z torami kolejowymi
5.4.3.1.Lokalizacja miejsca skrzyżowania
5.4.3.2.Zabezpieczenie kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi
5.4.3.3.Ochrona kabli przed korozją i niebezpiecznym oddziaływaniem trakcji elektrycznej
5.4.3.4.Ochrona kabli przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową na  wiadukcie lub przepuście kolejowym
5.4.3.5.Głębokość ułożenia rur ochronnych pod torami
5.4.3.6.Głębokość ułożenia rur ochronnych i kabli na terenie kolejowym poza torowiskiem
5.4.3.7.Długość rur ochronnych
5.4.3.8.Długość odcinków kabli z bierną ochroną przeciwkorozyjną
5.4.3.9. Uszczelnienie otworów rur ochronnych
5.4.3.10.Ochrona z przykryw kablowych
5.4.3.11.Usytuowanie kabla na zboczach wysokich nasypów podtorza i stromych skarp w wykopach
5.5.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów
5.5.1.Zbliżenia do rurociągów
5.5.2.Skrzyżowania z rurociągami
5.5.3.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rurociągami w tunelach instalacyjnych
5.6.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z terenami wodnymi
5.6.1.Zbliżenia z terenami wodnymi
5.6.2.Skrzyżowania z terenami wodnymi
5.6.2.1.Skrzyżowania z rzekami i kanałami żeglownymi, spławnymi o dowolnej szerokości oraz z niespławnymi o szerokości lustra wody większej niż 25 m przy średnim stanie wody
5.6.2.2.Skrzyżowania z rzekami i kanałami nieżeglownymi i niespławnymi o  szerokości lustra wody mniejszej niż 25 m przy średnim stanie wody
5.6.3.Skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z kabli światłowodowych z  terenami  wodnymi
5.6.3.1.Szerokość przejścia
5.6.3.2.Rodzaje kabli na przejściach
5.6.3.3.Sposoby wykonywania przejść
5.6.3.4.Rokady rzeczne
5.6.3.5.Pozostałe warunki wykonania przejść dla podziemnej linii światłowodowej
5.7.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami elektroenergetycznymi
5.7.1.Zbliżenia z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
5.7.2.Zbliżenia z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
5.7.3.Skrzyżowania z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
5.7.4.Skrzyżowania z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
5.7.5.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z kablowymi liniami elektroenergetycznymi w kanałach, tunelach i na pomostach
5.7.6.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z  podziemnymi liniami zasilającymi trakcję elektryczną
5.8.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z pozostałymi obiektami uzbrojenia terenowego
6.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA RUROCIĄGÓW KABLOWYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
6.1.Postanowienia ogólne
6.2.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z jezdniami ulic i dróg
6.3.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych na mostach, wiaduktach  i w tunelach
6.4.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami kolejowymi i tramwajowymi
6.4.1.Zbliżenia z torami kolejowymi i tramwajowymi
6.4.2.Skrzyżowania z torami tramwajowymi.
6.4.3.Skrzyżowania z torami kolejowymi
6.4.3.1.Lokalizacja miejsca skrzyżowania
6.4.3.2.Zabezpieczenie rurociągu kablowego przed uszkodzeniami mechanicznymi
6.4.3.3.Ochrona rurociągu kablowego przy skrzyżowaniu  z linią kolejową na  wiadukcie lub  przepuście kolejowym
6.4.3.4.Głębokość ułożenia rur ochronnych pod torami kolejowymi
6.4.3.5.Głębokość ułożenia rur ochronnych  na terenie kolejowym poza torowiskiem
6.4.3.6.Długość rur ochronnych
6.4.3.7.Usytuowanie rurociągów kablowych na zboczach wysokich nasypów podtorza i stromych  skarp w wykopach
6.4.3.8.Inne wymagania
6.5.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów
6.5.1.Zbliżenia  rurociągów kablowych do gazociągów i innych rurociągów
6.5.1.1.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa
6.5.1.2.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa
6.5.1.3.Zbliżenia do innych rurociągów
6.5.2.Skrzyżowania z rurociągami
6.5.2.1.Skrzyżowania z gazociągami
6.5.2.2.Skrzyżowania z innymi rurociągami
6.5.3.Zbliżenia i skrzyżowania  rurociągów kablowych z innymi rurociągami w tunelach
6.6.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych  z terenami wodnymi
6.6.1.Zbliżenia z terenami wodnymi
6.6.2.Skrzyżowania z terenami wodnymi
6.6.2.1.Skrzyżowania z rzekami i kanałami żeglownymi, spławnymi o dowolnej szerokości oraz z niespławnymi o szerokości lustra wody większej niż 25 m przy średnim stanie wody
6.6.2.2.Skrzyżowania z rzekami i kanałami nieżeglownymi i niespławnymi  o szerokości lustra wody mniejszej niż 25 m przy średnim stanie wody
6.7.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi
6.7.1.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
6.7.2.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
6.8.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z pozostałymi obiektami uzbrojenia terenowego
7.WARUNKI, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA UZBROJENIA TERENOWEGO W RAZIE KONIECZNOŚCI ICH ZBLIŻENIA LUB SKRZYŻOWANIA Z LINIAMI TELEKOMUNIKACYJNYMI
8.STAN POWYKONAWCZY W MIEJSCACH ZBLIŻEŃ I SKRZYŻOWAŃ LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
9.BADANIA
9.1.Postanowienia ogólne
9.2.Program badań
9.3.Pobieranie próbek
9.4.Opis badań
9.4.1.Sprawdzenie lokalizacji miejsc zbliżeń i skrzyżowań
9.4.2.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań podziemnych
9.4.3.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań nadziemnych
9.4.4.Oględziny
9.4.5.Sprawdzenie wymiarów zbliżeń i skrzyżowań
9.4.6.Sprawdzenie materiałów
9.4.7.Sprawdzenie głębokości ułożenia przepustów i kabli
9.4.8.Sprawdzenie zastosowanych ochron dodatkowych
9.4.9.Sprawdzenie technologii wykonania
9.4.10. Sprawdzenie wysokości zawieszenia przewodów
9.4.11. Sprawdzenie odległości przewodów od otaczających obiektów
9.5.Ocena wyników badań
10.NFORMACJE DODATKOWE
10.1.Instytucja opracowująca normę
10.2. Normy i dokumenty związane
10.2.1. Normy i dokumenty TP S.A.
10.2.2.Inne normy i dokumenty

1.WSTĘP
1.1.Przedmiot opracowania
Przedmiotem  normy są wymagania, jakie powinny spełniać linie telekomunikacyjne w razie zbliżeń i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego.
1.2.Zakres stosowania normy zakładowej
Wymagania normy powinny być stosowane przy projektowaniu, budowie i odbiorze technicznym linii telekomunikacyjnych.
1.3.Określenia
Linia telekomunikacyjna nadziemna - linia zbudowana z napowietrznych torów drutowych, albo z kabli z przewodami metalowymi lub światłowodowymi, które są zainstalowane nad powierzchnią ziemi, na słupach prefabrykowanych, drewnianych lub drewnianych w szczudłach żelbetowych.
Linia telekomunikacyjna podziemna - linia zbudowana z kabli z przewodami metalowymi lub światłowodowymi, które to kable są umieszczone bezpośrednio w ziemi, albo w kanalizacji kablowej lub w rurociągach kablowych. Linia telekomunikacyjna podziemna może też przebiegać  pod dnem rzek, kanałów i jezior albo też bezpośrednio na dnie głębokich zbiorników wodnych.
Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa - zespół podziemnych rur i studni kablowych,  służący do układania  kabli telekomunikacyjnych.
Kanalizacja pierwotna  - kanalizacja kablowa, do której zaciąga się kable teletechniczne lub rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna - zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie kabli optotelekomunikacyjnych i innych.
Rurociąg kablowy - ciąg rur polietylenowych (lub z materiałów o nie gorszych własnościach), układanych bezpośrednio w ziemi i stanowiących osłonę ochronną dla kabli światłowodowych.
Droga publiczna - droga krajowa, wojewódzka, gminna, lokalna, miejska lub zakładowa wg określenia Ustawy o drogach publicznych z dn.21.III.1985 r. (Dz.U. nr 14, poz. 60).
Pas drogowy - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz do ruchu pieszych, wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi, placami, zatokami postojowymi oraz znajdującymi się w wydzielonym pasie terenu chodnikami, ścieżkami rowerowymi, drogami zbiorczymi, drzewami i krzewami oraz urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu.
Ulica - droga na terenach zabudowy miast i wsi, łącznie z torowiskiem  pojazdów szynowych komunikacji miejskiej, wydzielona liniami rozgraniczającymi, która jest przeznaczona do obsługi bezpośredniego otoczenia oraz umieszczania urządzeń technicznych nie związanych z ruchem pojazdów lub pieszych.
Jezdnia - część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów.
Korona drogi - jezdnia z poboczami, zatokami autobusowymi, a przy drogach dwujezdniowych - również z pasami awaryjnego postoju i pasem oddzielającym obie jezdnie.
Szlak linii kolejowej - odcinek linii kolejowej między semaforami wjazdowymi sąsiednich stacji kolejowych.
Stacja kolejowa - teren kolejowy ograniczony obustronnie semaforami wjazdowymi, na którym od toru głównego zasadniczego, stanowiącego przedłużenie toru szlakowego, odgałęzia się przynajmniej jeden tor główny dodatkowy, na którym pociągi mogą rozpoczynać lub kończyć swój bieg, krzyżować się i wyprzedzać, zmieniać skład i kierunek jazdy.
Linia kolejowa trakcji elektrycznej - linia kolejowa, na której energią napędową dla pociągów jest energia elektryczna prądu stałego lub przemiennego wysokiego napięcia dostarczana poprzez przewody trakcyjne rozmieszczone wzdłuż całej trasy linii.
Linia tramwajowa - linia szynowa komunikacji miejskiej, na której energią napędową dla pojazdów jest energia elektryczna prądu stałego dostarczana poprzez przewody trakcyjne rozmieszczone wzdłuż całej trasy linii.
Drogi wodne - drogi żeglowne i spławne (Mon.Pol.Nr 55 z dnia 11 lipca 1963r. poz.278).
Rzeki i kanały nieżeglowne i niespławne - cieki wodne służące do celów melioracyjnych i gospodarki wodnej (Ustawa Prawo Wodne z dnia 24 października 1974r. z późn. zmianami - Dz.U.Nr 38 poz.230).
Obszar kolejowy - wydzielona powierzchnia gruntu przeznaczona do utrzymania i eksploatacji kolei wraz ze znajdującymi się dla tego celu budowlami i urządzeniami.
Linia elektroenergetyczna napowietrzna - linia służąca do przesyłania energii  elektrycznej o różnym napięciu zbudowana z przewodów umieszczonych na słupach, masztach lub innych konstrukcjach nośnych.
Linia elektroenergetyczna kablowa - linia służąca do przesyłania energii elektrycznej o różnym napięciu zbudowana z kabli umieszczonych bezpośrednio w ziemi lub w rurach ochronnych, albo też na różnych konstrukcjach wsporczych w tunelach i kanałach kablowych.
Gazociąg - rurociąg wraz z przyłączami i wyposażeniem, ułożony na zewnątrz obiektów produkcyjnych wydobywających lub użytkujących gaz, służący do przesyłania lub rozprowadzania paliw gazowych.
Ciepłociąg - rurociąg wraz z przyłączami i wyposażeniem służący do przesyłania lub rozprowadzania ciepłej wody lub pary z ciepłowni do budynków.
Wodociąg - rurociąg wraz z przyłączami i wyposażeniem służący do przesyłania lub rozprowadzania zimnej wody z miejsca czerpania do miejsca odbioru.
Ropociąg - rurociąg wraz z wyposażeniem służący do przesyłania ropy naftowej lub płynnych paliw ropopochodnych.
Pozostałe urządzenia uzbrojenia terenowego - inne urządzenia i budowle o różnym przeznaczeniu nie wymienione w określeniach, a znajdujące się na trasie linii telekomunikacyjnych.
Zbliżenia do obiektów uzbrojenia terenowego - bezkolizyjny przebieg linii  telekomunikacyjnej w stosunku do urządzeń uzbrojenia terenowego, przy którym możliwy jest jednak szkodliwy wpływ tych urządzeń na linię telekomunikacyjną lub odwrotnie.
Skrzyżowanie z obiektami uzbrojenia terenowego - przebieg linii telekomunikacyjnej, przy którym trasa linii przecina się z trasą lub miejscem posadowienia innych urządzeń uzbrojenia terenowego. Szkodliwy wpływ tych urządzeń na linię telekomunikacyjną lub odwrotnie może być w tym wypadku większy niż przy zbliżeniu.
Odległość pionowa linii telekomunikacyjnej od urządzeń uzbrojenia terenowego - odległość linii telekomunikacyjnej od urządzeń uzbrojenia terenowego mierzona prostopadle w płaszczyźnie pionowej od ich skrajnych punktów zewnętrznych w miejscu skrzyżowania.
Odległość pozioma linii telekomunikacyjnej od urządzeń uzbrojenia terenowego - odległość linii telekomunikacyjnej od innych urządzeń uzbrojenia terenowego w wypadku ich zbliżenia, mierzona na powierzchni gruntu, prostopadle do ich przebiegów.
Odległość podstawowa - najmniejsza dopuszczalna odległość linii telekomunikacyjnej od urządzeń uzbrojenia terenowego zabezpieczająca linię przed szkodliwym oddziaływaniem tych urządzeń, bez zabiegów dodatkowych.
Zabezpieczenie specjalne linii telekomunikacyjnej - dodatkowe zabezpieczenie linii w wypadku zmniejszenia odległości pomiędzy linią telekomunikacyjną a innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego do połowy odległości podstawowej.
Zabezpieczenie szczególne linii telekomunikacyjnych - dodatkowe  zabezpieczenie linii w wypadku zmniejszenia odległości pomiędzy linią telekomunikacyjną a innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego poniżej połowy, lecz nie mniej niż 25% odległości podstawowej.
Klasy nadziemnych linii telekomunikacyjnych drutowych:
 I klasa - linia zawierająca przynajmniej jeden tor tf lub tg międzynarodowy lub  międzymiastowy  pomiędzy centralami  wojewódzkimi, lub tor w sieci kolejowej
 II  klasa - linia zawierająca przynajmniej jeden tor tf lub tg międzymiastowy  pomiędzy centralą w mieście wojewódzkim i w mieście nie będącym  wojewódzkim, lub pomiędzy centralami miast nie będących miastami  wojewódzkimi
 III klasa - linia zawierająca tory tf lub tg w sieci wewnątrzstrefowej
Największy zwis normalny - większy ze zwisów, które występują bądź przy temperaturze otoczenia 40°C, bądź przy obciążeniu sadzią normalną przy temperaturze otoczenia -5°C i bezwietrznej pogodzie.

2.WYMAGANIA OGÓLNE
2.1.Przebieg linii telekomunikacyjnej
Przebieg linii telekomunikacyjnej w terenie powinien zapewniać dogodne warunki budowy, bezpieczną eksploatację oraz umożliwiać dostęp do linii w ciągu całego roku i w różnych warunkach klimatycznych.
2.2.Linie telekomunikacyjne wzdłuż dróg publicznych
Linie telekomunikacyjne wzdłuż dróg publicznych należy lokalizować w sposób zapewniający najmniejszą liczbę zbliżeń i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego.
Linie telekomunikacyjne wzdłuż dróg publicznych powinny być lokalizowane w odległościach uzgodnionych z odpowiednimi administracjami dróg.
2.3.Linie telekomunikacyjne wzdłuż szlaków kolejowych
Linie telekomunikacyjne wzdłuż szlaków kolejowych powinny przebiegać na obszarze kolejowym, przy jego granicy, w sposób zapewniający najmniejszą liczbę zbliżeń i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego.
2.4.Linie telekomunikacyjne przy zbliżeniach i skrzyżowaniach z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
Linie telekomunikacyjne powinny być zabezpieczone przed:
a) szkodliwymi oddziaływaniami linii elektroenergetycznych i trakcji prądu stałego lub
b) przemiennego,
c) wyładowaniami atmosferycznymi,
d) korozją,
e) szkodliwymi wpływami chemicznymi, czynnikami mechanicznymi i klimatycznymi,
f) niebezpiecznym oddziaływaniem płynów,  gazów palnych i wybuchowych.
Skrzyżowania i zbliżenia linii telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego powinny być wykonywane zgodnie ze szczegółowymi postanowieniami odpowiednich norm i przepisów wymienionych w informacjach dodatkowych.
W zależności od zastosowanej technologii budowy przepusty rurowe należy wykonywać:

  • z grubościennych rur z tworzyw sztucznych (? = 110/5 mm) wg ZN-96/TPSA-014,

  • z grubościennych rur polietylenowych (? = 125/7,1 lub 125/11,4 mm) wg ZN-96/TPSA-018,

  • z rur stalowych przewodowych wg PN-79/H-74244 dwustronnie asfaltowanych  (? = 108 lub 133 mm).

2.5.Uzgodnienia
Projekt budowy linii telekomunikacyjnych powinien być skoordynowany z terenowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Powinien on uwzględniać przepisy dotyczące rozmieszczenia sieci urządzeń uzbrojenia terenowego, a w szczególności wzajemnych dopuszczalnych odległości między urządzeniami, od zabudowy oraz głębokości przykrycia urządzeń w gruncie. W każdym przypadku zbliżenia lub skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów z czynną ochroną antykorozyjną należy uwzględnić i uzgodnić wzajemny wpływ tych urządzeń i dostosować ich pracę.
2.6.Wykonawstwo linii telekomunikacyjnych przy zbliżeniach i skrzyżowaniach
Zbliżenie lub skrzyżowanie linii telekomunikacyjnych z innymi obiektami uzbrojenia terenowego powinno być wykonane na podstawie projektu technicznego uzgodnionego z użytkownikami tych obiektów. W szczególności powinna być uzgodniona lokalizacja miejsc zbliżenia lub skrzyżowania, parametry techniczne jakim skrzyżowanie lub zbliżenie powinno odpowiadać oraz technologia wykonania robót w tych miejscach. Realizacja robót w miejscach zbliżeń i skrzyżowań linii telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego powinna odbywać się po odpowiednim powiadomieniu, za zgodą i pod nadzorem użytkowników tych urządzeń.
Wykonane i zakończone roboty przy zbliżeniach i skrzyżowaniach powinny być odebrane przez użytkowników uzbrojenia terenowego na podstawie protokółu odbioru albo też prawidłowe wykonanie  robót powinno być potwierdzone odpowiednim zapisem w dzienniku budowy dokonanym przez upoważnionych przedstawicieli użytkowników urządzeń uzbrojenia terenowego.
Przepusty z rur PCW powinny być wykonywane przy temperaturach od 0°C do 30°C, natomiast z prostych odcinków rur polietylenowych - przy temperaturze nie niższej od -10°C. W każdym przypadku układania rur przy obniżonej temperaturze niedopuszczalne jest rzucanie lub uderzanie rurami oraz zasypywanie ich grudami zmarzliny.

