Mosiolek Katarzyna Poprawnosc gramatyczna 2

kATARZYNA mOSIOŁEK

* Poprawność ortograficzna

Nowo wybrana przewodnicząca komisji skrutacyjnej z pseudorokokową kolią na szyi niejawnie, półschylając się, wyjęła spomiędzy kartek jakieś ekstraspiczaste żelastwo.

3 Popatrzcie no na ten arcypiękny dortmundzki sworzeń znaleziony nad jeziorem Leman przez mojego hożego eksmęża i wicedyrektora zarazem.

3 Gdzież Dortmund, a gdzież Jezioro Genewskie! 3 krzyknął w furii przedstawiciel Związku Myślistwa Suwalskiego i w okamgnieniu skonsumował kogel-mogel z dużą ilością skrobi przeciwgrypowej.

3 Ależ nie krzyczże tak pan! Przecieżbym nie mówiła, gdybym nie wiedziała. To kilkucentymetrowe cudo wysunęło się spod gąsienicy późnozimnowojennego austriacko-niemieckiego czołgu marki Ford.

3 Klituś-bajduś! Gdybym nie był zwycięzcą konkursu na najlepszego znawcę dwudziestowiecznych armii, tobym może uwierzył. Śmiem wątpić w znawstwo tego supermana. Ten niby-sworzeń to kawałek sierpa, którym żęto zboże, zwykłe dziadostwo, a nie część forda. Na pewno chce go pani zhandlować i szuka pani naiwnego klienta. Doprawdy, na podstawie ustawy Prawo o nieoszukiwaniu należałoby panią zamknąć za takie oszustwo!

3 A panu za nicnierobienie trzeba by, zgodnie z Ustawą o przeprowadzaniu głosowań, zawiesić członkostwo w komisji!

3 Nie ścierpię już tej żmii! 3 wrzasnął suwalczanin [Suwalczanin], czmychnął za przepierzenie i jął kreślić na kartkach do głosowania esy-floresy. 3 Widzisz małpo, mażę kartki! Niezadługo nie będzie śladu po tym idiotycznym głosowaniu. Niechybnie czeka cię ponadtrzyipółroczna odsiadka w największym więzieniu Kielecczyzny. Aby uratować swój honor, musisz zeżreć cyjanek.

DERYWATY NAZW WŁASNYCH

n.własna

suf. przymiotnika

uwagi

z sufiksem:

-ów

-ew

-ewo

-owo

-owa

-ski

Chorzów-chorzowski

Sochaczew-sochaczewski

Sztutowo-sztutowski

Braniewo-braniewski,Kluczewo-kluczewski

Włoszczowa-włoszczowski

z sufiksem:

-in/-yn

-ina/-yna

-iny/-yny

-ski

Garwolin-garwoliński; Cieszyn-cieszyński

Hercegowina-hercegowiński

Leszczyny-leszczyński

zmiękczenie n

r.męski o zak. tematu:

sz,

ż/rz

dż

-ski

Kalisz-kaliski; Pisz-piski

Książ-ksiąski; Sandomierz-sandomierski

Siemiatycze-siemiatycki; Biecz-biecki

Przemyśl-przemyski

Gliwice-gliwicki; Zgorzelec-zgorzelecki;

częste uproszczenia grup spółgł.:

* Zaniemyśl+ski ( zaniemyślski ( zaniemyski

* Wiśnicz+ski ( wiśniczski ( wiśnicki

temat na k,g,ch:

-ski

Rybnik- rybnicki; Gdańsk-gdański; Frombork - fromborski;

Raciążek-raciążecki; Duszniki-dusznicki;

Włochy-włoski; Zurych-zuryski;

Karabach-karabaski

Getynga - getyński; Nowy Targ-nowotarski

częste uproszczenia grup spółgł.:

* Gdańsk+ski ( gdańskski ( gdański

o zakończeniu

-ice

-icki

Gliwice-gliwicki

Pabianice-pabianicki

z sufiksem:

-no

-eński (tradycyjnie)

Miedzno-miedzeński

Sławno-sławieński

-owski (nowe)

Lipno -lipieński/ lipnowski

Szczytno - szczycieński/ szczytnowski

-iński/-yński

Bukowno-bukowiński/ bukowieński

Chełmno-chełmiński; Opoczno-opoczyński

może być -e- wstawne

ucięcie przyrostka -no:

inny temat

-ski (najczęściej)

Zagrzeb-zagrzebski; Poręba-porębski

Dusseldorf-dusseldorfski

Noteć -notecki (z uproszczeniem: ćs(c)

Bardo - bardzki; Grenlandia-grenlandzki

Żmudź-żmudzki; Czeladź-czeladzki

Ałtaj-ałtajski; Chorwacja-chorwacki

Radom-radomski

Turyn-turyński

Rumunia-rumuński

Łapy-łapski

Międzylesie -międzyleski

Madryt-madrycki

Bereza-bereski; Tuluza-tuluski

Sura?-suraski; Worone?-woroneski

* ale: Teby-tebański

ale: Filadelfia-filadelfijski

* częste uproszczenia:

ć+s(c

d+ski(dzki

dź+ski(dzki

* oboczność n:ń

* uproszczenie: z+s(s

* j.w.

inne, przypadkowe (brak wspólnej cechy)

-eński

Kercz-kerczeński

inne, przypadkowe (brak wspólnej cechy)

-ański

Odra-odrzański

Pompeje - pompejański

Podhale-podhalański

Zabrze-zabrzański (też: zabrski)

Teby - tebański

Tłuszcz - tłuszczański

Bug - bużański

Wołga - wołżański

Piza-pizański

Tłuszcz ( (powinno być tłuszczski, ale ze względów fonetetycznych nie jest);

inne, przypadkowe (brak wspólnej cechy)

-iński/-yński

Warmia-warmiński

niektóre n.obce

-yjski/ -yjski

Uganda-ugandyjski

Filadelfia - filadelfijski

I. Od następujących nazw miejscowych proszę utworzyć nazwy mieszkańców zakończone na -anin. Proszę zwrócić uwagę na oboczności tematyczne oraz na budowę derywatów.

* wzór: Warszawa - warszawianin, warszawianka

1) Jarocin -

2) Kartuzy -

3) Łeba -

4) Aleksandrów -

5) Iłża -

6) Iwonicz -

7) Kalisz -

8) Lubowidz -

9) Brześć -

10) Koniecpol -

11) Rybnik -

12) Płock -

13) Obrzycko -

14) Białystok -

15) Nowogródek -

16) Olsztynek

17) Ostrowiec Świętokrzyski -

18) Kielce -

19) Kościelec -

20) Nowogrodziec -

21) Grodzisk Mazowiecki -

22) Brzesko -

23) Leżajsk -

24) Lipsko -

25) Lyski -

26) Czerwińsk -

27) Pieńsk -

28) Mirsk -

29) Krosno -

30) Praga -

31) Haga -

32) Brzeg -

33) Morąg -

34) Kołobrzeg

35) Nowy Targ -

36) Środa -

37) Stargard Szczeciński -

38) Międzychód -

39) Nowogród -

40) Nieporęt -

41) Płoty -

42) Sopot -

43) Nowa Huta -

44) Jawor -

45) Opinogóra -

46) Nowy Dwór -

47) Przysucha -

48) Szamotuły -

II. Proszę podać nazwy mieszkańców:

wzór: Polska - Polak, Polka

1) Budapeszt -

2) Bukareszt -

3) Meksyk -

4) Moskwa -

5) Abchazja -

6) Alzacja -

7) Armenia -

8) Bełz -

9) Białobrzegi -

10) Florencja -

III. Proszę utworzyć przymiotniki od następujących nazw:

1) Tychy -

2) Zurych -

3) Leszno -

4) Nisko -

5) Lubiąż -

6) Morąg -

7) Kazach -

8) Ałma-Ata -

9) Andy -

10) Angola -

11) Babimost -

12) Bardo -

13) Berno -

14) Biecz -

15) Bretania -

16) Calais -

17) Damaszek -

18) Duszniki Zdrój -

19) Dwikozy -

20) Ełk -

21) Golub-Dobrzyń -

22) Gwinea -

23) Kutno -

24) Marki -

25) Mielno -

26) Opoczno -

27) Przysucha -

28) Sejny -

29) Bordeaux -

IV. [Mieszkaniec Białegostoku] .......................................... spotkał się z [mieszkańcem Bukaresztu] .........................................., z [mieszkanką Florencji] .................................. i [mieszkanką Szamotuł] .................................. Po chwili dołączyli do nich [mieszkańcy Sącza] ........................, [Hanoi] ............................, [Nowej Huty] ..........................., [Ełku] ............................... i [Kórnika] ............................ . Pijąc wina [z Bordeaux] ......................... i oglądając album z zabytkami [Calais] ..........................., rozmawiali o sytuacji [mieszkańców Ugandy] ...........................i [Kambodży] ........................, o pięcioraczkach [z Babimostu] ..........................., [z Krzny] ....................., [z Książa] ........................... i [z Mord] ..................... . Mówili też o problemach [mieszkańców Hagi] .............................. .

NAZWY MIEJSCOWE - FLEKSJA

I. Proszę wpisać wyrazy w nawiasach w odpowiednich formach

1) Dojechaliśmy do

a) (Chyżne) ....................................

b) (Końskie) ....................................

c) (Jabłonna) .....................

d) (Miłosna) ............................

e) (Gołdap) .....................

f) (Ostrów Mazowiecka) .........................

g) (Pisz) .................................

h) (Kwidzyn) .................................

i) z (Charzykowy) .......................................

j) (Tychy) .......................................

k) (Krasnystaw) ..................................

2) Jadę ku

a) (Białystok) .................................

b) (Kraków) ............................

c) (Ostrów Wielkopolski) ..............................

d) (Okocim) .............................................

e) (Bytom) ................................................

f) (Wrocław) .............................................

g) (Jarosław) ..........................................

h) (Tczew) ..........................................

i) (Bardo) ....................................

j) (Narkowy) .......................................................

3) Jadę przez

a) (Biała Podlaska) ..............................

b) (Istebna) .......................................

c) (Piwniczna) ....................................

4) Interesowałem się

a) (Rydłutowy) ..........................................

b) (Międzyzdroje) .......................................

c) (Końskie) .............................................

d) (Międzylesie) ..........................................

5) Byliśmy w

a) (Ruciane - Nida) .......................................

b) (Golub-Dobrzyń) .......................................

c) (Skarżysko-Kamienna) .................................

d) (Konstancin-Jeziorna) .......................................

e) (Kwidzyn) .......................................

f) (Erewan) .............................................

g) (Romaszowy) ....................................

h) (Bielsk Podlaski) ...........................

i) (Bielsko-Biała) ........................

j) (Włoszczowa) .....................................

6) Wracam z

a) (Bieszczady) ........................

b) (Karkonosze) ...............................

c) (Andy) ...........................

d) (Beskidy) .................................

7) W dolinie (Bug) ........................ jest piękna wioska.

8) Przyjechaliśmy zza (Bug) .....................................

NAZWISKA I IMIONA - FLEKSJA

Ćwiczenie 1

Proszę wpisać wyrazy w nawiasach w odpowiednich formach, a następnie uporządkować je w tabeli według typów deklinacyjnych.

Detektyw Harry Little szedł budapeszteńską ulicą [((Imre (Nagy] ............................................. i rozmyślał o skomplikowanej sprawie niejakiego Polaka [(EEustachy (!Dąb] ............................................. zdradzanego przez żonę, Rosjankę z pochodzenia, [%!Ałła] .............................. z [(Pugaczow (l.mn.)] .......................................... z Węgrem mieszkającym na placu [(Henry (Matisse] ............................................... .

Któż mógłby zawrócić w głowie [%!Ałła] .............................. ? [(Harry (Little] ....................................... chodziła po głowie myśl o [(Gabor (Kossuth] ............................................. jako sprawcy nieszczęścia rodziny [(Dąb] .................................... . Mieszkał on pod numerem siedemnastym, tuż obok [©Jarema i %Anna ©Dowgiałło] ................................................................................................... , którzy przybyli na Węgry w poszukiwaniu pamiątek po [(James (!Joyce] ............................................., [(!Beckett] .......................................,

[(Camus] .........................................., [(!Watt] ................................. [(!Gide] .............................. [(!Proust] .........................................., [((Rabelais] ................................., [((Linde] ...................................., [(Paul ((Merim(e] ............................................................................ i [(Victor (Hugo] ............................................. . Niewierna Ałła poznała [(Kossuth] ....................................... w Bratysławie, gdzie na Uniwersytecie [(Komensky] ................................................ razem studiowali dzieła [(Chomsky] ...................................................... . Mimo że urodą nie grzeszyła, wpadła tam w oko [©Kosma ©Żyro] .......................................... 3 t3umaczowi ksi1?ek [(Remarque] ...................................., [((Beaumarchais] ......................................., [((Newerly] ............................................., [(Paul (Valery] .......................................... i [(Jules (Verne] .................................................... . Ponieważ Rosjanka odrzucała zaloty literata, musiał on szukać pocieszenia u badaczki twórczości [©Goya] .......................................... , uduchowionej [%Anna (Ondraszkova] ............................................................ . Tymczasem Ałła zagięła parol na przystojnego Węgra i pod pretekstem szukania sensu w zdaniu "Bezbarwne zielone idee śpią wściekle" zaciągnęła go do pustego mieszkania państwa [((Lange] ...................................., którzy poprosili ją, by podczas ich nieobecności opiekowała się ich kotem [((Rende] .......................... . Nie w ciemię jednak bity Gabor wiedział od razu, co się święci i uciekł do sąsiadów, którymi okazali się Polacy, państwo [(Sadowy] ....................................... . Dochodził u nich do siebie, słuchając piosenek [(Turnau] .............................. i oglądając filmy [©Wajda] .................................... . Następnego dnia, gdy opowiadał kolegom na uniwersytecie o [(!Turnau] ................................. i [©Wajda] ...................................., Ałła, którą od dawna podejrzewano o to, że jest pacjentką psychiatry [(Anrew ?Monroe] ............................................., podbiegła do Gabora i, krzycząc, że już go nie kocha, spoliczkowała go, po czym rzuciła się na szyję [(Jerome (Kuzio] ................................................ . To zdarzenie sprawiło, że wszyscy wzięli [(Gabor] ........................... i [%Ałła] ................................. za parę. W tę pułapkę dał się złapać także zazdrosny o żonę Eustachy Dąb, który zlecił [(Harry (Little] ............................................. odnalezienie kochanka i utopienie go w wodach Dunaju.

