Chciałabym przedstawić nauczycielom nauczania zintegrowanego scenariusz zajęć dla klasy trzeciej z zakresu edukacji przyrodniczo-polonistycznej. Lekcja ta wymagała od uczniów dużej samodzielności w poszukiwaniu wiadomości oraz umiejętności współpracy w zespole, ponadto uwzględniając różne możliwości uczniów prowadziłam pracę na poziomach. Prezentuję tu również samodzielnie przygotowane karty pracy do lekcji.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH W KLASIE III

AUTORKA: Jolanta Kantypowicz

HASŁO BLOKU: ŻYCIE W WODZIE

HASŁO DNIA: ZWIERZĘTA WODNE

EDUKACJA PRZYRODNICZO - POLONISTYCZNA:

      Samodzielne poszukiwanie informacji na temat zwierząt wodnych i prezentowanie zdobytych wiadomości. Wypowiedzi uczniów na temat zwierząt i roślin, które obserwował Sobieradzik. Głośne jednostkowe czytanie wybranych fragmentów tekstu. Wyrazy pokrewne.

CELE OGÓLNE:

• Poznawanie środowisk przyrodniczych - środowisko wodne.

• Poznanie różnorodności świata zwierząt wodnych - grupy taksonomiczne.

• Wdrażanie do poszukiwania różnych źródeł informacji.

• Wdrażanie do wielozdaniowej wypowiedzi

• Wdrażanie do samodzielności w pracy.

• Budzenie wrażliwości na piękno przyrody.

• Rozwijanie umiejętności przedstawiania wydarzeń za pomocą dramy.

• Wdrażanie do integracji w grupie.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

Uczeń:

• umie korzystać z różnych źródeł informacji;

• potrafi ciekawie zaprezentować samodzielnie zdobytą wiedzę;

• wyróżnia grupy taksonomiczne zwierząt wodnych i zna ich przedstawicieli;

• dostrzega zależność zwierząt wodnych od środowiska, w którym żyją;

• czyta tekst cicho ze zrozumieniem;

• prowadzi dialogi i dobiera słowa adekwatnie do wypowiedzi;

• przedstawia w dramie zdarzenia za pomocą środków werbalnych i pozawerbalnych;

• wyszukuje odpowiednie fragmenty z tekstu;

• układa odpowiedzi na pytania dotyczące tekstu;

• uzupełnia ilustrację nalepkami zgodnie z treścią tekstu;

• wypowiada się na dany temat;

• tworzy wyrazy pokrewne;

• umie współpracować w grupie;

METODY:

słowna - czytanie informacji z różnych źródeł, wypowiedzi uczniów nt. zwierząt wodnych, ciche czytanie tekstu, głośne czytanie wybranych fragmentów, udzielanie odpowiedzi na pytania nauczyciela, drama, śpiewanie piosenki

oglądowa - oglądanie plansz i tablic, albumów i atlasów o zwierzętach wodnych, ilustracje z naklejkami w karcie pracy, ilustracje mieszkańców wód w podręczniku

działań praktycznych - ułożenie rozsypanki sylabowej, wykonanie ćwiczeń w karcie pracy, uzupełnianie kart, naklejanie nalepek

FORMY PRACY: zbiorowa, indywidualna, grupowa.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: odtwarzacz i płyta CD z nagraniem piosenki pt. Żaby, plansze, tablice przyrodnicze, atlasy, albumy, encyklopedie, słowniki, preparat przedstawiający rozwój żaby, rozsypanka sylabowa, karty do pracy na poziomach, podręczniki i karty pracy „Wesoła szkoła” kl.3, naklejki, karta oceny dla każdego zespołu (karta imitująca staw i nalepki żab)

CZAS I MIEJSCE ZAJĘĆ: 2 x 45 min, sala lekcyjna.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

I. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie.

2. Zapowiedź tematu:
   Wspólne zaśpiewanie znanej dzieciom piosenki pt. Żaby. (ZAŁĄCZNIK 1) (dzieci siedzą w kręgu na dywanie)

3. Zapowiedź pracy w grupach i omówienie systemu oceniania - za aktywność i współpracę w grupie zbieranie żabek do stawu (naklejki żab i błękitna karta imitująca staw).

