Wydarzenia mające wpływ na kształtowanie się granic II RP
Rok |
Granica zachodnia |
Granica południowa |
Granica północna i wschodnia |
1918 |
- 26 grudnia do Poznania przybył polski pianista i działacz niepodległościowy Ignacy Paderewski
- powstanie wielkopolskie (27 grudnia 1918 - 16 lutego 1919) 27 grudnia wybuchło powstanie wielkopolskie w reakcji na demonstracje Niemców sprzeciwiających się wizycie w Poznaniu Ignacego Paderewskiego. Powstańcy w krótkim czasie opanowali niemal całą Wielkopolskę. |
- 19 października powstała w Cieszynie złożona z Polaków Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, będąca lokalnym polskim rządem
- 28 października utworzono w Krakowie Polską Komisję Likwidacyjną sprawująca władze administracyjną. W Galicji Zachodniej przejęcie władzy odbyło się bezkrwawo.
- wojna polsko - ukraińska (listopad 1918 - lipiec 1919) 1 listopada Ukraińcy utworzyli Zachodnioukraińską Republikę Ludową. W wyniku protestów Polacy opanowali Lwów, a następnie wyparli Ukraińców - 5 listopada w wyniku uzgodnień polskiej Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego i czeskiej Krajowej Rady Narodowej dla Śląska teren Śląska Cieszyńskiego został podzielony według kryterium etnicznego |
|
1919 |
- 16 lutego podpisano w Trewirze traktat rozejmowy, ustalający linię demarkacyjną między wojskami niemieckimi i wielkopolskimi
- 28 czerwca na mocy traktatu wersalskiego Polska otrzymała Wielkopolskę z Bydgoszczą, a na Górnym Śląsku postanowiono przeprowadzić plebiscyt
- strajk generalny w dniach 11-15 sierpnia oraz masakra robotników, głównie Polaków, dokonana w kopalni w Mysłowicach przez wojska niemieckie
- z 16/17 sierpnia wybuchło I powstanie śląskie, które szybko zostało stłumione przez Niemców (upadło 24 sierpnia) |
- 26 stycznia 1919 wojska czeskie korzystając z zaangażowania Polski w walki z bolszewicką Rosją, zajęły polską cześć Śląska Cieszyńskiego do rzeki Olzy
- połowa lipca - wyparcie Ukraińców za linię rzeki Zbrucz
- 28 lipca ententa podjęła decyzję o zaniechaniu plebiscytu na spornych terenach Śląska Cieszyńskiego i arbitralnym podziale tego regionu. Mocarstwa koalicji przyznały Czechosłowacji Zaolzie, Spisz i Orawę. Szczególnie dotkliwa dla Polski była utrata Zaolzia ze względu na liczebną ludność polską, istniejące tam bogactwa naturalne i zakłady przemysłowe. Po czeskiej stronie granicy pozostało ok. 120 tysięcy Polaków. |
- wojna polsko - bolszewicka (14 lutego 1919 - 18 października 1920) Armia Czerwona rozpoczęła marsz na zachód zajmując stopniowo te tereny. Zamierzeniem polityki bolszewików było rozszerzenie rewolucji na inne kraje europejskie. Na przeszkodzie do osiągnięcia tego stanęło powstanie niepodległej Polski.
- 19 kwietnia wojska polskie zajęły Wilno
- 28 czerwca na mocy traktatu wersalskiego do Polski przyłączono Pomorze Gdańskie z Mierzeją Helską, Gdańskowi nadano status wolnego miasta pod zarządem komisarza Ligi Narodów, a na Warmii, Mazurach i Powiślu postanowiono przeprowadzić plebiscyt
- w lipcu Rada Najwyższa na konferencji pokojowej w Paryżu zatwierdziła granicę polsko-litewską według linii Focha (Niemen - Grodno - Wilno - Dyneburg) wraz z Wilnem
- w sierpniu wojska polskie zajęły Mińsk |
1920 |
- z 19/20 sierpnia wyniku rosnącego napięcia przed przeprowadzeniem plebiscytu wybuchło II powstanie śląskie, które szybko zostało stłumione przez Niemców (upadło 25 sierpnia) |
|
- w kwietniu Polska zawarła sojusz z rządem URL-u. Uznała suwerenność Ukrainy na wschód od linii rzeki Zbrucz i zobowiązywała się do wspólnej walki z bolszewikami, w zamian za zrzeczenie się roszczeń do Galicji wschodniej.
- kwiecień/maj - wyprawa kijowska i zajęcie Kijowa przez wojska polskie i armię URL-u
- 11 lipca 1920 przeprowadzono plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu, który skończył się dla Polski klęską (przyznano jej tylko osiem gmin).
- 13 - 25 sierpnia - bitwa warszawska (cud nad Wisłą)
- 16 sierpnia Polacy przeprowadzili udaną kontrofensywę znad Wieprza
- konflikt polsko - litewski (1 września - 7 października) W styczniu 1922 r. odbyły się wybory do Sejmu Wileńskiego, który opowiedział się za przyłączeniem Litwy Środkowej do Polski.
- 20 - 26 września - bitwa nad Niemnem zakończona zwycięstwem Polaków
-12 października w Rydze zawarto rozejm polsko-radziecki |
1921 |
- 20 marca odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku. Polacy przegrali go ze względu na skuteczniejszą akcję propagandową Niemców
- z 2/3 maja wybuchło III powstanie śląskie pod dowództwem Wojciecha Korfantego
- w dniach 21-27 maja toczono bitwę o Górę Świętej Anny, przegraną przez Polaków
- 28 czerwca podjęto decyzję o zawieszeniu broni pomiędzy walczącymi stronami
- 12 października Liga Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska. Do Polski przyłączono 29% terytorium plebiscytowego, gdzie znajdowała się większa część przemysłu górnośląskiego. |
|
- 18 marca w Rydze podpisano traktat pokojowy, który wytyczył granicę polsko-radziecką
|
3