PROGRAM TERAPII PEDAGOGICZNEJ

opracowany przez nauczycielkę

Przedszkola Samorządowego Nr 7 w Białymstoku

Urszulę Gajdzińską-Kulesza

Białystok 2008

Wstęp

Pojęcie terapii jest wieloznaczne. Określamy tak sposób pracy z dziećmi mający na celu rozładowanie wewnętrznych konfliktów, frustracji i napięć o charakterze emocjonalnym.

Terapia pedagogiczna jako system działań wychowawczych skierowana jest na udzielenie pomocy dziecku. Tak, więc rozumienie dziecka, jego zachowań, pozwala na dobór określonej strategii pracy terapeutycznej.

Dysharmonie i zaburzenia rozwoju mają wyraźne tendencje do pogłębiania się w wypadkach, gdy nie podejmuje się działań terapeutycznych w zaburzonych zakresach. Dlatego też ważne jest wczesne wykrycie wszelkich odchyleń rozwojowych oraz zapewnienie odpowiedniej pomocy zmierzającej do wyrównania i korygowania tych zaburzeń, gdyż brak tych oddziaływań może stać się czynnikiem hamującym normalną aktywność dziecka lub prowadzić do nieprawidłowych i niepożądanych zachowań.

Obserwacja ma pomóc nauczycielce i rodzicom w lepszej organizacji procesu wychowania, wzmacniania i pomocy w trudnościach, jakie ma dziecko. Indywidualne i podmiotowe traktowanie wychowanków daje wiele możliwości harmonijnego rozwoju dzieci.

Zajęcia terapeutyczne w przedszkolu obejmują usprawnianie funkcji słuchowych, wzrokowych, ruchowych i ich właściwej koordynacji.

Terapia oparta jest na następujących zasadach:

• integracja,

• adekwatność,

• tempo dostosowane do dziecka,

• zasada „drobnych kroków”,

• systematyczność i intensywność działań,

• doprowadzenie rozpoczętej pracy do końca,

• wdrażanie do samokontroli,

• akceptacja, pogoda ducha,

• właściwe wzmacnianie, nagroda,

• eliminowanie frustracji (ocena za wkład pracy, nie za efekt),

• przestrzeganie jednolitego systemu oddziaływań w przedszkolu, w domu i podczas zajęć terapeutycznych.

Podstawową formą aktywności małego dziecka jest zabawa. Specyficzną rolę w prowadzeniu terapii pedagogicznej spełnia nawiązywanie do aktywności zabawowo-twórczej dzieci. Umiejętne kierowanie zabawami twórczymi pozwala dziecku na rozładowanie napięć emocjonalnych, znalezienie swojego miejsca w grupie, rozbudzenie zainteresowań i poznanie własnych możliwości. Stąd zabawa, szczególnie spontaniczna, ma walory terapeutyczne. Prowadzi ona do zaspokajania potrzeb i oczekiwań dzieci. Dlatego też uważana jest za jedną z podstawowych technik pracy terapeutycznej z dzieckiem w wieku przedszkolnym.

Ważnym elementem pracy terapeutycznej w przedszkolu jest także rozmowa indywidualna z dzieckiem. Nauczycielka spostrzegając bierność, apatię czy wewnętrzne zamknięcie się dziecka, próbuje w warunkach wzajemnego zaufania poznać przyczyny takiego zachowania się dziecka. To zaś pozwoli jej na zorganizowanie zabawy, w której dziecko odczułoby radość tworzenia czegoś nowego, a przede wszystkim zbliżyłoby go do grupy rówieśniczej.

Ważnym sposobem pracy terapeutycznej jest organizowanie zabaw lub inscenizacji na podstawie tekstu literackiego oraz aktywność plastyczna.

Zastosowanie zabawy zarówno w pracy dydaktycznej, jak i wychowawczej powoduje, że dziecko jest mniej skrępowane, staje się bardziej otwarte, ufne, chętnie uczestniczy w działaniach edukacyjnych, z łatwością i chęcią przyswaja przekazywaną mu wiedzę i umiejętności.

