NORWESKI DZIENNIK

Andrzej Pilipiuk

TOM I

"DOM NAD MORZEM"

Pewien odsetek osób, zdarzeń i faktów jest autentyczny. Wszystkie nazwy geograficzne, oraz część szczegółów umożliwiających identyfikację zmieniono, aby chronić niewinnych...

Wszelkie poszukiwania opisanych miejsc i osób uznać należy za

niewskazane, a przy tym niebezpieczne.

Prolog

Drewniane domy, gdy są przez dłuższy czas niezamieszkiwane, szybko niszczeją. Czasem wystarcza kilka miesięcy, aby całkiem solidna konstrukcja zaczęła się rozsypywać. Na północ od miasta Bodo w norweskiej Laponii stał nad brzegiem morza taki właśnie drewniany dom. Budynek wzniesiono na szczycie niewysokiego urwiska. Od tyłu otaczał go las. Dom stał pusty przez trzy lata. Zimą mróz trzymał go w stalowym uścisku, lecz gdy nadchodziła wiosna, będąca w tej części świata porą wichrów, deski zaczynały ponuro klekotać pod uderzeniami nawałnicy. Wiatr wdzierał się przez szpary do wnętrza i hulał po pokojach. Deszcz wpadający przez dziurawy dach powodował zacieki na ścianach. Na podłodze pojawiła się gdzieniegdzie pleśń. Gdy wiał wiatr, wiązania belek skrzypiały. Nikt tu nie zachodził, jedynie od czasu do czasu pojawiała się na tym brzegu samotna postać ornitologa lub leśnika. Dom konał. Ostatkiem sił czekał na człowieka, który podźwignąłby go z ruiny.

*

Wojsławice, woj. Chełmskie. Dwa lata wcześniej.

Dwadzieścia cztery kilometry na południe od Chełma przy szosie prowadzącej na Zamość leżą Wojsławice. Na co dzień - niewielka senna prowincjonalna wioska. Kiedyś była miastem, jednak utraciła prawa miejskie po powstaniu styczniowym. Utrata praw nastąpiła głównie za sprawą niejakiego Hanusza Paczenko, który mimo iż był prostym chłopem zebrał spory oddział i w okolicach miasteczka stoczył zwycięską potyczkę z Rosjanami. Pech chciał, że nieliczni ocaleni z pogromu wrócili jakiś czas później, wiodąc za sobą oddziały przysłane z Chełma w celu ukarania buntowników.

Hanusz Paczenko pozostał na posterunku i miał okazję stać się pierwszym, lecz nie ostatnim członkiem rodu, który poległ w walce. Jego sukcesorom zdarzało się to odtąd często i jedynie wysokiemu przyrostowi naturalnemu zawdzięczać należy fakt, że ta szlachetna rodzina nie została doszczętnie wytępiona i jeszcze pod koniec dwudziestego wieku pewni jej przedstawiciele odegrali swoją skromną rolę w budowaniu historii.

Przez pięć pokoleń Paczenkowie trzęśli wsią i okolicą. Członkowie rodu chętnie angażowali się w rozliczne burdy o charakterze zarówno lokalnym jak i międzynarodowym.

Nie do końca zdefiniowana przynależność narodowa rodziny, sprawiła że po zakończeniu drugiej wojny światowej wszyscy niemal jej członkowie wylądowali daleko za kołem podbiegunowym i przez następne lata rzadko dawali oznaki życia. W Wojsławicach, a raczej w otaczających miasteczko lasach, pozostał tylko Józef. Wykopane w ścianach lessowych wąwozów bunkry opuścił dopiero po amnestii w 1956 roku.

Rodzina cieszyła się, jak już wspomnieliśmy, odpowiednią renomą. Mieszkańcy Wojsławic snuli przy wódce opowieści o kilkunastu spalonych chałupach, o kilku osobach, które usiłowały bruździć i zniknęły jak kamień rzucony w wodę. Byli i tacy, którzy mówili szeptem o zakopanych na ogrodzie Paczenków nieboszczykach, wśród których znajdować się mieli czterej gestapowcy, trzej volksdojcze, oraz kilku pracowników NKWD i UB. Gdy stary Józef wyszedł z lasu poprzedzała go tak ponura sława, że Polak, który zajął jego gospodarstwo w ciągu kilku godzin spakował cały dobytek i rodzinę na wóz, po czym zniknął. Osiedlił się aż pod Szczecinem. Józef nie ścigał go.

Miejscowa policja nie miała jakoś odwagi na przekopanie ogrodu i zbadanie pogłosek. Fakt, że przez czterdzieści, wówczas, lat istnienia posterunku w miasteczku bez śladu zniknęło także kilkunastu jego pracowników, działał odstraszająco. Ale w połowie lat osiemdziesiątych w Wojsławicach nie było już Paczenków...

Pomińmy tą niewielką dygresję. W roku, w którym rozgrywają się opisane poniżej przypadki, wskutek ludzkiego niedbalstwa i nikłych środków finansowych, przeznaczonych na renowację starego systemu rowów melioracyjnych, odprowadzających nadmiar wody z leżących na północ od osady łąk, nastąpił powrót do stanu sprzed melioracji. Łąki zamieniły się tej wiosny w obrzydliwe trzęsawisko, które w środku lata, gdy rozgrywa się nasza opowieść, zdążyło odrobinę podeschnąć. Na północ od miasteczka droga prowadząca do Chełma rozwidla się. Koło rozwidlenia stoi tabliczka:

Czarnołozy 2 Km

Od tabliczki na zachód biegnie nitka asfaltowej szosy, tak wąskiej, że gdy dwa kombajny mają się na niej minąć zbiega się okoliczna dzieciarnia i przyjmuje zakłady, który z nich wyląduje w rowie, choć gwoli ścisłości należy zaznaczyć, że najczęściej sytuacja jest remisowa. Po lewej stronie szosy znajdują się wspomniane wyżej łąki, po prawej pola podchodzące aż pod ścianę lasu. Mniej więcej w połowie drogi od tabliczki do wsi znajduje się niewielki suchy cypel wcinający się kilkadziesiąt metrów w bagno. Tego lata z racji zabagnienia cypel ten stał się czymś w rodzaju półwyspu. To właśnie miejsce wybrali sobie na obóz harcerze. Nie wnikając w ich przynależność do jakiegoś konkretnego hufca nadmienimy, że zachowywali się w sposób uwłaczający dobremu imieniu swojej organizacji. Palenie i picie można by im ostatecznie wybaczyć, ale druhowie popełnili szereg innych czynów nie do końca akceptowanych przez społeczeństwo, jak na przykład wyprawa na jabłka (oczywiście cudze) w środku nocy, czy udział w zabawie wiejskiej. Zabawy były organizowane we wsi raz na jakiś czas, to znaczy, gdy organizatorom udało się wmówić miejscowej milicji, że ta impreza nie będzie miała tak burzliwego przebiegu, jak dotychczasowe. Zapewnienia te były zazwyczaj gołosłowne, bowiem ludzkości nie udało się jeszcze opracować metody uspokajania bawiącego się tłumu. W każdym razie ta zabawa była typową dla tych stron miłą imprezą folklorystyczną. W ruch poszły łańcuchy od krów, butelki, ponadto rozebrano kilka okolicznych płotów. Harcerze jednak nie uszanowali miejscowych zwyczajów i użyli gazu łzawiącego w dużej ilości, co wywołało wśród tubylców skrajne oburzenie, bo jak to tak można, broń masowej zagłady na zupełnie spokojnej dyskotece. Tak więc już następnego dnia padła propozycja, aby podłych wrogów pozbawić skalpów. Propozycja spotkała się z wyjątkowo ciepłym przyjęciem.

Noc była ciepła i bezksiężycowa. Nad bagnem snuło się trochę mglistych oparów. Dwaj wartownicy patrolowali granicę obozowiska. Nic nie wskazywało by groziło im jakiekolwiek niebezpieczeństwo.

-Nudno, cholera - powiedział jeden z wartowników do drugiego.

-Nudno - potwierdził zagadnięty i ziewnął.

Odwrócił się w stronę łąki nagle poczuł, że serce zjechało mu do gatek.

-O kur...czątko! - zdołał z siebie wykrztusić.

Widok, który ukazał się jego oczom był przerażający i fascynujący zarazem. Przez łąki galopowała na koniach banda miejscowych. W łapach trzymali pochodnie. Wartownik porwał sygnałówkę i zatrąbił na alarm. Tubylcy odpowiedzieli skowytem tak strasznym, że kilku mniej odważnych druhów zaszyło się w krzakach koło latryny. Zastępowy wybiegł z namiotu z rakietnicą w dłoni. Na widok nadciągającej "kawalerii" zbladł, zaraz jednak opanował chęć natychmiastowej ucieczki. Wypalił racę w stronę wrogów. Nikogo wprawdzie nie trafił, ale udało mu się nader skutecznie spłoszyć większość koni. Jeźdźcy stracili wiele cennych minut, na ich uspokajanie i ponowne formowanie szyku. Przepadła przewaga zaskoczenia. Wreszcie dopadli celu. Jednolita dotąd grupa rozdzieliła się na kilka mniejszych, które opanowały natychmiast kuchnię, magazyn i latrynę. W wielu miejscach obozu wywiązała się walka wręcz. Wódz napastników podjechał do pala z powiewającym na nim sztandarem i zdarłszy materię podpalił ją swoją pochodnią. Harcerze wpadli w szał. Wódz nie cieszył się długo swoim sukcesem, bowiem z ciemności nadleciała duża (750 gram) puszka mielonki i uderzywszy go w czoło sprawiła, że spadł ze swojego rumaka. Tubylcy przegrywali. Nie pomogło nawet to, że oddział, który zdobył latrynę, podpalił obiekt i wmieszał się do walki.

Z zagajnika po drugiej stronie szosy obserwowała te wydarzenia niewielka grupka chłopców. Oni także siedzieli na koniach, lecz niewiele łączyło ich z bandą, która przybyła tu, aby siać pożogę i zniszczenie. Ci trzej sympatyczni młodzieńcy przybyli tu jedynie w tym szlachetnym celu, aby zrabować harcerzom ich sztandar i wymienić go później na jakiś niewielki okup.

-Co robimy? - zapytał Maciej Wędrowycz, wnuk znanego w całej okolicy egzorcysty amatora, którego zejście ze świata rok wcześniej wprawiło większość autochtonów w stan euforii. - Uważam, że powinniśmy pomóc naszym.

-Naszym? - zdziwił się Paweł Norwicki. - Ja się nie poczuwam do jakichkolwiek związków z tą dziczą.

Na jego twarzy zagościł wyraz odpychającej pogardy. Wodnisto błękitne oczy Maćka rozbłysły w ciemności spod grzywy popielatożółtych włosów.

-Jakby nie było, poddani twojego pradziadka.

-Tak, ale w 1918 roku majątek wrócił w ręce hrabiego Poletyłły. Zresztą poddanymi nie byli nigdy a zachowali swoją nienawiść do tej pory.

Paweł miał ciemne włosy, przenikliwe spojrzenie, a na jego twarzy gościł wyraz lekkiego zakłopotania. Był nieco wyższy od przyjaciela, ale wzrost jego genetycznie warunkowało szlacheckie pochodzenie. Tak przynajmniej twierdził w przypływach nostalgii za dawnymi dobrymi czasami.

-Pomóżmy. Walczą może trochę brutalnie, ale w słusznej sprawie - odezwał się milczący do tej pory Kurt.

-Wehre das moglisch? - zdziwił się Maciek.

Kurt był dziwnym przypadkiem. Czystej krwi Niemiec, trzecie pokolenie w Polsce. Jego przodkowie pochodzili z Bawarii co nadal dało się usłyszeć w jego miękkim południowo niemieckim akcencie, a po pierwszej wojnie jakoś zostali. Jego rodzina słabo władała językiem polskim, ale ludzie specjalnie im nie bruździli.

-To tutaj to robota dla milicji - stwierdził Paweł.

-Dlaczego nie? - w głosie Maćka zabrzmiała ledwo uchwytna nuta buntu.

Paweł był ich przywódcą od bardzo dawna, ale panowała wśród nich znaczna autonomia, zresztą nie było właściwie okazji, żeby musieli określać kto tu rządzi. Byli kumplami a ten najsprytniejszy ogłosił się szefem. Reszta odpuściła sobie ten problem.

-Niech się żrą między sobą. Nie pamiętasz już, jak cię dwa dni temu wyzywali od ukraińskich świń?

-Niby racja, ale...

W jego oczach zapaliły się dziwne ogniki, jak gdyby tęsknoty za dawnymi dobrymi czasami, gdy jego dziadek Jakub z Józefem Paczenko, robili porządek ze swoimi wrogami ogniem, mieczem oraz inną bronią.

-Dobra - podjął decyzję wódz. - Możemy ich trochę przetrzepać.

Banda wyraźnie ucieszyła się na jego słowa. Trzepać wrogów.

-Jaki plan? - zapytał Maciek. - I czym dysponujemy?

-Ja mam trzydzieści petard własnej produkcji - zadeklarował Paweł.

Lubił w wolnych chwilach pichcić różne chemiczne różności. Czasami efekty były dość przerażające.

-To znaczy, że co trzecia wybuchnie...

-To bardzo dobry materiał wybuchowy.

Rozdzielili je pomiędzy siebie i zacięli konie do galopu. Kurt pozostał na miejscu. Nie umiał jeździć konno. Trzymał się wprawdzie jako tako w siodle, ale zazwyczaj było tak, że koń szedł w swoją stronę, niekoniecznie w tą, w którą chciał jeździec. Tym razem nie chciał iść wcale. Przyjaciele rzucili petardy, gdy byli już bardzo blisko. Wybuchła co piąta, ale i tak narobiły bigosu. Panika ogarnęła zarówno tubylców, jak też harcerzy. Ba, kto nie przeraziłby się wielkich kłębów fioletowożółtego ognia. Walka zamieniła się w chaotyczną ucieczkę we wszystkie strony. Niespodziewanie Paweł znalazł się w samym sercu bitwy, koło słupa, na którym poprzednio wisiał sztandar. Rozejrzał się z lekkim roztargnieniem i właśnie miał skierować konia na łąki, gdy nadbiegli trzej harcerze z kawałem sznura i zręcznie ściągnęli go z konia. Gdy znalazł się na ziemi otrzymał cios w głowę, który sprawił, że dalsze ciosy i kopanie podkutymi butami uszły jego uwadze. Maciek wobec liczebnej przewagi wroga wycofał się do lasu. Dwaj kumple rozglądali się za swoim szefem przez chwilę, ale nigdzie nie mogli go dostrzec. Słaba widoczność wywołana była wielkimi kłębami czarnego dymu, nie licząc zmroku.

-Donerwetter - zdenerwował się Kurt.

-Gliny - zauważył Maciek.

Maciek nie lubił milicji. Miał to po dziadku. W dali na szosie widać było migające światełka, które zbliżały się całkiem szybko. Rzucił ostatnią petardę, która także okazała się być niewypałem.

-Pryskamy? - zagadnął Kurt.

-Odprowadź konia. Ja poszukam wodza.

-Zgoda.

*

Paweł ocknął się w bardzo paskudnym nastroju. Bolała go głowa, czuł, że ma zwichniętą rękę w łokciu, a do tego po lewej stronie klatki piersiowej czuł tępy ból w miejscu, gdzie swojego czasu miał połamane żebra. Wokoło nie było prześladowców. Nie było także przyjaciół. Od strony szosy coś błyskało na niebiesko.

-Milicja - wydedukował.

Poczuł nagłą potrzebę wyparowania z miejsca zajścia. Przywierając do ziemi zaczął czołgać się w stronę krzewów. Niespodziewanie uderzył głową w coś dziwnego. Owo coś była to para podkutych oficerek. Uniósł głowę i zobaczył, że należą do rosłego funkcjonariusza MO.

Bronił się bagnetem wrzeszcząc, że pozabija ich wszystkich, jeśli podejdą, więc użyli gazu obezwładniającego.

*

Gdy radiowozy wracające z akcji wyjechały z szosy na ulicę Chełmską nastąpiły kolejne wydarzenia o gwałtownym przebiegu. Oba pojazdy jednocześnie złapały gumę. Dzielni stróże prawa wysiedli, aby sprawdzić co się stało i spostrzegli, że w ich kołach tkwią całkiem fachowo wykonane kolce z grubej blachy. Zza drzew na drogę wyjechał na koniu jakiś zamaskowany typ z karabinem w ręce.

Był to Maciek. Zresztą kolce to też była jego robota.

-Połóżcie się na szosie - polecił. - Uwolnijcie zatrzymanego.

Nie posłuchali. Jego głos nie brzmiał poważnie. Miał dopiero czternaście lat i mówił dość piskliwie. Zaczęli biec w jego stronę. Zaciął konia nahajką i prysnął na łąki. Nie strzelali za nim. Zajęli się porzuconym karabinem. Był to stary jak świat Mosin, coniebądź zardzewiały i z przepróchniałą kolbą. Po wierzchu odpolerowano go papierem ściernym, ale oczywiście nic w nim nie działało. Mechanizmy zarosły rdzą na amen. Za to był nabity, co widać było przez przeżartą korozją ściankę magazynka. A gdy wrócili do wozu zobaczyli, że aresztant doszedł do siebie i ulotnił się. Może gdyby przeszukali okoliczne rowy, złapali by go, ale oni mieli już dość wrażeń na tę noc. Za to następnego ranka szukali uczestników nocnej bitwy i nawet kilku znaleźli...

*

30 czerwca 1984. Warszawa

Stałem przed szkołą. Patrzyłem przesz dłuższą chwilę na jej brudnożółte mury i wahałem się. Zdawałem sobie oczywiście sprawę z tego, że wahanie to jest zupełnie pozorne. Musiałem tam wejść, ale przez tą chwilę, w której wmówiłem sobie, że tak właściwie to wcale nie muszę, czułem jakąś dziwną władzę. Władzę nad sobą a może nad swoim losem. I byłem prawie szczęśliwy. A potem wszedłem. Zaraz za drzwiami czatowali dwaj dyżurni. Podli pachołkowie dyrekcji. Sprawdzali czy każdy ma obuwie na zmianę. W takim dniu. Raz w roku mogliby odpuścić, ale oczywiście nie odpuścili. Miałem na szczęście w torbie wymięte kapcie specjalnie zabrane dla pokazania im. Przepuścili. Pokręciłem się chwilę w szatni między innymi uczniami ze swojej klasy. Miałem ich gdzieś. Czułem, że są to właściwie tylko fantomy a może roboty. Nie przedstawiali sobą żadnej wartości. Mózgi jak kosmos, próżnia absolutna, wypełniona sekwencjami z meczy i umiejętnością kopania piłki. Z całej mojej klasy, jak się mogłem zorientować, tylko moje ambicje sięgały dalej niż do zawodówki budowlanej. No, ale był jeszcze rok. Cały rok czasu. A potem może pójdzie lepiej. A może coś innego stanie na drodze i wreszcie będę mógł błysnąć. Tu w tej budzie nie miałem szans. Wszystko co było inne, lepsze lub gorsze, było ścierane przez tryby machiny. Nie byłem panem swojego losu. Tłum zepchnął mnie powolutku w stronę sali gimnastycznej. Wszedłem. Sala była ogromna. Jeszcze przedwojenna. W jednym jej końcu znajdowała się scena jak w teatrze. Na scenę prowadziły wejścia z boków, ale teraz przystawiono od przodu schodki. Tam będzie stał dyrektor a potem wejdą nauczyciele. Dla uczniów została ta dolna część sali.

Krzeseł oczywiście nie było. Zbyteczna fatyga. Uczniowie w odświętnych ubraniach siadali na podłodze. W kurzu i zaduchu. Może dlatego, aby nauczyciele mogli odczuć jeszcze raz swoją wyższość. Możliwe. Klasy wymieszały się. Nauczyciele wrzeszczeli starając się uspokoić gadającą bandę na podłodze.

