Leslie M. LeCron
AUTOHIPNOZA
Techniki i zastosowanie
w yciu codziennym
Z niemieckiego przeoya
Joanna Pociska
Tytu oryginau
Selbsthypnose. Ihre Technik and Anwendung im täglichen Leben
Projekt okadki i stron tytuowych
Micha Sosnowski
Zdjcie na okadce
AGE/East News
Redakcja
Izabela Witkowska-Martynowicz, Anna Szymanowska
Redakcja techniczna
Alicja Jaboska-Chodze
Korekta
Magorzata Juras
Copyright © by Leslie M. LeCron, 1964
Wydanie drugie Ariston Verlag, Kreuzlingen 1996
Self Hypnotism: The Technique And Its Use In Daily Living
(Prentice Hali Inc. Englewood Cliffs, New York)
© Copyright for the Polish edition by Bertelsmann Media Sp. z o.o.,
Warszawa 1999
© Copyright for the Polish translation by Joanna Pociska, 1999
Bertelsmann Media Sp. z 0.0.
dla klubu "wiat Ksiki".
Warszawa 1999
Druk i oprawa w GGP
ISBN 83-7227-134-8 Nr 2146
Zeskanowane i opracowane przez
jarp
Ostatnia aktualizacja
13 maja 2001
Spis treci
Wprowadzenie 9
Rozdzia 1: Co powinnimy wiedzie o podwiadomoci? 13
Struktura wewntrznej podwiadomoci — Pisanie automatyczne — Podwiadomo jako mechanizm przetwarzajcy dane — Podwiadomo kieruje funkcjonowaniem ciaa — W jaki sposób podwiadomo myli i ocenia — Wina i wymierzanie sobie kary — Sposób pracy naszej pamici — Warstwa ochronna wiadomoci — Podsumowanie
Rozdzia 2: Bezporedni kontakt z wewntrzn wiadomoci 23
Co z psychoanaliz? — Inne aspekty pisania automatycznego — Inne metody bezporedniego porozumiewania si z wewntrzn wiadomoci — Metoda wahadeka — Poruszanie si palców — Stawianie pyta podwiadomoci — Inne metody "odkrywania si" — Droga do pisania automatycznego — Podsumowanie
Rozdzia 3: Hipnoza: wielka sia prowadzca do Dobra 35
Hipnoza jest inna, ni mylisz — Czy hipnoza jest niebezpieczna? — Dlaczego lekarze tak rzadko stosuj hipnoz? — Kilka charakterystycznych cech hipnozy — Nieraz poddawae si autohipnozie — Podsumowanie
Rozdzia 4: Autohipnoza — klucz do szczliwego ycia 44
Metoda autohipnozy — Jak mierzymy gboko autohipnozy — Przebudzenie — rozluniony i wypoczty — wiczenia autohipnotyczne i okrelenie ich rezultatów — Test z powiekami i splecionymi domi — Sugestie przy autohipnozie — Kilka zastosowa autohipnozy — Jak autohipnoza pomoga pewnej nauczycielce — Wykorzystanie czciowego cofnicia si w czasie — Rozmowa indukcyjna uatwia autohipnoz — Podsumowanie
Rozdzia 5: Autosugestia — droga do lepszego ycia 60
Autosugestia i naukowe badania medyczne — Zasady prawidowej sugestii — Dalsze zasady dziaania sugestii — System Emila Coue — Podsumowanie
Rozdzia 6: Niezakócone ycie uczuciowe 67
Kilka myli Freuda — Pawów i "odruch warunkowy" — Terapeutyczne zastosowanie sugestii — Siedem najczstszych przyczyn zaburze i chorób emocjonalnych — Konflikt wewntrzny — Motywacja — Dziaanie sugestii — Mowa ciaa — Identyfikacja — Masochizm — Wczeniejsze przeycia — Podsumowanie
Rozdzia 7: Chora dusza i chore ciao 86
W niektórych przypadkach odradzamy autoterapi — Strach i zmczenie — Negatywizm — Poczucie mniejszej wartoci — Niedojrzao — Choroby psychosomatyczne — Podsumowanie
Rozdzia 8: Warto pozytywnego mylenia i zdrowego odpoczynku 94
Czy jeste pesymist? — Jak dziaa na nas strach — Wrogo i zo — Rozczarowanie — Wyrzuty sumienia — Zamartwianie si — Zazdro i zawi — Odprenie — W trakcie odpoczynku — Praktyczne zastosowanie metody odprenia — Gbokie oddychanie odpra — Joga i twoje zdrowie — Podsumowanie
Rozdzia 9: Przezwycienie kompleksu niszoci i kompleksu biedy 110
Czy masz jakie problemy psychiczne? — Defekt wygldu zewntrznego nie powinien by ródem zmartwie — Waciwa sugestia pomaga uzyska doskona figur — Dziewczynka, która nie chciaa by kobiet — Jak powstaje w dziecistwie kompleks niszoci — Skuteczne leczenie rzadkiego przypadku natrctwa — Kompleks biedy i jego leczenie — Jak przezwyciy uzalenienie od hazardu — Postaw sobie odpowiednie cele — Przezwycienie kompleksów niszoci i biedy — Bilans wasnych zalet i wad — Podsumowanie
Rozdzia 10: Zwycistwo nad bólem i szkodliwymi przyzwyczajeniami 129
Czy chcesz rzuci palenie? — Skuteczna metoda — Kiedy nie chcesz odczuwa potrzeby palenia papierosów— Zwycistwo nad bólem — Weterynarz daje lekcj psychologii — Powtórzenie przeycia w celu zmniejszenia bólu — Hipnotyczna narkoza — Czasem ból ma przyczyny psychologiczne — Podsumowanie
Rozdzia 11: Leczenie chorób uwarunkowanych stanem emocjonalnym 141
Choroba jako obrona — rodki ostronoci w samoleczeniu — Powtórzenie siedmiu najczstszych przyczyn zaburze emocjonalnych — Jak przezwyciy depresj — Koniec z bezsennoci — Strach pozbawia snu — Autoterapia ujawnia przyczyn — Cigle si budzia — Podsumowanie
Rozdzia 12: Zwycistwo nad strachem i fobi 154
Jak powstaj fobie — Samodzielne uwolnienie si od fobii — Odkrycie przey wywoujcych strach — Wypracuj w sobie obojtno wobec nieprzyjemnych sytuacji — Przezwycienie oporu — Fobia zwizana z lataniem — Podsumowanie
Rozdzia 13: Miody wygld i szczupa sylwetka bez diety 162
Zbdne kilogramy — Dlaczego za duo jesz? — Nie potrzebujesz adnej diety! — Powody, dla których chcesz schudn — Zmie swoje nawyki — Czerwona szmatka ostrzega — Rozmaite zaburzenia systemu trawiennego — Mdoci i ich leczenie — Przypadek Marion — Zaparcia — Podsumowanie
Rozdzia 14: Nigdy wicej bólu gowy 172
Przyczyny bólu gowy — Migrena moe by cech rodzinn — Leczenie tych dolegliwoci — Inne rodzaje bólu gowy — Usuwanie migren przez samoleczenie — Dlaczego John D. cierpia na chroniczny ból gowy — Podsumowanie
Rozdzia 15: Klucz do szczliwszego ycia 181
Przyczyny bolesnych miesiczek u Ruth — Ruth — rok póniej — Oziba kobieta i niewydolny mczyzna — Sdzia, e zwariowaa — Leczenie problemów seksualnych — Zahamowania seksualne i ich przyczyny — Zachowanie równowagi emocjonalnej — Wiek a moliwoci seksualne — Sposób na impotencj — Podsumowanie
Rozdzia 16: Zapobieganie alergii i uwalnianie si od niej 195
Alergia i jej przyczyny — Alergia na róe — Cige chrzkanie — Astma i samoleczenie — Czy astma jest alergi? — Przypadek astmatycznego psychiatry — Narodziny — pierwotna przyczyna alergii — Pogld na alergi — Skóra — Jak wyleczono wysypk u Betty — Podsumowanie
Rozdzia 17: Samodzielne leczenie niektórych czstych bólów 209
wiadome poznanie powodów nie zawsze jest konieczne — Zapalenie stawów. Jak mona mu zapobiec — Dlaczego Karen zachorowaa na artretyzm — Inne przypadki zapalenia stawów i kaletki maziowej — Uszkodzenie krka midzykrgowego i bóle pleców — Krcz lub sztywno karku — Zawrócia mu w gowie — Kiwna ze wstydu gow — Podsumowanie
Rozdzia 18: To ley w naszej mocy! 218
Dlaczego piewak dosta chrypki — Powtórzenie metody samoleczenia — Przygotowanie jest pierwszym krokiem do samoleczenia — Przeprowadzenie programu — Opracuj plan postpowania — Nie zapomnij o rodkach ostronoci — Podsumowanie
Wprowadzenie
Ukazao si dotychczas wiele ksiek opisujcych metody samodoskonalenia oraz sposoby przezwyciania problemów emocjonalnych, wynikajcych ze stanu naszej psychiki. Przedstawione tam rady — bez wtpienia bardzo cenne — oparte s na zagadnieniach pozytywnego mylenia, autohipnozy; czsto ich podoem jest materialistyczny pogld na kwestie religijne i metafizyczne. Wiele psychologicznych poradników podaje opisy bardzo wartociowych technik i sposobów pokonywania problemów. Wielu czytelników skorzystao z nich na pewno ju nieraz. Niektórzy kupuj tego typu ksiki ze szczerym zamiarem ich zgbienia, ale szybko zniechcaj si wysikiem, jaki trzeba woy w to, aby osign pozytywne rezultaty. Poza tym metody samodoskonalenia okazuj si czsto pracochonne, zabieraj te duo czasu. Autorzy tych propozycji próbuj niekiedy zachci czytelnika do zmiany przyzwyczaje, starajc si wpyn na jego podwiadomo. Jednoczenie zapominaj wyjani mu zarówno psychiczne, jak i fizyczne przyczyny problemów.
Korzenie za
Jeli chcesz, aby twój stan si poprawi, spróbuj pozna ródo gnbicego ci problemu. Musisz w tym celu obserwowa wasne zachowanie i pozna swój charakter. Powiniene take poszerzy wiedz na temat dolegliwoci uzalenionych od stanu emocjonalnego.
Bezporedni dostp do podwiadomoci pozwala nam wnika w przyczyny wszystkich osobistych problemów, jest jedynym sposobem na pokonanie trudnoci oraz przyswojenie sobie nowych nawyków mylenia i zachowa.
Istnieje na przykad moliwo, aby za pomoc wahadeka dotrze do podwiadomoci i osign zaskakujce rezultaty. Mogoby si wydawa, e mamy do czynienia z czarami. Tymczasem jest to technika wykorzystywana przez wielu lekarzy, take psychiatrów. Technika wahadeka okazaa si sposobem umoliwiajcym szybkie i atwe odkrycie róde okrelonego problemu. Wahadeko pomaga odnale w sobie siy do przeprowadzania yciowych zmian. Pomoe ci w tym take ksika, któr trzymasz w rku. Pozwoli ona lepiej zrozumie sposób funkcjonowania i dziaania podwiadomoci. Nauczysz si te, jak nawiza z t sfer bezporedni kontakt oraz jak j ksztatowa.
Czy mona leczy si samemu?
Pojawia si pytanie, czy kto, kto cierpi na zaburzenia emocjonalne, ma powany problem osobisty lub zapad na jak chorob, jest w stanie sam sobie pomóc? Moe powinien skorzysta jednak z pomocy specjalistów?
Czy powinnimy próbowa sami si leczy w przypadku, gdy cierpimy na chorob uwarunkowan psychologicznie lub emocjonalnie? Naturalnie pewne choroby s zbyt powane, by leczy je bez pomocy specjalisty. Jednak w wielu przypadkach chorob mona zwalczy samodzielnie. W powszechnym mniemaniu nie jest to moliwe w przypadkach zaburze natury emocjonalnej, take jeli idzie o wady charakteru, szkodliwe przyzwyczajenia czy choroby psychosomatyczne. Lekarze zbyt czsto jednak zajmuj si tylko leczeniem objawów, zapominajc o przyczynach dolegliwoci. Leki bardzo rzadko usuwaj zakorzenione gboko w podwiadomoci róda chorób.
