56 57 1 DOC


Wrocław, dn. 30.11.94

Karolina Wnuk

LABORATORIUM FIZYKI OGÓLNEJ

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ NR 56 I 57

TEMAT : POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ

FLUKSOMETRU. BADANIE EFEKTU HALLA.

1. OPIS TEORETYCZNY.

1. POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ FLUKSOMETRU.

Jedną z często stosowanych metod pomiaru pola magnetycznego jest metoda. w której w badanym polu umieszczamy cewkę pomiarową Cs zwaną sondą bądź czujnikiem, połączoną z galwanometrem specjalnego typu. W cewce pomiarowej pod wpływem wywołanej przez nas w jakiś sposób zmiany strumienia magnetycznego powstaje impuls prądu indukcyjnego, powodujący wychylenie galwanometru. W opisywanej metodzie do pomiaru stosuje się galwanometry specjalnego typu : galwanometr balistyczny o dużym momencie bezwładności systemu ruchomego, albo galwanometr pełzny, zwany też strumieniomierzem bądź fluksometrem. Wychylenia galwanometrów obydwu typów są proporcjonalne nie do natężenia prądu, ale do ładunku, który przepłynął przez uzwojenie cewki galwanometru.

Fluksometr jest galwanometrem bez momentu zwrotnego. Gdy nie płynie prąd przez uzwojenie cewki zajmuje ona dowolne położenie wokół osi obrotu. Do sprowadzenia cewki w dowolne położenie zerowe służą specjalne urządzenia mechaniczne bądź elektryczne, obracające ruchomy system fluksometru. Fluksometr pracuje przy małej rezystancji obwodu cewki Rg+R, a zatem przy dużym tłumieniu elektromagnetycznym r2>>r1­. Pod wpływem tego dużego tłumienia ruch cewki bywa w bardzo krótkim czasie zahamowany.

Wychylenie fluksometru jest proporcjonalne do zmiany strumienia magnetycznego, przenikającego przez uzwojenie cewki pomiarowej. Fluksometru są bezpośrednio wycechowane w jednostkach strumienia indukcji magnetycznej Wb.

2. EFEKT HALLA.

Jeżeli płytkę z metalu lub półprzewodnika włączymy w obwód [prądu stałego i umieścimy w polu magnetycznym, którego wektor indukcji B jest prostopadły do powierzchni płytki i do kierunku płynącego prądu elektrycznego, to między punktami na bocznych powierzchniach płytki wytworzy się różnica potencjałów UH, zwana napięciem Halla.

Załóżmy, że nośnikami prądu są elektrony. Jeżeli do płytki przyłożymy napięcie, to w razie braku pola magnetycznego przez próbkę będzie płynął prąd o natężeniu I. Wytworzone w próbce pole elektryczne o natężeniu Ex będzie skierowane zgodnie z kierunkiem płynącego prądu, natomiast elektrony poruszać się będą w kierunku przeciwnym polu z prędkością vx. Gęstość prądu płynącego przez płytkę określona jest wzorem

j = e n vx

Natężenie prądu I można określić jako iloczyn gęstości prądu i powierzchni S prostopadłej do kierunku wektora gęstości prądu j, zatem

I = e n vx S.

W obecności pola magnetycznego o indukcji B, na elektrony poruszające się w tym polu z prędkością vx, działa siła Lorentza

FL = -e (vx B).

Tak więc każdy elektron w płytce poruszający się z prędkością vx, zostaje odchylony od swego początkowego kierunku ruchu. Wskutek zmiany torów elektrony gromadzą się na jednej z krawędzi płytki, natomiast na drugiej wytwarza się niedobór elektronów. Dzięki temu powstaje dodatkowe pole elektryczne o natężeniu Ey. Proces gromadzenia się ładunków trwa tak długo, aż powstałe pole poprzeczne Ey, działające na elektrony z siłą

Fy = -eEy

zrównoważy siłę Lorentza. Dla warunków równowagi możemy zapisać

Fy = FL

skąd możemy otrzymać wyrażenie określające napięcie Halla

UH = I B,

w którym

0x01 graphic

gdzie d - wysokość płytki.

