LECZENIE ZIMNEM doc


LECZENIE ZIMNEM- KRIOTERAPIA

Fale Lewisa- polegają na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych.

Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem zimna dzieli się na miejscowe i ogólne.

ZABIEGI MIEJSCOWE- polegają na miejscowym przykładaniu worka gumowego z lodem lub miejscowego wykonywania okładów z zimnej wody. Jednym z najnowszych i najpopularniejszych okładów miejscowych jest okład z woreczka wypełnionego żelem do schładzania. Do zabiegów miejscowych zaliczamy również:

  1. stosowanie ciekłego chlorku etylu- znajduje się on w szklanych pojemnikach, które się przełamuje a wydobywający się chlorek etylu silnie oziębia. Stosowany jest w urazach sportowych oraz w małych zabiegach chirurgicznych.

  2. zabiegi z użyciem dwutlenku węgla lub azotu- są specjalne butle 20 litrowe, w których znajduje się dwutlenek węgla lub ciekły azot. Temp. CO2 wynosi od -60 do -75oC a temp. ciekłego azotu od -100 do -180oC. Zabieg trwa od 1-3 minut. Za pomocą dyszy wykonujemy ruchy okrężne, tak aby nie doprowadzić do odmrożenia schładzanej części. Po zabiegu krioterapii pacjent powinien wykonać intensywne ćwiczenia. Zabieg może być wykonywany 3 razy dziennie.

ZABIEGI OGÓLNE- kriokomora

WSKAZANIA DO KRIOTERAPII:

  • stany pourazowe do 5 dni po urazie

  • obrzęk po złamaniach kości

  • obrzęk po skręceniach

  • ostre zapalenia tkanek miękkich

  • RZS

  • ZYSK

  • nerwobóle nerwów obwodowych

  • porażenia spastyczne

  • obrzęk limfatyczny (zależy od wielkości obrzęku)

  • rwa kulszowa

  • rwa ramienna

PRZECIWWSKAZANIA:

  • stany nadwrażliwości na zimno

  • krioglobulinemia (rozpad białek pod wpływem zimna)

  • hemoglobinuria napadowa nocna

  • zespół Raynauda

  • zaspół Sudecka

  • zapalenia pęcherza moczowego

  • zapalenia nerek

  • odmroziny

ŚWIATŁOLECZNICTWO

Luminescencja- to tzw.zimne świecenie, jarzenie. Zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną NIŻ rozgrzanie ich do odpowiednio wysokiej temp. Ze względu na czas trwania luminescencję dzielimy na: fluorescencję i fosforescencję.

Światłolecznictwo jest działem, w którym do zabiegów leczniczych używa się promieni podczerwonych, widzialnych oraz nadfioletowych. Do światłolecznictwa zalicza się również helioterapię (leczenie słońcem).

  • promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali od 770- 15000 nm (nanometrów). W widmie fal elektromagnetycznych umiejscowione między mikrofalami a światłem widzialnym.

  • światło widzialne- długość fali od 400- 770 nm.

  • promieniowanie nadfioletowe lub ultrafiolet- umiejscowione za światłem widzialnym. Długość fali100-400nm. Jest to promieniowanie niewidzialne

WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA:

    1. FIZYCZNE:

      1. załamanie (refrakcja)- ma miejsce wówczas gdy promień pada skośnie przy przejściu z jednej substancji w drugą i ulega załamaniu na powierzchni tych dwóch substancji.

      2. odbicie (refleksja)- jeżeli promień pada na powierzchnię nabłyszczoną to ulega odbiciu.

      3. uginanie (dyfrakcja)

      4. przenikanie (penetracja)

      5. pochłanianie (absorbcja)

PROMIENIOWANIE PODCZERWONE IR

wyróżniamy podział promieniowania IR:

  • krótkofalowe (bliskie) 770 -1500 nm

  • średniofalowe 1500-4000nm

  • długofalowe 4000-15000nm

Promienie IR wnikają nawet do tkanki podskórnej (krótkofalowe 30mm)

Promienie IR powodują:

  • rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych

  • uzyskanie efektu przeciwbólowego

  • pobudzają receptory cieplne skóry

  • przyśpieszają przemianę materii.

Promieniowanie cieplne charakteryzuje się plamistym odczynem, który narasta w trakcie naświetlania a ustępuje po zakończeniu zabiegu. Charakter plamisty i nierównomierny związany jest z układem anatomicznym naczyń krwionośnych. Temp. w miejscu naświetlania dochodzi do 42oC. Odczyn ogólny uzależniony jest od ilości naświetlania miejscowego. Dochodzi do:

  • pocenia

  • przyśpieszenia tętna

  • przyśpieszenia liczby oddechu

  • spadku ciśnienia krwi

GENERATORY IR:

a)świetlne (IR+ widzialne) zaliczamy tu:

1. Solux, - jej zasadniczym elementem jest głowica. Składa się ona z obsady żarówki wraz z obudową oraz tubusu o kształcie ściętego stożka. Na brzegu tubusu znajduje się prowadnica do założenia fitra niebieskiego lub czerwonego. Wyróżniamy lampę solux stołową i statywową. Do lampy statywowej używa się żarówek o mocy 1000 W a do lampy stołowej 500W.

FILTR CZERWONY-przepuszcza promienie czerwone widzialne oraz podczerwień. Stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich.

FILTR NIEBIESKI- przepuszcza niebieskie promienie widzialne. Stosuje się go w przeczulicy i nerwobólach.

Filtry zbudowane są ze szkła oprawione metalową ramkę. Szkło w środku jest przecięte fabrycznie, co zabezpiecza przed pęknięciem.

Czas naświetlań wynosi 10-15 minut. Odległość od ciała 100 cm bez tubusu, 50 cm z tubusem.

Lampę solux ustawiamy prostopadle do ciała. Ma to uchronić pacjenta przed poparzeniem w przypadku pęknięcia żarówki.

WSKAZANIA:

  • Podostre i przewlekłe stany zapalne stawów

  • Zapalenia okołostawowe

  • Przykurcze, blizny, zrosty

  • Bóle mięśniowe

  • Odmroziny

  • Półpasiec

  • Zapalenie zatok czołowych i szczękowych

  • Trądzik

  • Stany po oparzeniach

  • Zaburzenia skórne

  • Czyraczność

  • Trudno gojące się rany

1.solar - zbudowany z 8 ścian. Na każdej ścianie jest 6-8 żarówek.

WSKAZANIA DO SOLARU: przewlekłe i podostrz stany zapalne, zapalenia okołostawowe, nerwobóle, zespoły bólowe, stan po przebytym zapaleniu pochodzenia bakteryjnego.

PRZECIWWSKAZANIA DO SOLARU: niewydolność krążenia, gruźlica płuc, skłonność do krwawień, stany wyniszczenia organizmu, padaczka, ciąża, nowotwory, obrzęki o nieustalonej etiologii.

2.świetlanki- jest to połączenie IR+ widzialne. Źródłem promieniowania są liczne żarówki od 25- 40W umieszczone w obudowie z metalu lub drewna. Żarówki umieszczone są w górnej części obudowy a nad oprawkami umieszczone są metalowe płytki odbijające promienie. Świetlanki mogą być od 4-6 żarówkowe (małe) lub duże od 8-24 żarówkowe. Jednym z modeli świetlanki do dziś stosowanej jest budka Polano. Temp. w budce od 40-60oC. Czas zabiegu od 20-30 minut.

b)nieświetne (IR) są to zwykłe grzejniki w osłonach lub bez nich. Rozgrzewają się od 500-800oC. Jest to tzw. czerwony żar

PROMIENIE NADFIOLETOWE UV

Długość fali wynosi od 100-400 nm. Możemy je podzielić na 3 obszary:

  1. Obszar A - od 400 - 315 nm

  2. Obszar B - od 315 - 280 nm

  3. Obszar C - od 280 - 200 nm

Promienie Schummana - od 100 - 200 nm, nie wykorzystuje się ich ponieważ ulegają rozproszeniu w próżni i nie posiadają działania biologicznego.

Promienie UV przenikają przez naskórek i wnikają na głębokość 0,1 - 0,5 mm. Pochłaniane są przez protoplazmę komórek i skutkiem tego wywołują odczyny fotochemiczne i biologiczne. Promienie UV przepuszczane są przez różne substancje. Są albo całkowicie pochłaniane albo częściowo przepuszczane.

Szkło kwarcowe przepuszcza promienie od 180 nm. Powietrze - 185 nm. Szkło okienne - 320 nm. Filtr Wooda od 313 - 405 nm. Szkło Chance - Brookesa jest to szkło wykorzystywane w okularach ochronnych i nie przepuszcza promieni UV.

WŁAŚCIWOŚCI FOTOCHEMICZNE UV

1) Właściwości fotochemiczne - są to właściwości, które polegają na wywołaniu zmian chemicznych pod wpływem promieni UV. Do zmian tych należą :

  • Rumień fotochemiczny

  • Pigmentacja

  • Działanie przeciwkrzywicze

  • Działanie bakteriobójcze

  • Odczyny z fotosensybilizacji

  • Właściwości immunologiczne

RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

Jest to odczyn ze strony skóry na zadziałanie promieni UV, wyrażający się zaczerwienieniem na skutek rozszerzenie naczyń krwionośnych. Rumień fotochemiczny wywołują fale o długości 297 nm i 250 nm.

Rumień fotochemiczny jest jednolity, ściśle ograniczony i posiada 3 okresy rozwoju :

  1. Okres utajenia - od 1 - 6 godzin od naświetleń

  2. Okres narastania - od 6 - 24 godzin od momentu wystąpienia pierwszych objawów do osiągnięcia maksymalnego odczynu.

  3. Okres ustępowania - od maksymalnego odczynu do ustąpienia rumienia. Trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni.