Powinnością nauczyciela jest natomiast stymulowanie, wspieranie i inicjowanie rozwoju potrzeb i oczekiwań dzieci związanych z poznawaniem świata, potrzebą aktywności oraz próbą urzeczywistnienia tych oczekiwań w aktywności zabawowej dzieci.

Podczas wykonywania wszystkich proponowanych ćwiczeń należy pamiętać o tym, aby:

• stopień trudności zadania dostosowany był do aktualnych możliwości dziecka,

• zakres podpowiedzi był dostosowany do aktualnych możliwości dziecka i zmniejszany w miarę jego rozwoju,

• w czasie jednego zajęcia wykonywać kilka ćwiczeń z różnych kategorii, które będą przeplatane ćwiczeniami relaksacyjnymi,

• powtarzać ćwiczenia tak długo, aż dziecko będzie potrafiło wykonać je prawidłowo i samodzielnie,

• stosować system nagród rzeczowych i społecznych (pochwały).

Cel i zadania

Nadrzędnym celem terapii jest wspomaganie rozwoju dziecka. Rozumiemy przez to usprawnianie funkcji psychomotorycznych, wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach, rozwijanie samodzielności, budowanie wiary we własne siły oraz korygowanie odchyleń od normy.

Zadania:

• stymulowanie rozwoju intelektualnego dziecka,

• integracja dziecka z grupą rówieśniczą,

• rozwijanie wyobraźni, myślenia, aktywności twórczej,

• kształtowanie umiejętności samodzielnego działania dziecka,

• budzenie wrażliwości estetycznej,

• rozwijanie umiejętności komunikowania się,

• kształtowanie umiejętności wyrażania przez dziecko własnych uczuć, przeżyć, spostrzeżeń.

Metody

Podczas pracy z dzieckiem zastosuję metody wspierające i stymulujące naturalny rozwój dziecka oraz angażujące wiele zmysłów: słuch, wzrok, dotyk. Będą to m.in. metody:

• ćwiczeń,

• zadań stawianych do wykonania,

• słowne, np.: zagadki, objaśnienia, rozmowa, opowiadanie,

• oglądowe, np.: pokaz, obserwacja,

• metody aktywizujące:

1. metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz,

2. metoda P. Dennisona - kinezjologia edukacyjna,

3. pedagogika zabawy,

4. techniki relaksacyjne.