Jednak podejrzenia błyskotliwego [(Harry (Little] ................................................ nie padły na [(Gabor (Kossuth] ............................................., lecz na [(Istvan (EHorty] .......................................... , który mieszka pod numerem ósmym obok dwóch pięknych Polek, sióstr [%Leniewiczówna (l.mn.)] ................................................... . Mogłoby się zdawać że Horty, podobny do [(Clark (Gable], ............................................. , nie chciałby się zadawać z kobietą o fizjonomii tego pijaka [(Józef ©Sidło] ............................................. i figurze przypominającej gitarę [(Picasso] .................................... . Jednak w grę mogły wchodzić sprawy pieniężne. Ałła Dąb odziedziczyła spory majątek po wuju [(!Hugo (Marców] ........................................................., który był zresztą spokrewniony z rosyjskim politykiem [(Ruckoj] ....................................... . [(EHorty] .............................. mogło także zależeć na [%!Ałła] ...................................., dlatego że ma ona rozległe znajomości w świecie polityki. Spędziła niejedne wakacje z senatorem [(Keneddy] ....................................... oraz z prezydentami [(Jacques (!Chirac] ......................................................... i [(Georges (Pompidou] ................................................., bywała na przyjęciach u państwa [(Havel] ....................................... i [(Carter] .................................... oraz na dworze [(Mobutu (Seseseko] ................................................... . Jej przodkowie byli częstymi gośćmi w domu państwa [(Bonaparte] .........................................., a także przyjaźnili się z kardynałem [(Richelieu] ................................................ . No coż, może Horty przyprawia rogi panu [(!Dąb] ................................., ponieważ chce zostać politykiem na miarę [(Butros (!Ghali] .........................................., [(Klaus (!Kinkel] ......................................................., [(!Kim Ir Sen] ....................................... czy [(Marian ©Piłka] .............................................?

Swoimi podejrzeniami detektyw podzielił się z przyjaciółmi domniemanego rogacza, państwem [(Gudzweler] ............................................., [(Cyzio] ......................................., [©Kulesza] ......................................., [©Sito] ...................................................., [((Hadke] ................................., [(EKatoni] .........................................., [(Kłosiński] .............................., [(Miły] ..................................... i [(Borkowy] .................................... . [(Gudzweler] ............................................., [(Cyzio] ......................................., [©Kulesza] ....................................... i [©Sito] ...................................................., uznali, że Harry Little poszedł właściwym tropem, natomiast [((Hadke] ................................., [(EKatoni] .......................................... , [(Kłosiński] .............................. i [(Miły] ..................................... byli odmiennego zdania, a [(Borkowy] .................................... nie wiedzieli, co o tym wszystkim sądzić. [(Little] .................................... nie pozostało więc nic innego niż poradzić [(!Dąb] ................................. by powiesił sobie na ścianie portret [(Otello] .......................................... i godzinami przyglądał się temu [(Otello] .......................................... . Może to go wyleczy z chorobliwej zazdrości?

Ćwiczenie 2

Proszę poprawić błędy w odmianie nazw własnych w następujących zdaniach.

1) Wczoraj reporter agencji "ABC", John Marly, przeprowadził wywiad z Harry'm Bretey. Na pytanie Marlego o kontakty z włoskim ministrem, Luigi Prado i liderem polskiej partii "XYZ", Antonim Grabe, Bretey nie chciał udzielić odpowiedzi. Nie powiedział też, co robił w mieszkaniu Polki, Anny Marcównej.

2) Książka francuskiego pisarza Jerome Vual'a jest opowieścią o amerykańskim aktorze, John'e Dracley i jego współpracy z polskim reżyserem, Mariuszem Wende. Jest tam też wzmianka o polskiej aktorce, Marii Strachownej, która grała z Draclejem w filmie włoskiego reżysera, Antonia Gilli.

3) Jerzy Borko przeprowadził wywiad z francuskim ministrem, Pierre'm Delac. Na pytanie Borka o kontakty z amerykańskim biznesmenem Michaelem Jerry oraz z włoskim politykiem Rino Verte, Delac nie chciał odpowiedzieć. Powiedział natomiast, że polscy biznesmeni, Anna i Anastazy Borowy są jego przyjaciółmi.

ODMIANA NAZWISK I IMION MĘSKICH

TYP ( zakończenie nazwiska W WYMOWIE

PRZYKŁADY

L.POJ.

L.MN.

spółgł.

Ladysz

Clinton

Presley

Montaigne

de Gaulle

Joffre

Eric

Braque

UWAGA! nazw. rosyjskie zak. na -ckij, -skij, -ckoj, -skoj ( patrz p. 7;

Odm. rzeczownikowa męska, jak w wyrazach pospolitych zakończonych spółgłoską:

M. Clinton, Joffre (jak: generał)

D.Clintona, Joffre'a (jak: generała)

C. Clintonowi, Joffre'owi (jak: generałowi)

B. = D

N. Clintonen, Joffre'em (jak: generałem)

Ms. o Clintonie, o Joffrze (jak: o generale)

* Uwaga! Nazw. zakończone na "ł" zapisywane jako -oe, -au, -aw, -owe (np. Ramlau) mają Ms. = M.

* Uwaga! Oboczności zachodzące w N. i Msc. zapisujemy zgodnie z wymową: Joyce - Ms. o Joysie; Horvath - Ms. o Horvacie; Eric - N. Erikiem, Braque - N. Brakiem;

* Uwaga! Apostrof służy zaznaczeniu różnicy ilościowej (nie: jakościowej) między wymową a pisownią zakończenia tematu nazwiska;

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w podobnych wyrazach pospolitych:

M. Clintonowie, Joffre'owie (jak: generałowie)

D. Clintonów, Joffre'ów (jak: generałów)

C. Clintonom, Joffre'om (jak: generałom)

B. = D.

N. Clintonami, Joffre'ami (jak: generałami)

Ms. o Clintonach, o Joffre'ach (jak: o generałach)

-a

Wajda

Ceynowa

de Sica

Odm. rzeczownikowa żeńska, jak w wyrazach pospolitych zakończonych na -a:

M. Ceynowa (jak: głowa)

D. Ceynowy (jak: głowy)

C. Ceynowie (jak: głowie)

B. Ceynowę (jak: głowę)

N. Ceynową (jak: głową)

Ms. Ceynowie (jak: głowie)

* Uwaga! "c" wymawiane jako "k" w D. zapisujemy "k": de Sica - D.de Siki;

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w słowie generał:

M. Ceynowowie (jak: generałowie)

D. Ceynowów (jak: generałów)

C. Ceynowom (jak: generałom)

B. = D.

N. Ceynowami (jak: generałami)

Ms. o Ceynowach (jak: o generałach)

-o ( słowiańskie, poprzedzone spłgł. twardą

Kościuszko

Matejko

Kołodko

Odm. rzeczownikowa żeńska, jak w wyrazach pospolitych zakończonych na -a:

M. Matejko

D. Matejko (jak: książki)

C. Matejce (jak: książce)

B. Matejkę (jak: książkę)

N. Matejką (jak: książką)

Ms. o Matejce (jak: o książce)

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w słowie generał:

M. Matejkowie (jak: generałowie)

D. Matejków (jak: generałów)

C. Matejkom (jak: generałom)

B. = D.

N. Matejkami (jak: generałami)

Ms. o Matejkach (jak: o generałach)

-o ( słowiańskie, poprzedzone spłgł. miękką

Puzio

Cyzio

Punio

Odm. rzeczownikowa męska, jak w imieniu Józio:

M. Puzio (jak: Józio)

D. Puzia (jak: Józia)

C. Puziowi (jak: Józiowi)

B. = D.

N. Puziem (jak: Józiem)

Ms. o Puziu (jak: o Józiu)

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w słowie generał:

M. Puziowie (jak: generałowie)

D. Puziów (jak: generałów)

C. Puziom (jak: generałom)

B. = D.

N. Puziami (jak: generałami)

Ms. o Puziach (jak: o generałach)

-o ( niesłowiańskie

Picasso

Canaletto

Odm. rzeczownikowa męska, jak w wyrazach pospolitych zakończonych spółgłoską:

M. Canaletto (jak: student)

D. Canaletta (jak: studenta)

C. Canalettowi (jak: studentowi)

B. = D.

N. Canalettem (jak: studentem)

Ms. o Canaletcie (jak: o studencie)

* Uwaga! oboczności zachodzące w N. i Msc. zapisujemy zgodnie z wymową: Enrico - N. Enrikiem, Figaro - Ms. o Figarze, Canaletto - Ms. o Canaletcie;

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w słowie generał:

M. Canelettowie (jak: generałowie)

D. Canalettów (jak: generałów)

C. Canalettom (jak: generałom)

B. = D.

N. Canalettami (jak: generałami)

Ms. o Canalettach (jak: o generałach)

-e

Blikle

Kolbe

Goethe

Rabelais

Richelieu

Leclanch(

Odm. przymiotnikowa:

M. Blikle, Leclanch(, Rabelais (jak: dobre)

D. Bliklego, Leclanch(go, Rabelais'go (jak: dobrego)

C. Bliklemu, Leclanch(mu, Rabelais'mu (jak: dobremu)

B. = D.

N. Bliklem, Leclanch(m, Rabelais'm (uwaga!)

Ms. o Bliklem, Leclanch(m, Rabelais'm (uwaga!)

Odm. rzeczownikowa męskoosobowa, jak w słowie generał:

M. Bliklowie, Leclanch('owie, Rabelais'owie (jak: generałowie)

D. Bliklów, Leclanch('ów, Rabelais'ów (jak: generałów)

C. Bliklom, Leclanch('om, Rabelais'om (jak: generałom)

B. = D.

N. Bliklami, Leclanch('ami, Rabelais'ami (jak: generałami)

Ms. o Bliklach, o Leclanch('ach, Rabelais'ach (jak: o generałach)

-ski, -cki, -dzki

-ckij, -skij, -ckoj, -skoj

Markowski

Kandinsky

Chomsky

Medveczky

Ruckoj

Odm. przymiotnikowa:

M. Kandinsky, Ruckoj

D. Kandinskiego, Ruckiego (jak: polskiego)

C. Kandinskiemu, Ruckiemu (jak: polskiemu)

B. = D.

N. Kandinskim, Ruckim (jak: polskim)

Ms. o Kandinskim, o Ruckim (jak: o polskim)

* uwaga! nazwiska nie-Słowian, np. Chomsky ( Chomsky'ego lub: Chomskiego;

Odm. przymiotnikowa:

M. Kandinscy, Ruccy (jak: polscy)

D. Kandinskich, Ruckich (jak: polskich)

C. Kandinskim, Ruckim (jak: polskim)

B. = D.

N. Kandinskimi, Ruckimi (jak: polskimi)

Ms. o Kandinskich, o Ruckich (jak: o polskich)

-owy

-i, -y mające postać przymiotnika

Dołowy

Cichy

Biały

Odm. przymiotnikowa:

M. Dołowy (jak: nowy)

D. Dołowego (jak: nowego)

C. Dołowemu (jak: nowemu)

B. = D.

N. Dołowym (jak: nowym)

Ms. o Dołowym (jak: o nowym)

Odm. przymiotnikowa:

M. Dołowi (jak: nowi)

D. Dołowych (jak: nowych)

C. Dołowym (jak: nowym)

B. = D.

N. Dołowymi (jak: nowymi)

Ms. o Dołowych (jak: o nowych)

pozostałe nazwiska zak. na -i oraz -y

Boni

Verdi

Gajcy

Debussy

Horthy

Casarolli

Odm. przymiotnikowa:

M.Boni, Gajcy (jak: tani)

D.Boniego, Gajcego (jak: taniego)

C.Boniemu, Gajcemu (jak: taniemu)

B. = D.

N. Bonim, Gajcym (jak: tanim)

Ms. o Bonim, o Gajcym (jak: o tanim)

* Uwaga! Nazw. węgierskie: Horthy ( Hortyego; nazw. niewęgierskie: Debussy ( Debussy'ego

* Uwaga! Nazw., w których przed "i" jest "l": Casarolli-Casarollego, Casarollemu itd.

Odm. mieszana:

M. Boniowie, Gajcowie (jak: generałowie)

D. Bonich, Gajcych (jak: tanich)

C. Bonim, Gajcym (jak: tanim)

B. = D.

N. Bonimi, Gajcymi (jak: tanimi)

Ms. o Bonich, o Gajcych (jak: o tanich)

* Należy też pamiętać o wymianach głoskowych:

1. "e" ruchome: Carter-Cartera, Pyzel-Pyzela, Fernandel-Fernandela, Perec-Pereca; ale: Nobel-Nobla, Luter-Lutra, Gacek-Gacka, Daniec-Dańca, Szuster-Szustra;

2. oboczności występujące w nazwiskach przypominających wyrazy pospolite: Gołąb-Gołąba (ale: gołąb-gołębia), Kozioł-Kozioła (ale: kozioł-kozła); ale: Wróbel-Wróbla (jak: wróbel-wróbla);

3. w nazwiskach jednosylabowych nigdy nie ma oboczności: Dąb-Dąba, Mech-Mecha;

ODMIANA NAZWISK I IMION ŻEŃSKICH

TYP ( zakończenie nazwiska W WYMOWIE

PRZYKŁADY

L.POJ.

L.MN.

-ska, -cka, -dzka

-owa

Markowska

Nowakowa

Odm. przymiotnikowa:

M. Nowakowa (jak: zdrowa)

D. Nowakowej (jak: zdrowej)

C. Nowakowej (jak: zdrowej)

B. Nowakową (jak: zdrową)

N. Nowakową (jak: zdrową)

Ms. (o) Nowakowej (jak: (o) zdrowej)

Odm. przymiotnikowa:

M. Nowakowe (jak: zdrowe)

D. Nowakowych (jak: zdrowych)

C. Nowakowym (jak: zdrowym)

B.= M.

