ĆWICZENIA METODĄ RUCHU ROZWIJAJĄCEGO W.SHERBORNE

Cele ogólne:

• Kształtowanie świadomości własnego ciała w przestrzeni oraz umiejętności dzielenia przestrzeni i nawiązywania kontaktu z innymi.
• Wspomaganie rozwoju dziecka poprzez ruch, kontakt emocjonalny i wzrokowy.
• Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie, rozwijanie zaufania do partnera.

Cele szczegółowe:

Dziecko:
1. zna możliwości swojego ciała,
2. kształtuje prawidłowo postawę ciała,
3. zgodnie współpracuje z partnerem,
4. potrafi wykonywać ćwiczenia.

Pomoce:
• płyta CD,
• słowa wiersza J. Porazińskiej pt. ,,Bajka iskierki”,
• chusta,
• wizytówki (szpilki, flamastry, kartki)
• rymowanki,
• buźki (do oceny zajęcia).

Ćwiczenia stosowane w tej metodzie opierają się na doświadczeniach ruchowych, intensywności i ciągłości doświadczeń. Mają one szczególne znaczenie dla rozwoju wszystkich dzieci, a szczególnie dla dzieci z zaburzeniami w sferze ruchowej, emocjonalnej i społecznej. W metodzie ruchu rozwijającego dotyk, ruch, ćwiczenia świadomości ciała i przestrzeni oraz wzajemne relacje. Metoda ta jest prosta, naturalna i możliwa do zastosowania w każdych warunkach, bez konieczności używania przyrządów. Ćwiczymy boso, w niekrępujących ruch strojach, na podłodze, w niskich bezpiecznych pozycjach (jak kto może) i bez elementów współzawodnictwa. Po intensywnym wysiłku stosujemy odpoczynek i relaks.
Ze względu na swą prostotę, naturalność i możliwość stosowania jej w każdych warunkach, jest to metoda dla każdego. Każdy może w niej uczestniczyć w takim zakresie, w jakim jest to dla niego możliwe. Nie ma słabszych, gorszych, czy smutnych. Wszyscy są aktywni, radośni i zwycięscy. Każdemu coś się uda, każdy zostanie pochwalony i zachęcony do wysiłku.

II - Ćwiczenia kształtujące świadomość osoby, schematu ciała i przestrzeni.

1. Ćwiczenia kształtujące świadomość osoby.

• Powitanie piosenką (zwrócenie uwagi na daną osobę).
Dzieci stoją w kole śpiewają i naśladują słowa piosenki pt. ,,Witaj” do melodii Panie Janie.

Witaj, ...(imię), witaj, ...(imię). Uczestnicy zabawy patrzą na konkretne dziecko.
Jak się masz, jak się masz? Machają do niego, zaglądają mu w oczy.
Wszyscy cie witamy, Wyciągają ręce w geście powitania
Wszyscy cie kochamy. Krzyżują ręce na piersiach
Bądź wśród nas, bądź wśród nas. Wszyscy chwytają się za ręce, tworząc krąg.

• Ocena stanu emocjonalnego - rozdanie buziek.

2. Ćwiczenia kształtujące świadomość schematu ciała.

• „Bajka o moim ciele” - wszyscy znajdują się w pozycji siedzącej i nazywają różne części ciała i jednocześnie wykonując konkretny ruch:
- poznajemy swoje rączki,
- rączki witają się z nóżkami, dotykamy swoje stopy,
- paluszki spacerują dalej i spotykają kolanka,
- po kolankach mamy brzuszek, głaszczemy i masujemy,
- idą paluszki dalej i witają się z szyjką, kręcimy szyjką raz w jedna, raz w drugą stronę,
- po szyi poznają paluszki buźkę, dotykają oczka, nos - liczą dziurki w nosie, dotykają brodę,
- paluszki - wędrowniczki głaszczą włosy i spotykają uszy, liczą uszy.
- poprawianie fryzury.