Kady ma swoje wady i zalety
Wewntrzny konflikt i zbyt wygórowane wymagania wobec samego siebie s najczstszymi przyczynami napi nerwowych. Czy w dzisiejszych czasach istnieje jeszcze kto wolny od stresów? Mówi si nawet coraz czciej, e nie ma ju "normalnych" ludzi. Wszyscy mamy specyficzne wady i zalety. Kademu zdarzyo si niejednokrotnie postpi wbrew sobie pod wpywem wewntrznego przymusu, nie dajcego si bliej wytumaczy. Takie zachowania s przyczynami chorób na tle emocjonalnym. Nawet zwyky katar moe mie podoe psychologiczne. Ogólnie rzecz biorc, wszelkie zaburzenia wywodz si wanie z podwiadomoci. Rzadko rozpoznajemy ich przyczyny. Tymczasem uwiadomienie sobie przyczyn oraz ich zrozumienie, a take stosowanie opisanych w tej ksice odpowiednich metod samoleczenia moe przynie ulg i powrót do zdrowia.
Pocztkowe rozdziay tej ksiki wprowadz ci w struktur i sposób dziaania centralnej wiadomoci, poka przyczyny szkodliwych, niewaciwych zachowa i róda chorób emocjonalnych. Opisane tutaj metody pomog rozpozna przyczyny twoich dolegliwoci.
Kolejne rozdziay prezentuj metody samoleczenia, które pomagaj wyleczy chorob, zerwa ze szkodliwymi przyzwyczajeniami i skorygowa nieprawidowe zachowania.
Zalety samoleczenia
Kiedy mamy jakie trudnoci, próbujemy pozby si ich jak najszybciej. I tu wanie pomaga samoleczenie, jeli nie mamy do czynienia z bardzo cikim przypadkiem, wymagajcym dugiego leczenia przez specjalist. Powszechnie uwaa si, e leczenie dolegliwoci psychosomatycznych moe przeprowadzi prawidowo tylko psychoterapeuta, psychiatra lub psycholog i e dziaanie tych specjalistów bdzie skuteczniejsze ni terapia przeprowadzana przez nas samych. Czsto zapominamy jednak, e w gr wchodz znaczne koszty, a i nieatwo znale dobrego fachowca; w rezultacie cz chorych nie podda si leczeniu.
Postaw sobie cel i wytrwaj w cieniu do niego
Kiedy chcesz skutecznie leczy sam siebie, nie wystarczy jedynie ogólna znajomo przyczyn zaburze emocjonalnych. Znaczenie maj tylko przyczyny twojej dolegliwoci, reszta jest nieistotna. Bardzo rzadko jestemy wiadomi przyczyn naszych dolegliwoci i na ogó nie potrafimy ich nazwa. Musimy wic dotrze do naszej podwiadomoci. Rezultat wynagrodzi wszystkie wysiki. Zaczniemy y, zamiast tylko egzystowa.
Metody samoleczenia pozwalaj w zadziwiajco krótkim czasie osign zamierzone rezultaty. Zdrowie, szczcie i powodzenie to cel kadego czowieka. Mona je osign wasnymi siami.
Nie opuszczaj adnego rozdziau
Niektóre rozdziay mog wyda ci si mao interesujce, mimo to spróbuj je przeczyta. Zawarte w nich informacje dotycz równie ciebie. Na przykad bóle gowy i artretyzm mog mie takie samo podoe psychologiczne. W opisanych przykadach znajdziesz wskazówki, w jaki sposób dotrze do wydarze zarejestrowanych w podwiadomoci, których na ogó nie jeste wiadomy.
Na wityni Apollina w Delfach widnieje napis: "Poznaj siebie samego". Samopoznanie to jedyny prawdziwy klucz do zdrowia, szczcia i sukcesu.
Leslie M. LeCron
Rozdzia l
Co powinnimy wiedzie o podwiadomoci?
Samodoskonalenie zakada pewn wiedz o strukturze i sposobie funkcjonowania ludzkiego umysu, a w szczególnoci o jego sferze podwiadomej. Rozmaite trudnoci wywodz si na ogó z podwiadomoci, zwanej inaczej przedwiadomoci. Gdy nauczymy si na ni wpywa, poznamy przyczyny bólu, którego chcemy si pozby. Hipnoza jest do tego najlepsz drog. W kolejnych rozdziaach dowiemy si nieco wicej na temat samej hipnozy i moliwoci zastosowania autohipnozy.
Struktura wewntrznej wiadomoci
Prawie kady wie o istnieniu centralnej wiadomoci. Nazywana bywa m. in. "wiadomoci ukryt", "wiadomoci subiektywn", "ego". W psychiatrii najczciej uywa si okrelenia "niewiadomo". Aby unikn pomylenia ze stanem braku wiadomoci, który wystpuje podczas snu, po zayciu narkotyków lub po silnym urazie gowy, bdziemy tu uywa jednoznacznego okrelenia "podwiadomo".
Szkoda, e tak mao wiemy o strukturze i dziaaniu tej sfery naszej psychiki. Ju staroytni lekarze, Hipokrates i Eskulap, byli cakowicie przekonani o istnieniu podwiadomoci. Badania Freuda nad procesami podwiadomymi i teoria psychoanalizy znacznie rozszerzyy wiedz o psychice. Jednak od tego czasu nauka w niewielkim stopniu zajmowaa si podwiadomoci. Jest to tym bardziej zadziwiajce, e, jak twierdzi wielu specjalistów, przyczyny wielu chorób tkwi wanie w emocjach i psychice czowieka. Dane procentowe na ten temat s róne. Niektórzy lekarze przypuszczaj, e niemal polowa wszystkich chorób powstaje na tle emocjonalnym, inni sdz, e jest to a 80%. Wybitny kanadyjski uczony dr Hans Style uwaa, e przecienie nerwowe (okrelane równie jako stres) jest jedyn przyczyn wszystkich schorze, nawet zwykych infekcji, poniewa osabia ono ukad odpornociowy, co z kolei sprzyja podatnoci na infekcje.
W Stanach Zjednoczonych i w wikszoci krajów anglojzycznych wykada si teori Freuda we wszystkich akademiach medycznych oraz w uczelniach ksztaccych przyszych psychiatrów. Wikszo psychiatrów zreszt przychyla si do tej teorii. W innych krajach badania Freuda nie znalazy duego oddwiku, a psychiatrzy bazuj na dowiadczeniach rosyjskiego psychologa Pawowa. Równie jego teorie zostan póniej szczegóowo wyjanione.
Freud stworzy now teori struktury podwiadomoci, pod wieloma wzgldami prawidow. Ogólnie rzecz biorc, naley stwierdzi, e jego nauka jest jednak do mechanistyczna. Trudno jednak zaprzeczy, e Freud uwiadomi czowiekowi sposób funkcjonowania podwiadomoci. Wyróni on trzy poziomy organizacji ycia psychicznego. wiadomo — sfer, za pomoc której mylimy i poznajemy rzeczywisto, nazwa EGO (JA); warstw porównywaln z sumieniem — SUPEREGO (NAD-JA); wyróni jeszcze znajdujce si pod progiem wiadomoci I(TO), jako miejsce pamici oraz popdów, instynktów pierwotnych. Freud uwaa, e midzy I a EGO, w bezporednim ssiedztwie ze wiadomoci, istnieje jeszcze czwarta warstwa, któr nazwa niewiadomoci.
Uyte w tej ksice pojcie podwiadomoci obejmuje ID, EGO i SUPEREGO. Dr Karl Jung, synny szwajcarski psychiatra, uznawa SUPEREGO nie tylko za sumienie, lecz postrzega je równie jako najbardziej uduchowion cz naszej psychiki. Okreli je jako nadwiadomo oraz fragment niewiadomoci zbiorowej, zwizany bezporednio z Bogiem lub przedstawiajcy cz Istoty Najwyszej. Teori t przejo kilku wschodnich filozofów.
Pisanie automatyczne
Istnieje wiele innych pogldów na struktur wiadomoci centralnej. Nieyjca ju uczona Anita Muhl, która wniosa istotny wkad w rozwój psychiatrii, próbowaa na drodze eksperymentu dowiedzie si czego wicej o pisaniu automatycznym, uznanym za prawdziwy fenomen. Zdarza si, e bierzemy do rki pióro albo oówek, a podwiadomo automatycznie przejmuje kontrol nad miniami rk i w rezultacie piszemy zrozumiae wypowiedzi nawet wtedy, gdy nie jestemy tego wiadomi. Interesujce, e kilka osób posiadajcych takie zdolnoci mogo wiadomie czyta zarówno to, co pisaa lewa rka, jak i to, co jednoczenie na zupenie inny temat pisaa rka prawa. Trzy czynnoci umysowe jednoczenie!
Dr Muhl uwaaa, e cztery sporód piciu osób mog bez trudu nauczy si pisania automatycznego, ale wymaga to wielogodzinnych wicze. Inni natomiast przyjmowali, e tylko nieliczne osoby potrafi si w tej czynnoci wywiczy. Osoby posiadajce zdolnoci medialne s w stanie pisa automatycznie podczas hipnozy. Ludzie, którzy "rysuj bazgroy", potrafi naby tej umiejtnoci duo szybciej ni pozostali, poniewa jest to czynno podobna.
Podczas eksperymentów, którym poddano 50 osób, dr Muhl wskazaa na siedem rónych warstw wiadomoci, które niezalenie od siebie identyfikuj si przez automatyczne pisanie: od nadwiadomoci (termin Junga) po najnisz warstw wiadomoci, która czsto nazywana jest "zym duchem" albo "diabem". Wydaje si, e wanie w tej czci psychiki zawarte s nasze "pierwotne" popdy i instynkty — diabe w kadym z nas.
Podwiadomo jako mechanizm przetwarzajcy dane
Teoria dziaania struktur wewntrznej wiadomoci zostaa doskonale sformuowana przez dr. Maxwella Maltza (Psycho-Cybernetics, PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey). Norbert Wiener za jest twórc terminu "cybernetyka". Wedug Maltza podwiadomo funkcjonuje podobnie jak mechanizm opracowujcy dane, a take kieruje mózgiem. Jest to czysto mechaniczny proces, jednakowo tak skomplikowany, e najnowoczeniejszy komputer w porównaniu z nim to zabawka.
Inna grupa, psychologowie behawioralni, zaprzeczali istnieniu podwiadomoci. Uwaali oni, e czowiek jest ksztatowany wycznie przez wpywy rodowiska i wasne przeycia. Pogldu, e nasze postpowanie i mylenie jest czysto mechaniczne, nie podziela wspóczesna psychologia. Wyklucza go równie fenomen pisania automatycznego, który wiadczy o istnieniu wiadomoci, odpowiadajcej za mylenie i ocenianie. Istnienie tego fenomenu moe by potwierdzone równie przez eksperyment, w którym wysyane przez palce sygnay, majce by odpowiedziami na zadawane kolejno pytania, s kierowane przez podwiadomo. Odpowiedzi na te pytania sformuowane s jednoznacznie: "tak" lub "nie". Jak si póniej okae, nie chodzi tu o nic innego, jak tylko o wariant pisania automatycznego — umiejtnoci, której kady moe si nauczy.
Podwiadomo ocenia tylko dedukcyjnie, podczas gdy wiadomo zarówno dedukcyjnie, jak i indukcyjnie.
Podwiadomo kieruje funkcjonowaniem ciaa
Zadaniem podwiadomoci jest kierowanie mechanizmami ciaa za pomoc mózgu. Mona j przyrówna do termostatu. Czynno niezalenego (naczynioruchowego) ukadu nerwowego regulowana jest przez bodce pewnych czci mózgu, dziki czemu steruje on wszystkimi narzdami i gruczoami. Prawdopodobnie podwiadomo potrafi kierowa te reakcjami chemicznymi oraz elektrycznymi. Dziki eksperymentom hipnotycznym udao si udowodni, e wieloma tymi mechanizmami steruje wanie podwiadomo. Przez sugesti hipnotyczn mona wpyn na krenie krwi, przypieszy bd spowolni prac serca, zmieni funkcjonowanie gruczoów i narzdów, zaleczy ran albo znacznie skróci czas jej gojenia, podnie lub obniy temperatur ciaa, a wic spowodowa wiele rónorodnych zmian w organizmie.
