Antoni Malczewski

ur. 03.06. 1793 w Warszawie lub Kniahininie (Wołyń)

zm, 02.05 1826 w Warszawie

• syn generała targowickiego, który roztrwonił znaczny majątek

• nie ukończywszy Liceum Krzemienieckiego 01.09.1811 wstąpił do wojska Księstwa Warszawskiego → podporucznik w Korpusie Inżynierów, porucznik artylerii konnej, adiutant generała K. Kosseckiego

• brał udział w fortyfikowaniu Modlina, gdzie przebył oblężenie 1813

• okres pierwszej młodości Malczewskiego, pełen sukcesów w karierze wojskowej i towarzyskiej, zamknął w 1816 wystąpieniem z armii i wyjazdem w kilkuletnią podróż po Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, Francji, może i Anglii

• początkowo towarzyszył F. Lubomirskiej, z którą łączyło go głębsze uczucie

• w sierpniu 1818 dokonał pierwszego wejścia na Aiguille du Midi (3843 m) w masywie Mont-Blanc

• własne przeżycia i wpływ literatury romantycznej, z którą zapoznał się bliżej za granicą uformowały ostatecznie osobowość Malczewskiego → romantyka rozczarowanego upadkiem Napoleona, zafascynowanego tragizmem losu jednostki w społeczeństwie i uwikłaniu w historię

• do kraju wrócił zapewne w 1821; bieda i związek z nerwowo chorą zamężną kobietą (Z. Rucińską), usunęły go poza dawny krąg towarzyski

• początkowo przebywał na Wołyniu; być może już wtedy zaczął pisać powieść poetycką Maria, którą po przyjeździe z Rucińską do Warszawy (1824) wydał w 1825 własnym kosztem

• wkrótce potem zmarł w opuszczeniu i nędzy

• pochowany na Powązkach; grób nieznany

• pośród niedrukowanych za życia Malczewskiego jego pierwocin literackich, obejmujących kilka niezbyt udanych klasycystycznych próbek poetyckich uderza subtelnością analizy psychologicznej powstały 1815/1816 francuski portrecik prozą F. Lubomirskiej Portratit de la petite Ida

• jedynym zachowanym utworem zapowiadającym - stopniem poetyckiej dojrzałości - Marię jest powstały w 1821 (?) wiersz O jak przykro do swoich wracać nadziei

• utwory pisane po Marii, o których mamy niejasne, sprzeczne informacje - zaginęły

• postać Malczewskiego pojawia się w wierszach D. Magnuszewskiego, J. N. Jaśkowskiego, J. B. Zaleskiego, Z. Krasińskiego, L. Siemieńskiego, A. Asnyka, H. Merzbacha, J. Lechonia,

• jest on też bohaterem utworów dramatycznych Merzbacha i Langego

poeta

---