USPRAWNIANIE FUNKCJI WZROKOWYCH

Cel ćwiczeń	Środki realizacji - rodzaje stosowanych ćwiczeń	Pomoce
Ćwiczenia usprawniające działania na materiale bezsłownym. Wyrabiania całościowego i szybkiego rozpoznawania obrazków wzrokowych (rozwijanie pamięci wzrokowej). Stopniowe przechodzenie od spostrzegania globalnego do analitycznego (układanie całości z części). Ćwiczenie koncentracji uwagi. Rozwijanie orientacji przestrzennej i spostrzegawczości. Wyrabianie właściwych wyobrażeń przedmiotów. Ćwiczenie pamięci wzrokowej, koordynacji wzrokowo - ruchowej i orientacji w kierunkach (lewa-prawa, góra-dół). Ćwiczenia spostrzegawczości. Ćwiczenia koordynacji ręka - oko. Ćwiczenia logicznego myślenia. Ćwiczenia orientujące w kierunkach. Ćwiczenia pamięci wzrokowej. Ćwiczenie pamięci wzrokowej (odnajdywanie różnic). Utrwalenie nazw figur geometrycznych. Ćwiczenia w analizie i syntezie. Ćwiczenia w analizie spostrzegania. Utrwalanie pojęcia zbiór. Ćwiczenia w analizie i syntezie wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo ruchowej. Ćwiczenia koncentracji uwagi i pamięci wzrokowej. Ćwiczenie pamięci bezpośredniej. Ćwiczenie umiejętności spostrzegania figury na tle. Wdrożenie do właściwej, celowej obserwacji. Ćwiczenie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Ćwiczenia w zakresie spostrzegania, analizy i syntezy oraz wdrażanie do logicznego rozumowania.	I. Ćwiczenie spostrzegania na materiale konkretnym. 1. Rozpoznawanie treści obrazków ukazywanych: w dowolnym czasie, w krótkich ekspozycjach (zapamiętanie jak największej liczby przedmiotów znajdujących się na obrazku i wyliczenie ich zaraz po przerwie). 2. Dobieranie jednakowych obrazków: swobodne dobieranie par (wg różnych kryteriów), segregowanie obrazków na podstawie właściwości ich nazw, dobieranie jednakowych obrazków eksponowanych w skróconym czasie. 3. Segregowanie obrazków w grupy tematyczne: wyszukiwanie różnic między obrazkami i omówienie ich po pewnej przerwie, segregowanie obrazków podobnych tematycznie, wyszukiwanie ukrytych szczegółów, różnic na obrazku. 4. Układanie obrazków po lewej i prawej stronie. ilustrowane pokazem, rozpoznawanie obrazków, których położenie zostało słownie określone, określenie położenia, dobieranie części do całości: a) układanie wg wzoru, b) układanie bez wzoru. 5. Uzupełnianie brakujących elementów w rysunkach, obrazkach. 6. Odtworzenie z pamięci eksponowanych przedmiotów i wskazanie po krótkiej przerwie miejsca, na którym leżały. Odtworzenie na tablicy flanelowej układów przestrzennych: dwukrotne przedstawienie tych samych przedmiotów, ale w zmienionych układach przestrzennych. II. Ćwiczenie spostrzegania na materiale abstrakcyjnym. 1. Rozpoznawanie figur płaskich: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt: w czasie dowolnym, w krótkich ekspozycjach. 2. Dobieranie jednakowych par figur: scalanie figur, np. prostokąta, kwadratu, koła z części, wypełnianie konturów większych figur mniejszymi, uzupełnianie niepełnych konturów figur (dorysowywanie). 3. Dzielenie większej figury na mniejsze, np. kwadraty następnie scalanie lub komponowanie nowych całości. 4. Różnicowanie i układanie figur geometrycznych pod względem kształtu, wielkości, koloru i kierunku, położenia, przeznaczenia: tworzenie zbioru wg jednej cechy (kolor, grubość, wielkość, kształt), wg kilku cech (kolor i kształt np. klocek czerwony duży), różnicowanie w zestawie określonej figury. 5. Dobieranie do konturów figur geometrycznych takich samych figur i nałożenie na wzór. 6. Graficzne odtworzenie eksponowanej figury. 7. Odtworzenie prostych układanek przestrzennych wg modelu. 8. Zapamiętanie jak największej liczby eksponowanych figur i wskazanie ich wśród innych figur. 9. Przedstawienie tych samych figur w zmienionych układach: wskazanie różnic między nimi, układanie kompozycji figur geometrycznych wg wzoru i z pamięci. graficzne odtwarzanie kompozycji geometrycznych przy pomocy rysunku i stempli. 10. Różnicowanie figur geometrycznych płaskich i przestrzennych.	obrazki, tematyczne zestawy obrazków, domina obrazkowe, loteryjki obrazkowe, komplety obrazków, układanki płaskie, układanki przestrzenne, układanki - rozsypanki, rysunki, obrazki różniące się szczegółami, czasopisma dziecięce, tablica flanelowa, elementy zabawki, układanki geometryczne, układanki - dobieranki oparte na zasadzie tożsamości i przynależności, obrazki i kontury figur geometrycznych, układanki geometryczne, układanki geometryczne, kontury figur geometrycznych, układanki geometryczne, układanki przestrzenne, układanki geometryczne, układanki geometryczne, figury geometryczne płaskie i przestrzenne,