W jaki sposób podwiadomo myli i ocenia
Jeli chcemy wywrze korzystny wpyw na nasz podwiadomo, musimy j zna i rozumie jej dziaanie. Czasem wydaje si nam, e nasze reakcje s zbyt infantylne i niedojrzae. Wszystko bierzemy zbyt dosownie. Niekiedy mówimy co, czego nie mylimy naprawd. Uywamy takich zwrotów, jak np. "zwariuj!", przez co chcemy powiedzie, e jestemy bardzo zdenerwowani, a nie e rzeczywicie tracimy rozum. Podczas hipnozy podwiadomo odkrywa si, a czasem cakowicie przejmuje rol wiadomego mylenia, jak to si dzieje np. przy pisaniu automatycznym. Kiedy w zwykej rozmowie zadamy komu pytanie: "Czy mógby pan mi powiedzie, gdzie si urodzi?", prawie kady wymieni nazw miejscowoci, w której przyszed na wiat. Pytanie jest rozumiane jako ch poznania nazwy miejsca urodzenia. Dlatego pada taka, a nie inna odpowied. W gbokim stadium hipnozy pacjent odpowiedziaby na to pytanie "tak" lub "nie" albo jedynie kiwn gow. W ten sposób daby znak, e rozumie podwiadomo.
Ten rodzaj pojmowania moe obróci si jednak na nasz niekorzy. eby sobie co wmówi, nie musimy znajdowa si w stanie hipnozy. Przykadem niech bdzie lekarz, który bez rezultatu próbuje rónych rodków, aby wyleczy okrelon chorob. Moe on powiedzie do swojego pacjenta: "Obawiam si, e nic ju zrobi nie mona. Tej dolegliwoci nie pozbdzie si pan do koca ycia!" Oznacza to dosownie, e pacjent umrze, jeli straci objaw choroby. Taka interpretacja mogaby skoni pacjenta do trzymania si okrelonego objawu — inaczej mógby, by moe, umrze. Naturalnie lekarz nie chcia, aby jego intencje zostay w taki wanie sposób odczytane.
Dorastamy, dojrzewamy, uczymy si, zmieniamy nasze wiadome nastawienie do wielu spraw. Podwiadomo moe równie korygowa dojrzale pogldy, czciej jednak zachowuje do koca "dziecice spojrzenie".
Jeli w dziecistwie bylimy do czego zmuszani albo kto nas skrzywdzi psychicznie, to prawdopodobnie te przykre sytuacje przez lata postrzega bdziemy z punktu widzenia dziecka. Incydent z pierwszych lat naszego ycia, gdy przestraszylimy si by moe tylko mii, moe rozwin w nas chorobliwy strach przed tymi zwierztami i spowodowa, e na widok niegronej jaszczurki zawsze bdziemy wpada w panik, nawet jeli wiemy, e jej odstraszajcy wygld niczym zym nie grozi. U niektórych mija nawet na fotografii moe wywoa histeryczne zachowanie. Autoterapia bdzie polega midzy innymi na korygowaniu niewiadomych nastawie do istotnych przey naszego ycia.
Wina i wymierzanie sobie kary
Od czasu do czasu kady z nas dziaa pod niewiadomym przymusem. Nie zawsze jednak jestemy wiadomi jego istnienia. W niektórych sytuacjach by moe zdajemy sobie spraw, e dziaamy z koniecznoci, ale stawiamy sobie wtedy pytanie: dlaczego tak si dzieje? Zachowania natrtne mog by bardzo szkodliwe.
Jedna z moich pacjentek, z zawodu nauczycielka, kadego dnia z wewntrznego przymusu mya przez cztery godziny rce. W wyniku tak czstego pocierania jej donie stay si jedn wielk ran. Na próno próbowaa odzwyczai si od tego nawyku, nie majc najmniejszego pojcia, skd on si wzi. Naturalnie przyczyna tkwia w wyimaginowanym poczuciu winy. Bezskutecznie staraa siej z siebie "zmy". Podobne zachowanie opisa w Makbecie Szekspir — Lady Makbet, w ten sam sposób myjc rce, woa: "Precz, przeklta plamo! precz!"
Silne poczucie winy potrafi wywoa równie siln potrzeb wymierzenia sobie kary. Wymierzanie kary samemu sobie okrela si fachowo jako masochizm. Stwierdzono, e 80% wszystkich wypadków przy pracy, jakie zdarzaj si w wielkich fabrykach, przypada zawsze na tylko 20% pracowników. Jest to dowód na to, e wypadki wywoywane s podwiadomie, co oznacza równie, e celowo. Taka wanie jest ludzka natura.
Duy procent wszystkich wypadków wywodzi si z niewiadomej potrzeby karania wasnej osoby. wiadomo nie stawia sobie jakiego konkretnego celu, ale raczej dy do zadowolenia z zaspokojenia chwilowej potrzeby. Kiedy kto spowoduje ciki wypadek, musi ponie potem wysokie koszty i leczenia, i pobytu w szpitalu, a co gorsza, moe do koca ycia by kalek. Odpowiedzialno spoczywa równie na jego rodzinie, take ona ponosi kar. Takie konsekwencje zaspokajania potrzeby karania siebie s przez podwiadomo ignorowane. To zadziwiajce, e zmusza nas ona czasem do bdnego postpowania, podczas gdy inna jej paszczyzna, np. nadwiadomo, natychmiast wymierza kar za takie zachowanie.
Sposób pracy naszej pamici
Centralna wiadomo jest równie magazynem naszych wspomnie. Wydaje si, e kade wraenie natychmiast zapamitujemy, jak bymy nagrywali dwikowy film. Przy czym jednoczenie s zachowywane inne wraenia zmysowe: nie tylko to, co syszymy i widzimy, lecz i to, czego dotykamy, co smakujemy i wchamy. W czasie hipnozy stany zakodowane w naszej pamici mog zosta odtworzone.
Tylko niewielk cz naszych przey potrafimy sobie przypomnie. Wikszo ludzi ma niewiele wiadomych wspomnie o tym, co przytrafio si im przed pitym rokiem ycia, z wyjtkiem nielicznych wydarze, szczególnie interesujcych czy osobliwych.
Czsto jednak jest tak, e o jakiej sytuacji opowiedziano nam dopiero póniej. I oto nieoczekiwanie nasza podwiadomo zachowuje w pamici kade przeycie ze wszystkimi detalami.
wiadomo moe zapomnie, ale podwiadomo nigdy.
Wiele z tego, co umkno wiadomoci, oddziauje na nas nadal. Hipnoza dostarcza dowodu na to, jak duy jest zasig naszej podwiadomej pamici.
Przyczyn zaburze emocjonalnych mog by równie negatywne uwarunkowania okresu dziecistwa, szczególnie przeycia o charakterze traumatycznym. Ze dowiadczenia spychamy w podwiadomo, nie chcemy ich pamita i nie mamy ochoty wicej si nimi zajmowa. Nie pamitamy ich, ale one nadal tkwi w podwiadomoci i w konsekwencji mog doprowadzi do powstania zaburze. Jeli przyczyna jakiego zaburzenia zostanie raz wyparta, nie moe podlega wiadomemu przypominaniu.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kiedy u dziecka ksztatuje si pami. Czy jest to kwestia wieku kilku miesicy, roku czy dwóch. Moe istniej jeszcze wczeniejsze wspomnienia? Niektórzy lekarze zajmujcy si hipnoz twierdz, e w podwiadomoci tkwi wspomnienia z naszych narodzin. Inni uwaaj, e mamy nawet pami istnienia prenatalnego. Doktor Nandor Fodor stara si w swej ksice (Search for the Beloved, Hermitage Press, New York) wskaza sposoby analizy snów. Mówi o tym, e wspomnienia dotycz ju samego porodu, a nawet tego, co byo przed nim.
Zdarza si, e osoba hipnotyzowana przypomina sobie moment narodzin. Czasami jest nawet w stanie opisa to przeycie szczegóowo. Jestem przewiadczony, e chodzi tu, ogólnie rzecz biorc, o przeycia autentyczne. Trudno jednak dostarczy na to naukowego dowodu. Hipnotyzowany moe przecie fantazjowa albo przypomina sobie co, co mu opowiedziano, a o czym on ju sam zapomnia. Wspomnienie wczeniejszych, wypartych z pamici zdarze moe by znaczn pomoc przy rozwizywaniu problemów natury emocjonalnej i korygowaniu pewnych cech charakteru oraz leczeniu chorób psychosomatycznych. To, o czym tu wspomniaem, zostanie omówione w rozdziaach póniejszych.
Warstwa ochronna podwiadomoci
Gównym zadaniem podwiadomoci jest ochrona nas samych. Ta cz psychiki jest zawsze czujna i gotowa do pracy, obojtnie czy pimy, czy nie. Podwiadomo jest aktywna nawet wtedy, gdy wiadomo jest wyczona z powodu urazu czy narkotyku. Matka moe spa gboko, ale kiedy tylko dziecko otworzy oczy albo zacznie paka, natychmiast budzi si i wstaje. Dostaa bowiem od podwiadomoci sygna: "Chod szybko, obud si! Maluchowi co jest!"
Kiedy przez nieuwag dotkniemy gorcego przedmiotu, podwiadomo wysya sygna do mini ramienia i natychmiast odsuwamy rk, zanim jeszcze zdymy wiadomie przeanalizowa ca sytuacj. Nasza podwiadomo ma czsto inny charakter w chwilach zagroenia — ma chroni nas przed niebezpieczestwem. Paradoksalne — moe ona jednak wywoa chorob, a nawet da impuls do samozniszczenia. Podwiadomo bierze udzia we wszystkich trudnociach w zachowaniu równowagi psychicznej, zaburzeniach charakteru, nerwicach, psychozach i chorobach psychosomatycznych. Kiedy przyjrzymy si bliej ródom kopotów i odkryjemy przyczyny stanów chorobowych oraz zmienimy odpowiednio swoje wiadome i niewiadome nastawienie, bdziemy mogli si wyleczy.
Z tego, co zostao powiedziane, mona wysnu wniosek, e mieszka w nas "drugie ja". Nie jest to jednak prawda. Czowiek ma jedn psychik, nawet jeli skada si ona z rónych warstw. Kto kiedy porówna dusz ludzk do góry lodowej, która tkwi porodku morza: wiadomo odpowiada czci wystajcej ponad tafl wody, a podwiadomo warstwie zanurzonej w wodzie, a wic znacznie wikszej czci góry.
Czowiek skada si z ciaa i duszy, które wzajemnie na siebie wpywaj.
Wewntrzna wiadomo kieruje i wpywa na ciao poprzez mózg.
PODSUMOWANIE
Teraz na pewno masz ju jakie wyobraenia o swojej wewntrznej konstrukcji.
Mylenie i postrzeganie to rezultaty dziaa wiadomoci. Pod jej powierzchni rozpociera si warstwa podwiadomoci, o nadwiadomoci jednak wiemy niewiele. Zjawisko pisania automatycznego jest dowodem na to, e podwiadomo potrafi ocenia, a nawet jeli ocenia niedojrzae, dosownie, to jednak w swoisty sposób rozumie wszystko i zachowuje dziecice spojrzenie, które mona zmieni podczas samego leczenia. Ona te zawiaduje mechanizmami naszego ciaa. Wiedz t mona wykorzysta przy badaniu niektórych chorób.
Podwiadomo nigdy nie zapomina tego, co kiedykolwiek si nam przytrafio. Koduje nawet to, czego tylko w niewielkim stopniu jestemy wiadomi. Podczas hipnozy mona przywoa wspomnienia. Jednak podwiadomo moe nas niekiedy kara za czyny, jakich si dopucilimy. Jednym z jej zada jest równie chronienie nas przed ewentualnymi niebezpieczestwami.