3.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA KANALIZACJI KABLOWEJ PIERWOTNEJ Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
3.1.Postanowienia ogólne
Kanalizacja kablowa pierwotna powinna spełniać wymagania norm ZN-96/TPSA-011 i ZN-96/TPSA-012.
Kanalizacja kablowa pierwotna powinna być ułożona pod chodnikiem ulicy lub w nie zadrzewionym pasie zieleni, równolegle do osi ulicy lub linii zabudowy. Na placach o kształcie kołowym kanalizacja powinna przebiegać odcinkami pod chodnikiem w taki sposób, aby środkowe części odcinków nie wykraczały pod jezdnię. Odległość od osi kanalizacji do krawężnika powinna wynosić co najmniej 1 m.
Na terenach osiedli mieszkaniowych budowanych systemem blokowym, poza liniami rozgraniczającymi ciągi kanalizacji kablowej pierwotnej powinny przebiegać równolegle do budynków, a na odcinkach między blokami - równolegle do ulic wewnątrzosiedlowych lub chodników dla pieszych. Między blokami osiedla dopuszcza się skośne układanie kanalizacji dla zachowania równoległości w stosunku do ciągów innych urządzeń podziemnych.
3.2.Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do jezdni dróg publicznych i ulic
Kanalizacja kablowa budowana wzdłuż jezdni dróg i ulic powinna spełniać wymagania z punktu 3.1. z zachowaniem dopuszczalnych odległości ujętych w tabl.1.
3.3.Skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z drogami publicznymi i jezdniami ulic
Na skrzyżowaniach z jezdniami i drogami publicznymi trasa kanalizacji powinna być zlokalizowana prostopadle do osi jezdni z dopuszczalnym odchyleniem 15°.
Głębokość ułożenia kanalizacji z rur z tworzyw sztucznych pod jezdnią bez linii tramwajowej oraz kanalizacji ułożonej na międzytorzu powinna być taka, aby pokrycie było nie mniejsze niż 0,8 m, a pod linią tramwajową nie mniejsze niż 1 m.
Rury z tworzyw sztucznych o średnicy 100 mm i 110 mm układane na skrzyżowaniach  powinny mieć  ścianki o grubości nie mniejszej niż 5 mm.
Jeśli grubość przykrycia kanalizacji pod jezdnią jest mniejsza niż 0,7 m, a pod jezdnią z linią tramwajową mniejsza niż 0,8 m, to ciąg kanalizacji powinien być zabezpieczony ławą betonową.
W wypadkach niespełnienia warunków głębokości ułożenia lub w sytuacjach, gdy ciąg kanalizacji może być narażony na uszkodzenia mechaniczne, do budowy kanalizacji należy używać grubościennych rur z tworzyw sztucznych wg ZN-96/TPSA-014, ZN-96/TPSA-015, ZN-96/TPSA-016, a w wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie także rur stalowych dwustronnie asfaltowanych.
W wypadkach, gdy jezdnie posiadają nawierzchnie ulepszone np. betonowe, z kostki lub asfaltu na podkładzie betonowym, zaleca się układanie kanalizacji w miejscach skrzyżowań bez naruszania nawierzchni, metodą przecisku lub przewiertu albo też sposobem tunelowym.
Dla ciągu wielootworowego dopuszcza się stosowanie jednej grubościennej rury z tworzywa sztucznego wg ZN-96/TPSA-018 albo też rury stalowej o dużej średnicy i umieszczenie w niej większej liczby rur z tworzyw sztucznych o średnicach typowych 100-110 mm. Zaleca się, aby  tak zbudowany odcinek kanalizacji  obustronnie zakończyć studniami kablowymi odpowiedniej wielkości. Po wykonaniu robót otwory kanalizacji na skrzyżowaniu powinny być obustronnie uszczelnione  wg ZN-96/TPSA-021.
3.4.Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do linii kolejowych i tramwajowych
Zbliżenie kanalizacji kablowej do torów kolejowych lub tramwajowych nie powinno być mniejsze niż 2 m, licząc od skrajnej szyny zewnętrznej do krawędzi kanalizacji.
Dopuszcza się układanie kanalizacji kablowej w międzytorzu linii kolejowych pod warunkiem, że odległość pionowa od górnej powierzchni  kanalizacji do nawierzchni międzytorzy nie będzie mniejsza niż 0,8 m.
3.5.Skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z liniami tramwajowymi i kolejowymi
Na skrzyżowaniach z torami tramwajowymi i kolejowymi do budowy ciągów kanalizacyjnych należy stosować grubościenne rury z tworzyw sztucznych wg ZN-96/TPS.A-014,  ZN-96/TPSA-015, ZN-96/TPSA-016. W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie  dopuszcza się stosowanie rur stalowych dwustronnie asfaltowanych.
Kąt skrzyżowania kanalizacji kablowej z linią kolejową powinien wynosić 90 * 15°. Odległość skrzyżowania od urządzeń i obiektów kolejowych powinna wynosić co najmniej:
a) 2 m od semaforów, tablic, znaków sygnałowych, budynków i wież wodociągowych,
b) 10 m od rozjazdów i krzyżownic linii zelektryfikowanych,
c) 50 m od miejsc przyłączenia przewodów powrotnych.
Kanalizacja kablowa przy skrzyżowaniu z linią kolejową powinna być ułożona pod torami na głębokości nie mniejszej niż 1,2 m w odległości pionowej mierzonej od górnej powierzchni kanalizacji kablowej do stopki szyny.
Poza torowiskiem kanalizacja kablowa powinna być ułożona na takiej głębokości, aby zachowane były odległości:
a) 0,3 m od górnej powierzchni kanalizacji do zewnętrznej dolnej powierzchni kabla sygnalizacyjnego lub zasilającego ułożonych bezpośrednio w ziemi,
b) 0,5 m od górnej powierzchni kanalizacji do najniżej położonego punktu dna rowu ściekowego lub dolnej powierzchni sączka odwadniającego,
c) 0,8 m od górnej powierzchni kanalizacji do dolnej powierzchni kanału pędniowego lub  kanału kablowego dla kabli sygnalizacyjnych.
Studnie kablowe na skrzyżowaniu powinny być usytuowane tak, ażeby odległość pozioma studzien mierzona od ściany studni do skrajnych szyn zewnętrznych torów wynosiła co najmniej 3,0 m, z zachowaniem przepisów kolejowych o skrajni budowli.
W wypadku skrzyżowania kanalizacji kablowej z wielu torami kolejowymi o długości przelotu kanalizacji pod torami większej niż 60 m, dopuszcza się usytuowanie studni kablowej przelotowej na międzytorzu, po uzgodnieniu z władzami kolejowymi.
Przy budowie kanalizacji kablowej na skrzyżowaniach z liniami tramwajowymi i kolejowymi należy unikać stosowania układania ciągów kanalizacyjnych w otwartym wykopie, natomiast posługiwać się technologiami nie wymagającymi naruszania podtorza, jak np. metodami przecisku lub przewiertu poziomego.
Konstrukcja kanalizacji kablowej na skrzyżowaniu z torami kolejowymi powinna być zaprojektowana na przenoszenie obciążeń wg PN-85/S-10030.
W razie budowy na skrzyżowaniu z torami kolejowymi kanalizacji kablowej w wykopie otwartym zgodnie z BN-75/8846-01 albo też sposobem przeciskania rury o średnicy większej lub równej 600 mm wymaga się stosowania konstrukcji odciążającej tory. Rury robocze stosowane przy przeciskaniu mogą służyć jako rury ochronne.
Do budowy kanalizacji kablowej na skrzyżowaniach z torami tramwajowymi lub kolejowymi należy używać  rur z tworzyw sztucznych, a w wypadkach wykonania tej kanalizacji metodami przecisku lub przewiertu, z zastosowaniem rur stalowych o dużej średnicy  - należy rury te wypełniać odpowiednią liczbą rur z tworzyw sztucznych o  średnicach typowych 100-110 mm.
Przy budowie kanalizacji kablowej na skrzyżowaniu z liniami tramwajowymi i kolejowymi powinny być przestrzegane zasady opisane w punkcie 2.6.
3.6.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z mostami, wiaduktami  i tunelami
Ciągi kanalizacji kablowej w nasypach wiaduktów powinny być budowane z rur z tworzyw sztucznych wg ZN-96/TPSA-014, ZN-96/TPSA-015, ZN-96/TPSA-016.
W wypadkach niedostatecznej grubości przykrycia kanalizacji należy stosować grubościenne rury z tworzyw sztucznych , albo też w wyjątkowych wypadkach rury stalowe asfaltowane dwukrotnie od wewnątrz i zewnątrz.
Do budowy kanalizacji kablowej w konstrukcji żelbetowej mostów  i wiaduktów można stosować rury z tworzyw sztucznych o nominalnej grubości ścianki, gdy istnieje możliwość ułożenia ciągów na warstwie ziemi o grubości co najmniej 0,2 m i przykrycia ich warstwą ziemi o grubości co najmniej 0,5 m.
W wypadku niedostatecznej grubości warstwy ziemi należy stosować rury o zwiększonych grubościach ścianek lub rury grubościenne z innych materiałów o nie gorszych własnościach, albo też rury stalowe asfaltowane dwukrotnie od wewnątrz i zewnątrz, układane w korytach pod chodnikiem lub mocowane do konstrukcji mostu.
W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego na mostach i wiaduktach rury kanalizacji kablowej powinny być wykonane z materiałów trudnopalnych bezhalogenowych.
Dopuszcza się budowę kanału asfaltowanego, otwartego, do układania w nim kabli bezpośrednio, przykrytego pokrywami licującymi z powierzchnią chodnika.
Ciągi kanalizacji pod konstrukcją stalową mostów powinny być wykonane z rur stalowych dwukrotnie asfaltowanych od wewnątrz i zewnątrz, przymocowanych do konstrukcji w taki sposób, aby nie były narażone na dodatkowe naprężenia mechaniczne na skutek zmian temperaturowych.
Rury należy podwieszać na wieszakach sprężynujących w sposób umożliwiający wzajemne przesuwanie się sąsiednich odcinków rur.
Ciąg kanalizacji powinien być umieszczony w miejscu mało widocznym, ale dostępnym przy pracach konserwacyjnych.
W przejściach przez filary i przyczółki mostowe rury kanalizacji kablowej powinny być przepuszczone przez osadzone tam odcinki rur o większej średnicy.
W wypadkach mocowania  kanalizacji kablowej z rur stalowych do konstrukcji mostu lub wiaduktu nad torami kolejowymi z trakcją elektryczną, w rurach tych powinny znajdować się dodatkowo rury z tworzyw sztucznych.
Dopuszcza się inne rodzaje konstrukcji wsporczej w konstrukcjach stalowych mostów lub wiaduktów, w postaci półek lub drabin, do których dostęp jest umożliwiony.
W tunelach kanalizacja kablowa powinna być wybudowana w zależności od warunków lokalnych, a mianowicie:
a) z rur z tworzyw sztucznych pod chodnikiem,
b) z rur z tworzyw sztucznych lub z materiałów o podobnych własnościach, o zwiększonej odpowiednio grubości ścianek, albo też w wyjątkowych wypadkach z rur stalowych, przy braku dostatecznego przykrycia ziemią,
c) z rur stalowych lub z innego materiału o nie gorszych własnościach, przymocowanych do ścian tunelu,
d) w postaci koryta betonowego pod chodnikiem, asfaltowanego wewnątrz i przykrytego pokrywami.
W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego w tunelach rury kanalizacji kablowej powinny być wykonane z materiałów trudnopalnych bezhalogenowych.
3.7.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów
3.7.1.Postanowienia ogólne
Wzajemne skrzyżowanie lub zbliżenie kanalizacji kablowej z urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów powinno być tak wykonane, aby nie dopuścić do:
a) przedostawania się do kanalizacji kablowej i kabli telekomunikacyjnych płynów i gazów palnych, wybuchowych, trujących i aktywnych chemicznie oraz  innych płynów powodujących zawilgocenie lub uszkodzenie kabla,
b) podwyższania się temperatury kabla o więcej niż 5°C,
c) uszkodzeń mechanicznych kanalizacji kablowej i kabli przy pracach konserwacyjnych i  budowlanych na rurociągach.
3.7.2. Zbliżenia kanalizacji kablowej pierwotnej do gazociągów
3.7.2.1.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa
W razie zbliżenia kanalizacji kablowej do gazociągów o nadciśnieniu do 400 kPa powinny być zachowane następujące odległości podstawowe pomiędzy nimi:
a) 1,5 m dla kanalizacji kablowej  mającej połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt,
b) 1,0 m dla kanalizacji kablowej nie mającej połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt.
c) 0,5 m dla kanalizacji kablowej szczelnej nie mającej połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt lub uszczelnionej w sposób uniemożliwiający wnikanie przez nią gazu do pomieszczeń.
Określone wyżej odległości podstawowe mogą być zmniejszone o 75% (nie mniej jednak niż do 0,5 m) przy zastosowaniu na gazociągu rury ochronnej. Odległość wylotu rury ochronnej powinna być zgodna z wyżej podanymi odległościami podstawowymi. Odległości podstawowa i zmniejszona powinny być mierzone od zewnętrznej ścianki gazociągu lub rury ochronnej do skrajni rur kanalizacji kablowej lub studni.
W przypadku braku możliwości założenia na istniejącym gazociągu rury ochronnej, dla zbliżeń nie przekraczających 10 m długości dopuszcza się możliwość zastosowania betonowej ścianki oddzielającej gazociąg od kanalizacji kablowej lub studni.
3.7.2.2.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym wyższym od 400 kPa
W razie zbliżenia kanalizacji kablowej do gazociągów o nadciśnieniu wyższym od 400 kPa powinny być zachowane następujące odległości podstawowe pomiędzy nimi:
a) dla kanalizacji kablowej mającej połączenie z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt:

  • 10 m od gazociągów o nadciśnieniu powyżej 400 kPa do 1200 kPa,

  • 15 m od gazociągów o nadciśnieniu powyżej 1200 kPa do 2500 kPa,

  • 15 m od gazociągów o średnicy do 300 mm i nadciśnieniu powyżej 2500 kPa do 10000 kPa,

  • 20 m od gazociągów o średnicy powyżej 300 mm do 800 mm i nadciśnieniu od 2500 kPa do 10000 kPa,

  • 25 m od gazociągów o średnicy powyżej 800 mm i nadciśnieniu powyżej 2500 kPa do 10000 kPa.

b) dla kanalizacji kablowej nie mającej połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt:

  • 1 m od gazociągów o średnicy do 300 mm i nadciśnieniu powyżej 400 kPa do 1200 kPa,

  • 3 m od gazociągów o średnicy powyżej 300 mm i nadciśnieniu powyżej 400 kPa do 1200 kPa,

  • 1 m od gazociągów o średnicy do 300 mm i nadciśnieniu powyżej 1200 kPa do 2500 kPa

  • 5 m od gazociągów o średnicy powyżej 300 mm i nadciśnieniu powyżej 1200 kPa do 2500 kPa,

  • 5 m od gazociągów o średnicy do 300 mm i nadciśnieniu powyżej 2500 kPa do 10000 kPa,

  • 7 m od gazociągów o średnicy powyżej 300 mm do 500 mm i nadciśnieniu powyżej 2500 kPa do 10000 kPa,

  • 8 m od gazociągów o średnicy powyżej 500 mm i nadciśnieniu powyżej 2500 kPa do 10000 kPa,

Określone wyżej odległości podstawowe mogą być zmniejszone przy zastosowaniu większej grubości ścianki gazociągu, tak aby zmniejszyć naprężenie zredukowane w ściance rury.
Jeśli odległość kanalizacji kablowej od gazociągu wynosi co najmniej;

  • 75% odległości podstawowej, to naprężenie zredukowane należy zmniejszyć o 10%,

  • 50% odległości podstawowej, to naprężenie zredukowane należy zmniejszyć o 20%,

  • 25% odległości podstawowej, to naprężenie zredukowane należy zmniejszyć o 30%,

Odległości zmniejszone od gazociągów ze zmniejszonym o 30% zredukowanym naprężeniem w ściance rury nie mogą być mniejsze, niż:

  • 10 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym do 1200 kPa włącznie,

  • 15 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym większym od 1200 kPa.

Jeżeli na gazociąg zostanie założona rura ochronna kończąca się w odległości wynoszącej co najmniej 25% odpowiedniej odległości podstawowej liczonej od obrysu kanalizacji kablowej, jednak nie mniejszej niż 10 m dla gazociągu o ciśnieniu nominalnym do 1200 kPa włącznie i 15 m dla gazociągu o ciśnieniu nominalnym większym niż 1200 kPa, to przy zmniejszonym o 30% naprężeniu zredukowanym w ściance gazociągu odległość kanalizacji kablowej nie może być mniejsza od :

  • 5 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym do 2500 kPa włącznie,

  • 10 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym większym od 2500 kPa.

Długość rury ochronnej na gazociągu nie może być większa niż 100 m.
Zmniejszonych odległości nie należy stosować do kanalizacji kablowej dla której odległości podstawowe są już określone jako od nich mniejsze.
Odległości kanalizacji kablowej mającej połączenie z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt od gazociągów mogą być zmniejszone, lecz nie mniejsze niż 8,0 m, pod warunkiem, że na całym odcinku gazociągu, dla którego przyjęto odległość zmniejszoną wykona się:

  • zwiększenie grubości ścianki o 30%,

  • sprawdzenie metodami nieniszczącymi wszystkich spoiny obwodowe i wzdłużne rury,

  • sączek węchowy liniowy.

Odległość pozioma kanalizacji kablowej od stacji gazowej powinna być równa odległości ustalonej dla gazociągu zasilającego stację, lecz nie mniejsza od poziomego zasięgu zewnętrznej strefy zagrożenia wybuchem ustalonej dla stacji.
3.7.2.3.Zbliżenia do innych rurociągów
W razie zbliżenia kanalizacji kablowej do innych rurociągów i urządzeń podziemnych do przesyłania płynów lub gazów powinny być zachowane następujące odległości podstawowe między nimi:

  • od wodociągu magistralnego1,0 m

  • od wodociągu rozdzielczego 0,5 m

  • od ciepłociągu parowego 2,0 m

  • od ciepłociągu wodnego 1,0 m

  • od ropociągu lub rurociągu dla innych płynów technicznych 8,0 m

W przypadkach, gdy niemożliwe  jest wzajemne usytuowanie kanalizacji kablowej oraz urządzeń podziemnych do przesyłania płynów lub gazów w odległościach wyżej wymienionych, dopuszcza się zmniejszenie tych odległości do połowy, pod warunkiem zastosowania zabezpieczeń specjalnych na kanalizacji kablowej, a poniżej połowy pod warunkiem zastosowania zabezpieczeń szczególnych. Odległości zmniejszone nie mogą być jednak mniejsze, niż 25% odległości podstawowej.
Zabezpieczenie specjalne kanalizacji kablowej polega na umieszczeniu jej w rurze ochronnej.
Zabezpieczenie szczególne kanalizacji kablowej polega na  oddzieleniu jej od innego rurociągu zaporą (ścianą) oddzielającą.
3.7.3.Skrzyżowania kanalizacji kablowej z innymi rurociągami
3.7.3.1.Skrzyżowania z gazociągami
Skrzyżowania kanalizacji kablowej z gazociągami należy wykonywać zgodnie z wymaganiami normy PN-91/M-34501, a mianowicie:
a) skrzyżowania kanalizacji kablowej mającej połączenie z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt należy wykonywać, stosując na gazociągach rury ochronne. Odległość pionowa zewnętrznej ścianki rury ochronnej od kanalizacji kablowej powinna wynosić co najmniej 0,15 m. Końce rury ochronnej powinny być wyprowadzone od osi skrzyżowania, mierząc prostopadle do kanalizacji kablowej, na odległość co najmniej:

  • 2,0 m dla gazociągu o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa,

  • 10,0 m dla gazociągu o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa,

i powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021.
b) w przypadku braku możliwości zamontowania na istniejącym gazociągu rury ochronnej przy skrzyżowaniu z kanalizacją kablową dopuszcza się zastosowanie rury ochronnej na kanalizacji kablowej. Odległość pionowa pomiędzy ścianką gazociągu a zewnętrzną ścianką rury ochronnej na kanalizacji kablowej oraz długość tej rury ochronnej powinny spełniać wymagania podane wyżej, jak dla rury ochronnej na gazociągu. Gazociąg powinien znajdować się nad kanalizacją kablową.
c) kąt skrzyżowania kanalizacji kablowej z gazociągiem nie powinien być mniejszy, niż:

  • 60° dla gazociągów ułożonych w rurach ochronnych,

  • 15° dla gazociągów bez rur ochronnych.

3.7.3.2.Skrzyżowania z innymi rurociągami
W razie skrzyżowania kanalizacji kablowej z rurociągami i urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów najmniejsze dopuszczalne odległości między nimi powinny wynosić :
a) od wodociągu magistralnego 0,25 m
b) od wodociągu rozdzielczego 0,15 m
c) od obudowy ciepłociągu 0,50 m
d) od ropociągu lub rurociągu dla  innych płynów technicznych 0,50 m
Kanalizacja kablowa powinna być ułożona nad tymi rurociągami w rurze ochronnej wg 2.3.1.5. uszczelnionej na końcach.
Długość rury ochronnej powinna przekraczać o 1 m obrys innego rurociągu z każdej strony.
Dopuszcza się ułożenie kanalizacji kablowej pod innym rurociągiem, jeżeli górna powierzchnia tego rurociągu jest ułożona w ziemi na głębokości mniejszej niż 0,5 m.
Skrzyżowania powinny być wykonane prostopadle z dopuszczalnym odchyleniem o 10° dla kanalizacji ściekowej i 35° dla pozostałych urządzeń.
3.8.Zbliżenia i skrzyżowania kanalizacji kablowej pierwotnej z pozostałymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
Skrzyżowania kanalizacji kablowej z pozostałymi urządzeniami podziemnymi powinny być wykonane prostopadle do ich przebiegów z dopuszczalnym odchyleniem 10° dla kanalizacji ściekowej i 35° dla pozostałych urządzeń.
Kanalizacja kablowa powinna znajdować się w zasadzie nad tymi urządzeniami. Dopuszcza się skrzyżowanie kanalizacji kablowej pod urządzeniami uzbrojenia terenowego    w wyjątkowych wypadkach, jeżeli kanalizacja nad urządzeniami nie może być przykryta warstwą ziemi o wymaganej grubości, a przebudowa urządzeń uzbrojenia jest niemożliwa lub zbyt kosztowna.
Najmniejsze odległości podstawowe pionowe lub poziome między krawędziami kanalizacji kablowej i krawędziami innych urządzeń podano  w tablicy 1.

Tablica 1

Lp.

Rodzaj urządzenia podziemnego

Najmniejsza dopuszczalna odległość w metrach

Skrzyżowania

Zbliżenia

1.

Kabel telekomunikacyjny ziemny 

dowolna1)

dowolna

2.

Linia elektroenergetyczna zabezpieczona rurami ochronnymi na długości skrzyżowania lub zbliżenia 

dowolna 

dowolna

3.

Linia elektroenergetyczna 3-kablowa o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym

wg 2).

wg 2).

4.

Linia elektroenergetyczna bez osłony ochronnej

0,5

0,5

5.

Linia elektroenergetyczna zasilająca trakcję  

0,8

0,8

6.

Kanalizacja prowadząca wody opadowe i ścieki  

0,3

1,0

7.

Podbudowa telekomunikacyjnej linii napowietrznej

-

2,0

8

Konstrukcja wsporcza linii elektroenergetycznej

-

wg  PN-75/E -05100

9.

Ściany budynków i ogrodzenia

-

0,5

10.

Urządzenia odgromowe

-

5,0

11.

Drzewa wzdłuż drogi (od lica pni)

-

2,0

12.

Słupy oświetleniowe i trakcyjne (fundament)

-

0,8

  1. W wypadku krzyżowania się kanalizacji z istniejącym kablem telekomunikacyjnym kanalizacja powinna być ułożona poniżej  kabla, a kabel ziemny powinien być odpowiednio zabezpieczony, np. rurą dwudzielną.

