Leśny ogród jest to ogród zaprojektowany na wzór naturalnego lasu z kilkoma piętrami roślinności. W jego skład wchodzą liczne gatunki drzew, krzewów i bylin. Leśne ogrody są trwałe ekologicznie, wydajne, a ich utrzymanie nie wymaga dużego nakładu pracy. Dostarczają owoce, orzechy, nasiona, liście i kwiaty do sałatek, zioła, przyprawy, grzyby, soki roślinne, paszę dla zwierząt, drewno na opał, wiklinę, tyczki, włókna do wyrobu lin, rośliny do wyrobu mydła, barwniki i miód
Na zdjęciach: leśny ogród w Dartington w Wielkiej Brytanii, zaprojektowany przez Martina Crowforda z Agroforestry Research Trust.
Piętra leśnego ogrodu
1. Wysokie drzewa
2. Niskie drzewa i wysokie krzewy - posadzone pomiędzy wysokimi drzewami lub pod ich koronami
3. Krzewy - głównie gatunki dobrze znoszące cień
4. Rośliny zielne - w tym także zioła, które mogą wchodzić w skład warstwy roślin okrywowych i samoczynnie się rozsiewać i rozrastać
5. Rośliny okrywowe - głównie rośliny płożące, które tworzą żywą ściółkę leśnego ogrodu
6. Pnącza i winorośla
7. Warstwa korzeni (ryzosfera)
Rośliny umiejscawia się zgodnie z ich zapotrzebowaniem na światło, wilgoć, osłonę, substancje mineralne, towarzystwo sąsiadów, zapylanie czy ochronę przed szkodnikami. W klimacie umiarkowanym, podstawowym elementem, na który zwraca sie uwage projektując leśny ogród, jest dostęp światła. Z tego też względu dba się o to, by drzewa nie ocieniały roślin światłolubnych i wysokie drzewa sadzi się np. w północnej częsci ogrodu.
Główne elementy zapewniające stabilność leśnych ogrodów i ich samoczynne funkcjonowanie:
duża różnorodność roślin (nawet ponad sto gatunków, w zależności od powierzchni ogrodu),
użycie roślin wzbogacających glebę, np. roślin wiążących azot, takich jak: oliwnik (Elaeagnus), olcha (Alnus), żarnowiec (Cytisus scoparius), łubin lub biała koniczyna,
użycie roślin, których korzenie sięgają do głęboko położonych minerałów i które przenoszą je do powierzchniowych warstw gleby, gdzie stają się dostępne dla innych roślin np.: podbiał (Petasites spp.), żywokost (Symphytum spp.), lukrecja (Glycyrrhiza spp.), szczaw (Rumex spp.),
użycie roślin przyciągających drapieżne owady, które są naturalnymi wrogami pospolitych szkodników, np. wrotycz (Tanaceum vulgare) lub roślin aromatycznych, których olejki odstraszają szkodniki np. mięta,
użycie odmian (o ile jest to możliwe) odpornych na choroby i szkodniki,
pokrywa drzew i opadłe liście przyczyniają się do prawidłowego obiegu substancji odżywczych i odporności na suszę.
Dlaczego warto założyć leśny ogród?
uprawianie ogrodu w zgodzie z naturą
małe nakłady pracy na utrzymanie ogrodu
leśny ogród jest odporny na trudne warunki pogodowe
dostarcza różnorodne plony
jest bardzo wydajny
zapewnia siedlisko dla dzikich zwierząt