USPRAWNIANIE FUNKCJI SŁUCHOWYCH

Cel ćwiczeń	Środki realizacji - rodzaje stosowanych ćwiczeń	Pomoce
Rozwijanie percepcji słuchowej przez rozpoznawanie i odtwarzanie. Rozpoznawanie struktur dźwiękowych. Ćwiczenia koordynacji słuchowo - wzrokowej i słuchowo - ruchowej. Ćwiczenia w identyfikowaniu dźwięków. Analiza i synteza zdań. Utrwalanie mowy zdaniowej. Ćwiczenia koordynacji słuchowo - ruchowej. Ćwiczenia koordynacji słuchowo - ruchowej. Ćwiczenie analizy sylabowej wyrazów. Ćwiczenie syntezy sylabowej wyrazów. Ćwiczenia umiejętności wyodrębniania głosek: w nagłosie, wygłosie i śródgłosie, oraz kolejnych głosek w wyrazie. Ćwiczenia koordynacji słuchowo - wzrokowo - ruchowej. Ćwiczenie pamięci słuchowej.	Ćwiczenia oparte na materiale eksponowanym wzrokowo - słuchowo i na czynnościach ruchowych. 1. Odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych: odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym, rozpoznawanie układu przestrzennego odpowiadającego wystukanemu rytmowi, rozpoznawanie rytmu zgodnego z układem przestrzennym, słuchowa analiza podanego rytmu i ruchowe jego odtworzenie przez: wyklaskiwanie, wystukiwanie, odgadywanie słyszanego rytmu, wystukiwanie rytmu wg podanego układu przestrzennego, różnicowanie dźwięków różnych instrumentów muzycznych, różnicowanie tonów wysokich i niskich oraz tempa szybkiego i powolnego w muzyce. 2. Analiza i synteza wyrazowa zdań. 2.1. Wyodrębnianie zdań z potoku żywej mowy, pojęcie zdania. dzielenie zdań prostych na wyrazy, liczenie wyrazów, porównywanie liczby wyrazów w zdaniach, układanie zdań do obrazków, konstruowanie zdania z podanym wyrazem. 3. Analiza i synteza sylabowa wyrazów. 3.1. Dzielenie wyrazów na sylaby i synteza tych sylab, pojęcie sylaby, liczenie sylab: określenie długości wyrazów na podstawie liczby sylab (wyrazy krótkie i długie), ustalenie pozycji danej sylaby w wyrazie (na początku, na końcu, w środku), tworzenie wyrazów z sylab, podział wyrazów na sylaby, wydzielanie sylab w wyrazach przy śpiewaniu z marszem, ich wzmacnianie przedmiotowe: liczmanami, klaskaniem, ruchami, wydzielanie sylab przez dzielenie pasków papieru na części, 3.2. Określanie pozycji sylab w wyrazie: wydzielanie sylab w nagłosie wyrazów, wydzielanie sylab w wygłosie wyrazów, wydzielanie sylab środkowych w wyrazach trzy sylabowych, wyszukiwanie podanych sylab w różnych wyrazach. 3.3. Układanie wyrazów z sylab: odpoznawanie wyrazów wypowiedzianych sylabami, kończenie wyrazów zaczynających się daną sylabą, tworzenie wyrazów przez dodawanie sylab początkowych do znanych sylab końcowych, 4. Analiza i synteza głoskowa wyrazów. 4.1. Wyodrębnianie początkowej głoski w wyrazie: wyróżnianie i wybrzmiewanie samogłosek i spółgłosek w nagłosie np. O-la, u-le, k-ot, s-en, grupowanie obrazków, których nazwy zaczynają się na daną głoskę, słuchowe wyodrębnianie głoski początkowej w dowolnym wyrazie, tworzenie wyrazów na podstawie podanej głoski początkowej, 4.2. Wyodrębnianie końcowej głoski w wyrazach z wyjątkiem dźwięcznych, miękkich i samogłosek nosowych. wybór obrazków lub przedmiotów, których nazwy kończą się na daną głoskę, rozpoznawanie obrazków i przedmiotów na podstawie podanej głoski końcowej ich nazw, podawanie wyrazów kończących się daną głoską, 4.3. Wyodrębnianie środkowej głoski w wyrazach: dobieranie obrazków, których nazwy (3-głoskowe) posiadają w środku, np. „a”- mak, rak, określanie miejsca danej głoski w wyrazach, rozpoznawanie głoski powtarzającej się w wyrazie, np. maska, fajka. 4.4. Kolejne wydzielanie głosek w wyrazach: wyodrębnianie podanej głoski w wyrazach, układanie wyrazów z żądanymi głoskami, liczenie głosek w wyrazach, wyszukiwanie wyrazów posiadających daną głoskę.	„Ścieżki dźwiękowe” - płyta klocki z układanek, rozsypanki, Obrazki, przedmioty, Obrazki, Obrazki, Obrazki, przedmioty, Obrazki, Obrazki, Obrazki.

