ściągi historia 2


Ambroży Pare: wybitny francuski chirurg renesansu, jeden z ojców współczesnej chirurgii.

Autor wielu prac naukowych. Prace zaczął w wieku 20 lat jako chirurg wojskowy. Dzięki

doświadczeniu opracował bardziej humanitarne metody postępowania z rannymi. Został on

chirurgiem królewskim Henryka II, a następnie Franciszka II, Karola IX i Henryka III. W

1537 w swoim dziele skrytykował szeroko stosowane przyżeganie rozgrzanym do czerwoności

żelazem i zalewanie wrzącym olejem ran. Stosował podwiązki naczyniowe co obniżyło

śmiertelność w czasie zabiegów amputacji. Po zabiegach przeprowadzał rehabilitację,

pacjentów zaopatrywał w protezy. W dziedzinie chirurgii ogólnej opracował metody

operowania przepuklin. Opracował empiryczne zasady drenażu ropni i leczenia zakażonych

ran. Konstruował nowe narzędzia chirurgiczne, a także urządzenia pomagające w ortopedii,

jak gorsety dla osób z wadami kręgosłupa, szyny ułatwiające chodzenie oraz specjalne obuwie

dla osób z wadami, wprowadził leczenie za pomocą wyciągu. Był lekarzem społecznikiem,

leczył biednych i bogatych ważne dla niego było wyleczenie pacjenta i nic po za tym. Uważany

jest za twórcę masażu uciskowego i wynalezienia metod zastosowania go w lecznictwie. Jako

pierwszy zdiagnozował złamanie szyjki kości udowej. Wykonywał operacje plastyczne i

operacje wyłuszczenia stawów.

Lekarze arabscy Razes i Avicenna:

Razes: ur. 850 zm 923. W wieku 30 lat skończył studia medyczne, Zarządzał szpitalem w

Bagdadzie. Stosował się do wiedzy Hipokratesa. W farmakologii wzorował się na Galenie.

W dziele pt. „Anidotarium” wymienia pigułki powlekane kleikiem dla poprawienia smaku,

syropy i pastylki. Wymienia syrop octowy( kwiat bora granatu, ocet), środki przeczyszczające.

W dziele „Divisiones” przedstawia wykaz leków. Jako pierwszy wprowadza piżmo i amforę

oraz inne leki: kamfora, kubeba, strączyniec ciernisty i inne. Znane są mu piwo wódka, olej

rycynowy, oleje wytłaczane, leki pochodzenia zwierzęcego jak mleko czy wątroba. Środki

obrzydliwe: krew, mózg, uryna, wydzieliny ludzkie, zwierzęce, krew menstruacyjna i

odpadki z obrzezania. Wydał traktat o chorobach dzieci: znał następstwa uszkodzeń rdzenia

kręgowego, w chirurgii stworzył przyrząd do wyjmowania ciał obcych, a przy opatrywaniu

ran stosował watę.

Awicenna: ur. 980 zm. 1037. Działa w wielu dziedzinach nauki jak filozofia, prawo,

medycyna czy matematyka. Stworzył dzieło „Canon medicinae”(Księga praw medyczny).

Opisał w niej leki z nazwami i właściwościami. Jako pierwszy wprowadził złocenie i

Srebrzenie tabletek. Canon dzieli się na I definicja medycyny i jej zadania, anatomia

poszczególnych narządów. II szczegółowa nauka o lekach prostych. III schorzenia ciał

IV o truciznach, ranach zatrutych i kosmetyce. V o lekach złożonych. Opisuje choroby

dżumę, ospę, odrę, wspomina o nieuleczalnych czynnikach chorobotwórczych i o

rozprzestrzenianiu się takich chorób za pośrednictwem gleby i wody. Opisuje

drobiazgowe badanie moczu, dietę, higienę, żywienie. Był pierwszym który potrafił

wyodrębnić zapalenie śródpiersia od zapalenia opłucnej.

Rozwój mikrobiologii i jej twórcy: Prace nad zapoczątkował Ludwik Pasteur 1860.

prowadzi on badania nad fermentacją mlekową i alkoholową. 1861-obalił teorię

samorództwa. 1868- ogłosił teorię o różnorodności bakterii chorobotwórczych.

1877-odkrył laseczki posocznicy gnilnej. 1880- teoria szczepień(szczepionki

przeciwko cholerze kur(1880), wąglikowi bydła(1882), różycy świń(1883).

1885- odkrył szczepionkę przeciwko wściekliźnie. Odkrył metodę pasteryzacji,

zapobiegającą psuciu się piwa i mleka(1860). Robert Koch: 1876-opisał pałeczki

wąglika i ich formy przetrwalnikowe, 1882- odkrył prątki gruźlicy i tuberkuliny.

1884- wykrył przecinkowca cholery, 1905- otrzymał Nobla w dziedzinie mikrobiologii

za odkrycie prątków gruźlicy i tuberkulin. 1921- szczepienie przeciwko gruźlicy.