N. Nowakowymi (jak: zdrowymi)

Ms. (o) Nowakowych (jak: (o) zdrowych)

-ówna

oraz pozostałe zakończone na -a

Czubówna

Kulesza

Odm. rzeczownikowa:

M. Czubówna (jak: wiosna)

D. Czubówny (jak: wiosny)

C. Czubównie (jak: wiośnie)

B. Czubównę (jak: wiosnę)

N. Czubówną (jak: wiosną)

Ms. (o) Czubównie (jak: (o) wiośnie)

Odm. rzeczownikowa:

M. Czubówny (jak: dwie wiosny)

D. Czubówien (jak: wiosen)

C. Czubównom (jak: wiosnom)

B. = M.

N. Czubównami (jak: wiosnami)

Ms. Czubównach (jak: wiosnach)

* FLEKSJA WYRAZÓW POSPOLITYCH

Ćwiczenie 1. Proszę podkreślić formę poprawną

z łamów/ z łam prasowych

wyręb/ wyrąb

swetr/ sweter

pomarańcz/ pomarańcza

łabędź/ łabądź

aniołowie/ te anioły/ ci anieli

gerbera/ gerber

widnokr1g/ widnokreg

te chłopaki/ ci chłopacy

dopisek/ dopiska

kłęb/ kłąb

bachanalia/ bachanalie

astra/ aster

sobol/ soból

kontrol/ kontrola

małż/ małża

fiakr/ fiakier

na dworze/ na dworzu

chryzantem/ chryzantema

kisielu/ kiślu

w cudzysłowie / w cudzysłowiu

atol/ atola

przekonywający/ przekonywujący

obierka/ obierek

tylny/ tylni

Ćwiczenie 2. Proszę podkreślić formę poprawną

1. U pacjenta nie wykryto torbielu/ torbieli.

2. Ta goleń/ ten goleń jest zdrowa/ zdrowy.

3. Wytworzył się tam zgorzel ropny/ wytworzyła się zgorzel ropna.

4. Nie mogę odczytać tych bazgroł/ bazgrołów.

5. W wazonie jest pięć bazi/ baziów.

6. Zjadł 10 bez/ bezów.

7. Włożył lewy but/ lewego buta na prawą nogę.

8. Zjad3 hamburgera/ hamburger.

9. Wyrwał ząb/ zęba.

10. To jest kiełbasa na grill/ na grila.

11. Palę papierosa/ papieros.

12. Gram w kryliet/ w krykieta.

13. Orkiestra grała marsz/ marsza.

14. Na czele/ na czole pochodu szła kobieta.

15. Masz krostę na czele/ na czole.

16. Na przedzie/ na przodzie sukienki masz plamę.

17. Szła na przedzie/ na przodzie.

18. Przyglądam się tej gwieździe/ gwiaździe.

19. Pisząc na złej maszynie, zniszczył osiem kalek/ kalk.

20. W tym budynku brakuje starych kolumien/ kolumn.

21. Ten ciamajda/ ta ciamajda znowu tu przyszedł/ przyszła.

22. Te ciamajdy/ ci ciamajdy/ ci ciamajdowie znowu tu przyszły/ przyszli.

23. Nie mogę już znieść widoku tych ciamajd/ ciamajdów.

24. Ten łachmyta/ ta łachmyta znowu tu przyszedł/ przyszła.

25. Te łachmyty/ ci łachmyty/ ci łachmytowie znowu tu przyszły/ przyszli.

26. Nie mogę już znieść widoku tych łachmyt/ łachmytów.

27. Te ciemniaki/ ci ciemniacy/ ci ciemniakowie znowu tu przyszły/ przyszli.

28. Te cepy/ ci cepi/ ci cepowie znowu tu przyszły/ przyszli.

29. Te groszoroby/ ci groszorobi/ ci groszorobowie znowu tu przyszły/ przyszli.

30. Te nieroby/ ci nierobi/ ci nierobowie znowu tu przyszły/ przyszli.

31. Te nieuki/ ci nieucy/ ci nieukowie znowu tu przyszły/ przyszli.

32. Te politruki/ ci politrucy znowu tu przyszły/ przyszli.

33. Te partyjniaki/ ci partyjniacy znowu tu przyszły/ przyszli.

34. Ten beztalencie/ to beztalencie znowu tu przyszedł/ przyszło.

35. Ten biedaczysko/ to biedaczyszko znowu tu przyszedł/ przyszło.

Ćwiczenie 3. Proszę podać formy:

* dopełniacza liczby pojedynczej:

bandaż

afisz

karambol

baobab

termometr

kilof

dąb

krawat

wół

* celownika liczby pojedynczej:

kieł

diabeł

człek

* biernika liczby pojedynczej:

królewna

wychowawczyni

wanna

księżna

kasza manna

mysz

* miejscownika liczby pojedynczej:

getto

motto

mu33a

libretto

mokka

mirra

* wołacza liczby pojedynczej:

bogini

radiowiec

niegodziwiec

monarchini

zapaleniec

cherlawiec

malec

chudzielec

nowożeniec

pocztowiec

* mianownika liczby mnogiej:

śmieć

postać

mysz

psycholog

filolog

akt

rezonans

astronom

degustator

koszt

awans

inzynier

kiper

seans

impresario

swat

organ

pasjans

leksykograf

las

trans

biolog

alians

szympans

* dopełniacza liczby mnogiej:

hamulec

kaganiec

zając

kosz

koc

tokarz

wąż

uczeń

nauczyciel

chemikalia

akcesoria

metal

rów

tułów

anglikanin

muzułmanin

wegetarianin

arianin

mieszczanin

powodzianin

włościanin

samarytanin

spółdzielnia

cegielnia

czereśnia

bawialnia

kuchnia

stajnia

suknia

mleczarnia

patelnia

drukarnia

masarnia

babunia

pustynia

świątynia

świnia

sala

fala

akwarela

aula

aureola

dziupla

pętla

idylla

antresola

bela

kropla

szabla

willa

dacza

tarcza

burza

paszcza

jędza

szarańcza

obroża

wieczerza

opończa

pomarańcza

prycza

oberża

wesz

twarz

pęto

łoże

sprzęgło

* narzędnika liczby mnogiej:

gość

gałąź

gwóźdź

wiadomość

liść

koń

słoń

Ćwiczenie 4. Proszę odmienić podane rzeczowniki.

kamea, idea, orchidea

statua

sędzia, hrabia

l.poj.

l.mn.

l.poj.

l.mn.

l.poj.

l.mn.

Msc

Ćwiczenie 5. Wyrazy w nawiasach proszę wpisać w odpowiednich formach.

1. Nie znam tego [sędzia] .................................... .

2. Widzisz tego [hrabia] ....................................... ?

3. Rozmawialiśmy o starym [sędzia] ................ i młodym [hrabia] ............... .

4. [ten książę] ........................ ......... nie mogli przyjechać.

5. Rozmawiam z nowymi [ksiądz] ................................................... .

6. Nie widzę ani jednej [kamea] ........................, ani jednej [orchidea] ..........................., ani jednej [statua] ............................

7. Widzę dwie [kamea] ..........................., trzy [orchidea] ............................... i cztery [statua] ............................................. .

Ćwiczenie 6. Proszę poprawić błędy językowe w następujących zdaniach.

1. Przy układaniu grafika meczów brane są pod uwagę różne możliwości.

2. Na koniec spotkania z dziennikarzami artysta pochwalił się, że jest koneserem białego i czerwonego wina (ma ponad 300 rodzaji) oraz, że nie korzysta przed koncertem z napoi wysokoprocentowych.

3. Każda gospodynia zna te pytania aż za dobrze, ale nie zawsze zna odpowiedzi.

4. Wśród dziesiątków mniej lub bardziej zwariowanych i smacznych dowcipów wymienię tylko kilka.

5. Funkcjonariusze nie mogli dopasować do rąk tarczy ochronnych.

6. Różne są przyczyny kraks na szynach. Bardzo często motorniczy uderzają w poprzedzające je pojazdy.

7. W roku ubiegłym zamojscy okuliści i Zarząd Koła Terenowego nr 1 [...] rozpoczęli akcję zbierania pieniędzy na zakup laseru argonowego.

8. Kupujemy dziecku: 20 dag gotowych małych bezów, mały kubek śmietany kremówki, pół kostki masła, 3 dag kakao, cukier puder i cukier waniliowy.

9. Na dworzu, na pierwszy rzut oka, wszystko jest OK.

10. Prezesem PRE został ponownie zwierzchnik polskich luteran bp Jan Szarek.

1. Benzyny trafią do stacji, natomiast oleje napędowe - głównie do rezerw państwowych, które zostały naruszone dla ratowania rynku.

2. Zrobię wszystko, co tylko wujciu sobie życzy.

3. Jaki ładny misiu! - westchnęła dziewczynka, przyciskając nos do szyby.

4. Dnie płynęły tak szybko, że ani się obejrzeli, a już był koniec wakacji.

5. Zakupiono też sporo kocy i materacy.

6. Do tej pory nie wiadomo, kto poniesie koszta przedsięwzięcia.

7. Najpiękniejsze baśni świata nigdy nie zostaną zapomniane.

8. W tamtym roku był zwycięzcą dwóch derbów.

9. Pomysłodawcą nowego showu był mój dawny znajomy.

10. Znowu polałeś się kakaem.

11. Gościmy dzisiaj w studio ministra edukacji narodowej oraz wicemarszałka sejmu.

12. Powoli szliśmy w stronę molo.

13. Decyzję tę podjęliśmy po uważnym przeanalizowaniu ostatniego odcinka trasy metro.

14. Jest to jedno z takich centr dyskusyjnych.

15. Zapraszamy państwa do obejrzenia dwóch polskich telenoweli.

Ćwiczenie 7. Proszę ułożyć zdania w wyrazami: pełen, gotów, zdrów, pewien.

Ćwiczenie 8. Proszę ułożyć zdania z podanymi przymiotnikami według wzoru.

wzór: (stary) a) - On jest stary, ale jego brat jest jeszcze starszy.

b) - Oni są starzy, ale jego bracia są jeszcze starsi.

hoży

chyży

srogi

tęgi

nagi

wrogi

czysty

tłusty

lekki

Ćwiczenie 9. Przymiotników w nawiasach proszę użyć w stopniu wyższym, w odpowiednim rodzaju i liczbie.

1. Uliczki są tutaj (wąski) ......................... niż w centrum miasta.

2. Synowie Marii byli (tęgi) ......................... od synów Magdy.

3. Wolała kupić atłas, bo był (gładki i miękki) ......................... ......................... od tafty.

4. W tym miejscu nurt potoku jest (bystry) .........................

5. Z roku na rok pan Bartłomiej był coraz (łysy) ........................., był też (siwy - st. najwyższy) ......................... spośród braci Rokitów.

6. Silne ruchy tektoniczne spowodowały, iż teren stał się (płaski) .........................

7. Najmłodsza dziewczynka - Monika - jest (ukochana - st. najwyższy) córką pani Celiny.

Ćwiczenie 10. Wyrazów w nawiasach proszę użyć w liczbie mnogiej.

1. Chłopcy zawsze byli pełni wigoru, nie potrafili być (cichy) .........................

2. (ochoczy) ......................... żołnierze zabrali się do pracy.

3. Pijani (pieszy) ......................... często są ofiarami wypadków.

4. Zawsze podobali jej się (duży i hoży) ......................... młodzieńcy.

5. Lepsze wyniki osiągają ci zawodnicy, którzy są (lekki) .........................

6. Malcy, jako że wychowywali się z dala od ludzi, byli bardzo (płochy) .........................

Ćwiczenie 11. Proszę poprawić błędy językowe w następujących zdaniach:

1. Zapytany, czy ulubiony kolor pani Barbary rozciąga się także na komplet pościelowy i noszoną przezeń bieliznę, pan Józef wymownie się uśmiecha.

2. Wstała, gdy przysiadł się doń mężczyzna, od którego jechało wódką.

3. Zwierzę nie zostało złapane. W pobliżu zastawionych na niego pułapek wciąż pojawiają się świeże ślady.

4. Nie ma sensu walczyć o te rozporządzenie - nawet, jeśli się go uchwali, to nie ma szans wejść w życie.

5. Twoje pranie może być jeszcze bardziej miększe, jeśli użyjesz nowego płynu do płukania.

6. Posłowie przekrzykiwali się wzajemnie, a każden jeden miał inne zdanie.

7. Całość daje absolutnie takie same wrażenie jak spacer po linie.

8. Wiem, że jeszcze popełniam błędy i staram się ich wyeliminować.

Ćwiczenie 12. Zaimków w nawiasach proszę użyć w odpowiedniej formie.

1. (ja) ................ też się ona podoba.

2. Może (ty) ................ tak, ale (ja) ................ to nie odpowiada.

3. (on) ................ nie lubię, (ty) ................ bardzo.

4. Bez (ona) ................ nie dam sobie rady.

5. Nie można (on) ................ tak traktować.

6. Czasami jest to pojęcie zbyt trudne, żeby (ono) ................ zdefiniować.

7. Słonie w Indonezji są pod ochroną. Gdyby nie były, to z pewnością spotkałby ................ ten sam los, co kolumbijskie krokodyle.

8. Idziesz w (ta) ................ czy w (tamta) ................ stronę?

9. Choć opowiadał (ta) ................ historię po raz kolejny, słuchacze wciąż się śmiali.

10. Weź (ta) ................ łapę, bo (ty) ................ niechcący poparzę.

Ćwiczenie 13. Proszę podać formy 1. osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego

migać - ...............................

krakać - ...............................

łgać - ...............................

szczebiotać - ...............................

deptać - ...............................

bełtać - ...............................

szamotać - ...............................

świstać - ...............................

łaskotać - ...............................

żąć - ...............................

kołatać - ...............................

głaskać - ...............................

klaskać - ...............................

karać - ...............................

słać - ...............................

dokonywać - ...............................

przesłuchiwać - ...............................

oddziaływać - ...............................

miąć - ...............................

Ćwiczenie 14. Proszę utworzyć formy 1. i 3. osoby liczby pojedynczej czasu przeszłego

zasnąć - ............................................................

gasnąć - ............................................................

zamknąć - ........................................................

kopnąć - ...........................................................

moknąć - ..........................................................

szarpnąć - ........................................................

rosnąć - ...........................................................

błysnąć - ..........................................................

klęknąć - ..........................................................

wziąć - ............................................................

stygnąć - ............................................................

marznąć - ............................................................

biegnąć - ............................................................

więdnąć - ...........................................................

mięknąć - ...........................................................

chudnąć - ............................................................

cichnąć - .............................................................

zlęknąć się - ........................................................

ulegnąć - ............................................................

wejść - ...............................................................