USPRAWNIANIE MANUALNE

Cel ćwiczeń	Środki realizacji - rodzaje stosowanych ćwiczeń	Pomoce
Rozwijanie psychomotoryki. Współpraca analizatora wzrokowego ruchowego. Wyrabianie płynności i szybkości ruchów z uwzględnieniem spostrzegania wzrokowego, koncentracji uwagi i operacji umysłowych. Kształcenie analizy i syntezy spostrzegania. Ćwiczenia w ujmowaniu stosunków i zależności między elementami. Ćwiczenie koncentracji uwagi i wyobraźni przestrzennej. Kryteria porównywania: barwa, kształt, wielkość. Ćwiczenia orientacji przestrzennej i kierunkowej. Porównywanie w trakcie działania. Ćwiczenia koordynacji słuchowo - wzrokowo - ruchowej. Ćwiczenia sprawności rąk przy pomocy zabaw ruchowych - rzucanie, chwytanie, ukierunkowanie ruchów. Koordynacja rąk i współpraca palców. Ćwiczenia przedramienia, dłoni oraz stawu nadgarstka. Wyrobienie płynności ruchów z uwzględnieniem spostrzegania wzrokowego. Prawidłowe odtwarzanie kształtów. Wyrabianie wytrwałości i dokładności w pracy. Usprawnianie palców oraz koordynacja ruchów rąk ze wzrokiem. Wdrożenie do prawidłowego trzymania nożyczek. Rozwijanie umiejętności planowania. Wdrażanie dzieci do prawidłowego trzymania pędzla. Usprawnianie ruchów rąk przez malowanie. Wyzwalanie ruchów ramienia i przedramienia. Utrwalenie nazw barw. Umiejętne gospodarowanie miejscem na kartce. Ćwiczenie płynności i precyzji ruchów ręki, usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Kształcenie wrażliwości estetycznej i wytrwałości. Kształcenie ruchów dużych różnorodnych oraz małych precyzyjnych. Ćwiczenie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Rozwijanie sprawności graficznych. Ćwiczenie mięśni palców i zdolności współpracy mięśni palców, umiejętność współpracy między palcami. Doskonalenie sprawności manualnych przez stemplowanie. Wyrabianie umiejętności prawidłowego trzymania i posługiwania się narzędziem piszącym: kredka, mazak, ołówek, długopis. Utrwalenie nazw figur geometrycznych. Wdrażanie do dokładności, staranności i precyzji. Kształcenie wrażliwości estetycznej, pamięci bezpośredniej i pamięci ruchowej.	I. Techniki przestrzenne. 1. Układanie: z koralików, klocków: mebli, pojazdów, drzew, roślin, budowli , figur, z patyczków: płotów, drabin, domów, z tasiemki: figur geometrycznych, z wełny: dywaników, frędzli, z mozaiki geometrycznej: postaci ludzi i zwierząt, z materiału przyrodniczego. 2. Układanki i gry z prawidłami: układanki rozsypanki, układanki dobieranki oparte na zasadzie tożsamości, układanki dobieranki oparte na zasadzie przynależności, układanki i gry oparte na przeliczaniu i wstępnym poznaniu figur geometrycznych. 3. Zabawy konstrukcyjne: przybijanki wg wzoru, układanki magnetyczne i inne. 4. Orientacja w kierunkach związana z własnym ciałem, poruszanie się w przestrzeni, działanie w niej - zmiana pozycji: zapoznanie z kierunkiem: prosto, w lewo, w prawo, na podstawie zabaw, ćwiczeń umiejętności posługiwania się określeniami: na, pod, przed, obok, wyżej, niżej, daleko, blisko, różnicowanie w otoczeniu wielkości: duży - mały, wyższy - niższy, ćwiczenia i zabawy ułatwiające orientację w kierunkach, zabawy słuchowe, np. skąd słychać głos - tam się obróć, rzucanie piłek różnej wielkości, obręczy, woreczków do celu, ćwiczenia usprawniające ruch chwytny palców, np. stukanie czubkami palców (zabawa w deszcz). 