• „Lustro” - dzieci siedzą naprzeciwko siebie: jedno wykonuje dowolne ruchy, gesty, drugie naśladuje jego ruchy.
• ,,Koncert - gra na plecach” - jedno dziecko klęczy na podłodze obok leżącego dziecka (dziecko leży na brzuchu na podłodze). Dziecko klęczące gra palcami na plecach dziecka leżącego. Najpierw lekko uderzając opuszkami palców, potem coraz mocniej, a następnie kantami dłoni, pięściami i całymi dłońmi. W trakcie wykonywania ćwiczeń należy zmieniać siłę i ryty uderzeń. Po chwili należy dokonać zmiany ról.

3. Ćwiczenia kształtujące świadomość przestrzeni.

• Zabawa pt. ,,Jak najwyżej'. Wszyscy leżą na plecach ,,w rozsypce” na podłodze. Sięganie rękoma i nogami ,, do sufitu”, wyciąganie ich jak najwyżej, naśladowanie ruchem dłoni gestu wkręcanie żarówek.
• Zabawa pt. ,,Baczek”. Wszyscy siedzą na podłodze z nogami ugiętymi w kolanach i lekko uniesionymi. Odpychając się rękoma, każdy próbuje samodzielnie obracać się w miejscu wokół własnej osi.

a. Ćwiczenia relaksujące - ,,Usypiamy misia” - relaks przy muzyce. Podczas słuchania muzyki prowadzący spokojnym głosem opowiada jak zasypia mis. Jak zasypiają jego części ciała ( oczy, głowa, ręce, nogi), jak misie rozluźniają się.

4. Ćwiczenia oparte na relacji ,,z” (relacji opiekuńczej).

• „Naleśniki”, czyli rolowanie po podłodze - jedno dziecko klęczy na podłodze przy leżącym na plechach obok dziecku, które ma wyciągnięte ręce w tył ( za głową). Dziecko klęczące stara się powoli i lekko obrócić (przetoczyć) dziecko na brzuch.
• Zabawa pt. ,,Wycieczka” - jedno dziecko stoi przed leżącym na podłodze. Dziecko leży na plecach na podłodze, z ramionami wyciągniętymi w tył ( za głową). Natomiast drugie dziecko przytrzymuje dziecko za nogi na wysokości kostek, lekko przeciąga je w różnych kierunkach.
• Zabawa pt. ,,Wycieczka” - jedno dziecko stoi przed leąącym na podłodze. Dziecko leży na plecach na podłodze, z ramionami wyciągniętymi w tył ( za głowa). Natomiast drugie dziecko, trzymając dziecko za dłonie i nadgarstki, lekko ciągnie je po podłodze.

5. Ćwiczenia rozwijające relacje ,,przeciwko' (relacje mocy i energii).

• „Przepychanki” - dzieci siedzą na podłodze plecami do siebie i próbują się przepychać.
• „Paczka” - jedno dziecko siedzi skulone na podłodze, drugie klęcząc naprzeciwko, próbuje go rozpakować.

Ćwiczenia relaksujące - , „Rak”
Idzie, idzie rak
Dzieci zwrócone do siebie twarzą,. Spacerujemy palcami: kciukiem i wskazującym po ręce kolegi.
Czasem naprzód, czasem wspak.
Odpowiednio zmieniając kierunek ruchu.
Idzie rak nieborak,
Spacerujemy jak na początku,
Jak uszczypnie, będzie znak.
Delikatnie i z humorem naśladujemy szczypanie.

6. Ćwiczenia oparte na relacji ,,razem” (relacji partnerskiej).

• Zabawa pt. ,,Piłowanie drewna”. - Dzieci siedzą w rozkroku, zwrócone przodem, trzymając się za dłonie. Nogi jednego dziecka znajdują się pod nogami drugiego dziecka. Następnie na przemian kładą się na plecach na podłodze, cały czas trzymając się za ręce.
• „Rowerek” -dzieci leżą na plecach na podłodze z nogami uniesionymi w górę i ugiętymi kolanami. Dzieci leżą tak, aby jego stopa była oparta o stopy partnera. Następnie wspólnie wykonują tzw. rowerek. Prowadzący powtarza rymowankę, różnicuje tempo:
„Jedzie Radek na rowerze,
a pan Romek na skuterze.
Raz, dwa, trzy,
jedz i ty”.
• „Prowadzenie ślepca” - dziecko trzyma drugie dziecko, (które ma zamknięte oczy) i prowadzi je (zmiana ról).