Rozdzia 2
Bezporedni kontakt z wewntrzn wiadomoci
Zdobyte informacje o podwiadomoci moesz teraz wykorzysta, wykonujc program samodoskonalenia. Bdziesz móg wywrze wpyw na wewntrzn wiadomo, odkry powody zachowa szkodliwych dla zdrowia i przyczyny chorób. Wszystko zaley od tego, czy wpyniesz na sw podwiadomo i maksymalnie wykorzystasz jej si po to, aby uwolni si od cierpienia. Poznanie przyczyn choroby jest w leczeniu najwaniejsze. Istnieje wiele metod, które pomagaj w uzyskaniu zamierzonego celu.
Co z psychoanaliz?
W celu poznania stanu pacjenta psychoanaliza interpretuje jego sny gównie za pomoc "swobodnych skojarze". Tak brzmi nazwa metody polegajcej na wyraaniu wszystkich myli bez wyjtku. Pacjent mówi o tym, co tylko przyjdzie mu do gowy, obojtnie, czy si tego wstydzi, czy nie. Zadaniem lekarza jest przekonanie go, e cakowite pozbycie si zahamowa zadecyduje o kocowym efekcie leczenia. Nie kady jednak potrafi opowiada o sobie i swoim yciu, dla niektórych jest to przeszkoda nie do pokonania.
Psychoanaliza jest bardzo czasochonna, poniewa myli pacjenta nie musz od razu koncentrowa si na sprawach istotnych dla leczenia. Pocztkowo z reguy kr wokó tego, co zupenie niewane. Jeli poddasz si tej terapii, postaraj si najpierw jak najszybciej zapomnie o nieprzyjemnych zdarzeniach, które ci spotkay. Gdyby wstydzi si opowiada o sobie, staraj si cakowicie odpry. Pomoe ci to, z wizyty na wizyt, coraz bardziej si otworzy. Dasz sobie w ten sposób szans? na osignicie stanu, który pomoe odnale przyczyn choroby, a potem j zlikwidowa.
Samo rozpoznanie róda dolegliwoci jednak nie wystarczy. Musi jeszcze zosta przeprowadzony w podwiadomoci "proces trawienia", czyli zmiana twego wewntrznego nastawienia. Pomocne mog by sny, które dostarczaj czsto wanych wskazówek naprowadzajcych na to, jak tego dokona. Jeli sny nie s pogmatwane i nie zawieraj skomplikowanych symboli, atwo je zinterpretowa, ale gdy s zawie, mroczne i pocztkowo niewiele mówi, wtedy wiedza z zakresu psychoanalizy bardzo si przydaje. Wszystkie ludowe senniki mona wyrzuci na mietnik — nie przydaj si zupenie. Jest jednak ju wiele fachowych ksiek, które mog by przydatne. Lektura chociaby jednej z nich bez wtpienia przyda si, aby lepiej przeprowadzi autoterapi.
Psychoanaliza pomaga odzyska zdrowie. Jej przeprowadzenie zajmuje jednak duo czasu i jest bardzo kosztowne, dlatego tej terapii poddaj si przewanie ludzie zamoni. Trudno zdoby dokadne dane o jej skutecznoci i efektach. Publikacje na ten temat pozwalaj jednak przypuszcza, e wyrane sukcesy uzyskuje si u jednej czwartej pacjentów. Szybsze i bardziej skuteczne s inne metody leczenia. Na przykad podczas analizy hipnotycznej u pacjenta znajdujcego si w stanie hipnozy stosuje si metody analityczne. Te same efekty co przy psychoanalizie osiga si w duo krótszym czasie. Inne hipnotyczne techniki przynosz jeszcze lepsze rezultaty.
Inne aspekty pisania automatycznego
Prawdopodobnie nie ma lepszego sposobu wydobycia z podwiadomoci informacji ni pisanie automatyczne. Musisz pamita, e wanie podwiadomo kryje przyczyny problemów emocjonalnych i schorze psychosomatycznych. Podczas pisania automatycznego zadaje si podwiadomoci pytania, a odpowiedzi otrzymuje si pisemnie. Przeszkod w badaniu moe by jedynie silny wewntrzny sprzeciw.
Automatyczne pisanie jest fascynujcym zjawiskiem. Znamienne jest na przykad to, e pojedyncze sowa pisane przez pacjenta nie s przedzielone odstpami, zlewaj si ze sob. Czasem pismo jest wyrane, ale zdarza si równie, e litery s nieczytelne. Proces pisania moe nastpowa bardzo powoli, ale bywa te tak, e rka gna po papierze — albo normalnie, od strony prawej do lewej, albo w kierunku odwrotnym. Niekiedy pismo jest odwrócone o sto osiemdziesit stopni. Moliwa jest te kombinacja wszystkich tych sposobów pisania.
Inne metody bezporedniego porozumiewania si z wewntrzn wiadomoci
Automatyczne pisanie nie zawsze ma zadowalajcy przebieg i nie kady, gównie z braku czasu, moe si mu podda. W takiej sytuacji siga si wic po inny, atwiejszy wariant tego zjawiska. Chodzi o zrozumienie, jak przebiega wiele niewiadomie sterowanych przez nas sygnaów. Zostay one nazwane odpowiedziami ideomotorycznymi. Przy stosowaniu tej metody stawiane pytania musz by tak sformuowane, aby podwiadomo moga na nie odpowiada sygnaami oznaczajcymi "tak" lub "nie". Odpowiedzi, zamiast w sposób werbalny bd pisemny, s udzielane za pomoc przedmiotu trzymanego tak, aby móg porusza si ruchem wahadowym.
Metoda wahadeka
Wahadeko od bardzo dawna jest uywane jako narzdzie do przepowiadania przyszoci. My jednak bdziemy si zajmowa innym jego wykorzystaniem. Interesuje nas wydobycie za jego pomoc informacji z podwiadomoci. Jest to, mówic ogólnie, najprostsza i najszybsza metoda, pozwalajca ustali przyczyny chorób, i to nie tylko emocjonalnych. Niewielka grupa amerykaskich lekarzy, stomatologów i psychologów — zwana Sympozjum Hipnozy — nauczya tej techniki tysice lekarzy. W wielu przypadkach metod t stosowali z powodzeniem równie psychiatrzy.
Prawie kady przedmiot moe speni funkcj wahadeka. Moe to by piercionek, kawaek metalu lub maa kulka. Przedmiot przywizujemy do nitki lub do acuszka o dugoci 12-17 cm. Aby posuy si wahadekiem, musimy chwyci kciukiem i palcem wskazujcym nitk lub acuszek i oprze okie na stole lub po prostu na kolanie. Tylko wtedy wahadeko moe swobodnie porusza si w czterech podstawowych kierunkach: zgodnie z ruchem wskazówek zegara, przeciwnie do ich ruchu, w poziomie, z lewej do prawej, oraz równie w poziomie, od przodu do tyu. Pierwszy ruch oznacza "tak", drugi — "nie", trzeci — "nie wiem", a czwarty — "na to pytanie nie chc odpowiedzie". Wybór kierunków naley pozostawi podwiadomoci. Jednak niech do udzielenia odpowiedzi ma szczególne znaczenie, poniewa wskazuje na opór.
Znaczenie kadego ruchu mona równie dobrze okrela samemu. Lepiej jednak zda si na podwiadomo, gdy ma ona wtedy wiksz gotowo do wspópracy (jest to jednoczenie dowód na jej zdolno mylenia i oceniania). Kiedy trzymasz w rku wahadeko, wiadomie porusz nim w czterech kierunkach, nastpnie przez chwil nie rób nic, po czym zapytaj, który ruch ma oznacza "tak". Tego pytania waciwie nie trzeba werbalizowa. Wystarczy, e sobie je pomylisz. Swoj myl moesz sformuowa mniej wicej tak: "Moja podwiadomo wybierze jeden z ruchów wahadeka, który oznacza bdzie odpowied twierdzc". Ju po paru sekundach poruszy si ono. Podwiadomo sama wybierze ruch oznaczajcy odpowied twierdzc. Zdarza si jednak, e wahadeko potrzebuje maej chwili, eby "si rozgrza". Obserwuj je z uwag. Jeli wkrótce nie zacznie si rusza, pomyl sobie kilka razy sowo "tak". Nie próbuj jednak porusza nim specjalnie, trzymaj rk nieruchomo. Wahadeko samo zacznie dawa ci sygna odpowiedzi. Gdy i tym razem nic si nie stanie, musisz poprosi kogo, kto pomoe ci sformuowa pytanie niezbdne do ustalenia podanych tu czterech odpowiedzi.
Jeli ju raz ustalisz ruch oznaczajcy "tak", oczekuj od podwiadomoci dalszych sygnaów na okrelenie odpowiedzi "nie", "nie wiem" i "nie chc odpowiedzie". Prawdopodobnie zachwyci ci konsekwencja, z jak twoja podwiadomo ustala znaki porozumienia, i przebrniesz przez ten etap z powodzeniem.
Wiele osób zapewne zadziwi to, e wahadeko zostanie wprowadzone w ruch, który moe by delikatny, ledwo zauwaalny, lub obszerny i wyrany. Nie s to adne czary! Nawet dla sceptycznego obserwatora bdzie to dowód, e podwiadomo rzeczywicie myli, ocenia i potrafi sterowa ruchami naszych mini. Podczas czytania kontroluje nasze oddychanie, o którym zwykle nie pamitamy, tak jak podczas chodzenia nie mylimy o wszystkich ruchach do tego potrzebnych. W dziecistwie, w wyniku bardzo mudnych wicze, zakoczonych nieraz bolesnymi upadkami, w kadym z nas wyksztaci si zmys pozwalajcy podwiadomoci kierowa wszystkimi miniami potrzebnymi do wykonania okrelonej czynnoci. Takie czynnoci jak np. chodzenie czy oddychanie wykonujemy automatycznie. To samo dzieje si podczas nauki pisania na maszynie. Gdybymy wiadomie zastanawiali si nad kadym uderzeniem w klawisz, czynno ta przebiegaaby duo wolniej.
Niewiele jest osób, którym wahadeko w ogóle si nie poruszy. Jeli jednak z tym si spotkamy, wiadczy to o jednoznacznym sprzeciwie podwiadomoci, która nie chce ujawni jakiego zdarzenia. Lepiej wic — dla naszego dobra — nie docieka, jaka jest tego przyczyna.
Poruszanie si palców
Za pomoc niewiadomych ruchów palców mona równie odbiera informacje podwiadomoci. Metoda ta wymaga wicej czasu i wysiku ni w wypadku wahadeka. W hipnozie wikszo osób zdolna jest do niewiadomego poruszania palcami. Ci, którzy nie potrafi wprowadzi przedmiotu na nitce w ruch, doskonale poruszaj niewiadomie palcami — i odwrotnie.
Aby wywoa ruchy palców, poó luno donie na kolanach lub na oparciu krzesa. Palce powinny by wyprostowane, powinny mie wokó siebie przestrze, aby mogy swobodnie si porusza. Pobud swoj podwiadomo, aby wybraa jeden z dziesiciu palców, którego ruch ma oznacza odpowied "tak". Jeli ju to wiesz, popro, aby wybraa teraz dalsze trzy palce do okrelenia pozostaych trzech odpowiedzi. W adnym razie nie powiniene porusza palcami wiadomie! Jeli ju si to zdarzy, moesz sam zdecydowa, co ma sygnalizowa który palec: np. prawy palec wskazujcy moe oznacza "tak", lewy — "nie", prawy kciuk — "nie wiem", a lewy — "nie chc odpowiedzie". Wolno oczywicie uy i innych palców, jak kto chce.
Obserwuj uwanie swoje donie, gdy "wzywasz" podwiadomo, aby wykonaa okrelony ruch. Prawdopodobnie w miniach palca, który zaraz si poruszy, poczujesz lekkie mrowienie albo przyjmie on okrelon pozycj. Kiedy bdzie si unosi, zacznie dre. Ruch nastpuje pocztkowo wolno, potem, w miar wykonywania wicze, staje si coraz szybszy. Palec kieruje si w gór albo powoli, albo szybko i zdecydowanie. Staraj si maksymalnie rozluni i nie próbuj nigdy wiadomie odpowiada na zadane pytania.