  2. Odległości z uwzględnieniem analizy wg "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".

4.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA NADZIEMNYCH LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
4.1.Postanowienia ogólne
Nadziemna linia telekomunikacyjna powinna przebiegać w miarę możliwości jak najbliżej dróg komunikacyjnych.
Wzdłuż poszczególnych dróg należy wybierać taką stronę, która nie jest jeszcze zajęta przez inne linie.
Wzdłuż toru kolejowego należy wybierać tę stronę toru, po której przewiduje się wyprowadzenie większej liczby odgałęzień i po której wystąpi mniejsza liczba skrzyżowań z torami kolejowymi.
Należy unikać prowadzenia linii telekomunikacyjnych nadziemnych przez tereny podmokłe, zalewowe lub błotniste.
W wypadku trudności przejścia przez tereny o zwartej zabudowie, linia nadziemna powinna mieć odpowiednie wstawki kablowe podziemne.
4.2.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych między sobą
Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych między sobą powinny odpowiadać następującym wymaganiom:
a) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami III klasy nadziemnymi drutowymi i z torami akustycznymi - 8,5 m,
b) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami nadziemnymi drutowymi II klasy zawierającymi tory dla systemów wielokrotnych o zgodnych kierunkach transmisji - 20 m,
c) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami nadziemnymi drutowymi II klasy zawierającymi tory dla systemów wielokrotnych o przeciwnych kierunkach transmisji - 50 m,
d) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami nadziemnymi drutowymi I klasy zawierającymi tory dla systemów wielokrotnych o zgodnych kierunkach transmisji - 50 m,
e) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami nadziemnymi drutowymi I klasy zawierającymi tory dla systemów wielokrotnych o przeciwnych kierunkach transmisji - 100 m,
f) minimalna odległość między biegnącymi równolegle liniami nadziemnymi kablowymi z kabli o przewodach metalowych lub z kabli światłowodowych - dowolna.
4.2.1.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych
Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych drutowych powinny być wykonane pod kątem zbliżonym do 90° z dopuszczalnym odchyleniem o 45°.
Przewody linii klas wyższych powinny przy skrzyżowaniach przebiegać ponad liniami klas niższych, a jeden słup przęsła skrzyżowania linii z przewodami wyżej zawieszonymi powinien znajdować się w pobliżu linii z przewodami niżej zawieszonymi. W przypadkach szczególnych dopuszcza się przejście przewodów linii klasy niższej nad przewodami linii klasy wyższej, przy czym przewody klasy niższej w przęśle skrzyżowania  powinny mieć średnicę nie mniejszą niż 3 mm.
Odległość pionowa między dolnym przewodem jednej linii i górnym przewodem drugiej linii w miejscu skrzyżowania przy temperaturze - 25°C lub 40°C powinna wynosić co najmniej 0,6 m.
Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych kablowych z kabli o przewodach metalowych lub światłowodowych powinny być wykonane pod kątem zbliżonym do 90° z dopuszczalnym odchyleniem o 45°.
Odległość pionowa między kablami krzyżujących się linii w miejscu skrzyżowania przy temperaturze -25°C lub 40°C, powinna wynosić co najmniej 0,1 m.
4.3.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
4.3.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z przewodami metalowymi (drutowych i kablowych) z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
Trasa nadziemnych linii telekomunikacyjnych z przewodami metalowymi powinna tak przebiegać, aby dopuszczalne wartości indukowanych w przewodach telekomunikacyjnych SEM wzdłużnych niebezpiecznych oraz SEM psofometrycznych zakłócających - nie były przekroczone. Ocenę stopnia szkodliwego oddziaływania oraz wybór środków zaradczych należy przeprowadzić według "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego", stanowiących załącznik do Zarządzenia Nr 13 Ministra Łączności z dnia 28 lutego 1986 r.
Odległości poziome między przewodami i słupami zbliżających się linii powinny być możliwie jak największe.
Minimalna odległość pozioma między przewodami zbliżających się linii telekomunikacyjnej i elektroenergetycznej przy bezwietrznej pogodzie powinna być większa od największej odległości (obliczonej wg PN-75/E-05100 p. 9.2.) w środku przęsła między przewodami każdej z tych linii o:
a) 0,5 m, lecz nie powinna być mniejsza niż 1,2 m - gdy zbliżająca się linia elektroenergetyczna jest o napięciu 1 kV,
b) 1 m, lecz nie powinna być mniejsza niż 2,5 m - gdy zbliżająca się linia elektroenergetyczna jest o napięciu powyżej 1 kV.
Jeśli powyższe wymagania nie mogą być spełnione, to zbliżenia pod względem wymagań należy traktować jak skrzyżowania.
Jeśli następuje zbliżenie między nadziemną linią telekomunikacyjną z przewodami metalowymi i linią elektroenergetyczną napowietrzną o napięciu nie mniejszym niż 60 kV, to odległości między słupami tych linii powinny wynosić co najmniej 15 m.
4.3.2.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych światłowodowych dielektrycznych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
Zbliżenia mogą być realizowane w dowolnych odległościach, gwarantujących jednak zabezpieczenie linii telekomunikacyjnej przed uszkodzeniami mechanicznymi, jakie mogą zagrażać przy eksploatacji lub konserwacji linii elektroenergetycznej, a także zapewniających bezpieczeństwo służb eksploatacyjnych linii telekomunikacyjnej przy ich czynnościach konserwacyjnych. Oceny tych bezpiecznych odległości należy dokonać indywidualnie dla linii w zależności od wielkości napięć w liniach elektroenergetycznych oraz lokalnych warunków terenowych.
4.3.3.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z przewodami  metalowymi - z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi
Przy skrzyżowaniu linii powinny być spełnione następujące wymagania :
a) na skrzyżowaniu przewody nadziemnej linii telekomunikacyjnej powinny być prowadzone pod przewodami linii elektroenergetycznej,
b) skrzyżowanie powinno być wykonane w przęśle obostrzonym linii elektroenergetycznej wg  PN-75/E-05100. Zaleca się, aby skrzyżowanie zostało wykonane w odległości od 7 m do 10 m od słupa linii elektroenergetycznej.
c) skrzyżowanie powinno być wykonane pod kątem zbliżonym do 90° z dopuszczalnym odchyleniem do 30°
d) w wyjątkowych wypadkach nadziemna linia telekomunikacyjna drutowa III klasy lub linia kablowa z przewodami metalowymi może być prowadzona przy skrzyżowaniu w przęśle nieobostrzonym linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym do 1 kV, pod warunkiem zastosowania przewodów izolowanych,
e) w wypadku prowadzenia nadziemnej linii telekomunikacyjnej pod przewodami linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym od 1kV, lecz niższym od 60 kV, na której istnieje tylko obostrzenie I stopnia, należy zawiesić uziemiony przewód odbojowy na oddzielnych konstrukcjach wsporczych równolegle do linii telekomunikacyjnej od strony  przewidywanego zagrożenia linii, przez spadający przewód linii elektroenergetycznej. W wypadku, gdy linia telekomunikacyjna jest zagrożona z obu stron, np. skrzyżowanie jest dalej od słupa elektroenergetycznego, niż to podano w poz. b), to należy zawiesić dwa przewody odbojowe nad skrajnymi przewodami linii telekomunikacyjnej niezależnie od siebie.
 Przewód odbojowy należy zawiesić na długości skrzyżowania, tj. na długości rzutu poziomego przecięcia linii elektroenergetycznej pionową płaszczyzną przechodzącą przez oś linii telekomunikacyjnej zwiększonej co najmniej o 5m z każdej strony. Przewód odbojowy powinien być wykonany z linki stalowej ocynkowanej o wytrzymałości co najmniej 390 MN/m2 (40kG/mm2) i o przekroju nie mniejszym niż 50 mm2 oraz powinien być on uziemiony na obydwu końcach. Rezystancja każdego z uziomów nie powinna przekraczać 10*.
f) w wypadku, gdy napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej jest wyższe niż 60 kV, odległość uziomów energetycznych od stalowych, betonowych lub uziemionych słupów drewnianych linii telekomunikacyjnej, nie powinna być mniejsza niż 15 m. Dla słupów ze skrzynkami odgromnikowymi odległość ta nie powinna być mniejsza niż 50 m.
Odległość przewodu odbojowego od przewodów linii telekomunikacyjnej nie powinna być mniejsza od większej z dwóch wartości:

0,25 m lub U/150 [m]

gdzie U - napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej w [kV]
g) skrzyżowanie nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią elektroenergetyczną o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV może być też wykonane przez ułożenie w ziemi wstawki kablowej w linię telekomunikacyjną,
h) w wypadku skrzyżowania nadziemnej linii telekomunikacyjnej o przewodach metalowych z linią elektroenergetyczną o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 110 kV należy sprawdzić przez obliczenie, czy zostaną przekroczone dopuszczalne wartości napięć SEM psofometrycznej zakłóceń i SEM wzdłużnej oddziaływania niebezpiecznego w torach linii telekomunikacyjnej.
 Ocenę przewidywanych wartości napięć należy przeprowadzić na podstawie obliczeń wykonanych wg "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego
i) odległość pionowa między najbliższymi przewodami krzyżujących się linii, przy największym zwisie normalnym lub przy temperaturze -25°C i bezwietrznej pogodzie, nie powinna być mniejsza niż 1 m, jeśli linia elektroenergetyczna jest o napięciu znamionowym do 1 kV.
 Jeśli linia elektroenergetyczna jest o napięciu znamionowym wyższym niż 1kV, to odległość pionowa między najbliższymi przewodami krzyżujących się linii powinna być co najmniej równa

2 + U/150 [m]

gdzie U - napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej w [kV]

4.3.4.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych światłowodowych z liniami   elektroenergetycznymi napowietrznymi
Skrzyżowanie powinno spełniać następujące wymagania :
a) skrzyżowanie powinno być wykonane pod kątem 90° z dopuszczalnym odchyleniem 30°
b) odległości pionowe kabla światłowodowego nadziemnego od najbliżej położonego przewodu linii elektroenergetycznej oraz zastosowanie przewodów odbojowych, należy określać wg. zasad podanych w p.4.3.3.
c) w przypadku kabli światłowodowych zawierających elementy metalowe, np. stalową linkę nośną, należy obliczyć SEM wzdłużną oddziaływania niebezpiecznego i w razie przekroczenia wartości dopuszczalnej zastosować środki ochrony wg "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".
4.4.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z budynkami
4.4.1.Zbliżenia z budynkami
Odległości przewodów telekomunikacyjnych przy największym zwisie normalnym powinny wynosić :
a) od każdej trudno dostępnej części budynku - co najmniej 1 m, a jeśli przewód jest izolowany lub kablowy - co najmniej 0,75 m. Jeśli przewód jest zawieszony na wspornikach ściennych, przy rozpiętości przęsła nie większej niż 20 m, odległość ta powinna wynosić co najmniej 0,2 m,
b) od każdej łatwo dostępnej części budynku np. parapetu okna, podłogi, balkonu lub tarasu, z wyjątkiem dachu nie służącego za taras - co najmniej 2,25 m, a jeżeli przewód telekomunikacyjny jest izolowany lub kablowy - co najmniej 1,75 m,
c) od krawędzi dachu nie służącego za taras lub krawędzi innej konstrukcji, jeśli przewód na odcinku zbliżenia jest na poziomie wyższym niż ta krawędź, przy bezwietrznej pogodzie, odległość ta powinna wynosić co najmniej 1m, a jeśli przewód jest izolowany, kablowy lub zawieszony na wspornikach ściennych przy rozpiętości przęsła nie większej niż 20 m - co najmniej 0,5 m.
4.4.2.Skrzyżowania z budynkami
Odległość pionowa przewodu telekomunikacyjnego przy największym zwisie normalnym powinna wynosić :
a) od każdej trudno dostępnej części budynku - co najmniej 0,75 m,
b) od każdej łatwo dostępnej części budynku, z wyjątkiem tarasów, balkonów, galeryjek itp. urządzeń przeznaczonych do przebywania osób - co najmniej 1,5 m,
c) od podłogi tarasu, balkonu, galeryjki itp. urządzeń - co najmniej 2,5 m.
4.5.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami publicznymi
4.5.1.Zbliżenia z drogami publicznymi
Nadziemne linie telekomunikacyjne położone poza obrębem miast i wsi powinny być usytuowane poza granicą pasa drogowego w odległości nie mniejszej niż :
a) 12 m od granicy tego pasa do lica słupów, dla dróg krajowych,
b) 5 m od granicy tego pasa do lica słupów, dla dróg pozostałych.
Na odcinkach dróg, na których nie przewiduje się zadrzewienia, a przechodzących przez tereny zalewowe, zalesione oraz przez tereny zajęte przez sady, linie telekomunikacyjne, za zgodą właściwych zarządów dróg mogą być umieszczone :
a) na terenach zalewowych - na skarpach nasypów drogowych, a w razie niemożliwości - na krawędzi drogi,
b) w pozostałych wypadkach - na pasie drogowym poza koroną drogi w miejscach pozwalających na ograniczenie w miarę możliwości do minimum wycinania istniejącego drzewostanu, nie bliżej niż 0,5 m od zewnętrznej krawędzi rowu lub skarpy nasypu istniejącej drogi.
Na terenach zabudowanych słupy linii telekomunikacyjnych mogą być ustawiane na chodnikach w odległości nie mniejszej niż 1 m od krawężnika do lica słupa, jeżeli droga ma przekrój uliczny.
Wysokość zawieszenia przewodów telekomunikacyjnych, wzdłuż ulic i dróg powinna być taka, aby przy największym zwisie normalnym odległość pionowa najniżej zawieszonego przewodu nie była mniejsza niż :

  • 4 m od powierzchni drogi polnej, drogi przy skrzyżowaniu nad wjazdami do bram lub obejściami podwórzowymi, a także od powierzchni ziemi dla linii biegnących przez  pola uprawne,

  • 3,5 m od powierzchni ziemi dla linii biegnących wzdłuż ulic i dróg publicznych, w miejscach niedostępnych dla pojazdów i ciężkiego sprzętu rolniczego,

  • 3 m od powierzchni ziemi dla linii biegnących poza miejscowościami gęsto zaludnionymi, w miejscach niedostępnych dla pojazdów i ciężkiego sprzętu  rolniczego.

4.5.2.Skrzyżowania z drogami publicznymi
Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami publicznymi powinny być wykonane pod kątem 90° z dopuszczalnym odchyleniem o 45°.
Wysokość zawieszenia przewodów telekomunikacyjnych przy skrzyżowaniu powinna być taka, aby przy największym zwisie normalnym odległość pionowa najniżej zawieszonego przewodu nie była mniejsza niż :

  • 5 m od powierzchni drogi publicznej kołowej i wjazdu do bramy,

  • 8 m od powierzchni drogi publicznej kołowej wyposażonej w linię trolejbusową lub tramwajową.

4.6.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z mostami, wiaduktami,  zaporami, tamami, groblami, rurociągami nadziemnymi itp. budowlami
4.6.1.Zbliżenia z mostami, wiaduktami, zaporami, tamami, groblami, rurociągami nadziemnymi  itp. budowlami
Odległość przewodów telekomunikacyjnych od dźwigarów, górnych pasów mostowych, wiatrownic, wieżyczek, arkad, barier itp. części konstrukcyjnych budowli, należy ustalić wg zasad i wymagań przyjętych w punkcie 4.4.1. dla zbliżeń z budynkami, biorąc pod uwagę łatwą lub trudną dostępność części konstrukcyjnych budowli.
4.6.2.Skrzyżowania z mostami, wiaduktami, zaporami, tamami, groblami, rurociągami  nadziemnymi itp. budowlami
Skrzyżowanie powinno być wykonane pod kątem 90° z dopuszczalnym odchyleniem 45°.
Przy skrzyżowaniu nadziemnej linii telekomunikacyjnej drutowej powinny być stosowane obostrzenia wg BN-65/8984-02.
Odległość pionowa przewodów linii telekomunikacyjnej od mostu, wiaduktu itp. budowli przy skrzyżowaniu nad tą budowlą, powinna być ustalona wg zasad skrzyżowania linii telekomunikacyjnej nadziemnej z drogą komunikacyjną (np. z drogą publiczną lub linia kolejową) przechodzącą po tej budowli, a ponadto, jeśli budowla w miejscu skrzyżowania wieżyczki, arkady itp. należy uwzględnić ewentualnie, odległości wynikające z zasad skrzyżowania z budynkami wg poz. 4.4.1.
Odległość pionowa przewodów nadziemnej linii telekomunikacyjnej przebiegającej  w miejscu skrzyżowania pod mostami, wiaduktami itp. budowlami przy temperaturze -25°C i bezwietrznej pogodzie powinna odpowiadać wymaganiom ujętym w punkcie 4.4.1.
4.7.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
4.7.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
Odległości podstawowe nadziemnej linii telekomunikacyjnej mierzone od rzutu pionowego słupa do gazociągu powinny wynosić w [m] :

  • 0,5 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym do 400 kPa włącznie,

  • 2,0 m dla gazociągów o ciśnieniu nominalnym większym od 400 kPa do 2500 kPa,

  • 2,0 m dla gazociągów o średnicy do 500 mm i ciśnieniu nominalnym od 2500 kPa do 10000 kPa włącznie,

  • 5 m dla gazociągów o średnicy powyżej 500 mm i ciśnieniu nominalnym od 2500 kPa do 10000 kPa

Odległość pozioma nadziemnej linii telekomunikacyjnej od stacji gazowej powinna być równa odległości ustalonej dla gazociągu zasilającego stację, lecz nie mniejsza od poziomego zasięgu zewnętrznej strefy zagrożenia wybuchem ustalonej dla stacji.
Określone odległości podstawowe gazociągów od nadziemnych linii telekomunikacyjnych mogą być zmniejszone, pod warunkiem spełnienia dodatkowych wymagań dla gazociągów opisanych w p. 3.7.2.
4.7.2. Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z gazociągami
Skrzyżowanie powinno przebiegać tak, aby osie linii telekomunikacyjnych i gazociągu przecinały się pod kątem nie mniejszym niż 60°.
Przy skrzyżowaniu nadziemnej linii telekomunikacyjnej z gazociągiem należy zachować odległość poziomą od słupa do gazociągu co najmniej :

  • 0,5 m do gazociągu o ciśnieniu do 400 kPa,

  • 2,0 m do gazociągu o ciśnieniu powyżej 400 kPa.

4.8.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
4.8.1.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
Nadziemne linie telekomunikacyjne budowane w sąsiedztwie linii kolejowych niezelektryfikowanych, nie powinny naruszać skrajni dróg kolejowych, zasłaniać sygnałów kolejowych oraz zmniejszać widoczności torów kolejowych. W  wypadku linii kolejowych zelektryfikowanych, trasa nadziemnych linii telekomunikacyjnych o przewodach metalowych, powinna przebiegać w miarę możliwości w takiej odległości, aby dopuszczalne wartości SEM psofometrycznej zakłóceń i SEM wzdłużnej oddziaływania niebezpiecznego nie były przekroczone. Ocenę spodziewanych wartości SEM psofometrycznych zakłóceń i SEM wzdłużnej oraz wybór środków zaradczych należy przeprowadzić na podstawie "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".
Odległość rzutu pionowego skrajnego przewodu nadziemnej linii telekomunikacyjnej od osi skrajnego toru kolei niezelektryfikowanej przy bezwietrznej pogodzie, nie powinna być mniejsza niż 5 m.
Odległość rzutu pionowego skrajnego przewodu nadziemnej linii telekomunikacyjnej  z przewodami metalowymi od linii słupów trakcyjnych przy bezwietrznej pogodzie, nie powinna być mniejsza niż 6 m.
Odległość rzutu pionowego skrajnego przewodu nadziemnej linii telekomunikacyjnej od najbliższego punktu urządzenia kolei linowej, nie powinna być mniejsza od połowy wysokości najwyższego słupa linii telekomunikacyjnej na odcinku zbliżenia.
4.8.2.Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi
Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi powinny być lokalizowane w zasadzie na szlaku linii kolejowych. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych technicznie i ekonomicznie, dopuszcza się skrzyżowanie tych linii na terenach stacji kolejowych.
Miejsca skrzyżowania powinny odpowiadać następującym wymaganiom :
a) kąt skrzyżowania nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową powinien wynosić 90° z dopuszczalnym odchyleniem 15°,
b) skrzyżowanie nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową zelektryfikowaną powinno być zlokalizowane możliwie w połowie przęsła przewodów trakcji elektrycznej, co najmniej w odległości 15 m od słupa trakcyjnego,
c) odległość skrzyżowania nadziemnej linii telekomunikacyjnej od semaforów, tablic, znaków sygnałowych, budynków i wież wodociągowych nie powinna być mniejsza niż  10 m.

Rys.1

Skrzyżowanie nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową niezelektryfikowaną i nie przewidzianą do elektryfikacji powinno być wykonane w zasadzie jako skrzyżowanie nadziemne.
Przykład skrzyżowania wraz z najmniejszymi dopuszczalnymi wymiarami przedstawia rys.1.
 gdzie najmniejsze dopuszczalne wymiary w [m] wynoszą:
 l - 26 + skrajna szerokość torów nie mniej niż 50,0
 b -  l*1/3*h1
 g -  4,0
 h1 - -
 h2 -  6,0
 h3 -  0,6

Skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z linią kolejową zelektryfikowaną lub przewidzianą do elektryfikacji powinno być wykonane w zasadzie, jako skrzyżowanie podziemne kablowe, przez ułożenie na szerokości skrzyżowania wstawki kablowej w ziemi. Przykład wykonania skrzyżowań nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową jako skrzyżowania podziemnego przedstawiają rys.2, 3 i 4.