Ćwiczenie 15. Od podanych niżej czasowników proszę utworzyć formy imiesłowów przymiotnikowych czynnych.

oddziaływać

przekonywać

dorównywać

wykonywać

porównywać

Ćwiczenie 16. Proszę uzupełnić pary aspektowe czasowników i utworzyć od nich odpowiednie formy imiesłowów przysłówkowych.

bić .......................................................................................................................................................

zdołać ..................................................................................................................................................

abdykować ...........................................................................................................................................

wychować ............................................................................................................................................

palić .....................................................................................................................................................

anulować ..............................................................................................................................................

awansować ...........................................................................................................................................

mierzyć ................................................................................................................................................

dokonać ...............................................................................................................................................

wywołać ..............................................................................................................................................

Ćwiczenie 17. Proszę uzupełnić zdania odpowiednimi formami czasowników.

1. Nie wiem, czy za parę lat (potrafić - 1. os. lp.) ..................................... jeszcze robić takie rzeczy.

2. Dzisiaj nic nie powiedział, ale jutro na pewno (kazać- 3. os. lp.) ................................ nam to zrobić.

3. Nie (jeździć - 2. os. lp., tryb rozkazujący) ..................................... rowerem po trawniku!

4. Jeśli chcesz wziąć udział w losowaniu, (wypełnić - 2. os., tryb rozkazujący) ................... formularz.

5. Teraz (rwać - 3. os. lm.) ................. sobie włosy z głowy, ale niestety na wszystko jest już za późno.

6. Jeśli to ty zawiniłeś, (ukorzyć się - 2. os. lp., tryb rozkazujący) ................................ przed nim, a na pewno ci wybaczy.

7. Najpierw (dokonywać - 3. os. lp., czas teraźniejszy) ............................ analizy zebranego materiału, a dopiero potem (porównywać - 3. os. lp., czas teraźniejszy) .............................. wyniki swoich badań z normami.

8. Zawsze (płukać - 1. os. lp., czas teraźniejszy) .............................. włosy w wywarze z ziół.

9. Nie (drażnić - 2. os. lp., tryb rozkazujący) .............................. psa, bo może się to źle skończyć.

10. Denerwuje mnie, gdy tak (bełtać - 3. os. lp., czas teraźniejszy) ........................... zupę łyżką.

11. Od tygodnia tak (dąć - 3. os. lp., rodzaj nijaki, czas przeszły) ................. śniegiem, że nie można było wyjść z domu.

12. Nic mi z tego nie wychodzi, choć (dąć - 1. os. lp., czas teraźniejszy) ..................... w tę trąbę ile sił.

13. Oni zawsze (śmiać się - 3. os. lm., czas przeszły) ........................... ze mnie.

14. Zawsze zachowują się tak samo: kiedy już (rozpostrzeć - 3. os. lm., czas przyszły) ........................... koc na trawie i się na nim położą, nie ruszą się z niego przez cały dzień.

15. I wtedy Kinga (zgadnąć - 3. os. lp., czas przeszły) ..........................., o co mi chodzi.

16. (wziąć - 1. os. lp., czas przeszły) ........................... ten samochód na kredyt.

17. (kołatać - 3. os. lp., czas teraźniejszy) ........................... mi w głowie jedna myśl.

18. Czy (dojść - 2. os. lp., czas przeszły, rodzaj męski) ........................... z bratem do porozumienia?

19. Suche gałęzie (trzasnąć - 3. os. lm., czas przeszły) ........................... nam pod nogami, a ptaki - spłoszone - odfrunęły.

20. (zdjąć - 2. os. lp., tryb rozkazujący) ........................... płaszcz, bo się zgrzejesz.

Ćwiczenie 18. Proszę ocenić poprawność różnych wariantów zdań.

a) Jak żeśmy przyszli, nikogo już nie było.

b) Jakeśmy przyszli, nikogo już nie było.

c) Jak przyszliśmy, nikogo już nie było.

a) Po coście to zaczynali?

b) Po co żeście to zaczynali?

c) Po co toście zaczynali?

d) Po co to zaczynaliście?

a) W górach byście naprawdę wspaniale odpoczęli.

b) W górach naprawdę wspaniale odpoczęlibyście.

Ćwiczenie 19. Proszę odmienić w czasie teraźniejszym i przeszłym czasowniki mleć, pleć i słać.

MLEĆ

cz. teraźniejszy

cz. przeszły

PLEĆ

cz. teraźniejszy

cz. przeszły

SŁAĆ

cz. teraźniejszy

cz. przeszły

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

1. ...................

2. ...................

3. ...................

Ćwiczenie 20. Do podanych niżej form czasowników oznaczających czynność jednokrotną proszę dopisać formy oznaczające czynność wielokrotną.

pisać

dołączyć

pić

......................... ......................... .........................

grać

włączyć

przełączyć

......................... ......................... .........................

być

mówić

spać

......................... ......................... .........................

Ćwiczenie 20. Proszę ułożyć zdania z podanymi czasownikami według wzoru.

wzór: (zbaranieć) a) Oni całkiem zbaranieli.

b) Zbaraniali ludzie wyszli z wagonu.

schamieć, wyłysieć, odrętwieć, osiwieć, oniemieć, osłupieć;

Ćwiczenie 21. Proszę podać postać bezokolicznika podkreślonych czasowników.

1. Krowa bodła pastuszka.

2. Troski mu dobodły.

3. Twoje słowa mnie ubodły.

4. Ciasto szybko rosło.

5. Wezmę tę książkę.

6. Nie wymyślisz nic mądrego.

7. Rok temu on owdowiał.

8. Po wyjeździe dzieci osamotniała.

9. Mielę kawę.

10. Ścielę łóżko.

Ćwiczenie 22. Proszę wskazać zdania zawierające błędy, poprawić je, a następnie omówić mechanizm powstania błędów.

1. Kiedy koledzy zagwizdają na niego, świat przestaje istnieć.

2. Przychodzi taka do pracy i nawet nie pokraja dobrze warzyw.

3. Kilku policjantów po cywilnemu kasowało jednego z namierzonych wcześniej handlarzy.

4. Gdy zobaczyła mężczyznę, krzykła "Złodziej!" i uciekła.

5. Oczywiście, nie nauczyłem się płynnie jeszcze języków. No, tutaj mam zaległości. Ale już, jak tak patrzę na siebie i na to, co słucham, to już prawie wszystkie języki podstawowe rozumię.

6. W jednym przypadku Mieczysław Włodyka, uderzony czymś w głowę zaczął się ostrzeliwać i prawdopodobnie tylko dzięki lichości pistoletu senatora [...] napastnik ocalił życie.

7. Społeczeństwo powinno przestać tak bardzo napiętnować prostytutki.

1. Pochowując Polinejka, Antygona zdawała sobie sprawę z tego, że łamie prawo.

2. Najpierw tłuczę mięso, a następnie je panieruję.

3. Nie mógł zrozumieć, co Joanna szepce mu do ucha.

4. Siadajcie do stołu, póki obiad jeszcze nie wystygnął.

5. Współczesne nastolatki świetnie umią sobie radzić takich sytuacjach.

6. Jak oni śmieją tak postępować z ludźmi?

7. Wkrótce Agencja Rynku Rolnego zacznie skupywać żywiec wieprzowy po nowych cenach.

8. Uczniowie nie potrafią niestety wynajdować odpowiednich pozycji w katalogu rzeczowym.

9. Dachy domów powoli nikły nam z oczu.

10. Najpierw ja prysłam ją wodą, a później ona prysła mnie.

11. Mógł nawet przysięgnąć, że już kiedyś tu był.

12. Nie dbała o to, że córka będzie ją teraz nienawidzieć do końca życia.

13. Jeśli nie wiesz, co się stało, spróbuj się domyśleć.

14. Szacuje się, że w czasie ostatnich walk w tym rejonie mogło polegnąć nawet 1250 żołnierzy.

15. Doradziła mi: "Ssaj sobie coś słodkiego", więc teraz zamiast palić papierosy, ssam miętówki.

16. Nie mogłem się odezwać, po prostu się trzęsłem.

17. Spojrzyj tylko! Czy to nie cudny widok?!

18. Łatwo powiedzieć "kochaj i rozumiej swoje dziecko", ale to nie jest takie proste.

Ćwiczenie 23. W poniższych zdaniach proszę zaznaczyć formy innowacyjne oraz określić, w wyniku działania jakich tendencji językowych one powstały. Na czym polegają te tendencje?

1. Dziecko bawiło się na dworzu.

2. Myślę o tej wspaniałej gwiaździe filmowej.

3. Dziecko bawiło się liściami.

4. Nie można ulegać diabłowi.

5. Kocham i szanuję tą dziewczynę.

6. Po jeziorze pływał przepiękny łabądź.

7. Mieszkanie owe było tak zdewastowane, że nie można było się doń wprowadzić.

8. Dzieci, które nie lubią kiślu, dostaną jabłka.

* LICZEBNIKI

LICZEBN. GŁÓWNE

LICZEBN. ZBIOROWE

LICZEBN. UŁAMKOWE

Dwie grupy czekały.

Pięć grup czekało.

Dwoje skrzypiec leżało.

Pół grupy czekało.

Dwie i pół grupy czekało.

Pięć i pół grupy czekało.

Nie ma dwóch (pięciu) zup.

Nie ma dwojga skrzypiec.

Nie ma jednej trzeciej (dwóch i jednej trzeciej; pięciu i jednej trzeciej) grupy.

Przyglądam się dwóm (pięciu) grupom.

Przyglądam się dwojgu skrzypcom.

Przyglądam się jednej trzeciej (dwóm i jednej trzeciej) grupy.

Widzę dwie grupy.

Widzę dwoje skrzypiec.

Widzę jedną trzecią (dwie i jedną trzecią) grupy.

Idę z dwiema (pięcioma) grupami.

Idę z dwojgiem skrzypiec.

Idę z jedną trzecią (dwiema i jedną trzecią) grupy.

Ms.

Mówię o dwóch grupach.

Gram na dwojgu skrzypcach.

Mówię o jednej trzeciej (dwóch i jednej trzeciej) grupy.

Dwa (pięć) procent grupy przyszło.

Pół (dwa i pół) procent grupy przyszło.

Nie ma dwóch (pięciu) procent grupy.

Nie ma pół (dwóch i pół; pięciu i pół) procent grupy.

Przyglądam się dwóm (pięciu) procentom grupy.

Przyglądam się jednej trzeciej (dwóm i jednej trzeciej) procent grupy.

Widzę dwa (pięć) procent grupy.

Widzę jedną trzecią (dwie i jedną trzecią) procent grupy.

Idę z dwoma (pięcioma) procentami grupy.

Idę z jedną trzecią (dwoma i jedną trzecią) procent grupy.

Ms.

Mówię o dwóch (pięciu) procentach grupy.

Mówię o jednej trzeciej (o dwóch i jednej trzeciej) procent grupy.

I. Proszę poprawić błędy językowe w następujących zdaniach.

1) "Uczynię cud, aby wszyscy uwierzyli" - miała powiedzieć Matka Boska, kiedy w lipcu 1917 po raz pierwszy objawiła się trojgu portugalskich dzieci, pasających owce w okolicach górskiej wioski Fatimy.

2) Wszystkiego na trzynaścioro osób mają osiemset złotych

3) W wyniku czołowego zderzenia mercedesa z audi zginęło siedem osób, a dwoje zostało rannych.

4) Jej życie całkowicie wypełniają synowie - 12-letni Beniamin Nikodem, 11-letni Marek Aureliusz, 10-letni Szymon Mateusz i 6,5-letni Samuel Jonasz.

5) Dzieje się tak dlatego, że wiele jego kolegów i koleżanek traktuje swoją karierę poważnie.

6) Kilka grup, które początkowo potwierdzały odkrycie zimnej fuzji, znalazły błędy w swoich doświadczeniach i, zwykle po cichu, odwołały wcześniejsze oświadczenie.

7) Każdego dnia około dwa tysiące wagonów odprawianych jest z górki rozrządowej.

8) Czworo dzieci zostało zabrane z przedszkola, a troje pozostawionych bez opieki.

9) W tegorocznym budżecie gminy Warszawa - Centrum, wynoszącym około 8,8 mld. zł, na inwestycje przeznaczono zaledwie 45 mln zł, czyli 5,5, procentu

10) W jego organizmie stwierdzono 6,28 promile alkoholu. Przeżył.

11) 7 dużych hal targowych (Wola, Mirowska, Sezam, Banacha, Kopińska, Uniwersam, Megasam) razem kupują żywność u producentów, dlatego są u nich stosunkowo niskie ceny.

12) Komitet, korzystając odpłatnie z mammografu Centrum onkologii, umożliwiał skorzystanie z badań tysiącu kobiet w roku.

13) Udało się to tylko 10 dziewcząt.

14) Rzecznik przyznał, że 200 egzemplarzy książeczki Jana Żaryna zostało rozesłane do bibliotek 150 ambasad.

15) Śmiertelność noworodków kształtuje się mniej więcej na poziomie 10 promilla, jest o wiele wyższa niż w krajach Unii Europejskiej.

16) Sześć medali przywiezionych z Wrocławia na każdym musiały zrobić wrażenie.

17) Badania przeprowadzone przez niemieckich lekarzy dowiodły, że w 83% przypadkach ciężkiej alergii w rok po zakończeniu terapii stwierdzono całkowite wyleczenie.

II. Proszę wskazać zdania błędne i poprawić je.

1) Oboje panowie wyszli z pociągu.

2) Wyszedłem na spacer z sześciu psami.

3) Rozmawialiśmy o kilku dzieciach.

4) W wielu skrzypiec były wady.

5) Rozmawiam z dziesięciorgiem dziećmi.

6) Przyjdź do szkoły z oboma rodzicami.

7) Z osiemnaściorga dzieci tylko jedno było zdrowe.

8) Dwadzieścioro jedno niemowląt leżało na tym oddziale.

9) Z tych dwu ostatnich zadań nie zrozumiałem żadnego.

10) Dzięki tych pięciorgu szczeniąt hodowca dostał medal.

11) Troje dzieci, najlepiej znające historię Polski, weźmie udział w konkursie.

12) Zastanawialiśmy się nad sześciorgiem drzwiami zepsutymi w wyniku awarii instalacji wodnej.

13) Przyglądałem się pięciorgu kurcząt, chodzących po podwórku.

