Piotr Buda, rok II
Streszczenie dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej
„Interpretacja Pisma św. w Kościele”
Na wstępie dokumentu przedstawiono problem aktualności zagadnienia interpretacji tekstów biblijnych. Papieska Komisja Biblijna przyjrzała się różnym sposobom dzisiejszego podejścia do problemu interpretacji Biblii. Wskazano drogi do interpretacji Pisma św., które ujawniają równocześnie ludzki i Boski charakter Biblii.
W rozdziale pierwszym opisano metody i podejścia do interpretacji Biblii. Paragraf A tego rozdziału szerzej opisuje metodę historyczno - krytyczną. Pokrótce przybliżono historię metody, a następnie założenia główne metody. Podano opis metody i poddano ją ocenie. Stwierdzono, że metoda ta uzupełniona innymi podejściami do Biblii jest bardzo przydatna w interpretacji Biblii. Jest ona dobra przy ustalaniu gatunku literackiego danego tekstu. W paragrafie B opisano nowe metody analizy literackiej: analizę retoryczną, narracyjną i semiotyczną. Analiza retoryczna jest stosowana, gdyż w Biblii obecny jest specyficzny język skuteczny i wywołujący przekonanie u słuchaczy. Analiza narratywna zajmuje się Biblią w aspekcie opowiadania. Korzyścią analizy narratywnej jest harmonizacja bardzo wielkiej ilości tekstów biblijnych. Analiza semiotyczna opiera się na trzech zasadach: zasadzie immanencji, zasadzie struktury sensu i zasadzie gramatyki tekstu. Paragraf C zwraca uwagę na metody oparte na Tradycji: metodę kanoniczną, metodę odwoływania się do żydowskich tradycji interpretacyjnych i metodę odwoływania się do historii oddziaływania tekstu. Paragraf D zawiera metody odwołujące się do nauk humanistycznych. Socjologiczne podejście do Biblii interesuje się przede wszystkim aspektami ekonomiczno-instytucjonalnymi dawnych społeczności. Metoda odwoływania się do antropologii kulturowej interesuje się językiem, sztuką religijną, ubiorami, dekoracjami, świętymi tańcami, mitami, legendami i tym, czym zajmuje się etnografia. Psychologiczne i psychoanalityczne podejście do Biblii przyczyniło się szczególnie do nowego spojrzenia na język symboli. Paragraf E opisujący kontekstualne podejście do Biblii zajmuje się dwoma ruchami: wyzwolenia i feminizmu. Podejście do Biblii przez odwołanie się do teologii wyzwolenia nawiązuje do potrzeb ludu, który właśnie w Biblii szuka podtrzymania dla swojej wiary i życia. Feministyczne podejście do Biblii ma trzy główne odmiany: formę radykalną, neo-ortodoksyjną i krytyczną. Posługuje się szczególnie metodą historyczno-krytyczną, do której dorzuca dwa kryteria: feministyczne i socjologiczne. Fundamenalistyczna lektura Biblii, opisana w paragrafie F, opiera się na założeniu, że Biblia, jest natchnionym i wolnym od błędu Słowem Bożym i winna być odczytywana i interpretowana dosłownie. Tego rodzaju podejście jest niebezpieczne i błędne.
Rozdział drugi dotyczy zagadnień hermeneutycznych. W paragrafie A opisano pokrótce hermeneutyki filozoficzne Bultmanna, Gadamera i Ricoeura. Odwoływanie się do hermeneutyki jest konieczne, gdy chodzi o pokonanie dystansu, dzielącego czasy pierwszych adresatów tekstów biblijnych od epoki nam współczesnej, aby doprowadzić do zaktualizowania przesłania tych tekstów. Paragraf B tego rozdziału zajmuje się sensem Pisma natchnionego. Dokonać można następującego rozróżnienia sensów: dosłowny (sens tekstu w takiej postaci, jakiej był zredagowany), duchowy (sens wyrażany w kontekście tajemnicy paschalnej Chrystusa) i pełniejszy (głębsze znaczenie tekstu, zamierzone przez Boga, ale nie dość jasno wyrażone przez pisarza natchnionego).
Rozdział trzeci poświęcony jest specyficznym wymiarom katolickiej interpretacji Pisma św. W paragrafie A zawarto informacje o interpretacji tekstów biblijnych, dające się zaobserwować już w samej Biblii. Omówiono relektury zawarte w Biblii oraz stosunek ST do NT. Paragraf B dotyczy interpretacji Pisma św. w Tradycji Kościoła. Interpretacja ta dokonywała się poprzez formowanie się kanonu Pisma św., egzegezę dokonywaną przez Ojców Kościoła i przez wszystkie wieki z udziałem poszczególnych członków Kościoła. Paragraf C zwraca uwagę na zadania egzegetów, na ich podstawowe zadania, badania naukowe, nauczanie i publikacje osiągnięć (ważny dodatek do badania i nauczania). Paragraf D mówi o wzajemnych stosunkach egzegezy i innych dyscyplin teologicznych. Opisano relację egzegezy do teologii dogmatycznej i moralnej. Na końcu paragrafu zwrócono uwagę na odmienne punkty widzenia egzegezy i teologii a przez to na konieczność współpracy.
Rozdział czwarty dotyczący interpretacji Biblii w życiu Kościoła zajmuje się omówieniem: zasad, metod i granic aktualizacji tekstów biblijnych w zmiennych warunkach życia (paragraf A); inkulturacji orędzia Bożego w różnych częściach świata (paragraf B); posługiwania się tekstem Pisma św. w liturgii, lectio divina, katechezie, kaznodziejstwie, apostolacie biblijnym oraz dialogu ekumenicznym (paragraf C).
Na zakończenie autorzy stwierdzają, że egzegeza biblijna spełnia rolę niezastąpioną. Drugim stwierdzeniem jest domaganie się, aby przy interpretacji posługiwać się metodą historyczno-krytyczną, przynajmniej w jej elementach zasadniczych. Metoda historyczno-krytyczna nie może jednak stanowić monopolu i musi być wsparta metodami opartymi o współczesną hermeneutykę.