Temat: Budżet państwa a skarb państwa.
System budżetowy stwarza prawne, organizacyjne i planistyczne ramy gospodarki budżetowej.
Gospodarka budżetowa- wszystkie czynności podejmowane przez naczelne organy władzy
państwowej oraz centralne i terenowe organy administracji rządowej, wraz z
podporządkowanymi jednostkami organizacyjnymi- w zakresie planowania dochodów
i wydatków oraz gromadzenia i wykorzystywania środków budżetu państwa- zgodnie
z wyznaczonymi odpowiednio tym organom ustawowo zadaniami podlegającemu
finansowaniu budżetowemu.
Budżet państwa- jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów państwa. Uchwalany jest przez parlament w formie ustawy budżetowej na okres „roku budżetowego”
Funkcje budżetu:
1. funkcje ekonomiczne:
Redystrybucyjna (rozdzielcza)- polega na tym , że budżet jest narzędziem redystrybucji dochodu narodowego. Polega na gromadzeniu dochodów (gł. Podatki) i przeznaczenie ich na rzecz podmiotów, których dochody nie są wystarczające na pokrycie ich potrzeb (np. szkoły, szpitale, jednostki administracji publicznej). Funkcja redystrybucyjna budżetu państwa dotyczy jego strony dochodowej jak i jego wydatków, przy czym główny akcent położony jest na jego stronę wydatkową (np.: transfery)
Alokacyjna- polega na rozmieszczeniu dóbr publicznych i społecznych przy pomocy przepływów pieniężnych. Dotyczy zrówno strony dochodowej jak i wydatkowej.
Fiskalna - polega na przejmowaniu dochodów na rzecz państwa. Funkcja fiskalna budżetu dotyczy tylko jego strony dochodowej.
Stabilizacyjna- polega na wykorzystaniu budżetu jako narzędzie państwa w celu łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego oraz zapewnienia zrównoważonego wzrostu gospodarczego.
Bodźcowa- stymuluje aktywność gospodarczą( negatywna stymulacja- obciążenia podatkowe, pozytywna stymulacja- zwolnienia podatkowe, ulgi podatkowe, quasi podatkowe.
2. funkcje polityczne:
Kontrolna- kontrola celowości, efektywności i legalności gospodarki budżetowej.
Planowanie zestawienia ex ante dochodów i wydatków państwa. Budżet jest planem.
Administracyjna- polega na zmianie zakresu działań organów państwowych, związanych z tym redukcją sił pracujących, przez przegrupowanie i reorganizację urzędów przez zminę zasad ich postępowania. Rola ta wzrasta przy deficycie budżetowym.
Skarb państwa- (w ujęciu podmiotowym)państwo jako właściciel majątku; (w ujęciu przedmiotowym) to majątek państwa wraz z jego prawami majątkowymi; (w ujęciu instytucjonalnym) to odrębny urząd państwowy zajmujący się sprawami majątkowymi państwa.
!!! gospodarowanie majątkiem państwowym nie zawsze musi mieć charakter zarobkowy, ale ma charakter działalności związanej z wykorzystywaniem ograniczonych środków do realizacji podejmowanych zadań .
Funkcje skarbu państwa
Skarb państwa z finansowego punktu widzenia pełni następujące funkcje:
funkcję kasjera,
funkcję bankiera.
Skarb państwa jako „kasjer budżetu” dokonuje następujących czynności:
gromadzenie dochodów,
dokonywanie wydatków,
prowadzenie różnych rachunków związanych z gospodarką pozabudżetową, z działalnością podmiotów nie mających osobowości prawnej, rachunki dotyczące różnych doraźnych przedsięwzięć podejmowanych przez państwo. S.P. może prowadzić rachunki swoich kontrahentów, którzy korzystają z dotacji lub pożyczek budżetowych lub mają obowiązek lokowania swoich nie wykorzystanych zasobów w Skarbie Państwa(dot. Przedsięb. Państwowych, spółek mieszanych, banków, samorządów terytorialnych),
czynności zmierzające do zapewnienia bieżącej płynności finansowej (pokrycie wydatków państwa w środkach pieniężnych) poprzez wykorzystywanie środków pieniężnych deponowanych przez korespondentów ora emisja krótkoterminowych bonów skarbowych.
Skarb państwa jako bankier:
organ emitujący monety, banknoty, papiery wartościowe( bony skarbowe i obligacje skarbu państwa),
dokonuje redystrybucji środków pieniężnych,
jest źródłem finansowania,
udziela pożyczek różnym podmiotom gospodarczym,
występuje w roli gwaranta kredytów.