Satyryczna prawda o szlachcie polskiej w twórczości Krasickiego

W satyrach Krasicki występuje m.in. przeciwko ideologii sarmatyzmu i jej zgubnym skutkom, które ujawniły się w życiu społecznym. Ten charakterystyczny dla poetyki klasycyzmu styl odgrywał przede wszystkim funkcję dydaktyczną, krytycznie ukazywał wady społeczne i złe obyczaje. Postawę szlachty krytykował w "Bajkach" i "Satyrach".

Satyra "Do króla" daje do zrozumienia, iż bez względu na zajmowane przez daną osobę stanowisko czy urząd podlega ona publicznej ocenie. Utwór jest szyderstwem ze szlacheckiej ciemnoty, ośmiesza niezadowolenie szlachty pozostającej w swoich sarmackich przyzwyczajeniach i niechętnej poglądom oświeceniowym, przytacza argumenty szlacheckiego sposobu myślenia o przewadze siły i przemocy nad wykształceniem. "Świat zepsuty" - tematyka społeczna, potępienie upadku dobrych obyczajów. Konfrontuje przeszłość z teraźniejszością na niekorzyść tej drugiej.

Oburza się z powodu braku szacunku dla tradycji przodków, na jawne wykraczanie poza normy moralne - lekkomyślne małżeństwa, popularność rozwodów, odejście od wiary. Demaskuje obłudę dobrych manier i eleganckich pozorów u swoich współczesnych, oskarża ich o zaprzepaszczenie dziedzictwa ojców, zanik wartości i upadek państwa. "Pijaństwo" - pijaństwo spowodowane źle pojmowaną gościnnością, sposobem podejmowania gości, mówi że do napicia się dobry jest każdy pretekst. Mówi o zgubnym wpływie nałogu i zaletach wstrzemięźliwości.

"Żona modna" - małpowanie zagranicznych wzorów, marnotrawienie majątków, życie ponad stan, gdy kraj podejmował próby odbudowy gospodarczej.

"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" - funkcje dydaktyczne, na przykładzie losów bohatera pokazane jest, jak ważne w życiu jest wychowanie, zdobywanie doświadczeń, jak złe skutki przynosi uleganie modom i bezmyślność.

---