Rys. 2
 Najmniejsze dopuszczalne wymiary w [m] na rys. 2 wynoszą:
 a - 3,0 dla linii niezelektryfikowanej
    5,0 dla linii zelektryfikowanej
 b - 30,0
 h5 - 1,2
 h6 -  0,5
 h7 -  1,0
 h8 -  0,8
 z - zapas kabla 1,0 przy wyjściu z rury ochronnej
 z1 -  zapas kabla 3 do 5 zwojów, przy słupie kablowym
 l - długość rury ochronnej

Rys.3
Najmniejsze dopuszczalne wymiary w [m] na rys. 3 wynoszą:
 a - 3,0 dla linii niezelektryfikowanych
   5,0 dla linii zelektryfikowanych
 b - 30,0
 c - 0,5
 h5 - 1,2
 h6 -  0,5
 h7 -  1,0
 h8 -  1,0
 z - zapas kabla 1,0 przy wyjściu z rury ochronnej
 z1 -  zapas kabla 3 do 5 zwojów, przy słupie kablowym

Rys. 4

 Najmniejsze dopuszczalne wymiary w [m] na rys. 4 wynoszą:
 d - 0,5
 e - 10,0
 h5 - 1,2
 h6 -  0,5
 h7 -  1,0
 h8 -  0,8
 z - zapas kabla 1,0 przy wyjściu z rury ochronnej
 z1 -  zapas kabla 3 do 5 zwojów, przy słupie kablowym

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się skrzyżowanie nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową zelektryfikowaną sposobem nadziemnym, jak to pokazano na rys. 5.

Rys. 5

 Najmniejsze dopuszczalne wymiary w [m] na rys. 5 wynoszą:
 l - 26 + skrajna szerokość pomiędzy słupami trakcyjnymi nie mniej
   niż 50,0
 b -  l*1/3*h1
 h1 - -
 h4 -  2,0

Na skrzyżowaniu skablowanej nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową, słupy kablowe powinny być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 30 m od skrajnej szyny zewnętrznych torów kolejowych.
W wypadku skablowanego skrzyżowania z linią kolejową biegnącą w wykopie lub na nasypie, słupy kablowe powinny być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 10 m od zewnętrznej krawędzi wykopu lub nasypu.
Na skablowanych skrzyżowaniach nadziemnych linii telekomunikacyjnych z linią kolejową, słupy kablowe powinny być bliźniacze z belkami ustojowymi i podporą. Słupy powinny być wyposażone w piorunochrony, których rezystancja uziemienia nie powinna przekraczać 10 *.
Na skrzyżowaniu nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową, wykonywanym sposobem nadziemnym, linia telekomunikacyjna powinna być tak usytuowana, aby długość przęsła na skrzyżowaniu wynosiła 50 m. Słupy po obu stronach skrzyżowania powinny być słupami przelotowymi oporowymi. Co najmniej po dwa słupy z obu stron skrzyżowania powinny być ustawione w linii prostej.
Słupy ograniczające skrzyżowanie z linią kolejową niezelektryfikowaną powinny być usytuowane w odległości nie mniejszej niż l1/3 wysokości nadziemnej słupa od pędni, skrajnych szyn torów zewnę l•1/3 wysokości nadziemnej słupa od
W wypadku skrzyżowania z linią kolejową przebiegającą w wykopie lub na nasypie, słupy ograniczające skrzyżowanie powinny być usytuowane w odległości nie mniejszej niż    3 m od zewnętrznej krawędzi wykopu lub nasypu.
W wypadku skrzyżowania nadziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową niezelektryfikowaną o dużej liczbie torów, dopuszcza się ustawienie słupa przelotowego między torami po uprzednim uzgodnieniu z właściwymi władzami kolejowymi.
Przy skrzyżowaniu nadziemnym,  telekomunikacyjnej linii nadziemnej z linią kolejową niezelektryfikowaną, słupy ograniczające skrzyżowanie po obu stronach przejścia, powinny być bliźniacze z belkami ustojowymi lub analogowe ustawione prostopadle do osi linii. Słupy ograniczające skrzyżowanie powinny mieć piorunochrony o rezystancji uziemienia nie przekraczającej 20 *.
Niedopuszczalne jest użycie jako uziemień dla linii telekomunikacyjnej, urządzeń kolejowych, jak np. szyn i słupów trakcyjnych.
Przewody nadziemnej linii telekomunikacyjnej drutowej w przęśle na skrzyżowaniu z linią kolejową niezelektryfikowaną powinny być jednolite, bez złączy, o średnicy co najmniej 3 mm.
Przy skrzyżowaniu z linią kolejową zelektryfikowaną przewody nadziemnej linii telekomunikacyjnej drutowej w przęśle skrzyżowania i na sąsiednich przęsłach po obu stronach linii kolejowej, powinny być wykonane z linki o przekroju nie mniejszym niż 16 mm2.
Odległość pionowa od najniższego przewodu nadziemnej linii telekomunikacyjnej, przy największym zwisie normalnym do główki szyny kolei niezelektryfikowanej powinna wynosić co najmniej 6 m.
Na skrzyżowaniu z linią kolejową zelektryfikowaną, odległość pionowa między najniżej położonym przewodem nadziemnej linii telekomunikacyjnej, przy największym zwisie normalnym a najwyżej położonym przewodem jezdnym, nośnym lub zasilającym linii kolejowej, powinna wynosić co najmniej 2 m.
Na skrzyżowaniach nadziemnych linii telekomunikacyjnych drutowych z liniami kolejowymi niezelektryfikowanymi i zelektryfikowanymi powinny być wykonane odpowiednie obostrzenia wg BN-74/8984-02.
4.9.Zbliżenia i skrzyżowania nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami wodnymi
4.9.1.Zbliżenia z drogami wodnymi
Nadziemne linie telekomunikacyjne należy tak prowadzić i wykonać, aby ich budowa, istnienie i utrzymanie nie powodowało przeszkód w należytym utrzymaniu dróg wodnych       i ich brzegów.
Słupy należy ustawić poza drogą lub ścieżką holowniczą, licząc od strony wody poza granicami wody średniej, a te spośród nich, które mogłyby znaleźć się w granicach wielkich wód, powinny otrzymać wzmocniony ustrój i izbice o wierzchołkach wzniesionych co najmniej 0,5 m powyżej największego notowanego stanu wody.
Słupów oporowych i narożnych nie należy ustawiać w pobliżu stromych brzegów rzek oraz brzegów rozmywanych na zakrętach wód bieżących.
4.9.2.Skrzyżowania z drogami wodnymi
Przy skrzyżowaniu nadziemnych linii telekomunikacyjnych z drogami wodnymi powinny być spełnione następujące wymagania :
a) kąt skrzyżowania z osią drogi wodnej powinien być zbliżony do 90° z dopuszczalnym odchyleniem o 30°,
b) skrzyżowanie z drogą wodną uregulowaną lub przewidzianą do regulacji, należy wykonać w miarę możliwości jednym przęsłem, a jeśli jest to niemożliwe - linię należy skablować,
c) przy skrzyżowaniu z wodami obwałowanymi, słupy powinny być ustawiane na zewnątrz wałów. W przypadku konieczności ustawienia słupów między wałami powinny być to słupy o wzmocnionych ustojach i wyposażone w izbice,
d) skrzyżowanie linii nadziemnej z drogą wodną, nie powinno być wykonane na słupach narożnych.
Skrzyżowanie nadziemnej linii telekomunikacyjnej z drogą wodną żeglowną lub spławną, powinno być oznaczone wyraźnymi i trwałymi znakami ostrzegawczymi dobrze widocznymi ze środka toru wodnego. Znaki te, w liczbie czterech na jedno skrzyżowanie, powinny być wykonane wg wymogów Zarządzenia Ministra Żeglugi z dnia 1 lutego 1967 r. i ustawione po dwa na każdym brzegu w odległości 300 m od skrajnego przewodu nadziemnej linii telekomunikacyjnej z obu jej stron.
Odległość pionowa najniżej położonego przewodu linii telekomunikacyjnej, przy największym zwisie normalnym powinna wynosić co najmniej:
a) 4 m - od najwyższego znanego poziomu wody w miejscu skrzyżowania,
b) 7 m - od najwyższego żeglownego poziomu wody,
c) 6 m - od najwyższego spławnego poziomu wody,
d) 1 m - od obrysu statków, dla których dana droga wodna jest dostępna, przy najwyższym żeglownym poziomie wody.
4.10.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych w lasach i w pobliżu drzew
Należy unikać prowadzenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych przez lasy, a w przypadkach takiej konieczności należy prowadzić trasę linii tak, aby jak najbardziej wykorzystać sieć linii podziału powierzchniowego, tj. pasy przeciwpożarowe, drogi leśne, obszary pozostawione bez zalesienia itp.
Odległość linii nadziemnych od istniejącego lub projektowanego zadrzewienia drogowego powinna wynosić co najmniej 5 m, licząc od środka pni drzew.
Odległość przewodu telekomunikacyjnego od każdego punktu korony drzew, przy bezwietrznej pogodzie powinna wynosić co najmniej :
a) 1 m - w miastach i osiedlach,
b) 2 m - w miejscowościach podmiejskich oraz poza terenami osiedli i wsi,
c) 1 m - przewodów gołych w parkach i sadach,
d) 0,5 m - przewodów izolowanych w parkach i sadach.
4.11.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z lotniskami
Nadziemne linie telekomunikacyjne w pobliżu lotnisk, powinny spełniać wymagania normy PN-89/L-49001. Budowa nadziemnych linii telekomunikacyjnych w pobliżu lotnisk wymaga każdorazowego uzgodnienia z odpowiednim organem nadzoru lotniczego.
4.12.Zbliżenia nadziemnych linii telekomunikacyjnych z terenami i budowlami zawierającymi  materiały łatwopalne lub wybuchowe
Zbliżenia należy wykonać zgodnie ze specjalnymi przepisami budowy dla tych urządzeń.

5.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA PODZIEMNYCH LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
5.1.Postanowienia ogólne
Przebieg podziemnej linii telekomunikacyjnej powinien być wybrany w ten sposób, aby liczba miejsc kolizyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego była jak najmniejsza.
Przy zbliżeniu linii do obiektów budowlanych na odległość mniejszą niż 1,0 m linia powinna być na całej długości zbliżenia wyróżniona przykrywami kablowymi lub taśmą ostrzegawczą, jeśli w szczegółowych rozwiązaniach projektowych nie ustalono inaczej.
Skrzyżowanie podziemnej linii telekomunikacyjnej z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego powinno być wykonane w najwęższym miejscu tego obiektu prostopadle do jego osi wzdłużnej z dopuszczalnym odchyleniem 15°. Przy skrzyżowaniu z obiektem o szerokości nie większej niż 1,5 m, odchyłka kąta skrzyżowania może być powiększona do 40°.
W miejscach skrzyżowań podziemnej linii telekomunikacyjnej z kabli metalowych z drogami o trwałej nawierzchni, z torami kolejowymi oraz przeszkodami wodnymi, powinna być ułożona rezerwowa rura przepustowa lub też powinien być przewidziany wolny otwór rezerwowy w kanalizacji kablowej budowanej na skrzyżowaniu - niezależnie od liczby rur przepustowych lub otworów kanalizacyjnych przewidzianych do dalszej rozbudowy.
Miejsce skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego powinno być zdomiarowane do obiektów stałych albo też oznakowane słupkami oznaczeniowymi SO po jednej lub po obu stronach skrzyżowania.
Postanowienia niniejszego rozdziału nie dotyczą podziemnych linii telekomunikacyjnych układanych w kanalizacji kablowej.
5.2.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z jezdniami ulic i dróg
5.2.1.Zbliżenia z jezdniami ulic i dróg
Podziemne linie telekomunikacyjne wzdłuż dróg powinny być lokalizowane w odległościach uzgodnionych z odpowiednimi administracjami dróg.
W przypadku konieczności równoległego usytuowania podziemnej linii telekomunikacyjnej w pasie drogowym odległość linii powinna wynosić co najmniej :
a) 1 m - od zewnętrznej krawędzi rowu odwadniającego lub linii podstawy nasypu,
b) 1 m - na zewnątrz od krawędzi jezdni, jeśli istnieje konieczność usytuowania linii w koronie drogi,
c) 0,5 m - od krawędzi jezdni w chodniku lub pasie zieleni.
Dopuszcza się ułożenie podziemnej linii telekomunikacyjnej w pasie rozdzielającym jezdnie drogi dwujezdniowej.
W przypadku usytuowania podziemnej linii telekomunikacyjnej poza pasem drogowym, powinna być ona ułożona w odległości co najmniej 1 m od granicy pasa drogowego.
5.2.2.Skrzyżowania z jezdniami ulic i dróg.
Na skrzyżowaniach z jezdniami ulic i dróg, podziemne linii telekomunikacyjne powinny być układane w kanalizacji kablowej, albo w przepustach. W zależności od zastosowanej technologii budowy przepusty rurowe  należy wykonywać:

  • z grubościennych rur polietylenowych ( średnica = 125/7,1 lub 125/11,4 mm) wg ZN-96/TPSA-018

  • z rur stalowych przewodowych wg PN-79/H-74244 dwustronnie asfaltowanych  (średnica = 108 lub 133 mm).

Rury przepustowe powinny być ułożone poziomo na całej szerokości ulicy lub drogi i co najmniej po 0,5 m poza krawężniki ulicy lub krawędzie drogi, jak to pokazano przykładowo na rys. 6.

Rys. 6

Przy jednakowych poziomach nawierzchni drogi i terenu lub przy niewielkiej ich różnicy zaleca się układanie rur przepustowych nieprzerwanie w jednym ciągu pod koroną drogi        i przyległymi do niej rowami odwadniającymi i po 0,5 m poza ich zewnętrzne krawędzie, jak to pokazano przykładowo na rys. 7.

Rys. 7

Z każdej strony przepustu powinien być ułożony zapas kabla  o długości co najmniej 1 m.
Odległość pionowa od górnej powierzchni rur przepustowych powinna wynosić:
a) co najmniej 1,2 m do górnej powierzchni dróg krajowych,
b) co najmniej 1,0 m do górnej powierzchni dróg pozostałych,
c) co najmniej 0,5 m do dolnej powierzchni dna rowu odwadniającego.
Rury przepustowe powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021, aby zapobiegać zamulaniu przepustów w czasie eksploatacji linii. Rury stalowe powinny być zabezpieczone przed korozją pokryciami asfaltowymi lub innymi o nie gorszych właściwościach.
Zaleca się, aby przepusty dla kabli pod jezdniami ulic i dróg były wykonywane bez naruszania nawierzchni ulic i dróg, metodami przecisku hydraulicznego lub przewiertu poziomego, z uwzględnieniem lokalnych warunków terenowych i kosztów budowy.
5.3.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych na mostach, wiaduktach i w  tunelach
Na przejściu podziemnej linii telekomunikacyjnej przez most lub wiadukt powinien być zastosowany kabel w osłonie lub powłoce termoplastycznej i powinien on być ułożony w kanalizacji kablowej, w kanale, na pomoście lub na specjalnej konstrukcji wsporczej.
Przepust dla kabli telekomunikacyjnych ułożony przez most lub wiadukt powinien być obustronnie zakończony studniami kablowymi.
W tunelach kable telekomunikacyjne powinny być prowadzone na wydzielonych pasach, drabinkach lub na konstrukcjach wsporczych tak, aby odległości między nimi a kablami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym do 500 V nie była mniejsza  niż 0,15 m.
Dopuszcza się prowadzenie kabli telekomunikacyjnych po tej samej stronie tunelu co        i kable elektroenergetyczne o napięciu od 1 kV do 6 kV pod warunkiem zachowania dopuszczalnych odległości zbliżeń i skrzyżowań wymienionych w BN-88/8984-19.
Kable telekomunikacyjne należy układać poniżej kabli elektroenergetycznych.
Kable światłowodowe układane na mostach, pomostach i wiaduktach powinny być odporne na działanie niskich temperatur,  podobnie jak kable samonośne.
Kable światłowodowe układane na mostach, wiaduktach i w tunelach powinny być układane w rurociągach kablowych wg ZN-96/TPSA-013 i spełniać wymagania wg ZN-96/TPSA-002 p.3.5 i 3.6. W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego rurociągi powinny być wykonane z rur trudnopalnych bezhalogenowych.
5.4.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami kolejowymi i  tramwajowymi
5.4.1.Zbliżenia z torami kolejowymi i tramwajowymi
W przypadku równoległego usytuowania trasy podziemnej linii telekomunikacyjnej wzdłuż linii kolejowej lub tramwajowej powinny być zachowane co najmniej następujące odległości poziome:

  • 1 m od zewnętrznej krawędzi  rowu odwadniającego biegnącego wzdłuż torowiska,

  • 3 m od skrajnej szyny toru linii kolejowej niezelektryfikowanej, przy braku lub oddaleniu od torowiska rowów odwadniających,

  • 5 m od toru tramwajowego lub kolei przemysłowej o napięciu zasilania 750 V,

  • 10 m od toru kolei zelektryfikowanej o napięciu zasilania 3 kV.

Odległości te mogą być zmniejszone do:

  • 1 m od toru tramwajowego lub kolei przemysłowej,

  • 2 m od toru kolei zelektryfikowanej o napięciu zasilania 3 kV,

pod warunkiem zastosowania kabli w wytłaczanych osłonach termoplastycznych na opancerzeniu lub szczelnej kanalizacji kablowej z rur termoplastycznych oraz dokładnego izolowania kabli od wsporników kablowych w studniach i punktach przełączeń.
5.4.2.Skrzyżowania z torami tramwajowymi
Podziemna linia telekomunikacyjna krzyżująca się z torami tramwajowymi, powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniami mechanicznymi i przed korozją powodowaną prądami błądzącymi przez ułożenie jej w kanalizacji  kablowej albo też w przepustach z rur wg p.2.4.
Rury przepustowe powinny być ułożone na całej szerokości torowiska i co najmniej po 2 m poza skrajne szyny po obu stronach toru.
Końce rur powinny być uszczelnione.
Głębokość ułożenia przepustów i kabli powinna wynosić co najmniej 1 m od stopki szyny tramwajowej.
Wymaga się, aby układane kable telekomunikacyjne miały osłony ochronne z mas termoplastycznych na długości co najmniej po 300 m z obu stron skrzyżowania.
Zaleca się, aby przepusty dla kabli pod torami tramwajowymi były wykonane bez naruszania torowiska, metodami przecisku lub przewiertu poziomego.
5.4.3.Skrzyżowania z torami kolejowymi
5.4.3.1.Lokalizacja miejsca skrzyżowania
Skrzyżowanie powinno być zlokalizowane w zasadzie na szlaku linii kolejowej. W szczególnych wypadkach uzasadnionych technicznie i ekonomicznie dopuszcza się  skrzyżowanie na terenach stacji kolejowych.
Kąt skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej z torami kolejowymi powinien wynosić 90° z dopuszczalnym odchyleniem 15°.
Odległość skrzyżowania od urządzeń i obiektów kolejowych powinna wynosić co najmniej:

  • 2 m od semaforów, tablic, znaków sygnałowych, budynków i wież wodociągowych,

  • 10 m od rozjazdów i krzyżownic linii zelektryfikowanych,

  • 50 m od miejsc przyłączenia przewodów powrotnych.

5.4.3.2.Zabezpieczenie kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi
Każdy kabel linii międzymiastowej powinien być ułożony pojedynczo w rurze ochronnej lub w oddzielnym otworze kanalizacji kablowej pod torami, rowami ściekowymi lub pod drenażem odwadniającym.
Konstrukcja przepustu na skrzyżowaniu z torami kolejowymi powinna być zaprojektowana na przenoszenie obciążeń wg PN-85/S-10030.
W razie budowy na skrzyżowaniu z torami kolejowymi przepustu w wykopie otwartym zgodnie z BN-75/8846-01 albo też sposobem przeciskania rury o średnicy większej lub równej 600 mm wymaga się stosowania konstrukcji odciążającej tory. Rury robocze stosowane przy przeciskaniu mogą służyć jako rury ochronne.
Zaleca się, aby przepusty dla kabli pod torami kolejowymi były wykonane bez naruszania torowiska, metodami przecisku lub przewiertu poziomego.
W zależności od zastosowanej technologii budowy przepusty rurowe dla kabli należy wykonywać:

  • z grubościennych rur polietylenowych (średnica = 125/7,1 lub 125/11,4 mm) wg ZN-96/TPSA-018

  • z rur stalowych przewodowych wg PN-79/H-74244 dwustronnie asfaltowanych (średnica = 108 lub 133 mm).