Stawianie pyta podwiadomoci
Prawidowe sformuowanie pytania wymaga wiedzy i umiejtnoci. W niektórych historiach chorób moemy znale wskazówki na ten temat. Jedno jest pewne, kade pytanie powinno by postawione jasno i jednoznacznie. Nigdy nie zapominaj, e podwiadomo rozumie wszystko dosownie. Czasem moe ci zaskoczy, e wahadeko porusza si wzdu przektnej. Ten nieoczekiwany ruch oznacza, e twoje pytanie nie byo wystarczajco jasne albo e podwiadomo do koca nie moe prawidowo na nie odpowiedzie. Jeli omówion technik stosujesz podczas samodzielnego leczenia, wczeniej zapisz sobie sformuowane prosto pytania, które chcesz zada. Zanotuj take otrzymane odpowiedzi.
Informacje uzyskane od podwiadomoci moesz wykorzysta te poza autoterapi. Jeli podejmujesz jak decyzj, podwiadomo bdzie twoim najlepszym doradc, poniewa ma dostp do wikszej iloci danych ni wiadomo. Spytaj najpierw podwiadomo, która w wielu sytuacjach moe ci pomóc, na przykad w odnalezieniu zagubionych przedmiotów. Jeli raz nauczysz si tej metody, z pewnoci znajdziesz potem wiele okazji, aby z niej skorzysta.
Chciabym jednak ci odwie od stosowania jej w celu poznania przyszoci. Znane s bowiem fakty, które przemawiaj za tym, e podwiadomo rzeczywicie ma wiedz o tym, co si jeszcze nie zdarzyo. Nie dowiedziono tego jednak naukowo. Prawdopodobnie na pytania dotyczce przyszoci znalazaby si odpowied, bo nasza podwiadomo jest na nie przygotowana i chtnie suy pomoc. Chocia wielce prawdopodobne jest równie to, e otrzymane znaki mog by tworem naszej fantazji, dlatego te próba doradzenia mionikowi wycigów, na którego konia postawi, moe drogo kosztowa niektórych!
Wraz z wieloma innymi terapeutami przekonalimy si, e ideomotoryczne odpowiedzi s zazwyczaj prawidowe. U wikszoci ludzi podwiadomo nie podaje faszywych informacji, lecz najwyej mówi, e nie chce na zadane pytanie odpowiedzie. Wskazany jest wic pewien dystans, zanim ów sygna zostanie sprawdzony, jednak na ogó mona na nim polega. U patologicznych, naogowych kamców podwiadomo z zaoenia daje odpowiedzi niezgodne z prawd. S to jednak przypadki bardzo rzadkie.
Jeli uwaamy, e informacja, któr otrzymalimy, jest bdna, naley jeszcze raz zastanowi si nad sformuowaniem pytania. By moe nie byo ono wystarczajco jasne. W trakcie wieloletniej praktyki przekonaem si, e niejednokrotnie wahadeko lub palce daway odpowied twierdzc, pacjent za na gos wypowiada zdecydowane "nie". W kadym z takich przypadków odpowied niewiadoma bya t prawidow odpowiedzi.
Interpretacja snów daje inn moliwo zastosowania metody stawiania pyta. Nawet zdolny i bystry analityk nie zawsze jest pewny znaczenia snu, które da si wyjani za pomoc informacji czerpanych z podwiadomoci, poniewa wanie ona jest autork snu i zna jego symbolik. Pomimo e pojawiy si ju pewne moliwoci wyjaniania snów, nauka oficjalnie ich jeszcze nie uznaa. Bez wtpienia podwiadomo potrafi powiedzie, czy choroba, z któr lekarz ma do czynienia, jest natury organicznej czy fizycznej i jakie ma podoe: emocjonalne czy psychologiczne. Kiedy lekarz stosuje t form diagnostycznego wywiadu, to mimo wszystko opiera si bardziej na wiedzy medycznej ni na niewiadomej wiedzy pacjenta. Gdy za ma jakie wtpliwoci, aby si upewni, moe uy wanie metody pyta jako dodatkowego róda wiedzy o chorobie. Okazywao si czsto, e uzyskana w ten sposób informacja bya przydatna.
Kiedy na przykad przysza do mnie moda kobieta, skarc si na silny ból w dole brzucha. Dzie wczeniej konsultowaa si z ginekologiem, który zbada j, eby rozpozna, czy chodzi o ci pozamaciczn, czy te o co innego. Nie stwierdzi jednak adnej organicznej przyczyny bólu. Dzie póniej pacjentka poczua si gorzej. Zapytaa mnie, czy wahadeko moe pomóc dowiedzie si, skd bierze si ból. Postawiem kilka pyta. Interesowao mnie zwaszcza, czy chodzi tu rzeczywicie o ci pozamaciczn. Odpowied brzmiaa "tak". Natychmiast kazaem pacjentce po raz drugi skonsultowa si z ginekologiem, i to jeszcze tego samego dnia, poniewa bez wtpienia odkryem przyczyn coraz silniejszych bólów. Przy ponownym badaniu okazao si, e jest to rzeczywicie patologiczna cia.
Lekarze i poone, dzielc si dowiadczeniami, odkryli bardzo interesujc rzecz. Uwzgldniajc obszern wiedz o podwiadomoci, chcieli stwierdzi, czy podwiadomo ciarnej kobiety moe poinformowa przysz matk o pci nie narodzonego jeszcze dziecka. Okazao si, e tak. Za pomoc wahadeka lub techniki palców przepytano 402 kobiety, z których 360 potrafio prawidowo powiedzie, czy urodz dziewczynk, czy chopca. W trzech przypadkach pytane wiedziay nawet, e bd miay bliniaki, i trafnie okreliy ich pe. Tam gdzie nastpiy pomyki, kobiety sugeroway si wasnym, wiadomym yczeniem.
Przy zastosowaniu wahadeka ruchy rk lub palców s mao zauwaalne. Gdyby ich nie byo, wahadeko wisiaoby na nitce bez ruchu. Jeli jednak osoba pytana wiadomie kontroluje swoje odpowiedzi, ruchy rk s widoczne i jednoznaczne, a odchylenia wahadeka od pionu wyrane.
Przy drugiej omówionej metodzie palec, lekko drc, porusza si wolno i równomiernie. Niekiedy musi upyn troch czasu, zanim si wyprostuje. W miar przeprowadzanych wicze i zdobywanego dowiadczenia ruch staje si silniejszy, a uk duo bardziej widoczny. Palec ustawia si powoli, centymetr po centymetrze, w pozycji pionowej. Jeli kieruje nim wiadomo, ruch ten jest zawsze równomierny i szybki, palec za mocno si wyprostowuje. Te obserwacje pozwalaj stwierdzi, czy osoba pytana powoduje dany ruch wiadomie, czy te nie. Naley bowiem pamita, e kada zamierzona ingerencja faszuje odpowied. Przy samodzielnym leczeniu stosuje si czsto take autosugesti, która polega na tym, e wiadomie podpowiadany pomys zostaje przez podwiadomo przyjty. Prawidowe pytanie jednak wykae, czy podwiadomo chce, ebymy otrzymali odpowied, któr usiujemy uzyska, czy te nie.
Inne metody "odkrywania si"
Istnieje jeszcze jedna metoda zadawania podwiadomoci pyta. Nie jest ona jednak zbyt dokadna, poniewa do gosu dochodzi tym razem take wiadomo, co czsto moe faszowa wyniki. Zdecydowawszy si na t metod, naley postpi nastpujco: zamkn oczy i wyobrazi sobie, e obserwuje si czarn tablic, nastpnie naley sformuowa swoje pytanie i kaza podwiadomoci napisa bia kred na tablicy odpowied. Jeli masz troch wyobrani, nie bdzie to trudne. Gdy próba okae si udana, moe nie bdziesz chcia ju siga po inn metod.
Trzeba pamita przy tym o jeszcze jednej wanej rzeczy. Gdyby od razu nie udao ci si zlokalizowa przyczyny choroby, wystarczy, e z zamknitymi oczami przed pójciem spa to sobie zasugerujesz, a nastpnego dnia nieoczekiwanie wpadnie ci do gowy myl, która bdzie prawidow odpowiedzi na zadane wczeniej pytanie. Jej tre musisz dokadnie zapamita. Naturalnie, nie jest powiedziane, e musi si sta tak, jak pomylisz, ale spróbowa warto. Przedtem uwiadom sobie jeszcze, e wiele twoich myli bierze si wanie z podwiadomoci. Wedug prawa asocjacji, jedna myl wywouje nastpn. Wszystkie te procesy mylowe podlegaj wiadomej kontroli, ale nie przeszkadza to sdzi, e wiele myli pochodzi bezporednio z podwiadomoci.
Nastpny rozdzia, a w szczególnoci przytoczone tam historie chorób, dostarczy wielu wskazówek, jak prawidowo formuowa pytania. Nauczysz si przede wszystkim, jakie pytania naley postawi i jak je formuowa. Bez wtpienia uycie metody wahadeka czy palców, aby uzyska rozwizanie pewnych problemów, spodoba ci si, ale pamitaj, e dokadne zbadanie podwiadomoci to klucz do samopoznania, co umoliwia zrozumienie podoa problemów charakteru i zachowania, zaburze emocjonalnych, chorób, fobii, np. stanów strachu i lku, oraz wielu innych osobistych problemów. Znajc ju przyczyny takich zachorowa, jest duo atwiej uwiadomi sobie, jakie rodki pomagaj osign zdrowie, szczcie i sukces.
Droga do pisania automatycznego
Zanim zaczniesz realizowa plan samodzielnego leczenia, dobrze by byo, gdyby stwierdzi, czy potrafisz nauczy si pisania automatycznego. By moe masz w tym kierunku naturalne zdolnoci, co byoby pomocne. Jeli potrafisz rysowa bazgroy, to najprawdopodobniej nie bdziesz mia trudnoci w opanowaniu tej umiejtnoci, umoliwiajcej dotarcie do gbi podwiadomoci i znacznie uatwiajcej samoleczenie.
Usid, i to najlepiej w wygodnym fotelu. We do rki desk do krojenia albo tac, poó j na kolanach. Z rolki papieru odetnij dowolny kawaek, jednak co najmniej taki, eby pokry ca desk. Opanowanie pisania automatycznego pozwoli ci odci tyle papieru, ile w danym momencie bdziesz potrzebowa. Gdyby usiad przy stole czy biurku, nie daoby ci to tyle swobody, ile siedzenie w fotelu. We mikki oówek albo dobrze piszcy dugopis. Chwy go midzy kciuk a palec wskazujcy i trzymaj pionowo tak, aby kocówka bya na papierze. Zacznij od góry, z lewej strony papieru. Teraz powiedz swojej podwiadomoci, e musi zacz sterowa twoj rk i pisa, o czym tylko chce. Napisz swoje imi i nazwisko, trzymajc oówek lub dugopis w opisanej pozycji. Zrób kilka kóek i poprowad z powrotem rk do lewego górnego brzegu papieru. Odtd nie wolno ci zrobi adnego wiadomego ruchu. W niektórych przypadkach rka prawie natychmiast zacznie si rusza, zazwyczaj jednak potrzebuje paru minut. Jeli poruszy si sama z siebie, by moe bdzie rysowaa tylko linie albo geometryczne figury, tak jakby si "rozgrzewaa". Obserwuj dokadnie rk i koncentruj si na swoistym pulsowaniu mini.
Moe si te zdarzy tak, e rka umknie z naszej wiadomoci i bdziemy mieli uczucie, e nie jest ju czci naszego ciaa. Jeli zacza sama pisa, nie próbuj odgadn sensu nastpnego sowa, które si pojawi. Pismo to na pewno nie bdzie przypomina zwykego pisma. Wyrazy bd prawdopodobnie zachodziy jedne na drugie, a rka bdzie si porusza raz szybko, raz wolno. Jeli chcesz, moesz zamkn oczy i stara si wyczy wszystkie zmysy.
Eksperyment ten naley przeprowadza przynajmniej przez dwadziecia minut. Jeli to konieczne, powtórz go raz jeszcze. Gdy ju opanujesz autohipnoz, bdziesz na Pewno eksperymentowa bardzo czsto. Nie zniechcaj si jednak, jeli nie uda ci si pisa automatycznie. Statystyki mówi, e tylko co pity czowiek moe stosowa t technik bez wysiku i specjalnych wicze.
