LINUX

Co to jest Linux? Otóż jest to nowoczesny system operacyjny należący do rodziny Unix. Stabilny, o potężnych możliwościach konfiguracyjnych oraz ogromnym polu zastosowań. Wielozadaniowość oraz możliwość korzystania z niego wielu użytkowników powoduje, że staje się on coraz bardziej popularny. Oferuje możliwość uruchamiania poszczególnych programów jako oddzielnych procesów z ochroną pamięci, co daje gwarancję, że jeden z procesów nie uszkodzi drugiego. Daje możliwość obsługi wielu protokołów sieciowych (TCP/IP, IPX, Appletalk, SMB), co stawia go na pierwszym miejscu jako sieciowy system operacyjny. Używany jest na wielu rodzajach komputerów. Opartych o procesory Intel, Dec Alpha, Motorola, Sparc. Znajduje zastosowanie jako system operacyjny potężnych serwerów lub stacji roboczych, jak i w zwykłych komputerach używanych na co dzień w biurowej sieci, jak i w domu.

Linux swoje początki wiąże z systemami Uniksowymi. Jego historia sięga końca lat osiemdziesiątych. W tym okresie fiński informatyk, Linus Torvalds, zaczął tworzyć system operacyjny na komputer oparty o procesor Intel 80386. Początkowo pozbawiony był wszelakich zawansowanych możliwości, lecz z czasem się to zmieniło. Torvalds dołączył do niego możliwość wykorzystania poleceń znanych z Uniksów, możliwość korzystania z wirtualnych konsol i zarządzanie zadaniami. Po raz pierwszy źródła Linuksa pojawiły się w Internecie w 1991 roku, lecz nikt nie interesował się nim zbytnio. Z czasem jednak wzbudził zainteresowanie programistów z całego świata. Ci pracując na rzecz jego rozwoju przyczynili się do jego rozpowszechnienia. Do dzisiaj jądro, o które oparta jest praca systemu, modyfikowane jest przez ludzi z całego świata, lecz nad jego rozwojem czuwa Linus Torvalds i on badając stabilność jądra nadaje mu miano stabilnego, przydzielając odpowiedni numer identyfikacyjny (np.: 2.0.36 lub 2.2.13), gdzie druga cyfra po kropce, jeśli jest parzysta, oznacza jądro stabilne. Właśnie dlatego nie możemy mówić, że Linux jest tworem konkretnej firmy, ponieważ jego powstanie wiąże się z pracą wielu ludzi.

Nazwe Linux możemy użyć raczej jedynie w odniesieniu do jądra systemu. Natomiast jądro wraz z oprogramowaniem potrzebnym do pracy systemu nazywamy dystrybucją. Dystrybucji Linuksa istnieje kilkanaście. Najbardziej znane, to: RedHat, Debian, Caldera, SlackWare, Mandrake, S.u.S.E. Każda dystrybucja różni się od siebie jedynie sposobem przygotowania i dostarczonymi narzędziami , więc nie ma obawy, że jakieś programy nie będą działać, jeśli mamy zainstalowaną inną dystrybucję. Należy również pamiętać, że sam Linux oraz wiele aplikacji jest rozprowadzany na zasadach określonych przez Powszechną Licencję Publiczną GNU. Oznacza to, że bezpłatnie można kopiować, używać i rozpowszechniać źródła, bądź binaria. Jednak kupując jakąś dystrybucję musimy za nią zapłacić, ponieważ dana firma nalicza koszty za jej przygotowanie, tzn. nośniki danych, dobranie odpowiednich aplikacji, publikacja tego wszystkiego, itp.

Co charakteryzuje system Linux:

• stabilny - poprawnie skonfigurowany system pracuje nieprzerwanie miesiącami (czasem latami), nawet aktualizacja poszczególnych programów nie wymaga restartu systemu, jedynie danego programu. Nieprawidłowe działanie jakiegoś programu nie wpływa na działanie systemu jak i innych programów.

