TLENKI

Tlenki to połączenia pierwiastków o ogólnym wzorze EnOm

E - symbol dowolnego pierwiastka(z wyjątkiem fluoru)

Otrzymywanie:

• Bezpośrednia reakcja pierwiastka z tlenem S + O2 SO2

• Utlenianie tlenków 2CuO + O2 2CuO2

• Redukcja tlenków MnO2 + H2 MnO + H2O , CO2 + C 2CO

• Rozkład termiczny (ogrzewanie soli lub wodorotlenkow) CaCO3 CaO + CO2 , Cu(OH)2 CuO +H2O

Właściwości fizyczne

Tlenki metali SA zwykle ciałami stałymi o dość dużej gęstości i wysokich temp.topnienia (500-3000C), nierozp.w wodzie (tlenki litowców i berylowców reagują chemicznie z wodą), tlenki niemetali to najczęściej gazy (CO, CO2, SO2, NO, NO2) rzadziej ciała stałe (SiO2, P2O5)

Właściwości chemiczne

Na podstawie zachowania tlenków w stosunku do kwasów, zasad i wody można je podzielić na 4 grupy:

1. Zasadowe tlenki reagują z kwasami a nie reagują z zasadami w tej reakcji powstaje sól Na2O + H2SO4 Na2SO4 + H2O

2. Kwasowe reagują z zasadami nie reagują z kwasami: SO2, SO3, N2O5, P2O5, CO2, SiO2, CO3, Mn2O7. w reakcji tlenków kwasowych z zasadami powstają sole SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O , CO2 + 2KOH K2CO3 + H2O, tlenki kwasów SA najczęściej tlenkami niemetali.

3. Amfoteryczne reagują zarówno z kwasami jak i zasadami. Produktem każdej z tych reakcji jest sól inna w przypadku rozp.w kwasie a inna przy rozp.w zasadach. Tlenki te na ogół nie reagują z wodą.

4. Obojętne nie reagują ani z kwasem ani z wodą (CO, NO)

Tlenki można podzielić na reagujące i nie reagujące z woda.

Nazewnictwo zgodne z: wartościowością, przedrostkami polskimi, przedrostkami międzynarodowymi.

WODORKI

Wodorki to związki pierwiastków z wodorem EnEm lub HmEn (dla litowców EH, dla fluorowców HE)

Otrzymywanie

Większość można otrzymać przez bezpośrednią reakcję pierwiastka z wodorem H2 + Cl2 2HCl , H2 + S H2S , 3H2 + N2 2NH3, Ca + H2 CaH2

Właściwości fizyczne

Wodorki metali są ciałami stalymi a niemetali przeważnie gazami.

Właściwości chemiczne

Cechuje je duża różnorodność właściwości chemicznych,

• wodorki metali reagują gwałtownie z wodą tworząc zasady przy czym wydziela się wodór NaH + H2O NaOH + H2 , CaH2 + H2O Ca(OH)2 + H2

wśród wodorków niemetali można wyróżnić 3 grupy w zależności od zachowania się w stosunku do wody:

1. wodorki fluorowców i tlenowców rop,się w wodzie a otrzymany roztwór wykazuje cechy kwasu. Wodne roztwory tych wodorków są zwane kwasami beztlenowymi HF, HCl, Hbr, HI, H2S

2. Amoniak NH3 jedyny wodorek nimetali który reaguje z wodą tworząc związek o charakterze zasadowym

3. Pozostałe wodorki niemetali nie reagują z wodą jeżeli nawet rozp.sie w wodzie to na zasadzie ropz.fizycznej (mieszanie metan CH4)

WODOROTLENKI

Związki zawierające tlen i wodór w jej cząsteczce obecna jest grupa lub kilka grup E-OH

M(OH)n M - atom metalu

Otrzymywanie

Wodorotlenki litowców i berylowców otrzymuje się dwiema drogami:

1. W reakcji tlenku z wodą NaO2 + H2O 2NaOH , Ca + H2O Ca(OH)2 + H2

2. W reakcji metalu z wodą 2Na + 2H2O 2NaOH + H2, Ca + 2H2o Ca(OH)2 + H2

Inne metale i ich tlenki w większości nie reagują z wodą odpowiednie wodorotlenki można otrzymać z rozpuszczonej soli danego metalu i wodorotlenki o silnych właściwościach zasadowych NaOH, KOH z tym ze reakcja musi być przeprowadzana w roztworze wodnym. CuSO4 + 2NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4

Właściwości fizyczne

W większości przypadków ciała stale, niektóre rozp.sie w wodzie (przedewszytskim litowców) te o ścisłych właściwościach zasadowych są nazywane ALKALIAMI NaOH, KOH a ich wodne roztwory ŁUGAMI.

Właściwości chemiczne

Podstawową ich cechą jest zdolność do reagowania z kwasami produktem tej reakcji jest sól. Można podzielić je na 2 grupy:

1. Zasadowe reaguja z kwasami a nie reaguja z zasadami Ca(OH)2 + NaOH nie reaguje, Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O

2. Amfoteryczne reaguja z kwasami i zasadami Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O, Zn(OH)2 + 2NaOH N2ZnO2 + 2H2O

KWASY

Podział:

1. beztlenowe nie zawierają w swej cząsteczce grupy H-EO

2. tlenowe (oksokwasy) zawierają w swojej cząsteczce grupe E-OH

wzór ogólny HnR R - reszta kwasowa

Modele kwasów tlenowych

Większość można otrzymać w reakcji odpowiedniego bezwodnika (tlenku kwasowego) z wodą.

SO2 + H2O H2SO3

SO3 + H2O H2SO4

CO2 + H2O H2CO3

N2O5 + H2O 2HNO2

P2)5 + 2H2O 2H3PO4

B2O3 + 3H2O 2H3BO3

Właściwości fizyczne

Przeważnie ciecze

Właściwości chemiczne

• Podstawową cechą jest zdolność do reagowania z zasadami zasada + kwas sól + woda, 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O

• Reagują prawie ze wszystkimi metalami metal + kwas sól + wodór, Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 reakcji nie ulegają metale szlachetne i półszlachetne.

• Reakcje kwasów z tlenkami metali - produktem na ogół jest sól i woda.

SOLE

Substancje jonowe o ogólnym wzorze MnRm M- kation (metalu) R - grupa anionowa odpowiadającą reszcie kwasowej.

Otrzymywanie

1. Zasada + kwas sól + woda

2. Metal +kwas sól + wodór

3. Tlenek metalu + kwas sól + woda

4. Zasada + bezwodnik kwasowy sól + woda

5. Bezwodnik zasadowy + bezwodnik kwasowy sól

6. Metal + niemetal sól w tego typu reakcjach tworzą się sole kwasów beztlenowych Fe + S FeS

Właściwości fizyczne

Maja charakter obojętny, nie zmieniają barwy lakmusu, wiele ulega hydrolizie a odczyn ich roztworów może być kwaśny lub zasadowy.

Podział soli:

1. obojętne MnRm np. Al2(SO4)3

2. wodorosole (sole kwaśne) Mn(HR)m

3. hydroksysole (sole zasadowe - wodorotlenkowe) [M(OH)kInRm]

powstają przez niecałkowite zastąpienie anionów wodorotlenkowych wodorotlenku.

1

---