Mierząc natężenie prądu I płynącego przez płytkę, napięcie Halla UH oraz znając współczynnik , można wyznaczyć indukcję magnetyczną B. Urządzenie służące do wyznaczania indukcji magnetycznej nazywa się hallotronem, współczynnik zaś czułością hallotronu.

2. PRZEBIEG ĆWICZENIA.

Pomiar indukcji magnetycznej za pomocą fluksometru,

Wyznaczenie zależności napięcia Halla od indukcji magnetycznej UH = f (B),

Wyznaczenie zależności napięcia Halla od prądu sterującego UH = f (Is).

3. POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ FLUSKOMETRU.

UKŁAD POMIAROWY

TABELA POMIAROWA

I

I

I

F

DF

dF

B

B

B

A

A

%

mWb

mWb

%

mT

mT

%

0.5

0.04

8.0

1.1

0.5

45

58

27

47

1.0

0.04

4.0

2.2

0.5

23

117

29

25

1.5

0.04

2.7

3.3

0.5

15

176

30

17

2.0

0.04

2.0

4.4

0.5

11

234

30

13

2.5

0.04

1.6

5.5

0.5

9

293

32

11

3.0

0.04

1.3

6.7

0.5

7

356

32

9

3.5

0.04

1.1

7.5

0.5

6

399

32

8

4.0

0.04

1.0

8.1

0.5

6

431

34

8

WZORY I OBLICZENIA

0x01 graphic

4. WYZNACZANIE ZALEŻNOŚCI NAPIĘCIA HALLA OD INDUKCJI MAGNETYCZNEJ.

UKŁAD POMIAROWY

TABELE POMIAROWE

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI UH = f (B)

IS = (3.000.04) mA

UH

UH

IM

IM

B

γ

V

V

mA

mA

T

0.0050

0.0001

18.0

0.8

0.058

28.7

1.4

0.0100

0.0001

32.0

0.8

0.108

30.9

1.2

0.0150

0.0001

49.0

0.8

0.166

30.1

1.1

0.0200

0.0001

65.0

0.8

0.220

30.3

0.9

0.0250

0.0001

82.0

0.8

0.278

30.0

0.9

0.0300

0.0001

96.0

0.8

0.324

30.9

0.9

0.0350

0.0001

112.0

0.8

0.378

30.9

0.9

0.0400

0.0001

129.0

0.8

0.436

30.6

0.9

0.0450

0.0001

145.0

0.8

0.490

30.6

0.9

WARTOŚĆ ŚREDNIA

30.5

1.1

IS = (4.000.04) mA

UH

UH

IM

IM

B

γ

V

V

mA

mA

T

0.0050

0.0001

14.0

0.8

0.048

26.0

1.3

0.0100

0.0001

24.0

0.8

0.082

30.5

1.2

0.0150

0.0001

36.0

0.8

0.120

31.3

1.1

0.0200

0.0001

48.0

0.8

0.162

30.9

1.1

0.0250

0.0001

60.0

0.8

0.204

30.6

1.0

0.0300

0.0001

72.0

0.8

0.244

30.7

1.0

0.0350

0.0001

84.0

0.8

0.284

30.8

1.0

0.0400

0.0001

94.0

0.8

0.320

31.3

1.0

0.0450

0.0001

106.0

0.8

0.360

31.3

1.0

0.0500

0.0001

119.0

0.8

0.402

31.1

1.0

WARTOŚĆ ŚREDNIA

30.9

1.0

IS = (5.000.04) mA

UH

UH

IM

IM

B

γ

V

V

mA

mA

T

0.0050

0.0001

11.0

0.8

0.032

31.3

1.6

0.0100

0.0001

21.0

0.8

0.070

28.6

1.1

0.0150

0.0001

30.0

0.8

0.100

30.0

1.1

0.0200

0.0001

40.0

0.8

0.138

29.0

0.9

0.0250

0.0001

48.0

0.8

0.162

30.9

0.9

0.0300

0.0001

59.0

0.8

0.200

30.0

0.9

0.0350

0.0001

68.0

0.8

0.232

30.2

0.9

0.0400

0.0001

78.0

0.8

0.264

30.3

0.9

0.0450

0.0001

87.0

0.8

0.294

30.6

0.9

0.0500

0.0001

96.0

0.8

0.324

30.9

0.9

0.0550

0.0001

130.0

0.8

0.438

25.1

0.8

0.0600

0.0001

143.0

0.8

0.484

24.8

0.8

WARTOŚĆ ŚREDNIA

30.4

2.0

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI UH = f (IS)