7. Ćwiczenia twórcze.

• Swobodny taniec przy muzyce wolnej i szybkiej.
Prowadzący zaczyna zabawę od opowieści ruchowej „ Jest jesień, wieje wietrzyk z drzew opadają liście, są bardzo kolorowe, wolniutko opadają na ziemie tworząc dywan. Wyobraźcie sobie, że jesteście listkami i pozwalacie aby wietrzyk wami kołysał...”.
Ćwiczenia relaksujące - ,,Kołysanka” do wiersza J. Porazińskiej pt. ,,Bajka iskierki” nuconej przez nauczyciela lub odtwarzanej z płyty CD. Dzieci siedzą w kole na podłodze siad skrzyżny i kołyszą się na boki.

Z popielnika na Wojtusia iskiereczka mruga;
Chodź, opowiem ci bajeczkę, bajka będzie długa.
Była sobie raz królowa, pokochała grajka,
Król wyprawił im wesele i skończona bajka.
Była sobie Baba -Jaga, miała chatkę z masła,
A w tej chatce same dziwy! Psst... iskierka zgasła.
Z popielnika na Wojtusia iskiereczka mruga;
Chodź, opowiem ci bajeczkę, bajka będzie długa.
Już ci Wojtuś nie uwierzy, iskiereczko mała.
Chwilkę błyśniesz, potem zgaśniesz.
Ot i bajka cała.

8. Ćwiczenia z rekwizytem - chusta.

a) na początek spotkania:

• „Potwór z Loch Ness” - wszyscy uczestnicy zajęć, stojąc dookoła chusty, trzymają ją pod brodą i kolejno wypowiadają swoje imiona; jedno z dzieci - „Potwór z Loch Ness” wchodzi pod chustę; prowadzący przypomina imiona wszystkich bawiących się. Następnie uczestnicy zamykają oczy, a wtedy „potwór” zaprasza (wciąga) któregoś z nich pod chustę. Wszyscy otwierają oczy i starają się zgadnąć, kto zniknął.

• „Wywoływanie osób” - wszyscy uczestnicy zajęć, tworząc krąg trzymają chustę;
Wszyscy jednocześnie wachlują chustą, podnosząc ją wysoko, a następnie opuszczając. Kiedy chusta jest wysoko, osoba prowadząca mówi: „Pod chustą przebiegają wszyscy ci, którzy mają siostrę / psa/ mają czarne skarpetki/ przyjechali tramwajem/ lubią kanapki/ itp. Uczestnicy zabawy dopowiadają, kto jeszcze powinien przebiec pod chustą.

b) zabawy w pozycji stojącej:

• „Karuzela się kręci” - wszyscy stoją w kręgu, trzymają za uchwyty rozłożoną chustę(na wysokości pasa); śpiewając piosenkę pt. „Karuzela”, uczestnicy rytmicznie przesuwają chustę w prawą stronę. Początkowo śpiewają bardzo wolno, potem coraz szybciej. Później następuje zmiana: chusta „wędruje” w stronę przeciwną.

• „Zabawa z numerem” - wszyscy uczestnicy zabawy trzymają chustę za uchwyty; odliczają do czterech, każdy zapamiętuje swój numer; na sygnał dany przez prowadzącego zajęcia grupa porusza się krokiem dostawnym w lewo. Następnie prowadzący wywołuje numer, np. 4. Osoby będące w zabawie wskazanym numerem puszczają chustę i obiegają krążących, poruszając się w kierunku przeciwnym - starając się jak najszybciej wrócić na swoje miejsce.

c) zabawy w pozycji siedzącej:

• „Paczka” - dzieci siedzą na środku rozłożonej na podłodze chusty, a pozostali uczestnicy zajęć stoją dookoła niej, trzymając ją za uchwyty; Grupa łączy ze sobą krawędzie chusty - ponad siedzącymi na niej dziećmi; po krótkiej chwili należy rozpakować „paczkę” - dorośli zaglądają do środka i pytają, jak się czują dzieci. Zabawę można powtórzyć, wydłużając moment zamknięcia dzieci.