Intensywność zależy od :

  • Długości fali

  • Intensywności

  • Czasu

  • Odległości skóry od promienia

  • Właściwości osobniczych

  • Grubości naskórka

PIGMENTACJA

Brunatne zabarwienie skóry powstaje pod wpływem promieni UV. Pigmentacja zależy od zawartości w naskórku melaniny ( pigmentu ). Pigment znajduje się w komórkach zwanych melanoblastami. Pigment powstaje z propigmentu ( jest to bezbarwny aminokwas - tyrozyna ), który pod wpływem enzymu tyronyrazy zostaje przekształcony w DOPA ( 3,4 - dwuhydroksyfenyloalanina ), która pod wpływem UV zostaje utleniona od melaniny.

DZIAŁANIE PRZECIWKRZYWICZNE

Mają promienie o długości od 320 nm. Pod wpływem naświetlania powstają witaminy D2 i D3 i sterole zwane zoosterolami a u roślin fitosterole, a u grzybów mikrosterole. Witamina D2 powstaje przez utlenianie steroli zwierzęcych a D3z zoosteroli. Przykładem steroli zwierzęcych jest cholesterol. Niedobór powoduje u dzieci krzywice, u dorosłych zaś osteomalację.

Do objawów krzywicy należą:

  • Rozmiękanie kości długich i płaskich

  • Pająkowatość goleni

  • Rozmiękanie ciemiączka

  • Różaniec krzywiczy

  • Boczne skrzywienia kręgosłupa

Naturalnym sposobem dostarczenia witaminy D3 są kąpiele słoneczne albo dostarczenia witaminy z pożywieniem lub w lekach.

DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

Mają długość fali od 250 - 270 nm. Bakterie pochłaniają promienie UV to prowadzi do zmiany struktury białek bakterii i zahamowania ich procesów życiowych. Szczególną wrażliwość wykazują maczugowce błonicy, prądki gruźlicy, pałeczki duru brzusznego i gronkowce. Właściwości promieni UV wykorzystuje się w szpitalach , pomieszczeniach zakaźnych, wyjałowiania narzędzi, odkażania wody.

ODCZYNY Z FOTOSENSYBILIZACJI

Fotosensybilizacja jest to zwiększona wrażliwośc skóry na naświetlanie promieniami UV po podaniu doustnym lub zewnętrznym substancji powodujących zwiększony odczyn fotochemiczny. Do tych substancji należą leki ( sulfonamidy, antybiotyki, tetracykliny, niektóre rośliny, pochodne smołowce, niektóre olejki - cedrowy, cytrynowy, laurowy oraz związki niektórych metali - srebro, złoto, żelazo )

WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOLOGICZNE

W naszym organizmie znajdują się makrofagi ( komórki Langenhausa ), które informują limfocyty T o rozpoznanych antygenach w naskórku. Korzystne działanie promieni UV jest zwiększona liczba leukocytów co ma właściwości bakteriobójcze. Tyczy się tylko do bakterii.

Wyróżniamy lampy statywowe i stołowe.

Biodoza - jest to dawka progowa naświetlania promieniami UV

Podstawą do dawkowania stanowi biodoza. Stanowi ona stopień wrażliwości skóry na naświetlania promieniami UV. Do wykonywania tego testu służy rumieniomierz. Jest to płat nieprzepuszczalnego promieni materiału lub innego tworzywa np. papieru w którym wyciętych jest 5-6 otworów o średnicy 2cm i przerwy między nimi 2cm.

Czas naświetlania kolejnych otworów wynosi 15s.

Rumieniomierz wykonuje się na wewnętrznej stronie przedramienia w odległości 50 cm.

W naświetlaniach ogólnych odległość 100cm i zaczynamy od 1/2 dawki progowej zwiększając czas stopniowo w kolejnych zabiegach. Zwykle wykonuje się 10 naświetlań przerwa ok. tygodnia do 2 tygodni i następna seria 10 naświetlań. Górna granica to 10 dawek progowych. Przy naświetlaniach ogólnych pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Promienie ustawia się tak aby światło padało z przodu na wyrostek mieczykowaty a z tyłu na pierwszy kręg lędźwiowy. Pacjent powinien mieć okulary z zabezpieczone okolice brodawek i wzgórka łonowego. Naświetlanie również wykonuje się u dzieci wtedy test rumieniomierzem wykonuje się w okolicy łopatek. U dzieci do 6msc podaje się 1/8 dawki progowej,

od 6 - 12msc 1/4 i od 1-14 lat 1/2 dawki progowej.

WSKAZANIA:

  • Krzywica

  • Łuszczyca

  • Osteoporoza

  • Osteomalacje

  • Trądzik

  • Usuwanie wykwitów skórnych na wskutek zapalenia atopowego

  • Bielactwo

PRZECIWWSKAZANIA

  • Nowotwory

  • Gruźlica

  • Właściwości osobnicze

  • Gorączka

  • Cukrzyca

  • Krwiaki i skłonności do krwawień

  • RZS podczas leczenia preparatami złota

  • Niedokrwistość złośliwa

  • Padaczka

  • Nadczynność gruczołu tarczowego

WPŁYWA UV NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

  1. Przemiana materii

    • Rozkład białek

    • Zmniejszenia ilości kwasu mlekowego w surowicy krwi

    • Wpływ na przemianę cholesterolu

    • Zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy we krwi

  • Wpływ na przemianę mineralną

    • Wytworzenie witaminy D zwiększa przyswajanie fosforu i wapnia z przwodu pokarmowego

    1. Wpływ na gruczoł tarczowy

    • pobudza gruczoł tarczowy, nadnercza, jajniki i jądra.

    1. Układ krążenia i krwiotwórczy

    • Obniża podwyższone ciśnienie krwi

    • Zwiększa liczbę hemoglobiny, leukocytów i czerwonych ciałek krwi.

    1. Skóra

    • Odporność skóry zwiększa się - jest lepiej ukrwiona.

    LECZENIE ZIMNEM- KRIOTERAPIA

    Fale Lewisa- polegają na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych.

    Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem zimna dzieli się na miejscowe i ogólne.

    ZABIEGI MIEJSCOWE- polegają na miejscowym przykładaniu worka gumowego z lodem lub miejscowego wykonywania okładów z zimnej wody. Jednym z najnowszych i najpopularniejszych okładów miejscowych jest okład z woreczka wypełnionego żelem do schładzania. Do zabiegów miejscowych zaliczamy również:

    1. stosowanie ciekłego chlorku etylu- znajduje się on w szklanych pojemnikach, które się przełamuje a wydobywający się chlorek etylu silnie oziębia. Stosowany jest w urazach sportowych oraz w małych zabiegach chirurgicznych.

    2. zabiegi z użyciem dwutlenku węgla lub azotu- są specjalne butle 20 litrowe, w których znajduje się dwutlenek węgla lub ciekły azot. Temp. CO2 wynosi od -60 do -75oC a temp. ciekłego azotu od -100 do -180oC. Zabieg trwa od 1-3 minut. Za pomocą dyszy wykonujemy ruchy okrężne, tak aby nie doprowadzić do odmrożenia schładzanej części. Po zabiegu krioterapii pacjent powinien wykonać intensywne ćwiczenia. Zabieg może być wykonywany 3 razy dziennie.

    ZABIEGI OGÓLNE- kriokomora

    WSKAZANIA DO KRIOTERAPII:

    • stany pourazowe do 5 dni po urazie

    • obrzęk po złamaniach kości

    • obrzęk po skręceniach

    • ostre zapalenia tkanek miękkich

    • RZS

    • ZYSK

    • nerwobóle nerwów obwodowych

    • porażenia spastyczne

    • obrzęk limfatyczny (zależy od wielkości obrzęku)

    • rwa kulszowa

    • rwa ramienna

    PRZECIWWSKAZANIA:

    • stany nadwrażliwości na zimno

    • krioglobulinemia (rozpad białek pod wpływem zimna)

    • hemoglobinuria napadowa nocna

    • zespół Raynauda

    • zaspół Sudecka

    • zapalenia pęcherza moczowego

    • zapalenia nerek

    • odmroziny

    ŚWIATŁOLECZNICTWO

    Luminescencja- to tzw.zimne świecenie, jarzenie. Zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną NIŻ rozgrzanie ich do odpowiednio wysokiej temp. Ze względu na czas trwania luminescencję dzielimy na: fluorescencję i fosforescencję.

    Światłolecznictwo jest działem, w którym do zabiegów leczniczych używa się promieni podczerwonych, widzialnych oraz nadfioletowych. Do światłolecznictwa zalicza się również helioterapię (leczenie słońcem).

    • promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali od 770- 15000 nm (nanometrów). W widmie fal elektromagnetycznych umiejscowione między mikrofalami a światłem widzialnym.

    • światło widzialne- długość fali od 400- 770 nm.

    • promieniowanie nadfioletowe lub ultrafiolet- umiejscowione za światłem widzialnym. Długość fali100-400nm. Jest to promieniowanie niewidzialne

    WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA:

      1. FIZYCZNE:

        1. załamanie (refrakcja)- ma miejsce wówczas gdy promień pada skośnie przy przejściu z jednej substancji w drugą i ulega załamaniu na powierzchni tych dwóch substancji.

        2. odbicie (refleksja)- jeżeli promień pada na powierzchnię nabłyszczoną to ulega odbiciu.

        3. uginanie (dyfrakcja)

        4. przenikanie (penetracja)

        5. pochłanianie (absorbcja)

    PROMIENIOWANIE PODCZERWONE IR

    wyróżniamy podział promieniowania IR:

    • krótkofalowe (bliskie) 770 -1500 nm

    • średniofalowe 1500-4000nm

    • długofalowe 4000-15000nm

    Promienie IR wnikają nawet do tkanki podskórnej (krótkofalowe 30mm)

    Promienie IR powodują:

    • rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych

    • uzyskanie efektu przeciwbólowego

    • pobudzają receptory cieplne skóry

    • przyśpieszają przemianę materii.