II. CZĘŚĆ GŁÓWNA

1. Wprowadzenie do tematu.
   Ułożenie z rozsypanki sylabowej hasła:
   ZWIERZĘTA ŻYJĄCE W WODZIE (ZAŁĄCZNIK 2)

2. Wyłonienie grup i omówienie ich zadań:
   Losowanie przez każde dziecko paska papieru z jednym z haseł:

• RYBY

• PŁAZY

• SSAKI, PTAKI I GADY

• OWADY, ŚLIMAKI, PAJĄKI I SKORUPIAKI

i uformowanie w ten sposób poszczególnych grup.

3. Praca w grupach:
   Każda grupa podchodzi do stanowiska z hasłem, jakie wylosowała i zapoznaje się z zadaniami:
   
   GRUPA I: RYBY
   
        Na swoim stanowisku ma atlasy, albumy i tablice ryb, encyklopedie przyrodnicze, podręcznik oraz instrukcję z zadaniami.
   
   Korzystając ze zgromadzonych materiałów oraz podręcznika (str.83) zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat ryb jako mieszkańców środowiska wodnego, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o rybach i przedstawcie ilustracje).
   
   Pytania i polecenia pomocnicze:

1. Jakie zwierzęta nie mogą żyć bez wody i dlaczego?

2. Jak ryby przystosowały się do życia w wodzie?

3. Gatunki ryb najczęściej spotykanych w rzekach i jeziorach.

GRUPA II: PŁAZY

     Na swoim stanowisku ma albumy, tablice, encyklopedie i słowniki przyrodnicze, preparat biologiczny - ROZWÓJ ŻABY, podręcznik oraz instrukcję z zadaniami.

      Korzystając ze zgromadzonych materiałów oraz podręcznika (str.83) zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat płazów jako mieszkańców środowiska wodnego, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o płazach i pokażcie ilustracje).

Pytania i polecenia pomocnicze:

4. Jakie zwierzęta żyją na lądzie, ale ich potomstwo przychodzi na świat w wodzie?

5. Przedstawiciele płazów.

6. Przedstaw rozwój żaby - pokaz preparatu.

GRUPA III: SSAKI, PTAKI I GADY

     Na swoim stanowisku ma atlasy, albumy, tablice i encyklopedie przyrodnicze, podręcznik oraz instrukcję z zadaniami.

     Korzystając z zebranych materiałów oraz podręcznika (str.84) zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat ssaków, ptaków i gadów związanych ze środowiskiem wodnym, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o tej grupie zwierząt i pokażcie ilustracje).

Pytania i polecenia pomocnicze:

7. Jakie znasz ssaki, które przystosowane są do życia w środowisku wodnym?

8. W jaki sposób bóbr przystosował się do poruszania w wodzie.

9. Wymień ptaki żywiące się rybami.

10. Jakie znasz gady związane ze środowiskiem wodnym?

GRUPA IV: OWADY, ŚLIMAKI, PAJĄKI I SKORUPIAKI

      Na swoim stanowisku ma atlasy, albumy, plansze i encyklopedie przyrodnicze, podręcznik oraz instrukcję z zadaniami.

      Korzystając z zebranych materiałów oraz podręcznika (str.85) zbierzcie jak najwięcej informacji i ciekawostek na temat owadów, ślimaków, pająków oraz skorupiaków związanych ze środowiskiem wodnym, a następnie przygotujcie prezentację dla kolegów (opowiedzcie o tej grupie zwierząt i przedstawcie plansze).

      Pytania i polecenia pomocnicze:

11. Jakie znasz owady wodne?

12. Wymień nazwy ślimaków żerujących na roślinach wodnych.

13. Opowiedz o pająku topiku.

14. Cechy charakterystyczne skorupiaków oraz ich przedstawiciele.

2. Prezentacje poszczególnych grup - przedstawianie zwierząt żyjących w wodzie należących do różnych grup taksonomicznych.
         Ocena przedstawionej prezentacji, umiejętności dokonania podziału pracy i zgodnego współdziałania w grupie - przyznanie naklejek żabek.

3. Uzupełnienie tabeli nazwami grup zwierząt (gady, płazy, ryby) na podstawie podanych cech - karta pracy 58 ćw. 2.

grupa zwierząt cecha	.........	..........	...........
żyją tylko w wodzie	TAK	NIE	NIE
oddychają w wodzie	TAK	NIE	NIE
składają jaja w wodzie	TAK	TAK	NIE

4. 
   
