BADANIE FIZYKALNE JAMY BRZUSZNEJ

Kolejność badania fizykalnego:

1. oglądanie

2. osłuchiwanie

3. opukiwanie

4. palpacja

A. Znać podział na obszary i kwadranty.

B. Dokonać wstępnego badania ogólnego:( stan odżywienia i nawodnienia, występowania obrzęków)

Oglądanie :

OSŁUCHIWANIE

1. szmery jelitowe (odgłosy przelewania wywołane przez perystaltyczne ruchy jelit przesuwające gaz i płyn przez ich światło- odgłosy bulgotania i przelewania - słyszalne okresowo w odstępach 5-10 sekundowych), osłuchiwać jamę brzuszną przez około 30 sekund.

- brak szmerów (w niedrożności jelit),

- głośne odgłosy perystaltyczne o zwiększonej częstotliwości (u osób zdrowych, pierwszy objaw niedrożności mechanicznej gdy towarzyszą im kolkowe bóle brzucha)

- szmery o odgłosie metalicznym (znaczne ilości gazu i płynu w świetle jelit),

- charakterystyczny „objaw pluskania”( można usłyszeć, gdy potrząśnie się okolicę nadbrzusza i przyłoży stetoskop do jego powierzchni- niedrożność odźwiernika), żołądek nadmiernie wypełniony gazem

i płynem.

- szmery aorty ( fizjologicznie nie powinien być słyszalny

występuje przy tętniaku lub zmianach miażdżycowych).

- „skrzypiący” szmer tarcia nad wątrobą lub śledzioną

( zapalenie zewnętrznej torebki narządu i otaczającej

otrzewnej ściennej).

OPUKIWANIE

Cel - ustalenie czy przyczyna poszerzenia jamy brzusznej jest nadmierna ilość płynu, czy gazu, określenia wielkości pęcherza moczowego. Odgłos przy opukiwaniu przedniej ściany brzucha między łukami żebrowymi i grzebieniami biodrowymi ma prawidłowo charakter bębenkowy.

1.górna granica wątroby - 6 przestrzeń międzyżebrowa (opukać trzecią przestrzeń później każdą kolejną, aż do przejścia odgłosu jawnego w stłumiony).

dolna granica wątroby - dolna granica żeber

(punkt opukiwania leży zazwyczaj nad jelitami - odgłos bębenkowy, przesuwać palec bliżej łuku żebrowego -

aż odgłos opukowy stanie się stłumiony)

Opukiwać od odgłosu bębenkowego do stłumionego,

z udziałem głębokiego oddechu.

OPUKIWANIE

2. Śledziona - opukiwanie między 9 - 11 przestrzenią międzyżebrową w linii pachowej lewej przedniej - odgłos bębenkowy,

ale przy powiększeniu śledziony - stłumiony.

3. Brzuch - przy wodobrzuszu : stłumienie,

przy gazach : bębenkowy

4. Pęcherz moczowy - rozpocząć opukiwanie

od poziomu pępka, układając palce równolegle

do spojenia łonowego- stłumienie nadłonowe

PALPACJA : pozycja leżąca ze zgięciem kończyn dolnych

w stawach kolanowych i biodrowych. Ogrzać ręce przed badaniem. Bada się czubkami palców i dłoniową stroną

palców; można badać jedną ręką lub oburącz ( ręka położona na brzuchu jest ręką badającą, a ręka na jej grzbiecie zwiększa siłę ucisku na brzuch).

Zapytać pacjenta czy odczuwa ból lub tkliwość w obrębie jamy brzusznej.

Rozpocząć badanie od segmentów położonych jak najdalej od bólu.

Bada się każdy z 9 segmentów, lekko naciskając

i odrywając dłoń od powierzchni brzucha, starając się wyczuwać struktury leżące pod przednią ścianą brzucha.

Przy każdym przesunięciu ręki należy spojrzeć na twarz pacjenta (grymas twarzy - bolesność uciskowa).

1. Bolesność uciskowa wywołana zapaleniem otrzewnej ściennej:

- żywa reakcja na najlżejszy dotyk,

2. Stwierdzenie ewentualnych guzów w jamie brzusznej - badanie szczegółowe.

3. Badanie wątroby - z udziałem głębokich oddechów - dolną granicę wątroby należy badać opuszkami palców lub promieniową stroną palca wskazującego, siedząc po prawej stronie pacjenta. Dolny brzeg wątroby można wyczuć promieniową stroną palca wskazującego prawej dłoni, ułożonej poniżej i równolegle do łuku żebrowego, w momencie przesuwania się narządu w dół w czasie oddychania.

PALPACJA c.d.

4.Pecherzyka żółciowego- uciskając dość silnie delikatnie okolice pęcherzyka żółciowego, kierując czubki palców ku badanemu narządowi i polecając pacjentowi głęboko oddychać.

Cholecistitis- charakterystyczne objawy:

4. badanie śledziony- wyczuwalna wówczas, gdy ulegnie dwukrotnemu powiększeniu ( od lewego łuku żebrowego do prawego dołu biodrowego -do dołu i dośrodkowo).

PALPACJA c.d.

5. badanie nerek - leża na wysokości od 12 kręgu piersiowego do 3 kręgu lędźwiowego,

6. Badanie pęcherza moczowego - należy opukiwać od poziomu pępka, układając palce równolegle do spojenia łonowego i stopniowo przesuwając je w kierunku kości łonowej( odgłos bębenkowy aż do kości łonowej).

7. Aorta - można wyczuć przy pomocy kciuka i palca jednej ręki, lub układając palce obu rąk po przeciwnych stronach linii pośrodkowej ciała w punkcie znajdującym się w połowie odległości między wyrostkiem mieczykowatym mostka i pępkiem ( tętnienie można wyczuć u osób szczupłych).

BADANIE PRZEZ ODBYT

- ułożenie przy krawędzi, na lewym boku, zgięte kończyny dolne w stawach kolanowych i biodrowych,

Oglądanie: odbytu i okolicy okołoodbytowej,

można stwierdzić:

Ból i tkliwość tej okolicy sugeruje :

Badanie palpacyjne: ocenia

i bolesność),