Namaszczenie chorych
Kościół katolicki zadbał o to, aby całe życie wiernych było zależne od sakramentów i posługi kapłanów: począwszy od chrztu niemowląt, a kończąc na tzw. ostatnim namaszczeniu. Kościół zapewnia swoich wiernych, że ich życie zostało uświęcone przez sakramenty. Ostatnim z sakramentów, z których korzystają wyznawcy Kościoła kat. jest namaszczenie chorych, nazywane również ostatnim namaszczeniem.
Podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych sakramentów, Kościół twierdzi, że sakrament ostatniego namaszczenia został ustanowiony przez Chrystusa. Powołuje się przy tym na tekst z Listu św. Jakuba 5, 14-15, dowodząc jednocześnie, że sakramentu tego udzielać mogą jedynie kapłani Kościoła.
Skutkiem tego sakramentu ma być wzmocnienie duchowe, pomnożenie łaski poświęcającej, zgładzenie grzechów i kar doczesnych oraz umocnienie na czas konania, a w niektórych przypadkach uzdrowienie.
Jak bardzo Kościół katolicki zabezpieczył swoje roszczenia do szafarstwa sakramentem ostatniego namaszczenia, świadczy postanowienie Soboru Trydenckiego z r. 1551: „Kto mówi, że „starszymi Kościoła”, którzy według apostoła Jakuba są powołani do udzielania chorym namaszczenia, nie są wyświęceni przez biskupa kapłani, lecz starsi każdego zboru, niech będzie wyłączony”.
Idąc za przykładem biblijnych Berejczyków, którzy „przyjęli Słowo z całą gotowością i codziennie badali Pisma, czy tak się rzeczy mają” zobaczmy, co Pismo Św. mówi o ostatnim namaszczeniu (Dz. Ap. 17, 11).
Czy jest to nauka biblijna?
Jak brzmi sam tekst z Listu św. Jakuba?: „Choruje kto między wami? Niech przywoła starszych zboru i niech się modlą nad nim, namaściwszy go oliwą w imieniu Pańskim. A modlitwa płynąca z wiary uzdrowi chorego i Pan go podźwignie; jeżeli zaś dopuścił się grzechów, będą mu odpuszczone. Wyznawajcie tedy grzechy jedni drugim i módlcie się jedni za drugich, abyście byli uzdrowieni. Wiele może usilna modlitwa sprawiedliwego” (5, 14-16).
O czym więc mówi powyższy fragment?
Przede wszystkim, zwraca naszą uwagę na problem choroby. Tekst nie uściśla, że musi to być choroba śmiertelna, jak uczy Kościół katolicki, ale raczej wskazuje na pełną świadomość chorego i przypomina mu, że nie jest pozostawiony samemu sobie. Co więc może uczynić?
„Niech przywoła starszych zboru”. Zwrócić uwagę należy na to, że tekst nie wspomina o kapłanach, jak to oddano w katolickich przekładach Pisma Świętego, ale o starszych. Określenie to pochodzi ze Starego Testamentu, w którym wielokrotnie czytamy o starszych Izraela. Nowy Testament z kolei mówi, że starsi chrześcijańskich zborów byli wyznaczani spośród nowo nawróconych, aby sprawować pieczę o zbór i kierować służbą całego zboru (Dz. Ap. 14, 23; 20, 28).
Nowy Testament nie daje więc podstaw do podziału na duchownych (kapłanów) i laików. Do takiego podziału doszło w II wieku, kiedy to starszych (biskupów) nazwano kapłanami. Inna sprawa, to liczba mnoga występująca w tekście. Św. Jakub zaleca wezwać starszych, a nie kapłana. Zborem zarządzali bowiem bracia starsi, a byli to mężowie pełni wiary i Ducha Św., doświadczeni, żonaci, którzy własnym domem dobrze zarządzali (1 Tym. 3, 1-6). Próżno takich szukać wśród żyjących w celibacie księży.
Powyższy tekst wyjaśnia również, w jakim celu mieli być wezwani starsi zboru. Przede wszystkim, aby się modlić o chorego. To „modlitwa płynąca z wiary uzdrowi chorego i Pan go podźwignie”. Modlitwa wiary ma znaczenie priorytetowe, a nie namaszczenie oliwą. Wszystko to zresztą ma być czynione w imieniu Pańskim, pamiętając o słowach Jezusa: „Beze mnie nic uczynić nie możecie” (Jan 15, 5). Tam, gdzie kończą się ludzkie możliwości, tam zawsze może objawić się moc Boża. Dlatego wypowiedź Chrystusa: „Nie potrzebują zdrowi lekarza, lecz ci, co się źle mają” jest ogromną zachętą dla zbolałych, aby przede wszystkim swoją potrzebę przedstawić Bogu (Mat. 9, 12).
