WYPOSAŻENIE MOTOPOMPY
Każdy strażak wie, że wykorzystanie do celów gaśniczych wody z jakiegokolwiek zbiornika wymaga posiadania pompy i węży pożarniczych. Pompy, która wprawi wodę w ruch i węży, którymi ta gaśnicza ciecz popłynie. Każdy strażak wie również, że aby pożądany efekt osiągnąć, potrzebne jest, w zależności od sytuacji, inne dodatkowe wyposażenie. Niezbędny lub najczęściej potrzebny sprzęt to: węże ssawne, smok ssawny, pływak, linka strażacka, zbieracz, rozdzielacz, prądownice, przełączniki, klucze do łączenia węży i torba mechanika. Urządzenia te i narzędzia, należące do tzw. armatury wodnej, w zasadzie są nam wszystkim znane, tym niemniej spróbujmy przypomnieć sobie podstawy ich funkcjonowania i zasadnicze przeznaczenie.
Węże ssawne (najczęściej o długości 240 cm) wykorzystuje się do budowy linii ssawnych, a więc łączenia nasady ssawnej motopompy z wodą w otwartym zbiorniku. Służą one zatem do pobrania (zassania) przez pompę środka gaśniczego ze zbiornika. Do tego celu wykorzystuje się jeden, dwa lub więcej odcinków w zależności od odległości dzielącej motopompę od lustra wody. Z uwagi na to, że praca z użyciem węży przebiegać może w różnych fizycznych warunkach, wymaga się od nich określonych parametrów. Wąż spełniający wymogi powinien gwarantować szczelność przy ciśnieniu do 0,4 MPa (40 m słupa wody) oraz wytrzymałość na podciśnienie 0,08 MPa (8 m słupa wody). Materiały, z jakich są wykonane, powinny być odporne na działanie temperatury do -30°C. Ważne jest też, aby węże ssawne nie ulegały odkształceniom przy miejscowym obciążeniu masą do 100 kg.
Smok ssawny jest elementem kończącym linię ssawną. Jego zadaniem jest uniemożliwienie przedostania się do węży, a następnie do pompy różnych zanieczyszczeń ze zbiornika wodnego. Z uwagi na pracę w środowisku ułatwiającym korozję, korpus i mechanizmy wewnętrzne smoka wykonane są z odpornego na korozję stopu aluminiowego. Urządzenie to wyposażone jest w zawór zwrotny, który umożliwia wpływanie wody do wnętrza, a uniemożliwia jej wypływanie. Zawór działa na zasadzie siły ciążenia. Otwarcie zaworu z zewnątrz, w celu na przykład usunięcia wody z linii ssawnej, odbywa się za pomocą dźwigni zaworu. Konstrukcja smoka umożliwia ssanie wody do momentu, gdy lustro wody w zbiorniku nie zbliży się do dna na odległość mniejszą niż 80 mm.
Pływak jest urządzeniem służącym do utrzymywania smoka na odpowiedniej głębokości pod lustrem wody. Stosuje się go po to, aby smok nie opadł na zamulone lub pokryte wodorostami dno zbiornika naturalnego. Pływak zatem zabezpiecza dodatkowo sito w korpusie smoka przed wpływaniem zanieczyszczeń, a także sprawia, że nie występują trudności z poborem dostatecznej ilości wody. Używane przez straże pływaki wykonane są z ocynkowanej blachy lub tworzywa sztucznego. Urządzenia z płaszczem z tworzywa wypełniane są styropianem. Łączenia ze smokiem dokonuje się za pomocą linki, wykorzystując odpowiedni uchwyt przy korpusie pływaka.
Zbieracz służy do połączenia dwóch linii zasilających, zbudowanych z węży tłocznych W-75 z nasadą ssawną motopompy lub z nasadą węża tłocznego W-110. Wykorzystywany może być wówczas, gdy motopompa nie czerpie wody z otwartego zbiornika, a zasilana jest wodą, na przykład z samochodu lub linii hydrantowej. Zbieracz może być też wykorzystany w systemie przetaczania wody. Urządzenie wykonane jest z odpornego na korozję stopu aluminiowego. W jego prostej budowie wyróżniamy dwie tuleje wlotowe, jedną wylotową i klapę zwrotną. Klapa zwrotna spełnia rolę samoczynnego zaworu zwrotnego dla wlotu, który w danej chwili nie pracuje lub tego, w którym panuje mniejsze ciśnienie wody.
Rozdzielacz rozgałęzia wodę z linii głównej W 75 na trzy nasady, do których mogą być podłączone linie gaśnicze. Dwie skrajne nasady przystosowane są do podłączenia węży W-52, środkowa natomiast służy do łączenia z łącznikami odcinków W-75. Każda z trzech nasad wylotowych zabezpieczona jest zaworem kulowym lub grzybkowym, co zapewnia możliwość wykorzystania dowolnej ilości wylotów. Rozdzielacze wykonane są z aluminium odpornego na korozję. Niektóre elementy wykonane są niekiedy z innych odpornych na korozję materiałów.
Linkę strażacką wykorzystuje się do powiązania połączonych ze sobą odcinków węży ssawnych. Zabezpiecza się w ten sposób możliwość wyciągnięcia odcinka węża z wody w przypadku rozłączenia się linii. Inną funkcją linki jest otwieranie zaworu zwrotnego smoka w celu usunięcia z węży wody po zakończeniu pracy pompy. W tym celu koniec linki przywiązuje się do dźwigni zaworu.
Prądownice służą do zakończenia gaśniczych linii tłocznych w celu uzyskania żądanego ciśnienia i wydajności wody. Służą też do nadawania prądowi określonego charakteru (prąd zwarty, rozproszony). Różne zadania gaśnicze motywują producentów do produkowania prądownic o różnych parametrach i możliwościach zastosowania.
Przełączniki to krótkie tuleje zakończone po dwóch stronach nasadami o różnych przekrojach. Służą do łączenia nasady lub łącznika większego z łącznikiem mniejszym. Straże pożarne stosują przełączniki 110/75, 75/52 i 52/25.
Klucze do łączenia węży są elementem wyposażenia motopompy. Służą do łączenia odcinków węży (zwłaszcza ssawnych) o większych przekrojach. Ręczne zaciśnięcie kłów węży ssawnych lub tłocznych W-110 może być zbyt słabe, aby nie doszło do rozłączenia odcinków w czasie przepływu wody. Dlatego też po zbudowaniu linii ssawnej, a przed zanurzeniem jej w wodzie, poszczególne połączenia należy wzmocnić przy użyciu kluczy.
Torba mechanika (oczywiście z odpowiednim wyposażeniem) jest niezbędnym ekwipunkiem mechanika w przypadku nieskomplikowanej awarii motopompy podczas działań ratowniczych lub ćwiczeń. Narzędzia zgromadzone w odpowiednim futerale do wykonania ewentualnej naprawy motopompy, to przede wszystkim: wkrętaki, szczypce uniwersalne, klucze płaskie, klucze do iskrownika, klucze do gaźnika, do świec, szczotka druciana, drut z uszkiem 0 2 mm i odpowiednie młotki.