PODSUMOWANIE
W rozdziale tym dowiedziae si, e moesz nawiza bezporedni kontakt z wasn podwiadomoci i czerpa z niej informacje. Odpowiedzi na pytania uzyskasz za pomoc wahadeka, niewiadomych ruchów palców lub wyobraenia sobie na czarnej tablicy biaego pisma. Moe niektórym z was uda si nauczy pisania automatycznego, a wtedy bd mogli wydobywa z podwiadomoci wicej szczegóowych informacji o sobie samych.
Rozdzia 3
Hipnoza: wielka sia prowadzca do Dobra
Oczywiste, e kady chciaby jak najszybciej osign doskonao, dlatego te warto zaznajomi si z autohipnoz, której skuteczno w realizacji zaoonych celów jest zadziwiajca. Wielu osobom fenomen ten wyda si na pewno niezwykle ciekawy. Jeli raz dobrze zrozumiemy jego dziaanie, bdziemy mogli czerpa korzyci z wasnych, czsto nawet nie uwiadamianych zalet. Hipnoza to najatwiejszy sposób dotarcia do naszej podwiadomoci. Jest zatem drog do wywoania zamierzonych zmian w wiadomoci.
Hipnoza jest inna, ni mylisz
Istnieje sporo niedorzecznych pogldów na temat hipnozy, podzielanych równie przez wielu lekarzy. Tymczasem w Ameryce 20-30 tysicy kobiet rodzio, bdc pod jej dziaaniem. W tysicach innych przypadków, tym razem chorobowych, rozpoczto leczenie, które w jakim stopniu opierao si na hipnozie. Na nieszczcie faszywe pogldy na temat hipnozy mocno si rozpowszechniy i ci, którzy mogliby czerpa z niej korzyci, zostaj tej moliwoci pozbawieni.
Prawie kady czowiek wierzy, e osoba zahipnotyzowana traci wiadomo. Wikszo z nas si po prostu tego boi. W rzeczywistoci jednak pacjent poddany hipnozie nawet w najgbszym jej stadium jest cakowicie wiadom wszystkiego, co si wokó niego dzieje. Wydaje mu si jedynie, e przebywa w stanie swoistego otpienia czy letargu. Tymczasem jeli chce, moe si rusza, cho, trzeba przyzna, kady ruch wydaje si wtedy niezwykle mczcy. Podobnie trudno jest mówi. A poza tym stan hipnotyczny róni si tak niewiele od naszej wiadomoci, e ci, którzy zostaj wprowadzeni tylko w lekk hipnoz, twierdz, e w aden sposób na nich nie oddziauje. Takie odczucia s cakiem normalne.
W gbokiej hipnozie natomiast s odczuwane zmiany w stosunku do stanu normalnego. Nawet w rednim stadium czuje si, e co jest inaczej. Sprawny hipnotyzer próbuje udowodni pacjentowi, e jest on zahipnotyzowany. Moe wic zasugerowa osobie, któr poddaje hipnozie, e nie jest ona w stanie otworzy oczu. Tak te si dzieje, co wprawia pacjenta w zaskoczenie. Sugestia, e rami jest na tyle cikie, i nie mona go podnie, powoduje, e wykonanie tej czynnoci staje si dla pacjenta zbyt trudne. W stanie normalnej wiadomoci mógby on oczywicie bez trudu zarówno otworzy oczy, jak i poruszy ramieniem.
Inny, w istocie nieprawdziwy stereotyp gosi, e osoba hipnotyzowana musi robi wszystko, co jej kae hipnotyzer. Nie jest on jednak wszechmocny i nie moe robi z pacjentem wszystkiego, co zechce. Jeli miaby rzeczywicie tak wielk moc, hipnoza byaby naprawd bardzo niebezpieczna. Tysice ludzi czyta przecie ksiki o hipnozie i uczy si j stosowa. Midzy nimi zapewne s i tacy, którzy staraliby si czerpa korzyci z moliwoci cakowitego zahipnotyzowania pacjenta. Kade naduycie hipnozy i przestpstwo dokonane za jej pomoc natychmiast byoby odnotowywane przez policj i rozgoszone przez pras. Nikt poddany hipnozie nie dziaa wbrew swojej woli. Strach przed utrat kontroli nad samym sob moe spowodowa, e pacjent w ogóle nie podda si jej dziaaniu, a co najwyej tylko wstpnej fazie. Obawy tkwi te w bdnym przekonaniu, e osoba zahipnotyzowana mogaby zdradzi co, co zawsze chciaa zachowa wycznie dla siebie. Tymczasem kady czowiek poddany hipnozie moe panowa nad tym, co mówi. Dlatego podczas hipnozy urzdnik na pewno nie zdradzi tajemnicy pastwowej, tak samo jak nie zrobiby tego poza hipnoz.
Panuje równie przekonanie, e podczas hipnozy nie mona kama i podawa bdnych informacji. Tymczasem jeli kto zechce mówi nieprawd, nie mona mu tego w aden sposób zabroni.
Pewnego razu mody mczyzna przyprowadzi do mnie swoj on z prob o poddanie jej hipnozie, poniewa koniecznie chcia si dowiedzie, czy jest mu wierna. By to paranoiczny przypadek zazdroci. Powiedziaem mu, e takie yczenie mog speni tylko za zgod jego ony i e on sam nie moe by obecny podczas hipnozy. Pytanie móg mi zada dopiero po seansie. Kiedy znalazem si z pacjentk sam na sam, zapewniem j, e nie musi poddawa si presji ma i e moe podczas hipnozy odpowiada tak, jak chce. Kobieta powiedziaa jednak, e nie ma nic do ukrycia i chtnie wemie udzia w seansie. Gdy m zada jej potem wiadome pytanie, zaprzeczya swojej rzekomej niewiernoci, co przynajmniej na razie uspokoio chorobliwie zazdrosnego mczyzn. Obserwujc jego paranoidalny stan, mona si byo domyli, e wczeniej czy póniej znowu zacznie j podejrzewa. Poniewa jednak by przekonany, e podczas hipnozy nie mona kama, dziki temu nie uzasadnionemu przecie przekonaniu mona byo, uratowa ten zwizek, przynajmniej pocztkowo.
"Co bdzie, jeli z hipnozy ju si nie obudz?" — to pytanie jest równie czsto zadawane. Co takiego zdarza si jednak niezwykle rzadko, poniewa zahipnotyzowany powraca do wiadomoci niemal natychmiast po wydaniu polecenia, by si obudzi. Poza tym osoba hipnotyzowana moe si sama obudzi w dowolnym momencie seansu. W tych niewielu przypadkach, kiedy pacjent zwleka z przebudzeniem si, istnieje ku temu zawsze okrelony powód. By moe boi si powrotu do rzeczywistoci i chce pozosta w miym dla niego stanie. Jeli hipnotyzer opuci pacjenta, ten obudzi si natychmiast, gdy tylko bdzie mia na to ochot.
Czy hipnoza jest niebezpieczna?
Zdarza si, e niedowiadczony hipnotyzer moe wyrzdzi pacjentowi krzywd, zapominajc na przykad o ponownym "przywróceniu" odczuwania bólu, które usun w czasie hipnotycznej narkozy. Z reguy sugestie tego rodzaju trac szybko swoje dziaanie. Nie ma sensu poddawa si hipnozie, któr przeprowadza kto zupenie przypadkowy, kto niewiele wie o tym zjawisku. Odpowiednio wyksztacony lekarz, psycholog albo stomatolog zna ewentualne zagroenia zwizane z tym stanem i bez trudu ich unika. Hipnotyzerowi nie wolno jednak podczas zamykania poszczególnych stadiów hipnozy pomin jakiejkolwiek sugestii czy zjawiska, do którego dotar hipnotyzujc pacjenta. Jest to jedyny rodek ostronoci, o którym trzeba bezwzgldnie pamita.
Autohipnoz poznao ju tysice ludzi, mimo to w wielu przypadkach musiaem prostowa twierdzenia o jej negatywnych skutkach.
Ksika ta nie jest podrcznikiem autohipnozy. Ci, którzy chc to zjawisko bliej pozna, powinni zaopatrzy si w fachow lektur z tego zakresu.
Dlaczego lekarze tak rzadko stosuj hipnoz?
Istnieje ku temu wiele powodów. Niektórzy podzielaj niezrozumiae obawy laików. Wielu z nich odwodz od hipnozy fachowe medyczne pisma i popularne magazyny. Wikszo zamieszczonych tam artykuów wychodzi spod pióra psychiatrów, którzy sprzeciwiaj si stosowaniu wszelkiego rodzaju hipnozy, chyba e sami j przeprowadzaj.
Tymczasem Amerykaskie Towarzystwo Psychiatryczne zaleca lekarzom stosowanie metod psychoterapeutycznych, a Amerykaski Zwizek Lekarzy popiera to zalecenie.
Jednym z gównych powodów rzadkiego stosowania hipnozy jest wic chyba tylko brak czasu. 30-40 (albo wicej) minut potrzeba na przeprowadzenie prostej hipnotycznej terapii. Bardzo zajty lekarz przyjmuje w cigu dnia 40-50 pacjentów, dlatego rzadko moe pozwoli sobie na tak dugie zajmowanie si pacjentem. Niektórzy w cigu dnia przyjmuj nawet 80 pacjentów! Trudno jest wic wtedy powici choremu wystarczajco duo czasu.
Dr David Check z San Francisco, jeden z najlepszych amerykaskich ginekologów, z dugoletni praktyk w stosowaniu hipnozy, opublikowa w "North West Medicine" (luty 1962) artyku, w którym opisa nieprawdziwe obawy i godny poaowania stan wiedzy na temat hipnozy. Posuy si przy tym ankiet, któr rozesano do 930 kalifornijskich psychiatrów. Tylko pidziesiciu z nich przyznao si do stosowania hipnozy w swojej praktyce lekarskiej i tylko dwudziestu z pidziesiciu pytanych powiedziao, e uwaa t metod za wartociow. Po nawizaniu osobistych kontaktów z dwudziestoma z nich mog powiedzie, e lekarze ci uznali terapi hipnotyczn za bardzo wartociowy sposób leczenia.
Najwidoczniej co jest tu nie tak, jeli tylko 2% ankietowanych psychiatrów uznaje hipnoz za poyteczn. Dlaczego zdaniem dwudziestu jest ona bardzo wartociowa i przydatna, a trzydziestu, którzy j stosowali, nie ceni hipnozy? Ci ostatni prawdopodobnie niedostatecznie zrozumieli mechanizm funkcjonowania terapii, dlatego te nie mogli uy jej odpowiednio skutecznie — w przeciwnym wypadku musieliby z pewnoci uzna jej warto terapeutyczn.
Zmusza to do postawienia smutnej tezy, e blisko 98% psychiatrów w Kalifornii nie docenia naukowo dowiedzionej wartoci leczenia za pomoc hipnozy. Prawdopodobnie taki sam procent lekarzy w caych Stanach Zjednoczonych ma do niej stosunek ambiwalentny. Cakiem inna sytuacja jest w Rosji. Tam wikszo psychiatrów stosuje ten rodzaj terapii.
Innym powodem braku zainteresowania w krgach medycznych t metod jest ograniczona moliwo poznawania jej przez lekarzy na uniwersytetach czy nawet ju w trakcie zawodowej pracy. W Stanach Zjednoczonych zaledwie trzy albo cztery uniwersytety proponuj kursy hipnozy. Na kursach okoo 15-18 ty. lekarzy, stomatologów i psychologów, miao okazj pozna techniki hipnozy, wynikao to jednak gównie z ich osobistego zainteresowania. W 1952 roku przekonaem si, e takie kursy powinny by przeprowadzane przez grup specjalistów. Dotychczas udao si zorganizowa okoo 76 sympozjów, na których starano si zaznajomi lekarzy z problemem hipnozy. Odbyway si one w rónych miastach Ameryki, w Kanadzie, Meksyku i w kilku krajach karaibskich. Póniej zorganizowano wiele podobnych grup. To chyba dziki nim zainteresowanie hipnoz doprowadzio do powstania dwóch stowarzysze specjalistów, liczcych cznie ponad 4000 czonków. Oba publikuj raz na kwarta fachowe pismo powicone hipnozie. Ich czonkowie dobrze orientuj si w tej dziedzinie, ale nie tylko oni, bo przecie nie wszyscy hipnoterapeuci nale do tych organizacji. S równie lekarze, którzy metod t znaj, ale z podanych tu powodów nie uywaj jej wcale lub bardzo rzadko.
