ERA MEZOZOICZNA (MEZOZOIK)

Trias (251-200) jest okresem bujnego rozwoju fauny, rozwijają się gady. Pojawiają się gady ssakokształtne, jak również pierwsze dinozaury. Dinozaury były zwierzętami lądowymi. Pierwsze dinozaury miały rozmiary pas. Szczątki najstarszego europejskiego dinozaura znaleziono w Krasiejowie na Opolszczyźnie, nazwano go Silesaurus opolensis (silezaur). Bujny rozwój fauny morskiej(ramienionogi, małże, ślimaki, koralowce). Flora Triasu: sagowce, benetyty, miłorzębowe. W Triasie następuje rozpad PANGEI. Trias jest okresem spokoju tektonicznego.

Jura (200-145) kolejny okres rozwoju gadów. Ponadto istniały gady latające (pterozaury). W dalszym ciągu postępował rozwój płazów, owadów. Występowała bogata fauna morska: ramienionogi, małże, ślimaki, koralowce, ramienionogi, belenity (głowonogi). W jurze następuje dalsze rozsuwanie się kontynentów. Pod koniec okresu ma miejsce wielka transgresja, czyli proces wkraczania mórz na tereny lądowe (regresja - proces odwrotny).

Kreda (145-65) w dalszym ciągu występowały potężne gady lądowe. Największy: tyrannosaurus rex. Liczne gatunki płazów, owadów. W kredzie wyodrębniły się w świecie zwierząt morskich dwie prowincje: prowincja alpejska, czyli subtropikalna (ślimaki, koralowce, małże, belenity), prowincja borealna czyli chłodna (małże, amonity, belenity). Pod koniec okresu rozpoczyna się główna faza orogenezy alpejskiej. Odnotowano również bardzo intensywny epizod wulkanizmu - powstanie rozległych wielometrowej grubości pokrywy lawy.

ERA KENOZOICZNA (KENOZOIK)

1) trzeciorzęd - paleocen, eocen, oligocen, miocen, pliocen

2) czwartorzęd - plejstocen, holocen

Trzeciorzęd (65-1,8). Dynamiczny rozwój ssaków. W trzeciorzędzie pojawiają się koniowate, trąbowce, nosorożce i torbacze. Dochodzi do dalszego rozwoju ptaków. Typowa fauna morska jest reprezentowana przez: małże, ślimaki, otwornice, pojawiają się i rozwijają trawy. W dolnej części trzeciorzędu ma miejsce apogeum orogenezy alpejskiej. Wypiętrzeniu uległy wtedy: Alpy, Karpaty, Pireneje, Kaukaz, Himalaje, Andy, Kordyliery i inne. W trzeciorzędzie układ lądów staje się stopniowo podobny do obserwowanego współcześnie.

Czwartorzęd (1,8 - do dziś). W czwartorzędzie pojawiają się a potem wymierają liczne gatunki zwierząt, takie jak: nosorożec włochaty, niedźwiedź jaskiniowy, mamut, tygrys szablozębny. Dochodzi do ewolucji homonidów. W dolnej części okresu (plejstocen) miało miejsce potężne zlodowacenie które objęło swoim zasięgiem północną Europę i północną część Ameryki Pn. Klimat w plejstocenie zmieniał się. Wyróżniamy okresy chłodne tzw. glacjaty (zlodowacenia) oraz okresy ocieplenia klimatu czyli interglacjaty.

PALEOZOIK

1) Kambr - (542-488) Masowe pojawienie się wielu gatunków zwierząt Typową grupą zwierząt były trylobity, żyły też: gąbki, ślimaki, ramienionogi. Pod koniec protorezoiku kontynenty były ze sobą połączone tworząc jeden ląd zwany PANGEO. W kambrze kontynenty zaczynają się rozsuwać. Kambr był okresem spokoju tektonicznego. U schyłku kambru zaczyna się masowe wymieranie trylobitów ciepłolubnych.

2) Ordowik - (488-444 ) Jest kolejnym okresem rozwoju fauny morskiej (pierwsze rybokształtne kręgowce, u schyłku ordowiku ryby pancerne). Typową faunę morską reprezentują: trylobity, ramienionogi, graptolity, koralowce, głowonogi, liliowce.

