Temat: Młodzieńcze Przewlekłe Zapalenie Stawów

Na podst. Irena Zimmermann-Górska - Choroby Reumatyczne

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów to zapalenie występujące przed 16 rokiem życia. Czas trwania objawów wynosi przynajmniej 3 miesiące, a inne choroby, w których przebiegu dochodzi do odczynu stawowego zostały wykluczone.

Wyróżnia się 3 typy choroby:

1. Postać układowa

2. Postać z zajęciem wielu stawów

3. Postać z zajęciem niewielu stawów

Postać układowa MPZS - tzw. Choroba Stilla

• Objawy kliniczne. Początek choroby ostry, towarzyszy mu wysoka gorączka. Częstym objawem jest wysypka plamisto-grudkowa o różowym zabarwieniu, u niektórych chorych pojawiająca się i zanikająca jednocześnie z narastaniem i opadaniem gorączki. Może występować rumień wielopostaciowy. Stwierdza się też powiększenie węzłów chłonnych i śledziony, rzadziej powiększenie wątroby. Dochodzi również do zapalenia mięśnia sercowego i/lub osierdzia, zapalenia opłucnej i otrzewnej. Stan ogólny bywa bardzo ciężki, może dojść do zejścia śmiertelnego. Na początku choroby objawy ze strony stawów mogą nie występować wcale lub są słabo wyrażone. Stopniowo może dojść do zapalenia wielostawowego, głównie stawów kolanowych, nadgarstków, stawów śródręczno-paliczkowych i śródstopnopalcowych oraz skokowych. Zapaleniu stawów mogą towarzyszyć stany zapalne pochewek ścięgnistych. U niektórych chorych zmiany w stawach rozwijają się bardzo szybko - dochodzi do rozległej destrukcji kości, zahamowania wzrostu i niedorozwoju żuchwy.

• Przebieg: występują nawracające zaostrzenia, po których następują okresy remisji. U części remisja bywa wieloletnia. Choroba Stilla może występować także u osób dorosłych, jako kolejne zaostrzenie lub po raz pierwszy, przeważnie w trzeciej dekadzie życia. Na wcześniejsze przebycie „rzutu” choroby wskazują czasem dane z wywiadu albo niedorozwój żuchwy („twarz ptasia”).

• Rozpoznanie jest trudne, wymaga różnicowania z chorobami zakaźnymi wieku dziecięcego, posocznicą i chorobami układu krwiotwórczego.

• Leczenie polega na podawaniu nlpz, w cięższych przypadkach podaje się glikokortykosteroidy i leki immunosupresyjne.

Postać wielostawowa MPZS

• Choroba występuje głównie u dziewczynek, najczęściej między 8 a 10 rokiem życia. Powolny początek, towarzyszą mu ogólne objawy - zmniejszenie masy ciała, gorączkowanie, stany podgorączkowe. Zmiany w stawach są symetryczne, dotyczą szczególnie stawów kolanowych, biodrowych, nadgarstków, a także „drobnych” stawów rąk i stóp. Często zajęte są stawy szyjnego odcinka kręgosłupa. Przebieg choroby odpowiada rzs u dorosłych. Często dochodzi do zahamowania wzrostu. Niejednokrotnie powikłaniem jest skriobiawica.

• Leczenie jak przy MPZS z zajęciem niewielu stawów

MPZS z zajęciem niewielu stawów

• Postać tę stwierdza się u ok. 25% chorych na mpzs. W grupie przeważnie są chłopcy. Proces zapalny obejmuje początkowo 1-4 stawy. Najczęściej kończyn dolnych.

• Leczenie jest podobne do leczenia RZS u dorosłych, z zachowaniem odpowiednich dawek leków. W postaci z zajęciem kilku stawów należy prowadzić stałą obserwację okulistyczną i leczenie stanów narządu wzroku. Bardzo ważne jest leczenie usprawniające. Chorym dzieciom należy umożliwić naukę i przygotowanie się do odpowiedniego zawodu.

• Leczenie operacyjne mpzs wymaga szczególnej ostrożności ze względu na możliwość uszkodzenia chrząstki wzrostowej i naczyń rosnących nasad kostnych