    Promieniowanie cieplne charakteryzuje się plamistym odczynem, który narasta w trakcie naświetlania a ustępuje po zakończeniu zabiegu. Charakter plamisty i nierównomierny związany jest z układem anatomicznym naczyń krwionośnych. Temp. w miejscu naświetlania dochodzi do 42oC. Odczyn ogólny uzależniony jest od ilości naświetlania miejscowego. Dochodzi do:

    • pocenia

    • przyśpieszenia tętna

    • przyśpieszenia liczby oddechu

    • spadku ciśnienia krwi

    GENERATORY IR:

    a)świetlne (IR+ widzialne) zaliczamy tu:

    1. Solux, - jej zasadniczym elementem jest głowica. Składa się ona z obsady żarówki wraz z obudową oraz tubusu o kształcie ściętego stożka. Na brzegu tubusu znajduje się prowadnica do założenia fitra niebieskiego lub czerwonego. Wyróżniamy lampę solux stołową i statywową. Do lampy statywowej używa się żarówek o mocy 1000 W a do lampy stołowej 500W.

    FILTR CZERWONY-przepuszcza promienie czerwone widzialne oraz podczerwień. Stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich.

    FILTR NIEBIESKI- przepuszcza niebieskie promienie widzialne. Stosuje się go w przeczulicy i nerwobólach.

    Filtry zbudowane są ze szkła oprawione metalową ramkę. Szkło w środku jest przecięte fabrycznie, co zabezpiecza przed pęknięciem.

    Czas naświetlań wynosi 10-15 minut. Odległość od ciała 100 cm bez tubusu, 50 cm z tubusem.

    Lampę solux ustawiamy prostopadle do ciała. Ma to uchronić pacjenta przed poparzeniem w przypadku pęknięcia żarówki.

    WSKAZANIA:

    • Podostre i przewlekłe stany zapalne stawów

    • Zapalenia okołostawowe

    • Przykurcze, blizny, zrosty

    • Bóle mięśniowe

    • Odmroziny

    • Półpasiec

    • Zapalenie zatok czołowych i szczękowych

    • Trądzik

    • Stany po oparzeniach

    • Zaburzenia skórne

    • Czyraczność

    • Trudno gojące się rany

    1.solar - zbudowany z 8 ścian. Na każdej ścianie jest 6-8 żarówek.

    WSKAZANIA DO SOLARU: przewlekłe i podostrz stany zapalne, zapalenia okołostawowe, nerwobóle, zespoły bólowe, stan po przebytym zapaleniu pochodzenia bakteryjnego.

    PRZECIWWSKAZANIA DO SOLARU: niewydolność krążenia, gruźlica płuc, skłonność do krwawień, stany wyniszczenia organizmu, padaczka, ciąża, nowotwory, obrzęki o nieustalonej etiologii.

    2.świetlanki- jest to połączenie IR+ widzialne. Źródłem promieniowania są liczne żarówki od 25- 40W umieszczone w obudowie z metalu lub drewna. Żarówki umieszczone są w górnej części obudowy a nad oprawkami umieszczone są metalowe płytki odbijające promienie. Świetlanki mogą być od 4-6 żarówkowe (małe) lub duże od 8-24 żarówkowe. Jednym z modeli świetlanki do dziś stosowanej jest budka Polano. Temp. w budce od 40-60oC. Czas zabiegu od 20-30 minut.

    b)nieświetne (IR) są to zwykłe grzejniki w osłonach lub bez nich. Rozgrzewają się od 500-800oC. Jest to tzw. czerwony żar

    PROMIENIE NADFIOLETOWE UV

    Długość fali wynosi od 100-400 nm. Możemy je podzielić na 3 obszary:

    1. Obszar A - od 400 - 315 nm

    2. Obszar B - od 315 - 280 nm

    3. Obszar C - od 280 - 200 nm

    Promienie Schummana - od 100 - 200 nm, nie wykorzystuje się ich ponieważ ulegają rozproszeniu w próżni i nie posiadają działania biologicznego.

    Promienie UV przenikają przez naskórek i wnikają na głębokość 0,1 - 0,5 mm. Pochłaniane są przez protoplazmę komórek i skutkiem tego wywołują odczyny fotochemiczne i biologiczne. Promienie UV przepuszczane są przez różne substancje. Są albo całkowicie pochłaniane albo częściowo przepuszczane.

    Szkło kwarcowe przepuszcza promienie od 180 nm. Powietrze - 185 nm. Szkło okienne - 320 nm. Filtr Wooda od 313 - 405 nm. Szkło Chance - Brookesa jest to szkło wykorzystywane w okularach ochronnych i nie przepuszcza promieni UV.

    WŁAŚCIWOŚCI FOTOCHEMICZNE UV

    1) Właściwości fotochemiczne - są to właściwości, które polegają na wywołaniu zmian chemicznych pod wpływem promieni UV. Do zmian tych należą :

    • Rumień fotochemiczny

    • Pigmentacja

    • Działanie przeciwkrzywicze

    • Działanie bakteriobójcze

    • Odczyny z fotosensybilizacji

    • Właściwości immunologiczne

    RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

    Jest to odczyn ze strony skóry na zadziałanie promieni UV, wyrażający się zaczerwienieniem na skutek rozszerzenie naczyń krwionośnych. Rumień fotochemiczny wywołują fale o długości 297 nm i 250 nm.

    Rumień fotochemiczny jest jednolity, ściśle ograniczony i posiada 3 okresy rozwoju :

    1. Okres utajenia - od 1 - 6 godzin od naświetleń

    2. Okres narastania - od 6 - 24 godzin od momentu wystąpienia pierwszych objawów do osiągnięcia maksymalnego odczynu.

    3. Okres ustępowania - od maksymalnego odczynu do ustąpienia rumienia. Trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni.

    Intensywność zależy od :

    • Długości fali

    • Intensywności

    • Czasu

    • Odległości skóry od promienia

    • Właściwości osobniczych

    • Grubości naskórka

    PIGMENTACJA

    Brunatne zabarwienie skóry powstaje pod wpływem promieni UV. Pigmentacja zależy od zawartości w naskórku melaniny ( pigmentu ). Pigment znajduje się w komórkach zwanych melanoblastami. Pigment powstaje z propigmentu ( jest to bezbarwny aminokwas - tyrozyna ), który pod wpływem enzymu tyronyrazy zostaje przekształcony w DOPA ( 3,4 - dwuhydroksyfenyloalanina ), która pod wpływem UV zostaje utleniona od melaniny.

    DZIAŁANIE PRZECIWKRZYWICZNE

    Mają promienie o długości od 320 nm. Pod wpływem naświetlania powstają witaminy D2 i D3 i sterole zwane zoosterolami a u roślin fitosterole, a u grzybów mikrosterole. Witamina D2 powstaje przez utlenianie steroli zwierzęcych a D3z zoosteroli. Przykładem steroli zwierzęcych jest cholesterol. Niedobór powoduje u dzieci krzywice, u dorosłych zaś osteomalację.

    Do objawów krzywicy należą:

    • Rozmiękanie kości długich i płaskich

    • Pająkowatość goleni

    • Rozmiękanie ciemiączka

    • Różaniec krzywiczy

    • Boczne skrzywienia kręgosłupa

    Naturalnym sposobem dostarczenia witaminy D3 są kąpiele słoneczne albo dostarczenia witaminy z pożywieniem lub w lekach.

    DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

    Mają długość fali od 250 - 270 nm. Bakterie pochłaniają promienie UV to prowadzi do zmiany struktury białek bakterii i zahamowania ich procesów życiowych. Szczególną wrażliwość wykazują maczugowce błonicy, prądki gruźlicy, pałeczki duru brzusznego i gronkowce. Właściwości promieni UV wykorzystuje się w szpitalach , pomieszczeniach zakaźnych, wyjałowiania narzędzi, odkażania wody.

    ODCZYNY Z FOTOSENSYBILIZACJI

    Fotosensybilizacja jest to zwiększona wrażliwośc skóry na naświetlanie promieniami UV po podaniu doustnym lub zewnętrznym substancji powodujących zwiększony odczyn fotochemiczny. Do tych substancji należą leki ( sulfonamidy, antybiotyki, tetracykliny, niektóre rośliny, pochodne smołowce, niektóre olejki - cedrowy, cytrynowy, laurowy oraz związki niektórych metali - srebro, złoto, żelazo )

    WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOLOGICZNE

    W naszym organizmie znajdują się makrofagi ( komórki Langenhausa ), które informują limfocyty T o rozpoznanych antygenach w naskórku. Korzystne działanie promieni UV jest zwiększona liczba leukocytów co ma właściwości bakteriobójcze. Tyczy się tylko do bakterii.

    Wyróżniamy lampy statywowe i stołowe.

    Biodoza - jest to dawka progowa naświetlania promieniami UV

    Podstawą do dawkowania stanowi biodoza. Stanowi ona stopień wrażliwości skóry na naświetlania promieniami UV. Do wykonywania tego testu służy rumieniomierz. Jest to płat nieprzepuszczalnego promieni materiału lub innego tworzywa np. papieru w którym wyciętych jest 5-6 otworów o średnicy 2cm i przerwy między nimi 2cm.

    Czas naświetlania kolejnych otworów wynosi 15s.

    Rumieniomierz wykonuje się na wewnętrznej stronie przedramienia w odległości 50 cm.