Wprowadził pożywkę agarową, metodę barwienia tzw: Triada Kocha. Edward Jenner:

1796- szczepionka przeciw ospie prawdziwej, szczepił krowianką(ospą krów)

Szczepionki: Początek uodporniania ludzi zapoczątkował Edward Jenner,

zaobserwował on, że żaden człowiek z krostami na twarzy nie chorował na ospę

ponownie, stąd wniosek, że po przebyciu pewnych chorób pozostaje swoista

odporność. Zauważył też, że osoby, które doiły krowy chore na krowią ospę,

są odporne na ospę prawdziwą. 1796- Jenner podjął pierwszą próbę szczepienia,

przeciw ospie krowiance, 1798- ogłosił wyniki badań, jest to data narodzin

nauki o odporności. 1881- Pasteur odkrywa szczepionkę przeciw wąglikowi,

1885-przeciw wściekliźnie, 1890- Koch odkrywa reakcję tuberkulinową,

1895- Haffkine- dżuma, 1913- Erich- błonica, 1919- Weigl- dur plamisty,

1921- I dziecko zaszczepione przeciw gruźlicy, 1924- Calmett i Gieerin

- gruźlica, 1942- koklusz, 1946-Enders, Stokes- świnka, 1953- Koprowski

-pierwsza szczepiona na porażenie dziecięce, 1954- Salk do dziś używana

szczepionka na polio, 1954- Anders, Deebies- różyczka.

Anestezjologia: Początkowa znieczulano i usypiano pacjentów różnymi

metalami i alkoholem, podawano silne dawki opium, oziębiano talem,

upuszczano krew w celu omdlenia pacjenta. Dopiero w XIX w 1799 r.

chemik angielski Huphry Dary odkrył podtenek azotu. W Ameryce

dentysta Horacy Wells stosował go z powodzeniem czy ekstrakcji zębów.

W 1846r William Morton zastosował chlorek etylu z dobrym skutkiem

przy plombowaniu zębów. Chirurg Warren z Bostonu dokonał zabiegu

usunięcia naczyniaka szyi przy uśpieniu eterem. W 1846 roku londyński

chirurg Liston wykonał zabieg amputacji ramienia(stosował eter). Narkozę

taką użył Pirogow(działania wojenne na Kaukazie). Próbował stosować

uśpienie eterowe za pomocą wlewek doodbytniczych. Praf James Young

Simpson stosował uśpienie chloroformem. Chirurg wiedeński Billroth

używał mieszanki eteru i chloroformu. Pozwoliło to z kolei na zwrócenie

uwagi na metody miejscowego znieczulania kokainą. W 1805 niemiecki

aptekarz Fryderyk Serturnen wyodrębnił morfine z opium. Dzieje

znieczulania miejscowego: Wood wstrzykiwał podskórnie 1853 oraz

wyodrębnił z liści coca cennego alkaloidu kokainy. Karol Koiler

zastosował go przy usunięciu zaćmy, Henryk Braun stosował kokainę

z adrenaliną w celu przedłużeniu znieczulenia. 5 lat później kokainę

zastąpioną nowokainą. William Maisted w 1885r- znieczulenie

przewodowe w stomatologii. W 1894 chirurg James Cornig zastosował

znieczulenie lędźwiowe,

Leczenie krwią: Rozwój tej dziedziny nastąpił pod koniec XIX wieku.

Podstawowym zagadnieniem leczenia krwią są transplantacje. Już w

1663r J. Denis przetoczył krew zwierzęcą człowiekowi. Dopiero w

1818 r. James Blundell przetoczył krew ludzką kobiecie, która

wykrwawiła się przy porodzie. Natomiast w 1829r. Ludwik Bierkowski

był pierwszym Polakiem, który dokonał transfuzji krwi. W 1881 Albert

S. Landarer podał człowiekowi dożylnie roztwór fizjologiczny, stał

on się nieodłącznym składnikiem leczenia chirurgicznego. W Polsce

zastosował to Leon Szuman w 1883r. W 1901r. K Landsteiner odkrył

grupy krwi: O, A, B. Natomiast de Castello w 1902 odkrył AB.

Dungem raze z L. Hirszfeldem w 1910 sklasyfikowali grupy krwi

i upowszechnili naukę o ich oznaczaniu(1928). W 1940 K. Landsteiner

i Viener- odkrywają czynnik Rh za co Landsteiner otrzymuje nagrodę

Nobla. W 1914 Louis Agote i Albert Hustin wprowadzili cytrynian

sodu jakoś środek hamujący krzepliwość.

Hipokrates z Kos: okres jego życia przypada około na lata 460 - 377

p.n.e. Jeden z najwybitniejszych prekursorów współczesnej medycyny.

Zyskał sobie przydomek "ojca medycyny". Zawodu nauczył się u swego

ojca, a wiedzę pogłębiał podróżując m. in. po Egipcie i Azji Mniejszej.

Metody i idee jego szkoły znamy z zachowanego dzieła Corpus

Hippocrateum, stanowiącego zbiór 53 pis różnych szkół lekarskich

sprzed połowy IV wieku p.n.e. zebranych 100 lat po śmierci Hipokratesa.

Pomimo opatrzenia ich jego imieniem pism samego Hippokratesa nie

udało się wyróżnić, choć uznaje się, że jest autorem m. in. "Prognoz koskich"

i "Aforyzmów", które dotyczą takich dziedzin jak anatomia, patologia,

chirurgia, położnictwo i inne zabiegi lekarskie (są one często podawane

mylnie jako cytaty z Przysięgi Hipokratesa, która stanowi podstawę etyki

lekarskiej). Metoda Hipokratesa opierała się na metodach racjonalnych.

Na podstawie obserwacji i doświadczeń wyciągał wnioski prowadzące do

ustalenia diagnozy. Stworzył historię choroby, która opierała się na

wywiadzie(opisie przyczyn, okoliczności i przebytych wcześniej chorób).

