Wilk i zając
czyli
Religijny sens rewolucji rosyjskiej wg Askoldowa
Rozdział I
Wspólne cechy rewolucji.
Askoldow zawęża pojęcie rewolucji do traktowania jej jako obalenia przez lud ustroju państwowego. Wymienia wspólne cechy procesów rewolucyjnych
-psychologia mas ludowych-poczucie panowania nad własnym losem, kształtowanie przyszłości
-nowy ustrój rodzi się jako pewien twórczy wysiłek, wychodzący od wszystkich i od każdego
-samodzierżawie ludowe, rozproszone samodzierżawie, czyli władza w rękach milionów - to jest najbardziej jaskrawa cecha rewolucji
-ci, którzy przejmują władzę, przejmując ją wychodzą poza rewolucję, stają się jej obcy. Rodzi się samowola milionów
-rewolucja narusza zasadę organicznej jedności, która leży u podstaw życia religijnego
Askoldow wprowadza pojęcia: wielości, jedności i całości. Dwie pierwsze określa jako metafizyczne zasady życia. Gdy zwycięża rewolucja wielość zdobywa panowanie nad całością zajmując pozycję jedności
-rewolucja prowadzi do nawyku samowładztwa ze strony wielości
-rewolucja wywołuje swoje nawroty, każdy taki nawrót przyśpiesza rozpad całości na części, co prowadzi do śmierci. Jest to sprzeczne z religijna zasadą życia
-demokracja nakłada na wielość wolności (tak jest rozumiany naród) ograniczenia, podporządkowuje go zasadzie całości i jej funkcjonalnej jedności. Rewolucja nie nakłada ograniczeń.
-porównuje rewolucję do choroby, do stanu rozkładu, który poprzedza śmierć.
-jak każda choroba, rewolucja może doprowadzić do życiowego odrodzenia, ale powoduje także wiele, nieodwracalnych, negatywnych skutków
-rewolucje rodzą się i wybuchają tam, gdzie osłabiona jest świadomość religijna. Religia jest siłą spajającą państwo od strony jego organicznej jedności. Jeśli jej pozycja słabnie, słabnie także państwo
-porównuje rewolucję do chrześcijaństwa. Mają takie same cele (szczęście ludzkości), ale podczas rewolucji zwyciężają te siły, które pragną szczęścia dla siebie. Mimo iż głosi się ideę poświęcania się dla innych. Masy rabują, samowola itp.
-ewolucyjne doskonalenie form politycznych bardziej odpowiada chrześcijaństwu niż rewolucja( ewolucja a nie rewolucja)
-porównuje wojnę z rewolucją: wojna aż tak bardzo nie dezintegruje wewnętrznie państwa, nie narusza podstawowej organicznej zasady jedności. Rewolucja wywołuje więcej nienawiści, wrogości niż wojna domowa
-rewolucja poprzedza śmierć społeczną. Pozorne ożywienie i odnowa mają ukryć nieuchronność śmierci. I cytat: „rewolucja usiłuje dokonać odnowy form społecznych nie od wewnątrz i przez jedność, ale od zewnątrz i za pośrednictwem wielości, towarzyszy jej proces rozpadu całości na jej części i elementy składow”.
- wszystko w rewolucji rodzi się z zewnętrznego przymusu (brak wewnętrznej wolności)
-kolor czerwony, kolor rewolucji to symbol zwycięstwa ciemności nad jasnością dnia /zorza/, biel to pełnia świadomości społeczno-religijnej, czerń to chaotyczna anarchia
-końcowy etap rewolucji, to despotyzm. Nie dąży się już do budowania lepszej rzeczywistości tylko utrwala się to, co pozwoli przetrwać despotyzmowi. Gaśnie rewolucyjny zapał. Rewolucja staje się bezbarwną, bladą niemocą (por. do bladego konia z Apokalipsy)
-idąc dalej za końmi: ryży to koń buntu (kolor rewolucji), czarny to koń herezji i koń blady czyli ten od niewiary ( a to wszystko z wizji Anny Schmidt)
-po okresie gwałtowności rewolucyjnej przychodzi czas znużenia, zastoju, ogólnej niewiary (por. do rewolucji francuskiej i czasów konsulatu, porównuje Napoleona do Antychrysta, bo ten chciał przejąć władze nad Kościołem;). A to jest jak „uspokojenie przed ostatnim tchnieniem” , królestwo jeźdźca na bladym koniu- zwiastuje nadchodzącą śmierć. A śmierć z punktu widzenia religii to najpełniejszy przejaw światowego zła
-rewolucja ma także swoje pozytywne strony, służy sprawie dobra, Dzięki temu, że ujawnia zło i daje przez to możliwość uwolnienia się od niego
O pozytywnej roli rewolucji jeszcze w podsumowaniu będzie.
