1491


Nad głębiami (Sonety XIII i XXIX)

Powstały w latach 1883-1893 cykl trzydziestu numerowanych sonetów Nad głębiami uważany jest za podsumowanie i syntezę a jednocześnie dopełnienie przemyśleń filozoficznych Adama Asnyka.

W Sonecie XIII mamy do czynienia z kontynuacją wyrażonego we wcześniejszych wierszach historiozoficznego przekonania o nieustannej ewolucji świata. Dzieje świata to ciągły, nieprzerwany rozwój. Jedynie zachowanie harmonijnej ciągłości między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością może przynieść ludzkości postęp.

"A grób proroka, mędrca, bohatera

Jasnych żywotów staje się kołyską"

Teraźniejszość jest tym, czym jest, wyłącznie dzięki przeszłości, czyli dzięki tradycji, z której wynika. Na teraźniejszość składa się więc cały dorobek myśli ludzkiej minionych czasów:

"Zmarłych pokoleń idealna sfera

W żywej ludzkości wieczne ma siedlisko"

Harmonia dziejów powoduje, że teraźniejszość łączy się nie tylko z przeszłością, ale jest też fundamentem przyszłości. Przyszłość wykorzysta kiedyś dorobek teraźniejszości już jako tradycję, jako przeszłość:

"A z naszych czynów i naszej zasługi

korzystać będą znów następcy nasi"

Z kolei w Sonecie XXIX pojawiają się refleksje nad wolnością, walką, rezygnacją. Są to motywy znane z utworów romantycznych, co może być tylko świadectwem trwałości i aktualności ideałów wolności, godności i męstwa:

"Póki w narodzie myśl swobody żyje,

wola i godność i męstwo człowiecze (...)

To ani łańcuch, co mu ściska szyję,

Ani utkwione w jego piersiach miecze,

Ani go przemoc żadna nie zabije -

I w noc dziejowej hańby nie zawlecze "

Jedyne, co może zgubić naród, to rezygnacja z walki, oddanie się w ręce wroga, wyrzeczenie się własnych ideałów i "praw do życia". Adam Asnyk jawi się w tym wierszu jako zdecydowany przeciwnik wszelkich nastrojów niewiary, pesymizmu, zwątpienia w możliwość odzyskania wolności i suwerenności kraju. Na przykładzie tego utworu doskonale widać, że choć Asnyk rozumowo i zdroworozsądkowo przyjął ideały pozytywistyczne, jednak duchowo na zawsze pozostał romantykiem.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1491
1491
1491 W7 Kratownice 2012(1)
1491
1491 ?z ciebie znikam ira QI3QHZ32VY7PWJ3ZWXOBXZITD7O3EE67EDWQFPI
1491
1491
św Ignacy Loyola (1491 1556)(1)
the ottoman and maluk war1485 1491
Św Ignacy Loyola (1491 1556 ) życie i dzieło

więcej podobnych podstron