    W naświetlaniach ogólnych odległość 100cm i zaczynamy od 1/2 dawki progowej zwiększając czas stopniowo w kolejnych zabiegach. Zwykle wykonuje się 10 naświetlań przerwa ok. tygodnia do 2 tygodni i następna seria 10 naświetlań. Górna granica to 10 dawek progowych. Przy naświetlaniach ogólnych pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Promienie ustawia się tak aby światło padało z przodu na wyrostek mieczykowaty a z tyłu na pierwszy kręg lędźwiowy. Pacjent powinien mieć okulary z zabezpieczone okolice brodawek i wzgórka łonowego. Naświetlanie również wykonuje się u dzieci wtedy test rumieniomierzem wykonuje się w okolicy łopatek. U dzieci do 6msc podaje się 1/8 dawki progowej,

    od 6 - 12msc 1/4 i od 1-14 lat 1/2 dawki progowej.

    WSKAZANIA:

    • Krzywica

    • Łuszczyca

    • Osteoporoza

    • Osteomalacje

    • Trądzik

    • Usuwanie wykwitów skórnych na wskutek zapalenia atopowego

    • Bielactwo

    PRZECIWWSKAZANIA

    • Nowotwory

    • Gruźlica

    • Właściwości osobnicze

    • Gorączka

    • Cukrzyca

    • Krwiaki i skłonności do krwawień

    • RZS podczas leczenia preparatami złota

    • Niedokrwistość złośliwa

    • Padaczka

    • Nadczynność gruczołu tarczowego

    WPŁYWA UV NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

    1. Przemiana materii

      • Rozkład białek

      • Zmniejszenia ilości kwasu mlekowego w surowicy krwi

      • Wpływ na przemianę cholesterolu

      • Zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy we krwi

  • Wpływ na przemianę mineralną

    • Wytworzenie witaminy D zwiększa przyswajanie fosforu i wapnia z przwodu pokarmowego

    1. Wpływ na gruczoł tarczowy

    • pobudza gruczoł tarczowy, nadnercza, jajniki i jądra.

    1. Układ krążenia i krwiotwórczy

    • Obniża podwyższone ciśnienie krwi

    • Zwiększa liczbę hemoglobiny, leukocytów i czerwonych ciałek krwi.

    1. Skóra

    • Odporność skóry zwiększa się - jest lepiej ukrwiona.

    LECZENIE ZIMNEM- KRIOTERAPIA

    Fale Lewisa- polegają na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych.

    Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem zimna dzieli się na miejscowe i ogólne.

    ZABIEGI MIEJSCOWE- polegają na miejscowym przykładaniu worka gumowego z lodem lub miejscowego wykonywania okładów z zimnej wody. Jednym z najnowszych i najpopularniejszych okładów miejscowych jest okład z woreczka wypełnionego żelem do schładzania. Do zabiegów miejscowych zaliczamy również:

    1. stosowanie ciekłego chlorku etylu- znajduje się on w szklanych pojemnikach, które się przełamuje a wydobywający się chlorek etylu silnie oziębia. Stosowany jest w urazach sportowych oraz w małych zabiegach chirurgicznych.

    2. zabiegi z użyciem dwutlenku węgla lub azotu- są specjalne butle 20 litrowe, w których znajduje się dwutlenek węgla lub ciekły azot. Temp. CO2 wynosi od -60 do -75oC a temp. ciekłego azotu od -100 do -180oC. Zabieg trwa od 1-3 minut. Za pomocą dyszy wykonujemy ruchy okrężne, tak aby nie doprowadzić do odmrożenia schładzanej części. Po zabiegu krioterapii pacjent powinien wykonać intensywne ćwiczenia. Zabieg może być wykonywany 3 razy dziennie.

    ZABIEGI OGÓLNE- kriokomora

    WSKAZANIA DO KRIOTERAPII:

    • stany pourazowe do 5 dni po urazie

    • obrzęk po złamaniach kości

    • obrzęk po skręceniach

    • ostre zapalenia tkanek miękkich

    • RZS

    • ZYSK

    • nerwobóle nerwów obwodowych

    • porażenia spastyczne

    • obrzęk limfatyczny (zależy od wielkości obrzęku)

    • rwa kulszowa

    • rwa ramienna

    PRZECIWWSKAZANIA:

    • stany nadwrażliwości na zimno

    • krioglobulinemia (rozpad białek pod wpływem zimna)

    • hemoglobinuria napadowa nocna

    • zespół Raynauda

    • zaspół Sudecka

    • zapalenia pęcherza moczowego

    • zapalenia nerek

    • odmroziny

    ŚWIATŁOLECZNICTWO

    Luminescencja- to tzw.zimne świecenie, jarzenie. Zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną NIŻ rozgrzanie ich do odpowiednio wysokiej temp. Ze względu na czas trwania luminescencję dzielimy na: fluorescencję i fosforescencję.

    Światłolecznictwo jest działem, w którym do zabiegów leczniczych używa się promieni podczerwonych, widzialnych oraz nadfioletowych. Do światłolecznictwa zalicza się również helioterapię (leczenie słońcem).

    • promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali od 770- 15000 nm (nanometrów). W widmie fal elektromagnetycznych umiejscowione między mikrofalami a światłem widzialnym.

    • światło widzialne- długość fali od 400- 770 nm.

    • promieniowanie nadfioletowe lub ultrafiolet- umiejscowione za światłem widzialnym. Długość fali100-400nm. Jest to promieniowanie niewidzialne

    WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA:

      1. FIZYCZNE:

        1. załamanie (refrakcja)- ma miejsce wówczas gdy promień pada skośnie przy przejściu z jednej substancji w drugą i ulega załamaniu na powierzchni tych dwóch substancji.

        2. odbicie (refleksja)- jeżeli promień pada na powierzchnię nabłyszczoną to ulega odbiciu.

        3. uginanie (dyfrakcja)

        4. przenikanie (penetracja)

        5. pochłanianie (absorbcja)

    PROMIENIOWANIE PODCZERWONE IR

    wyróżniamy podział promieniowania IR:

    • krótkofalowe (bliskie) 770 -1500 nm

    • średniofalowe 1500-4000nm

    • długofalowe 4000-15000nm

    Promienie IR wnikają nawet do tkanki podskórnej (krótkofalowe 30mm)

    Promienie IR powodują:

    • rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych

    • uzyskanie efektu przeciwbólowego

    • pobudzają receptory cieplne skóry

    • przyśpieszają przemianę materii.

    Promieniowanie cieplne charakteryzuje się plamistym odczynem, który narasta w trakcie naświetlania a ustępuje po zakończeniu zabiegu. Charakter plamisty i nierównomierny związany jest z układem anatomicznym naczyń krwionośnych. Temp. w miejscu naświetlania dochodzi do 42oC. Odczyn ogólny uzależniony jest od ilości naświetlania miejscowego. Dochodzi do:

    • pocenia

    • przyśpieszenia tętna

    • przyśpieszenia liczby oddechu

    • spadku ciśnienia krwi

    GENERATORY IR:

    a)świetlne (IR+ widzialne) zaliczamy tu:

    1. Solux, - jej zasadniczym elementem jest głowica. Składa się ona z obsady żarówki wraz z obudową oraz tubusu o kształcie ściętego stożka. Na brzegu tubusu znajduje się prowadnica do założenia fitra niebieskiego lub czerwonego. Wyróżniamy lampę solux stołową i statywową. Do lampy statywowej używa się żarówek o mocy 1000 W a do lampy stołowej 500W.

    FILTR CZERWONY-przepuszcza promienie czerwone widzialne oraz podczerwień. Stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich.

    FILTR NIEBIESKI- przepuszcza niebieskie promienie widzialne. Stosuje się go w przeczulicy i nerwobólach.

    Filtry zbudowane są ze szkła oprawione metalową ramkę. Szkło w środku jest przecięte fabrycznie, co zabezpiecza przed pęknięciem.

    Czas naświetlań wynosi 10-15 minut. Odległość od ciała 100 cm bez tubusu, 50 cm z tubusem.

    Lampę solux ustawiamy prostopadle do ciała. Ma to uchronić pacjenta przed poparzeniem w przypadku pęknięcia żarówki.

    WSKAZANIA:

    • Podostre i przewlekłe stany zapalne stawów

    • Zapalenia okołostawowe

    • Przykurcze, blizny, zrosty

    • Bóle mięśniowe

    • Odmroziny

    • Półpasiec

    • Zapalenie zatok czołowych i szczękowych

    • Trądzik

    • Stany po oparzeniach

    • Zaburzenia skórne

    • Czyraczność

    • Trudno gojące się rany

    1.solar - zbudowany z 8 ścian. Na każdej ścianie jest 6-8 żarówek.

    WSKAZANIA DO SOLARU: przewlekłe i podostrz stany zapalne, zapalenia okołostawowe, nerwobóle, zespoły bólowe, stan po przebytym zapaleniu pochodzenia bakteryjnego.

    PRZECIWWSKAZANIA DO SOLARU: niewydolność krążenia, gruźlica płuc, skłonność do krwawień, stany wyniszczenia organizmu, padaczka, ciąża, nowotwory, obrzęki o nieustalonej etiologii.

    2.świetlanki- jest to połączenie IR+ widzialne. Źródłem promieniowania są liczne żarówki od 25- 40W umieszczone w obudowie z metalu lub drewna. Żarówki umieszczone są w górnej części obudowy a nad oprawkami umieszczone są metalowe płytki odbijające promienie. Świetlanki mogą być od 4-6 żarówkowe (małe) lub duże od 8-24 żarówkowe. Jednym z modeli świetlanki do dziś stosowanej jest budka Polano. Temp. w budce od 40-60oC. Czas zabiegu od 20-30 minut.

    b)nieświetne (IR) są to zwykłe grzejniki w osłonach lub bez nich. Rozgrzewają się od 500-800oC. Jest to tzw. czerwony żar

    PROMIENIE NADFIOLETOWE UV

    Długość fali wynosi od 100-400 nm. Możemy je podzielić na 3 obszary:

    1. Obszar A - od 400 - 315 nm

    2. Obszar B - od 315 - 280 nm

    3. Obszar C - od 280 - 200 nm

    Promienie Schummana - od 100 - 200 nm, nie wykorzystuje się ich ponieważ ulegają rozproszeniu w próżni i nie posiadają działania biologicznego.