3) Sylur (444-416), fauna morska zbliżona jest do tej co występowała w ordowiku. Główna faza orogenezy kaledońskiej podczas tej orogenezy wypiętrzone zostały góry skandynawskie, góry szkodzkie, apallachy, południowa część gór świętokrzyskich i wschodnia część Sudetów. Pod koniec syluru pojawiają się pierwsze rośliny lądowe zwane psylofitami.

4) Dewon - (416-359) jest okresem bogactwa ryb, pojawiają się potężne ryby szczękowce, ryby płucodyszne (pobierają tlen z wody i powietrza). Pod koniec okresu pojawiają się pierwsze płazy oraz bezskrzydłe owady. Typowa faunę tworzą: ramienionogi, koralowce, głowonogi, ślimaki, gąbki, trylobity i inne. Płazy: ichtiostega. Flora: następuje bujny rozwój psylofitów oraz paprotników W dewonie wyróżniamy 2 kontynenty: północny zwany LAURAZJĄ (laurencja), południowy zwany GONDWANĄ. Oddzielone są od siebie oceanem TETYDY.

5) Karbon (359-299) pojawiają się pierwsze gady oraz owady skrzydlate m.in. meganaura. Fauna przybrzeżno-morska: ramienionogi, koralowce, ślimaki. Zaczynają wymierać trylobity. Na obu kontynentach (laurazji i gondwanie) panują różne warunki klimatyczne. Na Laurencji w górnym karbonie występował klimat ciepły i wilgotny. Na gondwanie panował klimat chłodny, miało miejsce zlodowacenie. Na przełomie karbonu dolnego i górnego miało miejsce apogeum orogenezy hercyńskiej (waryscyjska), wypiętrzone zostały: Wogezy, Masyw Centralny, góry śietokrzyskie, Sudety.

6) Perm (299-251) dochodzi do szybkiego rozwoju płazów, gadów i owadów skrzydlatych. Fauna: ramienionogi, głowonogi, małże, ślimaki. Wymierają trylobity. Pojawiły się rośliny szpilkowe oraz sagowce. Kontynenty tworzą jeden ląd zwany PANGEA. Na przełomie permu i triasu ma miejsce największe wymieranie w dziejach Ziemi. Wyginęło wtedy 80-90% gatunków zwierząt przybrzeżno-morskich a także liczne gatunki zwierząt lądowych.

ERA MEZOZOICZNA (MEZOZOIK)

Trias (251-200) jest okresem bujnego rozwoju fauny, rozwijają się gady. Pojawiają się gady ssakokształtne, jak również pierwsze dinozaury. Dinozaury były zwierzętami lądowymi. Pierwsze dinozaury miały rozmiary pas. Szczątki najstarszego europejskiego dinozaura znaleziono w Krasiejowie na Opolszczyźnie, nazwano go Silesaurus opolensis (silezaur). Bujny rozwój fauny morskiej(ramienionogi, małże, ślimaki, koralowce). Flora Triasu: sagowce, benetyty, miłorzębowe. W Triasie następuje rozpad PANGEI. Trias jest okresem spokoju tektonicznego.

Jura (200-145) kolejny okres rozwoju gadów. Ponadto istniały gady latające (pterozaury). W dalszym ciągu postępował rozwój płazów, owadów. Występowała bogata fauna morska: ramienionogi, małże, ślimaki, koralowce, ramienionogi, belenity (głowonogi). W jurze następuje dalsze rozsuwanie się kontynentów. Pod koniec okresu ma miejsce wielka transgresja, czyli proces wkraczania mórz na tereny lądowe (regresja - proces odwrotny).

Kreda (145-65) w dalszym ciągu występowały potężne gady lądowe. Największy: tyrannosaurus rex. Liczne gatunki płazów, owadów. W kredzie wyodrębniły się w świecie zwierząt morskich dwie prowincje: prowincja alpejska, czyli subtropikalna (ślimaki, koralowce, małże, belenity), prowincja borealna czyli chłodna (małże, amonity, belenity). Pod koniec okresu rozpoczyna się główna faza orogenezy alpejskiej. Odnotowano również bardzo intensywny epizod wulkanizmu - powstanie rozległych wielometrowej grubości pokrywy lawy.