Wszedł dyrektor. Popatrzył na nas ponuro. Wydało mi się, że patrzy prosto na mnie, ale musiało to być złudzenie. Patrzył po postu na uczniów. Jego spojrzenie wędrowało, aż wreszcie zatrzymało się na woźnym. Woźny, zalany nieco, siedział w kącie sali przy krześle od pianina i drzemał. Obok stała nauczycielka muzyki. Dyrektor dał znak ręką. Dwaj nauczyciele wuefu podeszli do woźnego obudzili i wyprowadzili. Nauczycielka muzyki siadła przy pianinie i nerwowym ruchem ręki poprawiła mikrofon.

-Do hymnu - powiedział dyrektor przez drugi mikrofon.

Zaskoczył praktycznie wszystkich. Nauczyciel przysposobienia obronnego biegał i starał się ustawić uczniów w rzędy. Wreszcie udało mu się. Stanęli. Kolejna komenda dyrektora sprawiła, że wciągnęli brzuchy i wyprężyli się na baczność. Nauczycielka zagrała. Hymn państowy zawsze był dla mnie zagadką. Znałem go na pamięć i nie miałem problemów, zawsze jednak gdy był śpiewany sprawiał, że w nosie pojawiały mi się delikatne ukłucia. A w oczach stawały łzy. Może to było wzruszenie? Zakończyliśmy śpiew. Dyrektor dał nam minutę odpoczynku a potem zaczęliśmy śpiewać znowu. Tym razem hymn szkoły. Hymn zbudowany był z kawałów utworów patrona tej budy.

Hej kolego chwytaj za książkę.

Szukaj prawdy jasnego płomienia.

Szukaj nowych nieodkrytych dróg.

Ucz się pilnie i świat wokół zmieniaj.

Oczywiście można zmieniać świat tak jak autor wiersza Adam Asnyk, fanatyczny socjalistyczny terrorysta i poeta, jeden z inicjatorów zamachu na Aleksandra II-go jedynego demokratycznie myślącego rosyjskiego cara... Pierwsza zwrotka zabrzmiała trochę fałszywie. Wiązało się to z drobną dywersją, której dokonaliśmy swojego czasu ja i Maciek Wędrowycz z równoległej klasy. Rozprowadził mianowicie w szkole pewną ilość odpisów mojej własnej wersji hymnu, stąd część dzieci śpiewała mrużąc oczy ze złośliwej radości trochę co innego:

Hej kolego chwytaj za bombę.

Szukaj wiedzy jasnego płomienia

Szukaj nowych nieodkrytych dróg

Ucz się pilnie, by świat zrównać z ziemią

Nauczyciele jeszcze się nie skapowali, że coś nie gra, ale było to tylko kwestią czasu. Nie ta uroczystość to następna. Drugiej zwrotki o tym, jak to szkoła nauczy ich być dobrymi Polakami nie udało się zmienić. Za trudna. Po śpiewach dyrektor pozwolił usiąść i teraz zaczynała się najciekawsza część imprezy. Szef tego cyrku odczytywał długi rząd cyfr, z których wynikało, że średnia ocen zwiększa się, ilość zimujących zmniejsza i w ogóle z roku a rok jest coraz lepiej i lepiej i niewątpliwie wkrótce szkoła ta stanie się najlepszą w stolicy, a może i na całym świecie. Nie wspomniał o dwu uczniach, którzy nie wytrzymali stresów nauki i wylądowali w wariatkowie. Moja twarz wyrażała zachwyt. Tak było bezpieczniej. Kontrolowanie mimiki stało się odruchem.

Będąc w szkole z reguły uśmiechałem się, dzięki czemu nauczyciele brali mnie powszechnie za nieszkodliwego przygłupa i nie gnębili specjalnie. Wychowawcy poszczególnych klas weszli na scenę. Teraz zaczynał się obrzęd uświęcony już kilkuletnią tradycją. Woźne spuściły ciężkie ciemne kotary na okna. Reflektor punktowy wypożyczony przez ojca jednej z absolwentek z telewizji oświetlił scenę. Drugi snop światła wywołał z mroku drewniane schodki.

-A teraz przystąpimy do nagradzania i karania - oświadczył dyr. - Najpierw obowiązki potem przyjemności.

Wydobył z kieszeni kartę papieru.

-Lista osób, które nie zostały promowane - odczytał z namaszczeniem. Lista liczyła ponad dwadzieścia nazwisk. Sporo jak na pięć równoległych klas siódmych. Sporo jak na szkołę, która wkrótce miała stać się najlepsza na świecie.

-Ale to im musi psuć statystykę. - mruknęła jakaś dziewczyna siedząca obok poprawiając fryzurę.

Odetchnąłem z ulgą. Moje nazwisko nie padło. Zawsze bałem się tego momentu. Teoretycznie nic się nie mogło stać. Znałem swoje oceny. Doskonale znałem. Ani jednej wyższej niż dostateczna. Nie, w tym roku dostałem piątkę z plastyki. No tak. Pierwsza jak do tej pory piątka z czegokolwiek. Dyrektor zaczął odczytywać listę uczniów, którzy otrzymali świadectwa z czerwonym paskiem, a co za tym idzie, także nagrody. Wyczytany biegł niemal kłusem do schodków i wdrapywał się po nich do góry w zalane światłem regiony przeznaczone dla nielicznych wybrańców.

Założę kiedyś prywatną szkołę to tak to właśnie będzie wyglądać - pomyślałem. - Tylko że ja to zrobię na wolnym powietrzu w nocy i uczniowie będą trzymali pochodnie a mury zamku zatrzęsą się od ich głosów. Zresztą kogo stać na posyłanie dzieciaków do prywatnych szkół? W Polsce i tak nie pozwolą mi takiej otworzyć...

Wybrańcy maszerowali w potokach światła na górę i tworzyli jeden długi rząd. Dyrektor ściskał im dłonie i wręczał książki. Wreszcie uroczystość dobiegła końca. Odsłonięto okna. Wychowawcy wyłapywali swoich uczniów. Czas i na mnie... Poszedłem ponuro za panią Pszczółką. Weszliśmy do klasy. Kilku lizusów zaczęło pchać się z kwiatkami, inni z paczkami kawy. Ja nie miałem nic... Bo i skąd? Pachołki - pomyślałem. - Podlizują się i podlizują a ona i tak nie bierze sobie tego do serca. Tracą tylko ich rodzice dolary w Pewexie i niczego to nie zmieni.

Pachnące mydło i kawa. A od nowego roku szkolnego znowu klasówki i pisanie daty po rosyjsku na tablicy. I znowu dwóje. Aż do skutku. Potem pomyślałem, że tak na dobrą sprawę to sam mógłbym dać coś na rozpoczęcie roku. Jakiś mały niezobowiązujący prezent. Pochwyciłem na sekundę jej taksujący wzrok. Wiedziała, że jak zwykle nic dla niej nie mam. Byłem spalony do końca pobytu w tej szkole. Na zawsze. Nic by mnie nie uratowało. Nawet worek kawy. Pszczółka odesłała gestem suplikantów na miejsca. Najpierw musiała wygłosić kazanie.

-Drogie dzieci - zaczęła. - Spotykamy się po raz ostatni w tym roku szkolnym.

Szkoda, że nie po raz ostatni w ogóle. Mogła by sobie wyjechać do Związku Radzieckiego na szkolenie i zostać tam na zawsze w kopalniach złota - pomyślałem.

-Więc zanim się rozstaniemy chcę zwrócić waszą uwagę na parę rzeczy. Czy Koćko mnie słucha?

Paweł Koćko to ja. Zawsze, gdy mówiła do mnie po nazwisku wróżyło to poważne kłopoty a tego dnia jak na złość nie miałem nic co mógłbym poczytać sobie na korytarzu.

-Oczywiście, że słucham proszę pani - powiedziałem wstając.

-No, mam nadzieję. A więc drogie dzieci, na wakacjach spotkać was może wiele niebezpieczeństw, z których nawet nie zdajecie sobie sprawy.

Tak oczywiście mamy po trzy latka i opuszczenie piaskownicy jest dla nas śmiertelnym zagrożeniem - przedrzeźniłem ją w myślach.

-Lubicie chodzić po lesie... - (chyba tylko ja lubiłem), - ...a w lesie można zabłądzić albo spotkać dzikie zwierzęta...

No tak ci neandertalczycy z miasta, z którymi chodziłem do klasy faktycznie mogą zabłądzić.

-...Leśne zwierzęta są z reguły chore na wściekliznę...

Gdyby z reguły były chore na wściekliznę, to dawno by wszystkie wyzdychały

-...A wściekliznę można wyleczyć serią bardzo bolesnych zastrzyków, więc lepiej unikajcie nieznajomych zwierząt...

Tak. Serią zastrzyków. Zapomina dodać, że nawet w Czechosłowacji surowicę od dawna już podaje się dożylnie, praktycznie bezboleśnie, i tylko my jesteśmy tak zapóźnieni.

-...Bardzo niebezpieczne są wsie. Ich mieszkańcy z reguły nienawidzą obcych. Może się zdarzyć, że was pobiją albo poszczują psami...

Jeśli będziecie wchodzić do ich sadów kraść jabłka, wydeptywać ścieżki przez pola, lub zachowywać się w podobny sposób.

-...Oczywiście wszelkie zabawy z ogniem są absolutnie wykluczone...

Tak. Należy im zakazać. Neandertalczyk plus ogień...

-...Uważajcie też z wodą. Wiele dzieci ginie co roku na skutek utonięcia. Pamiętajcie, żeby kąpać się tylko w miejscach do tego wyznaczonych pod opieką ratownika. Z wodą nie ma żartów. Zwłaszcza nad morzem. Pamiętajcie, żeby nie odpływać daleko od brzegu, bo może zacząć się odpływ i ściągnąć was na otwarte morze...

Zwłaszcza w Bałtyku.

-...Nie jedzcie lodów z niewiadomego źródła. Salmonelloza nie śpi. Nie chodźcie sami po górach. Góry są bardzo niebezpieczne. Można spaść do przepaści albo zabłądzić...

I nie karmić misiów.

-To już chyba wszystko - powiedziała w zadumie i popatrzyła roztargnionym wzrokiem na klasę.

Podniosłem rękę.

-Tak? Słucham.

-Zapomniała pani powiedzieć o niewypałach i zabawie na szosie - podpowiedziałem usłużnie.

-Za drzwi!

Wyszedłem i z braku innego zajęcia przyłożyłem ucho do drzwi.

-Pamiętajcie, że nasza ziemia usiana jest niewypałami pochodzącymi z poprzedniej wojny światowej. Niech was ręka Boska broni brać coś takiego, a zwłaszcza wrzucać do ognia. A co się tyczy zabaw na szosie...

-Znowu cię wyrzucili za drzwi? - usłyszałem sympatyczny wesoły głos. - Jak tyś to zrobił. Przecież rok szkolny już się skończył?

Odwróciłem się gwałtownie. Stał przede mną chłopak, mniej więcej w moim wieku. Spod grzywki żółtych włosów patrzyły zuchwale błękitne oczy. Jego szerokiego, szczerego słowiańskiego uśmiechu nie można było zapomnieć. Druga z zakał tej budy - Maciek Wędrowycz.

Rozmawialiśmy ze sobą kilkukrotnie w stołówce.

-Wyrzucili - mruknąłem. - Ciebie też?

Czasami spotykaliśmy się na korytarzu, gdy wylatywaliśmy obaj jednocześnie. Śmiał się, że to telepatia...

-Nie, ja poszedłem po kredę - pokazał mi kilka kawałków trzymanych w dłoni. - Ale chyba zabłądziłem po drodze. A może nie mogę znaleźć woźnego? Chyba to drugie wyjaśnienie będzie bardziej prawdopodobne. Jutro wakacje...

-Aha - zgodziłem się. - Wyjeżdżasz gdzieś?

-Tak, i to daleko, jak najdalej od tego syfu - klepnął ścianę. - A ty?

-W tym roku nic się nie szykuje - powiedziałem.

Kiwnął głową.

-Pokaż mi swoją dłoń - powiedział. - Lewą.

-Jesteś wróżbitą?

-Chiromatą. Nie, nie jestem. Ale dziadek trochę mnie nauczył na ten temat. To był zabawny staruszek. Nie miał linii bogactwa więc wypił piwo, stłukł flaszkę i kawałkiem szkła poprawił sobie ścieżki losu wypisane na dłoni.

Uśmiechnąłem się.

-No nie jest źle, tylko linia życia coś krótka - powiedział w zadumie. - Widzę tu książęcy diadem i daleką podróż. Gdy spotkamy się ponownie, powiesz mi czy się sprawdziło. Teraz niestety muszę lecieć...

-Nie ma tam nic o odzyskiwaniu pamięci? - rzuciłem za oddalającym się.

-Było coś - odpowiedział wesoło, - ale w pośpiechu nie zdołałem odczytać...

Poszedł

*

Ręce pokryły mi się kroplami potu. Czerwcowe słońce stało wysoko. Powietrze było ciepłe, zupełnie jak zupa. Papier świadectwa szkolnego pod wpływem wilgoci pomarszczył mi się w miejscu gdzie trzymałem. Wiatr gonił po niebie białe chmury. Miałem ochotę rzucić się na ziemię i leżąc na wznak obserwować ich gonitwę. Pozbyć się za ciasnych tenisówek, pobiec na bosaka po miękkiej jedwabistej trawie. Chciałem poczuć się wolny. Ukończyłem siódmą klasę podstawówki. Właśnie zaczęły się wakacje. Krzywy chodnik, ułożony z popękanych płyt. Skrzypnięcie zardzewiałej furtki. Dom dziecka wyrósł przede mną. Drzwi także zaskrzypiały. Trzeba by naoliwić. Korytarzem przechodził chłopak ze starszej grupy.

-Kociooki, dyr cię woła - rzucił od niechcenia.

Idiotyczne przezwisko, nigdy nie doszedłem czy stworzyli je od mojego kretyńskiego nazwiska, czy może od kształtu moich źrenic.

Mus to mus. Poszedłem. Po drodze spotkałem jeszcze ze trzy osoby. Wszystkie powtarzały mi to samo. Dotarłem do drzwi i zapukałem.

-Wejść - rozległo się ze środka.

Wszedłem jak automat. Dyrektor siedział za biurkiem. Na mój widok uśmiechnął się z przymusem.

-Siadaj - wskazał mi krzesło.

Usiadłem. Moje świadectwo położyłem na biurku Rzucił na nie przelotnie okiem.

-Paweł Koćko - przeczytał. - Słabo poszło - przeleciał wzrokiem wypisane po drugiej stronie oceny. - Ale to już nie ma znaczenia.

Z szuflady wyjął kopertę. Bawił się nią przez chwilę.

-Co sobie przypomniałeś? - zapytał.

-Nic nowego. Padający deszcz, pokój z lamperiami pomalowanymi olejną farbą. Szpital.

-Nic wcześniej?

-Nic.

Bawił się w milczeniu kopertą. Wreszcie wyjął z niej fotografię. Rzucił na stół. Podniosłem ją do oczu. Człowiek na zdjęciu był do mnie trochę podobny.

-Kto to jest? - zapytałem.

Westchnął.

-Może oni ci powiedzą - powiedział wreszcie. - Minęły cztery lata odkąd cię znaleziono niedaleko radzieckiej granicy z rozbitą głową...

-Czy on?

-Jego zastrzelili a ty oberwałeś w głowę kolbą karabinu. Tak przynajmniej sądzę. Oczywiście ani nasze służby pilnujące granicy ani radzieckie z pewnością nie chciałyby cię zabić. Sadzę, że ten człowiek zaplątał się w przemyt, albo jakieś szpiegowskie historie.

Gadaj zdrów.

-W każdym razie oberwałeś zdrowo.

Oberwałem. To fakt. Miałem lekkie zaklęśnięcie nad lewym uchem. I nie miałem przeszłości.

-W wyniku ciosu nastąpiła całkowita amnezja. Przytomność odzyskałeś po trzech miesiącach. Dali ci pierwsze imię i nazwisko jakie przyszło im do głowy. Nawiasem mówiąc wybrali kompletnie idiotycznie. Potem trafiłeś do nas.

Westchnął. Wyjął z kieszeni paczkę papierosów i machinalnie mnie poczęstował. Dopiero po chwili spostrzegł niezręczność sytuacji. Poczerwieniał i wsadził ją z powrotem do kieszeni.

-Uczyłeś się języka od nowa. Cios w głowę wywołał rozległe uszkodzenia mózgu. Swoją drogą to dawali ci pięć procent szans na przeżycie i to tylko jako roślina... Ale to inny problem. Przed dwoma laty zjawił się u mnie facet. Wręczył mi kopertę. Opłacił ci kurs angielskiego i norweskiego.

-Nigdy mi pan nie powiedział jak ten człowiek się nazywał...

Dyrektor skinął głową.

-Mówi ci coś nazwisko Derek Tomatow?

Pokręciłem przecząco głową.

-No widzisz, nic nie straciłeś. W dziedzinie języków obcych poczyniłeś zdumiewające postępy. Derek był zadowolony.

-Dowiadywał się o mnie?

-Taaa. Dzwonił raz na pół roku. A dwa razy przysłał po tysiąc jogurtów czekoladowych szwedzkiej, nie, duńskiej produkcji. Pamiętasz, jedliście je wszyscy.

-Przysłał jeszcze magnetowid, ale zabrali ci z ministerstwa, cholerni złodzieje. W dodatku niezbyt umiałem wyjaśnić, skąd się wziął. At, nieważne. Miesiąc temu wpadł znowu. Tym razem to dopiero będą problemy.

-Problemy? - zdziwiłem się.

Parsknął rozdrażniony.

-Muszę upozorować twoją ucieczkę. Nie gap się tak. Moi konfidencji donieśli mi już dawno że tylko udajesz przygłupa a w wolnych chwilach czytasz podręczniki uniwersyteckie.

Wytrząsnął ze złością z koperty jej zawartość. Paszport. Norweski paszport. I jakaś podłużna książeczka. -Za cztery godziny masz samolot.

-Samolot?

-Do Oslo. Lufthansa. Dadzą ci za darmo soczek i sałatkę z krewetek...

-I wypuszczą mnie? Przecież nie mam paszportu, na wizę czeka się miesiącami zaproszenia, dewizy...

Uśmiechnął się z przymusem. Otworzył paszport i pchnął go w moją stronę. Popatrzyłem. Ze zdjęcia gapiła się na mnie moja twarz.

-Marcus Oseberg.

-To teraz ty. Na Okęciu mówisz wyłącznie po norwesku i angielsku. Raczej po norwesku. Nie chlapnij niczego po polsku. Jesteś norweskim nastolatkiem. Synem attache kulturalnego ambasady. W razie czego żądaj norweskiego konsula. Jest wprowadzony w sprawę potwierdzi twoją tożsamość.

Muszę przyznać, że udało mu się mnie zaskoczyć.-Jestem teraz szpiegiem?-Bzdura. Po prostu ten cały Tomatow dużo może. Bardzo dużo. No cóż, mnie, przyznaję przekupił. Jak się zarabia dwadzieścia dolarów na miesiąc, to dodatkowa stówka... Ech, - machnął ręką.

-A na miejscu?

Otworzył szeroko oczy.

-A skąd mogę wiedzieć, co czeka cię tam na miejscu?

-Rozmontują mnie na narządy do przeszczepów. Albo będą wyzyskiwali w fabryce. Przecież tam jest kapitalizm.

Parsknął śmiechem.

-Nie inwestowaliby aż tyle. Może ten cały Derek to twój krewny? Cholera wie.

-Jest tylko pewien mały problem - musnąłem dłonią moją, poszarzałą od polskich proszków do prania, koszulę.

Wyjął z koperty klucz.