5. Lepienie: ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni koła, kwadratu, trójkąta, wałkowanie cienkich wałków i obwodzenie nimi narysowanych przedmiotów i figur, układanie z wałeczków plasteliny kwiatów, ptaków, zwierząt, lepienie zwierząt (psa, kota) ze zwróceniem uwagi na części składowe: głowa, szyja, tułów, nogi, toczenie kulek, następnie lepienie z nich drzew, owoców. 6. Wycinanie typu płaskiego i przestrzennego: cięcie papieru wzdłuż narysowanej linii prostej, cięcie bez narysowanej linii, cięcie pasków papieru jednakowej szerokości, cięcie wzdłuż linii falującej, łamanej, wycinanie figur: kwadratów, prostokątów, trójkątów, wycinanie dużych i małych kół, wycinanie po śladzie, wycinanie postaci ludzkich, zwierząt i roślin, wycinanie przestrzenne: domy, samochody. II. Techniki płaskie. 1. Malowanie: malowanie jednocześnie obydwiema rękami na dużym arkuszu, malowanie palcami obu rąk równocześnie lub na przemian, zamalowywanie całej powierzchni kartki, malowanie palcem linii pionowych i poziomych, malowanie pędzlem linii prostych, splątanych nici, kłębuszków, zamalowywanie kolorem większych płaszczyzn ruchami od strony lewej do prawej i z góry w dół, malowanie wzoru np. na sukienkę w formie linii pionowych, malowanie linii falujących, pionowych i poziomych - fale na morzu, malowanie linii spiralnych - dom ślimaka, kłębuszki, malowanie kółek w kołach, malowanie linii łamanej w formie wzoru na obrus, ręcznik, dywan, malowanie pęczkiem waty - duże i małe chmury, kałuże, zamalowywanie powierzchni konturów, np. kwiatów, domów. Rysowanie: rysowanie kredą na dużych arkuszach, rysowanie wg instrukcji z zachowaniem podanych kierunków, rysowanie linii zamkniętej - łączenie kropek, kresek w różne przedmioty, wodzenie palcem po wzorze, odtwarzanie wzoru na dużych arkuszach papieru węglem lub kredą, rysowanie ołówkiem, kreślenie patykiem na mokrej, gęsto pokrytej farbą klejową powierzchni, rysowanie świecą, tuszem, kalkowanie przez kalkę techniczną. 3. Wydzieranie: łatwych kształtów, np. piłek, baloników, kwiatów, liści, kompozycja z kolorowych pasków, kompozycja z elementów wyrwanych z papieru. 4. Stemplowanie: tworzenie różnych kompozycji - szlaczków, kompozycji postaci człowieka, pojazdów, przedmiotów, domów. III. Ćwiczenia graficzne. kreślenie linii poziomych (zachowanie prawidłowego kierunku) oraz poziomych „po śladzie” oraz samodzielnie, kreślenie linii falistych i kolistych, kreślenie linii zamkniętych (koła, owale, prostokąty), łączenie liniami zaznaczonych punktów (zabawa traf na kropkę), kropkowanie pól kwadratów (zaczynając pracę poziomo od strony lewej do prawej), obrysowywanie szablonów figur geometrycznych różnych wielkości (koła, kwadratu, prostokąta) i kolorowanie ich, kopiowanie przez kalkę techniczną (dużych konturów i kształtów: linie faliste, koliste, łamane), rysowanie szlaczków wg wzorów, tworzenie samodzielnych kompozycji pasowych.	materiały konkretne: koraliki, tasiemki, patyczki, układanki i gry dydaktyczne, układanki obrazkowe, klockowe i mozaikowe, obrazki konturowe, koła, piłki, klocki, plastelina, glina, papier kolorowy, karton z bloku, różne materiały i faktury, czasopisma dziecięce, farby, pędzle, kartony, papier, papier pakowy, karton, kreda, kredki, węgiel, patyki, świeca, tusz, kolorowy papier, papier, stemple, karton, papier, szablony,

WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA NADPOBUDLIWEGO

Cel ćwiczeń	Środki realizacji - rodzaje stosowanych ćwiczeń	Pomoce
Pobudzenie energii. Poprawa ogólnej koordynacji ruchowej. Zwiększenie poziomu energii, odprężenie. Relaksacja, równowaga emocjonalna, koncentracja. Usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Integrowanie lewej i prawej strony ciała. Kształcenie pamięci długoterminowej i krótkoterminowej. Ćwiczenie koncentracji uwagi. Kształcenie twórczego myślenia. Rozluźnienie, poprawa przepływu krwi do mózgu. Usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej, integrowanie półkul mózgowych. Kształcenie pamięci krótkoterminowej. Ćwiczenie koncentracji uwagi. Rozwijanie percepcji przestrzennej. Relaksacja całego ciała. Usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Kształcenie pamięci krótkotrwałej i długotrwałej. Ćwiczenie koncentracji uwagi, myślenia skojarzeniowego. Dotlenienie mózgu, stabilizacja całego ciała,	Metoda Dennisona - ćwiczenia gimnastyki mózgu 1. Podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających: Picie wody, „Ruchy naprzemienne”, „Punkty na myślenie”, „Pozycja Cooc'a”. 2. Ćwiczenia na przekraczanie linii środka: „Ruchy naprzemienne”, „Leniwe ósemki”, „Rysowanie oburącz”, „Alfabetyczne ósemki”, „Słoń”, „Motyl na suficie”, „Kołyska”, „Rowerek”, „Krążenie szyją”. 3. Ćwiczenia wydłużające (rozciągające): „Przyciskanie dzwonka”, „Sowa”, „Aktywna ręka”. „Wypady”, „Luźne skłony ”, „Zginanie stopy”, „Kobra”. 4. Ćwiczenia energetyzujące: „Kapturek myśliciela”, „Energetyczne ziewanie”, „Oddychanie brzuchem”, „Punkty pozytywu”, „Punkty uziemienia', „Punkty równowagi”, „Punkty przestrzeni”.	woda, kubeczki, schemat leniwej ósemki, papier, kredki,

Ćwiczenia relaksacyjne

• strzepywanie dłoni,

• naśladowanie gry na instrumencie,

• nawijanie wełny na motek,

• kołowrotek,

• machanie „skrzydłami”,

• naśladowanie drzew na wietrze,

• łamiący się pajacyk,

• „marzenia” przy muzyce relaksacyjnej.

Warunki realizacji

Program „Terapia poprzez zabawę” będzie realizowany jako dodatkowa forma wspierania rozwoju dziecka podczas jego pobytu w przedszkolu.

Zajęcia prowadzone będą przez nauczycielkę, raz w tygodniu w grupie dzieci 5 i 6-letnich. Czas trwania zajęć: 30 minut.

Program jest otwarty na własną inwencję nauczyciela. Daje możliwość takiego korzystania z treści edukacyjnych, by można je było modyfikować i elastycznie dostosować do aktualnych potrzeb dzieci i realizowanej tematyki kompleksowej.