14) Te osiem rur na naszym osiedlu, które naprawiano w zeszłym tygodniu, znowu pękły.

15) Przy dwojgu drzwi stoją szafy.

16) Na spotkanie przyszli oboje rodzice.

17) Oboje podróżni wysiedli w Łodzi.

III. Proszę zaznaczyć formę poprawną.

1) Jeszcze przed półtora tygodniem/ tygodnia się nie znaliśmy.

2) Chodziłem na angielski przez pięć i pół miesięcy/ miesiąca.

3) Półtorej/ półtora roku do dużo, by się dobrze poznać.

4) Wyszedł przed półtorej godziną/ godziny.

5) Zniszczyło się/ zniszczyły się trzy czwarte tony surowca.

6) Napisałem test na dziesięć i pół punktów/ punktu/ punkta.

7) Przez sześć i jedną dziesiątą miesięcy/ miesiąca nie dostawał wynagrodzenia.

8) Ten dom jest dwa i pół razy/ raza/ razu większy od tamtego.

9) W szeregu wypadków/ wypadkach nie masz racji.

10) Rozmawialiśmy o szeregu osób/ osobach.

11) Na przystanku jest wiele/ wielu ludzi.

12) Dyrektor postąpił tak wbrew dużo/ wielu pracownikom/ pracowników.

13) Z francuskiego zostały przetłumaczone/ zostało przetłumaczonych wiele książek.

14) Poszkodowane/ Poszkodowanych w wypadku kilka osób wniosły/ wniosło skargę do sądu.

15) Tysiące osób przyszło/ przyszły na wiec.

IV. W miejsce kropek proszę wpisać wyraz procent w odpowiedniej formie.

1) Pięć ........................... pracowników zachorowało na grypę

2) Ceny wzrosły o pięć i pół ..................

3) Obserwujemy dwa .................................... pacjentów.

4) Bez tego jednego ............................ nie wygrałbym.

5) Bez tych 22 .................................... nie miałbyś szans

6) Nauczyłem się na pamięć ośmiu i pół .............................. tekstu

7) Nie napisałem jeszcze trzech ........................ tekstu.

8) Zabrakło mi ośmiu i pół .............................. .

9) Nie przygotował jednego ........................ tekstu.

10) Na obszarze dwudziestu i pół .................................... tego osiedla nie ma gazu

11) Przysłuchiwaliśmy się siedemdziesięciu ................................. jego wyjaśnień.

12) Dzięki dwudziestu ................................... mieszkańców udało się wyremontować ten zabytek.

13) W osiemdziesięciu ....................... dowody były spreparowane

14) Na trzydziestu .............................. tego terenu są miny.

15) Myślał o dwóch i pół .............................. dzieci, które nie wyjechały

16) Siedmioma ......................... nikogo nie obdzielisz.

17) Nasz kandydat wygrał dwoma ..................... głosów.

18) Pojechaliśmy na wycieczkę z trzydziestoma ................................. dzieci.

V. Proszę wpisać wyrazy w nawiasach w odpowiedniej formie.

1) Byłem tam przed półtora (miesiąc) ..............................

2) Przyszedł tam już przed półtora (tydzień) .................................... .

3) Wrócę za półtora (tydzień) ........................................

4) Wróciłem przed (półtora; godzina) ................................................

5) Marzył o ośmiu i pół (procent) ..................... (punkt) ..................

6) Zabrakło mi jednego (punkt) ..........................................................

7) Napisałem test na dziesięć i pół (punkt) .............................................

8) W szeregu (punkt) ................................. były błędy.

9) Rozmawialiśmy z (szereg; osoby) ................................................

10) Daliśmy wymówienia (szereg; pracownik) .......................................

11) Ten dom jest dwa i pół (raz) ........................... większy niż tamten.

12) On jest trzy i pół (raz) .............................. starszy od niej

13) Pytało o ciebie (wiele) ............................... ludzi.

14) Na obóz (pojechać; 3; dziewczę) ................................................... .

15) Nie ma dziś (5; dziewczę) .................................................... .

16) Wczoraj (patrzeć) .................. na nas (10; oko) ........................... .

17) Po tej operacji ona ma (zdrowe; oboje; oko) .......................................

18) Okulista opowiadał o operacji tych (12; oko) .................................... .

19) Chirurg zrobił nacięcia na (15; plecy) ............................................. .

20) Wszyscy naprawiali wady w (75, nożyczki) .......................................

21) Przeczytaliśmy wszystko o (5; skrzypce) ...........................................

22) Przeczytałem artykuł o chorobach (1851; niemowlę) ...........................

23) Drogą szedł rolnik z (4; cielę) ........................................ .

24) Przy (16, drzwi) ................................................... stali lokaje.

25) Przed godziną (5; kurczak; chodzić) .............................................. po podwórku.

26) (951; szczenię) .......................................... mieszkało w tym schronisku.

27) Kulig składał się z (15; sanie) .......................................................

28) Dzięki (3; niemowlę) ........................................... ten szpital jest znany w całym kraju

29) (oboje; nauczyciel; postawić) ....................................... temu dziecku dwóje.

30) Myślę o (oboje; rodzice) ..........................................................

31) (Oboje; wujostwo; przyjechać) ...................................................... wczoraj.

32) Jaś wyjechał z (oboje; rodzeństwo) .............................................

33) Na urlop poszło dokładnie (1352; pracownik) .................................... .

34) Przepustkę dostało (161; żołnierz) .......................................... .

35) Prezydent wygrał (1653; głos) ................................................ .

VI. W miejsce kresek proszę wpisać wyrazy w nawiasach w odpowiedniej formie.

Spośród [1852] ______________________________________________ osób, które brały udział w konkursie, tylko [22] ________________ udało się dostać do finału. [czworo; zawodnicy] ______________________ zabrakło po [2,5; punkt] ____________________, a [dwoje] ___________________- (zabrakło) po [4; punkt] __________________. Oboje [pechowiec; pochodzić] ______________________ z Poznania. Pani Maria z Kłodzka, na którą liczyło [3,5-tysięczne] _____________________________ grono widzów, miała pecha - potrafiła powiedzieć wszystko o [2342; aktor] _______________________ z Hollywood, lecz nie wiedziała nic o aktorze Arturze Barcisiu. Przez to zdobyła o 3 [procent] ______________ punktów mniej niż sądziła.

Takie przykre niespodzianki przydarzyły się też [szereg; inne osoby] ___________________________. Pan Jarosław z Bytomia wyliczył sobie przed konkursem, że uzyska co najmniej 180 i pół [punkt] ________________________, co odpowiadałoby [77 ; procent] _______________________ testu. Tymczasem zamiast spodziewanych pytań o najnowsze osiągnięcia techniki, dostał pytania dotyczące swojej rodziny. Był tak tym zaskoczony, że zapomniał opowiedzieć o [4; swoje; dzieci] _______________________________ i [2; rodzeństwo] ____________________. Nie pamiętał też, że przed [35; lata] _______________ oświadczył się żonie w sylwestra, parę minut przed [wpół do; dwunasta] __________________________. Ze zdenerwowania powiedział o [szereg; niepotrzebne rzeczy] _________________________________ i w sumie mówił dwa i pół [raz] _______________ dłużej niż powinien był. Dostał za to piętnaście i pół [punkt karny] __________________________, więc mógł już przestać marzyć o [77; procent] ___________________________. Uzyskał jedynie 33 [procent] _________, ale cóż można zrobić z [33; procent] ___________________________________?

Pani Mirosława z Radomia była pewna, że będzie odpowiadać z historii starożytnej. Ten temat przecież wylosowała przed półtora [miesiąc] ________________ w eliminacjach. Tymczasem kazano jej wyszukiwać wady w [36; sanie] _________________________ , opowiadać o [10; skrzypce] ________________________ i przyglądać się [12; zabytkowe drzwi] __________________________ , aby później opowiadać o nich. Nie udało jej się więc zdobyć [80, 5; procent] __________________________ punktów, które były potrzebne, by przejść do następnego etapu.

ZAGADNIENIA POPRAWNOŚCIOWE W DZIEDZINIE ZWIĄZKU ZGODY

I. Proszę podać orzeczenie w czasie przeszłym.

1. W ubiegłym roku stryjostwo (zwiedzić).............................Wawel.

2. Małżeństwo Kowalskich (mieszkać)................................na Starym Mieście.

3. Czy państwo (być).....................................u nich o czwartej?

4. Dziś (przyjechać)..................................moje rodzeństwo.

5. Dlaczego hrabiostwo (odjechać)............................. ?

6. Wujostwo (zaprosić).................................nas na kolację.

7. Tłum pasażerów (wysypać się)...............................z pociągu.

8. PKS w Krakowie (zakupić).......................................kilka nowych autobusów.

9. Dwudziestoletni Michał, duma naszego zespołu, i tym razem (spisać się) ..........................doskonale.

10. Szef oddziału, Anna Kuć, (pokazać)........................gościom budynek.

11. Licealiści z Krakowa, ozdoba turnieju, (rozmawiać).................................długo z kibicami.

12. Asy zespołu, Jacek i Michał, (rozgrywać)..............................świetnie sytuacje pod koszem.

13. Posiedzenie senatu (otworzyć)...................................Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

14. Jej Ekscelencja ambasador Elżbieta Smułkowa (podpisać)............................ten dokument w imieniu naszego rządu.

15. Z Jacka (być)..........................poczciwy chłopina.

16. Ewa i Piotr (obejść).............................wszystkie sklepy, ale odpowiedniej sukienki nie (znaleźć) ................................. .

17. Właściwy zespół (tworzyć) ..........................dopiero lekarz stomatolog i anestezjolog.

18. Kobieta, pistolet i młody mężczyzna (leżeć) ................................na podłodze.

19. Troje dzieci i ich ciotka (wyjechać) ................................na wczasy.

20. Chłopcy i psy (wbiec)...................................na trzecie piętro.

21. Anka i Kaśka (zobaczyć).................................., że Ala i Szarik (pobiec) ................ za kotem do ogródka.

22. Bambus i Bemol (okazać się)...................................bardzo inteligentnymi psami.

23. Oświadczenie świadka i dowód rzeczowy (pomóc).............................w ustaleniu winy.

24. Prezydent z małżonką (udać się)..............................na bankiet do ratusza.

25. Babcia z wnuczką (przygotować)...............................kolację.

26. Anka (wyjechać)............................ze swoją przyjaciółką nad morze.

27. Kasia, podobnie jak jej mąż, często nas (odwiedzać)....................................... .

28. Radio i telewizja obszernie (informować)................................o wizycie prezydenta.

29. Troska i obawa (kierować).....................................jego postępowaniem.

30. Entuzjazm mieszkańców miasta i ich wola walki (zdecydować)................................. o zwycięstwie.

II. Z podanych grup wyrazów proszę ułożyć zdania w czasie przeszłym.

1. a) arcybiskup X; b) głowa Kościoła Anglikańskiego; c) w Paryżu; d) złożyć wizytę .............................................................................................................................................

2. a) asy lotnictwa; b) Janowski i Kowalski; c) wygrać zawody

.............................................................................................................................................

3. a) Adamowski; b) gwiazda polskiej sceny; c) wystąpić w Nowym Jorku

.............................................................................................................................................

4. a) dostać nagrodę; b) filar naszego przedsiębiorstwa; c) Zofia Nowak

.............................................................................................................................................

III. Proszę podać we właściwej formie wyrazy umieszczone w nawiasach. Orzeczenia proszę podać w czasie przeszłym.

1. (Wstrętny)................. babsztyl (krzyczeć).............................na małego chłopca.

2. Apolinary Drzewiecki, głowa starej arystokratycznej rodziny, (skrytykować).................................. postępowanie bratanka.

3. (Początkujący).............................pani psycholog (opracować)............................nowy kwestionariusz.

4. Warszawskie kino Femina (przygarnąć)...................................wystawę.

5. Femina, reprezentacyjne kino warszawskie, (przygarnąć)...........................wystawę.

6. Gniezno, pierwsza stolica Polski, (liczyć).............................., że zostanie miastem wojewódzkim.

7. Premier Polski, Hanna Suchocka, (odlecieć)................................do Francji.

8. Hanna Suchocka, premier Polski, (odlecieć).................................do Francji.

9. Ogień i zgiełk pogromu (oddalać się)................................ .

10. Wiatr i śnieg (utrudniać)............................grę.

11. Zmrok i cisza (ogarnąć).........................go natychmiast.

12. Przygotowanie i oddanie do użytku tego obiektu (zbiec się)....................................... z otwarciem wystawy.

13. Estetyka i uroda (mieć)......................zatem wymiar ekonomiczny.

14. Zza okna (dochodzić)............................szum i gwar.

15. Siedzibę króla (cechować).......................................spokój i powaga.

16. Naszą grupą (opiekować się)....................................pilot Janicki i tłumacz Grzybowski.

17. Ojciec z synem (pracować)............................w ogrodzie.

18. Ojciec z matką (wyjechać)..................................na wczasy.

19. Ojciec (wyjechać)................................z matką na wczasy.

20. Ojciec ze swoim dzieckiem (wejść)........................................do pokoju.

21. Mała dziewczynka z pieskiem (iść)...........................wzdłuż ogrodzenia.

22. Dwie dziewczynki i cztery pieski (iść).......................wzdłuż ogrodzenia.

23. Mój ojciec jest (wspaniały).......................... . Pod jego wpływem stałem się (lepszy) ....................................

24. Ludność tej republiki (być).....................to (imigrant)..............................z sąsiednich państw.

25. Nowym samochodem (jeździć)..............................tylko dyrektor i jego zastępca.

IV. Proszę wybrać poprawną formę.

1. Grupa uczniów sądziła, że (jej, ich) obowiązki kończą się na przychodzeniu do szkoły.

2. Ciemne kuchnie (projektował, projektowała) (znany, znana) architekt - Kowalska.

3. (Mój, moja) promotor - Anna Nowak - jest niezwykle (wymagający, wymagająca).

4. Pani Katarzyna, (zdolny, zdolna) elektronik, jest kierownikiem tego zespołu.

5. (Zasłużony, zasłużona) (badacz, badaczka) literatury, profesor Janion, była (recenzentem, recenzentką) tej pracy.