Rury ochronne powinny być ułożone poziomo w linii prostej.
Połączenia rur przepustowych ze sobą powinny być trwałe i wodoszczelne,  a otwory na ich końcach gładkie i bez ostrych obrzeży, uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021.
Niezależnie od liczby otworów przewidzianych do dalszej rozbudowy  na każdym skrzyżowaniu powinna być ułożona rura  rezerwowa  lub przewidziany rezerwowy wolny otwór w kanalizacji kablowej. Nie dotyczy to linii optotelekomunikacyjnych układanych       w rurociągach kablowych.
Rury ochronne powinny być ułożone nieprzerwanie w jednym ciągu pod torami i rowami  odwadniającymi, jeżeli długość ciągu nie jest większa niż 60 m, jak to pokazano przykładowo na rys. nr 2 i 4.
Przy dużej różnicy między poziomem nawierzchni kolejowej i terenem, przez który przebiega linia kolejowa, oraz przy długości ciągu większej niż 60 m dopuszcza się układanie rur ochronnych odcinkami, np. oddzielnie pod rowami ściekowymi lub pod drenażem odwadniającym, jak to pokazano przykładowo na rys. nr 3.
Najmniejsze dopuszczalne wymiary obowiązujące dla przepustów kablowych pod torami kolejowymi podano odpowiednio pod rys. nr 2, 3 i 4.
Słupki oznaczeniowe SO wg ZN-96/TPSA-026 powinny być ustawione   w odległości 10 do 15 m od zewnętrznej szyny najbliższego toru z obu stron podtorza.
5.4.3.3.Ochrona kabli przed korozją i niebezpiecznym oddziaływaniem trakcji elektrycznej
Przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową zelektryfikowaną lub przewidzianą do elektryfikacji kabel powinien być ułożony w izolacyjnej rurze ochronnej grubościennej z tworzywa sztucznego, lub z innego materiału o nie gorszych własnościach., albo też należy zastosować rury stalowe wypełnione rurami z tworzywa sztucznego.
Zaleca się, aby niezależnie od stosowania rur izolacyjnych kable  miały osłony ochronne    z tworzywa sztucznego (PCW lub PE).
5.4.3.4.Ochrona kabli przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową na  wiadukcie lub przepuście kolejowym
Przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową na wiadukcie lub przepuście kolejowym kabel na całej szerokości wiaduktu lub przepustu kolejowego powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami mechanicznymi i korozją wg postanowień podanych w punktach 5.4.3.2 i 5.4.3.3.
Rury ochronne na wiadukcie, w którym jest chodnik, powinny być ułożone pod tym chodnikiem. W wypadku wiaduktu tylko  z jezdnią albo przepustu ściekowego, rury ochronne przepustowe jak w p.2.4. powinny być bezpośrednio umocowane na ścianie wiaduktu lub przepustu na wysokości co najmniej 1 m od ich podstaw. Połączenie rur ze sobą powinno być wodoszczelne.
W wypadku technicznie uzasadnionej konieczności dopuszcza się zastosowanie rur stalowych wypełnionych rurami z tworzyw sztucznych
5.4.3.5.Głębokość ułożenia rur ochronnych pod torami
Rury ochronne przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową powinny być ułożone pod torami na głębokości nie mniejszej niż 1,2 m w linii pionowej od zewnętrznej powierzchni rury ochronnej do stopki szyny.
5.4.3.6.Głębokość ułożenia rur ochronnych i kabli na terenie kolejowym poza torowiskiem
Głębokość ułożenia rur ochronnych pod dnem rowów ściekowych lub drenażem odwadniającym, nie powinna być mniejsza niż 0,5 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni rury ochronnej do najniżej położonego punktu dna rowu lub dolnej powierzchni sączka odwadniającego.
Głębokość ułożenia kabla przy skrzyżowaniu z kanałami pędniowymi lub z kanałami kablowymi dla kabli sygnalizacyjnych, ułożonymi na powierzchni ziemi, nie powinna być mniejsza niż 0,8 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni kabla do dolnej powierzchni kanału.
Głębokość ułożenia kabla, przy skrzyżowaniu z kablami sygnalizacyjnymi lub zasilającymi ułożonymi w ziemi, nie powinna być mniejsza niż 0,3 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni kabla telekomunikacyjnego do zewnętrznej dolnej powierzchni kabla sygnalizacyjnego lub zasilającego.
Głębokość ułożenia kabla na nieuzbrojonych terenach kolejowych powinna wynosić co najmniej 1 m, a na poboczach nasypów skarp kolejowych co najmniej 0,8 m.
5.4.3.7.Długość rur ochronnych
Rury ochronne dla kabla powinny być ułożone pod wszystkimi torami kolejowymi na danym podtorzu, bez przerwy na całej długości skrzyżowania, w ten sposób, ażeby odległość w rzucie poziomym końców rur z każdej strony torowiska od osi skrajnych szyn wynosiła co najmniej 3,0 m.
Na terenie stacji kolejowej, jeżeli odległość wewnętrznych szyn sąsiednich torów jest większa niż 12 m, dopuszcza się na takim międzytorzu ułożenie kabla w ziemi bez rur ochronnych, po uprzednim uzgodnieniu z właściwymi władzami kolejowymi. Kabel w tym miejscu powinien być zabezpieczony przykrywami kablowymi i taśmą ostrzegawczą.
Rury ochronne pod torami na podtorzu z nasypu powinny być ułożone na takiej głębokości, aby ich końce znajdowały się w ziemi co najmniej 1 m w linii pionowej od końca górnej powierzchni rury do powierzchni zbocza nasypu.
W wypadku trudnych warunków terenowych, dopuszcza się mniejszą długość rur ochronnych po uprzednim uzgodnieniu z jednostką nadzorującą eksploatację torów kolejowych.
Rury ochronne ułożone pod rowami odwadniającymi podtorze powinny mieć taką  długość, żeby końce tych rur z każdej strony rowu sięgały co najmniej po 0,5 m poza górną jego krawędź.
W przypadku poboczy ściekowych naturalnych i nieuregulowanych bez wyraźnych krawędzi rowu długość rur ochronnych ułożonych pod nimi powinna być ustalona w projekcie technicznym.
Przy skrzyżowaniu kabla z drenażem odwadniającym podtorze, długość rury ochronnej powinna być o 1,0 m większa od szerokości pasa drenażowego.
5.4.3.8.Długość odcinków kabli z bierną ochroną przeciwkorozyjną
Przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową zelektryfikowaną, rury ochronne powinny być ułożone pod wszystkimi torami na danym podłożu na takiej długości, ażeby odległość w rzucie poziomym końców rur z każdej strony torowiska od osi skrajnych szyn wynosiła co najmniej po 0,5 m.
W miejscu skrzyżowania oraz na długości co najmniej 300 m z obu stron skrzyżowania kabel powinien być wyposażony w osłonę przeciwkorozyjną z tworzyw termoplastycznych.
Długość ochrony dodatkowej nawijanej w razie potrzeby  ręcznie na budowie powinna przekraczać co najmniej o 3 m długość ułożonych pod torami rur ochronnych lub kanalizacji kablowej na obu końcach.
W wypadku dużej agresywności gruntu, występującej niezależnie od wpływów prądów błądzących trakcji elektrycznej, długość osłony ochronnej polwinitowej nakładanej na kabel powinna wynikać z długości trasy kablowej w terenie o agresywnym gruncie, poza terenem skrzyżowania z linią kolejową.
5.4.3.9. Uszczelnienie otworów rur ochronnych
Otwory rur z kablem i rur rezerwowych bez kabla ułożonych pod torami i  rowami ściekowymi powinny być uszczelnione na obu końcach skrzyżowania przy pomocy uszczelek końców rur wg ZN-96/TPSA-021.
5.4.3.10.Ochrona z przykryw kablowych
Kable po wyjściu z rur ochronnych na skrzyżowaniu pod torami kolejowymi i ułożone bezpośrednio w ziemi powinny być zabezpieczone przykrywami kablowymi wg BN-72/3233-12 po obu stronach skrzyżowania, na długości przebiegu przez teren stacji kolejowych.
5.4.3.11.Usytuowanie kabla na zboczach wysokich nasypów podtorza i stromych skarp w wykopach
Przy końcach rur ochronnych ułożonych na skrzyżowaniu powinny być usytuowane zapasy kabli co najmniej po 1,0 m.
Odcinki kabli po wyjściu z rur ochronnych na zboczach nasypów i skarp powinny być ułożone w ziemi z falowaniem co najmniej 3%.
Złącza kablowe powinny być usytuowane na poziomym terenie poza rowami odwadniającymi w odległości co najmniej 3,0 m od górnego brzegu rowu.
Trasa kabla układanego w poprzek skarp, stromych wzniesień lub nasypów o nachyleniu powyżej 30° powinna przebiegać zygzakowato  na zboczach z odchyleniami co najmniej *=30° od linii prostopadłej do podstawy zbocza.
Na skarpach, stromych wzniesieniach i nasypach o nachyleniu powyżej 45° i przy długościach powyżej 30 m należy układać kable w opancerzeniu wzmocnionym.
Nie zaleca się układania kabli w zboczach wzdłuż skarp i stromych nasypów. W przypadkach koniecznych kable należy układać z falowaniem 3% długości trasy. Odległość kabla od górnej krawędzi skarpy powinna wynosić co najmniej 2 m.
5.5.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów
Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów powinny być tak wykonane, aby nie dopuścić do:

  • przedostawania się płynów lub gazów do kanalizacji kablowej i kabli telekomunikacyjnych,

  • podwyższenia temperatury kabla o więcej niż 5°C,

  • uszkodzenia mechanicznego przy pracach konserwacyjnych i budowlanych na rurociągach.

5.5.1.Zbliżenia do rurociągów
W razie zbliżenia podziemnej linii telekomunikacyjnej do rurociągów i urządzeń podziemnych do przesyłania płynów lub gazów powinny być zachowane następujące odległości podstawowe między nimi:
a) od wodociągu magistralnego 1,0 m,
b) od wodociągu rozdzielczego 0,5 m,
c) od ciepłociągu parowego 2,0 m,
d) od ciepłociągu wodnego 1,0 m,
e) od ropociągu lub rurociągu dla innych płynów technicznych 8,0 m
f) od gazociągów w zależności od panującego w nich nadciśnienia:

  • 0,5 m dla gazociągów o nadciśnieniu do 400 kPa,

  • 1 m dla gazociągów o nadciśnieniu powyżej 400 kPa do 2500 kPa i średnicy do 300 mm

  • 3 m dla gazociągów o nadciśnieniu od 400 kPa do 1200 kPa i średnicy powyżej 300 mm

  • 5 m dla gazociągów o  nadciśnieniu od 1200 kPa do 2500 kPa i średnicy powyżej 300 mm

  • 5 m dla gazociągów o nadciśnieniu od 2500 kPa do 10000 kPa  i średnicy do 300 mm

  • 7 m dla gazociągów o  nadciśnieniu od 2500 kPa do 10000 kPa i  średnicy od 300 mm do 500 mm,

  • 8 m dla gazociągów o nadciśnieniu od 2500 kPa do 10000 kPa i  średnicy powyżej 500 mm.

Określone wyżej odległości podstawowe podziemnej linii telekomunikacyjnej od gazociągów mogą być zmniejszone pod warunkiem spełnienia wymagań podanych w punkcie 3.7.2., jak dla kanalizacji kablowej.
5.5.2.Skrzyżowania z rurociągami.
W razie skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej z rurociągami i urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów najmniejsze dopuszczalne odległości między nimi powinny wynosić:
a) od wodociągu magistralnego    0,25 m
b) od wodociągu rozdzielczego    0,15 m
c) od obudowy ciepłociągu        0,50 m
d) od ropociągu lub rurociągu dla innych płynów technicznych 0,50 m
Kabel telekomunikacyjny powinien być ułożony nad rurociągami w rurze ochronnej przepustowej zgodnie z zasadami podanymi w p.2.4.
Długość rury ochronnej powinna przekraczać o 2 m obrys rurociągu z każdej strony.
Dopuszcza się ułożenie kabla pod rurociągiem, jeżeli górna powierzchnia rurociągu jest ułożona w ziemi na głębokości mniejszej niż 0,5 m. W tym przypadku kabel powinien być ułożony również w rurze ochronnej.
Skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej powinny być wykonane przy spełnieniu następujących warunków:

  • odległość podstawowa pionowa do zewnętrznej ścianki gazociągu o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa powinna być większa od 0,5 m. W tym przypadku nie są wymagane dodatkowe zabezpieczenia. Dla odległości pionowych od 0,1 m do 0,5 m należy przy skrzyżowaniu zabezpieczyć kabel rurą ochronną.

  • przy skrzyżowaniu z gazociągiem o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa kabel niezależnie od odległości pionowej powinien być zawsze zabezpieczony rurą ochronną,

  • końce rury ochronnej powinny przekraczać co najmniej o 1 m obrys gazociągu i powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021,

  • jako rura ochronna może być zastosowana rura grubościenna z tworzywa sztucznego albo też rura stalowa wg 2.3.1.5.

Kąt skrzyżowania linii z gazociągiem nie powinien być mniejszy, niż:

  • 60° dla gazociągów ułożonych w rurach ochronnych,

  • 15° dla gazociągów bez rur ochronnych.

5.5.3.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rurociągami w tunelach instalacyjnych
Należy unikać wzajemnego krzyżowania się rurociągów i kabli w tunelach instalacyjnych.
W tunelach instalacyjnych, w których biegną wodociągi, przewody wentylacyjne, kanalizacyjne, gazociągi, ale o ciśnieniu nie przekraczającym 50 kPa, można prowadzić kable telekomunikacyjne pod warunkiem, że odstęp między rurociągami a prowadzonymi równolegle kablami nie będzie mniejszy niż 0,3 m.
Dopuszcza się również prowadzenie kabli telekomunikacyjnych w tunelach instalacyjnych, w których biegną ciepłociągi pod warunkiem, że odstęp między nimi a kablami telekomunikacyjnymi nie będzie mniejszy niż 0,6 m.
Kable należy układać na ścianach i stropach albo na konstrukcjach wsporczych. Kable układane na ścianach i stropach nie powinny do nich bezpośrednio przylegać. Odległość między kablem i podłożem powinna wynosić co najmniej 0,01 m.
W wypadku stosowania kabli w powłoce ołowianej zaleca się używać kabli opancerzonych bez oplotu włóknistego.
Nie zaleca się instalowania kabli o izolacji i w powłoce z tworzyw termoplastycznych w tunelach, gdzie temperatura przekracza :

  • 45°C w przypadku występowania zagrożeń mechanicznych, tj. gięcia lub drgań,

  • 60°C w przypadku braku zagrożeń mechanicznych.

5.6.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z terenami wodnymi
5.6.1.Zbliżenia z terenami wodnymi
Podziemne linie telekomunikacyjne wzdłuż kanałów i dróg wodnych należy lokalizować w takiej odległości, aby linie te przy najwyższym stanie wód nie były podmywane.
Przebieg linii należy lokalizować poza pasem terenów zalewowych, a przy wysokich brzegach w odległości co najmniej 10 m od górnego stałego brzegu.
Dopuszcza się ułożenie kabla na terenach zalewowych i bagnistych, lecz w opancerzeniu  z drutów stalowych i w osłonie ochronnej z mas termoplastycznych.
Przebieg linii kablowej wzdłuż kanałów i rowów melioracyjnych należy lokalizować w odległości co najmniej 1m od ich brzegów.
5.6.2.Skrzyżowania z terenami wodnymi
Skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rzekami, kanałami i rowami melioracyjnymi powinny być wykonane po uprzednim ich uzgodnieniu z zarządami dróg wodnych i melioracji wodnych i po uzyskaniu odpowiednich pozwoleń wodnoprawnych.
Mogą być one wykonane sposobem bagrowniczym przy użyciu urządzeń pływających  i koparek, albo też metodą przewiertu sterowanego pod dnem cieków, w zależności od lokalnych warunków terenowych i rachunku ekonomicznego.
5.6.2.1.Skrzyżowania z rzekami i kanałami żeglownymi, spławnymi o dowolnej szerokości oraz z niespławnymi o szerokości lustra wody większej niż 25 m przy średnim stanie wody
Skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rzekami i kanałami żeglownymi spławnymi o dowolnej szerokości i nieżeglownymi o szerokości lustra wody powyżej 25 m przy średnim stanie wody powinno być wykonane przez ułożenie kabla w opancerzeniu wzmocnionym bezpośrednio w dnie rzeki na jednej, w miarę możliwości, rzędnej i na głębokości, liczonej od najniższego punktu dna, wynoszącej od 1,0 m do 1,7 m w korycie kanału żeglownego oraz 1,0 m do 2,2 m w korycie rzeki w zależności od rodzajów gruntów. Mniejsze głębokości ułożenia należy stosować przy układaniu w gruntach zwięzłych nie ulegających erozji dennej.
Skrzyżowanie powinno być wykonane kablem w opancerzeniu z drutów stalowych, który powinien być ułożony na całej szerokości rzeki, kanału lub jeziora oraz na terenach przybrzeżnych ograniczonych wałami ochronnymi lub linią zalewu średniej wielkości wody.
Zaleca się, aby kabel ułożony na całej szerokości koryta rzeki lub kanału stanowił jednolity odcinek fabrykacyjny.
Skrzyżowanie powinno być wykonane w dogodnym miejscu, bezpiecznym dla trwałości kabla, pod kątem 90° do osi podłużnej cieku z dopuszczalnym odchyleniem 15°.
Zaleca się, aby skrzyżowanie było wykonane poniżej mostu, ostrogi rzecznej lub zakrętu rzeki w odległości co najmniej 100 m od tych obiektów.
Linię kablową dalekosiężną na skrzyżowaniu należy układać rokadowo przez lustro wody i tereny zalewowe dwoma kablami rokadowymi. Odległość pomiędzy tymi kablami nie powinna być mniejsza niż 50 m.
Jako kabli rokadowych należy używać kabli o profilu identycznym jak w budowanej linii kablowej. W poszczególnych kablach rokadowych wykorzystuje się po 50% wiązek z linii kablowej, które są przełączone w rozgałęźnych złączach rokadowych na obydwu brzegach przeszkody wodnej. W razie uszkodzenia jednego z kabli rokadowych całą linię kablową przełącza się do sprawnego kabla.
W przypadku istnienia trwałego mostu dopuszcza się ułożenie jednego z kabli rokadowych na moście przy spełnieniu wymagań z punktu 5.3.
Minimalna głębokość ułożenia kabla w dnie koryta rzeki, kanału lub jeziora, liczona od najniższego punktu dna, powinna wynosić co najmniej :

  • 2,0 m w dnie koryta rzeki w gruntach sypkich ulegających erozji dennej,

  • 1,5 m w dnie koryta kanałów żeglownych i jezior w gruntach sypkich i ulegających erozji dennej,

  • 1,0 m w dnie koryta rzek, kanałów w gruntach zwięzłych nie ulegających erozji dennej.

W jeziorach i zalewach o głębokości powyżej 8 m kabel należy układać na dnie tych obiektów.
Przy przejściach trasy linii kablowej przez strome brzegi terenów wodnych, głębokość ułożenia kabla nie może być większa niż 1,5 m i mniejsza niż 0,8 m.
Falowanie poziome kabla ułożonego w rowie kablowym wykonanym w dnie rzeki, kanału lub jeziora powinno wynosić 2% w gruntach zwięzłych i 5% w gruntach sypkich.
Na obu brzegach rzeki, kanału lub jeziora powinny być ułożone zapasy kabli o długości co najmniej 2% długości odcinka ułożonego w wodzie oraz dodatkowo po 5 m.
Skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej z drogą wodną powinno być oznaczone wyraźnymi trwałymi znakami ostrzegawczymi dobrze widocznymi ze środka toru wodnego. Znaki te o zakazie kotwiczenia powinny być ustawione po dwa na każdym brzegu rzeki lub kanału w odległości nie większej niż 50 m od kabla w górę i w dół rzeki i powinny odpowiadać wymaganiom Zarządzenia Ministra Żeglugi z dnia 1 lutego 1967 r. w sprawie uprawiania żeglugi i spływu na śródlądowych drogach wodnych (Mon. Pol. Nr 14 z 7.03.1967 r.).
Brzegi rzek, kanałów i jezior naruszone w czasie układania kabli powinny być zabezpieczone wg wymagań służb eksploatacyjnych gospodarki wodnej.
5.6.2.2.Skrzyżowania z rzekami i kanałami nieżeglownymi i niespławnymi o  szerokości     lustra wody mniejszej niż 25 m przy średnim stanie wody
Skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z rzekami i kanałami niespławnymi o szerokości lustra wody poniżej 25 m przy średnim stanie wody, z terenami bagnistymi i zalewowymi o szerokości nie większej niż 20 m oraz skrzyżowania ze strumieniami, rowami odwadniającymi i melioracyjnymi niezamulonymi, powinny być wykonane kablami opancerzonymi ułożonymi w rurach ochronnych w dnie rzeki lub rowu na głębokości co najmniej 0,5 m od najniżej położonego punktu oczyszczonego dna rzeki lub rowu.
Długość rur ochronnych powinna być tak ustalona, aby ich końce leżały na stałych brzegach rzeki lub rowu na długości co najmniej po 1 m. Obok rury przeznaczonej dla budowy linii należy ułożyć zapasową rurę awaryjną. Rury ochronne powinny być zabezpieczone przed korozją i uszczelnione. Jako rury ochronne mogą być stosowane rury stalowe lub też rury z innych materiałów o nie gorszych własnościach wytrzymałościowych, np. grubościenne z PCW lub innych materiałów termoplastycznych wg ZN- 96/TPSA-018.
Przy przejściach trasy linii kablowej przez strome brzegi terenów wodnych należy zachować głębokość ułożenia kabla nie większą niż 1,5 m i nie mniejszą niż 0,8 m, licząc prostopadle od powierzchni stoku (skarpy). Jeżeli głębokości te nie mogą być dotrzymane, należy kabel na stoku ułożyć w rurach ochronnych  na głębokości co najmniej 0,6 m.
Przy przekraczaniu kablem rowów melioracyjnych o szerokości dna do 1 m dopuszcza się dla ochrony kabla stosowanie zabezpieczeń z płyt betonowych.
Po obu stronach skrzyżowania powinny być ułożone zapasy kabla o długości :

  • 3 m w wypadku szerokości lustra wody powyżej 10 m,

  • 1 m w wypadku lustra wody do 10 m.

Nie dotyczy to kabli światłowodowych układanych w rurociągach kablowych.
Na brzegach rzeki kabel powinien być umocowany i zabezpieczony przed odsłonięciem przez wody powodziowe.
Przykład rozwiązania przejścia dla kabla w rurze ochronnej pod dnem cieku pokazano na     rys. 8.

Rys. 8
Skrzyżowanie powinno być wykonane w dogodnym miejscu, bezpiecznym dla trwałości kabla, pod kątem 90° do osi cieku z dopuszczalnym odchyleniem 15°.
Odległość osi skrzyżowania od mostu nie powinna być mniejsza niż :

  • 20 m przy szerokości lustra wody powyżej 10 m,

  • 10 m przy szerokości lustra wody do 10 m.