   Praca wykonana zespołowo - ocena poprawności pracy i przyznanie żabek grupom.

5. Utrwalenie zdobytych wiadomości poprzez samodzielne wypełnienie kart pracy.
   POZIOM I: Wpisz odpowiednią nazwę grupy zwierząt do podanych informacji. ( ZAŁĄCZNIK 3)
   POZIOM II Spośród podanych nazw grup zwierząt, wybierz i dopasuj odpowiednią do załączonych informacji (ZAŁĄCZNIK 4)
   POZIOM III: Wytnij ilustracje i wklej pod odpowiednią nazwą grupy zwierząt. (ZAŁĄCZNIK 5)

6. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania.
   Wklejenie do zeszytów rozsypanki wyrazowej jako tematu zajęć oraz uzupełnionej karty.
   
   ĆWICZENIA ŚRÓDLEKCYJNE Zabawa bieżna: Szczupaki i karasie

7. Ciche czytanie ze zrozumieniem relacji Sobieradzika znad stawu, w celu zapamiętania nazw roślin i zwierząt wodnych - „Co w stawie piszczy?” ( podręcznik s.86).

8. Uzupełnianie nalepkami rysunku stawu zgodnie z tekstem pt.„Co w stawie piszczy?” ( karta pracy 58 ćw. 3)

9. Opowiadanie treści uzupełnionej ilustracji połączone z wyszukiwaniem i głośnym jednostkowym czytaniem odpowiednich fragmentów tekstu.

10. Scenki dramowe ilustrujące wydarzenia na stawie.
    Tematy scenek, np. Lekcja pływania łabędzi, Rodzina perkozów na wycieczce, grupy losują i przygotowują w zespołach środkami werbalnymi i pozawerbalnymi. Ocena pracy zespołów - przyznanie nalepek.

11. Słuchanie wzorowego czytania relacji Sobieradzika pt. „Co słychać pod wodą?” (podręcznik s.87).

12. Układanie odpowiedzi na pytania dotyczące tekstu połączone z wyszukiwaniem odpowiednich fragmentów sprawozdania.

• Jakie zwyczaje zwierząt poznałeś dzięki temu sprawozdaniu?

• Które z nich szczególnie cię zainteresowały?

• Jakie rośliny wodne zauważył Sobieradzik?

Uzupełnianie nalepkami rysunku stawu zgodnie tekstem pt. „Co słychać pod wodą?” (karta pracy 59 ćw. 1).

Wyrazy pokrewne:

• Uzupełnianie tekstu wyrazami pokrewnymi.

• Kolorowanie pól z wyrazami należącymi do rodziny wyrazu ryba.

• Tworzenie wyrazów pokrewnych (krewny, krewniak, pokrewny) (karta pracy 62 ćw. 3 - 6)

III. CZĘŚĆ KOŃCOWA

1. Podsumowanie lekcji i ocena pracy grup.

• Jaki był temat dzisiejszych zajęć?

• Jakie grupy zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym dziś wyróżniliśmy?

• Wymień tych przedstawicieli poszczególnych grup, których zapamiętałeś?

• Z jakich miejsc zdawał nam relacje Sobieradzik?

• Jakich ciekawostek dostarczył nam Sobieradzik poprzez swoje relacje?

• Co to są wyrazy pokrewne?

Podliczenie ilości zebranych żabek w stawie, wyłonienie najbardziej aktywnej i zgodnie pracującej grupy.

2. Zadanie pracy domowej.
   Karta pracy 60 ćw.1
   Karta pracy 61 ćw.4-6


ZAŁĄCZNIK 1:
Piosenka pt. „ŻABY”
Słowa: Joanna Kulmowa
Muzyka: Zbigniew Ciechan

Żaby mają zachrypnięte głosy,
bo na łąkach za dużo rosy,
bo w bajorku za zimno jeszcze,
bo padają, bo padają
za chłodne deszcze,
bo padają, bo padają
za chłodne deszcze.

Siedzą żaby w wilgotnym błotku,
Bez deszczowych płaszczyków, bez botków.
Przemakają od głowy po piętę
i dlatego, i dlatego są zachrypnięte,
i dlatego, i dlatego są zachrypnięte.