-Przystanek drogi stąd są ogródki działkowe - powiedział. - Znajdziesz działkę numer 96. Trzeba iść od bramki na lewo a potem w pierwszą na prawo. Budka koloru obleśnie zielonego. Ten klucz otwiera kłódkę od budki. Wewnątrz czeka na ciebie garderoba. Posiedzisz w budce do godziny szesnastej - głos mu stwardniał gdy przekazywał instrukcję. - O szesnastej wyjdziesz przed bramę ogródków działkowych. Tam stał będzie samochód. Duży fiat. W środku będę ja. Zawiozę cię na lotnisko. W chwili gdy samolot odleci zgłaszam na milicji twoje zaginięcie.

Kiwnąłem głową.

-Nie żegnasz się z nikim. Nie zabierasz żadnych swoich rzeczy. Zresztą nie masz tu kumpli. Nie twój poziom. Cholera zawsze wyglądałeś mi na arystokratę. Ta zimna wyniosłość, nie mieszanie się z pospólstwem. At, nieważne. Może jesteś arystokratą. Sądzę, że wyjaśnią ci to tam, po drugiej stronie. Co to ja jeszcze chciałem..? Aha - podał mi saszetkę.

-Zawartość twojej szuflady. Scyzoryk, zabroniłem wam chyba posiadania noży? Ogryziony ołówek, kawałek granitu, brazylijska moneta. Było jeszcze sto złotych bilonem, ale zatrzymamy. Tam gdzie lecisz te pieniądze nie mają wartości.

-Tu też nie mają, ale ludzie je lubią - zauważyłem.

Poweselał.

-Spoko. Wszystko będzie dobrze.

*

Wszystko poszło dokładnie zgodnie z planem. O piątej zatrzymał samochód przed halą odlotów na Okęciu.

-Podchodzisz do stanowiska piątego - powiedział. - Idź pewnie, jesteś tu nie pierwszy raz. Wypatrz w grupie ludzi lecących do Oslo ze dwie osoby i pilnuj się ich, żebyś nie przegapił odlotu. W Oslo zgłaszasz się do informacji. Czeka tam na ciebie bilet gdzieś dalej. Nie wiem dokąd. I nie chcę wiedzieć.

-A co jest za odprawą?

Wzruszył ramionami.

-Pewnie poczekalnia. Nie wiem. Nigdy tam nie byłem. Poradzisz sobie. Teraz słuchaj bo to ważne. W Oslo musisz się zorientować pół godziny po wylądowaniu masz samolot dalej. Bilet czeka na ciebie w informacji. Odbierzesz go okazując paszport.

Kiwnąłem głową.

-A tak na marginesie. Ostatnie pytanie. Ty naprawdę straciłeś pamięć? Czy może udawałeś tak doskonale przez te pięć lat?

-Naprawdę straciłem.

-Gówno prawda. No nieważne. Gratuluję wytrwałości, choć nie znam powodów. Dobrze, Jeszcze jedno. Nie przysyłaj mi kartki. Uciekłeś, przepadłeś, jak kamień w wodę. Zarżnęli cię narkomani w krzakach nad Wisłą i zakopali. Ja nie miałem z tym nic wspólnego.

-Tak jest.

Wręczył mi plik banknotów i poklepał po ramieniu.

-Powodzenia.

Pożegnaliśmy się i poszedłem. I wszystko okazało się łatwiejsze niż myślałem.

*

Niebo było czyste i prawie bezchmurne. Na wysokości dziesięciu tysięcy metrów, na jakiej leciał mój samolot wiał silny wiatr. Kołysało fest. Od czasu do czasu zdarzały się także dziury powietrzne i wówczas latałka opadała kilka, a może i kilkadziesiąt metrów w dół, a moje serce przemieszczało się z gatek do gardła i z powrotem. Widok, który roztaczał się przed moimi oczami był niewątpliwie piękny i imponujący. Przez znaczną część lotu towarzyszyły nam góry miejscami lesiste, a miejscami zbudowane z paskudnych skał. Wyobraźnia podsuwała mi obrazy mojego ciała roztrzaskującego się o nie. Jak to w górach. W dodatku byłem bardzo zmęczony. Podróż wlokła się od osiemnastu godzin, a ja nie wróciłem jeszcze do siebie po porannym wstrząsie psychicznym. Przyłożyłem czoło do szyby. Jej chłód pomógł mi zebrać myśli. Rozłożyłem na kolanach sczytaną do cna norweską gazetę młodzieżową i usiłowałem skupić wzrok na równych rządkach literek. Wreszcie udało mi się, ale po chwili pożałowałem widoków i znowu podniosłem głowę i popatrzyłem przez okno. Samolot odbił nieco na zachód w czasie, gdy czytałem i leciał teraz nad morzem, wzdłuż linii brzegu.

Ponownie zagłębiłem się w lekturze. Umysł potrzebował paliwa. Nie mogłem się jednak jakoś skupić. Literki skakały mi przed oczami, a sam tekst stawał się coraz mniej zrozumiały. Głos zapowiadający lądowanie przyniósł mi ulgę. Nareszcie koniec. Zapiąłem pasy i zamknąłem oczy. Myślałem, że poczuję wstrząs, gdy koła dotkną pasa startowego, ale prawie nie poczułem.

Jak się już na wstępie przekonałem, w tej całej Norwegii nie było wcale tak zimno, jak by wynikało ze słów mojego nauczyciela geografii. Nie podstawili nam autokaru. Budynki były tuż tuż. Zaraz w holu lotniska zauważyłem, że jakiś facet mnie szuka. Stał i przypatrywał się wychodzącym. Był też drugi facet w głębi, ale on wycofał się, gdy tylko nasze spojrzenia się spotkały.

-Thomas Patzchenko? - zapytał.

-Nie - odpowiedziałem i chciałem go minąć, ale nie dał za wygraną tak łatwo.

-Paweł Koćko? - zagadnął ponownie. - alias Marcus Oseberg.

-Tak, to ja - odpowiedziałem po norwesku.

-Już nie. Teraz będziesz Tomaszem Paczenką.

Ach jak miło. Szkoda, że nie zapytali mnie jak chciałbym się nazywać, tylko przylepili kolejne nazwisko jeszcze idiotyczniejsze niż poprzednie. Dlaczego nie mogłem nazywać się po ludzku, na przykład Skorliński, albo Chojnacki?

-Jestem Dae Glorssen, jestem pracownikiem Contenblau Corporation - przedstawił się facet. - Działam na polecenie Derka Tomatowa. Pokazał mi fotografię identyczną jak ta, którą widziałem kilkanaście godzin temu. Tomatow to też lepsze nazwisko niż Paczenko.

-Miło mi poznać - podałem mu dłoń.

-W takim razie proszę do samochodu. Pojedziemy obejrzeć twój dom.

Przyjechał po mnie nowiutkim oplem. Wsiedliśmy i zaraz ruszył.

-Powinieneś kupić sobie plan i kompas - powiedział. - W tym mieście łatwo zabłądzić.

-Aha - zgodziłem się bez przekonania.

Miasto było nieduże. Jakieś 50 tysięcy mieszkańców. Może trochę mniej. Ale skoro cała ludność Norwegii liczyła zaledwie około czterech milionów musiało być sporą aglomeracją. Domy były głównie parterowe a samo centrum otaczały dzielnice małych domków z ogródkami poprzecinane w niektórych miejscach pagórkami i kępami choinek. Chodniki lśniły czystością. Witryny sklepów połyskiwały jak świeżo umyte.

-Więc tak wygląda kapitalizm? - zagadnąłem.

-Przyzwyczaisz się. Załatwiliśmy ci tu dobrą szkołę i dla tego twojego kumpla też. A ten drugi przysłał telegram, że przyjedzie tu na dniach.

-Mój kumpel? - nie zrozumiałem. - Nie mam żadnych kumpli.

-Masz, masz. Dwaj mili młodzieńcy. Hrabia wiąże z nimi duże nadzieje na przyszłość. Polubicie się.

-Myślałem zawsze, że przyjaciół samemu się wybiera.

-Szkoda czasu - błysnął zębami w uśmiechu.

-Co to za szkoła? - zapytałem.

-Średnia szkoła, odpowiednik waszego dawnego gimnazjum, albo obecnego liceum. Ta akurat jest prywatna i nastawiona na bardzo wysokie wymagania.

-Dam sobie radę?

-Nie doceniasz swoich możliwości.

-Uczyłem się norweskiego przez dwa i pół roku po dziesięć godzin tygodniowo. Mam jeszcze dwa miesiące na doszlifowanie go.

-Właśnie po to potrzebni ci są przyjaciele. Mówisz nieźle, ale gramatyka i słownictwo to nie wszystko. Jeśli nie będziesz sobie dawał rady, to skontaktuj się z hrabią, coś wykombinuje.

-Jak mogę się skontaktować?

-W teczce, która leży obok ciebie znajdziesz dwie moje wizytówki. Ja osobiście prowadzę filię w Tromso, ale bywam tu mniej więcej dwa razy w miesiącu. Na jednej z nich masz numer centrali, a na drugiej tutejszy. W razie czego dzwoń. Hrabia Derek sam się odezwie. Niech ci się nie wydaje, że możesz tu robić co ci się żywnie podoba. Mam swoje metody na kontrolowanie, czy nie przychodzą ci do głowy jakieś głupie pomysły.

-Jak to wszystko będzie wyglądało od strony finansowej?

-Nie powiedzieli ci? Pokrywamy wszystkie świadczenia, ale tylko do pewnego limitu. Jeśli zechcesz sobie zainstalować telefon, to niestety rachunki sam będziesz musiał opłacać. Zresztą i tak nie masz dokąd dzwonić. Ponadto co miesiąc w tutejszej siedzibie w kasie możesz podjąć trzy tysiące koron, na wydatki.

Nie znałem kursu korony. Nic mi to nie mówiło.

-A od strony prawnej?

-Hrabia Derek jest twoim opiekunem. Wystąpiliśmy już o przyznanie naturalizacji. Mogą być problemy z opieką społeczną.

-To znaczy?

-Są tu takie trzy koszmarne babska uważające za swój obowiązek wtrącać się w życie innych ludzi. To może być czasami dość przykre. Już miałem z nimi małe starcie. Gdyby się pojawiły to lepiej byłoby, gdyby nie było cię w domu. Rozumiesz?

-Tak.

Zatrzymał samochód.

-Jesteśmy na miejscu. Trafisz stąd do miasta?

-Droga jest chyba jedna.

-Tak. Coś jeszcze chcesz wiedzieć?

-Właściwie to nic nie wiem.

-Resztę wyjaśnią ci kumple i hrabia Derek. Wpadnę za kilka dni zobaczyć jak sobie radzisz. Tu masz legitymację szkolną, oraz odpis aktu własności. Wystrzegaj się obcych, nie pij, nie pal papierosów, i nie rozrabiaj. OK?

-Sure.

Pomachał mi na pożegnanie i odjechał. Rozejrzałem się na boki. Stałem na żużlowej drodze przecinającej las. Droga była od czasu do czasu używana, o czym świadczyły ślady kilku pojazdów, które najwyraźniej niedawno tędy przejechały. Obok drogi ciągnęło się ogrodzenie z siatki. Stałem niemal dokładnie w jego połowie koło zardzewiałej bramy. W teczce pobrzękiwało coś ciężkiego. Pęczek kluczy. Kompletnie zardzewiały skobel zamykała nowiutka kłódka. Obok bramki wisiały na siatce metalowe tabliczki. Obłaziły z farby, ale co nieco zdołałem odczytać:

135 Vaser gattan. Posiadłość prywatna.

Poborcom podatków wstęp wzbroniony!

Obok wisiała wycięta z miedzianej blachy trupia czaszka, kolejna tabliczka.

Uwaga indianie, tubylcy i inni kolorowi!

Jeśli pojawicie się tu w nocy,

znajdziecie się na liście do odstrzału,

a waszym mięsem zostaną nakarmione wściekłe psy.

Zostaliście ostrzeżeni!

A nieco dalej:

Nie przekraczaj tej granicy.

Jeśli masz swoje życie w pogardzie

to pamiętaj o swojej rodzinie.

Niżej było jeszcze coś napisane, ale nie zdołałem odczytać co. Weseli ludzie tu dawniej mieszkali. Przekroczyłem granicę i ruszyłem ścieżką. Nie miałem żony, ani dzieci, a z resztą to ostatecznie ja byłem właścicielem. Mogłem się bać jedynie siebie, ale na wszelki wypadek zacisnąłem dłoń na tkwiącym w kieszeni nożu. Poprzedni właściciel nie był problemem, ale kto wiedział, kto lub co mogło się zagnieździć w opuszczonym domu. Dzicy lokatorzy, lub dzikie zwierzęta. Albo przyjaciele, których nigdy nie widziałem na oczy. Za furtką znajdowała się niewielka polanka pozarastana już samosiejkami świerków. Dalej rósł zbity gąszcz kilkunastoletnich drzewek. Rozpoznałem choiny kanadyjskie, świerki srebrne, oraz jodły. Znaczna część drzewek była uschnięta, prawdopodobnie na skutek nadmiernego zagęszczenia. Warstwa opadłych igieł pokrywała ziemię. Byłem ciekaw, czy są tu grzyby, ale nie robiłem sobie zbyt dużych nadziei. I tak nie znałem się na grzybach. Ścieżkę odnalazłem łatwo pomimo podniesienia się poziomu gruntu. Korzenie drzew powyrywały płytki chodnikowe, które sterczały pod różnymi dziwnymi kątami ze ściółki. Poszedłem tym tropem. Drzewa stały się grubsze, a las mniej zbity. Kawałek dalej jednak znowu zaczęły się gęste choinki. Przedzierałem się przez nie, jak okręt przez fale i dość niespodziewanie wyszedłem nad morze. Ziemia, po której szedłem zamieniła się w litą skałę, która kawałek dalej opadała niewysokim urwiskiem w zielonkawo niebieskie wody niewielkiej zatoczki.

Stanąłem oczarowany widokiem. Po prawej stronie zatoczka wyglądała niemal jak fiord z pocztówki. Ostre skały opadające piętnastometrowym urwiskiem do wody. Po lewej brzeg był znacznie niższy. U stóp skarpy zbudowanej z kamiennych bloków różnej wielkości znajdował się wąski pasek żwirowatej plaży. Na szczycie urwiska rosły świerki, niewielkie i poskręcane na skutek wiatrów. A potem zobaczyłem dom.

W pierwszej chwili pomyślałem, że zaszła jakaś pomyłka, ale zaraz odrzuciłem to przypuszczenie. To nie była pomyłka. Dom stał na krawędzi urwiska prawie dotykając do niego jedną ścianą. Był bardzo stary i bardzo zrujnowany. Z dachu pozostał jedynie szkielet. Ze ścian odpadały deski. Okna, o dziwo z szybami, spaczyły się i widać było szerokie na palec szpary pomiędzy nimi a framugą. Całość miała smutny głęboko szary kolor i sprawiała przygnębiające wrażenie.

Zamyśliłem się głęboko. Postanowiłem na początek dostrzec w tej ruinie jakieś pozytywne strony. Nie była przechylona, co wydawało się świadczyć o mocnej konstrukcji i to było właściwie wszystko. Cała reszta szczegółów podnosiła włosy na głowie.

-Trzeba będzie zwiedzić to od środka - powiedziałem sam do siebie. - Może jeszcze się coś wyklaruje.

Drzwi znajdowały się w ścianie frontowej i dotrzeć można było do nich jedynie po wąskiej półce skalnej. Nie stanowiło to specjalnego problemu, bowiem w ścianie było dużo dziur zapewniających wygodne uchwyty dla rąk. Dotarłem bez przygód do drzwi. Ktoś musiał niedawno przebyć tą drogę, bowiem zamknięte były na zupełnie nowy zamek. Drugi z kluczy pasował. Przekręciłem go, potem nacisnąłem klamkę i pociągnąłem. Otwierały się na zewnątrz.

Nie chciały jednak tak łatwo się poddać. Z przeraźliwym zgrzytem uchyliły się o parę centymetrów. Dalej nie miały ochoty. Szarpnąłem potężnie. Drzwi odpadły od framugi i pociągnęły mnie do wody. Uderzyłem ciężko plecami, dwa metry niżej i zapadłem się w chłodną ciemność. Przekręciłem się rozpaczliwie, tracąc wiele cennego powietrza i wróciłem na powierzchnię. Ubranie namokło oczywiście natychmiast, skrępowało moje ruchy, wciągało mnie w dół. Nie pływałem nigdy dobrze, byłem samoukiem, ale jakoś udało mi się dopłynąć do skały, w którą czyjaś litościwa dłoń powbijała metalowe klamry.

Zacząłem się wspinać ku górze. Piąta z kolei była tak zardzewiała, że złamała się pod moim ciężarem i wisiałem przez chwilę na jednej ręce, ale jakoś wdrapałem się aż do progu. Wszedłem do domu. Wrażenie jakie odniosłem wewnątrz było jeszcze bardziej przygnębiające niż na zewnątrz. Podłoga załamywała się pod stopami.

-Jest tu kto? - zawołałem w półmrok.

Odpowiedziała mi nienaturalna cisza. Sufit korytarzyka, w którym się znalazłem był powybrzuszany, a deski jego groziły w każdej chwili spadnięciem na głowę. Po lewej stronie miałem dwie pary drzwi. Nie otwierały się, unieruchomione w zawiasach przez rdzę. Drzwi po prawej stronie zdołałem uchylić tylko kawałek. Na szczęście drzwi na końcu korytarza były uchylone. Przecisnąłem się przez nie i znalazłem się w rozległym pomieszczeniu. Było tu dość ciemno, bowiem okna zasłaniały jakieś szmaty, a sufit o dziwo był prawie cały. Pośrodku piętrzył się stos różnych rupieci. Ściągnąłem z siebie mokre łachy i powiesiłem je na jakichś badylach sterczących ze stosu. Na zrolowanym dywanie leżał zwinięty pled. Narzuciłem się nim. Był bardzo gruby i pachniał nowością. Obok znalazłem poduszkę. Popatrzyłem na zegarek. Na szczęście chyba nie zamókł. Pokazywał niemal północ. Popatrzyłem za okno i zrozumiałem.

-Biała noc - szepnąłem w półmrok.

Położywszy się na zrolowanym dywanie zapadłem niemal natychmiast w sen.

Przyśniła mi się cytadela warszawska. Stałem w białogwardyjskim mundurze przed bramą straceń i na coś czekałem. Ale chyba nie na skazańców. Obudziłem się, gdy coś miękkiego dotknęło mojej twarzy. Otworzyłem oczy. Szary kot siedział koło mnie i patrzył ciekawie. Zasnąłem ponownie. Wrzasnąłem i obudziłem się. Kot siedział nadal niedaleko mnie. Sięgnąłem ręką, aby go pogłaskać. Odskoczył. Poczułem się samotny, opuszczony i nieszczęśliwy. Zapłakałem, ale zaraz znowu zasnąłem.

*

1 lipca 1984 okolice Lwowa USSR

Nazywano to miejsce Małą Ameryką. Nieoficjalnie. Faktycznie wyglądało dość amerykańsko. Nieduże domki o elewacjach wykończonych sidingiem tonęły wśród gęstych drzew. Pierwotną, odwieczną dąbrowę przetrzebiono przekształcając w rozległy park. Drzewa dawały dużo cienia i nawet w najgorsze upały było tu chłodno. Liście zatrzymywały niesiony wiatrem lessowy pył. Osiedle otaczał betonowy mur pięciometrowej wysokości. Za murem ciągnęły się sosnowe i brzozowe zagajniki. Zagajniki otaczał pierścień jednostek wojskowych, a całość dodatkowo chroniły setki kilometrów kwadratowych poligonu. Ponieważ kontaktowanie się ze światem wymagałoby pokonywania kilkunastu punktów kontroli, osada utrzymywała więź z resztą socjalistycznej ojczyzny drogą powietrzną.