Zaleca się, aby kabel ułożony na całej szerokości koryta rzeki lub kanału stanowił jednolity odcinek fabrykacyjny.
Dopuszcza się ułożenie na skrzyżowaniu kabla bez rur ochronnych, ale w opancerzeniu z taśm lub drutów stalowych z osłonami ochronnymi termoplastycznymi na całej szerokości rzeki i kanału oraz na terenie zalewowym na obydwu brzegach. Minimalna jednak głębokość ułożenia kabla, w tym wypadku w dnie koryta rzeki lub kanału liczona od najniższego punktu dna, powinna wynosić co najmniej 1 m.
W wypadkach szczególnych dopuszcza się wykonanie skrzyżowania z przeszkodami wodnymi niespławnymi w inny sposób, np. na konstrukcji wsporczej umożliwiającej ułożenie kabla nad powierzchnią wody.
Brzegi rzek i kanałów naruszone w czasie układania kabli powinny być zabezpieczone wg wymagań służb eksploatacyjnych gospodarki wodnej.
5.6.3.Skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z kabli światłowodowych  z  terenami   wodnymi
5.6.3.1.Szerokość przejścia
Jako szerokość przejścia należy przyjmować szerokość lustra wody w zbiorniku lub rzece przy średnim stanie wody.
Przy rowach melioracyjnych szerokość należy liczyć między brzegami rowu.
Przy ustalaniu rodzaju kabla na przejście przez przeszkodę wodną należy przewidywać ten sam rodzaj kabla zarówno dla samej przeszkody, jak i dla terenów zalewowych, między wałami przeciwpowodziowymi.
5.6.3.2.Rodzaje kabli na przejściach
Wytrzymałość wzdłużna kabli układanych na przejściach przez rzeki i cieki wodne powinna być taka, aby możliwe było ułożenie ich na całej szerokości przejścia w jednym odcinku fabrykacyjnym, bez narażenia na niedopuszczalne naprężenia włókien światłowodowych zawartych w kablu. Kable powinny mieć powłokę wzmocnioną włóknami aramidowymi lub szklanymi. W rurociągu kablowym mogą być też stosowane znormalizowane kable kanałowe (krótkie przejścia, dogodny teren).
Przejścia przez przeszkody wodne należy w miarę możliwości pokonywać jednym odcinkiem fabrykacyjnym kabla i jednym odcinkiem rury polietylenowej w rurociągu.
5.6.3.3.Sposoby wykonywania przejść
Na skrzyżowaniach z rzekami, kanałami i rowami melioracyjnymi podziemne linie optotelekomunikacyjne powinny być układane w rurociągach kablowych.
Skrzyżowania rurociągów kablowych z rzekami, kanałami i rowami melioracyjnymi powinny być wykonane po uprzednim ich uzgodnieniu z zarządami dróg wodnych i melioracji wodnych i po uzyskaniu odpowiednich pozwoleń wodnoprawnych.
Mogą być one wykonane sposobem bagrowniczym przy użyciu urządzeń pływających i koparek, albo też metodą przewiertu sterowanego pod dnem cieków, w zależności od lokalnych warunków terenowych i rachunku ekonomicznego.
Przejścia przez przeszkody wodne należy wykonywać rurą polietylenową (HDPE) grubościenną wg 2.4.
Dopuszcza się stosowanie rur stalowych wg PN-79/H-74244 w przypadkach, gdy wymaga tego użytkownik cieku lub gdy wynika to ze stosowanej technologii budowy przepustu.
Sposób wykonywania przejść przez przeszkody wodne podaje tablica 2.

 Tablica 2

Rodzaj
przejścia

Rowy i cieki  o szerokości s * 3 m 1)

Cieki i rzeki
niespławne o s * 25 m

Rzeki spławne,
kanały, zbiorniki
o s > 25 m

Standardowe

rurociąg kablowy 2-rurowy  w rurze HDPE o średnicy 125/7,1 mm lub w stalowej 108 mm

rura HDPE 125/11,4 mm z trzema rurami rurociągu kablowego

jak w rubryce obok

Dopuszczenie

rurociąg kablowy 2- rurowy HDPE z ewentualną dodatkową ochroną płytami betonowymi 2)

rura stalowa 108 mm z trzema rurami rurociągu kablowego

jak w rubryce obok, lecz rura stalowa 133 mm

  1. Dotyczy rowów i cieków o często pogłębianych dnach sprzętem bagrowniczym lub koparkami

  2. Płyty betonowe powinny być typu drogowego wg BN-80/6775-03.01.

Wyboru rodzaju rozwiązania przejścia należy dokonać w projekcie technicznym, po szczegółowym rozeznaniu warunków terenowych i uzgodnieniu z właściwymi terenowo służbami gospodarki wodnej.
5.6.3.4.Rokady rzeczne
Przejścia przez rzeki i kanały żeglowne, spławne o dowolnej szerokości lustra wody nie mniejszej niż 25 m należy wykonać dwoma równorzędnymi kablami, rokadowo.
Zasady budowy przejść rokadowych podano w p.5.6.2.1.
Ze względu na znaczne koszty budowy przejść rzecznych należy dążyć do tego, aby przynajmniej jedna gałąź rokady rzecznej wybudowana została na moście, w rurociągu kablowym z rur trudnopalnych.
Dopuszcza się, przy wykonywaniu przejść przez przeszkodę wodną na głębokości co najmniej 5 m pod dnem (np. metodą przewiertu sterowanego), przekroczenie rzeki jednym kablem, bez rokady, w rurach ochronnych przepustowych wg 2.4.
5.6.3.5.Pozostałe warunki wykonania przejść dla podziemnej linii światłowodowej
Warunki i głębokość ułożenia rurociągu kablowego na przejściu przez przeszkodę wodną oraz zbliżenia do terenów wodnych powinny być zgodne z postanowieniami podanymi w punktach 5.6.1. i 5.6.2 jak dla kabli metalowych z wyjątkiem zapasów rur lub kabli na brzegach.
5.7.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami elektroenergetycznymi
5.7.1.Zbliżenia z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
W każdym wypadku zbliżenia  podziemnej linii telekomunikacyjnej do napowietrznej linii elektroenergetycznej powinny być uwzględnione zalecenia wynikające z "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".
Powinny być zwłaszcza uwzględnione zalecenia co do rodzaju powłok kablowych zmniejszających wpływ oddziaływań niebezpiecznych od linii elektroenergetycznej na kabel telekomunikacyjny, a także zalecenia co do ochrony linii telekomunikacyjnej przy pomocy układanych w ziemi równolegle odpowiednich przewodów ochronnych.
Odległości poziome między kablem linii telekomunikacyjnej a konstrukcją wsporczą linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1kV lub od uziomów słupów tych linii powinna wynosić co najmniej :
a) 50 m w wypadku linii elektroenergetycznych pracujących w układzie z bezpośrednio (skutecznie) uziemionym punktem zerowym. Jest to odległość pomiędzy kablem telekomunikacyjnym a najbliżej położoną częścią uziomu słupa,
b) 5 m w wypadku linii elektroenergetycznych pracujących w układzie z izolowanym punktem zerowym lub linii skompensowanych, mających konstrukcje wsporcze stalowe, betonowe lub drewniane uziemione,
c) 0,8m w wypadku linii elektroenergetycznych pracujących w układzie z izolowanym punktem zerowym lub linii skompensowanych mających konstrukcje wsporcze drewniane nieuziemione oraz linii o napięciu do 1 kV niezależnie od rodzaju konstrukcji wsporczych.
Jeżeli zachowanie powyższych odległości nie jest możliwe, to w wyjątkowych wypadkach można dopuścić mniejsze odległości pod warunkiem zastosowania niezbędnych środków ochrony. Wymaganie odnosi się również do kabli światłowodowych zawierających elementy metalowe.
Postanowienia z punktu 5.7.1. nie dotyczą zbliżeń do podziemnych linii telekomunikacyjnych zbudowanych z dielektrycznych kabli światłowodowych, na których pracę z uwagi na ich dielektryczność i fizyczny rodzaj transmisji, nie jest wywierane szkodliwe oddziaływanie linii elektroenergetycznych.
5.7.2.Zbliżenia z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
Odległość podstawowa pozioma pomiędzy podziemną linią telekomunikacyjną z przewodami metalowymi a kablową linią elektroenergetyczną, ułożonymi bezpośrednio w ziemi, powinna wynosić co najmniej 0,5 m.
Odległość ta może być zmniejszona do wartości dowolnej, pod warunkiem zastosowania zabezpieczeń szczególnych lub specjalnych na linii telekomunikacyjnej.
Powyższe wymagania dotyczą również kabli światłowodowych zawierających elementy metalowe.
W wypadku podziemnej linii telekomunikacyjnej zbudowanej z dielektrycznego kabla światłowodowego, odległość pozioma do kablowej linii elektroenergetycznej może być dowolna, pod warunkiem jednak zapewnienia możliwości niezawodnego rozróżnienia kabli w wykopie.
5.7.3.Skrzyżowania z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
W każdym wypadku skrzyżowania podziemnej linii telekomunikacyjnej z napowietrzną linią elektroenergetyczną powinny być uwzględnione zalecenia wynikające z "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".
Powinny być zwłaszcza uwzględnione zalecenia co do rodzaju powłok kablowych, zmniejszających wpływ oddziaływań niebezpiecznych od linii elektroenergetycznej na kabel telekomunikacyjny, a także zalecenia co do  ochrony linii telekomunikacyjnej przy pomocy układanych w ziemi równolegle odpowiednich przewodów ochronnych.
Należy zachować też minimalne odległości poziome pomiędzy linią telekomunikacyjną a konstrukcją wsporczą linii elektroenergetycznej lub  najbliżej położoną częścią uziomu tej konstrukcji oraz inne wymagania z p.5.7.1.
5.7.4.Skrzyżowania z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
Przy skrzyżowaniach podziemnych linii telekomunikacyjnych z liniami elektroenergetycznymi kablowymi, powinna być przestrzegana zasada, że linia kablowa wyższego napięcia powinna być zakopana głębiej niż linia niższego napięcia, a linia elektroenergetyczna lub sygnalizacyjna głębiej niż linia telekomunikacyjna.
Odległość podstawowa pionowa pomiędzy kablem telekomunikacyjnym na skrzyżowaniu z kablem elektroenergetycznym powinna wynosić co najmniej 0,5 m.
W wypadku, gdy z uzasadnionych względów powyżej podane zasady i odległości nie mogą być dotrzymane, dopuszczalne jest ich zmniejszenie pod warunkiem zastosowania przegród, przykryć lub osłon ochronnych. W tym wypadku odległości pomiędzy zabezpieczonym kablem telekomunikacyjnym i elektroenergetycznym mogą być dowolne.
W wypadku podziemnej linii telekomunikacyjnej zbudowanej z dielektrycznego kabla światłowodowego, odległość pionowa przy skrzyżowaniu z kablową linią elektroenergetyczną może być dowolna, pod warunkiem jednak zapewnienia możliwości niezawodnego rozróżnienia linii w wykopie. Dla kabli światłowodowych zawierających elementy metalowe obowiązują wymagania, jak dla kabli telekomunikacyjnych z przewodami metalowymi.
5.7.5.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z kablowymi liniami elektroenergetycznymi w kanałach, tunelach i na pomostach
Należy unikać wzajemnego krzyżowania się kabli w kanałach, tunelach i na pomostach. Przy konieczności skrzyżowania się kabli telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych zaleca się układanie ich na różnych poziomach.
Kable telekomunikacyjne należy rozmieszczać i układać z zachowaniem następujących wymagań:
a) kable telekomunikacyjne instalowane na konstrukcjach wsporczych należy tak rozmieszczać, aby kable zawierające tory o wyższym napięciu pracy np. tory zdalnego zasilania, znajdowały się nad kablami o napięciu niższym;
b) ciągi kabli telekomunikacyjnych należy umieszczać pod ciągami kabli elektroenergetycznych;
c) kable telekomunikacyjne instalowane wspólnie z kablami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym do 1 kV, powinny być umieszczone w taki sposób, aby odległość między nimi nie była mniejsza niż 0,15 m. Przy instalowaniu w tunelu kabli telekomunikacyjnych z kablami elektroenergetycznymi o napięciu powyżej 1 kV do 6 kV kable te należy prowadzić na przeciwnych ścianach tunelu. Dopuszcza się prowadzenie kabli telekomunikacyjnych po tej samej stronie co i kable elektroenergetyczne o napięciu powyżej 1 kV do 6 kV przy zachowaniu między nimi odległości podstawowej co najmniej 0,5 m. Przy zastosowaniu zabezpieczeń specjalnych na kablu telekomunikacyjnym odległość ta może być zmniejszona do 0,25 m;
d) odległość między warstwami kabli telekomunikacyjnych nie powinna być mniejsza niż 0,15 m.
Na pomostach kablowych kable należy układać na drabinkach, półkach, w kanałach lub korytkach.
Kable telekomunikacyjne mogą być układane na wspólnych konstrukcjach z kablami elektroenergetycznymi o napięciu do 1 kV.
Kable telekomunikacyjne należy układać na wyznaczonych półkach lub pasach tak, aby tworzyły one jeden wydzielony ciąg instalacyjny biegnący od strony zewnętrznej, przy układaniu kabli w płaszczyźnie poziomej, lub najniżej pod kablami elektroenergetycznymi, w przypadku układania kabli w płaszczyźnie pionowej.
Kable należy mocować do ścian, sufitów i konstrukcji wsporczych za pomocą uchwytów lub wieszaków o szerokości równej co najmniej zewnętrznej średnicy kabla. Kształt uchwytów i wieszaków powinien być taki, aby kabel nie uległ uszkodzeniu.
Kable układane poziomo, powinny być umocowane po obu stronach złączy przelotowych, a umocowanie to powinno uniemożliwiać osiowe i poprzeczne przesunięcie się  kabla w uchwycie nie powodując jego odkształcenia. Zaleca się mocowanie kabli na łukach. Na pozostałych odcinkach kabel może być ułożony lub zawieszony swobodnie na wieszakach lub konsolach.
Kable układane powinny być mocowane tak, aby odległości między punktami zamocowania lub zawieszenia nie przekraczały:

  • 0,30 m dla kabli o powłoce ołowianej nieopancerzonych, przy zawieszaniu poziomym lub pochyłym do 30°,

  • 0,50 m dla kabli o powłoce ołowianej opancerzonych oraz kabli w powłokach z tworzyw termoplastycznych, przy zawieszaniu poziomym lub pochyłym do 30°,

  • 1,50 m dla kabli o powłoce ołowianej  opancerzonych, kabli w powłokach z tworzyw termoplastycznych, przy zawieszaniu pionowym lub pochyłym pod kątem większym niż 30°.

Odległość między ciągiem kabli telekomunikacyjnych a ciągiem kabli elektroenergetycznych powinna wynosić co najmniej 0,25 m, a przy zastosowaniu na kablach osłon z rur ochronnych - 0,10 m.
W miejscach przejścia kabli z konstrukcji nośnej, kable powinny mieć zapasy o długości uniemożliwiającej wystąpienie w kablu naprężeń rozciągających pod wpływem rozszerzalności termicznej konstrukcji metalowej nośnej oraz naprężeń występujących przy instalacji kabli.
W wypadku prowadzenia kabli telekomunikacyjnych we wspólnym ciągu (równoległą trasą) z kablami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym wyższym niż 6 kV, a w szczególności z liniami trójkablowymi 110 kV, należy każdorazowo dokonać oceny ich szkodliwego oddziaływania wg "Wytycznych o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego" i zachować taką wzajemną odległość, aby dopuszczalne wielkości oddziaływań nie były przekroczone, jednak co najmniej taką, jak w wypadku kabli o napięciu znamionowym do 6 kV.
5.7.6.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z  podziemnymi liniami zasilającymi trakcję elektryczną
Zbliżenia i skrzyżowania powinny odpowiadać warunkom opisanym w punktach 5.7.2. i 5.7.4., z tym że odległość podstawowa pomiędzy linią telekomunikacyjną i linią zasilającą nie powinna być mniejsza niż 0,8 m zarówno przy zbliżeniu, jak i skrzyżowaniu się tych linii.
5.8.Zbliżenia i skrzyżowania podziemnych linii telekomunikacyjnych z pozostałymi obiektami uzbrojenia terenowego
Najmniejsze dopuszczalne odległości podziemnej linii telekomunikacyjnej od innych obiektów uzbrojenia terenowego wynikają z załącznika do Zarządzenia Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992 r., w sprawie zasad i warunków budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalenia warunków, jakim te linie powinny odpowiadać.
Przy zbliżeniu podziemnej linii telekomunikacyjnej, odległości powinny wynosić co najmniej:

a) od krawędzi  kanalizacji ściekowej lub prowadzącej wody opadowe 1,0 m,
b) od podbudowy linii telekomunikacyjnej nadziemnej 2,0 m,
c) od ściany budynku i ogrodzenia 0,5 m
d) od urządzeń ochrony budowli od wyładowań atmosferycznych  5,0 m,
e) od lica pni drzew wzdłuż drogi 2,0 m,
f) od słupów oświetleniowych 0,8 m.

Przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z kanalizacją prowadzącą wody opadowe lub ścieki odległość pionowa nie powinna być mniejsza niż 0,3 m.

6.ZBLIŻENIA I SKRZYŻOWANIA RUROCIĄGÓW KABLOWYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
6.1.Postanowienia ogólne
Przebieg rurociągu kablowego dla linii optotelekomunikacyjnej powinien być wybrany w ten sposób, aby liczba miejsc kolizyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego była jak najmniejsza.
Skrzyżowanie rurociągu kablowego z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego powinno być wykonane w najwęższym miejscu tego obiektu prostopadle do jego osi wzdłużnej z dopuszczalnym odchyleniem 15°. Przy skrzyżowaniu z obiektem o szerokości nie większej niż  1,5 m, odchyłka kąta skrzyżowania może być powiększona do 40°.
Miejsce skrzyżowania rurociągu kablowego z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego powinno być szczegółowo zdomiarowane do najbliższego obiektu stałego, a w razie potrzeby do słupków oznaczeniowych SO ustawionych po jednej lub po obu stronach skrzyżowania.
Jako rur przepustowych na skrzyżowaniach  rurociągu kablowego z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego należy używać grubościennych rur z tworzyw sztucznych wg 2.4.     W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie dopuszcza się stosowanie dwustronnie asfaltowanych rur stalowych.
 6.2.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z jezdniami ulic i dróg
Rurociągi kablowe wzdłuż dróg powinny być układane w odległości uzgodnionej z właściwą administracją dróg. Odległość ta powinna wynosić co najmniej:

  • 1 m - od zewnętrznej krawędzi rowu odwadniającego lub linii podstawy nasypu,

  • 1 m - na zewnątrz od krawędzi jezdni, jeśli istnieje konieczność usytuowania linii w koronie drogi,

  • 0,5 m - od krawędzi jezdni w chodniku lub pasie zieleni.

Dopuszcza się ułożenie rurociągu kablowego w pasie rozdzielającym jezdnie drogi dwujezdniowej.
Na skrzyżowaniach z jezdniami ulic i dróg rurociągi kablowe powinny być układane w przepustach z grubościennych rur z tworzyw sztucznych wg 2.4. W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie dopuszcza się stosowanie dwustronnie asfaltowanych rur stalowych.
Rury przepustowe powinny być ułożone poziomo na całej szerokości ulicy lub drogi i co najmniej po 0,5 m poza krawężniki ulicy lub krawędzie drogi, jak to pokazano przykładowo dla kabli na rys. 6.
Przy jednakowych poziomach nawierzchni drogi i terenu lub przy niewielkiej ich różnicy zaleca się układanie rur przepustowych nieprzerwanie w jednym ciągu pod koroną drogi         i przyległymi do niej rowami odwadniającymi i po 0,5m poza ich zewnętrzne krawędzie, jak to pokazano przykładowo dla kabli na rys. 7.
Odległość pionowa od górnej powierzchni rur przepustowych powinna wynosić:
a) co najmniej 1,2 m do górnej powierzchni dróg krajowych,
b) co najmniej 1,0 m do górnej powierzchni dróg pozostałych,
c) co najmniej 0,5 m do dolnej powierzchni dna rowu odwadniającego.
Rury przepustowe powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021, aby zapobiegać zamulaniu przepustów w czasie eksploatacji linii. Rury stalowe powinny być zabezpieczone przed korozją pokryciami asfaltowymi lub innymi o nie gorszych właściwościach.
Zaleca się, aby przepusty dla kabli pod jezdniami ulic i dróg były wykonywane bez naruszania nawierzchni ulic i dróg, metodami przecisku hydraulicznego lub przewiertu poziomego, z uwzględnieniem lokalnych warunków terenowych i kosztów budowy.
Na skrzyżowaniach z drogami nieutwardzonymi, polnymi, wjazdami do posesji  i zabudowań gospodarczych rurociągi kablowe mogą być układane bez  przepustowych rur ochronnych.
6.3.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych na mostach, wiaduktach i w tunelach
Na przejściach rurociągów kablowych przez mosty, wiadukty powinny być one ułożone    w kanalizacji kablowej jako kanalizacja wtórna, albo też w kanałach, na pomostach lub na specjalnych konstrukcjach wsporczych.
Przy przejściu lub zejściu rurociągu z mostu lub wiaduktu do ziemi powinien być on całkowicie zabezpieczony rurą stalową o średnicy dostosowanej do średnicy rurociągu.
Rurociąg kablowy w tunelu może być prowadzony w dowolnej odległości od kabli elektroenergetycznych, jednak pod warunkiem wyraźnego, niezawodnego wyróżnienia go od ciągów kablowych i ciągów innych urządzeń biegnących w tunelu.
W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego rurociąg kablowy powinien być wykonany z rur trudnopalnych bezhalogenowych.
6.4.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z torami kolejowymi i tramwajowymi
6.4.1.Zbliżenia z torami kolejowymi i tramwajowymi
W wypadku równoległego usytuowania trasy rurociągu kablowego wzdłuż linii kolejowej lub tramwajowej, powinny być zachowane co najmniej następujące odległości poziome:

  • 1 m od zewnętrznej krawędzi rowu odwadniającego biegnącego wzdłuż torowiska,

  • 3 m od skrajnej szyny toru kolejowego lub tramwajowego, przy braku lub oddaleniu od torowiska rowów odwadniających.