• „Gonimy kolory” - wszyscy uczestnicy zabawy siedzą dookoła rozłożonej chusty; prowadzący zajęcia zapowiada odliczanie np. do trzech, a gdy ta liczba padnie, wymienia dowolny kolor znajdujący się na chuście. Wszystkie osoby które siedzą przy tym kolorze, przebiegają wówczas dwa razy wokół niej i starają się jak najszybciej wrócić na swoje miejsce.

d) zabawy w pozycji leżącej:

• „Tęcza” - grupa stoi w kręgu wokoło rozłożonej chusty; kilkoro leży na podłodze; osoby trzymające chustę kręcą nią w jedną stronę, a leżące pod „spadochronem” dzieci kolejno nazywają przesuwające się ponad ich głowami kolory.

• „Sprzątanie” - dorośli asekurują ćwiczące dzieci; dzieci przyjmują dowolną pozycję ciała; na polecenie prowadzącego dzieci wykonują różne czynności:
- Zwijają „spadochron” w rulon (jak dywanik),
- Składają chustkę w kostkę,
- Składają chustę w trójkąt lub w inny dowolny sposób.

9. Zakończenie pt. ,,Iskierka- Meksykańska fala”.

Cała grupa stoi lub siedzi w kole, trzymając się za ręce. Prowadzący zajęcia ,, puszcza iskierkę” na zasadzie tzw. meksykańskiej fali, czyli przez ściśnięcie i jednoczesne uniesienie dłoni sąsiada. Ten z kolei przekazuje uścisk dalej, unosząc do góry dłoń osoby siedzącej z boku.

10. Pożegnanie, podsumowanie za pomocą buziek.

Propozycje ćwiczeń (za Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka Bogdanowicz Marta, Kisiel Bożena, Przasnyska Maria):

Wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków:

• ślizganie się w kółko na brzuchu, na plecach

• siedząc - przyciąganie kolejno nóg (ręce oparte wzdłuż boków), kręcenie się w kółko na pośladkach; przewrót na plecy; przyciąganie kolan, chowanie głowy, rozprostowywanie się do pozycji leżącej;

• czołganie się na brzuchu do przodu, z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg; czołganie się na plecach do przodu z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg

Wyczuwanie nóg i rąk:

• podciąganie kolan do siadu skulonego

• pchanie kolan do siadu prostego (pokonując opór)

• w siadzie prostym - rozcieranie i poklepywanie kolan

• maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan

• chodzenie na „sztywnych"/"miękkich" nogach

Wyczuwanie całego ciała:

• leżenie na plecach

• turlanie się (mięśnie naprężone i rozluźnione)

• leżenie z rękami wzdłuż ciała ( napinanie i rozluźnianie mięśni)

Świadomość przestrzeni

Poznanie otaczającej nas przestrzeni wydaje się dla nas czymś banalnym. Dla dziecka jednak to duży krok - zrozumienie, że coś jest nad lub pod, wyżej i niżej, wewnątrz i na zewnątrz... Nie bez powodu przecież towarzyszymy niemowlęciu w jego pierwszych przewrotach, krokach.

Ćwiczenia ruchu rozwijającego odbywają się „jak najniżej" po to, aby dać poczucie stabilności, która z kolei uwalania od skrępowania, zahamowań czy poczucia zagrożenia.

Propozycje ćwiczeń (za Metoda Weroniki Sherborne...)

• leżenie na plecach, na brzuchu

• jedna osoba robi „mostek", a druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad, dookoła

• grupa tworzy „tunel" - pozostałe dziecko czołga się pod tunelem na plecach, brzuchu

Kontakt z drugim człowiekiem

Dzięki tym ćwiczeniom uczymy zaufania, wyczulenia na potrzeby innych. Rudol Laban sklasyfikował relacje międzyludzkie ze względu na ruch jako:

• ruch „z" (with) - jeden z partnerów jest bierny, drugi zaś aktywny i opiekuńczy względem pierwszego

• ruch „przeciwko" (against) - polega na uświadomieniu osobom ich siły względem drugiego (nie może jednak wywoływać agresji)

• ruch „razem" (shared) - jednakowe zaangażowanie osób

Propozycje ćwiczeń (za Metoda Weroniki Sherborne...)

