BILANS PŁATNICZY I WYMIANA MIĘDZYNARODOWA

DEFINICJE

BILANS HANDLOWY to zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług.

BILANS PŁATNICZY jest zestawieniem wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych w ciągu roku między danym krajem i resztą świata.

Bilans obrotów bieżących obejmuje towary, usługi, obsługę kredytów oraz darowizny (saldo bilansu handlowego z eksportu i importu towarów i usług, saldo odsetek wypłaconych od kredytów otrzymanych i odsetek uzyskanych od kredytów udzielonych innym krajom oraz saldo transferów prywatnych i oficjalnych z zagranicy.

Bilans obrotów kapitałowych obejmuje zapis transakcji dotyczących aktywów finansowych danego kraju z zagranicą, tj.:

• saldo kredytów średnio- i długookresowych;

• sumę zobowiązań kredytowych zrestrukturyzowanych i umorzonych;

• rewaloryzację rezerw oficjalnych oraz należności i zobowiązań spowodowanych zmianą kursów walut;

• aktywa za granicą (odpływ kapitału);

• zagraniczne aktywa (napływ kapitału).

NADWYŻKA BILANSU OBROTÓW BIEŻĄCYCH STANOWI KWOTĘ WYRAŻONĄ W DOLARACH, O KTÓRĄ WPŁYWY PRZEKRACZAJĄ WYDATKI DANEGO KRAJU Z WYMIENIONYCH W BILANSIE TYTUŁÓW. DEFICYT BILANSU OBROTÓW BIEŻĄCYCH STANOWI DOLAROWĄ KWOTĘ, O KTÓRĄ ŁĄCZNE WYDATKI PRZEKRACZAJĄ WPŁYWY DANEGO KRAJU Z WYMIENIONYCH W BILANSIE TYTUŁÓW.

Łączna suma sald (obrotów bieżących i kapitałowych) wyznacza SYTUACJĘ PŁATNICZĄ KRAJU.

Pozycja korygująca : saldo błędów i opuszczeń.

Rezerwy dewizowe to zasób walut obcych przechowywanych przez bank centralny i nagromadzonych w minionych latach w wyniku dodatniego salda bilansu płatniczego.

KORZYŚCI Z OTWARCIA GOSPODARKI NARODOWEJ

Podstawowa funkcja handlu zagranicznego:

zmiana rzeczowej struktury dochodu narodowego.

Kierując się względami ekonomicznej opłacalności każdy kraj stara się eksportować na rynki światowe te produktu, w których osiągnął KOMPARATYWNĄ PRZEWAGĘ.

Teoria kosztów komparatywnych

(Dawid Ricardo [1772-1823] - przedstawiciel szkoły klasycznej). Do roku 1817 obowiązywał pogląd, że przesłanką międzynarodowego podziału pracy są różnice w absolutnych kosztach wytwarzania.

D. Ricardo - różnice względne (koszty komparatywne).

ĆWICZENIE:

PRZED SPECJALIZACJĄ:

Kraj	Nakłady globalne przeznaczone na produkcje		Nakłady jednostkowe na produkcje		Wielkość wytwarzanej produkcji
		sukna	wina	sukna	wina	sukna	wina
		1	2	3	4	1 : 3	2 : 4
A	600	300	5	2	120	150
P	600	300	15	3	40	100
RAZEM	1 200	600	-	-	160	250
GLOBALNIE	1 800

PO SPECJALIZACJI:

Kraj	Nakłady globalne przeznaczone na produkcje		Nakłady jednostkowe na produkcje		Wielkość wytwarzanej produkcji
		sukna	wina	sukna	wina	sukna	wina
		1	2	3	4	1 : 3	2 : 4
A	900	-	5	-	180	-
P	-	900	-	3	-	300
RAZEM	900	900	-	-	180	300
GLOBALNIE	1 800

PROBLEM:

• motywy specjalizacji;

• podział korzyści po specjalizacji (problem relacji cen w kraju i za granicą)

Krótkookresowe skutki gospodarki otwartej

Krótki okres - założenie danego (stałego) aparatu wytwórczego.

AD = C + I + WR + (Ex - Im) = Y

(wielkość wytworzonego dochodu narodowego od strony czynników popytowych)

(Założenie upraszczające: wydatki na I, WR oraz Ex - Im mają charakter autonomiczny i kształtują się równolegle do nachylenia krzywej konsumpcji określonego przez krańcową skłonność do konsumpcji).

Terms of trade

Różnica między wartością eksportu a wartością importu, przeliczona na walutę danego kraju po obowiązującym kursie wymiennym, wynika nie tylko z różnicy wolumenu towarów i usług, ale także ze zmian relacji terms of trade.

WSKAŹNIKI TERMS OF TRADE SĄ MIERZONE STOSUNKIEM WZGLĘDNYCH ZMIAN CEN TOWARÓW EKSPORTOWANYCH DO WZGLĘDNYCH ZMIAN TOWARÓW IMPORTOWANYCH.

• gdy wskaźniki terms of trade kształtują się powyżej 100, oznacza to, że ceny towarów eksportowanych rosną szybciej od cen towarów importowanych, co wpływa korzystnie na bilans handlowy i bilans płatniczy kraju;

• gdy wskaźniki terms of trade kształtują się poniżej 100, wówczas kraj na tym traci, gdyż do zakupienia tego samego importu musi eksportować coraz więcej własnych towarów (pogarsza się bilans płatniczy i bilans handlowy);

• w przypadku gdy terms of trade równa się 100, informuje nas, że realcje cen towarów w eksporcie i imporcie się nie zmieniły.

D

---