    Promienie UV przenikają przez naskórek i wnikają na głębokość 0,1 - 0,5 mm. Pochłaniane są przez protoplazmę komórek i skutkiem tego wywołują odczyny fotochemiczne i biologiczne. Promienie UV przepuszczane są przez różne substancje. Są albo całkowicie pochłaniane albo częściowo przepuszczane.

    Szkło kwarcowe przepuszcza promienie od 180 nm. Powietrze - 185 nm. Szkło okienne - 320 nm. Filtr Wooda od 313 - 405 nm. Szkło Chance - Brookesa jest to szkło wykorzystywane w okularach ochronnych i nie przepuszcza promieni UV.

    WŁAŚCIWOŚCI FOTOCHEMICZNE UV

    1) Właściwości fotochemiczne - są to właściwości, które polegają na wywołaniu zmian chemicznych pod wpływem promieni UV. Do zmian tych należą :

    • Rumień fotochemiczny

    • Pigmentacja

    • Działanie przeciwkrzywicze

    • Działanie bakteriobójcze

    • Odczyny z fotosensybilizacji

    • Właściwości immunologiczne

    RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

    Jest to odczyn ze strony skóry na zadziałanie promieni UV, wyrażający się zaczerwienieniem na skutek rozszerzenie naczyń krwionośnych. Rumień fotochemiczny wywołują fale o długości 297 nm i 250 nm.

    Rumień fotochemiczny jest jednolity, ściśle ograniczony i posiada 3 okresy rozwoju :

    1. Okres utajenia - od 1 - 6 godzin od naświetleń

    2. Okres narastania - od 6 - 24 godzin od momentu wystąpienia pierwszych objawów do osiągnięcia maksymalnego odczynu.

    3. Okres ustępowania - od maksymalnego odczynu do ustąpienia rumienia. Trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni.

    Intensywność zależy od :

    • Długości fali

    • Intensywności

    • Czasu

    • Odległości skóry od promienia

    • Właściwości osobniczych

    • Grubości naskórka

    PIGMENTACJA

    Brunatne zabarwienie skóry powstaje pod wpływem promieni UV. Pigmentacja zależy od zawartości w naskórku melaniny ( pigmentu ). Pigment znajduje się w komórkach zwanych melanoblastami. Pigment powstaje z propigmentu ( jest to bezbarwny aminokwas - tyrozyna ), który pod wpływem enzymu tyronyrazy zostaje przekształcony w DOPA ( 3,4 - dwuhydroksyfenyloalanina ), która pod wpływem UV zostaje utleniona od melaniny.

    DZIAŁANIE PRZECIWKRZYWICZNE

    Mają promienie o długości od 320 nm. Pod wpływem naświetlania powstają witaminy D2 i D3 i sterole zwane zoosterolami a u roślin fitosterole, a u grzybów mikrosterole. Witamina D2 powstaje przez utlenianie steroli zwierzęcych a D3z zoosteroli. Przykładem steroli zwierzęcych jest cholesterol. Niedobór powoduje u dzieci krzywice, u dorosłych zaś osteomalację.

    Do objawów krzywicy należą:

    • Rozmiękanie kości długich i płaskich

    • Pająkowatość goleni

    • Rozmiękanie ciemiączka

    • Różaniec krzywiczy

    • Boczne skrzywienia kręgosłupa

    Naturalnym sposobem dostarczenia witaminy D3 są kąpiele słoneczne albo dostarczenia witaminy z pożywieniem lub w lekach.

    DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

    Mają długość fali od 250 - 270 nm. Bakterie pochłaniają promienie UV to prowadzi do zmiany struktury białek bakterii i zahamowania ich procesów życiowych. Szczególną wrażliwość wykazują maczugowce błonicy, prądki gruźlicy, pałeczki duru brzusznego i gronkowce. Właściwości promieni UV wykorzystuje się w szpitalach , pomieszczeniach zakaźnych, wyjałowiania narzędzi, odkażania wody.

    ODCZYNY Z FOTOSENSYBILIZACJI

    Fotosensybilizacja jest to zwiększona wrażliwośc skóry na naświetlanie promieniami UV po podaniu doustnym lub zewnętrznym substancji powodujących zwiększony odczyn fotochemiczny. Do tych substancji należą leki ( sulfonamidy, antybiotyki, tetracykliny, niektóre rośliny, pochodne smołowce, niektóre olejki - cedrowy, cytrynowy, laurowy oraz związki niektórych metali - srebro, złoto, żelazo )

    WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOLOGICZNE

    W naszym organizmie znajdują się makrofagi ( komórki Langenhausa ), które informują limfocyty T o rozpoznanych antygenach w naskórku. Korzystne działanie promieni UV jest zwiększona liczba leukocytów co ma właściwości bakteriobójcze. Tyczy się tylko do bakterii.

    Wyróżniamy lampy statywowe i stołowe.

    Biodoza - jest to dawka progowa naświetlania promieniami UV

    Podstawą do dawkowania stanowi biodoza. Stanowi ona stopień wrażliwości skóry na naświetlania promieniami UV. Do wykonywania tego testu służy rumieniomierz. Jest to płat nieprzepuszczalnego promieni materiału lub innego tworzywa np. papieru w którym wyciętych jest 5-6 otworów o średnicy 2cm i przerwy między nimi 2cm.

    Czas naświetlania kolejnych otworów wynosi 15s.

    Rumieniomierz wykonuje się na wewnętrznej stronie przedramienia w odległości 50 cm.

    W naświetlaniach ogólnych odległość 100cm i zaczynamy od 1/2 dawki progowej zwiększając czas stopniowo w kolejnych zabiegach. Zwykle wykonuje się 10 naświetlań przerwa ok. tygodnia do 2 tygodni i następna seria 10 naświetlań. Górna granica to 10 dawek progowych. Przy naświetlaniach ogólnych pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Promienie ustawia się tak aby światło padało z przodu na wyrostek mieczykowaty a z tyłu na pierwszy kręg lędźwiowy. Pacjent powinien mieć okulary z zabezpieczone okolice brodawek i wzgórka łonowego. Naświetlanie również wykonuje się u dzieci wtedy test rumieniomierzem wykonuje się w okolicy łopatek. U dzieci do 6msc podaje się 1/8 dawki progowej,

    od 6 - 12msc 1/4 i od 1-14 lat 1/2 dawki progowej.

    WSKAZANIA:

    • Krzywica

    • Łuszczyca

    • Osteoporoza

    • Osteomalacje

    • Trądzik

    • Usuwanie wykwitów skórnych na wskutek zapalenia atopowego

    • Bielactwo

    PRZECIWWSKAZANIA

    • Nowotwory

    • Gruźlica

    • Właściwości osobnicze

    • Gorączka

    • Cukrzyca

    • Krwiaki i skłonności do krwawień

    • RZS podczas leczenia preparatami złota

    • Niedokrwistość złośliwa

    • Padaczka

    • Nadczynność gruczołu tarczowego

    WPŁYWA UV NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

    1. Przemiana materii

      • Rozkład białek

      • Zmniejszenia ilości kwasu mlekowego w surowicy krwi

      • Wpływ na przemianę cholesterolu

      • Zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy we krwi

  • Wpływ na przemianę mineralną

    • Wytworzenie witaminy D zwiększa przyswajanie fosforu i wapnia z przwodu pokarmowego

    1. Wpływ na gruczoł tarczowy

    • pobudza gruczoł tarczowy, nadnercza, jajniki i jądra.

    1. Układ krążenia i krwiotwórczy

    • Obniża podwyższone ciśnienie krwi

    • Zwiększa liczbę hemoglobiny, leukocytów i czerwonych ciałek krwi.

    1. Skóra

    • Odporność skóry zwiększa się - jest lepiej ukrwiona.

    LECZENIE ZIMNEM- KRIOTERAPIA

    Fale Lewisa- polegają na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych.

    Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem zimna dzieli się na miejscowe i ogólne.

    ZABIEGI MIEJSCOWE- polegają na miejscowym przykładaniu worka gumowego z lodem lub miejscowego wykonywania okładów z zimnej wody. Jednym z najnowszych i najpopularniejszych okładów miejscowych jest okład z woreczka wypełnionego żelem do schładzania. Do zabiegów miejscowych zaliczamy również:

    1. stosowanie ciekłego chlorku etylu- znajduje się on w szklanych pojemnikach, które się przełamuje a wydobywający się chlorek etylu silnie oziębia. Stosowany jest w urazach sportowych oraz w małych zabiegach chirurgicznych.

    2. zabiegi z użyciem dwutlenku węgla lub azotu- są specjalne butle 20 litrowe, w których znajduje się dwutlenek węgla lub ciekły azot. Temp. CO2 wynosi od -60 do -75oC a temp. ciekłego azotu od -100 do -180oC. Zabieg trwa od 1-3 minut. Za pomocą dyszy wykonujemy ruchy okrężne, tak aby nie doprowadzić do odmrożenia schładzanej części. Po zabiegu krioterapii pacjent powinien wykonać intensywne ćwiczenia. Zabieg może być wykonywany 3 razy dziennie.

    ZABIEGI OGÓLNE- kriokomora

    WSKAZANIA DO KRIOTERAPII:

    • stany pourazowe do 5 dni po urazie

    • obrzęk po złamaniach kości

    • obrzęk po skręceniach

    • ostre zapalenia tkanek miękkich

    • RZS

    • ZYSK

    • nerwobóle nerwów obwodowych

    • porażenia spastyczne

    • obrzęk limfatyczny (zależy od wielkości obrzęku)

    • rwa kulszowa

    • rwa ramienna

    PRZECIWWSKAZANIA:

    • stany nadwrażliwości na zimno

    • krioglobulinemia (rozpad białek pod wpływem zimna)

    • hemoglobinuria napadowa nocna

    • zespół Raynauda

    • zaspół Sudecka

    • zapalenia pęcherza moczowego

    • zapalenia nerek

    • odmroziny

    ŚWIATŁOLECZNICTWO

    Luminescencja- to tzw.zimne świecenie, jarzenie. Zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną NIŻ rozgrzanie ich do odpowiednio wysokiej temp. Ze względu na czas trwania luminescencję dzielimy na: fluorescencję i fosforescencję.