Z niewielkiego lotniska startowały często awionetki i helikoptery. Blisko połowę osady zajmował dziwny betonowy budynek, zagłębiony częściowo w ziemię. Na jego dachu położono grubą warstwę gleby i zasadzono cały las. Miedzy drzewami zawieszono druty i puszczono nimi prąd o wysokiej częstotliwości. Tajemnic budynku nie był w stanie rozgryźć żaden wraży amerykański satelita. Wewnątrz mieścił się Instytut. Wszyscy mieszkańcy osady pracowali w Instytucie. Część domów zajmowali emeryci, którzy przestali pracować w Instytucie. Nieliczni pracownicy mieli dzieci, które uczyły się w specjalnej szkole, by w przyszłości pracować w Instytucie.

Semen Miszczuk, genialny mikrobiolog, siedział w salonie przy komputerze. Teraz, gdy wreszcie zaczął do czegoś dochodzić nie odrywał się od pracy nawet w domu, robiąc tylko kilkugodzinne przerwy na sen. Cząsteczka DNA, którą wyświetlił różniła się zasadniczo od ludzkiej. Obok wisiały, wolniutko obracając się na kolorowym ekranie monitora, cząsteczki DNA konia i psa.

-Cholera - mruknął sam do siebie. - Jasna cholera. Dlaczego wcześniej na to nie wpadłem? No cóż, nikt nie uczył nas wyższej genetyki...

Łucja trzymając w smukłych dłoniach dzbanek z wodą wśliznęła się do pokoju. Zaczęła podlewać dużą palmę. Odbijała się w filtrze monitora. Semen uśmiechnął się lekko. Była urocza.

Rozległ się melodyjny gong przy drzwiach. Otworzył syn Semena - Ihor. Po chwili do gabinetu weszli dwaj mężczyźni w mundurach KGB. Miszczuk przerwał porównywanie cząstek i odwrócił się w ich stronę.

-Tak? - zagadnął. - Czym mogę służyć?

Wyższy, pułkownik, chrząknął.

-Semenie Pawłowiczu, dyrektor Ławrenko zadecydował, że trzeba przejść wreszcie do etapu drugiego.

Twarz Miszczuka stężała.

-Materiał dojrzał - pułkownik machnął ręką w stronę Łucji. - Musimy przeprowadzić eksperymenty toksykologiczne i krzyżowania z homo sapiens.

Omal nie zemdlał. Nie usłyszał jak dzbanek wyślizguje się z rąk córki i roztrzaskuje o kamienną posadzkę.

-Protestuję - powiedział. - Procedura podejmowania decyzji w instytucie wymaga mojej zgody.

-Gdy przed czternastu laty oddawaliśmy ją twojej żonie na wychowanie zobowiązałeś się wydać materiał do badań na pierwsze żądanie profesora.

Łucja zbladła i padła na podłogę prosto w kałużę wody i odłamków szkła. Semen uśmiechnął się jednym kącikiem ust. Uspokoił się.

-Myślę że będę musiał zastosować procedurę odwoławczą. - powiedział podchodząc do ściany.

Mieszkańcy osady lubili antyki. On nie podzielał ich pasji. Na ścianie wisiał tylko jeden stary miecz samurajski, zdobyty przez jednego z jego przodków w 1905 roku w Mandżurii.

-Nie możesz się odwoływać - warknął towarzyszący pułkownikowi mężczyzna. - Ta decyzja jest ostateczna.

-Ostateczna - powtórzył kładąc dłoń na rękojeści.

Trudno jest ściąć dwie głowy za jednym zamachem, ale jemu się udało. Krew pułkownika splamiła sufit. Biolog upuścił miecz i podbiegł do Łucji.

-Wszystko w porządku? - zapytał.

Kiwnęła głową. W oczach miała pustkę. Z szuflady za nią wyjął pistolet z tłumikiem i odbezpieczył go. Pudełko z nabojami wysunęło mu się z dłoni i upadło na podłogę. Schylił się po nie. To uratowało mu życie. Kula wymierzona w jego głowę uderzyła w ścianę. Odwrócił się. Strzelał do niego Ihor.

Jego własny syn. Jedynak, następca, podpora starości kontynuator rodu i badań... Ich spojrzenia spotkały się. Wzrok Ihora był zimny. Ponownie nacisnął na spust. Pocisk szarpnął ojca za kołnierzyk marynarki ale szczęśliwie ominął szyję. Miszczuk wystrzelił. Chłopak trafiony precyzyjnie w środek czoła padł na wznak. Koniec. Opuścił broń. Łucja patrzyła już prawie przytomnie.

-Nie jestem twoją córką - szepnęła.

-Jesteś. Może nie masz mojej krwi ale jesteś. Czytałem ci bajki na dobranoc. Patrzyłem jak rośniesz.

-Jestem materiałem. Owocem jakichś waszych obłąkańczych badań...

-Jesteś moją córką. Nie sądziłem, że kiedykolwiek zrealizują tą część planów. Sądziłem, oszukiwałem się. Ale miałem nadzieję.

-Domyślałam się. Te dziwne zachcianki... Trawa... Kim jestem? I co teraz?

-Jesteś moją córką, a resztę spróbuję ci wyjaśnić, w jakimś stosowniejszym momencie.

Podniósł broń i jednym strzałem roztrzaskał komputer. Trzy pudełka dyskietek cisnął do kominka. Zaskwierczał płonący plastik.

Piętnaście lat pracy diabli wzięli - pomyślał.

Poczuł dziwną ulgę.

-Musimy uciekać. Pojedziemy na lotnisko i porwiemy samolot.

-Nie uda się.

-Dlaczego nie? Nie spodziewają się. Trzeba spróbować.

Podniósł ją ziemi. Słaniała się na nogach. Z podręcznego laboratorium zabrał walizeczkę z kilkoma probówkami. Przeszli koło pozbawionych głów ciał. Ich buty zakląskały na kałuży krwi, zostawiały potem krwawe ślady. Ihor patrzył w górę szklistym wzrokiem.

-Zabiłeś ich - powiedziała.

Głos bardzo jej drżał.

-Po to właśnie, między innymi, ma się rodziców.

2 lipca 1984. Sobota. Bodo Norwegia.

Przebudzenie nie należało do specjalnie przyjemnych. Mimo koca zmarzłem na kość. Moje ubranie, podobnie zresztą jak i wszystko wokoło było mokre, a raczej wilgotne, jak gdyby polizane wielkim jęzorem. W dodatku, coś okropnie uwierało mnie w plecy. Sięgnąłem ręką i wydobyłem spod siebie pistolet zawinięty w kawałek brezentu. Pojęcie o rodzajach broni miałem nikłe, ale ten typ akurat znałem. Mały kobiecy rewolwer produkowany w Belgii pod koniec wojny. Strzelał nabojami tego typu jak do sportowego karabinka. Ołowiany czubek bez stalowego płaszcza. Mimo niewielkiego kalibru wyrywał w ciele potężne dziury. Schowałem znalezisko pod dywan, odkładając na później sprawdzenie, czy działa.

Popatrzyłem na swoje dłonie. Były potwornie brudne. Rozejrzałem się po pokoju, do którego rzucił mnie wczoraj los. Pomieszczenie miało wymiary około dziesięć na pięć metrów i panował w nim potworny bałagan. Meble zwalono na stos. Pomiędzy nimi poniewierały się stosy książek. Książki były zawilgłe i przedstawiały sobą obraz nędzy i rozpaczy. Większość sprzętów rozpadała się w rękach. Próchno, ale na szczęście nie widziałem nigdzie śladów obecności korników. Może było tu na nie zbyt zimno? Po pobieżnym zlustrowaniu pomieszczenia ruszyłem na podbój domu.

Czułem się trochę jak poszukiwacz skarbów, choć wszystko wskazywało na fakt, że jakieś męty splądrowały już raz wnętrze. Wyszedłem na korytarz, z którego na skutek braku drzwi miałem piękny widok, i energicznie zabrałem się za wyważanie drzwi na lewo, za pomocą młotka murarskiego znalezionego w pomieszczeniu w którym spędziłem noc. (Dla uproszczenia będę nazywał je biblioteką, choć nazwa ta przyjęła się dopiero w wiele dni później).

Drzwi, które przyszło mi wyłamywać nie stawiały oporu. Pokonałem zardzewiałe zawiasy i zajrzałem do środka. To była kiedyś łazienka i ubikacja zarazem. Można się było tego od razu domyśleć po stosach kafelków, które odpadły od ścian i leżały na podłodze popękane, z plamami odłażącego kleju. Wanna, coniebądź obita z emalii, stała pod ścianą. Wypełniały ją brudne szmaty, najwyraźniej części garderoby. Otworzyłem klapę sedesu. Wewnątrz pływały rozkładające się szczątki jakiegoś gryzonia, szczura albo leminga. Spuściłem odruchowo wodę. Zadziałało. Kran nad umywalką również był sprawny.

To było pocieszające. Gorzej przedstawiały się sprawy ze starym bojlerem na węgiel, który wisiał nad wanną strasząc swoimi wyrwanymi drzwiczkami. Był kompletnie zardzewiały. Zdawałem sobie sprawę, że nigdy już nie uda się go uruchomić. Na odchodnym postanowiłem sprawdzić oświetlenie. Niestety, podobnie jak w bibliotece, nie działało.

Następne pomieszczenie było czymś w rodzaju podręcznej rupieciarni. Nigdy nie miało okien, nie było więc pokojem. Poprzedni właściciel używał go zapewne jako magazynu, środek jego bowiem zawalony był deskami. Deski podobały mi się. Były względnie nowe, i o dziwo nie specjalnie zawilgłe. Pod ścianą stała szafka na narzędzia, rozbita w nieprzewidywalnej przeszłości czyjąś chciwą ręką. Wszystko co miało jakąkolwiek wartość zniknęło, ale obcęgi, kombinerki i młotki zostały. Były jedynie mocno zardzewiałe. Obok znalazłem przystawkę do wiertarki, służącą do mocowania niedużej piły tarczowej. Widocznie przegapili ją w pośpiechu. Co krok natrafiałem na ślady byłego właściciela, lub grasujących złodziei. Skarpetki wiszące na lampie, pusta butelka po wódce, porzucony łom. Właściwie powinienem odczuwać niepokój, ale nie bałem się. Ślady wystygły. To wszystko zdarzyło się dawno dawno temu. Upewniała mnie o tym gruba warstwa pajęczyn i wszechobecny kurz.

Zlustrowawszy pomieszczenie poszedłem naprzeciwko, gdzie po drugiej stronie korytarza mieściła się kuchnia. Drzwi poddały się. Kuchnia była duża. Miała około dwudziestu pięciu metrów kwadratowych powierzchni. (Jak potem obliczyłem parter miał prawie dokładnie sto metrów kwadratowych). W kuchni paskudnie cuchnęło. Nic dziwnego, bowiem jakaś bezpostaciowa masa, zapewne kartofle, gniła w jednym z kątów. W drzwiach stał stół. Pokrywał go kożuch pleśni, kropidlaków i pędzlaków , jadowicie zielonych. Tu i ówdzie pleśń była powybrzuszana i tworzyła niewielkie pagórki. Gdy pchnąłem stół wywalił się i rozleciał na kilka mniejszych stołów, różnego kształtu. Był całkowicie spróchniały. Przekroczyłem jego mizerne resztki i wkroczyłem. W kuchni znajdował się piec na węgiel, a pod ścianą od biblioteki - trzy potężne lodówki. Na piecu stały trzy garnki. Podniosłem ciekawie pokrywki. W jednym była dziura, którą to co w nim było uciekło do paleniska, w drugim dno pokrywało jakieś zaschnięte paskudztwo. W trzecim paskudztwo półpłynne drżało lekko. Woń którą wydzielało była obrzydliwa.

Podłoga w pomieszczeniu nie należała do najmocniejszych, uginała się niebezpiecznie pod nogami. Wymagała z pewnością rychłej wymiany. Całości obrazu nędzy i rozpaczy dopełniał zlew wypełniany stosem połamanych talerzy. Od lodówek podejrzanie zalatywało. Postanowiłem zbadać to dokładniej. Były bardzo wiekowe, myślę, że miały co najmniej po jakieś dwadzieścia lat. Nic dziwnego, że od nich zalatywało. Brak prądu musiał doprowadzić do rozkładu ich zawartości. Otworzyłem środkową.

Byłem przygotowany na różne paskudne widoki, ale temu, kto załadował ją swojego czasu udało się mnie zaskoczyć. Włosy stanęły mi dęba. Instynktownie odskoczyłem do tyłu, a potem zawartość żołądka zaczęła się ze mnie wydostawać. Pobiegłem do okna i uderzyłem je ramieniem, w celu otworzenia. Okno wypadło na zewnątrz. Zwymiotowałem. Skurcze szarpały mój żołądek ilekroć podmuch wiatru napędzał w moją stronę smród bijący z lodówki.

Postarałem się opanować i gdy doszedłem do wniosku, że jestem gotowy popatrzyłem przez ramię. Zawsze bałem się do szaleństwa nieboszczyków, duchów, wampirów, bandytów, wind, zsypów, luster, ciemności, wysokości, krów, owadów, elektryczności, etc., a to co miałem przed oczyma wyglądało jak ciało człowieka odzianego w futro. Takie częściowo zmumifikowane. Szaleńcze myśli przeleciały mi przez głowę: trup poprzedniego właściciela, ofiara poprzedniego właściciela, ofiara gangsterskich porachunków miejscowych mafii.

Zmusiłem się, aby podejść. To nie był trup człowieka, to było rozkładające się truchło renifera wtłoczone w nieco zbyt ciasną lodówkę. Pomyłka drobna, choć znacząca. Tak to już bywa. Na odchodnym postanowiłem zbadać zawartość szafek. Szafki były dwie i stały na podłodze. Tylko ślady na ścianie wskazywały na fakt, że kiedyś tam wisiały. W szafkach były różności. Miedziane rondle, torby zatęchłej mąki, mole zbożowe, a nawet kilka myszy. O dziwo talerze nie potłukły się przy upadku, a w każdym razie nie wszystkie.

Spośród sztućców wydobyłem małą srebrną solniczkę w kształcie jelenia. Była zaśniedziała, w ten sposób w jaki śniedzieje srebro. Widocznie złodzieje przegapili ją w pośpiechu, a może w ogóle nie otwierali tej szafki.

Z boku szafki ktoś przyszpilił nożem kartkę papieru. Oderwałem ją.

Drogi Tomaszu.

Ogarnij nieco chałupę, nasz kumpel przyjdzie za kilka dni to ci pomoże z wstępnym remontem. Ja wpadnę na początku września. Schowałem dla Ciebie dwie butelki piwa w bojlerze. Trzymaj się.

Paweł Norwicki.

Zamyśliłem się. Z kieszeni wyjąłem legitymację szkolną a ściślej mówiąc coś w rodzaju laminowanego identyfikatora z moim zdjęciem.

-Tomasz Paczenko - przesylabizowałem. - A Pawła Koćkę zaszlachtowali narkomani w krzakach nad Wisłą i zakopali tak dokładnie, że nigdy nie zostanie znalezione jego ciało. Cały problem, że nie znam żadnego Pawła Norwickiego.

Nieoczekiwanie nazwisko to wydało mi się znajome. Czujna myśl rzuciła się w mrok umysłu, ale nic nie znalazła. Jak zwykle. Wyszedłem z kuchni z głębokim postanowieniem, że jeszcze tam wrócę. Aby jednak podjąć walkę potrzebowałem kilku rzeczy, których nie posiadałem. W kieszeń wsadziłem plik banknotów z rupieciarni wyciągnąłem rozklekotany rower, wytarłem go jakąś szmatą z kurzu, podpompowałem koła i pojechałem do miasta.

Jechałem powoli ulicą. Czystość kłuła w oczy. Ludzie ubrani byli potwornie jaskrawo, a może to moje oczy przywykłe do wyblakłych barw socjalistycznej odzieży nie mogły się przystosować? Większość elewacji domów wyglądała jak świeżo odmalowana. Kapitalizm zaczynał mi się podobać.

Kupiłem sobie trochę impregnatu do drewna, płyn do mycia podłogi mydło oraz kilka puszek jakiejś fasolki. Była dość tania, jak na tutejsze warunki.

Wróciwszy do domu, co na rowerze nie zajęło mi dużo czasu, (jak obliczałem dom mój od północnego skraju miasta oddzielało jakieś sześć kilometrów lasu), na początek zjadłem puszkę fasolki, aby się wzmocnić, a potem zakasałem rękawy i raźno zabrałem się do roboty.

W rupieciarni odnalazłem stary szpadel i naostrzyłem go pilnikiem. Następnie wykopałem niedaleko domu duży dół na odpadki i ruszyłem do szturmu. W szturmie tym szpadel odgrywał znaczącą rolę. W ogóle jest to przyrząd o szerokich zastosowaniach. Można nim kopać doły pod drzewka, lub groby dla niechcący zastrzelonych kumpli. O ile się ich ma. Ja podobno miałem.

Najpierw pozbierałem odłamki desek i drewniane gonty leżące wokoło domu. Potem udałem się do biblioteki, gdzie rozwaliłem szpadlem część mebli. Ich żałosne szczątki zaniosłem do dołu i zwaliłem na stos. Potem zaszedłem do kuchni, gdzie rozpyliłem trochę aerozolu przeciw owadom. Zmęczywszy się poszedłem zwiedzić swoją posiadłość. Obszedłem dom od tyłu. Ściana południowa także przylegała do urwiska. Zatoczka wcinała się w tym miejscu najgłębiej.

Kawałek dalej zszedłem po kamieniach na plażę. Może wyraz "plaża" nie pasuje zbyt dobrze do dwumetrowej szerokości żwirowej łachy, która w czasie przypływu znika pod wodą, ale z braku lepszego określenia nazywałem ją plażą. Plaża była fajna. W przeciwieństwie do tej, na której spędziłem wakacje w Polsce, ta była wręcz sterylnie czysta. Ani śladu zardzewiałych puszek, brył styropianu, butelek, i innych takich. Placków mazutu także nie znalazłem. Morze wyrzucało za to duże ilości kawałków drewna, kijów i konarów. Uprzątnąłem sobie kawałek miejsca i uwaliłem się, aby odpocząć. Wzrok mój wolno przesunął się po skałach i spoczął na wylocie zatoczki. Przez szerokie, lejkowate ujście, widziałem kawałek otwartego morza. Było mi dobrze, czułem się bezpieczny. Komfort psychiczny. Daleko poza mną pozostał świat zaludniony przez rozmaitych degeneratów. Daleko za sobą zostawiłem spaliny i beton wielkich miast, klaustrofobiczną atmosferę domu dziecka... Wolność. Wieczór pojawił się na moim zegarku. Nic w przyrodzie nie zwiastowało jego nadejścia. W domu ostro pachniały środki owadobójcze. Jak się domyślałem nie był to zapach specjalnie zdrowy, toteż postanowiłem zanocować na zewnątrz.

Przy okazji było to nieco bardziej higieniczne. Za pomocą siekiery powaliłem kilka uschłych świerków i zbudowałem z nich szałas. Nie za duży, długi na dwa metry, szeroki na metr. O wysokości przemilczę. Budowa szałasu dała mi nieoczekiwanie dużo radości. Z domu przyniosłem sobie dywan, który posłużył mi za materac. (Był nadal zwinięty). Nakryłem się pledem. Nie mogłem zasnąć. Było zbyt jasno.

Poszedłem do lasu. Opadłem na czworaki i zacząłem węszyć tuż nad ziemią. Niebawem znalazłem kępę długiej miękkiej norweskiej trawy. Skubałem ją zębami i przeżutą połykałem. Miała lekko słodkawy posmak.