V. Proszę przeanalizować poniższe zdania i przypisać je do podanych typów błędów w zakresie związku zgody:

a. zakłócenie związku zgody między podmiotem a orzeczeniem prostym

b. zakłócenie związku zgody między podmiotem a orzeczeniem imiennym

c. zakłócenie związku zgody międzyzdaniowej (?) (kontekstowej)

1. Zdaniem jednej grupy lokatorów ofiarami było starsze, około sześćdziesięcioletnie małżeństwo, których syn podpadł mafii.

.......................................................................................................................................

2. Wtedy playboje i młode milionerki otaczały się "dworem" młodych, pięknych i inteligentnych.

.......................................................................................................................................

3. Zawodnicy warszawskiej Polonii będą faworytem pływackich mistrzostw Polski seniorów.

.......................................................................................................................................

4. Niezwykła siła i brutalność, jaką stosował wobec nieposłusznych kolegów z zakładu, zapewniły mu w konsekwencji całkowitą bezkarność.

.......................................................................................................................................

5. Malcy mają wielki dar kończenia rozmowy w tym momencie, gdy dowiedziały się tyle, ile chciały.

........................................................................................................................................

6. Listonosze przynosili worki kuponów, zdjęć i listów, w których dziewczęta z całej Polski pytały, czy mają szansę zostać modelką na miarę Cindy Crawford.

.......................................................................................................................................

7. Towarzystwo zaprasza osoby w wieku 18-50 lat, które mają problemy z nieśmiałością, lękiem, niepokojem, czują się osamotnieni.

.......................................................................................................................................

8. Dla większości mężczyzn żona i dzieci są ważni.

.......................................................................................................................................

9. Ostatnim w pianistycznej rewii jest Polak, Krzysztof Jabłoński, zdobywca trzeciej nagrody XI Konkursu im. Chopina w 1985 r.

........................................................................................................................................

10. Protesty ZNP poparł OPZZ, które zwróciło się do premiera o pilne spotkanie ze związkowcami.

.......................................................................................................................................

11. PSL, w razie gdyby SLD nie zgodziło się na te kandydatury, zamierzają zaproponować na stanowisko szefa rządu obecnego wicepremiera Aleksandra Łuczaka.

.......................................................................................................................................

12. Zaraz jednak dodaje, że mimo to mężczyźni nie wyobrażają sobie życia bez kobiet, które ... i tak pozostają najlepszym przyjacielem mężczyzn.

.......................................................................................................................................

VI. Proszę wskazać zdania poprawne. Pozostałe proszę poprawić.

1. Bogactwo uzdolnień, różnorodność życiowych doznań idą w parze z gruntownym wykształceniem.

........................................................................................................................................

2. Będzie musiał wystarczyć ogród, piaskownica i plastykowy basen.

........................................................................................................................................

3. Ani lekarz, ani pielęgniarka nie czuwa przy chorym.

........................................................................................................................................

4. W ogóle płotkarze i sprinterki wypadły zdecydowanie lepiej niż specjaliści innych, a zwłaszcza technicznych konkurencji.

........................................................................................................................................

5. Możliwe jest wykrywanie, zlokalizowanie i sygnalizacja tego zagrożenia.

.......................................................................................................................................

6. Oddzielną kajutę miał jedynie kapitan i mechanik.

.......................................................................................................................................

7. Wszystkiemu patronuje wiara i nadzieja.

........................................................................................................................................

8. Zaopatrzone w poręcze krzesło i łóżko zaprasza do wypoczynku.

........................................................................................................................................

9. Jednakże sposób ich powiązania między sobą i ustalenia wzajemnych zależności nie zawsze są ujęte w odpowiednie normy.

.......................................................................................................................................

10. Nasza babcia, tak jak i jej ojciec, są pochowani na Powązkach.

.......................................................................................................................................

11. Apatia i zniechęcenie nie sprzyjają aktywności.

.......................................................................................................................................

12. Zmiana kształtu półfabrykatów i technologii ich produkcji nie wymagają dużych nakładów inwestycyjnych.

......................................................................................................................................

13. Paryż, jak i inne miasta francuskie, przybrały niecodzienny wygląd.

......................................................................................................................................

14. Głównymi tematami będą współpraca ekonomiczna i handlowa oraz aktualne problemy międzynarodowe.

.......................................................................................................................................

15. Mniejszym zainteresowaniem cieszy się natomiast schab i łopatka.

.......................................................................................................................................

16. Zaskakujące są okrucieństwo i zdeterminowanie wykonawców zleconych zadań.

.......................................................................................................................................

VII. Na podanych przykładach proszę wyjaśnić, na czym polega zjawisko zgody realnoznaczeniowej, formalnogramatycznej i kontekstowej.

1. Niespodziewaną porażkę poniosła premier Hanna Suchocka.

.......................................................................................................................................

2. "Jakie ładne chłopaki tę wojnę wygrały" - a więc spróbujmy odpowiedzieć: jacy byli, kiedy wygrały.

........................................................................................................................................

3. Niestrudzonymi kibicami mistrzostw świata w piłce nożnej jest przede wszystkim młodzież.

.......................................................................................................................................

4. Młodzież ta nie ma nawyku uczenia się. Niektórzy z nich pochodzą z rodzin bez jakichkolwiek ambicji kulturalnych.

.......................................................................................................................................

5. Sandra ani nawet jej rodzina nie wiedzieli o śmierci dziewczynki.

.......................................................................................................................................

6. Młodzież ze starszych klas recytowali wiersze.

.......................................................................................................................................

7. Przyszła grupka osób do muzeum i stanęli przed portretem.

.......................................................................................................................................

8. Znała także doskonale życie biedoty wiejskiej, umiała współżyć z nimi, często nawet pomagając im materialnie.

.......................................................................................................................................

9. Sfora rzuciła się na niego z podnieceniem, ale niełatwo im było pokonać potężne zwierzę.

.......................................................................................................................................

10. Puchar zdobyli drużyna szkoły z Łodzi.

.......................................................................................................................................

11. Młodzież na wsi nie uczyła się, gdyż nie mieli odpowiednich warunków.

........................................................................................................................................

12. Wychowawca, jeśli opiekuje się pewną grupą młodzieży, powinien wiedzieć o nich wszystko.

.......................................................................................................................................

VIII. Proszę poprawić i scharakteryzować zauważone błędy.

1. Po dwóch członków powoływałby prezydent, Sejm, Senat i Krajowa Rada Sądownictwa.

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Jednak tym samozwańczym dziewicom z SLD i PSL warto może przypomnieć, że mieli ten kraj na własność.

3. Leopold Tyrmand należał do tych, który w najczarniejszym okresie powojennej dyktatury ratował honor środowisk intelektualnych.

4. Opisano w nim przypadki systematycznego rozkradania pomocy humanitarnej z Zachodu dla ofiar katastrofy, dokonywanych przez przedstawicieli Związku Czarnobyla.

5. Krystyna Zielińska przedstawiła audycję "Pod skrzydłami Hermesa" poświęconego problemom handlu i usług.

* ZAGADNIENIA POPRAWNOŚCIOWE W DZIEDZINIE ZWIĄZKU RZĄDU

I . Proszę podać we właściwej formie gramatycznej wyrazy umieszczone w nawiasach.

1. Tym razem musimy użyć (penicylina)...................................... .

2. Nie powinien pan stosować (żadne gorące okłady)................................................. .

3. Do doświadczenia użyliśmy (pięć, gramy, miedź i dziesięć, mililitry, kwas solny) ........................................................................................... .

4. Starał się ochronić (dziecko)...........................przed przeziębieniem, nie zdołał jednak obronić (ono) ................przed zarażeniem się ospą.

5. Odważnie bronił (swoje stanowisko) ....................................... .

6. (Takie wyniki)...................................osiąga się tylko wytrwałą pracą.

7. Bramkarz dotknął (piłka)..........................., ale nie zdołał (ona)..................zatrzymać.

8. Daj mi (cukier)......................... .

9. Głowa już (ona)..................nie boli.

10. Nie stać (ona)...............na kupno domu.

11. Traktował (to)..........jako (obelga).................... .

12. Nie traktował (to)..............jako (obelga)...................... .

13. Siedział tu (trzy godziny)...................................... .

14. Nie siedział tu (trzy godziny)........................................... .

15. Przejechał (pięć kilometrów)....................................................... .

16. Nie przejechał (pięć kilometrów)...................................................... .

17. Dał wyraz (swoje oburzenie).............................................................. .

18. Przestępca uszedł (kara).......................................... .

19. Proszę zwrócić (on)...................uwagę, żeby tak nie hałasował.

20. Czy mógłby pan zwrócić uwagę (słuchacze)...................................., że wykład się już rozpoczął?

21. Dowodził (słuszność)...................................swoich poglądów.

22. Porucznik salutuje (kapitan)............................. .

23. Przepisy są po to, żeby (one)..........................przestrzegać.

24. Piotr przestrzega (Maria)..........................przed niebezpieczeństwem.

25. Czy mógłbyś zrobić (herbata)...........................?

II. Proszę ułożyć zdania.

1. Janek, wybić, szyba, sąsiedzi

........................................................................................................................................

2. rzemieślnik, wybić, ściany, adamaszek

........................................................................................................................................

3. jeszcze, wybić, trzeba, deseń, na, płótno

........................................................................................................................................

4. uczeń, lekcje, pocić się

........................................................................................................................................

5. robotnik, pocić się, gorąco

.......................................................................................................................................

6. uciekinier, pocić się, strach

.......................................................................................................................................

7. ty, ciążyć, wina

.......................................................................................................................................

8. Jan, ciążyć, obowiązek, wyprowadzanie, pies, na, spacer

.......................................................................................................................................

9. Piotr, ciążyć, poglądy, liberalne

.......................................................................................................................................

10. ty, ciążyć, niebezpieczeństwo

.......................................................................................................................................

11. Anna, chcieć, ta, sukienka

.......................................................................................................................................

12. Anna, chcieć, twoja, pomoc

.......................................................................................................................................

13. Paweł, wyszukać, ta, książka, dla, ty

.......................................................................................................................................

14. (ja), szukać, ta, książka, już, dwa, tygodnie

.......................................................................................................................................

15. Jan, chełpić się, swoje, dokonania

.......................................................................................................................................

16. Kasia, znowu, dostać, katar

.......................................................................................................................................

17. dziecko, dostać, jabłko, od, matka

.......................................................................................................................................

18. kobieta, dotknąć, czoło, ręka

.......................................................................................................................................

19. Jan, dotknąć, żona, swoje, zachowanie

.......................................................................................................................................

20. rybak, wybrać, ryby, z sieć

.......................................................................................................................................

21. nauczyciel, wybrać, on, inni, uczniowie

........................................................................................................................................

22. członkowie, zarząd, wybrać, Piotr, prezes

........................................................................................................................................

23. Anna, godzić, praca, wychowywanie, dzieci

........................................................................................................................................

24. Maria, musieć, zgodzić, niańka, dziecko

........................................................................................................................................

25. Jan, godzić, Piotr, Jerzy

........................................................................................................................................

26. on, godzić, ona, nóż

........................................................................................................................................

III. Proszę ułożyć po dwa zdania pojedyncze z każdej rozsypanki.

1. Anka, ja, domownik, przyjaciel, uważać, traktować jako, za

2. wiersz, obraz, ja, on, jako za, arcydzieło, utwór Jana, uznać, ocenić

3. świat, zaprzestanie, próby jądrowe, opozycja, powołanie, nowy gabinet, o, postulować, apelować

4. Jan, nadużycia, Kasia, nieobecność, z, odpowiadać, za, wytłumaczyć się

5. Jaś, Ania, na, koleżanka, mama, czekać, oczekiwać

IV. Rzeczownik odczasownikowy czy bezokolicznik?

1. W lato planuję (wyjechać, wyjazd) nad morze.

2. Zakazał im (palić, palenie) w pokoju.

3. On wciąż jeszcze nie przestawał (rozmawianie, rozmawiać) o polityce.

4. Kontynuuję (pisanie, pisać) tego artykułu.

5. Po chwili przerwała (czytać, czytanie).

6. Lekarz polecił mu (długo leżeć, długie leżenie) w łóżku.

7. Nie omieszkał (skorzystać, skorzystanie) z okazji.

8. Dietetyczka zaleciła też (codziennie gimnastykować się, codzienne gimnastykowanie się).

9. Zaczął (omawiać, omawianie) (tekstu, tekst).

10. Zapomnieliśmy (zamknąć okno, o zamknięciu okna).

V. Tak czy tak?

1. Jan ciągle ogląda się - na dziewczyny, za dziewczynami.

2. Był - dla nas, nam, sprawie, dla sprawy - bardzo przychylny.

3. zaufanie - do, dla - ludzi

VI. Wyraz umieszczony w nawiasie proszę podać we właściwej formie.

1. czekać (dziewczyna)............................... - oczekiwać (dziewczyna)................................

2. płacić (książka)....................................... - opłacić (rachunek).........................................

3. Twój charakter jest: podobny (mój)......................., zbliżony (mój)................................., pokrewny (mój)............................, identyczny (mój).................................., taki sam (mój) .......................... .

4. używać (pasta do zębów).......................... - stosować (pasta do zębów)..........................

5. bronić (rodzina)..................................... - chronić (rodzina).............................................

6. żądać (władza)...................................... - żądny (władza)................................................

7. pobłażać (dziecko)................................ - pobłażliwy (dziecko)........................................

8. szkodzić (chory)................................... - szkodliwy (chory)............................................

9. kierować (firma)................- kierowanie (firma)................- kierownictwo (firma).............

10. czytać (powieść)................................... - czytanie (powieść)...........................................

11. przedstawiać (plan)................................ - przedstawianie (plan)....................................

12. prać (spodnie)....................................... - pranie (spodnie)..............................................

13. celować (tarcza).................................... - celować (nauki ścisłe).....................................

14. zaprzeczać jej (uroda)............................ - zaprzeczać (plotki).........................................

15. mój sąd (film)........................................ - Odbył się sąd (zdrajca)....................................

16. Zobacz, używam (taki lek)..................... - używać (perswazja)........................................

17. napotkać (opór przeciwnika)................................ - napotkać (żaba)................................

VII. Proszę poprawić i scharakteryzować zauważone błędy.

1. Szkolnictwo pociąga za sobą ogromne wydatki, które państwo nie może ponieść.

.......................................................................................................................................

2. Będziemy te oszczędności uzyskiwać, nie tylko przestrzegając wprowadzone niedawno ograniczenie prędkości.

.......................................................................................................................................