Odkrył dwa fenomeny przykładając ucho do klatki piersiowej wysłuchał

tarcie opłucnowe, pluskanie w jamie opłucnej nie istnieje. Według niego

każdy pacjent powinien być traktowany indywidualnie, dużą rolę odgrywała

u niego chirurgia: nakłucia jamy brzusznej, hemoroidy, leczenie przetok

odbytniczych, nacinanie ropni, bandażowanie Nie leczono urazów głowy,

serca, jelit i żołądka. Stworzył kołnierze ortopedyczne do leczenia skrzywień.

Zalecał dietę, bańki, upusty krwi, masaże, akupunktura, leki roślinne,

kleiki, wyzwolił medycynę od mistyki. Wyodrębniał trzy etapy choroby

wilgoci, urażenia, zdrowienia. Jego szkoła nacechowana była troska o

zdrowie chorego (łac. salus aegroti suprema lex- zdrowie chorego

najwyższym prawem). Leczenie miało polegać na wspomaganiu naturalnych

procesów zdrowienia, a naczelną zasadą było nieszkodzenie choremu

Wyróżnił w organizmie cztery podstawowe soki (płyny, "humory"):

krew, żółć, śluz, żółć czarną (prawdopodobnie była to krew żylna).

Zaburzenie równowagi między nimi miało być przyczyną

choroby (patologia humoralna). Przewaga jednego z tych elementów

miała również być przyczyną określonego typu temperamentu: sangwiniczny-

przewaga- krwi, choleryczny- żółci, flegmatyczny- śluz, melancholiczny-

czarna żółć Wprowadził dietę i higienę jako środki profilaktyczne. Zwalczał

również takie przesądy jak ten, że epilepsję wywołuje opętanie przez demona.

Wiele terminów wprowadzonych przez niego jest używane do dziś np. rak,

inne natomiast noszą jego imię np. twarz Hipokratesa (cholera).

Antyseptyka i Aseptyka

Antyseptyka jest to niszczenie drobnoustrojów znajdujących się na tkankach za pomocą

substancji antyseptycznych. Wprowadzone do chirurgii w 1867 roku przez Listera -

wprowadził pierwszy środek do odkażania- kwas karbolowy(fenol), Lister rozpoczął

dezynfekcję powietrza i przedmiotów w salach operacyjnych i innych pomieszczeniach

szpitalnych; czynił to przez rozpylanie kwasu karbolowego. Dzięki temu Lister uzyskał

mniejszą liczbę przypadków śmiertelnych spowodowanych zakażeniem ran. jednak za

ojca antyseptyki powinien być uważany Semmelweis-który nakazywał myć ręce

chlorkiem przed każdym badaniem. W 1865 Lister wprowadził opatrunki antyseptyczne

nasycone rozcieńczonym karbolem. . Ponieważ fenol był szkodliwy używano potem:,

sublimat, jodoform, nadmanganian potasu.

Aseptyka to wszelkie postępowanie zapobiegające zakażeniu drobnoustrojami

chorobotwórczymi.W 1890 roku chirurg Ernst Bergmann (1836-1907) udowodnił, że

sterylizacja wszystkiego, co się styka z raną zapobiega jej zakażeniu. Upowszechnił

sterylizację za pomocą pary wodnej i gotowania- wtedy narodzila się aseptyka. Dalszym

etapem rozwoju aseptyki było wprowadzenie gumowych rękawiczek-1889 Halsted,

Mikulicz- Radecki- chirurg polskiego pochodzenia wprowadził strój chirurga- rękawiczki

niciane, maska i czepki na głowe(odk.gastroskop-nie do tego tematu:P)

Nowe metody diagnostyczne w lecznictwie XVIII i XIX w. [na nowe metody

diagnostyczne miały wpływ: postęp fizyki, chemii i osiągnięcia anatomii biologicznej.

Na pocz. XVIII. Zaczęto stosować termometr, określający ciepłotę ciała. 1761-epokowe

odkrycie austriackiego lekarza, przedstawił metody opukiwania. Odkrycie to Nie znalazło

zrozumienia, wykrył ta metodę na podstawie obserwacji swojego ojca oberżysty opukującego

beczki z winem sprawdzając ich zawartość. Ta metoda rozpowszechniła się dopiero w 1808 r.

Jan Mikołaj Corvisart (nadworny lekarz Napoleona) przetłumaczył ją na j. francuski i

uzupełnił własnymi doświadczeniami, bazując na znajomości kliniki i anatomii patologicznej.

Dzięki autorytetowi tego lekarza i sławie jego znakomitej praktyki lekarskiej opukiwanie weszło

od tej pory na stałe do diagnostyki chorób wew. 1819- Rene Laennec ogłosił dzieło

„o osłuchiwaniu”, dzięki podpatrywaniu dzieci bawiących się w wysłuchiwanie dźwięków

uderzeń w jednym końcu rury z uchem przytkniętym do drugiego końca, wpadł na pomysł

zastosowania „słuchawki”. Wezwany do kobiety z atakiem serca, napotkał barierę wysłuchania

tonów serca z powodu jej tuszy, pomysłowo skręcił z papieru trąbkę, która umożliwiła mu

usłyszenie tonów o wiele wyraźniej aniżeli przykładanie ucha bezpośrednio do piersi. To

zmobilizowało go do zamówienia u stolarza przyrządu, który do tej pory uległ znacznym

modyfikacjom, ale na podstawie pierwotnej zasady wprowadził na stałe do diagnostyki chorób

płuc i serca- metodę bezpośredniego osłuchiwania za pomocą słuchawki zwanej stetoskopem.