Leżałem i myślałem o różnych sprawach. Gdy wreszcie zapadłem w sen przyśniły ruiny jakiejś wsi. Chałupy rozbite pociskami. Pośród tego rumowiska nietknięty kościół i cerkiew z częściowo zerwanym dachem. Przed cerkwią leżeli pokotem na ziemi zabici rosyjscy żołnierze. Obudziłem się i pomyślałem, że nie wiadomo, gdzie ich pochowano. Potem znowu zapadłem w sen. Aż do rana nic mi się już więcej nie śniło.

3 lipca niedziela.

Obudziłem się wedle mojego zegarka o godzinie szóstej rano. Powietrze było rześkie, nawet trochę za bardzo. Na szczęście mój pled nie przepuścił całej wilgoci, która na nim osiadała. Wygrzebałem się z ciepłego legowiska. Naturalną potrzebą każdego cywilizowanego człowieka jest potrzeba mycia się, ale zbadawszy temperaturę wody w morzu zrezygnowałem. Poszedłem do domu. Wewnątrz było paskudnie zimno i wilgotno, co przy takiej ilości dziur w dachu i ścianach specjalnie mnie nie dziwiło.

Aby trochę poprawić sobie warunki bytowania napaliłem solidnie w piecu w kuchni. Robaczki które przeżyły trucie wypełzły gromadnie z różnych zakamarków uciekając przed gorącem. Trochę mnie to zmartwiło, ale nie miałem czasu, aby się nad tym głębiej zastanawiać. Czekało mnie sprzątanie. Zjadłem na śniadanie trochę fasolki, a potem otworzyłem puszkę mleka skondensowanego dla kota. Wprawdzie nigdzie go nie było widać, ale podejrzewałem, że wylezie wcześniej czy później ze swojej kryjówki. Mleko przelałem do takiej śmiesznej miseczki, którą znalazłem w ruinach szafki i postawiłem w bibliotece. Pozbierałem wszystko co mogło się przydać i wyniosłem do rupieciarni, po czym zabrałem się za to, co przydać się nie mogło. Wszelkie odpadki wrzucałem pod kuchnię, gdzie zamieniały się w popiół, ogień dym i ciepło. Trochę śmierdziało, ale nic na to nie mogłem poradzić.

Zmęczyłem się fest. Dla rozrywki postanowiłem zbadać jak działa instalacja elektryczna. Brak prądu, jak się okazało, był spowodowany przepaleniem obu korków. Zesztukowałem je za pomocą drutu. W całym domu zapaliło się światło, a wszystkie trzy lodówki zaczęły pracować. Ucieszyło mnie to, bo pomyślałem, że gdy truchło renifera zamarznie to przestanie śmierdzieć.

Zabrałem się za podłogę. Na pierwszy rzut oka wydawało się, że pokrywa ją jakaś wykładzina z tworzywa sztucznego. Bliższe jednak oględziny pozwoliły mi stwierdzić, że nie była to wykładzina, lecz trzycentymetrowa warstwa brudu. Świństwo to z trudem dawało się skrobać łopatą. Na piecu zagrzałem wody w metalowym wiadrze. Odskrobaną część potraktowałem ukropem. Spod szarej warstwy zhomogenizowanych nieczystości wyjrzały deski. Były zupełnie do chrzanu. Przepróchniałe i popękane. Wreszcie skończyłem. Zegarek powiedział mi, że jest po jedenastej. Kuchnia została względnie uprzątnięta, ale ubranie moje lepiło się z brudu.

Pomieszczenie pozbawione mebli wydało się większe. Siadłem na wywróconym do góry dnem wiadrze i spisałem wszystko co tu znalazłem. Spis ten zamieszczam tu dla porządku:

-10 garnków w tym 9 dziurawych.

-30 miedzianych rondli, rondelków i patelni, wszystkie strasznie zaśniedziałe. Stanowią zapewne kolekcję, są ślicznie grawerowane, co wyklucza raczej ich praktyczne zastosowanie.

-150 różnych sztućców w tym 82 platerowane. Pochodzą z co najmniej 15 kompletów.

-46 talerzy, kubków szklanek, spodków, w tym jeden ozdobiony wielką czarną swastyką.

-Dwie wazy do zupy, obie dziurawe.

-14 dzbanków ozdobionych gotyckimi napisami w języku niemieckim (przysłowia?).

-6 tasaków.

-Cztery salaterki.

-Miedziana czarka posrebrzana.

Ponadto:

-Piecyk na węgiel drzewny - połamany.

-Mikser - zepsuty.

-Sokowirówka - zepsuta.

-Prodiż bez kabla - chyba zepsuty. (Potem okazało się, że działał)

-Radio turystyczne - zepsute.

Spisawszy to wszystko, za pomocą oleju ze znalezionej w kuchni butelki (nie umiem powiedzieć, jakim cudem nie zaśmiardł się), spróbowałem uruchomić obcęgi i kombinerki oraz przystawkę do cięcia piłą tarczową. Nakapałem solidnie na wszystkie złącza i zostawiłem to, aby odmokło. Poszedłem do lasu koło plaży, gdzie poprzednio zauważyłem rządek betonowych słupków. Postanowiłem zbadać, co też to takiego. Jak się okazało były to smętne resztki pochylni do wyciągania statków na brzeg. Statek zresztą też tam stał.

Był stary jak świat, co można było poznać po jego "stanie technicznym". Koszmarna piętnastometrowa łajba, zdaje się kuter rybacki, wykonana z drewna, które rozłaziło się w rękach. Nakryto go brezentem, ale to chyba nic nie dawało. Wokoło rosły spore samosiejki brzózek. Nie wchodziłem na pokład, nie było z resztą jak, i poprzestawszy na zewnętrznych oględzinach, wróciłem do pracy.

Uprzątnięcie biblioteki zajęło mi trzy godziny. Wszystkie meble za wyjątkiem potężnego dębowego stołu nadawały się tylko i wyłącznie do wyrzucenia. Książki, których było około dwu tysięcy, ustawiłem na kształt murku wokoło kominka i napaliłem w nim solidnie kawałkami desek. Nie miałem specjalnych złudzeń, że wyschną, ale w ciągu następnych kilku dni wysuszyłem je prawie całkowicie. Wszelkie śmieci zgromadziłem w dole wykopanym koło domu. Potem zabrałem się za badanie strychu. To zajęcie jako najprzyjemniejsze zostawiłem sobie na deser. Strych nie rozczarował mnie. Znalazłem na nim całą kupę różnych przedmiotów, które troskliwie zgromadziłem w drewnianej skrzyni i zdeponowałem w rupieciarni. Przy okazji odkryłem kilka tarcz karborundowych i dwie niewielkie piły tarczowe. Pozbierałem kawałki leżących gontów i szmaty i zwaliłem to na dół.

Następnie zajrzałem do kuchni sprawdzić, jak przebiega zamarzanie renifera. W ogóle nie przebiegało, bo choć lodówka wyła jak startujący samolot nie dawała wcale ujemnej temperatury. Zniechęcony wywlokłem truchło bosakiem, na kawałek plandeki i zaciągnąłem do dołu , który już prawie całkowicie wypełniony był śmieciami. Na wierzch narzuciłem warstwę szmat i tych gontów wyrzuconych ze strychu. Polałem to wszystko spirytusem technicznym, była to miejscowa wersja denaturatu, podobna w zapachu, choć ślicznego oliwkowozielonego koloru, i podpaliłem. Zahajcowało się jak złoto , a potem zaczęło śmierdzieć. I to strasznie.

Wycofałem się więc na plażę, dokąd zapach nie docierał. Renifer palił się kilka godzin i wcale nie spalił się do końca. Podsycałem płomienie śmieciami. Przed wieczorem zaszedłem do biblioteki. Szukałem kota. Od tamtej nocy nie miałem okazji go widzieć i nawet zastanawiałem się, czy nie otrułem go nie daj Boże przy okazji likwidowania robactwa, ale jak się okazało mleko, które nalałem do miski zniknęło bez śladu. Coniebądź uspokojony poszedłem spać, znowu na zrolowanym dywanie. Nie przyśniło mi się nic istotnego.

*

Dziesięć tysięcy metrów nad ziemią Semen zmiął gazetę i wepchnął ją do torby. Łucja patrzyła obojętnie przez okno. Gdzieś w dole przesuwały się zimne fale Atlantyku.

-Powiesz mi tato? -zagadnęła.

-Powiem. Pod koniec lat sześćdziesiątych w ZSSR przeprowadzono powszechną akcję badania grup krwi. Chodziło o określenie udziału procentowego poszczególnych...

-Rozumiem - kiwnęła głową.

-Badania były anonimowe. Pośród kilkudziesięciu milionów próbek odkryto kilkanaście, których nie zdołano zidentyfikować. Pomocą okazał się katalog endemicznych grup krwi Allenberga, opracowany dwa lata wcześniej po analogicznych badaniach na terenie USA. Mieliśmy dwanaście przypadków grupy AQ, cztery przypadki Q1 i dwa przypadki Q2. Oraz siedem grupy M. Najciekawsza okazała się próbka pochodząca z Doniecka. Próbka wykazywała niezwykłe anomalie. Ciałka krwi posiadały jądra komórkowe. Zbudowane były ze zmodyfikowanej genetycznie hemoglobiny. Obecność kilku dodatkowych rodzajów ciałek nadaje jej fantastyczne właściwości magazynowania tlenu.

-Niech zgadnę. To dlatego mogę wstrzymać powietrze na ponad dziesięć minut?

Kiwnął głową.

-Zrobiliście mnie z jakichś zlewek? Zeskrobanych z próbówki?

Zaczerwienił się lekko.

-Tak. Można tak powiedzieć.

-Czyja to była krew?

-Nie wiadomo. Ktoś spalił archiwum szpitala w Doniecku, gdzie przechowywano dokumentację. Od tamtej pory KGB szuka dawcy. Dla analizy tych dwu centymetrów sześciennych krwi powołano nasz - skrzywił się - instytut.

-Wyklonowaliście mnie z..?

-Tak. Udało się to tylko raz. Ale próbowali wielokrotnie. Przypuszczam, że także z twoją krwią.

-Ale ty jesteś mikrobiologiem.

-Zgadza się. Mikrobiologiem a ostatnio także genetykiem amatorem. Jakby to powiedzieć, twoja krew ma bardzo specyficzne właściwości. Jest niewrażliwa na żadne infekcje bakteryjne i wirusowe.

-Żadne?

Skrzywił się lekko.

-Pamiętasz jak zmarła ta mała Olga? Po szczepionce w szkole.

-Aha. Spalili dom Gołubiewów. Z przyczyn epidemiologicznych.

-Pomyliła się pielęgniarka. Tak sądzę. Ty dostałaś jej szczepionkę a ona, cóż... wyizolowane pałeczki dżumy, które były dla ciebie.

4 lipca poniedziałek.

Zmysł węchu wyostrzył mi się niespodziewanie. Tego dnia rankiem gdy otworzyłem oczy z miejsca zalała mnie fala różnorakich woni. Morze pachniało morzem. Zapach morskiej wody zagłuszał większość innych zapachów. Nagrzany słońcem las puszczał olejki eteryczne. Z dołu powiew wiatru przyniósł ostrą nutę spalenizny. Coś cuchnęło mi prosto nad głową. Otworzyłem oczy. Pierwszą rzeczą na jaką zwróciłem uwagę były wiszące na lampie skarpetki. Poprzedni właściciel używać ich musiał jako lepu na muchy. Poszedłem do dołu, w którym wczoraj spaliłem renifera. Zapach nadal kręcił mnie w nosie, ale zmysł powonienia stopniowo wracał mi do normy.

To co zobaczyłem sprawiło, że moje nerwy napięły się. W dole ktoś grzebał. W jasnym popiele widać było niezbyt starannie zamaskowane ślady kopania. Ktoś, a może nawet oni, sprawdzał, co spaliłem. Woń spalonego mięsa była obecnie nikła i nie roztaczała się dalej niż na kilka metrów, zatem ten ktoś musiał poczuć ją wczoraj.

Ponieważ nawet w czasie palenia się nie rozchodziła się bardzo daleko wywnioskowałem, że ten, kto to zrobił musiał znajdować się na terenie mojej parceli. Szpieg, zbiegły kryminalista, może zboczeniec, złodziej czy morderca... Albo hrabia Derek. Właściwie to nie miało znaczenia kim był. Jego zamiary były nieczyste. Wróciłem do domu. Wydobyłem z walizki pistolet i otworzyłem go. Wyglądał na zupełnie sprawny. Był nabity, a dodatkowe naboje znalazłem sprzątając wczoraj. Naoliwiłem go staranie i schowałem do kieszeni. Ledwo zdążyłem się uzbroić nadszedł Dae Glorsen.

-No hej - zagadnął - widzę, że urządzasz się pomału?

-Dzień dobry. Sam pan widzi jak to wygląda. Trzeba włożyć dużo pracy. Na razie zrobiłem mały krok do przodu.

Przeszedł się po pokojach smętnie kiwając głową.

-Przytulnie tu - zakpił.

-Przydałoby się trochę desek - wyraziłem swoje oczekiwania.

-Ile desek? - zapytał rzeczowo.

-Może pięć metrów sześciennych...

-Pięć metrów - powtórzył w zadumie. - Co jeszcze jest ci potrzebne?

-Właściwie wszystko mam. Lodówki wprawdzie są już stare i nie chcą mrozić, ale poradzę sobie sam z kupnem nowych.

-Dobrze. Pamiętasz, że masz się zgłosić siódmego do szkoły?

Pamiętałem. Było to zapisane na kartce którą odkryłem przyszpiloną koło kontaktu w bibliotece. Pożegnaliśmy się i poszedł. Obiecał załatwić deski jak najszybciej. Sam nie wiem, dlaczego nie poinformowałem go wówczas o swoich obserwacjach. Może myślałem o rozprawie z nieznanym wrogiem własnymi środkami, a może bagatelizowałem powagę sytuacji. Pojechałem do miasta, gdzie kupiłem pięć kilo gwoździ, skrzynkę pocztową, zamek do drzwi, (poprzedni utonął wraz z drzwiami), oraz pudełko cukierków, dla poprawienia sobie nastroju. Skrzynkę zawiesiłem na bramce, a przy okazji pozrywałem wszystkie tabliczki wiszące na siatce. Może poprzedni właściciel lubił wieszać skarpetki na lampie i prowadzić wojnę z wszystkimi, przechodzącymi drogą, ale ja ceniłem pokojową koegzystencję z wszystkimi ludźmi na świecie, za wyjątkiem oczywiście nauczycieli i komunistów. Zresztą i tak trzeba było je odmalować. Żaden Paweł na razie się nie objawił.

Zjadłem sobie małe drugie śniadanie. Pokrzepiwszy się wlazłem ponownie na strych. Zabrałem się za zrywanie desek. Nie była to trudna praca. Posuwając się po belce łamałem deski podłogi i zrzucałem je na ziemię. Gdy któraś się nie podawała waliłem ją młotkiem. Z belek wyrywałem gwoździe, co było już nieco trudniejsze, ale odrdzewione obcęgi sprawiały się w tej pracy bez zarzutu. To zadziwiające, ale zerwanie połowy podłogi zajęło mi zaledwie cztery godziny. Akurat piłem sobie szklaneczkę wody na wzmocnienie, gdy przywieźli deski. Całe szczęście, że zdążyłem uprzątnąć nieco ścieżkę poprzez usunięcie części uschłych choinek. Dwaj robotnicy nosili dechy, a ja pomagałem im. Te pięć metrów, nie było tego tak dużo jak mi się wydawało. Deski były prosto z traka, trochę szorstkie, z zadziorami. Tarcica. Poza deskami Dae Glorsen przysłał dziesięć rolek papy. Dałem robotnikom po 50 koron napiwku. Widać było, że ucieszyli się. Pewnie dałem za dużo. Gdy poszli zabrałem się do dalszej pracy. O ósmej wieczorem skończyłem. Mięśnie ramion bolały mnie. Byłem tak zmęczony, że nie mogłem utrzymać młotka w dłoni, ale dokonałem tego. Zerwałem trzysta desek w niecałe jedenaście godzin. Aby trochę się odprężyć poszedłem zobaczyć co też słychać na drodze. Na drodze było pusto i cicho, za to skrzynka na listy była pełna. Wygarnąłem jej zawartość i zaniosłem do domu. Tam dokonałem selekcji. Wśród kilkudziesięciu prospektów reklamowych miejscowych firm były dwie gazety młodzieżowe wraz z druczkami zachęcającymi do ich prenumeraty.

Gdy tego wieczora położyłem się spać w bibliotece mogłem przed zaśnięciem patrzeć w niebo. Słońce nie zaszło. Biała noc. Delikatny półmrok trwał może godzinę. Na niebie nie było ani jednej chmurki. Miałem w duszy cudowny spokój.

5 lipca wtorek Bodo Norge.

Ranek dnia tego zastał mnie na dachu domu, gdzie zajmowałem się dość dziwnym i w sumie nie bardzo sensownym zajęciem, jakim było naciąganie papy na szkielet dachu, tak, aby tworzyła coś w rodzaju namiotu. Po niebie sunęły niewielkie szare obłoczki i było dosyć wietrznie. Wewnątrz domu paliło się w piecu w kuchni i na kominku w bibliotece. Ponieważ niezrozumiałym dla mnie zrządzeniem losu kominek nie był połączony z przewodem kominowym a jego wylot znajdował się na strychu czułem się momentami jak w wędzarni. Ale ostatecznie nic w życiu nie przychodzi łatwo.

W dodatku patrząc w dół odczuwałem silne ataki lęku wysokości. Było to o tyle zrozumiałe, że szkielet dachu znajdował się w stanie niemalże rozsypki. Wszystkie łaty na których stawiałem nogi trzeszczały i uginały się. Skończyłem swoją pracę przed południem i zlazłem na ziemię. Zjadłem sobie małą namiastkę obiadu. Nie chciało mi się gotować. Po posiłku poszedłem nad morze. Łaziłem po plaży bez specjalnego celu wygrzebując z wodorostów kawałki drewna, które wydawały mi się warte wysuszenia i zawieszenia na ścianie. (W końcu jednak wszystkie poszły na podpałkę).

Niespodziewanie znalazłem koński ząb. Siekacz. Wrzuciłem go obojętnie do kieszeni. Woda w morzu była bardzo zimna, ale mimo to rozebrałem się do kąpielówek i wskoczyłem. Dno opadało stromo, a ja słabo umiałem pływać. Pobiegałem trochę, aby się rozgrzać, a potem ubrałem się i wróciłem do domu. Robota czekała i nie było co się zasiadywać.

Zamontowałem w przystawkę krążek piły tarczowej i uruchomiłem wiertarkę. Już poprzedniego dnia wymierzyłem odległości pomiędzy belkami stropowymi i teraz zabrałem się za przycinanie desek tarcicy do odpowiedniej długości. Robota szła mi raźno, choć dwukrotnie piła zaklinowała się w materiale. Potem nawierciłem w deskach dziurki, aby łatwiej w nie wchodziły gwoździe. Sporo czasu zajęło mi wciągnięcie desek na piętro. Gdy wreszcie się z tym uporałem była prawie szósta wieczorem.