ZAŁĄCZNIK 2:

CE RZĘ W DZIE JĄ TA ZWIE ŻY W



ZAŁĄCZNIK 3:

POZIOM I:
Wpisz odpowiednią nazwę grupy zwierząt do podanych informacji.

1. ......................................
         - są zwierzętami wodnymi. Doskonale przystosowały się do życia w wodzie. Ciało ich ma kształt opływowy, jest spłaszczone po obu bokach. Pokryte jest łuskami oraz śluzem, który ułatwia pływanie. Płetwa ogonowa umożliwia im poruszanie się do przodu i pełni rolę steru. Oddychają skrzelami, przez które przepuszczają wodę, w której zawarty jest tlen. Do najczęściej spotykanych w rzekach i jeziorach należą:.................................................................

2. ......................................
         - potomstwo ich może przyjść na świat tylko w wodzie. Zwierzęta te składają jaja do wody i nazywamy je skrzekiem. Z jaj wykluwają się larwy (kijanki) podobne do ryb, a z nich wyrastają dorosłe osobniki, które będą mogły żyć na lądzie. Ich przedstawiciele to: ...................................................................................................

3. .......................................
          - wąż zaskroniec i żółw błotny to przedstawiciele tej grupy zwierząt. Nie składają one jaj w wodzie. Pozostałe zwierzęta z tej grupy, czyli węże i jaszczurki, unikają wody.

4. ........................................
         - zwierzęta te zdobywają pokarm i schronienie w wodzie. Są chronione w Polsce. Przedstawicielami tego gatunku są piżmaki i wydry, a także ........ , które mieszkają w nawodnych domach - żeremiach.

5. . ......................................
         - potrafią brodzić po wodzie, ale też są takie, które świetnie pływają i nurkują w poszukiwaniu pokarmu. Często mają dziób spłaszczony, a palce u nóg spięte błoną. Cenione ze względu na puch i mięso.

6. ......................................
          - posiadają one dwie pary czułków oraz pancerzyk, nazywany skorupą. Do wodnych zwierząt tego gatunku należą: rak, kiełż, rozwielitka (dafnia).

ZAŁĄCZNIK 4:

POZIOM II:

Spośród podanych nazw grup zwierząt, wybierz i dopasuj odpowiednią do załączonych informacj
SKORUPIAKI SSAKI PŁAZY
RYBY PTAKI GADY

1. .......................................
   - są zwierzętami wodnymi. Doskonale przystosowały się do życia w wodzie. Ciało ich ma kształt opływowy, jest spłaszczone po obu bokach. Pokryte jest łuskami oraz śluzem, który ułatwia pływanie. Płetwa ogonowa umożliwia im poruszanie się do przodu i pełni rolę steru. Oddychają skrzelami, przez które przepuszczają wodę, w której zawarty jest tlen. Do najczęściej spotykanych w rzekach i jeziorach należą: ..............................

2. .......................................
   - potomstwo ich może przyjść na świat tylko w wodzie. Zwierzęta te składają jaja do wody i nazywamy je skrzekiem. Z jaj wykluwają się larwy (kijanki) podobne do ryb, a z nich wyrastają dorosłe osobniki, które będą mogły żyć na lądzie. Ich przedstawiciele to: ..............................................

3. ......................................
   - wąż zaskroniec i żółw błotny to przedstawiciele tej grupy zwierząt. Nie składają one jaj w wodzie. Pozostałe zwierzęta z tej grupy, czyli węże i jaszczurki, unikają wody.

4. 
   - zwierzęta te zdobywają pokarm i schronienie w wodzie. Są chronione w Polsce. Przedstawicielami tego gatunku są piżmaki i wydry, a także ........ , które mieszkają w nawodnych domach - żeremiach.

5. ....................................
   - potrafią brodzić po wodzie, ale też są takie, które świetnie pływają i nurkują w poszukiwaniu pokarmu. Często mają dziób spłaszczony, a palce u nóg spięte błoną. Cenione ze względu na puch i mięso.

6. .....................................
   - posiadają one dwie pary czułków oraz pancerzyk, nazywany skorupą. Do wodnych zwierząt tego gatunku należą: rak, kiełż, rozwielitka (dafnia).

ZAŁĄCZNIK 5:

POZIOM III:

---