Laennec tak dokładnie opracował metodę auskultacji, że pozostała ona w prawie nie zmienionej

formie do dziś.

Przeszczepy narządów Nerka od lat 60 jest najczęściej przeszczepianym narządem, jest to forma

leczenia nerko zastępczego, okres oczekiwania na przeszczep może być długi ze względu na

możliwość hemodializy (sztuczna nerka), do przeszczepu wykorzystuje się nerkę pobraną od

obcej osoby, u której stwierdzono objawy śmierci pnia mózgu (przeszczep ze zwłok), lub od blisko

spokrewnionego z pacjentem członka rodziny (przeszczep rodzinny). Ponad 1rok przeszczep przeżywa

85%chorych, którzy otrzymali nerkę od krewnych, 65% otrzymujących nerke ze zwłok. Świat: 1954 -

pierwszy przeszczep nerki (od brata bliźniaka) - (Joseph Murray i John Merrill - Boston) Polska:

1965- pierwsza próba przeszczepu nerki pobranej ze zwłok (Wiktor Bross - Wrocław) (31 marca 1965)

1966 - pierwszy udany przeszczep nerki ze zwłok (Jan Nielubowicz, Tadeusz Orłowski - Warszawa)

(26 stycznia 1966) 1968 - pierwszy przeszczep nerki pobranej od żywego dawcy (Wiktor Bross -

Wrocław)// Serce-pierwszy alloprzeszczep wykonano w 1967r., z końcem lat 80 transplantacja stała

się metodą leczenia niewydolności serca nie poddającej się konwencjonalnej terapii, Aby

zakwalifikować chorego do przeszczepu, należy wykonać: koronarografię, ECHO serca,

cewnikowanie prawostronne, i kilka razy testy wysiłkowe z tzw. analizą gazów oddechowych,

ponad 1 rok przeżywa ponad 70 biorców. Późnym powikłaniem jest postępująca arterioskleroza

naczyń wieńcowych związanych z immunologicznymi procesami uszkadzania ich ścian. Każdy

człowiek po operacji  powinien pozostawać pod rygorystyczną specjalistyczną opieką

kardiologiczną, ze względu na ryzyko odrzutu Od kilku lat wprowadza się transplantację płuco

serce, uzyskując lepsze wyniki niż przeszczepiając samo serce. Świat: 1967 - pierwszy

przeszczep serca (Christiaan Barnard - Kapsztad) 1981 - pierwszy jednoczesny przeszczep serca

i płuca (Bruce Reitz - Stanford) Polska:1969 - pierwsza próba przeszczepu serca (Jan Moll, Antoni

Dziatkowiak - Łódź) 1986 - pierwszy udany przeszczep serca (Zbigniew Religa - Zabrze) //

Wątroba- wskazaniem do przeszczepu są: przewlekłe agresywne zapalenia, marskość i pierwotne

nowotwory. Tylko 50% biorców przezywa 1rok, przy tym zabiegu występują trudności w

rekonstrukcji dróg żółciowych. Technicznie jest to operacja bardziej skomplikowana aniżeli

przeszczep serca. W Polsce początki transplantologii wątroby datuje się na rok 1987, kiedy

dokonano pierwszej próby (nieudanej). Operował prof. Stanisław Zieliński z Kliniki AM w

Szczecinie. Pierwsze udane przeszczepienie u dziecka to rok 1990, a u dorosłego rok 1994

(operowali prof. Bogdan Michałowicz oraz doc. Jacek Pawlak). W 1999 roku dokonano pierwszego

udanego przeszczepienia od dawcy spokrewnionego.W roku 2008 pięć ośrodków (Warszawa, Kraków,

Katowice, Szczecin, Wrocław) prowadzi kolejki pacjentów do przeszczepu wątroby dla dorosłych

oraz jeden (CZD) w przypadku zabiegów pediatrycznych. Pierwszej próby przeszczepienia wątroby

podjął się prof. Thomas Starzl z Denver w 1963 roku. Zabieg dotyczył dziecka z niedrożnością dróg

żółciowych. Zakończył się niepowodzeniem, podobnie jak siedem kolejnych prób. Wreszcie w 1967

roku w lipcu dokonano pierwszego udanego przeszczepienia wątroby. Operował również prof. Starzl,

a pacjent przeżył rok. Jednak dopiero 16 lat później przeszczepienie wątroby zostało uznany za

pełnoprawny zabieg terapeutyczny i przestało być traktowane w kategoriach doświadczalnych.

Wpływ na lepszą przeżywalność pacjentów po przeszczepieniu wątroby miał rozwój leczenia

immunosupresyjnego, a zwłaszcza wynalezienie cyklosporyny. W 1984 roku miała miejsce pierwsza

próba przeszczepienia dziecku zmniejszonej wątroby pobranej od zmarłego dorosłego dawcy, tzw.

reduced-size liver transplantation. W 1988 roku wprowadzono metodę podziału wątroby pobranej od

zmarłego dawcy dla dwóch biorców - dziecka i dorosłego (split liver transplantation). Wreszcie w

1989 r. wykonano pierwsze udane przeszczepienie narządu pobranego od dawcy spokrewnionego.