Nieludzko umęczony siadłem przed domem i oddałem się rozmyślaniom. Zajączek światła odbitego od czegoś wolno przesunął się po ziemi koło mnie. Zastygłem w bezruchu. Zajączek nie był jednolity, składał się z pasków jaśniejszych i ciemniejszych ułożonych koncentrycznie. Zacząłem wyobrażać sobie od czego też mógł powstać. Wolniutko uniosłem głowę i rozejrzałem się po okolicy. Zbadałem położenie słońca. Światło odbiło się od czegoś na skałach na prawo od domu. Przeszukiwałem je przez chwilę wzrokiem i spostrzegłem to. W szczelinie między dwoma odłamami skalnymi tkwił obiektyw teleskopu, za pomocą którego ktoś mnie obserwował. Gdyby nie przypadek nigdy nie zdołałbym tego zauważyć. Zacząłem się zastanawiać. Jeśli moje obserwacje poczynione przy ognisku wiązały się z obecnością tego nieznanego obserwatora, a mogłem przypuszczać, że wiązały się, to byłem od kilku dni obserwowany. Być może nawet od chwili przyjazdu. Intencje szpiega były mi nie znane. Mógł prowadzić obserwację celem dokonania napadu, ale po co w takim razie zwlekałby tak długo? Nie, on miał inne plany. Co też powiedział Dae Glorssen? Coś o tym, żebym nie wariował, że będę pod kontrolą? Czy to facet od niego siedział tam na górze? Pomacałem pistolet tkwiący w kieszeni. Jeśli coś knuł to mogło go czekać niemiłe rozczarowanie. Odpocząwszy zabrałem się za przybijanie desek na strychu. Szło mi to dosyć wolno, byłem bardzo zmęczony. Około dziesiątej wieczorem, gdy właśnie miałem zamiar skończyć na dzisiaj usłyszałem złowróżbne bębnienie kropli deszczu w papę.

-Do licha - powiedziałem sam do siebie. - Trzeba zabezpieczyć dom przed deszczem.

Był to pomysł i dobry i niewykonalny zarazem. Nie miałem jak zakryć wszystkich szpar w ścianach, a biorąc pod uwagę, że deszcz zacinał musiałem się spodziewać kałuż na podłodze parteru. Przełożyłem książki na stół, co zajęło mi godzinę, a potem wciągnąłem sobie zrolowany dywan na piętro, gdzie było zupełnie sucho i miło. Potem zgasiłem światło i ułożyłem się spać. Nie udawało mi się zasnąć przez bardzo długi okres czasu. Wiatr wył w kominie, a na papie deszcz wybijał swoje werble. Pod wpływem uderzeń wiatru dom jęczał i trzeszczał. W wiązaniach dachu ożywiły się jakieś robaczki. Do tego morze wściekle szturmowało skałę na której stał mój dom. Od czasu do czasu uderzał piorun, raz dalej, a raz bliżej. Burza krążyła. Wreszcie zapadłem w sen. I oczywiście od razu przyśnił mi się koszmar. Śniło mi się, że się obudziłem i leżałem na zrolowanym dywanie. Obok dywanu paliła się lampa naftowa, a kawałek dalej stało krzesło na którym siedział jakiś człowiek. Krzesło stało na podłodze, w miejscu w którym w rzeczywistym świecie nie zdążyłem jej jeszcze położyć.

-Poznajesz mnie? - zapytał.

-Nie.

Było zbyt ciemno. Gość wykonał ruch ręką i lampa zaświeciła jaśniej. Nadal nie mogłem go poznać. Lampa zgasła a ja czułem, że on nadal jest tam, w ciemnościach.

*

Zatrzymali się na noc w niewielkim motelu. Semen wypił kieliszek koniaku i rozłożył na kolanach magazyn "Lancet". Łucja wzięła prysznic i przebrana w dres siadła na sąsiednim fotelu.

-Nadal nie wszystko jest dla mnie jasne - powiedziała.

Odłożył pismo.

-Co chciałabyś wiedzieć? -zapytał.

-Czy jestem ...kosmitką?

Westchnął ciężko.

-Skąd mogę wiedzieć? - zapytał bezradnie. - Badaliśmy twoje DNA. Wszystkie geny wydają się być ziemskie. Ale złożone zostały do kupy tak perfekcyjnie, że nie sądzę... My nie mieliśmy wystarczającej technologii. I nigdy nie będziemy mieli. Wygląda to tak, jakby ktoś wziął wzorzec z homo sapiens i uzupełnił go przypadkowo dobranymi cechami różnych zwierząt, które wpadły mu w ręce. Masz znakomity węch. Gdybyś trochę nad tym popracowała pewnie zdołałabyś tropić ludzi po śladach. Masz kocie źrenice. Widzisz w ciemności prawie tak dobrze jak w dzień.

-A wmawiali mi, że klinowaty kształ źrenic, spowodowany jest kataraktą.

-Tak myśleliśmy początkowo. Masz dwuwarstwową powiekę, zupełnie jak koń. Słabo odkłada ci się tkanka tłuszczowa. Organizm przerabia wszystko na mięśnie. Prawdopodobnie możesz znacznie wytracić temperaturę ciała i zapaść w coś w rodzaju snu zimowego.

-To by tłumaczyło senność na mrozie...

Nalał sobie drugi kieliszek.

-Są inni? - zapytała.

-Byli. Przechwyciliśmy po wojnie część dokumentacji doktora Sigridsena, zbrodniarza wojennego z Sachsenhausen. Prowadził eksperymenty na kimś... Pewne szczegóły wskazują, że była to istota twojego gatunku. Eqoidae Edoni. Nie doszedł praktycznie do żadnych wniosków. Wpadł niestety w ręce Amerykańców a nie nasze. Może tu w USA kontynuował swoje doświadczenia.

Cisnął szklankę z koniakiem do kominka. Alkohol buchnął błękitnym płomieniem.

6 lipca środa.

Obudziłem się nawet w niezłym nastroju. Zszedłem na parter i napaliłem w obydwu piecach. Deski podłogi zawilgły paskudnie zwłaszcza koło ścian, które też były mokre. Na dworze wył wiatr. Z rupieciarni przyniosłem sobie lampę naftową. Potrząsnąłem nią. Zachlupotało. Podniosłem klosz i zapaliłem knot. Płomyk zapełgał i przygasł. Przechyliłem lampę, aby nafta trochę go zmoczyła.

Niestety, ignorancja mści się. Z otworu nic nie wyciekało, więc potrząsnąłem lampą trzymając ją przechyloną. Zachlupotało i momentalnie strzelił płomień. Oczywiście upuściłem ją ratując ręce przed spaleniem. Po chwili paliła się już podłoga. Kopnąłem lampę do kominka i zdarłszy z siebie kurtkę zadusiłem ogień. To znaczy prawie zadusiłem. Podłoga przestała się palić, za to moja kurtka chajcowała się jak diabelski płaszcz. Wybiegłem z nią przed dom i wrzuciłem ją do morza. Na szczęście w lampie musiało być tylko trochę zwietrzałej nafty na dnie, bo gdy wróciłem już wygasła. Tak oto stanąłem przed koniecznością udania się do miasta po nową kurtkę. Najpierw jednak postanowiłem zjeść śniadanie. Deszcz ciągle padał. Wdrapałem się na strych i siadłem na podłodze. Nogi zwiesiłem na dół. Deszcz bił w papę nad moją głową. Kopnięciem pozbyłem się butów. Spadły na parter. Zamyśliłem się. Spotkałem w życiu kilku lekarzy. Wszyscy zgodnie twierdzili, że amnezja taka jak moja mija.

-Paczenko - powiedziałem w przestrzeń. - Tomasz Paczenko.

Nic mi to nie pomogło.

-Paweł Norwicki - rzuciłem w przestrzeń.

Nazwisko to obudziło w moim mózgu jakieś echa. Ulotne ale jednak. Z kieszeni wyjąłem fotografię faceta którego zastrzelili. Wyjąłem lusterko. Porównałem jego twarz z moją. Był podobny. Miał takie same klinowate kocie źrenice. Pewnie katarakta.

-Ojciec? - zastanowiłem się.

Miałem wtedy dziesięć lat. Powiedzmy, że mój ojciec mógłby mieć wówczas trzydzieści. Człowiek ze zdjęcia miał najwyżej dwadzieścia pięć. Brat, albo młody stryjek. Wujek? Odłożyłem zdjęcie. Deszcz już trochę zelżał.

Poszedłem do stojącego w lesie statku i pogrzebawszy w jego wnętrzu odnalazłem kawał starej sieci. Wygotowałem go w garnku, aby pozbawić go rybiego zapachu i szarego koloru. Jedno i drugie zeszło tylko do połowy. Z czterech desek zbiłem ramę i naciągnąłem sieć na tą konstrukcję. Deski na strychu były bardzo twarde i należało mi się wygodne łóżko. Wprawdzie jak się przekonałem to co zrobiłem nie było specjalnie wygodne, łóżka też nie przypominało, ale nie miałem czasu o tym myśleć. Do późna w nocy pracowałem i udało mi się pokryć podłogą większą część strychu, zanim zmęczenie zmusiło mnie do zaprzestania wysiłków.

7 lipca czwartek.

Na kartce wyrwanej z zeszytu, niewyraźnym charakterem pisma Dae Glorssen zanotował następującą informację:

"Zgłosić się do Gunnara Ahsensona (pseudo Teufel), Hogre Elementar Larovek 46 Ibsengatta. 7 lipca godzina dziesiąta."

Krótko sucho i bez dodatkowych wyjaśnień. Ale wiedziałem o co chodzi. Tacy jak ja czują szkołę na kilometr. O wyznaczonej godzinie pojawiłem się na miejscu. Szkoła stała w pewnym oddaleniu od ulicy. Był to trzypiętrowy murowany budynek. Otaczały go srebrne świerki. Znowu miałem potwornie wyczulony węch. W dodatku raziło mnie słońce. Podszedłem do drzwi i nacisnąłem ostrożnie klamkę. Nie ustąpiły.

-Zamknięte - powiedział ktoś cicho.

Obejrzałem się. Dwa metry od wejścia na ławeczce pod rozłożystym świerkiem siedziała dziewczyna. Ubrana była w jeansy, skórzaną kurtkę, na nogach miała mokasyny, a na głowie koszmarny kapelusz ze skóry. Widząc, że na nią patrzę zsunęła go do tyłu. Nie była bardzo ładna. Miała wystające kości policzkowe, ciemne oczy o ładnym wykroju, oraz ciemnobrązowe włosy. Wyglądała sympatycznie. Poczynienie tych wszystkich obserwacji zajęło mi zaledwie kilka sekund. Mimo że siedziała ode mnie dobre cztery metry poczułem jej zapach - delikatną mieszaninę potu i dezodorantu.

-Dziękuję - odpowiedziałem.

Uśmiechnęła się lekko.

-Ty jesteś tym amerykaninem z Utah, który mieszka w domu starego Johna Wargelanda?

-Nie.

Popatrzyła na mnie uważnie.

-Nie jesteś amerykaninem - stwierdziła. - Oni zupełnie inaczej - zrobiła w powietrzu dziwny gest, jak gdyby usiłowała coś obrysować.

-Jestem Tomasz Paczenko - nazwisko w moich ustach zabrzmiało jakby fałszywie.

Nadal czułem się Pawłem Koćko.

-Brat opowiadał mi o tobie. Jestem Ingrid. Ingrid Roslin.

-A skąd u niego te informacje?

Znowu zrobiła ręką nieokreślony gest.

-On jest strażnikiem łowieckim.

Nic mi to nie wyjaśniło.

-Widział cię wczoraj jak naciągałeś papę na dach.

-Co to za miejsce?

-To dobra szkoła. Prywatna, bardzo wysoki poziom, zupełnie co innego niż normalne szkoły. C, którzy tu uczęszczają idą później na uniwersytety, i inne wyższe uczelnie. Mój brat też ją ukończył.

Doszedłem do wniosku, że dziewczyna ma dwu braci. Jeden ukończył tą budę i studiował a drugi nie ukończył i został strażnikiem łowieckim.

-Lubię się uczyć. Myślę, że też sobie poradzę.

-Masz rodzeństwo?

-Nie.

-Mój tata jest weterynarzem. W Geitvagan. Wiesz, gdzie to jest?

-Na północ od mojego domu. Cztery kilometry?

-Sześć. Jesteśmy sąsiadami. Masz zwierzęta?

-Jakie zwierzęta?

-Psa, może kota?

-Nie. Zaraz, mam kota. Przybłąkał się. Taki szary. Czyżby nie wolno było tu mieć kota bez obroży?

-Udomowiłeś go, to dobrze. Wiesz do obowiązków strażników łowieckich należy zabijanie zdziczałych kotów. Przynoszą duże szkody w lesie. Zakłócają równowagę ekologiczną. Ale jeśli teraz jest twój to nic mu się nie stanie.

-Przekażesz swojemu bratu wyrazy szacunku ode mnie i poprosisz go, aby w miarę możliwości nie zabijał go?

Uśmiechnęła się. Doszedłem do wniosku, że to na skutek mojej wypowiedzi. Z pewnością pakowałem sporo błędów gramatycznych, ale to się dotrze. Męczyła mnie ta rozmowa.

-On już pewnie wie. Ale powiedzieć mu mogę.

-Będę ci wdzięczny.

-Mojemu bratu przysługuje służbowy koń, ale on nie stara się o to.

Nagle urwała i skrzywiła się. Od strony furtki nadchodził jakiś facet. Facet był dość stary, wysoki, miał na sobie marynarkę ozdobioną kilkoma szmatkami takimi od orderów. Na jego twarzy malowały się wyraźnie jego cechy charakteru. Musiał być złośliwy, surowy i mieć stalową wolę.

-Dyrektor - szepnęła.

Facet stanął koło nas i obrzucił mnie taksującym spojrzeniem. Wstałem dla okazania szacunku, choć on tego chyba nawet nie zauważył. Jeśli w ogóle zrozumiał ten gest.

-Thomas Patzychenko - wycedził. - Ciekawe, ciekawe.

Zrobił ręką ruch w stronę drzwi. Weszliśmy do wnętrza. Otworzył kolejne drzwi i weszliśmy do dziwnego pokoju. Musiał to być jego gabinet. Pokój urządzony był zupełnie bez smaku i wyobraźni. Koło wejścia wisiała plątanina rogów reniferów tworząca wieszak. Na ścianie wisiało kilka portretów najwyraźniej najwybitniejszych absolwentów. Pośrodku królowało wielkie biurko, na którym stał komputer i dwa telefony, oraz piętrzyły się masy papieru. Pod ścianą stał stolik. Dyrektor nie bawił się w długie powitania.

-Ty tu - wskazał mi ręką stolik. - Możesz tym razem usiąść. Potem nie. Tu uczniowie stoją.

Otworzył szufladę i wydobył niej plik jakichś papierów. Rzucił je zręcznie w moją stronę. Złapałem je w powietrzu i udało mi się ich nie upuścić. Za nimi cisnął długopis.

-Wypełnij - polecił.

Usiadłem i rozłożyłem je przed sobą. Cisza za moimi plecami stała się denerwująca. Obejrzałem się. Gunar stał wsparty o biurko i świdrował nieszczęsną dziewczynę wzrokiem, a potem nabrał w płuca haust powietrza i zaczął się na nią wydzierać, aż przykro było słuchać. Rozumiałem piąte przez dziesiąte. Mówił coś na temat dobrego imienia szkoły i dalej w tym guście. Wypełniłem ankietę personalną. Wśród papierów leżała kartka z pytaniem czy wyrażam zgodę na objęcie mnie eksternistycznym trybem nauki. To mi coś mówiło, ale niezbyt wiedziałem, co.

-Mogę prosić o wyjaśnienia? - zapytałem wykorzystując przerwę w krzykach. Lekko go zatkało.

-O co chodzi? - zapytał

Podałem mu kartkę.

-Będziesz przychodził do szkoły raz w tygodniu, aby zdać przerobiony i przyswojony materiał - wyjaśnił. - Nie znając jeszcze dobrze norweskiego działałbyś hamująco na pracę całej klasy. Rozumiesz?

-Rozumieć!

Podpisałem z autentyczną radością. Taki układ bardzo mi się spodobał. Pomyślałem sobie, że będę mógł wykorzystać w pełni możliwości mojego umysłu. Tak się bowiem dziwnie składało, że zapał do nauki miałem zazwyczaj między dziesiątą wieczorem a pierwszą w nocy. Rankami zaś lubiłem sobie pospać. Skończyłem pisać i oddałem wszystkie papiery dyrektorowi. Nie czytając przybił na nich pieczątki i obojętnie wrzucił je do szuflady.

-To wszystko - powiedział wręczając mi kartkę.

-Poczekaj - szepnęła Ingrid.

Nie zrozumiałem o co jej chodzi. Dyrektor gestem wskazał mi drzwi. Wyszedłem. Siadłem przed szkołą na ławce i popatrzyłem na kartkę. Jej treść nie była specjalnie ciekawa. Nazwisko Hilding Ulv, oraz data i godzina. Nie czekałem długo. Dziewczyna wybiegła ze szkoły. Była okropnie zdenerwowana.

-Dziękuję, że zaczekałeś - powiedziała.

-Dla mnie żaden kłopot.

W tym momencie dyrektor wybiegł ze szkoły.

-Jeszcze tu jesteście? - ryknął.

A potem zdjął z nogi but i zamachnął się. Zwialiśmy. Przystanęliśmy za rogiem ciężko dysząc.

-Czy on zawsze jest taki miły? - zapytałem.

-Przed wojną był podobno całkiem sympatyczny. Tyle tylko, że w czasie wojny postanowił zostać bohaterem narodowym i udało mu się.

-Mogę prosić o dodatkowe wyjaśnienia?

-Aha. Ty jesteś Polakiem, tak?

-Tak.

-Mieliście dobrze rozwiniętą partyzantkę. U nas partyzantów było mało. A w Bodo nie było ich wcale. On był jedynym miejscowym partyzantem. Zastrzelił kilku bardzo ważnych Niemców, zestrzelił samolot i spalił dwa kutry pościgowe. Ma dużo orderów. Niemcy go złapali i wieźli do Oslo, ale po drodze odbili go Rosjanie.

-Armia Czerwona? Tutaj?

-Nie, zupełnie nie. Wiesz, na południu gdzieś mieszka trochę emigrantów. W czasie wojny chcieli ich wymordować i oni uciekli w góry. Mam o tym książkę.

-Pozwolisz się odprowadzić?

-Możemy pójść razem twoją drogą. Dawno już nie byłam w tamtych stronach, a tamtędy też mogę dojść do siebie. To stara droga do Geitvagan.

-A nowa droga?

-Nowa droga, tak właściwie to wcale nie jest nowa, bo ma już z siedemdziesiąt lat, biegnie o ponad kilometr od brzegu morza. Omija górę. To teraz wyasfaltowana szosa. Normalnie wsiadam sobie w autobus i jadę te sześć kilometrów. A na co dzień, gdy muszę dojechać, to mam rower.

-A zimą?

-Zimą będziesz miał problemy. Czasami leży tu nawet do półtora metra śniegu.

-Półtora metra - szepnąłem w rozmarzeniu.

-Będziesz musiał kupić sobie narty, albo rakiety śnieżne.

-Kupię. Co jeszcze może mnie spotkać?

-No cóż. Będzie zimno. Totalnie zimno. Nocami może być nawet trzydzieści stopni mrozu.

-Nas w Polsce uczyli w szkole, że klimat tutaj podlega ogrzaniu przez Golstfrom i że średnie temperatury kształtują się tu na granicy pięciu stopni mrozu...

-Owszem, bywają odwilże, ale rzadko. Z reguły to trzyma nielichy mróz, a woda w morzu nie zamarza głównie dlatego, że zawiera zbyt dużo soli. Może niezupełnie tak. Woda w morzu zamarza, ale w trochę inny sposób. Przypływ nanosi dużo kry, która zbija się w jednolite pole lodowe... Rozumiesz?

-Tak, mów dalej.

-Potem odpływ rozbija ją z powrotem na kawałki. Twój dom stoi zbyt blisko morza.

-Dlaczego? Jego położenie bardzo mi się podoba...

-Będziesz miał kłopoty, kilku różnych rodzajów. Po pierwsze od fiordu ciągnie chłodem.

-To chyba miło. Jest przewiew...

-W lecie tak, ale zimą będziesz z tego niezadowolony.

-Rozumiem.

-Do tego morze podczas sztormów może ochlapywać ci ścianę frontową. Drewno będzie gniło.