    Światłolecznictwo jest działem, w którym do zabiegów leczniczych używa się promieni podczerwonych, widzialnych oraz nadfioletowych. Do światłolecznictwa zalicza się również helioterapię (leczenie słońcem).

    • promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali od 770- 15000 nm (nanometrów). W widmie fal elektromagnetycznych umiejscowione między mikrofalami a światłem widzialnym.

    • światło widzialne- długość fali od 400- 770 nm.

    • promieniowanie nadfioletowe lub ultrafiolet- umiejscowione za światłem widzialnym. Długość fali100-400nm. Jest to promieniowanie niewidzialne

    WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA:

      1. FIZYCZNE:

        1. załamanie (refrakcja)- ma miejsce wówczas gdy promień pada skośnie przy przejściu z jednej substancji w drugą i ulega załamaniu na powierzchni tych dwóch substancji.

        2. odbicie (refleksja)- jeżeli promień pada na powierzchnię nabłyszczoną to ulega odbiciu.

        3. uginanie (dyfrakcja)

        4. przenikanie (penetracja)

        5. pochłanianie (absorbcja)

    PROMIENIOWANIE PODCZERWONE IR

    wyróżniamy podział promieniowania IR:

    • krótkofalowe (bliskie) 770 -1500 nm

    • średniofalowe 1500-4000nm

    • długofalowe 4000-15000nm

    Promienie IR wnikają nawet do tkanki podskórnej (krótkofalowe 30mm)

    Promienie IR powodują:

    • rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych

    • uzyskanie efektu przeciwbólowego

    • pobudzają receptory cieplne skóry

    • przyśpieszają przemianę materii.

    Promieniowanie cieplne charakteryzuje się plamistym odczynem, który narasta w trakcie naświetlania a ustępuje po zakończeniu zabiegu. Charakter plamisty i nierównomierny związany jest z układem anatomicznym naczyń krwionośnych. Temp. w miejscu naświetlania dochodzi do 42oC. Odczyn ogólny uzależniony jest od ilości naświetlania miejscowego. Dochodzi do:

    • pocenia

    • przyśpieszenia tętna

    • przyśpieszenia liczby oddechu

    • spadku ciśnienia krwi

    GENERATORY IR:

    a)świetlne (IR+ widzialne) zaliczamy tu:

    1. Solux, - jej zasadniczym elementem jest głowica. Składa się ona z obsady żarówki wraz z obudową oraz tubusu o kształcie ściętego stożka. Na brzegu tubusu znajduje się prowadnica do założenia fitra niebieskiego lub czerwonego. Wyróżniamy lampę solux stołową i statywową. Do lampy statywowej używa się żarówek o mocy 1000 W a do lampy stołowej 500W.

    FILTR CZERWONY-przepuszcza promienie czerwone widzialne oraz podczerwień. Stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich.

    FILTR NIEBIESKI- przepuszcza niebieskie promienie widzialne. Stosuje się go w przeczulicy i nerwobólach.

    Filtry zbudowane są ze szkła oprawione metalową ramkę. Szkło w środku jest przecięte fabrycznie, co zabezpiecza przed pęknięciem.

    Czas naświetlań wynosi 10-15 minut. Odległość od ciała 100 cm bez tubusu, 50 cm z tubusem.

    Lampę solux ustawiamy prostopadle do ciała. Ma to uchronić pacjenta przed poparzeniem w przypadku pęknięcia żarówki.

    WSKAZANIA:

    • Podostre i przewlekłe stany zapalne stawów

    • Zapalenia okołostawowe

    • Przykurcze, blizny, zrosty

    • Bóle mięśniowe

    • Odmroziny

    • Półpasiec

    • Zapalenie zatok czołowych i szczękowych

    • Trądzik

    • Stany po oparzeniach

    • Zaburzenia skórne

    • Czyraczność

    • Trudno gojące się rany

    1.solar - zbudowany z 8 ścian. Na każdej ścianie jest 6-8 żarówek.

    WSKAZANIA DO SOLARU: przewlekłe i podostrz stany zapalne, zapalenia okołostawowe, nerwobóle, zespoły bólowe, stan po przebytym zapaleniu pochodzenia bakteryjnego.

    PRZECIWWSKAZANIA DO SOLARU: niewydolność krążenia, gruźlica płuc, skłonność do krwawień, stany wyniszczenia organizmu, padaczka, ciąża, nowotwory, obrzęki o nieustalonej etiologii.

    2.świetlanki- jest to połączenie IR+ widzialne. Źródłem promieniowania są liczne żarówki od 25- 40W umieszczone w obudowie z metalu lub drewna. Żarówki umieszczone są w górnej części obudowy a nad oprawkami umieszczone są metalowe płytki odbijające promienie. Świetlanki mogą być od 4-6 żarówkowe (małe) lub duże od 8-24 żarówkowe. Jednym z modeli świetlanki do dziś stosowanej jest budka Polano. Temp. w budce od 40-60oC. Czas zabiegu od 20-30 minut.

    b)nieświetne (IR) są to zwykłe grzejniki w osłonach lub bez nich. Rozgrzewają się od 500-800oC. Jest to tzw. czerwony żar

    PROMIENIE NADFIOLETOWE UV

    Długość fali wynosi od 100-400 nm. Możemy je podzielić na 3 obszary:

    1. Obszar A - od 400 - 315 nm

    2. Obszar B - od 315 - 280 nm

    3. Obszar C - od 280 - 200 nm

    Promienie Schummana - od 100 - 200 nm, nie wykorzystuje się ich ponieważ ulegają rozproszeniu w próżni i nie posiadają działania biologicznego.

    Promienie UV przenikają przez naskórek i wnikają na głębokość 0,1 - 0,5 mm. Pochłaniane są przez protoplazmę komórek i skutkiem tego wywołują odczyny fotochemiczne i biologiczne. Promienie UV przepuszczane są przez różne substancje. Są albo całkowicie pochłaniane albo częściowo przepuszczane.

    Szkło kwarcowe przepuszcza promienie od 180 nm. Powietrze - 185 nm. Szkło okienne - 320 nm. Filtr Wooda od 313 - 405 nm. Szkło Chance - Brookesa jest to szkło wykorzystywane w okularach ochronnych i nie przepuszcza promieni UV.

    WŁAŚCIWOŚCI FOTOCHEMICZNE UV

    1) Właściwości fotochemiczne - są to właściwości, które polegają na wywołaniu zmian chemicznych pod wpływem promieni UV. Do zmian tych należą :

    • Rumień fotochemiczny

    • Pigmentacja

    • Działanie przeciwkrzywicze

    • Działanie bakteriobójcze

    • Odczyny z fotosensybilizacji

    • Właściwości immunologiczne

    RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

    Jest to odczyn ze strony skóry na zadziałanie promieni UV, wyrażający się zaczerwienieniem na skutek rozszerzenie naczyń krwionośnych. Rumień fotochemiczny wywołują fale o długości 297 nm i 250 nm.

    Rumień fotochemiczny jest jednolity, ściśle ograniczony i posiada 3 okresy rozwoju :

    1. Okres utajenia - od 1 - 6 godzin od naświetleń

    2. Okres narastania - od 6 - 24 godzin od momentu wystąpienia pierwszych objawów do osiągnięcia maksymalnego odczynu.

    3. Okres ustępowania - od maksymalnego odczynu do ustąpienia rumienia. Trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni.

    Intensywność zależy od :

    • Długości fali

    • Intensywności

    • Czasu

    • Odległości skóry od promienia

    • Właściwości osobniczych

    • Grubości naskórka

    PIGMENTACJA

    Brunatne zabarwienie skóry powstaje pod wpływem promieni UV. Pigmentacja zależy od zawartości w naskórku melaniny ( pigmentu ). Pigment znajduje się w komórkach zwanych melanoblastami. Pigment powstaje z propigmentu ( jest to bezbarwny aminokwas - tyrozyna ), który pod wpływem enzymu tyronyrazy zostaje przekształcony w DOPA ( 3,4 - dwuhydroksyfenyloalanina ), która pod wpływem UV zostaje utleniona od melaniny.

    DZIAŁANIE PRZECIWKRZYWICZNE

    Mają promienie o długości od 320 nm. Pod wpływem naświetlania powstają witaminy D2 i D3 i sterole zwane zoosterolami a u roślin fitosterole, a u grzybów mikrosterole. Witamina D2 powstaje przez utlenianie steroli zwierzęcych a D3z zoosteroli. Przykładem steroli zwierzęcych jest cholesterol. Niedobór powoduje u dzieci krzywice, u dorosłych zaś osteomalację.

    Do objawów krzywicy należą:

    • Rozmiękanie kości długich i płaskich

    • Pająkowatość goleni

    • Rozmiękanie ciemiączka

    • Różaniec krzywiczy

    • Boczne skrzywienia kręgosłupa

    Naturalnym sposobem dostarczenia witaminy D3 są kąpiele słoneczne albo dostarczenia witaminy z pożywieniem lub w lekach.

    DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

    Mają długość fali od 250 - 270 nm. Bakterie pochłaniają promienie UV to prowadzi do zmiany struktury białek bakterii i zahamowania ich procesów życiowych. Szczególną wrażliwość wykazują maczugowce błonicy, prądki gruźlicy, pałeczki duru brzusznego i gronkowce. Właściwości promieni UV wykorzystuje się w szpitalach , pomieszczeniach zakaźnych, wyjałowiania narzędzi, odkażania wody.

