9. Postępy chrystianizacji w Polsce do połowy XI wieku.
Przyjęcie chrześcijaństwa w Polsce w tej fazie rozwoju naszego państwa było koniecznością, której dobrowolne poddanie się było dowodem rozumności politycznej Mieszka I. Na pewno także miały wpływ stosunki z cesarstwem a także konflikty z Wieletami. Ważną zasługą Mieszka jest także fakt, że sam zdecydował się organizować kościół Polski bez formalnej „pomocy” obcych wpływów, głównie niemieckich, które to starał się ograniczać. Nowa wiara a za nią w głównej mierze idące nowe obyczaje i inna kultura były przyswajane przez społeczeństwo stopniowo i nie bez buntów, czego dowodem są udokumentowane reakcje pogańskie pod koniec rządów Bolesława Chrobrego jak i klęska państwa za Mieszka II.
Na początku motorem napędowych wszelkich działań chrystianizacyjnych był książę. To on budował strukturę kościelną w Polsce, starał się o duchownych i utrzymywał ich. Budował kościoły umieszczone w grodach głównych. Tak, więc początkowa faza rozwoju była narzucana na społeczeństwo z góry. Istnieje także problem z biskupstwami przed 1000 rokiem. Na pewno istniało od 968 roku misyjne biskupa Jordana, jednak nie wiemy nic o organizacji kościelnej ziem zdobytych przez Mieszka tj. Śląska i Małopolski, gdzie przynajmniej w Krakowie mogło istnieć również biskupstwo. Punktem kulminacyjnym w chrystianizacji Polski był zjazd gnieźnieński, na którym utworzono arcybiskupstwo Gnieźnieńskie i biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. W tym momencie kościół Polski stał się formalnie niezależny. Należy także zastanowić się nad kwestią skąd przywędrowali misjonarze do Polski za Mieszka. Przypuszcza się, że byli oni głównie z Ratyzbony, natomiast biskup Jordan był podległy Stolicy Apostolskiej(zostaje w 968 um. 984), co ważne później ośrodki niemieckie starają się jak mogą blokować ustanowienie w Polsce normalnej diecezji misyjnej.
Wraz z pojawieniem się bp. Ungera(991/992) można powoli mówić o namiastce takiej diecezji. Unger posiadał już namiastkę kapituły. Zarówno Jordan, jaki Unger byli podlegli papieżowi, ale w państwie polskim księciu, który ich utrzymywał i opiekował się nimi. Punkt zwrotny jak już była mowa wyżej to Zjazd Gnieźnieński(1000), utworzono metropolię w Gnieźnie biskupem został Radzim-Gaudenty. Okoliczności uznania przez Ungera zwierzchnictwa Magdeburga nie są znane. Mogło to się odbyć pod przymusem, ale niekoniecznie; pewną rolę odegrał być może konflikt między Ungerem a abpem gnieźnieńskim Gaudentym. Natomiast nowe biskupstwa były słabe, szczególnie w Kołobrzegu gdzie luźny związek Pomorza z Polską, a także dobrze rozwinięty kult pogański prowadzi do oderwania się tego biskupstwa od reszty. Co do Poznania i Ungera to dalej podlegał on papieżowi aż do śmierci w 1012 roku, po tej dacie Poznań stał się normalnym biskupstwem.
Pomimo już takiego postępu jednak dalej chrześcijaństwo rozwijało się powoli i często dochodziło do powrotów pogaństwa. Sytuacja może szybciej by została opanowana, gdy r Upadku władzy kościelnej nad zbuntowanymi poddanymi dopełnił najazd Brzetysława I czeskiego z 1039 na osłabioną i pogrążoną w reakcji pogańskiej Wielkopolskę. Na Mazowszu były cześnik Mieszka II - Miecław (Masław) ogłosił się księciem i wystąpił zbrojnie przeciw Piastom zawierając wcześniej przymierze z pogańskim Pomorzem. Rozpoczęto budowę struktur parafialnych, ale to długo nie będzie możliwe. Na początku w Polsce było więcej kleru duchownego niż świeckiego. Za panowania Chrobrego funkcjonowały już pierwsze klasztory. Stara tradycja, której w całości odrzucić nie można, przemawia za Poznaniem, Międzyrzeczem, Łęczycą, nie wykluczona jest obecność benedyktynów na Wawelu w Krakowie. Narodowość kleru na początku była głównie zachodnia. Przeważali Niemcy—tj. Brunon z Kwerfurtu, czy bp. Kołobrzeski Reibern. Dlatego Chrobry próbując to zrównoważyć duchownymi Włoskimi i Francuskimi. Na początku nie było majątku kościelnego i książę oddawał im część swego dochodu a kiedy wprowadzono dziesięcinę on też ją płacił. Formalnie nie należy zapominać, że bodźcem do stworzenia metropolii w Polsce była śmieć św. Wojciecha, który stał się patronem Polski.
Załamanie się Polskiego kościoła to rządy Mieszka II(1025-1034), zaistniał szereg powstań o charakterze pogańsko społecznym. Ośrodkami największych rozruchów były Wielkopolska i Śląsk z racji tego, że były najbliżej księcia i najciężej odczuwały obowiązki z tego płynące. Powstanie ominęło Mazowsze jednak przypuszcza się, że z tego względu, że tam szerzyło się pogaństwo. Powstania te były wymierzone w dobrze już uposażonych biskupów oraz całą organizacje kościelno państwową. Główny cios dla Polskiego kościoła przyszedł z zagranicy, był to najazd Brzetysława Czeskiego w 1039 roku. Głównym jego osiągnięciem było zniszczenie struktury Kościoła poprzez wywiezienie relikwii św. Wojciecha, jego brata Radzima- Gaudentego i pięciu Braci Męczenników. To w konsekwencji powoduje, że Kościół przestaje istnieć w Polsce. Kler i duchowieństwo rozpierzchło się lub zostało wymordowane. Sytuacja nie była korzystna.
Kiedy Kazimierz Odnowiciel zasiada na tronie w 1039 roku reorganizuje Kościół w Polsce. Z racji zniszczonego Gniezna przenosi stolicę i arcybiskupstwo do Krakowa. Pierwszym arcybiskupem zostaje wyświęcony w Kolonii Aron, przybył on do Polski w 1046 lub 1049 roku. W 1044 r. został pierwszym opatem ufundowanego przez Kazimierza klasztoru benedyktynów w Tyńcu. Nie jest jasne, czy do rangi arcybiskupstwa zostało podniesione biskupstwo krakowskie, czy też była to godność przyznana indywidualnie Aronowi. Rezydował aż do swej śmierci, czyli 1059 r., Co ważne nosił on tytuł arcybiskupa Polskiego nie Krakowskiego. Z biegiem czasu wywalczył sobie pierwszeństwo bp. Krakowskiego nad Gnieźnieńskim. Po odzyskaniu Śląska z rąk Czeskich odnowiono biskupstwo we Wrocławiu w 1051 roku. Duże zasługi dla organizacji i struktury Kościoła Polskiego ma Bolesław Śmiały.
- bunt Masława
- najazd Brzetysława - wywiezienie relikwii św. Wojciecha, Radzima Gaudentego, 5 Braci Męczenników
- powrót Kazimierza I, 1046 odbudowa bp w Krakowie, we Wrocławiu w 1052 - bp Aron, opactwo benedyktynów w Tyńcu 1044