Rurociągi należy układać jak najbliżej pasa  wywłaszczenia.
6.4.2.Skrzyżowania z torami tramwajowymi.
Rurociąg kablowy krzyżujący się z torami tramwajowymi, powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami mechanicznymi przez ułożenie go w kanalizacji kablowej lub w przepustach z grubościennych rur z tworzyw sztucznych lub z innego materiału  wg 2.4. o nie gorszych własnościach wytrzymałościowych. W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie dopuszcza się stosowanie dwustronnie asfaltowanych rur stalowych.
Konstrukcja przepustu na skrzyżowaniu z torami kolejowymi powinna być zaprojektowana na przenoszenie obciążeń wg PN-85/S-10030.
W razie budowy na skrzyżowaniu z torami kolejowymi przepustu w wykopie otwartym zgodnie z BN-75/8846-01 albo też sposobem przeciskania rury o średnicy większej lub równej 600 mm wymaga się stosowania konstrukcji odciążającej tory. Rury robocze stosowane przy przeciskaniu mogą służyć jako rury ochronne.
Zaleca się, aby przepusty dla kabli pod torami kolejowymi były wykonane bez naruszania torowiska, metodami przecisku lub przewiertu poziomego.
Rury przepustowe powinny być ułożone na całej szerokości torowiska i co najmniej po 2 m poza skrajne szyny po obu stronach toru.
Końce rur przepustowych powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021.
Głębokość ułożenia przepustów powinna wynosić co najmniej 1 m od stopki szyny tramwajowej.
Zaleca się, aby przepusty dla rurociągów kablowych pod torami tramwajowymi były wykonane bez naruszania torowiska, metodami przecisku lub przewiertu poziomego.
6.4.3.Skrzyżowania z torami kolejowymi
6.4.3.1.Lokalizacja miejsca skrzyżowania
Skrzyżowanie powinno być zlokalizowane w zasadzie na szlaku linii kolejowej. W szczególnych wypadkach uzasadnionych technicznie i ekonomicznie dopuszcza się  skrzyżowanie na terenach stacji kolejowych.
Kąt skrzyżowania rurociągu kablowego z torami kolejowymi powinien wynosić 90° z dopuszczalnym odchyleniem 15°.
Odległość skrzyżowania od urządzeń i obiektów kolejowych powinna wynosić co najmniej:

  • 2 m od semaforów, tablic, znaków sygnałowych, budynków i wież wodociągowych,

  • 10 m od rozjazdów i krzyżownic linii zelektryfikowanych,

6.4.3.2.Zabezpieczenie rurociągu kablowego przed uszkodzeniami mechanicznymi
Rurociąg kablowy powinien być ułożony w rurze ochronnej lub w oddzielnym otworze kanalizacji kablowej pod torami, rowami ściekowymi lub pod drenażem odwadniającym. Rury ochronne powinny być ułożone poziomo w linii prostej. Jako rur ochronnych należy używać grubościennych rur z tworzyw sztucznych lub z innego materiału  wg 2.4 o nie gorszych własnościach wytrzymałościowych. W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych technicznie dopuszcza się stosowanie dwustronnie asfaltowanych rur stalowych.
Połączenia rur przepustowych ze sobą powinny być trwałe i wodoszczelne,  a otwory na ich końcach gładkie i bez ostrych obrzeży, uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021.
Rury ochronne powinny być ułożone nieprzerwanie w jednym ciągu pod torami i rowami  odwadniającymi, jeżeli długość ciągu nie jest większa niż 60 m, jak to pokazano przykładowo dla kabli na rys. nr 2 i 4.
Przy dużej różnicy między poziomem nawierzchni kolejowej i terenem, przez który przebiega linia kolejowa, oraz przy długości ciągu większej niż 60 m dopuszcza się układanie rur ochronnych odcinkami, np. oddzielnie pod rowami ściekowymi lub pod drenażem odwadniającym, jak to pokazano przykładowo dla kabli na rys. nr 3.
Najmniejsze dopuszczalne wymiary obowiązujące dla przepustów kablowych pod torami kolejowymi podano odpowiednio pod rys. nr  2, 3  i 4.
Słupki oznaczeniowe SO powinny być ustawione w odległości 10 do 15 m od zewnętrznej szyny najbliższego toru z obu stron podtorza.
6.4.3.3.Ochrona rurociągu kablowego przy skrzyżowaniu  z linią kolejową na  wiadukcie lub  przepuście kolejowym
Przy skrzyżowaniu rurociągu kablowego z linią kolejową na wiadukcie lub przepuście kolejowym rurociąg na całej szerokości wiaduktu lub przepustu kolejowego powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami mechanicznymi  wg postanowień podanych w p 3.4.3.1. Rury ochronne na wiadukcie, w którym jest chodnik, powinny być ułożone  pod tym chodnikiem. W wypadku wiaduktu tylko z jezdnią albo przepustu ściekowego, rury ochronne wg 2.3.1.5 powinny być bezpośrednio umocowane na ścianie wiaduktu lub przepustu na wysokości co najmniej 1 m od ich podstaw. Połączenie rur ze sobą powinno być wodoszczelne.
Przy skrzyżowaniu z linią kolejową zelektryfikowaną lub przewidzianą do elektryfikacji i w razie konieczności zastosowania stalowych rur przepustowych powinny być one wypełnione rurami z tworzywa sztucznego.
W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego rurociąg kablowy powinien być wykonany z rur trudnopalnych bezhalogenowych.
6.4.3.4.Głębokość ułożenia rur ochronnych pod torami kolejowymi
Rury ochronne przy skrzyżowaniu podziemnej linii telekomunikacyjnej z linią kolejową powinny być ułożone pod torami na głębokości nie mniejszej niż 1,2 m w linii pionowej od zewnętrznej powierzchni rury ochronnej do stopki szyny.
6.4.3.5.Głębokość ułożenia rur ochronnych  na terenie kolejowym poza torowiskiem
Głębokość ułożenia rur ochronnych pod dnem rowów ściekowych lub drenażem odwadniającym, nie powinna być mniejsza niż 0,5 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni rury ochronnej do najniżej położonego punktu dna rowu lub dolnej powierzchni sączka odwadniającego.
Głębokość ułożenia rurociągu kablowego przy skrzyżowaniu z kanałami pędniowymi lub z kanałami kablowymi dla kabli sygnalizacyjnych, ułożonymi na powierzchni ziemi, nie powinna być mniejsza niż 0,8 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni rurociągu  do dolnej powierzchni kanału.
Głębokość ułożenia rurociągu kablowego, przy skrzyżowaniu z kablami sygnalizacyjnymi lub zasilającymi ułożonymi w ziemi, nie powinna być mniejsza niż 0,3 m w linii pionowej od zewnętrznej górnej powierzchni rurociągu kablowego do zewnętrznej dolnej powierzchni kabla sygnalizacyjnego lub zasilającego.
Głębokość ułożenia rurociągu kablowego na nieuzbrojonych terenach kolejowych powinna wynosić co najmniej 1 m, a na poboczach nasypów skarp kolejowych co najmniej 0,8 m.
6.4.3.6.Długość rur ochronnych
Rury przepustowe dla rurociągu kablowego powinny być ułożone pod wszystkimi torami kolejowymi na danym podtorzu, bez przerwy na całej długości skrzyżowania, w ten sposób, ażeby odległość w rzucie poziomym końców rur z każdej strony torowiska od osi skrajnych szyn wynosiła co najmniej 3,0 m.
Na terenie stacji kolejowej, jeżeli odległość wewnętrznych szyn sąsiednich torów jest większa niż 12 m, dopuszcza się na takim międzytorzu ułożenie rurociągu kablowego w ziemi bez rur ochronnych, po uprzednim uzgodnieniu z właściwymi władzami kolejowymi. Rurociąg w tym miejscu powinien być zabezpieczony dodatkowo przykrywami kablowymi.
Rury ochronne przepustowe pod torami na podtorzu z nasypu powinny być ułożone na takiej głębokości, aby ich końce znajdowały się w ziemi co najmniej 1 m w linii pionowej od końca górnej powierzchni rury do powierzchni zbocza nasypu.
W wypadku trudnych warunków terenowych, dopuszcza się mniejszą długość rur przepustowych po uprzednim uzgodnieniu z jednostką nadzorującą eksploatację torów kolejowych.
Rury ochronne przepustowe ułożone pod rowami odwadniającymi podtorze powinny mieć taką  długość, żeby końce tych rur z każdej strony rowu sięgały co najmniej po 0,5 m poza górną jego krawędź.
W wypadku poboczy ściekowych naturalnych i nieuregulowanych bez wyraźnych krawędzi rowu długość rur ochronnych przepustowych ułożonych pod nimi powinna być ustalona w projekcie technicznym.
Przy skrzyżowaniu rurociągu kablowego z drenażem odwadniającym podtorze, długość rury ochronnej przepustowej powinna być o 1,0 m większa od szerokości pasa drenażowego.
6.4.3.7.Usytuowanie rurociągów kablowych na zboczach wysokich nasypów podtorza i stromych  skarp w wykopach
Odcinki rurociągów kablowych po wyjściu z rur ochronnych na zboczach nasypów i skarp powinny być ułożone w ziemi z falowaniem co najmniej 3%.
Zasobniki złączowe  powinny być usytuowane na poziomym terenie poza rowami odwadniającymi w odległości co najmniej 3,0 m od górnego brzegu rowu.
Trasa rurociągu  układanego w poprzek skarp, stromych wzniesień lub nasypów o nachyleniu powyżej 30° powinna przebiegać zygzakowato  na zboczach z odchyleniami co najmniej *=30° od linii prostopadłej do podstawy zbocza, jak to podano w p. 5.4.3.11.
Nie zaleca się układania rurociągów kablowych w zboczach wzdłuż skarp i stromych nasypów.
W przypadkach koniecznych rurociągi należy układać z falowaniem 3% długości trasy. Odległość rurociągu  od górnej krawędzi skarpy powinna wynosić co najmniej 2 m.
6.4.3.8.Inne wymagania
Otwory przepustów dla rurociągów kablowych pod torami kolejowymi powinny być uszczelnione na obu końcach skrzyżowania wg ZN-96/TPSA-021.
Na terenach stacji kolejowych ograniczonych semaforami wjazdowymi rurociąg po wyjściu z rury ochronnej i ułożony bezpośrednio w ziemi, powinien być zabezpieczony  dodatkowo przykrywami kablowymi po obu stronach skrzyżowania.
6.5.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów
Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z rurociągami do przesyłania płynów lub gazów powinny być tak wykonane, aby nie dopuścić do:

  • przedostawania się płynów lub gazów do rurociągów

  • podwyższenia temperatury kabla o więcej niż 5°C,

  • uszkodzenia mechanicznego przy pracach konserwacyjnych i budowlanych na rurociągach.

6.5.1.Zbliżenia rurociągów kablowych do gazociągów i innych rurociągów
6.5.1.1.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa
W razie zbliżenia rurociągów kablowych do gazociągów o nadciśnieniu do 400 kPa powinny być zachowane odległości podstawowe pomiędzy nimi podane w p. 3.7.2.1, jak dla odpowiedniej kanalizacji pierwotnej.
6.5.1.2.Zbliżenia do gazociągów o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa
W razie zbliżenia rurociągów kablowych do gazociągów o nadciśnieniu powyżej 400 kPa powinny być zachowane odległości podstawowe pomiędzy nimi podane w p. 3.7.2.2, jak dla odpowiedniej kanalizacji pierwotnej.
6.5.1.3.Zbliżenia do innych rurociągów
W razie zbliżenia rurociągów kablowych do innych rurociągów powinny być zachowane odległości podstawowe pomiędzy nimi podane w p. 3.7.2.3, jak dla odpowiedniej kanalizacji pierwotnej.
6.5.2.Skrzyżowania z rurociągami
6.5.2.1.Skrzyżowania z gazociągami
Skrzyżowania rurociągów kablowych z gazociągami należy wykonywać zgodnie z wymaganiami normy PN-91/M-34501, a mianowicie:
a) skrzyżowania rurociągów kablowych mających połączenie z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt należy wykonywać, stosując na gazociągach rury ochronne. Odległość pionowa zewnętrznej ścianki rury ochronnej od rurociągu kablowego powinna wynosić co najmniej 0,15 m. Końce rury ochronnej powinny być wyprowadzone od osi skrzyżowania, mierząc prostopadle do rurociągu kablowego, na odległość co najmniej:

  • 2,0 m dla gazociągu o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa,

  • 10,0 m dla gazociągu o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa,

i powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021.
b) w przypadku braku możliwości zamontowania na istniejącym gazociągu rury ochronnej przy skrzyżowaniu z rurociągiem kablowym dopuszcza się zastosowanie rury ochronnej na rurociągu kablowym. Odległość pionowa pomiędzy ścianką gazociągu a zewnętrzną ścianką rury ochronnej na rurociągu kablowym oraz długość tej rury ochronnej powinny spełniać wymagania podane wyżej, jak dla rury ochronnej na gazociągu. Gazociąg powinien znajdować się nad rurociągiem kablowym.
c) skrzyżowania rurociągów kablowych nie mających połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt, które to rurociągi traktuje się jak kable telekomunikacyjne doziemne, powinny być wykonane przy spełnieniu następujących warunków:

  • odległość podstawowa pionowa do zewnętrznej ścianki gazociągu o nadciśnieniu nominalnym do 400 kPa powinna być większa od 0,5 m. W tym przypadku nie są wymagane dodatkowe zabezpieczenia. Dla odległości pionowych od 0,1 m do 0,5 m należy przy skrzyżowaniu zabezpieczyć rurociąg kablowy rurą ochronną.

  • przy skrzyżowaniu z gazociągiem o nadciśnieniu nominalnym powyżej 400 kPa rurociąg kablowy niezależnie od odległości pionowej powinien być zawsze zabezpieczony rurą ochronną,

  • końce rury ochronnej powinny przekraczać co najmniej o 1 m obrys gazociągu i powinny być uszczelnione wg ZN-96/TPSA-021,

  • jako rura ochronna może być zastosowana rura grubościenna z tworzywa sztucznego albo też rura stalowa wg 2.3.1.5.

d) kąt skrzyżowania rurociągu kablowego z gazociągiem nie powinien być mniejszy, niż:

  • 60° dla gazociągów ułożonych w rurach ochronnych,

  • 15° dla gazociągów bez rur ochronnych.

6.5.2.2.Skrzyżowania z innymi rurociągami
W razie skrzyżowania rurociągu kablowego z rurociągami i urządzeniami do przesyłania płynów lub gazów najmniejsze dopuszczalne odległości między nimi powinny wynosić:
a) od wodociągu magistralnego 0,25 m
b) od wodociągu rozdzielczego 0,15 m
c) od obudowy ciepłociągu 0,50 m
d) od ropociągu lub rurociągu dla innych płynów technicznych 0,50 m
Rurociąg kablowy  powinien być ułożony nad tymi rurociągami w rurze ochronnej wg 2.3.1.5. uszczelnionej na końcach.
Długość rury ochronnej powinna przekraczać o 1 m obrys innego rurociągu z każdej strony.
Dopuszcza się ułożenie rurociągu kablowego pod innym rurociągiem, jeżeli górna powierzchnia tego rurociągu jest ułożona w ziemi na głębokości mniejszej niż 0,5 m. W tym wypadku rurociąg kablowy  powinien być ułożony również w rurze ochronnej.
Skrzyżowania powinny być wykonane prostopadle z dopuszczalnym odchyleniem o 10° dla kanalizacji ściekowej i 35° dla pozostałych urządzeń.
6.5.3.Zbliżenia i skrzyżowania  rurociągów kablowych z innymi rurociągami w tunelach instalacyjnych
Należy unikać wzajemnego krzyżowania się rurociągów kablowych z innymi rurociągami w tunelach instalacyjnych.
W tunelach instalacyjnych, w których biegną wodociągi, przewody wentylacyjne, kanalizacyjne, gazociągi, ale o ciśnieniu nie przekraczającym 50 kPa, można prowadzić rurociągi kablowe pod warunkiem, że odstęp między nimi a innymi rurociągami prowadzonymi równolegle kablami nie będzie mniejszy niż 0,3 m. Rurociąg kablowy powinien być oznakowany zgodnie z wymaganiami normy ZN-96/TPSA-002 p.3.9.
Dopuszcza się również prowadzenie rurociągów kablowych w tunelach instalacyjnych, w których biegną ciepłociągi pod warunkiem, że odstęp między nimi a rurociągami kablowymi nie będzie mniejszy niż 0,6 m.
Rurociągi kablowe należy układać na ścianach i stropach albo na konstrukcjach wsporczych. Rurociągi  układane na ścianach i stropach nie powinny do nich bezpośrednio przylegać. Odległość między rurociągiem i podłożem powinna wynosić co najmniej 0,01 m.
Nie zaleca się instalować  rurociągów kablowych  w tunelach, gdzie temperatura przekracza :

  • 45°C w przypadku występowania zagrożeń mechanicznych, tj. gięcia lub drgań,

  • 60°C w przypadku braku zagrożeń mechanicznych.

W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego rurociąg kablowy powinien być wykonany z rur trudnopalnych bezhalogenowych.
6.6.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych  z terenami wodnymi.
6.6.1.Zbliżenia z terenami wodnymi
Rurociągi kablowe wzdłuż kanałów i dróg wodnych należy lokalizować w takiej odległości, aby  przy najwyższym stanie wód nie  były one podmywane.
Przebieg rurociągów  należy lokalizować poza pasem terenów zalewowych, a przy wysokich brzegach w odległości co najmniej 10 m od górnego stałego brzegu.
Przebieg rurociągów  wzdłuż kanałów i rowów melioracyjnych należy lokalizować w odległości co najmniej 1 m od ich brzegów.
6.6.2.Skrzyżowania z terenami wodnymi
Rurociągi kablowe przy skrzyżowaniu z terenami wodnymi powinny być tak wykonane, aby zapewnić spełnienie wymagań podanych w p. 5.6.3 dla skrzyżowań linii z kabli światłowodowych.
6.6.2.1.Skrzyżowania z rzekami i kanałami żeglownymi, spławnymi o dowolnej szerokości oraz z niespławnymi o szerokości lustra wody większej niż 25 m przy średnim stanie wody
Skrzyżowania rurociągów kablowych z rzekami i kanałami żeglownymi spławnymi o dowolnej szerokości i nieżeglownymi o szerokości lustra wody powyżej 25 m przy średnim stanie wody powinno być wykonane przez ułożenie rur przepustowych wg tablicy 2 bezpośrednio w dnie rzeki na jednej, w miarę możliwości, rzędnej i na głębokości, liczonej od najniższego punktu dna, wynoszącej od 1,0 m do 1,7 m w korycie kanału żeglownego oraz 1,0 m do 2,2 m w korycie rzeki w zależności od rodzajów gruntów. Mniejsze głębokości ułożenia należy stosować przy układaniu w gruntach zwięzłych nie ulegających erozji dennej.
Rura przepustowa powinna być  ułożona na całej szerokości rzeki, kanału lub jeziora oraz na terenach przybrzeżnych ograniczonych wałami ochronnymi lub linią zalewu średniej wielkości wody.
Zaleca się, aby rurociąg ułożony na całej szerokości koryta rzeki lub kanału stanowił jednolity odcinek fabrykacyjny.
Skrzyżowanie powinno być wykonane w dogodnym miejscu, bezpiecznym dla trwałości rurociągu, pod kątem 90° do osi podłużnej cieku z dopuszczalną odchyłką 15°.
Zaleca się, aby skrzyżowanie było wykonane poniżej mostu, ostrogi rzecznej lub zakrętu rzeki w odległości co najmniej 100 m od tych obiektów.
Minimalna głębokość ułożenia rurociągu kablowego w dnie koryta rzeki, kanału lub jeziora, liczona od najniższego punktu dna, powinna wynosić co najmniej :

  • 2,0 m w dnie koryta rzeki w gruntach sypkich ulegających erozji dennej,

  • 1,5 m w dnie koryta kanałów żeglownych i jezior w gruntach sypkich i ulegających erozji dennej,

  • 1,0 m w dnie koryta rzek, kanałów w gruntach zwięzłych nie ulegających erozji dennej.