    ODCZYNY Z FOTOSENSYBILIZACJI

    Fotosensybilizacja jest to zwiększona wrażliwośc skóry na naświetlanie promieniami UV po podaniu doustnym lub zewnętrznym substancji powodujących zwiększony odczyn fotochemiczny. Do tych substancji należą leki ( sulfonamidy, antybiotyki, tetracykliny, niektóre rośliny, pochodne smołowce, niektóre olejki - cedrowy, cytrynowy, laurowy oraz związki niektórych metali - srebro, złoto, żelazo )

    WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOLOGICZNE

    W naszym organizmie znajdują się makrofagi ( komórki Langenhausa ), które informują limfocyty T o rozpoznanych antygenach w naskórku. Korzystne działanie promieni UV jest zwiększona liczba leukocytów co ma właściwości bakteriobójcze. Tyczy się tylko do bakterii.

    Wyróżniamy lampy statywowe i stołowe.

    Biodoza - jest to dawka progowa naświetlania promieniami UV

    Podstawą do dawkowania stanowi biodoza. Stanowi ona stopień wrażliwości skóry na naświetlania promieniami UV. Do wykonywania tego testu służy rumieniomierz. Jest to płat nieprzepuszczalnego promieni materiału lub innego tworzywa np. papieru w którym wyciętych jest 5-6 otworów o średnicy 2cm i przerwy między nimi 2cm.

    Czas naświetlania kolejnych otworów wynosi 15s.

    Rumieniomierz wykonuje się na wewnętrznej stronie przedramienia w odległości 50 cm.

    W naświetlaniach ogólnych odległość 100cm i zaczynamy od 1/2 dawki progowej zwiększając czas stopniowo w kolejnych zabiegach. Zwykle wykonuje się 10 naświetlań przerwa ok. tygodnia do 2 tygodni i następna seria 10 naświetlań. Górna granica to 10 dawek progowych. Przy naświetlaniach ogólnych pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Promienie ustawia się tak aby światło padało z przodu na wyrostek mieczykowaty a z tyłu na pierwszy kręg lędźwiowy. Pacjent powinien mieć okulary z zabezpieczone okolice brodawek i wzgórka łonowego. Naświetlanie również wykonuje się u dzieci wtedy test rumieniomierzem wykonuje się w okolicy łopatek. U dzieci do 6msc podaje się 1/8 dawki progowej,

    od 6 - 12msc 1/4 i od 1-14 lat 1/2 dawki progowej.

    WSKAZANIA:

    • Krzywica

    • Łuszczyca

    • Osteoporoza

    • Osteomalacje

    • Trądzik

    • Usuwanie wykwitów skórnych na wskutek zapalenia atopowego

    • Bielactwo

    PRZECIWWSKAZANIA

    • Nowotwory

    • Gruźlica

    • Właściwości osobnicze

    • Gorączka

    • Cukrzyca

    • Krwiaki i skłonności do krwawień

    • RZS podczas leczenia preparatami złota

    • Niedokrwistość złośliwa

    • Padaczka

    • Nadczynność gruczołu tarczowego

    WPŁYWA UV NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

    1. Przemiana materii

      • Rozkład białek

      • Zmniejszenia ilości kwasu mlekowego w surowicy krwi

      • Wpływ na przemianę cholesterolu

      • Zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy we krwi

  • Wpływ na przemianę mineralną

    • Wytworzenie witaminy D zwiększa przyswajanie fosforu i wapnia z przwodu pokarmowego

    1. Wpływ na gruczoł tarczowy

    • pobudza gruczoł tarczowy, nadnercza, jajniki i jądra.

    1. Układ krążenia i krwiotwórczy

    • Obniża podwyższone ciśnienie krwi

    • Zwiększa liczbę hemoglobiny, leukocytów i czerwonych ciałek krwi.

    1. Skóra

    • Odporność skóry zwiększa się - jest lepiej ukrwiona.

    LECZENIE ZIMNEM- KRIOTERAPIA

    Fale Lewisa- polegają na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych.

    Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem zimna dzieli się na miejscowe i ogólne.

    ZABIEGI MIEJSCOWE- polegają na miejscowym przykładaniu worka gumowego z lodem lub miejscowego wykonywania okładów z zimnej wody. Jednym z najnowszych i najpopularniejszych okładów miejscowych jest okład z woreczka wypełnionego żelem do schładzania. Do zabiegów miejscowych zaliczamy również:

    1. stosowanie ciekłego chlorku etylu- znajduje się on w szklanych pojemnikach, które się przełamuje a wydobywający się chlorek etylu silnie oziębia. Stosowany jest w urazach sportowych oraz w małych zabiegach chirurgicznych.

    2. zabiegi z użyciem dwutlenku węgla lub azotu- są specjalne butle 20 litrowe, w których znajduje się dwutlenek węgla lub ciekły azot. Temp. CO2 wynosi od -60 do -75oC a temp. ciekłego azotu od -100 do -180oC. Zabieg trwa od 1-3 minut. Za pomocą dyszy wykonujemy ruchy okrężne, tak aby nie doprowadzić do odmrożenia schładzanej części. Po zabiegu krioterapii pacjent powinien wykonać intensywne ćwiczenia. Zabieg może być wykonywany 3 razy dziennie.

    ZABIEGI OGÓLNE- kriokomora

    WSKAZANIA DO KRIOTERAPII:

    • stany pourazowe do 5 dni po urazie

    • obrzęk po złamaniach kości

    • obrzęk po skręceniach

    • ostre zapalenia tkanek miękkich

    • RZS

    • ZYSK

    • nerwobóle nerwów obwodowych

    • porażenia spastyczne

    • obrzęk limfatyczny (zależy od wielkości obrzęku)

    • rwa kulszowa

    • rwa ramienna

    PRZECIWWSKAZANIA:

    • stany nadwrażliwości na zimno

    • krioglobulinemia (rozpad białek pod wpływem zimna)

    • hemoglobinuria napadowa nocna

    • zespół Raynauda

    • zaspół Sudecka

    • zapalenia pęcherza moczowego

    • zapalenia nerek

    • odmroziny

    ŚWIATŁOLECZNICTWO

    Luminescencja- to tzw.zimne świecenie, jarzenie. Zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną NIŻ rozgrzanie ich do odpowiednio wysokiej temp. Ze względu na czas trwania luminescencję dzielimy na: fluorescencję i fosforescencję.

    Światłolecznictwo jest działem, w którym do zabiegów leczniczych używa się promieni podczerwonych, widzialnych oraz nadfioletowych. Do światłolecznictwa zalicza się również helioterapię (leczenie słońcem).

    • promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali od 770- 15000 nm (nanometrów). W widmie fal elektromagnetycznych umiejscowione między mikrofalami a światłem widzialnym.

    • światło widzialne- długość fali od 400- 770 nm.

    • promieniowanie nadfioletowe lub ultrafiolet- umiejscowione za światłem widzialnym. Długość fali100-400nm. Jest to promieniowanie niewidzialne

    WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA:

      1. FIZYCZNE:

        1. załamanie (refrakcja)- ma miejsce wówczas gdy promień pada skośnie przy przejściu z jednej substancji w drugą i ulega załamaniu na powierzchni tych dwóch substancji.

        2. odbicie (refleksja)- jeżeli promień pada na powierzchnię nabłyszczoną to ulega odbiciu.

        3. uginanie (dyfrakcja)

        4. przenikanie (penetracja)

        5. pochłanianie (absorbcja)

    PROMIENIOWANIE PODCZERWONE IR

    wyróżniamy podział promieniowania IR:

    • krótkofalowe (bliskie) 770 -1500 nm

    • średniofalowe 1500-4000nm

    • długofalowe 4000-15000nm

    Promienie IR wnikają nawet do tkanki podskórnej (krótkofalowe 30mm)

    Promienie IR powodują:

    • rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych

    • uzyskanie efektu przeciwbólowego

    • pobudzają receptory cieplne skóry

    • przyśpieszają przemianę materii.

    Promieniowanie cieplne charakteryzuje się plamistym odczynem, który narasta w trakcie naświetlania a ustępuje po zakończeniu zabiegu. Charakter plamisty i nierównomierny związany jest z układem anatomicznym naczyń krwionośnych. Temp. w miejscu naświetlania dochodzi do 42oC. Odczyn ogólny uzależniony jest od ilości naświetlania miejscowego. Dochodzi do:

    • pocenia

    • przyśpieszenia tętna

    • przyśpieszenia liczby oddechu

    • spadku ciśnienia krwi

    GENERATORY IR:

    a)świetlne (IR+ widzialne) zaliczamy tu:

    1. Solux, - jej zasadniczym elementem jest głowica. Składa się ona z obsady żarówki wraz z obudową oraz tubusu o kształcie ściętego stożka. Na brzegu tubusu znajduje się prowadnica do założenia fitra niebieskiego lub czerwonego. Wyróżniamy lampę solux stołową i statywową. Do lampy statywowej używa się żarówek o mocy 1000 W a do lampy stołowej 500W.

    FILTR CZERWONY-przepuszcza promienie czerwone widzialne oraz podczerwień. Stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich.

    FILTR NIEBIESKI- przepuszcza niebieskie promienie widzialne. Stosuje się go w przeczulicy i nerwobólach.

    Filtry zbudowane są ze szkła oprawione metalową ramkę. Szkło w środku jest przecięte fabrycznie, co zabezpiecza przed pęknięciem.

    Czas naświetlań wynosi 10-15 minut. Odległość od ciała 100 cm bez tubusu, 50 cm z tubusem.

    Lampę solux ustawiamy prostopadle do ciała. Ma to uchronić pacjenta przed poparzeniem w przypadku pęknięcia żarówki.

