T 1: Zajęcia organizacyjne. Oblicza państwa
podręcznik str. 85-93 ( żółty) , str. 98-105 ( zielony)
1. Czym jest władza ? wpływ na zachowania innych ( wydawanie poleceń, podejmowanie decyzji, ustala reguły postępowania i pilnuje ich przestrzegania)
siła ( kara) autorytet ( zaufanie, podziw)
władza państwowa- aparat przymusu, władza legalna, obdarzona autorytetem
2. Państwo- schemat - str. 86
suwerenna władza,
prawo stosowania przymusu - policja, sądy, prokuratura,
aparat państwowy ( administracja, wojsko, policja)
ochrona bezpieczeństwa,
terytorium ( granice),
prawo,
symbole ( godło, flaga, hymn)
porządek wewnętrzny
3. Pojęcia dotyczące państwa:
anarchizm- państwo jest człowiekowi niepotrzebne, narzuca wiele obowiązków, najważniejsza jest wolność jednostki
dyktatura- rządy jednego człowieka lub grupy ludzi z nieograniczoną władzą, często z wykorzystaniem siły ( wojsko, policja, służby bezpieczeństwa)
ustroje polityczne ( reżimy polityczne)- sposób rządzenia państwem, uprawnienia władz:
państwo demokratyczne, np. demokracja ateńska ( polis państwo-miasto, zgromadzenie ludowe na agorze, sąd skorupkowy)
władza podzielona jest między kilka organów ( rząd, parlament, sądy), które się wzajemnie kontrolują
obywatele mają duży wpływ na funkcjonowanie kraju ( wybory, referenda)
przestrzegane są prawa i wolności obywatelskie
wyróżniamy demokrację bezpośrednią ( antyczne Ateny) i pośrednio ( współcześnie obywatele decydują o państwie poprzez wybranych przez siebie posłów, radnych, burmistrzów, itp., referendum)
- państwo autorytarne
władza skupiona jest w rękach przywódcy i jego otoczenia
są organy demokratyczne ( rząd, parlament), ale nie mają dużego wpływu
ograniczone prawa i wolności obywateli ( cenzura, policja polityczna)
państwo totalitarne: np. nazizm, faszyzm, komunizm
cała władza w rękach dyktatora, partii rządzącej
najważniejszy jest interes jednostki, nie obywateli
prawa i wolności obywatelskie łamane na każdym kroku,
rozbudowany aparat przymusu ( wojsko, policja)
forma rządów: struktura najwyższych władz, sposób ich powoływania, relacje między nimi
monarchia
republika
ustrój terytorialny: podział uprawnień między władzą centralną i lokalną
państwo unitarne, jednostki terytorialne nie są samodzielne politycznie, podporządkowane władzy centralnej, np. Polska, Czechosłowacja, Francja,
państwa złożone ( federacje)- poszczególne części kraju ( landy, kantony, stany) są dosyć samodzielne, np. Niemcy, Szwajcaria, USA
ustroje ekonomiczne:
( wolnorynkowy ( państwo minimalne i państwo opiekuńcze),
gospodarka centralnie sterowana, tzw. nakazowo-rozdzielcza ( kraje komunistyczne)
Stwierdzono, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu. |
Winston Churchill-
|
Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów, gdyż są to rządy hien nad osłem |
Arystoteles-
Wojciech Cejrowski- Nie podoba mi się system w którym dwaj pijacy spod budy z piwem mają w demokratycznym głosowaniu dwa razy więcej do powiedzenia niż profesor.
Jacek Kuroń - Demokracja to taki ustrój, który gwarantuje nam, że nie będziemy rządzeni lepiej niż na to zasługujemy.