IM = (80.00.8) mA B= (0.2700.005) T

UH

UH

IS

IS

Dg

V

V

mA

mA

0.0033

0.0001

0.50

0.04

24.4

3.2

0.0084

0.0001

1.00

0.04

31.1

2.2

0.0125

0.0001

1.50

0.04

30.9

1.7

0.0175

0.0001

2.00

0.04

32.4

1.5

0.0215

0.0001

2.50

0.04

31.9

1.1

0.0255

0.0001

3.00

0.04

31.5

1.1

0.0303

0.0001

3.50

0.04

32.1

1.0

0.0342

0.0001

4.00

0.04

31.7

1.0

0.0381

0.0001

4.50

0.04

31.4

0.9

0.0429

0.0001

5.00

0.04

31.8

0.9

WARTOŚĆ ŚREDNIA

31.6

1.4

IM = (100.00.8) mA B= (0.3400.007) T

UH

UH

IS

IS

Dg

V

V

mA

mA

0.0048

0.0001

0.50

0.04

28.2

3.4

0.0106

0.0001

1.00

0.04

31.2

2.2

0.0156

0.0001

1.50

0.04

30.6

1.6

0.0220

0.0001

2.00

0.04

32.4

1.4

0.0270

0.0001

2.50

0.04

31.8

1.1

0.0320

0.0001

3.00

0.04

31.4

1.0

0.0382

0.0001

3.50

0.04

32.1

1.0

0.0430

0.0001

4.00

0.04

31.6

0.9

0.0480

0.0001

4.50

0.04

31.4

0.9

0.0537

0.0001

5.00

0.04

31.6

0.9

WARTOŚĆ ŚREDNIA

31.6

1.6

IM = (120.00.8) mA B= (0.4080.008) T

UH

UH

IS

IS

γ

V

V

mA

mA

0.0063

0.0001

0.50

0.04

30.9

3.4

0.0124

0.0001

1.00

0.04

30.4

2.2

0.0184

0.0001

1.50

0.04

30.1

1.6

0.0258

0.0001

2.00

0.04

31.6

1.4

0.0319

0.0001

2.50

0.04

31.3

1.1

0.0377

0.0001

3.00

0.04

30.8

1.0

0.0450

0.0001

3.50

0.04

31.5

1.0

0.0508

0.0001

4.00

0.04

31.1

0.9

0.0566

0.0001

4.50

0.04

30.8

0.9

0.0637

0.0001

5.00

0.04

31.2

0.9

WARTOŚĆ ŚREDNIA

31.0

1.4

WZORY I OBLICZENIA

0x01 graphic

5. UWAGI I WNIOSKI.

Przeprowadzone ćwiczenie potwierdziło założenia teoretyczne. Znaczne błędy w pierwszej części ćwiczenia wynikały z dużej klasy przyrządu.

Pomiary przeprowadzone w drugiej części ćwiczenia z użyciem hallotronu były znacznie dokładniejsze. Wyznaczone czułości hallotronu w różnych pomiarach pokrywają się. Błędy wyznaczenia czułości przy poszczególnych pomiarach wyznaczone były na podstawie błędów obliczonych z klas przyrządów metodą różniczki logarytmicznej. Błąd wartości średnich przyjęto jako 3-krotne odchylenie standardowe. Przy obliczaniu wartości średnich pominięto pomiary znacznie odbiegające od pozostałych. Jako błąd woltomierza cyfrowego przyjęto błąd dyskretyzacji, ponieważ jest on znacznie większy od błędu wynikającego z klasy przyrządu (0.05% wartości mierzonej).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron