Zarządzanie międzykulturowe (cross-cultural management) występuje tam, gdzie wewnątrz i/lub na zewnątrz organizacji występują różnice kulturowe. Diversity management to zarządzanie pracownikami, którzy wywodzą się z różnych grup etnicznych i mogą mieć różne korzenie, ale kulturowo czują się obywatelami jednego społeczeństwa. Diversity management występuje w Stanach Zjednoczonych i innych krajach imigranckich. W Europie, której obywatele są bardziej homogeniczni etnicznie, ale także bardziej zróżnicowani kulturowo, występuje zjawisko zarządzania międzykulturowego.

Uznaje się, że to USA i Japonia wywarły największy wpływ na kształt współczesnych wzorców kultury korporacyjnej w wielu krajach. Głównym wyznacznikiem, odróżniającym japońska kulturę organizacyjną od europejskiej i amerykańskiej jest japoński sposób podejmowania decyzji na drodze porozumienia. Podstawami japońskiego systemu zarządzania są bowiem:

• działanie w ramach grupy- jednostka może rozwijać się i działać tylko w grupie, która jest oparciem dla jednostki

• lojalność i odpowiedzialność- zwierzchnicy są moralnie odpowiedzialni za osoby im podporządkowane

Według definicji A. Koźmińskiego, zarządzanie międzykulturowe dotyczy zachowań organizacyjnych w układach międzykulturowych. Zarządzanie międzykulturowe opiera się na założeniu, że kultura wywiera wpływ na sposób odgrywania ról organizacyjnych.

Zdaniem Adlera można wyróżnić trzy rodzaje zarządzania międzykulturowego:

1. dominację kulturową - narzucanie innym kultury organizacyjnej organizacji macierzystej. Różniące się od niej wzorce i modele nie są brane pod uwagę,

2. współistnienie kulturowe - szukanie kompromisu między organizacją macierzystą a jej zagranicznymi filiami i współpracownikami,

3. współpracę międzykulturowa (model najefektywniejszy) - wzajemne przenikanie i uzupełnianie się kultur. W konsekwencji tego mogą powstać cenne wartości , a różnorodność kulturowa staje się narzędziem rozwoju organizacji.

W korporacjach wielonarodowych podstawowym problemem zarządzania międzykulturowego jest dostosowanie filozofii działania i konkretnych praktyk do specyfiki poszczególnych krajów. Natomiast w korporacjach globalnych zarządzanie to jest silnie skoncentrowane na wypracowaniu odpowiednich formuł zbliżania produktów do potrzeb rynków lokalnych oraz skutecznej polityki personalnej.

WYMIARY KULTURY (1980, Hofstede) - są to grupy norm i wartości szczególnie silnie wpływających na zarządzanie:

• indywidualizm - kolektywizm

• dystans władzy (mały - duży) - wiąże się ze stopniem społecznej akceptacji zróżnicowanych możliwości wpływania na innych,

• stopień unikania niepewności (mały - duży) - jest to wskaźnik wrażliwości społeczeństwa na zmiany, sytuacje nowe i trudne do przewidzenia,

• męskość - kobiecość.

INDYWIDUALIZM - KOLEKTYWIZM
Indywidualizm:	Kolektywizm:
Człowiek jest niezależną jednostką	Człowiek jest częścią większej grupy: rodziny, klanu, narodu
Tożsamość jednostki związana jest z jej niepowtarzalną osobowością	Tożsamość zyskuje się dzięki przynależności do grupy
Jednostka jest emocjonalnie niezależna od organizacji i instytucji	Jednostka jest emocjonalnie uzależniona od organizacji i instytucji
Człowiek przystępuje do organizacji, ponieważ widzi w tym własny interes	Człowiek angażuje się uczuciowo i moralnie w działalność organizacji
Każdy ma prawo do życia prywatnego i nikt nie powinien w nie ingerować	Życie prywatne jest podporządkowane dobru społecznemu
Nie ma obowiązku być lojalnym wobec przyjaciela, który zdradził, czy nawet tylko nie spełnia naszych oczekiwań	Przyjaźnie są bardzo trwałe i ważne
Zaufanie do decyzji indywidualnych	Zaufanie do decyzji grupowych
Każdy jest kowalem swego losu	Jesteśmy odpowiedzialni za naszych bliźnich
Normy i wartości dotyczą wszystkich po równo	Normy i wartości dotyczą tylko uczestników własnej grupy

DYSTANS WŁADZY
Mały dystans władzy:	Duży dystans władzy:
Nierówność społeczne jest naganna i powinna być minimalizowana	Nierówność jest naturalna i zapewnia w społeczeństwie ład i porządek
Wszyscy ludzie są od siebie wzajemnie zależni	Niektórzy ludzie powinni być niezależni, pozostali - zależni od innych
Hierarchia - to nierówność ról	Hierarchia - to nierówność ludzi
Zwierzchnik powinien utrzymywać stały kontakt z pracownikami	Zwierzchnik jest nieprzystępny
Władza powinna być legalna i poddawana stałej kontroli, aby była sprawowana w sposób etyczny	Władza jest pierwotna wobec moralności, jej legalność jest mniej istotna
Wszyscy ludzi powinni mieć równe prawa	Osoby mające władzę mają prawo do specjalnych przywilejów
Nie powinno się okazywać własnej władzy	Osoby mające władzę powinny to okazywać
System ponosi winę za błędy	Winę za błędy ponoszą ci podwładni, którzy źle wykonują polecenia
Sposobem zmiany systemu społecznego jest redystrybucja władzy	Sposobem zmiany systemu społecznego jest wymiana osób mających władzę nad innymi
Zwierzchnik nie czuje się zagrożony ze strony podwładnych	Podwładni są stałym zagrożeniem dla zwierzchnika - dążą do przejęcia władzy i nie można im ufać
Przełożeni i podwładni pracują razem i są sobie potrzebni	Istnieje ukryty konflikt między tymi, którzy mają władzę, a tymi, którzy są jej pozbawieni
Ludzie pozbawieni władzy mogą współpracować i czuć wzajemną solidarność	Ludzie pozbawieni władzy nie mogą z sobą współpracować, gdyż nie szanują się nawzajem

UNIKANIE NIEPEWNOŚCI
Mały stopień unikania niepewności:	Duży stopień unikania niepewności:
Każdy dzień trzeba przyjmować z radością i otwartością	Przyszłość jest zagrożeniem; niespodzianki trzeba starać się przewidzieć i przygotować się na nie
Ludzie nie mają powodu odczuwać stresów	Ludzie odczuwają lęk
Czas nic nie kosztuje	Czas to pieniądz
Ciężka praca, sama dla siebie, nie jest cnotą	Praca jest najwyższą wartością
Agresja zasługuje na potępienie	Agresywne zachowanie jest akceptowane
Konflikty mogą być wykorzystane w sposób konstruktywny; należy przestrzegać zasad fair play	Konflikty wyzwalają zawsze agresję i należy ich uniknąć
Różnica zdań jest akceptowana; należy okazywać tolerancję i szacunek wobec tego co odmienne	Ludzie i pomysły odbiegające od „normy” są niebezpieczne; nietolerancja chroni przed nimi
Małe nasilenie nacjonalizmu	Silny nacjonalizm
Większa skłonność do ryzyka	Duża troska o bezpieczeństwo
Duży szacunek społeczny dla ludzi młodych	Ludzie młodzi nie zasługują na szacunek
Akcentowanie relatywizmu i empiryzmu	Poszukiwanie absolutnych prawd i wartości
Przepisy blokują inicjatywę	Bez przepisów zapanowałby chaos
Jeśli przepisy nie są przestrzegane - należy je zmienić	Jeśli przepisy nie są przestrzegane, należy ukarać winnych nieprzestrzegania ich
Rząd jest po to, by służył obywatelom	Obywatele powinni podporządkować się rządowi
Duże zaufanie do zdrowego rozsądku	Ufa się tylko ekspertom

MĘSKOŚĆ - KOBIECOŚĆ
Męskość:	Kobiecość:
Mężczyzna musi być zdobywczy; kobiety mogą sprawować funkcje opiekuńcze, które są mniej zaszczytne	Człowiek nie musi zdobywać; funkcje opiekuńcze są co najmniej równie zaszczytne
Role społeczne są bardzo ważne; role związane z płcią są niezmienne	Człowiek jest ważniejszy niż role społeczne
Liczy się efekt	Ważna jest jakość życia
Żyje się po to, by pracować	Pracuje się po to, by żyć
Ważne są pieniądze i przedmioty	Ważni są ludzie i przyroda
Należy dążyć do niezależności	Ludzie są wzajemnie od siebie zależni
Ambicja motywuje do działania	Służba innym jest motywacją do działania
Podziwia się tych, którzy osiągnęli sukces; nieudacznicy nie zasługują na uwagę	Czuje się sympatię do tych, którym się nie udaje
Duże jest wspaniałe	Małe jest piękne
Kto pierwszy ten lepszy	Spiesz się powoli
Mężczyźni są silni i agresywni; kobiety, które osiągnęły sukces, są silniejsze i agresywniejsze od mężczyzn	Mężczyźni i kobiety są łagodni, wrażliwi, ciepli
Głównym atutem jest siła	Wdzięk osobisty jest wyraźnym atutem

---