Kilka charakterystycznych cech hipnozy
Osoba poddajca si hipnozie moe zosta wprowadzona w stadium lekkie, rednie lub gbokie. W stadium lekkim wystpuj z reguy nastpujce objawy: odprenie poczone z chci poruszania si, mruganie opuszczonych powiek i niemono podniesienia ich na skutek sugestii, splecenie palców obu doni, zniechcenie, uczucie cikoci, gównie w rkach i nogach, odrtwienie koczyn, obezwadnienie miniowe oraz atwo ich zastoju, waciwie w kadym pooeniu. Kilka tych zjawisk bdzie omówionych póniej.
W rednim stadium transu pojawi si mog: cakowite odrtwienie ciaa, czciowe albo pene znieczulenie kadej czci ciaa na ból, jeszcze wiksze odprenie, zaraz po przebudzeniu czciowy zanik pamici, o ile by wynikiem dziaania sugestii, silne zmczenie, moliwo kontrolowania organicznych funkcji, np. krwawienia i wydzielania liny.
W stanie gbokiej hipnozy dochodzi zazwyczaj do cakowitego powrotu pamici do wczeniejszych lat ycia, nastpuje otwarcie powiek bez budzenia si (zdarza si to równie w stadium rodkowym), cakowite znieczulenie na ból, cakowity zanik pamici, moliwo sterowania funkcjami ciaa, pozytywne albo negatywne halucynacje wszystkich piciu zmysów oraz znieksztacenie czasu. S to symptomy, które zgadzaj si z opisami wikszoci lekarzy stosujcych hipnoz w swojej praktyce.
Pohipnotyczne sugestie mog dziaa w kadym stadium, nawet jeli prawdopodobiestwo ich realnego wystpienia zwiksza si wraz z gbszym hipnotyzowaniem. Pacjent poddawany jest im podczas hipnozy, ale zaczynaj one oddziaywa dopiero po przebudzeniu.
Obserwacja symptomów, pewne testy oraz wydobywanie informacji przez psychomotoryczne reakcje (opisane w nastpnym rozdziale) pozwalaj oceni gboko hipnotycznego snu. Niektóre wymienione tu objawy s typowe dla kadego z trzech stadiów, nawet jeli istnieje rónica w indywidualnych reakcjach. Dlatego niektórzy s w stanie osign niewraliwo na ból dopiero w stadium gbokiej hipnozy, inni natomiast ju w stadium lekkim.
Najwaniejszym fenomenem w autoterapii jest czciowe cofnicie si w czasie. Oznacza to moliwo powrotu do wczeniejszych lat ycia i ponownego ich przeycia wszystkimi picioma zmysami. Jest to jednak co wicej ni zwyke wspomnienie. Cakowita regresja, któr czasem okrela si jako ponowne oywienie, nie jest oczywicie stanem fizycznym. Fenomen ten wymaga bardzo gbokiego stadium hipnozy i byoby dziwne, jeli udaoby si go wywoa tylko autohipnoz. Kiedy hipnotyzer sugeruje pacjentowi cofnicie si do wczeniejszych lat ycia, ten, poddany sugestii, ulega cakowitej regresji i dociera do okrelonego miejsca w przeszoci. Oddziaywanie sugestii, która mówi, e pacjent ma pi lat, powoduje, e zaczyna si on zachowywa tak jak piciolatek. Oczywicie nie jest on w tym przypadku wiadomy, e znajduje si w hipnozie. Badania naukowe wykazay, e przeniesienie si zmysami do wczeniejszych lat nie jest przeyciem pozornym, lecz rzeczywistym.
Stan czciowej regresji wikszo ludzi osiga bardzo szybko, bo nawet ju przy lekkiej hipnozie. Pacjentowi wydaje si wtedy, e wróci do wydarze z wczeniejszych lat i jeszcze raz przeywa je wszystkimi zmysami. Jednoczenie nie traci on cigoci odczuwania rzeczywistoci — chodzi tu wic o pewien rodzaj dwoistoci przey. Ten typ regresji jest dla psychoterapii i autoterapii najbardziej przydatny, poniewa atwo j wywoa, a pacjent jest zdolny do analizowania podczas jej przebiegu tego, co czuje. Jest nawet w stanie oceni dziaanie jakiego wanego przeycia i odnie je do teraniejszoci. Podczas regresji cakowitej nie ma ani moliwoci takiego spojrzenia, ani moliwoci rozumienia, poniewa pacjent patrzy na te lata z takiego samego punktu widzenia jak wtedy, kiedy rzeczywicie je przeywa. Przy obu rodzajach regresji jednak powróci mona nawet do bardzo wczesnych chwil naszego ycia, których normalnie nigdy nie moglibymy sobie przypomnie. Przykady takie zostan podane póniej.
Nieraz poddawae si hipnozie
W zalenoci od tego, ile masz lat, w stan spontanicznej autohipnozy wprowadzae si ju setki, jeli nie tysice razy. Kadego dnia wpadamy w trans, nawet jeli nie nazywamy go autohipnoz.
Dr Griffith Williams z Uniwersytetu Rutgersa takie spontaniczne stany opisa w artykule w Experimental Hypnosis (New York: Macmillan, LeCron Editor). Dowiadujemy si stamtd, e w przypadku marze dziennych chodzi wanie o lekki, a czasem nawet gboki stan hipnozy. Kiedy koncentrujemy si na czym bardzo mocno: na ksice, filmie, programie w telewizji, czasem nawet naszej pracy, to niewiadomie atwo popadamy w stan hipnozy. Powtórzmy za Estabrooksem, e mona stwierdzi, i w transie znajdujemy si wtedy, gdy tylko co silniej przeywamy, np. zo albo strach. Wiele osób popada w spontaniczn hipnoz prawie zawsze podczas kocielnych uroczystoci, szczególnie gdy towarzyszy im muzyka albo specjalne rytuay. Prawie kady kierowca moe przypomnie sobie sytuacj, w której przey na pustej szosie stan autohipnozy. Wystarczy rozlunienie za kierownic, wzrok skupiony na biaych pasach, monotonny szum silnika — i nagle kierowca uwiadamia sobie, e wanie min mae jakie miasto. Bya to autohipnoz, kierowca przey lekki zanik pamici i si przebudzi.
Kiedy ju wiesz, e spontaniczne popadanie w hipnoz to co cakiem normalnego, niemal codziennego, powiniene pozby si strachu przed poddaniem si hipnozie i przed jej zastosowaniem.
PODSUMOWANIE
W rozdziale tym dowiedziae si sporo o hipnozie. Jeli zostanie ona prawidowo przeprowadzona, jest cakowicie bezpieczna. Fachowcy wiedz, jak omin kilka ewentualnych niebezpieczestw. Pamitaj jednak, e stosowanie autohipnozy nie niesie ze sob adnego zagroenia. Podczas jej trwania zachowujemy pen wiadomo i nigdy nie tracimy przytomnoci umysu. Obojtnie, jak gbokie stadium osigniemy, nigdy nie tracimy kontroli nad samym sob.
Tysice lekarzy w swojej praktyce uywa hipnozy, dokadnie zaznajomiwszy si z fenomenem tego zjawiska. Spontaniczne stany hipnotyczne, w które popadamy na co dzie, s cakiem normalne i ta wiadomo powinna cakowicie uwolni od strachu przed stosowaniem hipnozy.
Rozdzia 4
Autohipnoza — klucz do szczliwszego ycia
Kiedy ju wiesz, na czym tak naprawd polega hipnoza, powiniene spróbowa opanowa technik autohipnozy. Bdziesz z niej na pewno czerpa wiele korzyci. Znajdujc si w stanie hipnozy, moesz atwo wywiera wpyw na twoj podwiadomo i powodowa, e zacznie ona pracowa dla ciebie.
Wikszo osób opanowuje autohipnoz do szybko, cho zdarzaj si i takie, dla których jest to dosy trudne. Niektórzy osigaj ten stan niemal natychmiast, to znaczy ju za pierwszym razem. Pomagaj w tym okrelone wiczenia, które s przydatne nie tylko przy nauce tej metody. Opanowa autohipnoz moe jednak kady. Czasem potrzeba jedynie troch wicej prób. Najszybsz i najprostsz metod nauczenia si jej jest konsultacja z lekarzem albo psychologiem, który na co dzie praktykuje hipnoz w leczeniu swoich pacjentów. Wystarczy niekiedy jedna albo dwie wizyty u specjalisty. (Strze si jednak kadego, kto chwali si, e jest hipnotyzerem!)
Kiedy terapeuta wprowadzi ci w stan hipnozy, dostaniesz od niego pohipnotyczn sugesti, która umoliwi ci póniej wejcie w autohipnoz. Lekarz wypowie krótkie zdanie, które zainicjuje autohipnoz albo pogbi stadium, w które si ju wprowadzie. Za kadym razem, kiedy powtarzasz w mylach sugesti lekarza, zapadasz powoli w trans. Po paru takich wiczeniach nie powiniene mie adnych kopotów z osigniciem gbokiego stadium hipnozy.
Metoda autohipnozy
Gdyby si okazao, e nie masz moliwoci poddania si hipnozie przeprowadzanej przez inn osob, to ponisze techniki powinny by pomocne w opanowaniu autohipnozy. Póniej nie bdziesz ich ju potrzebowa.
Prawie kady przedmiot moe uatwi znalezienie si w stanie hipnozy — obraz na cianie, plama na obrusie, dosownie wszystko, w co bez trudu da si intensywnie wpatrywa. Pomocny okaza si moe np. pomie wiecy. Drcy ogie ma dziaanie hipnotyczne. Równie palce si drewno w kominku uatwia osignicie tego stanu. Nadaje si do tego celu take krysztaowe wahadeko. Oddziaywanie tych wszystkich rzeczy moe by wiksze, jeli w tle bdzie cicha, spokojna muzyka.
Usid wygodnie w fotelu albo wycignij si na tapczanie. Wpatruj si w pomie (albo jaki inny przedmiot), odetchnij gboko trzy razy i postaraj si rozluni. Nie musisz nic mówi, wystarczy, e przywoasz w mylach okrelone sugestie. Na przykad: "Patrz na pomie i moje powieki staj si coraz cisze i cisze. Zaraz bd tak cikie, e same si zamkn. Za chwil przejd w stan hipnozy". Myl t kady moe oczywicie wypowiedzie wasnymi sowami i powtarza j wielokrotnie, obserwujc, jak zapada si w hipnoz. Kiedy poczujesz, e powieki robi si cikie, pozwól im opa. Na ten pierwszy etap wystarczy ci minuta albo dwie. Dusze wpatrywanie si jest zbyteczne.
Kiedy tylko zamykasz oczy, powiniene ju mie przygotowane haso, które bdzie sygnaem dla twojej podwiadomoci, e moe przenie ci w stan hipnozy. Moe to by zdanie "Teraz si rozlunij" albo kade inne, które dziaa odprajce. Sowo "teraz" jest bardzo wane, poniewa oznacza natychmiastowo, a nie jaki przypadkowy moment. Zdanie to powiniene powtórzy wolno trzy razy. Teraz rozlunij wszystkie minie. Zacznij od nóg: odpr minie prawej nogi, zaczynajc od palców w kierunku bioder; to samo staraj si zrobi z miniami nogi lewej. Porusz palcami obu nóg, potem napnij wszystkie minie, a nastpnie je rozlunij. Teraz rozlunij minie odka, brzucha, a potem piersi. Prawdopodobnie zauwaysz, e twój oddech staje si wolniejszy i wydobywa si z dolnej czci puc — okrela si to oddychaniem przepon.