Rozdział II
Dusza Narodu Rosyjskiego (DNR)
-DNR składa się z trzech elementów, pierwiastków: świętego, ludzkiego i zwierzęcego. Najsłabszym jest pierwiastek pośredni, czyli ludzki. Rosjanie to połączenie świętego ze zwierzęciem, nie lubią form pośrednich
- uwzględniając w naturze zwierzęcej oprócz okrucieństwa i dzikości, także delikatność i łagodność dowiedziemy bliskości pierwiastka anielskiego i zwierzęcego.( por. do wilka i zająca, lisa i niedźwiedzia) Pisali o tym Gogol (gł. Martwe dusze), Ostrowski, Leskow
-o „człowieku jako takim” nie słychać w ros. literaturze; Rudin i Czacki to jedni z nielicznych przedstawicieli, do tego sztucznie stworzeni
-przez słabość pierwiastka ludzkiego (humanistycznego), w Rosji nie było i nie ma kultury.
-Humanizm odwraca uwagę człowieka od nieba, skupia ją na sprawach ziemskich. Tymczasem niewiara w człowieka, obojętność wobec jego losu, egoizmu często prowadzi do rozpalenia wiary i miłości ku niebu. Takie zrastanie się grzechu z pobożnością jest charakterystyczne dla Rosjan. Rosyjska świadomość religijna miała specyficzny dar- „życie wewnętrzną sprawiedliwością w zewnętrznej powłoce grzechu”
Rozdział III
Rozpad Duszy Rosyjskiej
Dlaczego w Rosji tak długo nie było rewolucji (bo bunty to przecież nie rewolucja)? No bo:
-rewolucja jest tworem humanistycznej warstwy ludzkiej natury, uwarunkowana jest wysiłkiem woli i umysłu, co jest właściwe człowiekowi. Zwierzę nie potrafi, a święty nie jest zainteresowany przeprowadzaniem rewolucji.
-w Rosji rewolucja wybuchła, bo doszło do zmiany w wzajemnych relacjach między pierwiastkiem zwierzęcym a świętym. Przedtem były w równowadze, a wtedy wpadł miedzy nie czynnik ludzki. Mimo dobrych intencji inteligencji, pierwiastek ludzki przyniósł Rosji siły negatywne, bogoburcze i antyreligijne. Sam się nie przyjął, osłabił pierwiastek świętości-występując przeciwko niemu i tym samym umocnił pierwiastek zwierzęcy, rozbudził go w „jego najgorszych instynktach.” Zwierzę poczuło się uwolnione, okazało się silniejsze od człowieka
-2 inne czynniki, które doprowadziły do wybuchu rewolucji to:
wojna światowa
zmiana w świadomości religijnej DRN, jej osłabienie wewnętrzne wypływające ze słabości Cerkwi (pojmowanej jako instytucja ziemska). To przez nią nastąpił upadek religijnego ducha. Nie pełniła ona roli religijnego sumienia społecznego od czasów Piotra I. Cerkiew znajdując się pod opieką samodzierżawia stała się jego zakładniczką, sługą. I tym samym to, co powinno byś święte, to co powinno być nośnikiem „Świętej Rusi” stało miejscem obcym i zbrukanym. Hierarchowie nie mogli znaleźć drogi pomiędzy dwiema niedopuszczalnymi taktykami:
płytkie i antyreligijne politykierstwo, mieszanie się w sprawy władzy świeckiej
całkowite odcięcie się od wszelkich politycznych spraw. Izolowanie przybiera zazwyczaj postać milczącego przyzwolenia.
