WYBUCH REWOLUCJI LUTOWEJ - DWUWŁADZA
Przyczyny wybuchu rewolucji:
klęski caratu w czasie I WŚ
ciężka sytuacja gospodarcza w Rosji
spadek autorytetu cara Mikołaja II
Rewolucja lutowa:
wybuch 23 II 1917 strajków w Piotrogrodzie, w których robotnicy domagali się żywności i zakończenia wojny. 23 II 1917 doszło do wybuchu strajku powszechnego, wojsko przeszło na stronę demonstrantów w odpowiedzi car rozwiązał Dumę Państwową, jednakże jej deputowani powołali Tymczasowy Komitet Dumy Państwowej
2 III 1917 abdykacja cara Mikołaja II, przejęcie władzy przez Dumę. Utworzenie Rządu Tymczasowego i Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich - powstała dwuwładza
Dwuwładza:
po powrocie do Rosji, Lenin wydał „tezy kwietniowe” w których zażądał zakończenia wojny imperialistycznej, konfiskaty ziemi obszarniczej, nacjonalizacji ziemi, połączenia wszystkich banków pod nadzorem państwa, kontroli przedsiębiorstw państwowych przez ploretariat
w dniach 16-17 VII 1917 doszło do próby przewrotu. Sprowokowane przez bolszewików wystąpienia szerokich mas ludności stanowiące zagrożenie dla władzy Rządu Tymczasowego zostały jednak stłumione. W obawie przed kolejnymi próbami, zostały przekazane Rządowi Tymczasowymi specjalne uprawnienia, a nowym premierem został Aleksander Kiereński. Chaos w Rosji uległ pogłębieniu; pucz wojskowy gen Ławara Korniłowa we wrześniu 1917 oraz niepowodzenia w wojnie z Niemcami powodują spadek autorytetu Rządu Tymczasowego; doszło do ponownej aktywizacji bolszewików.
Skutki:
obalenie caratu
wprowadzenie ustroju demokratycznego
legalna działalność polityczna wielu partii i organizacji
wyzwolenie aktywności społeczeństwa rosyjskiego
WYBUCH I PRZEBIEG REWOLUCJI PAŹDZIERNIKOWEJ W ROSJI
Lenin obawiając się przegranej bolszewików w wyznaczonych na 25 XI 1917 wyborach do Konstytuanty podjął decyzję o dokonaniu zbrojnego przewrotu.
7 XI 1917 - atak bolszewików na siedzibę Rządu Tymczasowego w Pałacu Zimowym. Obalenie rządu Kiereńskiego
7 XI 1917 obradował w Smolnym II Zjazd Rad - umiarkowani socjaliści tj mniejszewicy i prawicowi eserowcy opuścili salę obrad na znak protestu przeciwko przeprowadzonemu przez bolszewików zbrojnemu przewrotowi. Następnego dnia powołano Radę Komisarzy Ludowych, składającą się początkowo wyłącznie z bolszewików, której przewodniczącym został Lenin
8 XI 1917 Zjazd Rad zaaprobował dwa dekrety Lenina: „dekret o pokoju” i „dekret o ziemi”. Na podstawie tych dokumentów każdy miał prawo do uprawiania ziemi ale bez stosowania parcy najemnej
12 XI wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego Rosji -porażka bolszewików ok 24 % - Lenin zdecydował, że Zgromadzeni jest nieprzydatne bolszewikom i należy je jak najszybciej rozwiązać
15 XI Rada Komisarzy Ludowych opublikowała „Deklarację praw narodów Rosji” - polityka bolszewików szła w kierunku odwrotnym
5 I 1918 bolszewicy rozwiązali pod groźbą użycia siły Zgromadzenie Konstytucyjne. Równocześnie nastąpiła delegalizacja rosyjskich partii politycznych
grudzień/styczeń 1917/1918 bolszewicy rozpętali czerwony terror, który miał stać się namiastką masowego poparcia społecznego, jakiego oczekiwali a nie uzyskali
w styczniu 1918 została utworzona Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka
30 XII 1922 Zjazd Rad przyjął Deklarację i Umowę o utworzeniu ZSRR
Skutki:
rewolucja bolszewicka przekreśliła szanse Rosji na demokratyzację systemu politycznego
sukces bolszewików zapoczątkował realizację komunistycznej ideologii ze wszystkimi wynikającymi stąd skutkami dla Rosji i świata w następnych latach; powstał system totalitarny legitymizowany marksizmem - leninizmem
nastąpiło załamanie tradycyjnego systemu wartości, a w konsekwencji ukształtowanie nowego typu obywatela - homo sovieticus
POLITYKA ZSRR W LATACH 1939 - 1941
Rosja pragnęła zniszczyć system wersalski i doprowadzić do nowej wojny.
W 1938 gdy nastał konflikt czechosłowacki Stalin postarał się aby przyczynił się on do przyspieszenia wiszącego już w powietrzu konfliktu europejskiego poprzez zapewnienia dla Czechosłowacji pomocy zbrojnej ( manewr taktyczny - nie miano zamiaru im pomagać).
Zabiegano o porozumienie z Niemcami - chęć rozbicia grożącej wojną na dwa fronty osi Berlin - Tokio.
W 1939 wobec realności konfliktu polsko - niemieckiego Stalin postanowił przyjąć stanowisko, mające na celu pomoc dla Hitlera i uzyskanie z tego tytułu korzyści. Aby przyspieszyć sojusz z Niemcami propagandowo ZSRR rozpoczęło rozmowy z WB i Francją na temat możliwości ustanowienia antyniemieckiego sojuszu. Tymczasem Hitler, który chciał zabezpieczyć swoje interesy w wojnie polsko - niemieckiej, wyarził zgodę na negocjacje ze stroną sowiecką. 23/24 podpisano pakt Ribbentrop - Mołotow : pakt o nieagresji i ściśle tajny protokół dodatkowy - był to sojusz polityczno - wojskowy.
17 września 1939 miała miejsce agresja ZSRR na Polskę. W końcu września do Moskwy przybył ponownie Ribbentrop: podpisano układ o przyjaźni i granicach ( granica z Wisły została przesunięta na San). Podpisanie tego paktu dawała możliwość dyktatu ZSRR republikom bałtyckim i Finlandii --> doszło do wojny z Finlandią ( wojna zimowa)
Na zagarniętych ziemiach Białorusi Zachodniej i Ukrainy Zachodniej zorganizowano farsowe wybory do Zgromadzeń Ludowych, kóre uchwaliły ich inkorporacje w skład republik Białoruskiej i Ukraińskiej, a Wileńszczyznę oddano Litwie.
Od połowy czerwca 1940 r członkami ZSRR zostały: Litewska RR, Łotewska SRR i Estońska SRR, podobną akcję rozpoczeto w stosunku do Polaków. Besarabię w końcu czerwca również przyłączono do proklamowanej Mołdawskiej SRR. Podobnie postąpiono z Bukowiną Północną, co wywołało niezadowolenie Niemiec.
Stalin zdawał sobie sparwę z pogorszenia stosunków z Niemcami, zaczął przygotowania do wojny. W roku 1941 dokonano zbrojnej inwazji Niemiec na ZSRR.