• darmowy (koszt zakupu nośnika, lub ściągnięcia z serwera ftp) - jest to na pewno bardzo ważna zaleta systemu, chociażby dlatego, że zapobiega to piractwu komputerowemu, zaś twórcy systemu mogą skupić się na wprowadzaniu poprawek mających na celu poprawienie szybkości i efektywności działania, a nie na żmudnych systemach zabezpieczeń przed nielegalnym kopiowaniem i używaniem

• szybki - naprawdę szybki i efektywny serwer może pracować przy minimalnych wymaganiach sprzętowych i pamięciowych. Świadectwem szybkości i wydajności Linuksa może być fakt, że coraz częściej przemysł filmowy sięga po Linuksa jako platformy do tworzenia zaawansowanych animacji komputerowych, jak to miało miejsce w przypadku Shreka, czy Jurassic Park 2

• wielozadaniowy - czyli umożliwiający na uruchomienie wielu w pełni niezależnych od siebie programów

• wieloplatformowy - obsługuje większość dostępnych obecnie na rynku procesorów

• bezpieczny - w Linuksie duży nacisk położono na bezpieczeństwo systemu, większość dystrybucji już po zainstalowaniu posiada włączonych dużo mechanizmów zabezpieczających system przed niepowołanym dostępem. Inną sprawą są również wirusy - a raczej ich brak. Wszelkie znalezione błędy w oprogramowaniu, które mogą spowodować niepowołany dostęp do naszego systemu, są usuwane prawie natychmiastowo i w przeciągu kilku godzin, do 1-2 dni mamy do dyspozycji poprawione wersje lub łaty na te programy

• tworzony na otwartym kodzie źródłowym (ang. Open Source) - dokładnie na licencji GNU GPL, pozwalającej każdemu użytkownikowi na wprowadzanie swoich poprawek, jednakże nie wszystkie zostaną dołączone do oficjalnych wersji pakietów

• mnóstwo oprogramowania - tak, w tej chwili pod Linuksa znajdziemy niezliczoną ilość oprogramowania - zarówno do zabawy, przez programy użytkowe, graficzne, muzyczne, pakiety biurowe do poważnych programów naukowych. Co prawda gier jest w tej chwili jednak w porównaniu do np Windowsa niewiele, ale istnieją porty niektórych gier na Linuksa (Quake II, III). Jednak sytuacja ta się zmienia z dnia na dzień, instalacja niektórych dystrybucji Linuksa powoli staje się wręcz prostsza od Windowsa (Mandrake) i prawdopodobnie sytuacja zmieni się już niedługo

• międzynarodowy - w każdej dystrybucji konkretny język ustawia się za pomocą tzw lokalizacji (ang. locale), czyli ustawiamy sobie w jakim języku chcemy, żeby się system z nami kontaktował. Poza tym Linux jest w pełni zgodny z wszelkimi normami ISO, jeżeli chodzi o stosowane kodowanie (ISO 8859-2, UNICODE itp.)

LINUX NA BIURKACH

System spod znaku pingwina zdobywa również rzeszę nowych użytkowników jako komputer na biurko. Ogrom aplikacji dostępnych pod Linuksa powoduje, że przestaje to być system serwerowy, a staje się w pełni użytecznym systemem do zastosowań domowych. Z powodzeniem można w Linuksie tworzyć strony www, słuchać muzyki we wszystkich znanych formatach muzycznych, oglądać filmy, grać, pisać programy itp. Od strony graficznej Linux oferuje więcej niż można się spodziewać - liczba menedżerów okien, odpowiedzialnych za pracę w środowisku graficznym, nie pozwala wszystkich tu opisać. Jeżeli doliczyć do tego ilość tematów graficznych, które można do nich zastosować to pojawia się wielkość liczona w tysiącach. Taka różnorodność powoduje, że każdy może mieć na swoim komputerze swój własny, indywidualny system - dopasowany do własnych potrzeb, lub wręcz upodobań.