ERA KENOZOICZNA (KENOZOIK)

1) trzeciorzęd - paleocen, eocen, oligocen, miocen, pliocen

2) czwartorzęd - plejstocen, holocen

Trzeciorzęd (65-1,8). Dynamiczny rozwój ssaków. W trzeciorzędzie pojawiają się koniowate, trąbowce, nosorożce i torbacze. Dochodzi do dalszego rozwoju ptaków. Typowa fauna morska jest reprezentowana przez: małże, ślimaki, otwornice, pojawiają się i rozwijają trawy. W dolnej części trzeciorzędu ma miejsce apogeum orogenezy alpejskiej. Wypiętrzeniu uległy wtedy: Alpy, Karpaty, Pireneje, Kaukaz, Himalaje, Andy, Kordyliery i inne. W trzeciorzędzie układ lądów staje się stopniowo podobny do obserwowanego współcześnie.

Czwartorzęd (1,8 - do dziś). W czwartorzędzie pojawiają się a potem wymierają liczne gatunki zwierząt, takie jak: nosorożec włochaty, niedźwiedź jaskiniowy, mamut, tygrys szablozębny. Dochodzi do ewolucji homonidów. W dolnej części okresu (plejstocen) miało miejsce potężne zlodowacenie które objęło swoim zasięgiem północną Europę i północną część Ameryki Pn. Klimat w plejstocenie zmieniał się. Wyróżniamy okresy chłodne tzw. glacjaty (zlodowacenia) oraz okresy ocieplenia klimatu czyli interglacjaty.

PALEOZOIK

1) Kambr - (542-488) Masowe pojawienie się wielu gatunków zwierząt Typową grupą zwierząt były trylobity, żyły też: gąbki, ślimaki, ramienionogi. Pod koniec protorezoiku kontynenty były ze sobą połączone tworząc jeden ląd zwany PANGEO. W kambrze kontynenty zaczynają się rozsuwać. Kambr był okresem spokoju tektonicznego. U schyłku kambru zaczyna się masowe wymieranie trylobitów ciepłolubnych.

2) Ordowik - (488-444 ) Jest kolejnym okresem rozwoju fauny morskiej (pierwsze rybokształtne kręgowce, u schyłku ordowiku ryby pancerne). Typową faunę morską reprezentują: trylobity, ramienionogi, graptolity, koralowce, głowonogi, liliowce.

3) Sylur (444-416), fauna morska zbliżona jest do tej co występowała w ordowiku. Główna faza orogenezy kaledońskiej podczas tej orogenezy wypiętrzone zostały góry skandynawskie, góry szkodzkie, apallachy, południowa część gór świętokrzyskich i wschodnia część Sudetów. Pod koniec syluru pojawiają się pierwsze rośliny lądowe zwane psylofitami.

4) Dewon - (416-359) jest okresem bogactwa ryb, pojawiają się potężne ryby szczękowce, ryby płucodyszne (pobierają tlen z wody i powietrza). Pod koniec okresu pojawiają się pierwsze płazy oraz bezskrzydłe owady. Typowa faunę tworzą: ramienionogi, koralowce, głowonogi, ślimaki, gąbki, trylobity i inne. Płazy: ichtiostega. Flora: następuje bujny rozwój psylofitów oraz paprotników W dewonie wyróżniamy 2 kontynenty: północny zwany LAURAZJĄ (laurencja), południowy zwany GONDWANĄ. Oddzielone są od siebie oceanem TETYDY.

5) Karbon (359-299) pojawiają się pierwsze gady oraz owady skrzydlate m.in. meganaura. Fauna przybrzeżno-morska: ramienionogi, koralowce, ślimaki. Zaczynają wymierać trylobity. Na obu kontynentach (laurazji i gondwanie) panują różne warunki klimatyczne. Na Laurencji w górnym karbonie występował klimat ciepły i wilgotny. Na gondwanie panował klimat chłodny, miało miejsce zlodowacenie. Na przełomie karbonu dolnego i górnego miało miejsce apogeum orogenezy hercyńskiej (waryscyjska), wypiętrzone zostały: Wogezy, Masyw Centralny, góry śietokrzyskie, Sudety.

6) Perm (299-251) dochodzi do szybkiego rozwoju płazów, gadów i owadów skrzydlatych. Fauna: ramienionogi, głowonogi, małże, ślimaki. Wymierają trylobity. Pojawiły się rośliny szpilkowe oraz sagowce. Kontynenty tworzą jeden ląd zwany PANGEA. Na przełomie permu i triasu ma miejsce największe wymieranie w dziejach Ziemi. Wyginęło wtedy 80-90% gatunków zwierząt przybrzeżno-morskich a także liczne gatunki zwierząt lądowych.

---