-Już gnije.

-W zimie będzie tam lodowa skorupa. Lód bardzo niszczy drewno.

-Pomyślę i nad tym. Kto dawniej mieszkał w tym domu?

-Ostatnio był naszą własnością. Tato kupił go w ramach lokowania oszczędności.

-Hm?

-To była dobra lokata. Nabył to kilka lat temu za psie pieniądze, a przed kilku tygodniami przyjechał tu taki dziwny facet z Tromso i kupił ją za całkiem sporą sumkę.

-Obejrzał przed kupieniem?

-Tak. Był zachwycony. Szukał właśnie czegoś takiego. W wiejskim stylu, jak powiedział. Mało mu oczy nie wypadły z zachwytu.

-Ach tak - uśmiechnąłem się do swoich myśli.

-Wybacz głupie pytanie, to nie był twój tata?

-Nie, nie wiem kto to był. Może Derek Tomatow?

-Ach tak. Zapamiętaj. Jestem Ingrid. Ingrid Roslin. Jeśli dojdziesz do wniosku, że jestem ci potrzebna to możesz mnie poszukać w Geitvagan. Zapytasz o dom weterynarza i każdy ci pokaże. Ale lepiej nie pytaj tych, którzy są w twoim wieku. Mamy deficyt dziewcząt i mogłoby się to skończyć w paskudny sposób.

-Nie lubią konkurencji?

-Dokładnie tak. Ach i jeszcze jedno. Gdzieś tu w okolicy spędza wakacje taka przyjezdna hołota. Niemcy. Mogą być niebezpieczni. Były już na nich skargi.

-Co zrobili?

-Alkoholizm, narkotyki i zdaje się napadli kogoś i pobili.

-Dziękuję za ostrzeżenia.

-Nie ma problemu. Odwiedzę cię któregoś dnia.

-Będzie mi bardzo miło.

Skręciła w stronę przystanku, a ja poszedłem prosto. W skrzynce siedział telegram i list. Nic w domu nie wskazywało na to, by ktokolwiek składał mi wizytę. Usiadłem w bibliotece i oddałem się lekturze. Na początek zająłem się telegramem. Był dość lakoniczny w treści.

"WITAJ W NORWEGII STOP SERGIEJ ORLOV"

Nie znałem żadnego Orlova ani Orłowa. Wzruszyłem ramionami.

-Na zdrowie - powiedziałem w przestrzeń.

Drugi list był pocztówką z Tromso. Na pocztówce napisano piękną kaligraficzną cyrylicą poufną informację:

"Każdy twój krok jest śledzony przez faceta nazwiskiem Sven Roslin. Ma przysyłać codziennie raporty. Uważaj.

Paweł Norwicki

Aha. To po to ma się przyjaciół.

-Świnia - powiedziałem pod adresem Ingrid.

Ale prawdę mówiąc nie myślałem tak. Dała mi tak wiele aluzji, że właściwie powinienem się był sam wszystkiego domyślić. Ale tak to już bywa. Przejadłem małe drugie śniadanie. Potem przez kilka godzin przybijałem podłogę ma strychu. Nie dałem rady skończyć. Zanadto się zmęczyłem. Zostało około metra, gdy ręce odmówiły mi posłuszeństwa. Zjadłem kolację. Mleko z miski kota zniknęło, więc nalałem mu następną porcję. Po kolacji wlazłem na strych i uwaliłem się spać. Przyśniła mi się moja wychowawczyni z podstawówki, niejaka pani Pszczółka.

-Niech ci się nie wydaje, że znasz rosyjski - powiedziała. - Przepiszesz za karę sto razy wiersz Majakowskiego o Feliksie Dzierżyńskim.

Na szczęście to był tylko sen.

8 lipca piątek.

Rano przyjechał facet z cegłami żaroodpornymi. Cegły przysłał Dae Glorssen, co było miłe z jego strony. Zawlokłem je na swoją działkę, co zajęło mi sporo czasu.

Posiedziałem przez chwilę na brzegu morza wpatrując się w zielonkawe fale. Nagle naszła mnie fala jakiegoś takiego zniechęcenia. Morze... Spędzę nad nim cały rok, a nawet kilka lat. Przyjdzie jesień. Wiatry przewieją dom na wylot. Potem nadejdzie zima. Mróz ściśnie wszystko razem w swoim lodowatym uścisku. A potem przyjdzie wiosna i to co trzymało się razem rozsypie się na kawałki. Z całego tego kurnika zostaną trociny. Po prostu trociny. Ale ja już tego nie zobaczę. Jesienne wiatry zerwą papę z dachu i pierwszy śnieg zamrozi mnie na śmierć.

Wycofałem się do lasu. Z niedużej brzózki urwałem gałązkę pokrytą zielonymi listkami i położywszy się na plecach w mchu, zacząłem skubać ją zębami. Przyzwyczaiłem się już do swojego wyczulonego węchu. Pożarłem gałązkę. Zamyśliłem się. Zawsze lubiłem żuć gałązki i trawki. Ostatnio popadłem niemal w nałóg.

Poderwałem się i wszedłem do środka. Nie mogłem się zasiadywać. W ciągu godziny dokończyłem kładzenie podłogi i zabrałem się za pokrywanie jej lakierem. Szło mi to szybko, tyle tylko, że gdzieś koło połowy zabrakło lakieru a w dodatku potwornie mnie zemdliło. W głowie mi się kręciło. Zatrułem się widać wyziewami tego świństwa. Zbiegłem na parter i wybiegłem przed dom. Stanąłem nad skarpą i zwymiotowałem prosto w fale. Potem usiadłem i potrząsnąłem kilkakrotnie głową. Przed oczyma latały mi mroczki.

-Oddychaj głęboko - polecił mi jakiś głos. - Musisz pozbyć się związków azotu z krwi. Organizm wydali w ciągu godziny, ale musisz zwiększyć wymianę gazową z otoczeniem.

Odwróciłem się gwałtownie. Za mną w cieniu pierwszych drzew stał Sven Roslin. Poznałem od razu. Był uderzająco podobny do swojej siostry. Musiał mieć jakieś dwadzieścia dwa, może dwadzieścia trzy lata. Ubrany był w jeansową kurtkę rozpiętą z przodu, bo dzień był ciepły. Na piersi miał przypięty identyfikator.

-Kim pan jest? - zapytałem ostrożnie.

-Jestem tu strażnikiem łowieckim - wyjaśnił. - Przechodziłem właśnie obok.

-Rad jestem z wizyty - powiedziałem.

-Nierozsądnie jest tak lakierować bez zapewnienia sobie należytej wentylacji.

Przechodził obok i poczuł woń lakieru? Musiałby mieć węch znacznie lepszy niż mój.

-Ma pan rację.

-Trzeba uważać. Lepiej użyć farb silikonowych, którymi maluje się łatwiej i bezpieczniej...

-Mam jeszcze jedna prośbę, ale nie wiem, czy uda mi się wyrazić ją po norwesku w wystarczająco kulturalny sposób, a nie chciałbym pana urazić...

-Tak?

-Gdyby w swoim raporcie, wysyłanym hrabiemu mógł pan pominąć ten przykry wypadek... - gestem ręki dałem mu do zrozumienia, że chodzi mi o lakierowanie.

Aż przysiadł. A potem zaczął myśleć.

-Wykluczam moją siostrę jako źródło informacji więc skąd..?

-Dedukcja. Już w pierwszych dniach pobytu zauważyłem, że jestem śledzony. Ktoś grzebał w dole, w którym paliłem renifera.

-Tak to ja.

-Wydało mi się logiczne, ze hrabia, który kontrolował mnie w Polsce przez dyrektora mojego domu dziecka, tu także znajdzie sobie odpowiedniego szpiega. Skoro istnieje ktoś kto mnie śledzi, prawdopodobnie przekazuje wyniki swoich obserwacji na piśmie.

-No cóż. Nie spodziewałem się dekonspiracji. I co my teraz zrobimy?

-Och to zupełnie proste. Mogę udawać, że o niczym nie wiem.

-Hm?

-Właściwie to jest mi obojętne, czy ktoś mnie śledzi, czy nie. Nie zamierzam tu pić, palić ani zażywać narkotyków, więc nic co robię nie powinno niepokoić hrabiego.

Roześmiał się i z trudem tylko zdołał się opanować.

-W takim razie wypada nam życzyć sobie owocnej współpracy - powiedział, a ja już wiedziałem, że udało mi się go oswoić

-Napijemy się herbaty, aby uczcić naszą znajomość? - zapytałem.

Coś w tym zdaniu pomerdałem, ale zrozumiał.

-Właściwie to jestem w pracy - powiedział, co musiało być zbliżone do polskiego pojęcia picia na służbie, - ale ostatecznie...

Poszliśmy do kuchni. Postawiłem na piecu garnek z wodą. Nie miałem czajnika. Za to miałem paczkę herbaty. Woń lakieru ulotniła się prawie całkowicie.

-Trochę tu surowo - powiedział szpieg omiatając wzrokiem puste i dziurawe ściany.

-Mam zamiar zrobić remont.

-Sam nie dasz rady.

-No właśnie. Miałem zapytać. Ponoć ma przyjechać jakiś przyjaciel, którego nigdy na oczy nie widziałem. Nie orientuje się pan kiedy?

Kiwnął głową ze zrozumieniem. Potem wydobył z kieszeni zwitek kartek i zajrzał do środka.

-Nie podali daty - stwierdził. - Mam tu zapisane, że nie pijasz herbaty - zauważył.

-To prawda. Uważam, że herbata to trucizna, ale dla towarzystwa...

Wypiliśmy. Herbata nieszczególnie mi smakowała, widać odzwyczaiłem się.

-Będziesz się uczył w tej samej szkole co moja siostra? - upewnił się.

-Tak. Eksternistycznie.

-Z kim?

-Uczyć mnie będzie niejaki Hilding Ulv

-Niedobrze.

-Dlaczego?

-Mnie też uczył kilka lat temu. Ten facet to wariat.

-Może kumpel dyrektora?

Źle sformułowałem.

-No niezupełnie. Oni obaj są wariatami.

Nie zrozumiałem go zbyt dobrze.

-W czym się objawia to, że Ulv jest wariatem? - zapytałem.

-Gdy trafia na tępego ucznia, to wszystko jest w porządku. Wywala go ze szkoły i po problemie. Ale jeśli trafi na trochę inteligentniejszego, to stara się zrobić z niego geniusza, a to się zazwyczaj źle kończy.

Z dwojga złego wolałem już jak robiono ze mnie na siłę geniusza niż gdy starano się nagiąć mnie do średniej klasowej.

-A co chcesz wiedzieć? Ja nie mogę ci powiedzieć za dużo. Zresztą sam wiem niewiele. Tyle tylko, że straciłeś pamięć.

-Tylko jedno. Czy Hrabia Derek jest moim ojcem?

Popatrzył na mnie uważnie.

-Nie, nie sądzę. Zupełnie nie jesteście do siebie podobni. Zresztą, gdy mnie werbował do tej roboty, nie mówił mi zbyt wiele. Tyle tylko, że jesteś z domu dziecka.

-Czuję brak informacji. Potrzebuję dużo ogólnych informacji. To miejsce różni się bardzo od wszystkich, w których dawniej mieszkałem.

-Pytaj może w miarę jak będą się pojawiały problemy.

-Jak mogę pana znaleźć?

-Zawołaj.

Wygadał się i nawet nie zauważył. W domu był podsłuch! Ale miałem to gdzieś. Pożegnał się i poszedł w diabły. Na zdrowie. Wieczorem poszedłem nad morze. Potrzebowałem odrobinę przestrzeni. No i oczywiście łyk świeżego powietrza też był nie do pogardzenia. Usiadłem sobie na kamieniu i zamyśliłem się. Było ciepło miło, fale szumiały jednostajnie. Ale czegoś mi brakowało. Może szarej betonowej pustyni Warszawy. A może po prostu towarzystwa. Ja, który zawsze trzymałem się trochę na uboczu, zapragnąłem teraz mieć kogoś, z kim mógłbym otwarcie pogadać. I po polsku. Tajemniczego przyjaciela doczepionego na siłę przez pomysłowego hrabiego. O moje nogi otarło się coś futrzanego. Kotka. Schyliłem się i podniosłem ją z ziemi. Trochę się opierała ale potem przestała się bronić.

-Tak jest zawsze - powiedziałem w przestrzeń, - łapiesz, to się opiera a potem ty głaszczesz i już...

Kotka mruczała.

-Złapać to nie sztuka - powiedziałem sam do siebie. - Znacznie trudniejsze jest to głaskanie. A potem trzeba uważać, żeby nie zwiało.

Kotka zwiała. Wywinęła się i uciekła w chwili, gdy prawie była oswojona. Nie uciekła całkiem. Zatrzymała się niedaleko i mruczała. Usiadłem i obojętnie wpatrzyłem się w przestrzeń. Wróciła i znowu zaczęła się o mnie ocierać. Schyliłem się, aby ją podnieść. Odskoczyła.

-Wszystko dla zwycięzcy - powiedziałem w przestrzeń. - Albo poddajesz się zupełnie, albo poszukaj innego pachołka do głaskania.

Obraziła się widocznie, bo więcej do mnie nie podchodziła. Siadła niedaleko i czyściła sobie futerko. Roześmiałem się cicho. Nie mogła się obrazić. Mówiłem po polsku. Zresztą koty, w przeciwieństwie do koni, nie są wcale inteligentne. Ot takie futrzaki z żyłką łowiecką.

Przebłysk pamięci nadszedł niespodziewanie. Dwaj starzy mężczyźni siedzieli przy stole.

-Ten koń miał prawo zabić w obronie własnej - powiedział jeden z nich po polsku.

Patrzyłem na nich z dołu. Moja głowa na pewno nie wystawała ponad stół. Zacisnąłem skronie dłońmi, ale to już odchodziło.

Wróciłem do domu i wdrapałem się na strych. Spać położyłem się wcześnie. Białe noce wybijały mnie z rytmu dnia. Przyśniło mi się, że stałem przed biurkiem w niewielkim zacisznym gabinecie. Miałem na sobie mundur białogwardzisty. Za biurkiem siedział car

Mikołaj II.

-Sztylet patriarchy Nikona - powiedział w zadumie oglądając trzymaną w ręce relikwię. - Podobno nikt z jego właścicieli nie przeżył pięciu lat...

-Tak się mówi - powiedziałem.

-Może to tylko zabobony - szepnął sam do siebie, a potem dodał już głośniej. - Nominację i nagrodę otrzymasz na dniach.

-Ja nie dla nagrody wasza wysokość...

-Wiem, wiem - uśmiechnął się dobrodusznie - Idź się teraz zabawić. Za godzinę nowy rok.

-Nie zaszczycicie nas swoją obecnością wasza wysokość?

-Przyjdę.

Wyszedłem z gabinetu, składając uprzednio dworski ukłon. Na schodach spotkałem dziewczynę. Była bardzo ładna i w pierwszej chwili wydawało mi się, że znam ją skądś.

-Anzelm. Sława Bogu. Wróciłeś?

-Łesia. Jak miło cię widzieć.

-Chodź - pociągnęła mnie za sobą.

Weszliśmy do sali, w której był stół i można było siąść i jeść a przy stole siedziało kilku oficerów. Potem pociągnęła mnie do innej sali, gdzie tańczyliśmy. A potem w krótkiej przerwie stanąłem przed dużym lustrem. Pamięć wróciła mi. Znowu byłem Tomaszem Paczenką. A w lustrze odbijał się jakiś Anzelm. Odbicie było bardzo wyraźne, inaczej niż w snach, gdzie zazwyczaj niczemu nie można przyjrzeć się dokładnie. Ordery wiszące na mojej piersi były widoczne bardzo dokładnie, ze wszystkimi szczegółami. Twarz była dokładnie taka jak na fotografiach w albumie, który gdzieś kiedyś oglądałem.

-To nie jest sen - szepnąłem sam do siebie. - To jest realne!

A potem obudziłem się. Leżałem na niewygodnym jak diabli łóżku, a o papę nad moją głową bębnił deszcz. Zasnąłem natychmiast znowu, aby wrócić do pałacu na bal, ale oczywiście nie udało mi się.

9 lipca sobota

Obudziłem się z paskudnym uczuciem, że zapomniałem o czymś bardzo ważnym. Pamiętałem z detalami mój sen, to było jakoś z nim związane. Coś o czym zapomniałem? Doszedłem do wniosku, że może przypomnę sobie w ciągu dnia. Zjadłem skromniutkie śniadanko, a potem postanowiłem pobawić się w stolarza. Zmajstrowałem coś pośredniego między trumną a leżącą szafą, co szumnie nazwałem łóżkiem. Wyglądało lepiej niż konstrukcja wykonana poprzednio, ale później okazało się, że komfort wylegiwania się pozostał taki sam. Pomalowałem lakierem. Gdy było suche poszedłem na piętro i naciągnąłem na to sieć z poprzedniego łóżka. Jako materac była średnio wygodna, w dodatku jeszcze nie wywietrzała do końca. Wróciłem do kuchni. Deska koło drzwi pękła, gdy postawiłem na niej stopę. Wkurzyłem się jak diabli.

-Jak długo jeszcze wytrzymasz cholero? - zawyłem pod adresem podłogi a potem skoczyłem z rozmachem na jej środek.

I wtedy stała się okropna rzecz. Deski trzasnęły mi pod nogami i powstała wielka dziura w którą wpadłem. I to cały. Pod podłogą zamiast skalistego podłoża znajdowała się nieduża, a za to bardzo głęboka piwniczka wyrąbana w skale. W piwniczce stała woda.

Wpadłem w nią jak śliwka w kompot. Zanurzyłem się bardzo głęboko, ale nie dotarłem do dna. Zwinąłem się w kłębek i woda wyrzuciła mnie na powierzchnię. Po chwili zacząłem zapadać się z powrotem w głąb. Poruszyłem rękami i nagle uświadomiłem sobie, że płynę. Unoszę się w wodzie. A przecież nie umiałem pływać. Ostrożnie wyciągnąłem ciało. Woda wypchnęła mnie na powierzchnię. Lekkie ruchy wystarczyły by utrzymywać się na niej. I nagle przypomniałem sobie detal ze snu.

-Widziałem gdzieś album ze zdjęciami carskich oficerów - powiedziałem sam do siebie. - Gdzie to było?

Podłoga wisiała jakieś półtora metra nad moją głową. Spróbowałem doskoczyć do niej, ale woda nie dawała dobrego oparcia. Dopiero za piątym razem udało mi się złapać za krawędź dziury. Spróbowałem się podciągnąć, ale deska, której się uczepiłem złamała się pod moim ciężarem. Otrząsnąłem się i zacząłem badać miejsce swojego uwięzienia. Piwnica miała jakieś trzy na cztery metry przy niezbadanej głębokości. Nad głową miałem deski podłogi, wygniłe coniebądź od spodu i pokryte warstwą jakichś zwisających farfocli. Chyba starych pajęczyn.

Po środku podłogę podpierał solidny słup. Był dość blisko dziury, toteż wpadłem na pomysł, że mogę się po nim wdrapać na górę. Podpłynąłem do niego. Gdy jednak zacząłem się nań wspinać, co było bardzo trudne, w głębinie bardziej zgniła jego część pękła i zwaliłem się wraz z nim z powrotem do wody. Zakląłem cicho i podpłynąłem do ściany, w którą wbitych było kilka niemożliwie zardzewiałych klamer. W tym momencie ktoś wbiegł do kuchni.

-Uwaga! - krzyknąłem.

Po usunięciu słupa podłoga groziła zawaleniem się w każdej chwili.

-Gdzie ty? - dobiegł mnie głos Svena.

-W dziurze - wyjaśniłem.

Usłyszałem jego kroki, a potem nachylił się i zajrzał.

-Jasny gwint - powiedział.