Wiodącymi środowiskami graficznymi są Gnome i KDE, charakteryzujące się bardzo estetycznym i wygodnym interfejsem graficznym oraz mnogością oprogramowania współpracującego z tymi środowiskami (programy pocztowe, pakiety biurowe, przeglądarki www itp).

Warto tu wymienić kilka najpopularniejszych programów, które powodują, że praca z Linuksem staje się przyjemna i wydajna:

pakiety biurowe:

• KOffice - pakiet biurowy dla środowiska KDE

• StarOffice - zaawansowany, obecnie komercyjny pakiet biurowy

• OpenOffice - darmowy pakiet biurowy, bardzo rozbudowany i zaawansowany

• oprogramowanie biurowe wchodzące w skład środowiska Gnome - Abiword, Gnumeric, Evolution, Galeon, Gimp itp.

programy graficzne

• Gimp - program porównywalny do znanego Adobe Photoshop

• Blender - jeden z lepszych programów do tworzenia grafiki 3D

programy muzyczne

• Xmms - w skrócie: winamp pod Linuksa

• mpg123 - odtwarzacz plików mp3 pod konsolę

• Glame - edytor plików muzycznych

• Grip - doskonały player/ripper płyt cd-audio

przeglądarki internetowe

• Mozilla - konkurent IE, oferuje mnóstwo funkcji, jest stabilna... prawie doskonała

• Galeon - przeglądarka opierające się na "silniku" Mozilli

• Opera - świetna i szybka przeglądarka

• Skipstone - kolejny projekt oparty na "silniku" Mozilli

• Konqueror - przeglądarka www stworzona dla KDE

• Lynx i Links - szybkie przeglądarki tekstowe

programy pocztowe

• Balsa - szybki i użyteczny klient pocztowy pod Gnome

• Sylpheed - szybki i użyteczny klient pocztowy pod Gnome

• Evolution - zaawansowany pakiet pocztowy, zawierający również organizer

• Kmail - klient pocztowy dla KDE

• Mutt - przez niektórych uważany za najlepszego klienta pod konsolę

• Pine - również świetny

czytniki grup dyskusyjnych

• Knode - czytnik news pod KDE

• Pan - doskonały klient news pod Gnome

• Slrn - według wielu najlepszy czytnik news (pod konsolę)

edytory html i php

• Bluefish - zaawansowany program do tworzenia stron www

• Screem - bardzo ciekawy edytor html

• Quanta Plus - również zaawansowany edytor

polskie programy do obsługi firm

• Smabi - komercyjny program księgowy

• XdeFactor - darmowy program do prowadzenia sprzedaży

LINUX W FIRMIE

Linux, jako system sieciowy oparty na rozwiązaniach uniksowych, jest idealny do zastosowań serwerowych - do każdej dystrybucji dołączonych mamy bardzo wydajne i profesjonalne oprogramowanie serwerowe:

• poczty elektronicznej - Qmail, Postfix, Exim, Sendmail, ZMailer

• ftp - (ProFTPd, Pure-FTPd)

• www - (Apache)

• dns - (Bind)

• baz danych - (Postgresql, Mysql)

• proxy - (Squid)

• plików, wydruku - (Samba, Lpr)

• news - (INN - InterNetNews)

• irc - (ircd - Internet Relay Chat Daemon)

W tym miejscu nie sposób ominąć mini dystrybucji Linuksa, mieszczących się zazwyczaj na jednej lub kilku dyskietkach. Dystrybucje te znajdują zazwyczaj zastosowanie w edukacji (Minix, Monkey Linux). Jednak większość z nich stworzonych jest do zastosowań właśnie serwerowych. Czyż może istnieć bezpieczniejszy system niż taki, który znajduje się na zabezpieczonej przed zapisem dyskietce i działający w całości w pamięci RAM? Dlatego takie minidystrybucje jak FreeSCO, są często podstawą małych sieci osiedlowych, jak również w małych firmach

Źródła :

• ABC Linux Autor: Radosław Sokół Data wydania: 01/2004

• Linux dla stacji roboczych Autor: Zdzisław Dybikowski

5

---