Kalifaty arabskie: arabowie mieli wrogi stosunek do nauki i kultury starożytnej niszcząć w

641 Aleksandrię i jej placówki naukowe. W VIII-X w. następuje zmiana poglądów. Zaczynają

oni gromadzić rękopisy, zakładają biblioteki, szkoły. Na ich polecenie tłumaczono dzieła

zagraniczne na arabski. Odkrywają wiele ważnych rzeczy, ciężar właściwy ciała, dokonują

postępu w matematyce. Dzięki tym odkryciom następuje ogromny postęp cywilizacyjny.

Sam Mahomet ma dużo szacunku do lekarzy nawet chrześcijańskich. W Koranie znajduje

się dużo uwag o lecznictwie, środkach leczniczych, sposobach i przyrządzania, wymienione

leki to: biały cynamon, gąbki, jęczmień, kadzidło, ostromlecz, oliwa, miód, daktyle, imbir,

sałata. Ważną rolę spełniają zaklęcia i amulety. Po za tym poświęca on miejsce także na

sprawy higieny. Jest tam zakaz używania alkoholu, zalecenie przestrzegania czystości, zakaz

spożywania mięsa wieprzowego. Zasług: 1: tłumaczenie i zbieranie cennych dzieł starożytnego

Wschodu, Grecji. 2. Nowe formy leków: ulepki, ekstrakty, słodzie. 3. Wprowadzili aparat

destylacyjny(wodę, wino, olejki, ocet). 4. Goździki, imbir Hanzel z Chinami 5, Papier od

Chińczyków 6. Rozdzielenie medycyny od farmacji. 7. Pierwsze apteki publiczne w VIII w.

w Bagdadzie. 8. Wzorowo urządzane szpitale wraz z apteką, osobne oddziały na różne

choroby, oddzielne łaźnie, zakazane sekcje zwłok. Upadek anatomii i chirurgii, dobrze

rozwinięta okulistyka. Szkoły przy szpitalach silnie rozwinięta praktyka, wydawanie

certyfikatów do zawodu.

Paracelsus -(ur. 10 listopada 1493 lub 1494 w Einsiedeln, Szwajcaria, zm. 24 września

1541 w Salzburgu, Austria) - lekarz i przyrodnik, zwany ojcem medycyny nowożytnej.

Paracelsus zapoczątkował i znacznie rozpowszechnił ideę jatrochemii-czyli odkrywania

nowych leków. Paracelsus badał wiele substancji chemicznych pod kątem wykorzystania

ich jako leki. Badał też ich właściwości trujące, można go więc uznawać także za ojca

toksykologii. Ważny wkład miał również w rozwój ziołolecznictwa. Rozwinął starą naukę

o sygnaturze. Uważał, że Bóg dał ludziom lek (arcanum) na każdą chorobę i aby ułatwić

im szukanie dodał odpowiednie znaki zewnętrze (sygnatury). W związku z tym Paracelsus

ordynował rośliny o liściach nerkowatych na choroby nerek, surowce żółte na żółtaczkę,

a makówki na bóle głowy. Paracelsus opracował też metody przetwarzania surowców

roślinnych tak, aby wydobyć z nich arcanum - dziś nazwalibyśmy je aktywnym składnikiem.

Z tego względu uważa się go za ojca fitochemii i farmakognozji(nauka o lekach

pochodzenia roślinnego). Zalecał przemywanie raz czystymi opatrunkami. W ranach jak i

w chorobach przywiązywał dużą wagę do naturalnych sił obronnych organizmu. Posługiwał

się astrologią i magią, stosował również nowoczesne wówczas metody naukowe, takie jak

doświadczenia i obserwacja pacjentów. Stosował dawkowanie leków, oraz leczenie różnych

chorób odmiennymi specyfikami. Wprowadził szereg nowych leków, m.in. rtęć na syfilis,

oraz szereg soli metali i opium. Wprowadził takie terminy fizykochemiczne jak alkohol i

gaz, jak i termin filozoficzny archeus.

Nobliści

1905-Robert Koch-za prace na gruźlica, opracował forme zarodnikowa paleczki

waglika, w 1883 odkrył przecinkowca cholery, odkrył tuberkulinę

1912-Alexis Carrel- za pracę nad szwami naczyniowymi, i przeszczepami naczyń i tkanek

1923 John Macleod i Frederick Banting -odkrycie insuliny

1930 - Karl Landsteiner - odkrycie grup krwi

1952 - Selman Abraham Waksman- odkrycie streptomycyny

1962 - Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick

Wilkins-za odkrycie budowy kwasów nukleinowych i jej znaczenia dla mechanizmu

przenoszenia informacji w organizmach żywych

1999 - Günter Blobel-za odkrycie sekwencji sygnałowych i lokalizacyjnych w białkach

2008-Harald zur Hausen za odkrycie wirusa brodawczaka ludzkiego wywołującego raka

szyjki macicy Françoise Barré-Sinoussi i Luc Montagnier za odkrycie ludzkiego wirusa

zespołu nabytego braku odporności (HIV)

EGIPT Medycyne Egiptu można poznać po licznych napisach hieroglificznych na

sarkofagach, piramidach i innych pomnikach , z pamirusów i mumii. Papirus Guine Smith

-najstarsza księga chirurgiczna pisze ze słynny lekarz Imhotep -przeprowadził operacje az

48 urazów.Liczne badana wykazały wysoce rozwinięta wiedzę medyczną w starożytnym Egipcie.