Ćwiczenia „z":

• pozycja siedząca; ćwiczący siedzi opierając się plecami o partnera (nogi ugięte w kolanach): a) pcha plecami partnera, starając się pokonać jego opór ( zmiana ról), b) pozycja jak wyżej- kładzenie się na przemian plecami na plecach partnera z unoszeniem bioder

• ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub na plecach

• ciągnięcie za przeguby rąk lub za łokcie ćwiczącego leżącego na plecach

• kołysanie: pozycja siedząca, tworzenie „fotelika" dla ćwiczącego „pasywnego" i obejmowanie go, łagodnie kołysząc do przodu

• kołysanie w różnych kierunkach: obejmujemy jedną ręka partnera, drugą opieramy z tyłu o podłogę, „opiekujący się" musi cały swój ciężar przenieść na rękę opartą z tyłu

• prowadzenie „ślepca": ćwiczący zamyka oczy i jest oprowadzany

• próby utrzymania równowagi i ciężaru ciała: a) ćwiczący, leżąc na plecach (nogi zgięte), podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na brzuchu (plecach) , b) ćwiczący, leżąc na plecach (nogi podniesione i wyprostowane), podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na jego stopach.

Ćwiczenia „przeciw":

• „skała": ćwiczący staje stabilnie w rozkroku podpartym lub siedzi mocno podparty o podłoże; współćwiczący próbuje przesunąć „skałę", pchając lub ciągnąc w różnych kierunkach

• „worek": to samo ćwiczenie ze współćwiczącym leżącym na plecach lub brzuchu, a także próbowanie przewrócenia współćwiczącego na drugą stronę

• „paczka": dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący usiłuje „rozwiązać paczkę", ciągnąć za nogi i ręce; „paczka" może zostać podniesiona w górę ( „nierozwiązana"), co dowodzi dużej koncentracji energii i skupienia na zadaniu

Ćwiczenia „razem":

• partnerzy siedzą złączeni plecami, po czym wstają, nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali

• kołysanie się: siedząc przodem do siebie z lekko zgiętymi nogami, ćwiczący trzymają się za ręce lub przeguby; na zmianę kładą się na plecy i są przeciągani przez partnera (ze zmianą ról)

• równowaga: stojąc do siebie twarzą i trzymając się za ręce, ćwiczący odchylają się i przechodzą do siadu, a następnie razem wstają

• kołysanie: dwóch ćwiczących siedzi naprzeciwko, pomiędzy nimi trzeci, kolana lekko ugięte i rozsunięte, ręce wyciągnięte do przodu; ćwiczący w środku jest kołysany na boki przez partnerów; uwaga skupia się na podtrzymywaniu jego głowy i ramion, należy czuwać nad płynnością ruchów

• pięciu lub sześciu ćwiczących leży w kole na plecach: a) wszyscy przewracają się, b) nie odrywając ramion, jednocześnie na przemian na zginają ręce w łokciach i próbują prawy i lewy bok, połączyć ręce w koło, c) zginanie i prostowanie nóg.

CZĘŚĆ WSTĘPNA

 

1Wszyscy siadają w kole - przywitanie (słowem, nogami, rękami).

2. Stanie w rozkroku - uderzanie o kolana: dłońmi, pięściami, łokciami, rozcieranie kolan,

 

3. W (siadzie płaskim )dotykanie palcami  podłogi, dotykanie stopa podłogi.

4. Maszerowanie i stopniowe przechodzenie do biegania podnosząc przy tym wysoko kolana.

5. J w., ale na „sztywnych” nogach.

6. J w., ale z nogami ugiętymi w kolanach (na „miękkich, gumowych” nogach).

7 Siad -naprzemianstronne dotykanie łokciami kolan (prawym łokciem lewego kolana

 i odwrotnie).