-Wyciągniesz mnie?

-No nie wiem. Właściwie to miałem tylko obserwować i przekazywać spostrzeżenia. Ratowanie cię nie wchodzi w zakres moich obowiązków. Wybacz, to był żart. Masz jakąś linę?

-Kawał sznura jest w rupieciarni.

-To tam naprzeciwko, o ile się nie mylę? Wytrzymasz jeszcze chwilę?

-Tak. Mam tu klamry do włażenia, ale problem zasadza się w tym, że nie ma nad nimi klapy i ...

-Zaraz wracam.

Wybiegł i rzeczywiście po chwili wrócił. Zrzucił linę na dół. Złapałem się, aby wciągnąć się po niej na górę, ale nie udało mi się. Podłoga znowu się wykruszyła. Zresztą byłem zbyt słaby, aby móc się po niej podciągnąć.

-Nie da rady - powiedział wreszcie, gdy po raz kolejny zwaliłem się w wodę.

-Może przynieś drabinę.

-Jak się tu u ciebie wchodzi na strych?

-Z ostatniego pokoju - wyjaśniłem.

Zniknął razem z liną. Spróbowałem rozwalić podłogę nad klamrami, ale nie udało mi się. Usłyszałem odgłos odrywanego drewna gdzieś z góry. Popatrzyłem. Sven oderwał dwie deski i przerzucił linkę przez belkę stropową. Gdy jednak zbiegł na parter okazało się, że lina jest zbyt krótka, aby mógł wyciągnąć mnie tą metodą. Pobiegł do rupieciarni poszukać dłuższej a ja tym czasem waliłem pięścią w deski podłogi nad klamrami. Wreszcie udało mi się jedną wyłamać Z drugą poszło już łatwiej. Wrócił Sven z liną. Na widok mnie gramolącego się z nowego otworu tak jak gdyby troszkę zmarkotniał.

-Poradziłeś sobie. Zuch chłopak.

Stałem szczękając zębami.

-Brr - powiedziałem. - To były ekscytujące przeżycia.

-Powinieneś napić się grzanego piwa, bo się zaziębisz - poradził.

-Nie mam piwa.

-Przebierz się, a ja przyniosę.

-Ależ proszę sobie nie robić...

Ale jego już nie było. Przebrałem się stosownie do jego rady w suchy dres. Mój szpieg i niedoszły wybawca wrócił z piwem. Odrzuciłem jednak z miejsca jego propozycję, aby piwo podgrzać w garnku.

-Dlaczego nie? - zdziwił się. - Tak się to u nas pija. Taki mamy zwyczaj.

-Widzi pan panie Sven, w moim kraju do zwyczajów należy mieszanie piwa z wódką w proporcji jeden do jednego. Na szklankę piwa, szklankę okowity, dobrze zabełtać i chlu.

-Hmmm...

-A jak nie ma wódki to dodaje się kropli żołądkowych.

Użyłem błędnie polskiego idiomu w dosłownym tłumaczeniu.

-Lekarstwo na żołądek - domyślił się. - A po co?

-One zawierają dużo spirytusu. Dwie, a jeszcze lepiej trzy buteleczki. Żeby było mocniejsze.

-I wszyscy tak robią?

-Większość.

-A alkoholicy?

-Alkoholicy to zależy. Jak mają pieniądze to robią tak jak mówiłem. A jeśli nie mają pieniędzy, to kupują denaturat.

-Co to jest?

-Takie coś jak wasz spirytus techniczny, tyle tylko, że fioletowe albo niebieskie, a nie oliwkowozielone. Zapach ma dość podobny, tyle tylko, że mocniejszy i jest skażone metanolem, żeby się nie dało pić.

-Zaraz zaraz, przecież metanol to trucizna!

-Nasi pijaczkowie są uodpornieni. A jeśli nie ma akurat denaturatu, to można użyć wody brzozowej

-Co to jest?

-Takie coś jak woda kolońska, ale preparowane na soku brzozowym. Niezłe, jeśli chodzi o ilość procentów, ale potem odbija się fryzjerem.

-Skąd wiesz? - zaciekawił się. - Próbowałeś?

-Ja nie, ale w mojej klasie kilku to piło.

-Wcześnie. I co na to nauczyciele?

-Ich interesowało tylko to, co się działo w szkole. A i w to się specjalnie nie wgłębiali. W mojej klasie prawie wszyscy palili papierosy w ubikacji. Parę razy ich na tym przyłapano, ale żaden nie wyleciał.

-Komunizm - powiedział. - Wszyscy w komunizmie palą papierosy.

-Och to uogólnienie. Po rewolucji pojawiło się wielu nałogowych palaczy, bo tytoń zmniejszał nieco uczucie głodu, no i nieco łatwiej go było kupić. Od tego wzięła się moda. Zresztą młodzież pali dla szpanu. Przynajmniej na początku.

-Jaki ma sens palenie i picie?

-Nie wiem, dlatego na wszelki wypadek nie robię ani jednego, ani drugiego.

-Słuchaj no wracając do tego niebieskiego...

-Denaturatu?

-Tak. Jak to możliwe, żeby się nie potruli?

-Na początku pijają go trochę przedestylowanego - wyjaśniłem usłużnie. - Bierze się bułkę, odcina górę i przelewa go przez nią. Wycieka dołem prawie czysty.

-Straszne.

-Są jeszcze inne metody. Można wrzucić do środka surowego kartofla. Ale to ściąga tylko barwnik. Żeby było mniej szkodliwe można go przecedzić przez skórkę od... - zabrało mi słowa.

Pstryknąłem palcami w powietrzu usiłując sobie przypomnieć odpowiednie słowa.

-Od chleba, od bułki? - podpowiedział.

-Od ciemnobrązowego chleba - wyjaśniłem najlepiej jak umiałem.

-To coś pomaga?

-Podobno tak. Sam widziałem kiedyś trzech pijaczków. Siedzieli na murku i pili denaturat. Mieli jedną butelkę i jedną skórkę, którą podawali sobie nawzajem.

Sven wyglądał, jak gdyby go zemdliło.

-Niemożliwe.

-Widziałem to na własne oczy. Do tego jeszcze oczywiście dochodzi bimber.

-Bimber? - zapytał ostrożnie. Użyłem oczywiście polskiego słowa.

-Spirytus produkowany w domu - wyjaśniłem

-Ach. Tak. U nas też to się pojawiło, ale tylko w dużych ośrodkach przemysłowych na południu kraju.

-U nas to cała plaga. Cała nielegalna gałąź gospodarki narodowej.

-A z czego wy to robicie?

-Ze wszystkiego, co tylko się da. Jabłka, gruszki, buraki, kartofle, cukier, melasa, miód... Mogę wymieniać choćby do jutra, ale trochę mi brakuje słownictwa.

Dopiłem piwa. Poczułem, że przydałoby się coś mocniejszego, ale odrzuciłem od siebie tą myśl. Nie chciałem popaść w alkoholizm.

-Czy Bodo jest miastem o tradycjach hanseatyckich? - zadałem pytanie nurtujące mnie od jakiegoś czasu.

-Nie, zostało założone w 1816 roku, ale z tego okresu nie zachowało się wiele. W 1940 mieliśmy paskudny nalot dywanowy, który obrócił w perzynę większość zabytkowych budowli. Za to w Geitvagan jest bardzo stary grób marynarzy. Chyba nawet z szesnastego wieku. Bardzo przyzwoity grób z kamiennych ciosów. I jest na nim napis: "Umarli, lecz opłacili pogrzeb".

-Jak to możliwe?

-Nie mieszkałeś nigdy nad morzem?

-Nie, ale jeździłem raz na wakacje.

-Widzisz jest taki zwyczaj... Może inaczej zapytam. Jak sądzisz, dlaczego marynarze noszą często kolczyki w uszach?

-U nas już nie noszą.

-U nas ta tradycja utrzymała się. W ogóle to pochodzi z północnych Niemiec, a może Niderlandów.

-Mnie się wydawało, że raczej jest angielska. Albo portugalska.

-Nieistotne. Ważne jest skąd się wzięła. Te kolczyki były koniecznie ze złota i bardzo grube. Chodziło o to, żeby w razie jakiegoś wypadku, gdy zwłoki marynarza zostały wyrzucone na brzeg ich znalazca mógł być wynagrodzony za trud ich pogrzebania.

-A fe. U nas to by się nazywało - strzeliłem znowu palcami nie mogąc przypomnieć sobie odpowiedniego słowa.

-Korsarstwo, rabunek, kradzież... - próbował podpowiedzieć.

-Nie, nie tak. Świętokradztwo - przetłumaczyłem niemal dosłownie. - Być hieną cmentarną.

Wyrazu hiena użyłem po niemiecku, ale musiał być podobny, bo mój szpieg zrozumiał.

-U nas nie. To była taka jakby nieformalna umowa. W każdym razie wyrzuciło ich dwudziestu kilku na raz i mieszkańcy wioski zarobili dużo pieniędzy. A jeszcze więcej zarobili na towarach z tego statku. Jego katastrofa stała się początkiem rozkwitu...

-Mam głupie pytanie. Czy ci dzielni mieszkańcy nie pomogli im się rozbić, za pomocą na przykład ruchomych świateł?

-No wiesz! Chodź tak naprawdę to nie wiadomo. A tak swoją drogą to wiem, gdzie leży wrak tego statku.

-I nie próbowałeś poszukać jeszcze kilku facetów gotowych opłacić swój pogrzeb?

-Odrobinę zbyt głęboko. Osiemnaście metrów. Mój wujaszek próbował schodzić z butlami. Wyciągnął kilka starych butelek, a potem zrezygnował. Ale miejsce znam.

-Można by wybrać się któregoś dnia na drobne poszukiwania.

-No wiesz! Czy to nie będzie świętokradztwo?

-Przecież nie chcę rabować nieboszczyków tylko poszukam ładunku.

-Rozczaruję cię. Statek przewoził zboże z Murmańska.

-Ech, los mi rzuca kłody pod nogi.

-Uważaj, bo jeszcze trochę i kupisz sobie na własność księżyc. Coś trzeba sobie zostawić.

-Co takiego?

-Oczywiście trochę marzeń. Pomyśl sobie tak: wiem, gdzie to jest, ale nie wyciągam tego, bo mam gdzieś forsę. Pieniądze szczęścia nie dają.

-Tak, ale jakoś nikt nie spostrzega, że bieda często unieszczęśliwia.

-Może i tak. Może, rzeczywiście lepiej jest być bogatym. No i zdrowym. Nie pomoże bogactwo, kiedy zdrowie nie pozwala z niego korzystać.

-Najlepiej marzyć o złocie.

Roześmieliśmy się obaj wesoło. Gdyby to było takie proste... Gdy Sven poszedł sobie, zapewne pisać raport wyciągnąłem z rupieciarni stary telewizor. Udało mi się go nawet uruchomić, co bardzo mnie zaskoczyło. Obraz był bardzo nieostry, dwoił się i troił, a dźwięku nie było wcale. Obejrzałem sobie jakiś film.

Film był typowym produktem zgniłego kapitalizmu. Straszny bandzior, dwa metry wzrostu walczył ogniem, karate i karabinem z policjantami i chyba kolesiami po fachu. Postarałem się oglądać te głupoty z krytycznym nastawieniem, ale oczywiście nie udało mi się to. Akcja mimo braku dźwięku była zbyt wciągająca. Po obiedzie nie robiłem nic istotnego. Przybiłem na miejsce dwie deski oderwane przez mojego szpiega, polakierowałem do końca podłogę i zerwałem podłogę w kuchni tam, gdzie groziła zawaleniem się. Powstało urocze jeziorko, dookoła którego można było na upartego przejść. Zmęczyłem się przy tym nieludzko, ale byłem z siebie zadowolony. Spać poszedłem w bibliotece, jako, że na górze po polakierowaniu było trochę trudno oddychać. Obudziłem się w środku nocy, na skutek jakiegoś koszmaru. Zdaje się gonił mnie drabiniastym wozem kościotrup z kosą. Leżałem, było już całkiem jasno, i rozmyślałem. Coś dobijało się do mojej pamięci. Coś o czym zapomniałem.

-Łesia - powiedziałem sam do siebie w zadumie. - Była jakaś Łesia.

A potem nagle zrozumiałem. Album. Album ze zdjęciami. Gdzie mogłem go widzieć? Bo przecież widziałem.

-Łesia Paczenko - powtórzyłem.

Nic mi to nie mówiło.

10 lipca 1988 niedziela.

Obudziłem się około dziewiątej rano. Ręce bolały mnie jak diabli. Poszedłem zobaczyć, jaka jest pogoda. Pogoda była niezła, a na drzwiach wejściowych od środka przypięta była pinezką kartka od Svena.

"Poszedłem do zboru. Nie top się do dziesiątej."

Wydobyłem z walizki taśmę mierniczą, blok rysunkowy, ołówek, linijkę i ekierkę i zabrałem się za zdejmowanie wymiarów strychu. Potem na jednej kartce narysowałem szkice przyszłych konstrukcji w rzucie prostopadłym i aksonometrycznie. Na dalszych kartkach umieściłem szereg rysunków technicznych w różnych skalach obrazujących połączenia desek i inne istotne elementy. Kończyłem właśnie gdy nadszedł Sven.

-No hej - zagadnął. - Co porabia mój szpiegowany?

-A witam, witam donosiciela. Może pomóc w papierkowej robocie?

Roześmiał się, a potem wziął ze stosika jeden rysunek.

-Całkiem nieźle - powiedział. - Co kombinujesz?

-Będąc człowiekiem wysoce cywilizowanym postanowiłem zagospodarować strych.

-Dobrze rysujesz. Sądzisz, że uda ci się to wybudować? - przerzucał rysunki.

-Mogę przynajmniej spróbować. Znajdę sobie jakąś książkę o stolarce i do dzieła.

-Fakt, że z tą podłogą na strychu uwinąłeś się jak się patrzy, ale to będzie o wiele trudniejsze.

-Mogę przynajmniej spróbować. Życie w komunizmie nauczyło mnie radzić sobie z trudnymi problemami.

Zdanie nie wyszło mi dobrze, coś pokopałem i ze słownictwem i z gramatyką.

-Może lepiej będzie jeśli nauczysz się mówić po polsku -zaproponowałem.

-Ano, naucz mnie jakiegoś prostego zwrotu.

-Chrząszcz brzmi w trzcinie. - odpaliłem.

-Schybrm, jak dalej?

-Dajte bud łaska pokoj.

Wzdrygnął się.

-Może pogadajmy po mojemu, to doszlifujesz sobie akcent - zaproponował.

-Ależ z przyjemnością. Dla mnie nie problem.

Odsunąłem stosik rysunków i na nowej kartce zacząłem wykreślać plan stołu do kuchni.

-Co to będzie? Stół?

-Aha. A tak swoją drogą to mamy w języku polskim bardzo łatwe i proste powiedzonko o stole, wprost stworzone dla cudzoziemców.

-Jak ono brzmi?

-Stół z powyłamywanymi nogami.

-Wybacz, nawet nie będę próbował powtórzyć. Szybko rysujesz.

-I tak miałem same tróje.

-Dlaczego?

-Nauczyciel mnie nie lubił. Okropnie mnie nie lubił. Zresztą ja też go nie lubiłem. Nikt go nie lubił. On sam siebie nie lubił.

Przeszliśmy do rupieciarni. Zakręciłem deskę w imadło i przystawką do cięcia piłą tarczową zręcznie ją przeciachałem. Potem to samo zrobiłem z kolejną.

-Chyba masz talent - stwierdził. - Ale do poddasza jeszcze daleka droga.

-Zrobię poddasze.

-Nie dasz rady.

-Założymy się?

-Dobra.

-Ja zagospodaruję poddasze tak jak zaplanowałem, a ty za to oddasz mi rękę swojej siostry.

Użyłem polskiego wyrażenia w dosłownym tłumaczeniu. Nie zrozumiał i zdenerwował się.

-Dasz mi ją za żonę. - sprostowałem.

Roześmiał się.

-Tak ci się podobała?

-Sympatyczna. I ładna. Czego więcej trzeba?

-Jeszcze się powinna zgodzić. Nie sądzisz?

-U nas w Polsce takie sprawy załatwia się inaczej - zełgałem.

-Tak oczywiście. Ale wy żyjecie jeszcze w średniowieczu - odgryzł się. - A tu jest cywilizacja.

-U nas też. Mamy nawet wyższy ewolucyjnie system społeczny. Powiedzmy, że jak skończę to postarasz się namówić ją, żeby za mnie wyszła.

-Rozumiem, że zamierzasz budować to przez trzy lata?

-Dlaczego?

-Powinniście być pełnoletni.

-Napisałeś w raporcie o naszym spotkaniu?

-Wspomniałem. Nie mogłem przecież donosić na własną rodzinę - uśmiechnął się.

-Może to i lepiej.

-Ale posłałem im kilka fotek.

-Jakich znowu fotek? - zaniepokoiłem się.

Uśmiechnął się szeroko i wyjął ze swojej raportówki kilka zdjęć.

Przedstawiały mnie przy remoncie domu, mnie idącego przez las, oraz mnie i Ingrid, przed szkołą. Przejrzałem je i oddałem mu.

-Niezłe. Jaki masz teleobiektyw?

-Dwa tysiące razy.

-Pożyczysz w razie czego?

-A po co ci?

-Chciałbym sfotografować, taki motyw: ptaszek siedzi na kawałku skały.

-Pożyczę ci. Żaden problem.

Niedługo potem poszedł sobie. Dokończyłem stół. Nawet nieźle wyszedł; kiwał się tylko trochę.

Poszedłem do lasu. Zerwałem kawał plastiku, którym był nakryty ten wrak, (jego dziobowa część, bo reszta nakryta była uczciwym brezentem) i wróciłem do kuchni. Plastik rozpiąłem nad dziurą, (chodziło mi o powstrzymanie idącej ku górze wilgoci), następnie w miejsce brakującej belki wstawiłem nową zaimprowizowaną z kilku desek skręconych śrubami w coś w rodzaju korytka i umocowawszy to starannie przybiłem nowe deski. Do wieczora podłoga była skończona i nawet zabejcowana. Lakier skończył się definitywnie, a szkoda. Wdrapałem się na piętro i przypiąłem do ściany zdjęcie przedstawiające mnie i Ingrid na drodze. Mój szpieg nawet nie spostrzegł jak mu je zwinąłem. Miałem talent. Biorąc pod uwagę wszystkie moje możliwości i okazje, z pewnością dawno byłbym milionerem, gdyby nie wrodzona uczciwość.

Byłem zmęczony. Rzuciłem się na łóżko i wyciągnąłem się jak długi. Pamięć nie chciała wracać. Za to mój żołądek domagał się długiej jedwabistej trawy, takiej jak ta rosnąca koło wraku. Ze znalezionego pudełka wyjąłem indyjskie kadzidełko i zapaliwszy je zapałką wetknąłem w szczelinę pomiędzy deskami. Żarzyło się w ciemności i wydzielało biały dymek.

*

Wetknięta w szparę w deskach podłogi żarzyła się trociczka Chakra. Tomasz Paczenko stał i przez dziurę po sęku wpatrywał się nieskończenie smutnym wzrokiem w przestrzeń. Dusza jego, ta wschodnia, ukryta zazwyczaj w najgłębszych zakamarkach umysłu, wypełzła ostrożnie ze swojej kryjówki i na jakiś czas zastąpiła tę codzienną. Ogarnęła swojego właściciela ciemnością i smutkiem. Czuł popiół w sercu. Czuł czającą się naokoło niego pustkę. Po policzkach spływały mu łzy. Nozdrza drażnione delikatnym dymem drgały leciutko. Był chory. Chory na nostalgię. Gdyby go teraz zapytano czym jest szczęście odpowiedziałby, że szczęście trwa tak długo, jak długo pali się ostatnia trociczka firmy Chakra.

---