Wiedza medyczna spisywana była w księgach boga Thotha.-42. Wysoce rozwinięta sztuka

balsamowania zwłok musiała się przyczynić do poznania budowy anatomicznej. Jednak

mumifikowanie nie polegalo na wypatroszeniu dlatego organy wew. Nie były dokładnie znane.

Serce stanowiło centralny narząd organizmu. Z papirusów w jakie zawijano mumie można czytać

o schorzeniach jelit, dróg oddechowych, zapaleniach stawów, schorzeniach skórnych, oczu, zimnicy

i słoniowaciznie. Oprócz lekarzy ogólnych istnieli lekarze od poszczególnych narzadów-lekarz

od prawego, lekarz od lewego oka, Wielki opiekun królewskiego odbytu. Lekarz=kapłan. Liczni

byli kosmetycy i masażyści. Inne papirusy Ebersa zawierają inf. Na temat oliczania terminów

ciąży, paraliżu, urazów głowy. Wysoko rozinięta była higiena. Popularne było robienie lewatyw.

Leki pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, mineralnego; miód, mleko matki która urodzila syna,

wątroba, alkohol, opium, kora wierzby(kw. Salicylowy), sproszkowane rogi, kopyta, sól morska,

miedź(na powieki), antymon i ołów. Zabiegi: amputacje kończyn , podwiązka naczyniowa,

trepanacja czaszki, obrzezanie, kastracja.

INDIE Źródłem poznania kultury starożytnych Indii sa księgi Wedy, jest to zbiór zasad życiowych

i religijnych pochodzących z VI w p.n.e. i eposy ludowe Mahabharata i Ramayana i księga praw

Manu z okresu miedzy II w pne a I. W starożytnej kulturze Indii duże znaczenie miała wiara w

działanie sił nadprzyrodzonych. Odróżniano wiele chorób jak: suchoty, puchlinę, padaczkę,

choroby serca, żółtaczkę, paraliż, choroby skórne i weneryczne. Jednak najczęściej wymienianą

chorobą jest febra złośliwa. Dolegliwości próbowano wyleczyć za pomocą modlitw, ofiar,

amuletów. Przy użyciu zaklęć starano się chorobę przenieść na inną istotę żywą. Medycyna Hindusów

początkowo spoczywaw rękach kapłanów, później tzw. stan lekarski. Liczne terminy znajdujące się

w Wedach dowodzą o pewnej znajomości anatomii i to nie tylko kości ale i mózgu, rdzenia i narz.wew.

Ogniska ludzkiego życia dopatrywano się w pępku, z którego miały wybiegać naczynia i nerwy .

Medycyna staroindyjska potrafila leczyc wiele schorzeń, np. trąd, nieżyty żołądkowo-jelitowe, żylaki

odbytnicy, ospa, choroby stawów, oczu , uszu. Według Susruty -najwybitniejszego lekarza, istniało

1120 chorób. Napisał od „Zbiór Susruty” . Lekarze badając pacjeta powinni troskliwie obserwować

go posługując się wszystkimi zmysłami:wzrokiem, słuchem, dotykiem, węchem i smakiem(smakowanie

moczu). Wśród leków wyróżnia się: cynamon, imbir, gałka muszkatołowa, pieprz, senes, olej

sandałowy, nasiona rycynowe, konopie indyjskie, haszysz, opium, indygo, szafran, czarcie łajno,

sok z trzciny cukrowej itp.Środki mineralne to: różne połączenia rtęci jak kalomel, sublimat, cynober,

znali trujące i lecznicze właściwości arszeniku, preparaty żelaza, używali antymonu na wymioty, znali

związki ołowiu i miedzi.Najcenniejszym i najskuteczniejszym lekiem było złoto, które stosowano tam

gdzie już nic nie mogło pomóc.Ze środków zwierzęcych stosowano: krew, żółć, mleko, tłuszcze, skóry,

rogi, kości itp. Środki lekarskie były klasyfikowane według ich działania. Odróżniano środki przeciw

wymiotne, przeczyszczające, uspakajające, podniecające. Według smaku dzielono na: słodkie, słone,

gorzkie, kwaśne, ostre itp.Znamienne dla kultury Hindusów są środki kosmetyczne, napoje miłosne,

eliksiry życia, trucizny, odtrutki. Opisywane instrumentarium składało się ze 101 tępych i 20 ostrych

narzędzi. Wymienia się: noże, nożyczki, piły, topory, szczypczyki, haczyki, rurki, sondy, katatery,

bańki, a nawet magnez do wyciągania ciał obcych. Hindusi umieli leczyć złamania i zwichnięcia

kończyn, wyłuszczali guzy, operowali przetoki, wypuszczali wodę przy puchlinie brzucha, umieli

zeszywać jelita, oraz wykonywali liczne operacje plastyczne. Szeroko rozwinięta też była wiedza

położnicza. Hindusi znali leki na przyspieszenie porodu, potrafili stosować obrót wewnętrzny

płodu, oraz zabiegi wymóżdżenia martwego płodu.