    WSKAZANIA:

    • Podostre i przewlekłe stany zapalne stawów

    • Zapalenia okołostawowe

    • Przykurcze, blizny, zrosty

    • Bóle mięśniowe

    • Odmroziny

    • Półpasiec

    • Zapalenie zatok czołowych i szczękowych

    • Trądzik

    • Stany po oparzeniach

    • Zaburzenia skórne

    • Czyraczność

    • Trudno gojące się rany

    1.solar - zbudowany z 8 ścian. Na każdej ścianie jest 6-8 żarówek.

    WSKAZANIA DO SOLARU: przewlekłe i podostrz stany zapalne, zapalenia okołostawowe, nerwobóle, zespoły bólowe, stan po przebytym zapaleniu pochodzenia bakteryjnego.

    PRZECIWWSKAZANIA DO SOLARU: niewydolność krążenia, gruźlica płuc, skłonność do krwawień, stany wyniszczenia organizmu, padaczka, ciąża, nowotwory, obrzęki o nieustalonej etiologii.

    2.świetlanki- jest to połączenie IR+ widzialne. Źródłem promieniowania są liczne żarówki od 25- 40W umieszczone w obudowie z metalu lub drewna. Żarówki umieszczone są w górnej części obudowy a nad oprawkami umieszczone są metalowe płytki odbijające promienie. Świetlanki mogą być od 4-6 żarówkowe (małe) lub duże od 8-24 żarówkowe. Jednym z modeli świetlanki do dziś stosowanej jest budka Polano. Temp. w budce od 40-60oC. Czas zabiegu od 20-30 minut.

    b)nieświetne (IR) są to zwykłe grzejniki w osłonach lub bez nich. Rozgrzewają się od 500-800oC. Jest to tzw. czerwony żar

    PROMIENIE NADFIOLETOWE UV

    Długość fali wynosi od 100-400 nm. Możemy je podzielić na 3 obszary:

    1. Obszar A - od 400 - 315 nm

    2. Obszar B - od 315 - 280 nm

    3. Obszar C - od 280 - 200 nm

    Promienie Schummana - od 100 - 200 nm, nie wykorzystuje się ich ponieważ ulegają rozproszeniu w próżni i nie posiadają działania biologicznego.

    Promienie UV przenikają przez naskórek i wnikają na głębokość 0,1 - 0,5 mm. Pochłaniane są przez protoplazmę komórek i skutkiem tego wywołują odczyny fotochemiczne i biologiczne. Promienie UV przepuszczane są przez różne substancje. Są albo całkowicie pochłaniane albo częściowo przepuszczane.

    Szkło kwarcowe przepuszcza promienie od 180 nm. Powietrze - 185 nm. Szkło okienne - 320 nm. Filtr Wooda od 313 - 405 nm. Szkło Chance - Brookesa jest to szkło wykorzystywane w okularach ochronnych i nie przepuszcza promieni UV.

    WŁAŚCIWOŚCI FOTOCHEMICZNE UV

    1) Właściwości fotochemiczne - są to właściwości, które polegają na wywołaniu zmian chemicznych pod wpływem promieni UV. Do zmian tych należą :

    • Rumień fotochemiczny

    • Pigmentacja

    • Działanie przeciwkrzywicze

    • Działanie bakteriobójcze

    • Odczyny z fotosensybilizacji

    • Właściwości immunologiczne

    RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

    Jest to odczyn ze strony skóry na zadziałanie promieni UV, wyrażający się zaczerwienieniem na skutek rozszerzenie naczyń krwionośnych. Rumień fotochemiczny wywołują fale o długości 297 nm i 250 nm.

    Rumień fotochemiczny jest jednolity, ściśle ograniczony i posiada 3 okresy rozwoju :

    1. Okres utajenia - od 1 - 6 godzin od naświetleń

    2. Okres narastania - od 6 - 24 godzin od momentu wystąpienia pierwszych objawów do osiągnięcia maksymalnego odczynu.

    3. Okres ustępowania - od maksymalnego odczynu do ustąpienia rumienia. Trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni.

    Intensywność zależy od :

    • Długości fali

    • Intensywności

    • Czasu

    • Odległości skóry od promienia

    • Właściwości osobniczych

    • Grubości naskórka

    PIGMENTACJA

    Brunatne zabarwienie skóry powstaje pod wpływem promieni UV. Pigmentacja zależy od zawartości w naskórku melaniny ( pigmentu ). Pigment znajduje się w komórkach zwanych melanoblastami. Pigment powstaje z propigmentu ( jest to bezbarwny aminokwas - tyrozyna ), który pod wpływem enzymu tyronyrazy zostaje przekształcony w DOPA ( 3,4 - dwuhydroksyfenyloalanina ), która pod wpływem UV zostaje utleniona od melaniny.

    DZIAŁANIE PRZECIWKRZYWICZNE

    Mają promienie o długości od 320 nm. Pod wpływem naświetlania powstają witaminy D2 i D3 i sterole zwane zoosterolami a u roślin fitosterole, a u grzybów mikrosterole. Witamina D2 powstaje przez utlenianie steroli zwierzęcych a D3z zoosteroli. Przykładem steroli zwierzęcych jest cholesterol. Niedobór powoduje u dzieci krzywice, u dorosłych zaś osteomalację.

    Do objawów krzywicy należą:

    • Rozmiękanie kości długich i płaskich

    • Pająkowatość goleni

    • Rozmiękanie ciemiączka

    • Różaniec krzywiczy

    • Boczne skrzywienia kręgosłupa

    Naturalnym sposobem dostarczenia witaminy D3 są kąpiele słoneczne albo dostarczenia witaminy z pożywieniem lub w lekach.

    DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

    Mają długość fali od 250 - 270 nm. Bakterie pochłaniają promienie UV to prowadzi do zmiany struktury białek bakterii i zahamowania ich procesów życiowych. Szczególną wrażliwość wykazują maczugowce błonicy, prądki gruźlicy, pałeczki duru brzusznego i gronkowce. Właściwości promieni UV wykorzystuje się w szpitalach , pomieszczeniach zakaźnych, wyjałowiania narzędzi, odkażania wody.

    ODCZYNY Z FOTOSENSYBILIZACJI

    Fotosensybilizacja jest to zwiększona wrażliwośc skóry na naświetlanie promieniami UV po podaniu doustnym lub zewnętrznym substancji powodujących zwiększony odczyn fotochemiczny. Do tych substancji należą leki ( sulfonamidy, antybiotyki, tetracykliny, niektóre rośliny, pochodne smołowce, niektóre olejki - cedrowy, cytrynowy, laurowy oraz związki niektórych metali - srebro, złoto, żelazo )

    WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOLOGICZNE

    W naszym organizmie znajdują się makrofagi ( komórki Langenhausa ), które informują limfocyty T o rozpoznanych antygenach w naskórku. Korzystne działanie promieni UV jest zwiększona liczba leukocytów co ma właściwości bakteriobójcze. Tyczy się tylko do bakterii.

    Wyróżniamy lampy statywowe i stołowe.

    Biodoza - jest to dawka progowa naświetlania promieniami UV

    Podstawą do dawkowania stanowi biodoza. Stanowi ona stopień wrażliwości skóry na naświetlania promieniami UV. Do wykonywania tego testu służy rumieniomierz. Jest to płat nieprzepuszczalnego promieni materiału lub innego tworzywa np. papieru w którym wyciętych jest 5-6 otworów o średnicy 2cm i przerwy między nimi 2cm.

    Czas naświetlania kolejnych otworów wynosi 15s.

    Rumieniomierz wykonuje się na wewnętrznej stronie przedramienia w odległości 50 cm.

    W naświetlaniach ogólnych odległość 100cm i zaczynamy od 1/2 dawki progowej zwiększając czas stopniowo w kolejnych zabiegach. Zwykle wykonuje się 10 naświetlań przerwa ok. tygodnia do 2 tygodni i następna seria 10 naświetlań. Górna granica to 10 dawek progowych. Przy naświetlaniach ogólnych pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Promienie ustawia się tak aby światło padało z przodu na wyrostek mieczykowaty a z tyłu na pierwszy kręg lędźwiowy. Pacjent powinien mieć okulary z zabezpieczone okolice brodawek i wzgórka łonowego. Naświetlanie również wykonuje się u dzieci wtedy test rumieniomierzem wykonuje się w okolicy łopatek. U dzieci do 6msc podaje się 1/8 dawki progowej,

    od 6 - 12msc 1/4 i od 1-14 lat 1/2 dawki progowej.

    WSKAZANIA:

    • Krzywica

    • Łuszczyca

    • Osteoporoza

    • Osteomalacje

    • Trądzik

    • Usuwanie wykwitów skórnych na wskutek zapalenia atopowego

    • Bielactwo

    PRZECIWWSKAZANIA

    • Nowotwory

    • Gruźlica

    • Właściwości osobnicze

    • Gorączka

    • Cukrzyca

    • Krwiaki i skłonności do krwawień

    • RZS podczas leczenia preparatami złota

    • Niedokrwistość złośliwa

    • Padaczka

    • Nadczynność gruczołu tarczowego

    WPŁYWA UV NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

    1. Przemiana materii

      • Rozkład białek

      • Zmniejszenia ilości kwasu mlekowego w surowicy krwi

      • Wpływ na przemianę cholesterolu

      • Zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy we krwi

  • Wpływ na przemianę mineralną

    • Wytworzenie witaminy D zwiększa przyswajanie fosforu i wapnia z przwodu pokarmowego

    1. Wpływ na gruczoł tarczowy

    • pobudza gruczoł tarczowy, nadnercza, jajniki i jądra.

    1. Układ krążenia i krwiotwórczy

    • Obniża podwyższone ciśnienie krwi

    • Zwiększa liczbę hemoglobiny, leukocytów i czerwonych ciałek krwi.

    1. Skóra

    • Odporność skóry zwiększa się - jest lepiej ukrwiona.



    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:

    więcej podobnych podstron