Wśród przedstawicieli rosyjskiej Cerkwi można wyróżnić 2 orientacje polityczne:
konserwatywna, służalcza wobec władzy, osłaniająca jej braki, nigdy się nie sprzeciwiająca (najwyższa hierarchia z synodem na czele)
odnowicielski ruch religijny (czyli m.in. Bułgakow, Bierdiajew, Rozanow, Frank i reszta). Jego słabością jest niedostatek sił i organizacji. „W swej przeważającej części ( oczywiście do tej części nie zaliczają się wyżej wymienieni) ruch ten przybrał postać religijnie bezpłodnego liberalnego politykierstwa”
-/Rasputina nazywa pierwszym rewolucjonistą/
-Grzechem Cerkwi było zaprzepaszczenie szczególnego daru religijnego prawosławia, a mianowicie przewagi uczucia religijnego nad religijną wolą oraz bezpośredniego, intymnego kontaktu z Chrystusem / świadomość humanistyczna stawia na wolę/
-wychwala Sołowiowa , nazywa go prorokiem, duchowym przewodnikiem. Ale się na nim nie poznali. Jego miejsce zajął prorok fałszywy - Rasputin, w którym skumulował się cały jad religijno-państwowego grzechu duszy rosyjskiej. W nim ujawnił się upadek tej części, która miała umocnić pierwiastek świętości
-w Kiereńskim natomiast ujawniło się ubóstwo ideowe i upadek pierwiastka ludzkiego(humanistycznego). To nosicieli tego pierwiastka zmiotła rewolucja październikowa. Wyzwoliła ona instynkty grabieży, nienawiści i zemsty. Wszystko to w imię dóbr materialnych i internacjonalizmu. (rewolucja lutowa; hasła wolność, równość, braterstwo)
Rozdział IV
„Święte”, „ Pożyteczne”, „Diabelskie”
Zasada sprawiedliwości społecznej na 3 poziomach:
-na poziomie świętości apel o zrównanie brzmiał: „oddaj z dobrej woli”;
-na poziomie humanizmu funkcję wyrównawczą sprawuje prawo, to ono zmusza posiadającego by podzielił się z potrzebującym; do tego poziomu odnosi się pojecie pożyteczności
-na poziomie szatańskim hasło „bierz”; tutaj zrównanie dokonuje się nie w wyniku oddania, lecz na drodze odebrania siłą.
Rezultat niby ten sam- ten, który ma nadmiar dzieli się z potrzebującym- ale inna droga do niego wiodła.
Pożyteczność jest czymś pośrednim między niebem a piekłem. Ale złe moce usiłują zachować normę pożyteczności, by przedłużyć trwanie procesu historycznego( to dla nich korzystne). I właśnie dlatego zwolennicy pożyteczności będą musieli się jej wyrzec jeśli chcą być wiernymi Chrystusowi, gdy na ziemi zjawi się Antychryst.
Rozdział V
Triumf Bestii
- Rewolucja 1917- aspołeczna we wszystkich aspektach.
- Zło tej rewolucji ma swoje źródło nie tyle w instynktach zwierzęcych, co w kłamstwie i oszustwie, które są najgłębszymi pokładami zła. „Słowa bowiem mogą w ostatecznym rachunku zniewalać i utrwalać to zniewolenie bardziej niż czyny”. Kłamstwo i oszustwo wnikają do duszy.
- w rewolucji ujawnił się po raz pierwszy tak wyraźnie pierwiastek antychrystusowy
- i znowu, że socjalizm to religia królestwa ziemskiego, a chrześcijaństwo niebieskiego
- Ruch antychrystusowy nosi maskę złego zwierza, jej personifikacją jest Lenin
- Askoldow pisze, że Rosja wróci do zdrowia, mimo iż rewolucja przybliżyła ją i całą ludzkość ku rzeczywistej śmierci
- Antychryst zjawi się pod postacią człowieka ze szlachetnymi ideałami, budowania form społecznych podporządkowanych człowiekowi jako Bogu. Obiektem czci będzie człowieczeństwo, a nie jednostka.
Podsumowanie. Pozytywny aspekt rewolucji:
-zdemaskowanie wobec ludzkości 3 postaci zła:
zło jako odseparowanie pierwiastka świętego od ludzkiego, w wyniku nadużycia przywileju wolności. Pierwiastek religijny splótł się z grzesznym i niegodnym. ( uosobienie w Rasputinie)
zło jako izolowane wystąpienie pierwiastka humanistycznego jako samowystarczalnej instancji. Efekt: zwycięstwo zwierzęcia nad świętym i człowiekiem równocześnie.
Naturalna agresja zwierzęcia , skierowana na ludzkie i święte, w imię królestwa bestii.
-parcie do przodu ku zakończeniu historycznego proces
-wyraźny podział na dobro i zło, ta jasność doprowadzi do odrzucenia zła
-socjalizm jest zjawiskiem postępowym i Askoldow pisze, że „coś z jego ideałów powinno być wprowadzone w życie”, bo tego wymaga ewolucja ludzkiej natury, z religijnego punktu widzenia ważne jest by ta ewolucja została doprowadzona do końca. Pełnia biologicznej formy ludzkiej natury jest konieczna do dojrzewania dobra i zła.
-doświadczenie rewolucji zwraca, przyciąga ludzi ku wierze.
A kończy tak: do zła „ należeć będzie zewnętrzne, empiryczne zwycięstwo. Postępy zaś dobra zasadzają się nie na ilości, ale na dojrzewaniu nowych wartości”
Jest 03.30 rano, teraz chodzą Antychrysty. Przed chwilą widziałam jednego przez okno. Idę spać.