 

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA

(Ustawienie w parach)

8. Pozycja wyjściowa - stanie przodem do siebie, trzymanie się za ręce, koncentracja wzroku na twarzy partnera, uśmiechanie się, wyrażanie uczuć przez dotyk, głaskanie (np. głowy, rąk, nóg, tułowia). Pokazywanie poszczególnych części ciała, oglądanie ich u siebie i u partnera, porównywanie. Przytulanie się do siebie delikatne i mocne.

 9. Przysiad - ( stanie)siad skrzyżny przodem do siebie. Przepychanie się dłońmi, głową, barkami.

 

10.Stojąc do siebie twarzą i trzymając się za ręce, ćwiczący odchylają się w tył i przechodzą do siadu, a następnie razem wstają, zachowując przy tym równowagę:

11. Przysiad - siad skulny naprzeciw siebie. Uderzanie dłońmi o podłoże, o własne ciało, o ciało partnera. Uderzanie dłońmi o uda własne i partnera, kolana i stopy delikatnie, wolno, następnie coraz mocniej i coraz szybciej.

 

 

12. Dziecko i opiekun trzymają się za ręce stojąc przodem do siebie. Podskoki na jednej nodze, obydwu, naprzemiennie, jednocześnie.

13. Opiekun i dziecko w klęku prostym naprzeciw siebie. Dłonie dziecka oparte na dłoniach opiekuna - przepychanie się nawzajem dłońmi, jedną, dwoma rękami naprzemiennie, jednocześnie.

14. W parach, w siadzie ugiętym, tyłem do siebie, opierając się plecami o partnera, przepychanie plecami współćwiczącego, starając się pokonać jego opór. Po chwili następuje zmiana ról:

15. W pozycji stojącej, tyłem do siebie, jeden z ćwiczących delikatnie kładzie się na plecach partnera, a ten stara się częściowo przyjąć ten ciężar:

CZĘŚĆ KOŃCOWA
 
Wszystkie dzieci wraz z nauczycielem siadają na materacu. Nauczyciel stara się objąć wszystkie dzieci: kołysząc się nuci piosenkę. Po zakończeniu zajęć dzieci na palcach opuszczają salę.

Scenariusz zajęć dla dzieci 3-letnich

Temat: Zestaw zabaw ruchowych wg metody W. Sherborne.

Cele szczegółowe: dziecko potrafi: nawiązać kontakt z drugim dzieckiem,  dzielić przestrzeń z innymi, współpracować z partnerem, ćwiczyć w pogodnym, wesołym nastroju.

Grupa wiekowa: dzieci 3 -letnie.

Miejsce prowadzenia ćwiczeń: klasa

Metody: metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne.

Formy: z całą grupą, z partnerem, indywidualnie,

Środki dydaktyczne: magnetofon

Przebieg zajęcia:

1. Powitanie uczestników spotkania. Dzieci stoją w kole i śpiewają: Wszyscy są, witam was. Zaczynamy, to już czas. Jestem ja, jesteś ty. Raz, dwa, trzy.

 2. Dzieci dotykają się różnymi częściami ciała, najpierw wg propozycji nauczyciela, potem wg pomysłów własnych. Ćwiczeniom towarzyszy muzyka.

3. Partnerzy siadają tyłem do siebie. „Poznają” wzajemnie swoje plecy. Następnie odpychają się plecami na przemian- raz jedna, raz druga osoba.

4. Huśtawka. Partnerzy, trzymając się za ręce, wykonują przysiad. Raz kuca jedna, raz druga osoba.

5. Masaż. Dziecko leży na podłodze, drugie masuje jego plecy wg poleceń: - masujemy plecy całą dłoni - przebiegło stado koni- dotykamy piąstkami. Po chwili następuje zmiana ról.

6. Relaks przy muzyce. W rytm „tańczą” poszczególne części ciała: najpierw ręce, potem nogi, głowa, ramiona, biodra i wreszcie całe ciało.

Uwaga: zachęcamy dzieci do zabaw, nie zmuszamy.

---