Z uwagi jednak na to, że chory zwykle przeżywa i duchowe osłabienie, stąd zalecenie Jakuba, aby wezwać starszych. Ich doświadczenie, duchowa troska i wiara mogą okazać się nieodzowne, aby pomóc choremu w zbliżeniu się do Boga. Pierwszorzędną jednak ich posługą jest modlitwa. Mają „prosić z wiarą, bez powątpiewania” (Jak. 1, 6).
Jeśli chodzi o samo namaszczenie oliwą, wynikało ono już ze zwyczajów starotestamentowych (3 Mojż. 14, 2, 16-18, 29). Zarówno królowie jak i kapłani byli namaszczani olejem (2 Mojż. 29, 7; 1 Sam, 9, 16; 16, 1, 3). Olej bowiem był symbolem Ducha Świętego. Pan Jezus nie tylko szanował te zwyczaje, ale nawet został nazwany Mesjaszem, to znaczy „Pomazańcem” (Łuk. 4, 18). Jego uczniowie używali oliwy jako widzialnego znaku współdziałania z Duchem Bożym. Miało to również niemałe znaczenie dla samych chorych. Tym bardziej, że oliwy zwykle używano jako środka leczniczego. Tak uczynił między innymi miłosierny Samarytanin (Łuk. 10, 33-34). W zaleceniu św. Jakuba należy też zwrócić uwagę na konieczność „wyznawania grzechów jedni drugim”. Według słów Pana Jezusa, grzech bywa niejednokrotnie przyczyną choroby (Jan 5, 14). Aby więc mogło dojść do duchowego uzdrowienia, a co za tym idzie również i fizycznego, należy usunąć wszelkie ewentualne przeszkody natury moralnej. Według apostoła Pawła „kto je i pije niegodnie, nie rozróżniając ciała Pańskiego, sąd własny je i pije. Dlatego jest między wami wielu chorych i słabych, a niemało zasnęło. Bo gdybyśmy sami siebie osądzali, nie podlegalibyśmy sądowi. Gdy zaś jesteśmy sądzeni przez Pana, znaczy to, ze nas wychowuje, abyśmy wraz ze światem nie zostali potępieni” (1 Kor. 11, 29-32). Grzech należy potępić, wyznać i porzucić.
Choć w omawianym przypadku wyznanie grzechów szczególnie dotyczy chorego, może jednak zaistnieć i taka sytuacja, że sami bracia starsi muszą wzajemnie sobie wyznać jakieś grzechy. Kiedy więc mówimy o wyznaniu i odpuszczeniu grzechów, nigdy nie możemy pominąć uwarunkowania, o którym wspomina Pan Jezus (Mat. 6, 12, 14-15). Tylko wtedy Bóg wysłucha ich modlitwy i podźwignie chorego. Starsi więc szczególnie powinni pamiętać, że Bóg nie używa „nieczystych naczyń!” (2 Tym. 2, 21).
Złudna nadzieja
Pomimo, że Kościół katolicki uczy o sakramencie ostatniego namaszczenia powołując się na tekst z Listu św. Jakuba, nie znajdujemy w nim podstaw dla wspomnianego dogmatu. Tekst ten przeczy twierdzeniom Kościoła kat.
Sakramentu tego nie ustanowił Pan Jezus. Niestety, stan duchowy i fizyczny chorych w większości przypadków, do których wzywani są księża, bynajmniej nie ulega poprawie.
W przypadku tzw. ostatniego namaszczenia cały dramat polega na tym, że oto w chwili - być może ostatniej szansy - zamiast doprowadzić śmiertelnie chorego do biblijnego pojednania z Bogiem, którego następstwem jest pewność nadziei zbawienia, choremu daje się złudną nadzieję. Jaka to nadzieja? Czyściec!
Zachodzi więc pytanie: jeśli chrzest zgładził grzech pierworodny, zaś sakrament pokuty - wszelkie grzechy popełnione po chrzcie, a ostatnie namaszczenie, pozostałości grzechowe, to po co jeszcze czyściec? Po co te wszystkie wymysły, skoro „krew Jezusa Chrystusa, oczyszcza nas od wszelkiego grzechu” (1 Jana 1, 7). Odpowiedź może być tylko jedna: jak zwykle, chodzi o pieniądze!
Jak widać, nauka o sakramentach nie mając podstaw biblijnych, nie daje gwarancji zbawienia. Dlatego Kościół roztacza przed swymi wiernymi wizję dodatkowego sposobu na zbawienie. Ma nim być czyściec. Jednak Biblia mówi, że „każdy, kto wzywa imienia Pańskiego, zbawiony będzie!” (Rzym. 10, 13). A przykładem tego jest złoczyńca wiszący na krzyżu (Łuk. 23, 40-43).
BOLESŁAW PARMA