Medycyna i dentystka w Chinach Twierdzono, że organizm ludzki i jego zdrowie zależy od

działania demonów. Dlatego leczenie polegało na czynnościach wykonywanych przez magicznych

kapłanów. W XII w.p.n.e. (za dynastii Czou) oddzielono czynności kapłańskie od lekarskich. Li Tan

(VIIw p.n.e) stwierdził, ze o zdrowiu decydują dwa czynniki: YIN-żeński słaby, sprawiający choroby

i śmierć. YANG- męski, sprawiający zdrowie i życie. (Yin (dosłownie rozumiane jako "zacienione

miejsce, północne zbocze (wzgórza), południowy brzeg (rzeki), zachmurzenie, zaciemnienie")

reprezentowana przez czerń i Księżyc oznacza bierność, uległość, smutek, chłód i zimę, symbolizuje

żeński aspekt natury, introwersję oraz liczby parzyste; odpowiada jej noc oraz dusza po. Yin

symbolizuje woda lub ziemia.Yang (dosłownie rozumiane jako "nasłonecznione miejsce, południowe

zbocze (wzgórza), północny brzeg (rzeki), światło słoneczne") reprezentowana przez biel i Słońce

oznacza siłę, aktywność, radość, ciepło i lato, symbolizuje męski aspekt natury, ekstrawersję oraz

liczby nieparzyste; odpowiada jej dzień, niebo oraz dusza hun. Yang symbolizuje ogień lub wiatr.

Wzajemne oddziaływanie Yin i Yang jest przyczyną powstawania i zmiany wszystkich rzeczy.)

Przewaga jednej z sił decyduje o zdrowiu lub chorobie. Z tych sił powstaje pięć pierwiastków

(ogień, woda, ziemia, metal i drewno), a z nich wszystkie inne rzeczy. Z nimi łączą się: śledziona,

wątroba, serce, płuca, nerki. Badanie obejmowało:1.obserwacje 2.słuchanie(siła głosu- słaby:

przewaga YIN, mocny: przewaga YAN)3. Wywiad 4.obmacywanie(czy na ciele występują guzy itp.)

I księga lekarska- cesarz SZIN NONU (III-IV w p.ne) stworzył ksiege na zasadzie zielnika, której

opisał doskonale znane przez siebie działanie wszystkich roślin. Kanon medycyny- żółty cesarz Huang

Ti (3000 r.p.n.e) dzisiejsza forma (300 r p.n.e) składa się z 2 ksiąg, dzieląc choroby na 2 grupy: te

wywołane przez czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne(emocjonalne) Leczenie odbywało się za

pomocą upustu krwi i akupunktury. Sekcje oraz rozczłonkowywanie zwłok było zabronione uchodziło

za najcięższa zbrodnie. Członki operowanej osoby były przechowywane i wkładane do grobu pacjenta.

Diagnostyka- wygląd twarzy, języka, zachowanie tętna, dostrzegali świerzbowca, znaleźli 11 badania

tętna, ponoć umieli leczyć wściekliznę,*choroby skóry leczą: siarka, ałun, arszenik, rtęć *kiła-rtec do

nosa pacjenta i zapalić *ospa-szczepienia ochronne od XI w n.e (bawełna umoczona w kroście chorego

i do nosa)*żółtaczka-żółty szafran *nerki-fasola *oczy-robaki świętojańskie *leki z wydzielin ludzkich i

zwierzęcych(mocz, kał, mleko szpik kostny). Lekarz wypisywał receptę i sporządzał lekarstwo w aptece.

Metody lecznicze: przypieczki (kulki z bawełny zapalane na ciele), akupunktura (wbijanie w ciało

stalowych igieł), bański, masaż, gimnastyka, kąpiele. Brak rozwoju chirurgii (zniekształcenie stóp kobiet

chińskich) , pomagano w złamaniach, zwichnięciach, zakaz dotykania krwi pacjenta. Dentystyka -

wyrywanie zębów bez narzędzi przez palce. Dentysta uczył się 3 lata wyrywać kołki z deski. Medycyna

sadowa-jeśli pacjent zmarł a przyczyna była nieznana, to oglądano go z zewnątrz nie robiono sekcji.

Podstawową zasadą było zapobieganie chorobom.

Nauczanie medycyny w Europie: Salerno i Montpellier [Społeczeństwo feudalne nie zaspokajało

się rozpowszechnionym przez duchowieństwo *najskuteczniejszym sposobem leczenia za pomocą

łaski bożej lub współdziałaniu świętych i wymagało jakiegokolwiek stopnia wiedzy medycznej od

klasztornych i duchowieństwa. W tym okresie zrozumiano że dotychczasowy poziom wiedzy

medycznej jest niezadowalający, tak samo jak to że leczyć może każdy beż żadnych egzaminów i

uprawnień. Uregulowania prawa do wykonywania zawodu nastąpiło po Raz pierwszy we Włoszech

w Królestwie Obojga Sycylii w 1410, wydano ustawę o prawie lekarskim. Wymagane było zdanie

egzaminu lekarskiego przed organami fachowymi i urzędowymi. W Salerno powstała uczelnia, która

kształciła na znacznie wyższym poziomie, początki sięgają czasów imperium rzymskiego,

wykładowcy nauczali w 4 językach-łacińskim, greckim, hebrajskim i arabskim, co świadczyło o

uniwersalności i ponadreligijności uczelni. Na czele szkoły stał starszy wykładowca. Nauczyciele

były opłacani z funduszy składanych przez studentów. Równouprawnienie stało na takim poziomie

ze kobiety także były dopuszczane do studiowana a w późniejszym czasie stanowiły także część kadry

nauczającej. Nauczanie obejmowało wszystkie gałęzie medycyny i nosiło charakter praktycznego

przygotowania do zawodu lekarza. Nauka obejmowała systematyczne poznawanie anatomii na

podstawie badań zwłok zwierząt, na dokładnej obserwacji chorych, badaniu tętna, oględzinach moczu

itp. Nauczanie trwało 9 lat, dla specjalizujących się w chirurgii 10. 3pierwsze lata było to przygotowanie

ogólne, 5lat zajęcia teoretyczne z medycyny, po czym następowała praktyka pod pilnym okiem

doświadczonego lekarza. W Salerno istniały szpitale, w których uczniowie obserwowali chorych,

tu powstały pierwsze książki służące wyłącznie nauczaniu med. XII w. - pierwsza farmakopea

