PLAN MARSHALLA I POWSTANIE NATO
Doktryna Trumana
Truman- prezydent USA od śmierci Roosevelta w 1945. Jako polityk był twardy i nieustępliwy wobec ZSRR.
Doktryna Trumana wprowadzona została w marcu 1947 i obowiązywała do marca 1953
( 5 marca 1953 - śmierć Stalina), a związana była z obecnością Stalina jako władcy Kremla.
Doktryna Trumana = doktryna powstrzymywania- na każdą polityczną zaczepkę ZSRR, Stany Zjednoczone odpowiadały demonstracją sił, choć w ramach zdrowego rozsądku, by nie doprowadzić do wywołania III wojny światowej. Doktryna Trumana podsycała zimną wojnę, gdyż USA nie mogły spokojnie spoglądać na terytorialne zakusy ZSRR.
Plan Marshalla
George Marshall - polityk, generał, noblista pokojowy ( za plan pomocowy).
W momencie, kiedy zakończyła się II wojna światowa, Europa znalazła się w nędzy. II wojna światowa zniszczyła, wyludniła Europę, brakowało w niej środków do życia, kulało rolnictwo, panowała nędza, bieda, która zawsze jest pożywką dla socjalizmu, komunizmu. Zdesperowani ludzie wierzą socjalistą, którzy obiecują, że po ich dojściu do władzy staną się rzeczy niemożliwe, że stanie się cud. Gdy komuniści zawładną już społeczeństwem, rozbicie ich staje się niesłychanie trudne. Amerykanie zdawali sobie sprawę, że komunizm żywiony jest przez nędzę i biedę w związku z czym Europa Zachodnia ulegnie komunizacji.
W kwietniu 1948 Marshall stworzył plan pomocowy = plan Marshalla. Zakładał on wpompowanie w europejską gospodarkę kilkunastu miliardów dolarów, co odrodziłoby gospodarcze demokratyczne funkcjonowanie.
Plan Marshalla:
- Republika Federalna Niemiec ( choć nazwa ta wówczas nie istniała) odzyska moc produkcyjną
- strefy zachodnie zostaną zjednoczone
! - plan adresowany jest do każdego kraju europejskiego z wyjątkiem ZSRR (chodziło o aspekty polityczne - by wbić klin miedzy demoludy, które mogły skorzystać z planu, a ZSRR.
Aby zostać objętym planem Marshalla nie można było w rządach mieć komunistów.
Spośród krajów socjalistycznych o plan Marshalla zabiegały Czechosłowacja, Polska, jednak ze względu na Stalina i „solidarność krajów socjalistycznych” musiały z niego zrezygnować.
Polska w ramach reparacji wojennych dostała 4 miliony dolarów, a w planie Marshalla Niemcy, czy Włochy otrzymały po 1,5 miliarda. W związku z tym gdyby Polska objęta była planem Marshalla dostalibyśmy o miliard więcej.
Wielka Brytania dostała 3 miliardy 200 milionów dolarów, choć było to dla niej i tak za mało, by wrócić do rangi mocarstwa.
Francja otrzymała 2 miliardy 700 milionów dolarów.
Włochy dostały 1,5 miliarda dolarów.
Niemcy otrzymały miliard 400 milionów dolarów.
Od 1946 (przemówienie Churchilla w Fulton) stało się jasne, że pogodzić socjalizmu z kapitalizmem się nie da. Kraje kapitalistyczne zaczęły więc dążyć do integracji. Churchill proponował nawet, by na zachodzie stworzyć Stany Zjednoczone Europy (ruch paneuropejski). Decydującą rolę w nich miały odgrywać Niemy i Francja.
I kryzys berliński
Do integracji Europy przyczynił się I kryzys berliński.
Niemcy podzielone zostały na 4 strefy - amerykańska, radziecka, angielska, francuska. Berlin również podzielony został na 4 strefy okupacyjne. W związku z tym tylko ¼ Berlina - Berlin Wschodni należał do ZSRR. Berlin Zachodni (reszta) stanowił więc enklawę kapitalizmu w sercu socjalizmu.
Amerykanie, Brytyjczycy i Francuzi chcieli wprowadzić nową markę niemiecką. Zdecydowanie nie zgodził się na to Stalin. Zablokował zachodnie strefy Berlina, tak, aby odciąć je od reszty świata i w ten sposób zagłodzić berlińczyków, zmuszając tym samym swoich przeciwników do zmiany planów.
Amerykanie i Brytyjczycy tworzyli jednak mosty powietrzne do Berlina, które wszystko tam codziennie dostarczały - leki, żywność, węgiel, drewno.
Kryzys berliński zakończył się klęską ZSRR. Berlińczyków nie zagłodzono, a zrozumiano także, że nie da się pogodzić świata zachodniego z ZSRR.
Rozpoczęła się wówczas integracja militarna świata zachodniego. Pierwszym krokiem było powołanie Sztabu Obrony Zachodu z siedzibą w Fontenblo.
4 kwietnia 1949 powstało NATO ( Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego). Należało do niego 12 krajów - w tym 10 z Europy ( Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Wielka Brytania, Dania, Islandia, Norwegia, Włochy, Portugalia) i 2 z półkuli zachodniej (USA i Kanada). Nazwa wzięła się od tego, że znajdowały się one w północnej strefie Atlantyku. Polska przystąpiła do NATO w 1999.