W jeziorach i zalewach o głębokości powyżej 8 m rurociąg należy układać na dnie tych obiektów stosując odpowiednie obciążniki.
Przy przejściach rurociągu przez strome brzegi terenów wodnych, głębokość ułożenia  nie może być większa niż 1,5 m i mniejsza niż 0,8 m.
Falowanie poziome rurociągu  ułożonego w rowie kablowym wykonanym w dnie rzeki, kanału lub jeziora powinno wynosić 2% w gruntach zwięzłych i 5% w gruntach sypkich.
Skrzyżowania  rurociągu kablowego z drogą wodną powinno być oznaczone wyraźnymi trwałymi znakami ostrzegawczymi dobrze widocznymi ze środka toru wodnego. Znaki te o zakazie kotwiczenia powinny być ustawione po dwa na każdym brzegu rzeki lub kanału w odległości nie większej niż 50 m od kabla w górę i w dół rzeki i powinny odpowiadać wymaganiom Zarządzenia Ministra Żeglugi z dnia 1 lutego 1967 r. w sprawie uprawiania żeglugi i spływu na śródlądowych drogach wodnych (Mon. Pol. Nr 14 z 7.03.1967 r.).
Brzegi rzek, kanałów i jezior naruszone w czasie układania kabli powinny być zabezpieczone wg wymagań służb eksploatacyjnych gospodarki wodnej.
6.6.2.2.Skrzyżowania z rzekami i kanałami nieżeglownymi i niespławnymi  o szerokości lustra wody mniejszej niż 25 m przy średnim stanie wody
Skrzyżowania  rurociągu kablowego z rzekami i kanałami niespławnymi o szerokości lustra wody poniżej 25 m przy średnim stanie wody, z terenami bagnistymi i zalewowymi o szerokości nie większej niż 20 m oraz skrzyżowania ze strumieniami, rowami odwadniającymi i melioracyjnymi niezamulonymi, powinny być wykonane w rurach ochronnych wg tablicy 2 w dnie rzeki lub rowu na głębokości co najmniej 0,5 m od najniżej położonego punktu oczyszczonego dna rzeki lub rowu.
Długość rur ochronnych powinna być tak ustalona, aby ich końce leżały na stałych brzegach rzeki lub rowu na długości co najmniej po 1 m. Rury ochronne powinny być uszczelnione. Jako rury ochronne mogą być stosowane rury wg 5.2.2.
Przy przejściach trasy  rurociągu kablowego przez strome brzegi terenów wodnych należy zachować głębokość ułożenia  nie większą niż 1,5 m i nie mniejszą niż 0,8 m, licząc prostopadle od powierzchni stoku (skarpy).
Przy przekraczaniu rowów melioracyjnych o szerokości dna do 1 m rurociąg należy układać zgodnie z zaleceniami tablicy 2.
Na brzegach rzeki rurociąg powinien być umocowany i zabezpieczony przed odsłonięciem przez wody powodziowe.
Przykład rozwiązania przejścia dla kabla w rurze ochronnej pod dnem cieku pokazano na     rys. 8.
Skrzyżowanie powinno być wykonane w dogodnym miejscu, bezpiecznym dla trwałości  rurociągu kablowego, pod kątem 90° do osi cieku z dopuszczalną odchyłką 15°.
Odległość osi skrzyżowania od mostu nie powinna być mniejsza niż :

  • 20 m przy szerokości lustra wody powyżej 10 m,

  • 10 m przy szerokości lustra wody do 10 m.

Zaleca się, aby  rurociąg ułożony na całej szerokości koryta rzeki lub kanału stanowił jednolity odcinek fabrykacyjny.
W wypadkach szczególnych dopuszcza się wykonanie skrzyżowania z przeszkodami wodnymi niespławnymi w inny sposób, np. na konstrukcji wsporczej umożliwiającej ułożenie rurociągu kablowego nad powierzchnią wody.
Brzegi rzek i kanałów naruszone w czasie układania  rurociągu kablowego powinny być zabezpieczone wg wymagań służb eksploatacyjnych gospodarki wodnej.
6.7.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi
6.7.1.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi napowietrznymi
Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi mogą być wykonane w odległościach zapewniających zabezpieczenie rurociągów przed uszkodzeniami mechanicznymi, jakie mogą nastąpić przy remoncie i konserwacji linii elektroenergetycznej, a także zapewniających bezpieczeństwo służbie eksploatacyjnej telekomunikacji przy ich czynnościach konserwacyjnych.
6.7.2.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi kablowymi
Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z liniami elektroenergetycznymi kablowymi mogą być wykonane w dowolnych odległościach poziomych i pionowych, pod warunkiem jednak zapewnienia możliwości wyraźnego i niezawodnego wyróżnienia ciągów w wykopie, kanale lub na innych konstrukcjach wsporczych.
6.8.Zbliżenia i skrzyżowania rurociągów kablowych z pozostałymi obiektami uzbrojenia terenowego
Najmniejsze dopuszczalne odległości rurociągów kablowych od innych obiektów uzbrojenia terenowego wynikają z załącznika do Zarządzenia Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992 r., w sprawie zasad i warunków budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalenia warunków, jakim te linie powinny odpowiadać.
Przy zbliżeniu rurociągu kablowego, odległości powinny wynosić co najmniej :
a) od kanalizacji ściekowej lub prowadzącej wody opadowe 1,0 m,
b) od podbudowy linii telekomunikacyjnej nadziemnej 2,0 m
c) od ściany budynku i ogrodzenia 0,5 m,
d) od urządzeń ochrony budowli od wyładowań atmosferycznych  5,0 m,
e) od drzew wzdłuż drogi 2,0 m,
f) od słupów oświetleniowych 0,8 m.
Przy skrzyżowaniu rurociągu kablowego z kanalizacją prowadzącą wody opadowe lub ścieki odległość pionowa nie powinna być mniejsza niż 0,3 m.

7.WARUNKI, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA UZBROJENIA TERENOWEGO W RAZIE KONIECZNOŚCI ICH ZBLIŻENIA LUB SKRZYŻOWANIA Z LINIAMI TELEKOMUNIKACYJNYMI
Urządzenia uzbrojenia terenowego w razie konieczności zbliżenia lub ich skrzyżowania z liniami telekomunikacyjnymi, z kanalizacją kablową lub rurociągami kablowymi powinny spełniać wymagania niniejszej normy.
Zabezpieczenie linii telekomunikacyjnych, kanalizacji kablowej lub rurociągu kablowego w miejscach zbliżeń i skrzyżowań przy budowie innych obiektów uzbrojenia terenowego lub też zabezpieczenie innych obiektów uzbrojenia przy budowie linii telekomunikacyjnych w razie ich zbliżenia lub skrzyżowania - powinno być wykonane przez jednostki realizujące budowę na danym zbliżeniu lub skrzyżowaniu.

8.STAN POWYKONAWCZY W MIEJSCACH ZBLIŻEŃ I SKRZYŻOWAŃ LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
Teren naruszony w czasie wykonywania zbliżeń i skrzyżowań linii telekomunikacyjnych, kanalizacji kablowej lub rurociągów kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego powinien być przywrócony do stanu w terminach uzgodnionych z użytkownikami tych obiektów.
Każde skrzyżowanie powinno mieć powykonawczą dokumentację techniczną. Powinna być ona wykonana w postaci planu sytuacyjnego skrzyżowania  z przekrojem poprzecznym obiektu uzbrojenia i uwidocznionym przebiegiem linii telekomunikacyjnej, kanalizacji kablowej lub rurociągu kablowego co najmniej na szerokości obiektu wraz z pasami wywłaszczenia.
W wypadku skrzyżowania nadziemnej linii telekomunikacyjnej z obiektami uzbrojenia terenowego należy uwidocznić przebieg linii telekomunikacyjnej na długości przęsła między sąsiednimi słupami po obu stronach obiektu uzbrojenia, z którym linia telekomunikacyjna jest skrzyżowana.

9.BADANIA
9.1.Postanowienia ogólne
Badania przy zbliżeniach i skrzyżowaniach linii telekomunikacyjnych, kanalizacji kablowej lub rurociągów kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego polegają na sprawdzeniu przez służby techniczne wykonawcy i przedstawicieli użytkowników obiektów zgodności wykonania zbliżeń i skrzyżowań z wymaganiami zawartymi w dokumentacji technicznej i odpowiednich normach, łącznie ze wszystkimi zmianami oraz dodatkowymi uzgodnieniami.
Protokoły badań technicznych wraz z innymi dokumentami stwierdzającymi zgodność wykonania zbliżeń i skrzyżowań stanowią podstawę do odbioru wykonanych robót, a także stanowią załącznik do protokołu komisyjnego odbioru  linii telekomunikacyjnej.
9.2.Program badań
Badaniom przy zbliżeniach i skrzyżowaniach podlegają w szczególności:
a) lokalizacja miejsc zbliżeń i skrzyżowań,
b) wykonanie zbliżeń i skrzyżowań podziemnych linii telekomunikacyjnych, kanalizacji lub rurociągów kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego,
c) wykonanie zbliżeń i skrzyżowań nadziemnych linii telekomunikacyjnych, z innymi obiektami uzbrojenia terenowego.
9.3.Pobieranie próbek
Badaniom, zgodnie z programem podanym w punkcie 9.2., podlegają wszystkie miejsca zbliżeń i skrzyżowań linii telekomunikacyjnych, kanalizacji kablowej i rurociągów kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego przez nadzór techniczny wykonawców i użytkowników urządzeń, w czasie budowy poszczególnych zbliżeń i skrzyżowań i przy ich indywidualnym odbiorze.
Liczbę próbek do badań zbliżeń i skrzyżowań przy odbiorze końcowym linii telekomunikacyjnych należy przyjmować z postanowień odpowiednich norm na budowę różnych rodzajów linii telekomunikacyjnych.
9.4.Opis badań
9.4.1.Sprawdzenie lokalizacji miejsc zbliżeń i skrzyżowań
Sprawdzenie polega na konfrontacji w terenie miejsc faktycznie wykonanych zbliżeń i skrzyżowań linii telekomunikacyjnych, kanalizacji kablowej i rurociągów kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego, z uzgodnioną dokumentacją projektowo-techniczną, na podstawie oględzin i sprawdzenia wymiarów.
9.4.2.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań podziemnych
Badanie polega na:
a) sprawdzeniu wymiarów zbliżeń i skrzyżowań,
b) sprawdzeniu materiałów użytych do budowy,
c) sprawdzeniu głębokości ułożenia przepustów i kabli,
d) sprawdzeniu zastosowanych ochron dodatkowych,
e) sprawdzeniu technologii wykonania, w trakcie budowy lub przez wykonanie próbnych wykopów, na zgodność z postanowieniami uzgodnionej dokumentacji projektowo-technicznej i przepisami norm.
9.4.3.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań nadziemnych
Badanie polega na:
a) sprawdzeniu wymiarów zbliżeń i skrzyżowań,
b) sprawdzeniu materiałów użytych do budowy,
c) sprawdzeniu wysokości zawieszenia przewodów,
d) sprawdzeniu odległości przewodów od otaczających obiektów,
e) sprawdzeniu zastosowanych ochron dodatkowych, przewodów odbojowych i rezystancji ich uziemienia, w trakcie budowy lub przy odbiorze indywidualnym, na zgodność z postanowieniami uzgodnionej dokumentacji projektowo- technicznej i przepisami norm.
9.4.4.Oględziny
Należy sprawdzić, czy linia telekomunikacyjna lub jej elementy przy zbliżeniu lub skrzyżowaniu odpowiadają tym wymaganiom, których spełnienie może być stwierdzone bez użycia narzędzi i bez demontażu. Dopuszcza się wykonywanie wykopów kontrolnych.
Przy oględzinach należy postępować wg następujących zasad:
a) dokonać starannego przeglądu jakości i wykonania elementów konstrukcyjnych, przy czym należy zwrócić uwagę na jakość montażu, sposób dopasowania  elementów lub części składowych, sztywność konstrukcji, ram i wsporników, ich zamocowania,
b) sprawdzić ułożenie kabli w ziemi, w przepustach, na mostach, wiaduktach w tunelach i kanalizacji kablowej,
c) sprawdzić zabezpieczenie przed samoodkręceniem połączeń gwintowych oraz zabezpieczenie przed korozją elementów metalowych z powłokami malarskimi lub galwanicznymi,
d) sprawdzić sposób zabezpieczenia kabli na brzegach przy przejściach przez rzeki, kanały, rowy itd.,
e) sprawdzić dobór konstrukcji słupów przy zbliżeniach i skrzyżowaniach nadziemnych oraz słupów kablowych przy skrzyżowaniach skablowanych linii nadziemnych,
f) sprawdzić zakres zastosowania ochrony przed korozją, ustawienia słupków oznaczeniowo-pomiarowych, instalowanie urządzeń ochrony katodowej, stosowanie złączy izolacyjnych,
g) sprawdzić wykonanie odbudowy nawierzchni, ubezpieczenia brzegów na terenach wodnych i uporządkowania terenu,
h) sprawdzić zgodność z dokumentacją oraz czytelność napisów, oznaczeń rozpoznawczych i informacyjnych,
i) sprawdzić zgodność wykonania i zastosowania części składowych z powykonawczą dokumentacją techniczną.
9.4.5.Sprawdzenie wymiarów zbliżeń i skrzyżowań
W celu stwierdzenia zgodności z dokumentacją należy sprawdzić:
a) wymiary gabarytowe elementów lub części składowych linii,
b) domiary poprzeczne lub wzdłużne do punktów domiarowych,
c) głębokość ułożenia kabli, przepustów i innych elementów ochrony linii,
d) rozmieszczenie ciągów kabli na konstrukcjach wsporczych, otworów przepustowych, uchwytów itp.,
e) głębokość zakopania słupów i odciągów.
Pomiary należy wykonać przymiarami liniowymi. Odchyłki wymiarowe można uznać za dopuszczalne, jeżeli umożliwiają montaż części składowych i nie będą miały wpływu na prawidłową eksploatację całej linii.
9.4.6.Sprawdzenie materiałów
Sprawdzenie materiałów użytych do budowy polega na stwierdzeniu ich zgodności z wymaganiami norm lub innych dokumentów poświadczających prawidłowość użytych materiałów w stosunku do wymagań dokumentacji technicznej lub uzgodnionych warunków technicznych.
9.4.7.Sprawdzenie głębokości ułożenia przepustów i kabli
Sprawdzenie polega na zmierzeniu głębokości taśmą mierniczą przez nadzór techniczny w czasie budowy lub w wykopie kontrolnym.
9.4.8.Sprawdzenie zastosowanych ochron dodatkowych
Sprawdzenie polega na oględzinach i stwierdzeniu poprawności zastosowanych ochron dodatkowych (przykrywy kablowe, taśma ostrzegawcza, przewody  odgromowe itp.), w stosunku do wymagań dokumentacji technicznej i norm oraz na pomierzeniu głębokości ich ułożenia przez nadzór techniczny w czasie budowy lub w wykopach kontrolnych.
Przy zastosowaniu przewodów odgromowych należy sprawdzić rezystancję ich uziemień. Dotyczy to również przewodów odbojowych.
Przy zastosowaniu środków ochrony kabla przed korozją, należy sprawdzić potencjał powłoki kabla względem ziemi lub względem szyny trakcji elektrycznej.
9.4.9.Sprawdzenie technologii wykonania
Sprawdzenie polega na kontroli sposobu wykonania przez nadzór techniczny wykonawcy i użytkowników obiektów w czasie budowy linii telekomunikacyjnej przy zbliżeniach i skrzyżowaniach na zgodność z postanowieniami uzgodnionej dokumentacji projektowo-technicznej.
9.4.10. Sprawdzenie wysokości zawieszenia przewodów
Sprawdzenie wysokości zawieszenia przewodów w miejscach zbliżeń i skrzyżowań nadziemnych linii telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego, polega na pomiarach przy pomocy łaty mierniczej odległości między powierzchnią drogi, budynku, mostu itp. budowlą a najniższym punktem przewodu lub między przewodami krzyżujących się linii.
Pomiary na skrzyżowaniach z liniami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, powinny być wykonane za pomocą teodolitu.
Pomiary należy wykonać w czasie budowy lub w czasie indywidualnego odbioru wykonanych zbliżeń lub skrzyżowań.
9.4.11. Sprawdzenie odległości przewodów od otaczających obiektów
Sprawdzenie polega na zmierzeniu za pomocą łat i taśmy mierniczej odległości między przewodami nadziemnej linii telekomunikacyjnej a przewodami innych linii oraz między przewodami a częściami budynków, mostów, wiaduktów itp. budowli lub gałęziami drzew. Wynik pomiarów należy przeliczyć dla warunków odpowiadających zwisom krytycznym przy temperaturze 40°C lub -25°C.
9.5.Ocena wyników badań
Przedstawioną do odbioru linię telekomunikacyjną, kanalizację  kablową lub rurociąg kablowy w miejscu skrzyżowania lub zbliżenia z innym urządzeniem uzbrojenia terenowego należy uznać za wykonaną zgodnie z wymaganiami  normy, jeżeli badania opisane            w punktach od 9.1. do 9.4. dały wynik pozytywny.
Składniki linii, kanalizacji lub rurociągu, które w wyniku przeprowadzonych badań otrzymały ocenę ujemną, powinny być poprawione lub wymienione i ponownie zgłoszone do odbioru.

10. INFORMACJE DODATKOWE
10.1.Instytucja opracowująca normę
 Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności
10.2. Normy i dokumenty związane
10.2.1. Normy i dokumenty TP S.A.
ZN-96/TPSA-002 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunikacyjne. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TPSA-011 Telekomunikacyjne linie kablowe. Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TPSA-012  Kanalizacja pierwotna. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-013 Telekomunikacyjne linie kablowe. Kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Ogólne wymagania i badania (projekt).
ZN-96/TPSA-014 Rury z polichlorku winylu (RPCW) . Wymagania i  badania.
ZN-96/TPSA-015 Rury polipropylenowe (RPP). Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-016 Rury polietylenowe karbowane, dwuwarstwowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-017 Rury kanalizacji  wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-018 Rury polietylenowe (RHDPEp) przepustowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-019 Rury trudnopalne (RHDPEt) Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-020 Złączki rur. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-021 Uszczelki końców rur. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-022 Przywieszki identyfikacyjne. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-023 Studnie kablowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-024 Zasobniki złączowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-025 Taśmy ostrzegawcze i ostrzegawczo-lokalizacyjne. Wymagania i badania
ZN-96/TPSA-026 Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo-pomiarowe. Wymagania i badania.
INSTRUKCJA T-01  Odbiór i utrzymanie kablowych linii optotelekomunikacyjnych.
10.2.2.Inne normy i dokumenty
PN-90/E-05300/00 Ochrona przed korozją. Elektrochemiczna ochrona katodowa. Wymagania   i badania.
PN-90/E-05300/01 Elektrochemiczna ochrona katodowa. Metalowe konstrukcje podziemne. Wymagania   i badania
PN-75/E-05100 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa.
PN-76/E-05125 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.
PN-79/H-74244   Rury stalowe ze szwem przewodowe.
PN-89/L-49001 Lotniska. Wyznaczanie stałych powierzchni ograniczających wysokość obiektów na lotniskach i w ich rejonach.
PN-91/M-34501 Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi. Wymagania.
PN-85/S-10030  Obiekty mostowe. Obciążenia
BN-72/3233-12  Telekomunikacyjne linie kablowe. Prefabrykowana przykrywa żelbetowa.
BN-74/3233-17 Telekomunikacyjne linie kablowe. Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo-pomiarowe.
BN-75/8846-01 Roboty ziemne w podtorzu kolejowym do układania przewodów rurowych. Wymagania i badania.
BN-73/8939-04 Konstrukcje odciążające pod czynnymi torami kolejowymi. Wymagania i badania przy odbiorze zmontowanych konstrukcji.
BN-80/8939-17 Przeprowadzanie rurociągów i kabli pod torami kolejowymi. Wymagania i badania.
BN-74/8984-02 Telekomunikacyjne linie napowietrzne. Wiązania przewodów gołych. Ogólne wymagania.
BN-73/8984-05 Kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania i badania.
BN-76/8984-09 Telekomunikacyjne linie napowietrzne. Ogólne wymagania i badania.
BN-76/8984-16 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami kolejowymi. Ogólne wymagania.
BN-89/8984-17/03 Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Linie kablowe. Ogólne wymagania i badania.
BN-89/8984-18 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Ogólne wymagania i badania.
BN-89/8984-19 Telekomunikacyjne sieci wewnątrzzakładowe przewodowe. Linie kablowe. Ogólne wymagania i badania.
USTAWA z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne. (Dz. U. Nr 38 poz. 230 z późniejszymi zmianami)
USTAWA z dnia 7 lipca  1994 r. Prawo budowlane. (Dz. U. Nr 89 poz. 414)
USTAWA z dnia 21marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14 poz. 60)
USTAWA z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (tekst jednolity Dz.U.Nr 117 poz. 564 z 1995r.)
ROZPORZĄDZENIE Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 139 poz. 686)
ROZPORZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 16 marca 1994 r. w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania Polskich Norm i norm branżowych z dziedziny łączności (Dz. U. Nr 40 poz.151)
ZARZĄDZENIE Ministra Żeglugi z dnia 1 lutego 1967 r. w sprawie uprawiania żeglugi i spławu na śródlądowych drogach wodnych (Mon. Pol. Nr 14 poz. 71)
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności Nr 13 z dnia 28 lutego 1986 r. Załącznik pn. "Wytyczne o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego".
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności  z dnia 12 marca 1992 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać linie i urządzenia telekomunikacyjne oraz urządzenia do przesyłania płynów lub gazów w razie zbliżenia się lub skrzyżowania (Mon. Pol. Nr 13 poz. 94)
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności  z dnia 12 marca 1992 r. w sprawie zasad i warunków budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim te linie powinny odpowiadać (Mon. Pol. Nr 13 poz. 95)

Opracowanie Zakładu Doświadczalnego Budownictwa Łączności wykonane przez zespół pod kierunkiem Stanisława Góreckiego.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZN 96 TPSA 002 id 591551 Nieznany
ZN 96 [TPSA 037 SYSTEMY UZIEMIAJĄCE OBIEKTÓW TELEKOMUNIKACYJNYCH]
ZN 96 TPSA 017 2
ZN 96 TPSA 023
ZN 96 [TPSA 037 SYSTEMY UZIEMIAJĄCE OBIEKTÓW TELEKOMUNIKACYJNYCH]
ZN 96 TPSA 011
ZN 96 TPSA 021
ZN 96 TPSA 012 2
ZN 96 TPSA 015
ZN 96 TPSA 013 2
ZN 96 TPSA 019
ZN 96 TPSA 020 2
ZN 96 TPSA 027 2
ZN 96 TPSA 002
ĐHBK Bài Giảng Hệ Điều Hành (NXB Hà Nội 2001) Lê Tiến Dũng, 96 Trang
004 relacyjne drzewo katalogów
klebuszkowe zn
004 etyka europejskaid 2320 ppt
p44 004

więcej podobnych podstron