(opisywano w niej szczegółowo ciężar przypisywanych środków leczniczych w gramach, skrupułach

i drachmach, po raz pierwszy lekarza nazwano doktorem, cesarz Fryderyk II wydał zbiór praw

zawierających przepisy o praktyce medycznej co było dowodem podniesienia poziomu lecznictwa.

Działalność lekarską i chirurgiczną mógł podejmować wyłącznie ten, który w szkole salerneńskiej

założył egzamin i na tej podstawie otrzymał dyplom od władz uprawniający do wykonywania zawodu.

Montpellier (południowa Francja) - pierwsza wzmianka o uczelni z 1137r. gromadziła studentów z

całego świata, stała się pierwszym ośrodkiem szerzenia medycyny arabskiej w dobie rozkwitu

średniowiecza. Liczba studentów była tym większa że nauczanie odbywało się w sposób dotychczas

mało znany, bo szczegółowy, nadzwyczaj systematyczny i publiczny. W 1220 ustalono że wykładowcą

może być tylko ten kto podda się egzaminowi przed biskupem, w ten sposób kościół zapewnił sobie

wpływy w szkole. Nauka trwała 5 lat, od 1309 na mocy bulli papieskiej przedłużono do 6 lat teorii i

8 miesięcy zajęć praktycznych, od 1484 r. wykładowcy byli opłacani przez studentów, od 1220 przyjecie

na uczelnie poprzedzał egzamin z przygotowania do studiów. Szkoła opierała się głownie na filozofii

Arystotelesa(Salerno Hipokratesa) opierała się na nauce scholastycznej. Przedstawiciele: Salerno :

Konstanty Afrykańczyk- tłumacz tekstów greckich i łac., założyciel pierwszej apteki w Montpellier.

Arnold de Vilianova- wprowadził nurt praktyczny przy łóżku chorego proponował niezłożone

lekarstwa ziołowe-był alchemikiem. Salerno i Montpellier podobieństwa i różnice: Salerno - wykłady

w 4 językach:łac, grec,hebr, arab, uniwersalność i ponadreligijność uczelni, mogły się w niej uczyć i

wykładać kobiety, przeprowadzano czasem sekcje zwłok ludzkich i zwierząt, musieli umieć rozróżnić

rośliny lecznicze i trujące, robić leki, nauka obejmowała wszystkie gałęzie medycyny, łącznie z chirurgią,

studia miały charakter praktyczny, nauczanie trwało 9 lat (chirurgia10), powstały tu pierwsze książki,

do nauki med. 3 pierwsze lata poświecone przygotowaniu do nuaki,5lat zajęcia teoretyczne z med. po

czym następowała praktyka przy lekarzu. Montpellier- założona 1137 przez Araba i Żyda (ale dostała

się pod patronat kościoła) wykładano tylko w łacinie, kobiety nie mogły uczyć się tu, nauczano tylko

metoda scholastyczna, 5lat nauki (od 1309 + 8 miesięcy praktyk) od 1220-egz. wstępne,



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
historia medycyny opracowania wykady i ściągi, HISTORIA MEDYCYNY-2, HISTORIA MEDYCYNY
Ściągi, Historia 2, We wrześniu 39 był prezydentem Mościcki, ministrem zagranicznym Bek, premierem F
Ściągi, Historia 4, 1956 przyczyny tych wydarzeń stalinowska konstytucja obowiązująca w polsce od 19
historia medycyny opracowania wykady i ściągi historia medycyny dlugie odpowiedzi
historia medycyny opracowania wykady i ściągi, HISTORIA MEDYCYNY, HISTORIA MEDYCYNY
historia medycyny opracowania wykady i ściągi, HISTORIA MEDYCYNY sciaga, HISTORIA MEDYCYNY
Ściągi, Historia 1, Polska 39 1 IX najazd Niemiec na Polskę 17 IX napaść sowiecka na Polskę 2-5 X os
ściągi historia wychowania
Sciagi Historia wychow
ściągi historia 1
ściągi z historii gosppodarczej
ściągi historia 3
Ściągi historia Reakcja sąsiadów na reformy Sejmu Wielkiego
ŚCIĄGI HISTORIA WYCHOWANIA
ściągi historia XXw
bierdiajew sens historii, st. socjologia ściągi notki, NIESEGREGOWANE MATERIAŁY Z SOCJOLOGII
Wyznaniowe ściągi i skrypty, prawo koscielne i wyznaniowe, sciaga z historii, 313r
Z Historii Mikroprocesorów, Nauka ściągi
sciagi na historie mysli pedagogicznej- Cimala

więcej podobnych podstron