Zamierzone efekty i osiągnięcia

Dziecko:

• nauczy się samoakceptacji i akceptacji innych,

• zaspokaja potrzeby akceptacji, aktywności, przeżywania satysfakcji,

• nauczy się współpracy w grupie,

• pozna swoje możliwości i zainteresowania,

• wyrobi nawyk słuchania i dostosowywania się do poleceń wydawanych przez prowadzącego zajęcia,

• lepiej radzi sobie z emocjami,

• zdobędzie nowe doświadczenia,

• swobodniej wyraża swoje uczucia,

• nauczy się korzystać z pobudzonej wyobraźni i fantazji,

• sprawnie działa w zakresie małej i dużej motoryki,

• poprawi werbalizację,

• nabędzie umiejętność łatwiejszego komunikowania się ze środowiskiem.

W konsekwencji może uczyć się efektywniej i więcej osiągnąć.

Współpraca z rodzicami

Systematyczna współpraca z rodzicami, dzielenie się aktualnymi informacjami o rozwoju dziecka jak również uzyskiwanie od nich niezbędnych wiadomości i wskazówek jest podstawą harmonijnego oddziaływania na dziecko.

Współpraca ta obejmuje:

• wzajemną wymianę informacji o aktualnym poziomie rozwoju dziecka,

• starania o włączenie rodziców do pracy wyrównawczej i stymulującej z własnym dzieckiem,

• oddziaływanie na postawy rodzicielskie - zachęcanie do korzystania z zajęć i programów oferowanych przez PPP,

• zaznajomienie rodziców z pracą dydaktyczno - wychowawczą przedszkola i programem terapeutycznym,

• integrowanie wszystkich uczestników programu (dzieci, rodziców i nauczycielkę).

Literatura:

1. Bogdanowicz M. - „O dysleksji”, Lublin 1994.

2. Bogdanowicz M. - „Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym” WSiP, Warszawa 1991.

3. Bogdanowicz M. - „Metoda Dobrego Startu”, WSiP, Warszawa 1999.

4. Bogdanowicz M. - „Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dzieci”, WSiP,

Warszawa 1996.

5. Demelowa G. - „Minimum logopedyczne dla nauczycieli przedszkola”, WSiP, Warszawa 1979.

6. Franczyk A., Krajewska K. - „Skarbiec nauczyciela terapeuty”, 2005.

7. Hannaford C. - „Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy Kinezjologii Edukacyjnej”, Oficyna Wydawnicza Medyk,

Warszawa 1998.

8. Jabłońska M., Jezierska - Wiejak E. - „Refleksje na temat terapii pedagogicznej”, Wychowanie w Przedszkolu 1982/11-12.

9. Jastrząb J. - „Gry i zabawy w terapii pedagogicznej”, COM PWZ, Warszawa 1990.

10. Kaja B. - „Problemy diagnozy i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci w wieku przedszkolnym”, Bydgoszcz 1987.

11. Kielar-Turska M., Muchacka B. (red.) - „Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy”, Oficyna Wydawniczo - Poligraficzna „Agat - Print”, Kraków 1999.

12. Sherborne W. „Ruch rozwijający dla dzieci"”, PWN, Warszawa 1997.

13. Stadnicka J. - „Terapia dzieci muzyką, ruchem, mową”, WSiP, Warszawa 1998.

14. Trześniowski R. - „Gry i zabawy ruchowe”, Warszawa 1972.

15. Waszkiewicz E. - „Zestaw ćwiczeń do zajęć korekcyjno - kompensacyjnych dla dzieci przedszkolnych”, Warszawa 1994

16. Wierzbowska - Lebiediew B. - „Propozycje ćwiczeń usprawniających dla dzieci młodszych”, Suwałki 2004.

17. Więckowski R. - „Terapeutyczna funkcja zabawy”, Wychowanie w przedszkolu 1996/8.

18. Wlaźnik K. - „Wychowanie fizyczne w przedszkolu”, WSiP, Warszawa 1988.

2

---