3. Syntezę dokonał profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu - Janusz Pajewski.

.......................................................................................................................................

4. Górnicy zapobiegają różnymi metodami przeciwko wystąpieniu tąpnięcia.

.......................................................................................................................................

5. Jest wiele elementów wskazujących, że ludzie nadużywają leki.

.......................................................................................................................................

6. Dość ciekawą wysłuchałem audycję, jadąc właśnie, by spotkać się z państwem w "Sygnałach dnia".

.......................................................................................................................................

7. Kładzie się nacisk na rozwój wymiany handlowej, która napotyka wciąż jeszcze w RFN na różne przeszkody i bariery.

.......................................................................................................................................

8. Społeczeństwo dało wyraz swego uznania dla ich pracy nad wychowaniem młodego pokolenia.

.......................................................................................................................................

9. Dzięki nowym osiągnięciom technicznym potrafimy te właśnie deficytowe tworzywa używać w sposób ogromnie oszczędny.

.......................................................................................................................................

10. Po wybiciu krążka przez Zagłębie pierwszy za linią bramkową dotknął ten krążek obrońca Podhala Nowy Targ.

.......................................................................................................................................

11. Pomoc społeczna nie ograniczała się jedynie w organizowaniu egzaminów.

.......................................................................................................................................

12. Zakaz reklamy papierosów dotknie przede wszystkim ich firm.

.......................................................................................................................................

13. Ten realny spadek nakładów dotknął tak samo lecznicę rządową.

.......................................................................................................................................

14. Co wolno, a co nie wolno w mass mediach?

.......................................................................................................................................

15. Nie należy zwalczać błędy.

.......................................................................................................................................

16. Nie spodziewałam się zobaczyć ją w takim stanie.

.......................................................................................................................................

17. My ją w ogóle nie interesujemy.

.......................................................................................................................................

18. To nabiera sens.

.......................................................................................................................................

19. Co przede wszystkim powinni przestrzegać.

.......................................................................................................................................

20. Trzeba przestrzegać regulamin.

.......................................................................................................................................

21. Krem "Practi Creme" firmy "Kiwi" można używać do wszystkich skór.

.......................................................................................................................................

22. I one to słuchają?

.......................................................................................................................................

23. Jak dotrzeć do tego miejsca, które ten elegancki pan szuka.

.......................................................................................................................................

24. Jestem zainteresowany w zakupie.

.......................................................................................................................................

25. "Miraculum" oferuje dla pań pełny zestaw do pielęgnacji skóry.

.......................................................................................................................................

26. Nasza audycja dobiega do końca.

.......................................................................................................................................

27. Można go uznać jako filozofa.

.......................................................................................................................................

28. Jest to wartość niewymierna, którą nie powinno się przeliczać na pieniądze.

.......................................................................................................................................

29. Nie zapomnij wyjąć steki z lodówki.

.......................................................................................................................................

30. Lecz oto sztuczne symbole mają zadośćuczynić turyście za to, że przez wiele tygodni lub miesięcy był odcięty od doznań rzeczywistego świata.

.......................................................................................................................................

31. Wcześniej groźne strzały wspaniale bronił bramkarz.

.......................................................................................................................................

32. Zaczyna się ciekawie, ale niepozornie. Na londyńską aukcję trafia złote jajko. Kiedyś należało do carów, teraz władza radziecka próbuje dobrze klejnot sprzedać. Ciekawe, na co potrzebuje pieniądze?

......................................................................................................................................

33. Będzie można skorzystać z kilku usług: bezpłatne wyważanie opon, pomiar ciśnienia i głębokości bieżnika, zaprezentowane zostaną też opony zimowe.

.....................................................................................................................................

34. Także na lekcjach geografii pani Jasińska stara się w nas wpoić miłość do Polski.

.......................................................................................................................................

35. Oziminy potrzebują dawkę wilgoci.

.......................................................................................................................................

36. Jego autorytet nie był widocznie tak wielki, skoro wybrano go prezesem stowarzyszenia dopiero w trzecim głosowaniu.

.......................................................................................................................................

37. Jak zawrzecie tę przyjaźń, to pielęgnujcie jej i strzeżcie.

.......................................................................................................................................

38. Trudno znaleźć trochę czasu, żeby z tym dzieckiem parę słów zamienić, żeby go wziąć za rękę.

.......................................................................................................................................

39. Mieszkańcy Brwinowa wręcz uważali swego burmistrza dobroczyńcą miasta.

.......................................................................................................................................

40. Duży wkład w tej dziedzinie wnieśli naukowcy polscy.

.......................................................................................................................................

* IMIESŁOWY

* Proszę przekształcić imiesłowowe równoważniki zdań w zdania podrzędne oraz określić typy tych zdań.

1. Jadąc do pracy, spotkałem kolegę.

2. Oglądając telewizję, robiłam na drutach.

3. Pracując w banku, miał dostęp do wielu danych.

4. Nie mogąc znaleźć pracy, wyjechała za granicę.

5. Czując się zdrowy, wypisał się ze szpitala na własne żądanie.

6. Bojąc się konsekwencji swojego czynu, zatarł wszystkie ślady.

7. Oddychał, głośno sapiąc.

8. Tańczył, kręcąc się na boki.

* W podanych zdaniach proszę zastąpić jedno z orzeczeń imiesłowem przysłówkowym współczesnym. Jeśli jest to niemożliwe, proszę wyjaśnić, dlaczego.

1. Kiedy wychodziliśmy z domu, usłyszeliśmy dziwny hałas.

2. Kiedy wyszliśmy z domu, usłyszeliśmy dziwny hałas.

3. Prokuratura umorzyła postępowanie, gdyż uznała, że nie ma dowodów winy.

4. Kiedy uruchamiał samochód, pojazd głośno warczał, co denerwowało sąsiadów.

5. Kiedy przygotowywał pracę doktorską, zbierał materiały na małych fiszkach.

6. Kiedy starał się o pracę, chodził codziennie do urzędu zatrudnienia, czym doprowadzał pracujące tam urzędniczki do pasji.

7. Zawodnik dobiegł jako pierwszy do mety i zdobył złoty medal.

8. Wychodził z domu, szedł do kiosku, kupował gazetę i szedł na przystanek.

9. Z nieszczelnej rury ciągle kapała woda i niszczyła podłogę.

10. Uśmiechał się, bo wiedział, że ona to lubi.

11. Kiedy był na trzyletnim kontrakcie w Egipcie, złamał nogę.

12. Kiedy mieszkaliśmy w dużym mieście, wydawało nam się, że niedługo umrzemy od smrodu spalin.

13. Kiedy złodziej kradnie radio z samochodu, grozi mu pół roku więzienia.

14. Trzeba być miłym dla ludzi, skoro się wie, jak dużo jest na świecie okrucieństwa.

15. Kiedy stosujesz tę dietę, możesz schudnąć nawet 10 kilo.

* Proszę wskazać zdania błędne, poprawić je oraz określić przyczynę błędu.

1. Krajała cebulę na talarki, smażąc ją na wolnym ogniu.

2. Używając komputera, trzeba się liczyć z tym, że pewnego dnia wszystkie dane mogą zniknąć.

3. Gdy zdobyłem medal, przychodzili do mnie nieznani ludzie, gratulując.

4. Pisząc ten list, myślałem o naszym ostatnim spotkaniu.

5. Oglądając zdjęcia, przypomniały mi się wakacje.

6. Starając się o przyjęcie do NATO, Solana stwierdził, że Polska ma duże szanse.

7. Wracając z alkoholowego przyjęcia, pies był bity przez właściciela.

8. Nie powiem, ściągając koszulę, wszyscy patrzyli na mnie, jakbym postradał piątą klepkę.

9. Jak klacz, wyglądająca jak zagłodzony roczny źrebak, mogła wygrać wyścig, pokonując dziewięć innych, tryskających zdrowiem wyścigowców, pozostanie nie zbadaną zagadką końskiego organizmu.

10. Wczoraj Francuzka męczyła się z ciemnoskórą Randriantefy z Madagaskaru przegrywając nawet drugiego seta.

11. Chodząc do liceum, przyjaźniła się z młodszą koleżanką.

12. Przetestuj sama najdelikatniejsze metody depilacji, kupując model Satinelle Vitesse.

13. Jurek zrobił właśnie maturę, gdy zadzwonił do niego przyjaciel, mówiąc mu, że jest robota w pracowni lichtarzy pod Warszawą.

14. 21 - letnia Veronique Passini weszła w jego życie jak burza, przywracając mu radość życia, zmieniając jego przyzwyczajenia i upodobania.

15. Mimo ciągłego przeszukiwania gęstwiny przez rzesze tropicieli, czujna "świnka" tylko zostawia po sobie ślady, niczym tybetański yeti, irytując tym bezradnych przyrodników.

16. Adam Małysz wygrał otwarty konkurs skoków na przebudowanej skoczni "Malinka" w Wiśle, ustanawiając w pierwszej serii wspaniały rekord obiektu - 110 m.

17. Druga spadła między samochodami stojącymi przed biurem, powodując niewielki pożar.

18. Wyobraźcie sobie zmiany, jakie balsam wprowadzi w Wasze życie, mając ciało bardziej powabne.

19. Czytając ten artykuł, wydał mi się szalenie poważny i naukowy.

20. Bandyci odcięli prąd, unieruchamiając ciepłownię i powodując zamrożenie szyb.

21. Przeglądając te rezultaty, nasuwa się pytanie, czy nie mogło być lepiej.

22. Władysław K. został uznany za inwalidę III grupy, tracąc w znacznym stopniu zdolność pracy zarobkowej.

ZAGADNIENIA POPRAWNOŚCIOWE W DZIEDZINIE UŻYCIA WYRAZÓW FUNKCYJNYCH

I. Proszę poprawić błędne konstrukcje składniowe.

1. Wartość opracowania stanowią nie tyle ustalone wielkości liczbowe, co zastosowana metodologia.

.....................................................................................................................................

2. Skutkiem akcji kontrolnej są nie tylko doraźne decyzje oraz nałożone na personel sankcje.

.....................................................................................................................................

3. Przeczytałem zarówno wypowiedzi znawców literatury oraz krytyków, ale i kolegów pisarza.

.......................................................................................................................................

4. Czym większy wysiłek włożony w pracę, tym większa satysfakcja.

.......................................................................................................................................

5. Tak lub inaczej spróbuję mu pomóc.

.......................................................................................................................................

6. Gdy jedni studenci uczyli się systematycznie, drudzy przeglądali notatki dzień przed egzaminem.

.......................................................................................................................................

7. To zadanie jest bardziej trudne jak poprzednie.

.......................................................................................................................................

8. Był nie tyle wysoki, co postawny.

.......................................................................................................................................

9. Najpierw zwiedzimy Luwr, natomiast później Wersal.

.......................................................................................................................................

10. Dopóki nie przestanie mnie boleć noga, tak długo nie wyjdę z domu.

.......................................................................................................................................

11. "Jedynką" szarpały konflikty między nowymi ludźmi wprowadzonymi przez Pawlickiego ze starymi pracownikami.

.......................................................................................................................................

12. Kiedy pod koniec lat osiemdziesiątych francuskie ubezpieczenia społeczne osiągnęły niebotyczne sumy, to ówczesny premier Michel Rocard stwierdził lakonicznie (...)

.......................................................................................................................................

13. Chociaż rocznie w walce tej giną setki milionów ptaków, ale do czasu następnych zbiorów odbudowują swój stan liczbowy.

.......................................................................................................................................

II. Proszę poprawić poniższe zdania i sformułować zasady użycia przyimków oprócz i poza.

1. Teraz Brazylia to mój atut - śmieje się, bo zna świetnie portugalski i oprócz telewizji pracuje w dziale handlowym ambasady Brazylii.

......................................................................................................................................................................

2. Oprócz swych zwykłych pracowniczych czynności muszą podawać kawę kolegom, chodzić po papierosy, a wieczorem zostawać dłużej - uważa się bowiem, że nie wypada, by kobieta opuściła stanowisko pracy wcześniej niż kolega.

......................................................................................................................................................................

3. Oprócz pana G., zarzuty postawiliśmy jeszcze jednej osobie.

......................................................................................................................................................................

4. Poza wyrywkowymi informacjami, których udzielił nam katowicki komendant wojewódzki, policja nabrała wody w usta.

......................................................................................................................................................................

5. Ustala się zasadę, w myśl której rzecznicy dyscypliny budżetowej powoływani są, oprócz regionalnych izb obrachunkowych, przez ministra.

......................................................................................................................................................................

III. Na czym polegają nadużycia przyimków dla, przy, o w poniższych zdaniach?

1. Używaj szamponu dla pięknych i zdrowych włosów.

.......................................................................................................................................

2. Pokarm dla zdrowej sierści.

.......................................................................................................................................

3. Taka kąpiel dla stóp powinna trwać 10 minut.

.......................................................................................................................................

4. Zagrożeniem dla zdrowia ludności jest palenie tytoniu.

.......................................................................................................................................

5. Dla małego dziecka najlepiej podawać do picia przegotowaną, świeżą wodę, herbatki ziołowe.

.......................................................................................................................................

6. Jednym z ważniejszych celów mojej pracy w ostatnich dwudziestu latach było znajdowanie rozwiązań dla różnych problemów - rozwiązań niekonwencjonalnych.

.......................................................................................................................................

7. Konstrukcja wzorowana na wojskowym torze przeszkód i uzupełniona drabinkami, linami, huśtawkami, "domkami", zjeżdżalniami, będzie przydatna dla rehabilitacji ruchowej dzieci, a przy okazji polem wspaniałej zabawy.

......................................................................................................................................................................

8. Młodzież zjada ponad 15 g tłuszczów pochodzenia zwierzęcego przy zalecanych

.......................................................................................................................................

9. Przy takiej pogodzie nawet psa byś nie wyrzucił.

.......................................................................................................................................

10. Przy takich żądaniach musieliśmy ustąpić.

.......................................................................................................................................

11. Mieli dziecko i mieszkali w domku o trzech sypialniach.

.......................................................................................................................................

12. Nie było też pod hotelem białego mercedesa o krakowskich numerach rejestracyjnych.

.......................................................................................................................................

IV. Jakie relacje (czasowe, przyczynowo-skutkowe, przestrzenne) są nazywane przez wyróżnione przyimki? Czy wszystkie przyimki są użyte poprawnie?

