HISTORIA WYCHOWANIA WYKŁAD IV 30.10.11
PRAKTYKA RZYMSKA
Czas republiki tj od 503 r pne do lat 20 I w ne.
Jako rzecz niespotykana, zdarzyło się ,ze naród podbity, Grecja zdominowało kulturowo Rzym. Panteon rzymskich bogów został przerobiony na grecki.
W czasach republiki bardzo silny jest odłam konserwatywny, dążący do wzorowania się na starorzymskiej tradycji wychowania, odrzucając wychowanie greckie.
Odłam konserwatywny zakładał, ze ideałem wychowawczym ma być i był ideał obywatela- gospodarza wiejskiego, który musiał łączyć obowiązki urzędnicze wraz z obowiązkami gospodarza.
Za wychowanie gospodarza wiejskiego odpowiada rodzina, w której główną rolę odgrywa ojciec.
Do 7 rż dzieci są pod opieką matki, które mają obowiązek opowiadania najstarszych historii i tradycji rzymskich, ma to pomóc w kształtowaniu kultury rzymskiej.
Chcieli zachować naukę języka łacińskiego, jako języka ojczystego.
Od 7 roku życia chłopców przejmowali ojcowie, dziewczynki pozostawały pod opieką matek, które uczyły je opieki nad gospodarstwem domowym.
Chłopców uczono zasad prowadzenia i dbania o gospodarstwo wiejski, oraz kupna i sprzedaży niewolników. Kładziono nacisk na wykształcenie postawy obywatelskiej- czyli uczestnictwa w obrzędach religijnych - rzymskich, uczestnictwa w zgromadzeniach (Agora) oraz kultury fizycznej- pływanie, mocowanie.
Konserwatyści byli zdania, ze nauczanie intelektualne ma zapewnić ojciec, albo sam, albo ma zatrudnić nauczyciela.
Nauczano na podstawie prawa 12 tablic- za pomocą metody pamięciowej, kara chłosty.
Obóz drugi , który chciał przejmować tradycje greckie.w tym:
- kult pięknego ciała
-uczenie w pierwszej kolejności języka greckiego
-literatura grecka
-historia grecka
-religia grecka
W republice rzymskiej istniały następujące szkoły:
- do 7 rż dzieci w domu
- od 7 - 12 funkcjonowały szkoły elementarne zwane LUDUS, znajdowały się na rynkach, centrach miast, na gankach, altanach - czyli tam gdzie był nauczyciel - LITERATOR
Szkoły były dla biednych dzieci, zarówno chłopców jaki i dziewcząt. Zajęcia trwały od świtu do zmierzchu. O przerwach decydował nauczyciel. Nauczyciel nie był opłacany przez państwo, nie dostawał żadnych gratyfikacji i profitów np. zwolnienia z podatków , ceł, opłat, zwolnienia ze służby wojskowej. Nauczyciele żyli z tego co dawali im rodzice dzieci. Nauka odbywała się za pomocą rylca i tabliczki, metoda pamięciowa, uczono historii starożytnego Rzymu, prawa 12 tablic. Oprócz literatora uczył kalkulator.
- szkoły średnie od 13 rż bez granicy wiekowej. W szkołach uczyli gramatyści , a podstawą nauczania było 7 sztuk wyzwolonych. Te szkoły przeznaczone były dla młodzieży bogatej. Oprócz czytania, tłumaczenia i analizy tekstu , podstawą była nauka języka greckiego.
Dzieci bogatsze wcześniej uczyły się w domu.
-pedagogie - szkoły dla niewolników, niewolników których uczono poprawnego wysławiania się, zasad savoir vivre, pisania listów urzędowych.
W okresie cesarstwa nic się nie zmieniło poza:
Z centrum miast szkoły przenosiły się na obrzeża miasta. W procesie romanizacji szkoły LUDU stają się ostoją kultury rzymskiej. Wchodzą do struktur szkolnictwa państwowego, nauczyciele zaczynają być opłacani przez państwo ( do innych przywilejów nie mają prawa w dalszym ciągu)
Powstały szkoły retorskie, dla najbogatszych i najzdolniejszych chłopców. Szkoły kształtowały ideał wychowawczy Cesarstwa Rzymskiego - idealnego mówcę , retora. Szkoły rektorskie nie miały statutu szkoły wyższej, choć w owym czasie były najwyższym etapem nauczania.
O ukończeniu szkoły rektorskiej decydował retor- było to zależne od postępów ucznia, czy potrafił już tworzyć mowy publiczne, sądowe w i in.
KWINTYLIAN „ O wychowaniu mówcy” I w ne.
Mówca cesarstwa rzymskiego powinien być :
- wszechstronnie wykształcony , zarówno w sztukach literackich , ale i matematycznych i
geometrycznych
- musiał posiadać zdolności aktorskie, wręcz powinien pobierać naukę u aktora
- musiał być etycznie czysty, nieskazitelny moralnie
Jak kształcić dzieci by były dobrymi retorami?
Przede wszystkim wykształcone powinny być matki, nianie. One również powinny być etycznie idealne. Dzieci , niezależnie od płci powinny pozostawać pod opieką nianiek do 7 rż.
Od 7 roku życia dziecko powinno poznawać literki- czytać i pisać. Dzieci uczyły się literek także poprzez ich dotykanie- w wersji dla bogatszych literki wykonywano z kość słoniowej, dla mniej zamożnych z bukszpanu.
Czy retor powinien uczyć się w szkole czy w domu?
Zdaniem Kwintyliana retor musi kształcić się w szkole, z następujących powodów:
- rywalizacja , która motywuje do lepszej nauki.
-uczenie się od siebie, wzajemne
- uczenie się na cudzych błędach
-nauczyciel w szkole jest tańszy od nauczyciela domowego. Nauczyciel mając więcej uczniów przygotowuje się lepiej do lekcji niż dla jednego ucznia. Efektywność pracy nauczyciela jest lepsza, z zastrzeżeniem, że grupy nie powinny być zbyt liczne.
- mówca od początku powinien uczyć się mówić do publiczności, kontakt wzrokowy jest bardzo ważny w przekazywaniu argumentów
- w szkole zawiązują się przyjaźnie, tworzą się frakcje polityczne
- nauka obycia, zachowania społecznego
- rezygnacja z kar cielesnych
Przygotować na egzamin:
PSEUDO PLUTRACH ( starożytność St. Wołoszyn żródła do dziejów)
ŚW AUGUSTYN (średniowiecze St. Wołoszyn żródła do dziejów)