1. Ewa postanowiła odwiedzić męża, który pracował ok. 30 km pod Warszawą.

......................................................................................................................................

2. Mąż pracował na pogotowiu jako sanitariusz.

.......................................................................................................................................

3. Konkurs ten to obecnie jedno z najważniejszych wydarzeń na świecie mody służące promocji młodych projektantów.

.......................................................................................................................................

4. Światową sławę przyniósł mu dopiero zrealizowany w 12 lat później "Conan Barbarzyńca"

.......................................................................................................................................

5. Gdyby nie to, że cała ulica była usiana witrynami barów i dyskotek, pomyślałaby, że to warszawska Ząbkowska przy bazarze Różyckiego o wczesnym wieczorze.

.......................................................................................................................................

6. Gdy już osiągamy zamierzony efekt, poprzez kolejne pory roku możemy obserwować zachodzące zmiany.

.......................................................................................................................................

7. Do najczęściej zamawianych należy kuracja na otyłość zapewne dlatego, że efekt jej działania jest najbardziej widoczny.

...................................................................................................................................................

8. Ich starsza koleżanka trafiła do szkoły po konkursie dla miss nastolatek

............................................................................................................................................

SZYK

* szyk wyrazów pomocniczych

1. Koncert, na program którego złożyły się utwory polskich kompozytorów, był udany.

2. Mieszkańcem tegoż Będzina jest dr Bogusz, rozmowę z którym zamieszcza cytowany tygodnik.

3. Taka część kredytów, na spłacenie których oczekują banki prywatne to tzw. "złe długi", czyli - w praktyce - nie do odebrania od przedsiębiorstw, przeżywających kłopoty finansowe.

4. Film, twórca którego pożarł swego psa, będzie wyświetlany od 1 lutego w kinach .

5. Nie jest to wcale proste zadanie, bowiem Mustafa zażądał, aby niewiasta była koniecznie Włoszką.

6. Krzywousty podzielił Polskę między czterech synów, zaś piąty pozostał bez własnego księstwa.

7. Teraz nie śmiej się.

8. W tym miejscu podkreślona została szansa rozwoju turystyki, która biorąc pod uwagę obszary Warmii i Mazur, może prężnie rozwijać się

* możliwość dwuznacznego odczytania zdania

9. Dzwonił szwagier Marka, którego poznaliśmy na wakacjach.

* znaczeniotwórcza funkcja szyku

10. Ślub kościelny powinien poprzedzać ślub cywilny.

11. Dzieci noszą tam kobiety na plecach.

12. Na każdej karcie pod srebrną farbą znajduje się ukryta litera, którą należy zdrapać pierwszego dnia każdej edycji. Jeżeli z kolejnych dwunastu edycji odkryte litery utworzą napis "SUPER EXPRESS", wygrałeś miliard (100.000 PLN).

13. Sąd Konstytucyjny, który poparł wniosek Dumy w sprawie ustawy o restytucji dóbr kultury, a nie prezydenta, wymierzył mi i rządowi policzek.

14. Dwie godziny po wyjściu Jacka rodzice otrzymali telefon z policji o znalezieniu samochodu syna pływającego w jeziorze.

15. Kryminalna historia o detektywie poszukującym rodziny bogatej klientki, rozproszonej podczas rewolucji bolszewickiej po świecie.

16. Małżeństwo z pierwszym mężem Barbary było nadzwyczaj udane.

17. Młodzi ludzie są najbardziej zagrożeni podczas zmian ustrojowych. To zwłaszcza ich dotyka bezrobocie. [...] Zakładają rodziny, rodzą dzieci, kobiety przestają pracować.

18. [...] nakłonił rówieśnika z Bud Kaleńskich do zarejestrowania w Urzędzie Gminy [...] samochodu marki mercedes na swoje nazwisko, którego nie był właścicielem.

19. Mimo usilnych starań nie udawało mu się utrzymać przy życiu żadnej rośliny, chociaż starannie je podlewał, nawoził i pielęgnował z nie mniejszą troską niż ludzkich pacjentów.

20. Syna zabrało pogotowie z silnymi poparzeniami twarzy.

21. Większość zatrzymanych było już karanych lub podejrzanych o ściąganie haraczy, kradzieże samochodów w celu wymuszenia okupu za ich zwrot, pobicia i rozboje.

* wyraz określający + wyraz określany

22. Często okazuje się, że pod wskazanym na pieczątce takiego "skoczka" adresem firmy jest mieszkanie prywatne lub dworzec kolejowy.

23. Trzeba też pamiętać, że kupując zegarek w prezencie komunijnym z bransoletą może okazać się, że jest ona za duża.

24. Wadium ulega przepadkowi w razie uchylenia się oferenta, który przetarg wygrał od zawarcia umowy na warunkach określonych w ofercie.

25. Terroryści czują się od około 20 lat bezkarnie - dwa miesiące temu podparyski dom specjalizującego się w tekstach o korsykańskim terroryzmie dziennikarza lewicowego dziennika "Liberation" ostrzelany został z broni maszynowej.

26. Podobnie, i tragiczna historia naukowca, pozbawionego w wyniku zamachu na jego życie skóry, doczekała się kontynuacji.

27. Przestrzeganie ostrego reżimu ćwiczeń fizycznych i ścisłej, opracowanej dla każdego kuracjusza oddzielnie, diety są w stanie zlikwidować nadwagę.

28. Wiceminister pracy Andrzej Bączkowski obiecał przedyskutowanie pod koniec maja problemu podwyżek.

29. "Wprost" pisze dziś o efektach prowadzonych w tym roku egzaminach dojrzałości.

30. W obecnym okresie szczególnie ważnymi zabiegami w sadach jest ochrona kwitnących drzew, a zwłaszcza kwitnących jabłoni w zwalczaniu parcha jabłoniowego.

31. O ostatnich działaniach prokuratury, związanych ze zwalczaniem afer gospodarczych, poinformował prezydenta RP Lecha Wałęsę na spotkaniu w Belwederze Minister Sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Dyka.

32. Już po kilku rundach skóra na ramionach obydwu rywali spieczona słońcem zaczęła pękać.

* szyk przydawki przymiotnej

33. Do ślubu wynajęli samochód biały.

34. Atomowa elektrownia w Żarnowcu, której budowa pechowo zaczęła się w roku katastrofy, z symbolu nowoczesności stała się jeźdźcem Apokalipsy.

35. Był to wybitny komiczny aktor.

36. [...] trud księdza Czesława Tuszyńskiego o ratowanie religijnej wolności parafian.

37. Książka ta jest poświęcona życiu [...] założyciela w czasie okupacji katolickiej organizacji "Unia".

ZAGADNIENIA POPRAWNOŚCIOWE W DZIEDZINIE UŻYCIA SKRÓTÓW SKŁADNIOWYCH

ĆWICZENIA

I. Które z konstrukcji składniowych wymagają rozwinięcia? Dlaczego?

1. To są życzenia świąteczne dla i od przyjaciół.

.......................................................................................................................................

2. Zajęcia prowadziliśmy w dwóch turach, przed i po obiedzie.

.......................................................................................................................................

3. Udziela porad, jak dbać i pielęgnować ręce.

.......................................................................................................................................

4. Piję kawę z i bez mleka.

.......................................................................................................................................

5. Mój przyjaciel poznał i pokochał piękną dziewczynę.

.......................................................................................................................................

6. Staje przed nami zasadnicze pytanie, co powinniśmy czynić i jakie przedsięwziąć środki, aby opanować i przezwyciężyć kryzys Sejm - Belweder.

.......................................................................................................................................

7. Dzieci nieustannie poznają i dowiadują się czegoś nowego.

.......................................................................................................................................

8. Trzeba szukać i zgłębiać naturę wszystkich deformacji.

.......................................................................................................................................

9. Zmalało czytanie i zainteresowanie książkami.

.......................................................................................................................................

10. Często można takich szkód uniknąć, a niemal zawsze je wyrównać.

.......................................................................................................................................

11. Wjazd i postój na placu wzbronione.

.......................................................................................................................................

II. Proszę poprawić zauważone skróty składniowe.

1. Po tych zawodach wydaje się, że poziom amatorów nie odbiega od zawodowców.

....................................................................................................................................

2. O tytuł najlepszych kanarków kształtnych i kolorowych walczyli warszawscy hodowcy.

....................................................................................................................................

3. Najmłodszy skończył 70, a najstarszy miał 92 lata.

....................................................................................................................................

4. Ginko nawilża i nadaje połysk włosom.

...................................................................................................................................

5. Większość zatrzymanych było już karanych lub podejrzanych o pobicia i rozboje.

....................................................................................................................................

6. Z powodu choroby sklep nieczynny.

......................................................................................................................................

7. Zdaniem prokuratora - zabójstwo dokonane przez pielęgniarza, Romana Z., który z premedytacją podał Annie B. ów środek.

.......................................................................................................................................

8. Nie wolno także sugerować dziecku, że powinno kupić lub poprosić rodziców o kupienie promowanego towaru.

......................................................................................................................................

9. Uczniowie odbierają reklamę przeznaczoną dla siebie jako jeszcze jeden film albo integralną część programu dla dzieci nadawanego przed lub po programie.

......................................................................................................................................

10. Porzuciła karierę filmową i zamieszkała z narkotyzującym się synem Anthonym w Irlandii, gdzie uczestniczyła i właściwie prowadziła terapię.

.......................................................................................................................................

11. Ekipy energetyczne używają helikopterów, aby zlokalizować i dotrzeć do miejsc awarii.

.......................................................................................................................................

12. Obie strony przywiązują szczególną wagę i wyrażają pełne poparcie dla doniosłych propozycji rozbrojeniowych.

.......................................................................................................................................

13. W Niemczech nie wyświetla się takich filmów na 15 minut przed i 15 minut po programie dla najmłodszych.

.......................................................................................................................................

14. Ktokolwiek kupił i zaopiekował się psem, jest proszony o wiadomość.

.......................................................................................................................................

15. Mam wreszcie dom, którego wprawdzie nie zbudowałam od podstaw, ale wykończyłam, urządziłam, zorganizowałam.

.......................................................................................................................................

ZDANIA ZŁOŻONE

1. Na wystawie można było zobaczyć dziewiętnastowieczne zabawki i przedmioty codziennego użytku i w ogóle tu jest masę innych takich ciekawostek.

2. Sprawa jest tym trudniejsza, gdyż do wielu wsi nie zawsze docierają autobusy PKS.

3. [...] chciałbym im życzyć, aby ich życie potoczyło się tak, że Franek Kimono zmarłby na śmietniku zapomnienia.

4. Koncernom ubezpieczeniowym mają zostać zaproponowane dwa modele, albo przystąpić do memorandum zawartego z Zurich-Versicherungen, albo przejąć model porozumienia zawartego z General Internazionali i zapłacić jednorazową sumę.

5. Jaki ostatecznie będzie podział administracyjny kraju, i czy w ogóle, trudno dziś przesądzić.

6. Standard "murowanki" podniósł się niesamowicie, bo wszyscy w okolicy potwierdzali, że tak elegancko to nie wygląda nawet wójtowski gabinet.

7. Choć mężczyzna utrzymywał, że nie ma nic wspólnego z topieniem pojazdu, ponieważ nie zgłosił kradzieży, ponosi on odpowiedzialność za to, co się stało z samochodem.

8. Żeby zastosować podsłuch, nasze podejrzenia muszą być uzasadnione, a sprawa poważna.

9. Jednym z powodów jest chęć pozbycia się konkurencji lub ktoś komuś nadepnął na odcisk.

* Poniższe zdania złożone proszę zredagować poprawnie (jasno i zwięźle)

1. Przedstawione w niedzielę przez Serbów propozycje mówią także o przeprowadzeniu referendum w trzy miesiące po zaprzestaniu działań zbrojnych, które zadecydowałoby o przebiegu granic.

2. Szansę na porozumienie zdecydowanie pogorszyło piątkowe zabójstwo bośniackiego wicepremiera Hakiji (sic!) Turajlicia przez uzbrojonego Serba, gdy jechał on transporterem opancerzonym "błękitnych hełmów".

3. Skutki tej lekkomyślności są fatalne, bo nie dość, że stamtąd nie można się wydostać taksówką do miasta, to również nie można taksówką wrócić, ponieważ taksówkarze nie chcą w tamtą stronę jechać, gdyż nie mają się gdzie zatrzymać, aby złapać pasażera z powrotem.

4. Drugie miejsce i dwa punkty otrzymała piosenka "Wielka zima" w wykonaniu Krystyny Prońko, którą niezwykle subtelnie, posługując się małym zestawem instrumentów, zaaranżował Wojciech Trzciński.

5. [...] jedną z istotnych przyczyn jest dość powszechny spadek skłonności do zawierania związków małżeńskich. Kolejnym czynnikiem jest [...] zmniejszenie chęci rodzenia dzieci w ogóle. Wartość rodziny obniża się i młodzi ludzie coraz rzadziej chcą mieć dzieci. Zamiast rodzić i wychowywać potomstwo, wolą torować sobie ścieżki kariery zawodowej, podnosić poziom zamożności, czyli w jakiś sposób się urządzać, a dopiero potem mieć dzieci.

6. Unici opowiadają się za oddaniem zdrowia jako zadanie samorządom, a składka powinna wynosić nieco ponad 6 proc.

7. Odnotowano też w tym czasie tendencję wzrostową udziału sektora prywatnego w gospodarce narodowej i jednocześnie malejącą udziału wydatków inwestycyjnych w budżetach gmin.

8. Ludzie powiedzieli mi, że byli ogromnie zastraszeni, że dwa miesiące temu, kiedy przyjechałem do Oryszewa i robiłem wstępną kontrolę powiedzieli, że wszystko jest w porządku i dlatego ja odstąpiłem od swojej propozycji, żeby dodać pani Lucynie jeszcze dwoje ludzi, którzy by jej pomagali.

Proszę wskazać zdania zawierające błędy gramatyczne, podkreślić te błędy, zakwalifikować je do odpowiednich podsystemów języka (punkt a), wyjaśnić, na czym one polegają (punkt b) oraz je poprawić (punkt c).

1. Tymczasem nie było żadnej sprawy z przemytem broni, a zmyślona przez "Oczkę" opowieść miała przyczynić się do jego nietykalności 3 podsumowywują aferę rozmawiający z nami policjanci.

a. ....................................................................................