W niektórych przypadkach na pocztku hipnozy wystpuje szybsze ni zwykle oddychanie i przyspieszony puls. Kiedy znajdziemy si ju w stadium gbokim, oddychanie i puls uspokajaj si. Teraz przychodzi czas na rozlunienie mini pleców, barków i karku (tu czsto wystpuje napicie), potem ramion — a po same koniuszki palców. Wraz z coraz gbszym zapadaniem w hipnoz minie twarzy bd rozluniay si same.
Typowymi objawami hipnozy s wygadzenie mini twarzy i specyficzny lekki wyraz zapatrzenia si. Teraz moesz przej do kolejnego stadium. Najlepiej powtórz w mylach kilka razy: "Zapadam si gbiej i gbiej". Wyobra sobie, e znajdujesz si na pocztku ruchomych schodów ( jeli nie odczuwasz przed nimi lku). Wyobra sobie te po lewej i prawej stronie schodów porcze, które sun do przodu. Teraz odliczaj wstecz — od dziesiciu do zera, zacznij liczy w momencie, gdy wstpisz na schody i obie rce pooysz na porczach, a stopnie bd powoli niosy ci coraz dalej. Kiedy doliczysz do zera, natychmiast opu w mylach ruchome schody.
Na samym pocztku, kiedy jeszcze uczysz si autohipnozy, powiniene trzy razy zjecha schodami w dó. Nie zapomnij przy tym za kadym razem odlicza wstecz, od dziesiciu do zera. Jeli bdziesz si stara, jedno wiczenie wystarczy. W wypadku gdy boisz si jedzi ruchomymi schodami (jak czsto zdarza si to u kobiet), moesz zamiast tego wyobrazi sobie podobn sytuacj z wind albo klatk schodow.
Pewnego razu jeden z pacjentów powiedzia mi, e nie lubi liczenia w ty i zapyta, czy moe zamiast tego po prostu wjecha na gór. Dlaczego nie? Istnieje co prawda zwizek pomidzy poruszaniem si do tyu a sowem "dalej", ale jeli kto woli, to moe przecie jecha schodami w gór i zamiast sowa "dalej" powtarza "wyej". Po takim "odliczaniu" znajdziesz si prawdopodobnie w lekkim stadium hipnozy. Moe si te zdarzy, e ju po pierwszym wiczeniu osigniesz jej gbokie stadium. Odpowiednia sugestia pomaga jeszcze mocniej podda si hipnozie. Problem polega na tym, aby w mylach znale si w miejscu, gdzie poczujesz si odprony i rozluniony. Niewane, czy bdzie to nad morzem czy jeziorem, w górach, podczas owienia ryb, eglowania czy po prostu w twoim pokoju — najwaniejsze, eby poczu tam przyjemny odpoczynek. Twoja fantazja pomoe ci w osigniciu gbokiego stadium hipnozy.
Kady, kto dopiero poznaje hipnoz, zadaje sobie pytanie, czy na pewno uda mu si ten eksperyment przeprowadzi. Tymczasem najwaniejsze jest, aby wewntrzne nastawienie do kocowego rezultatu byo pozytywne. Podczas pocztkowych wicze powinno by ci obojtne, czy osigniesz stan hipnozy, czy nie. Nie próbuj nic robi na si. Cel, który sobie postawie, przyjdzie z czasem sam dziki wiczeniom. Kade napicie bdzie tylko przeszkod, dlatego dobrze by byo, aby przyj postaw pasywn. Warto jednak powiedzie sobie, e uda ci si podda hipnozie. A wtedy prawdopodobnie tak wanie si stanie.
Jak mierzymy gboko hipnozy
Poszczególne stadia hipnozy s zmienne. W gbokiej fazie poczujesz falowe poruszanie si, bdziesz powoli zapada si w dolin i tak samo szybko podnosi si z niej. Odczucia te s jednoznacznym dowodem, e znajdujesz si w dosy gbokim stadium hipnozy.
Poszczególne stadia okrela si jako lekkie, rednie lub gbokie (najgbsze nazywane jest niekiedy somnambulizmem). Podczas pocztkowych szeciu wicze nie zastanawiaj si w ogóle nad tym, jak daleko udao ci si wej w hipnoz. Dowiesz si tego od swojej podwiadomoci. Przeprowadzone dowiadczenia dowiody, e pomiary ideomotoryczne poszczególnych faz podwiadomoci s bardzo dokadne, przy czym ich rodzaj wybieramy czsto sami mimowolnie. Lekkie stadium osiga gboko od 1-50 cm, rednie — 51-100 cm, a gbokie — 101-150 cm. Najgbsze stadium hipnozy nazywane jest transem cakowitym. eby ten stan osign, nawet czowiek obdarzony wspaniaymi zdolnociami medialnymi potrzebuje wielu godzin indukcji. Tymczasem w przypadku autohipnozy co takiego zdarza si zupenie wyjtkowo. Stadium to ma znaczenie tylko w naukowych eksperymentach, dlatego gboko hipnotyczn mona równie dobrze pomin.
Kiedy znajdujesz si w hipnozie, jej gboko moesz ustali za pomoc palców, które odpowiadaj na zadane pytania. Po "przebudzeniu si" warto uy tej metody lub techniki wahadeka, eby dowiedzie si od podwiadomoci, do jakiej gbokoci hipnozy udao ci si doj.
Twoje pytania powinny by formuowane w nastpujcy sposób: "Jakie byo dzisiaj najgbsze stadium — 20 cm czy wicej?" Jeli odpowied brzmi "nie", powiniene zapyta: "Czy byo to 15 cm, czy wicej?" Jeli jednak na twoje pierwsze pytanie pada odpowied "tak", moesz nastpnie zapyta, czy osigne gboko 25 cm itd. Zmniejszajc wartoci, otrzymasz wynik bardzo dokadny. Wahania ± 5 przy kadym nastpnym s zupenie zadowalajce.
Przebudzenie — rozluniony i wypoczty
Jeli chcesz si przebudzi, wystarczy e sobie to pomylisz, formuujc sw wol nastpujco: "Teraz budz si". Policz powoli do trzech albo, jeli wolisz, do piciu; kady w tej sytuacji, bez wyjtku, poczuje si rozluniony, wypoczty i bdzie mia niespotykanie dobre samopoczucie. eby wzmocni ten efekt, wystarczy powtórzy odpowiedni sugesti. Niektórzy czasem narzekaj, e po przebudzeniu odczuwaj lekki ból gowy. Tymczasem wcale nie musi si tak zdarza, poniewa mona temu zapobiec przez odpowiedni sugesti.
W hipnozie czas upywa bardzo szybko. Czasem mylisz, e mino pó godziny, chocia upyno zaledwie par minut. Jeli na pocztku hipnozy czue si ju bardzo zmczony, niewykluczone, e w trakcie zaniesz. Zasugeruj wic sobie, e pozostaniesz w stanie hipnozy tak dugo, a si przebudzisz. Przy czym sam moesz regulowa, jak dugo chcesz by zahipnotyzowany. Obserwujc pomie, albo jeszcze zanim zaczniesz odpra si, nie zapomnij zasugerowa sobie. e po kilku minutach, lub po czasie okrelonym z góry przez ciebie, sam si obudzisz. Jest to absolutnie pewny i niezawodny sposób wyjcia z autohipnozy.
Gbokie stadium hipnozy charakteryzuje si letargiem zarówno ciaa, jak i duszy. Byoby dosy trudno jednoczenie rusza si i intensywnie myle. Niektórzy mog mie take kopoty ze skoncentrowaniem si na jednym obiekcie, dlatego bardzo wane jest, aby, stosujc odpowiednie sugestie, nie dochodzi nigdy do stadium gbszego ni rednie. Na ogó idealne dla autohipnozy jest stadium 35-55 cm. Nawet w jej lekkiej fazie mona si wiele o sobie dowiedzie. Optymalna jest jednak rednia faza.
Powtórz kad sugesti przynajmniej trzy razy, a potem daj swojej podwiadomoci troch czasu, aby przyja proponowan przez ciebie myl. W tym czasie skoncentruj si na czym, co nie ma z t sugesti nic wspólnego.
wiczenia autohipnotyczne i okrelanie ich rezultatów
eby w ogóle osign stan hipnozy, a potem go pogbi, pocztkowe wiczenia powinny zajmowa przynajmniej dwadziecia minut, najlepiej za pó godziny. Podczas pierwszych trzech, czterech razy nie powiniene próbowa okrela stadium, do jakiego udao ci si doj, poniewa marny wynik atwo moe ci zniechci, a przy kadym kolejnym wiczeniu zagbiasz si bardziej w stan hipnotyczny. Po omiu, dziesiciu próbach powiniene by w stanie osign maksymaln dla ciebie gboko. Rezultat swojej pracy sprawdzaj jednak najwczeniej dopiero po piciu próbach, naturalnie, jeli jeste cakowicie pewien, e ju po pierwszym albo drugim razie dotare na zadowalajcy ci poziom. Badanie wyniku pozwoli uzyska kilka interesujcych i cennych zjawisk hipnotycznych.
Na pierwszy test skada si tzw. lewitacja rki. Najpierw musisz podda si hipnozie. Rozluniasz cakowicie rce. Jeli jeste praworczny, ca uwag skupiasz na prawym ramieniu, jeli jeste leworczny — na lewym. W obu rkach moesz poczu pewien ciar. Postaraj si jednak podda sugestii, e znika on. Wyobra sobie, jak si stopniowo oddala.
Nastpnie pomyl: "Moja rka staje si coraz lejsza i lejsza. Jej ciar znika. Rka stanie si zaraz lekka jak piórko. Teraz powoli unosi si do góry, zgina w okciu i kieruje si w gór. Wkrótce dotknie mojej twarzy".
Moe si zdarzy, e w caej rce poczujesz "stan niewakoci". Zanim minie, spostrzeesz jednak lekki ruch palców. Potem cae rami uniesie si w gór. Sugesti powtarzaj wielokrotnie. Nie staraj si wiadomie rusza rk ani hamowa jej ruchów. Ona sama podniesie si w gór, steruje ni nasza podwiadomo.
Zanim rka dotknie twarzy, moe upyn mniej lub wicej czasu, w zalenoci od indywidualnych predyspozycji. Jedni mog potrzebowa na to kilku minut, inni kilkunastu. Im wyej rami si unosi, tym szybszy jest jego ruch (mona próbowa sobie to równie sugerowa) i znika tendencja do cofania si. Kiedy tylko rka dotknie twarzy, pozwól opa jej i przyj wygodn pozycj. Udany test oznacza, e na pewno osigne lekkie stadium hipnozy. Jeli stanie si inaczej, zacznij wiczenie od nowa.
Test z powiekami i splecionymi domi
Inny test polega na tym, e zamykasz mocno oczy i sugerujesz sobie, e kiedy policzysz do trzech, nie bdziesz ju móg ich otworzy. Najlepiej powtarzaj w mylach: "Im bardziej próbuj otworzy oczy, tym mocniej si zamykaj". Potem powtarzaj nastpujce sugestie:
1. Moje powieki sklejaj si, sklejaj si.
2. Mam wraenie, e s zespawane, zespawane, i nie mog ich ju otworzy.
3. Teraz moje powieki s zamknite, bardzo mocno zamknite.
Powtarzaj sowo "zamknite" i próbuj otwiera powieki. Test uda si, gdy poczujesz, e nie moesz otworzy oczu, nawet jeli bdziesz próbowa to zrobi. Jeli podwiadomo raz przyja któr z tych sugestii, to zablokowaa w ten sposób impulsy nerwowe, które pozwalaj rozewrze powieki. Takie sugestie powinny by stopniowo przyswajane przez nasz podwiadomo, aby kada z nich moga zadziaa. Niczego jednak nie przyspieszajmy.
Podobny do tego test przeprowadza si za pomoc splecionych ze sob doni. Palce jednej doni wsuwasz w palce drugiej tak, e wewntrzne powierzchnie obu doni skierowane s na zewntrz. Teraz spróbuj cisn mocno palce i kostki, a nastpnie zasugeruj sobie, e nie moesz ju rozczy rk. Zastp powtarzane we wczeniejszych sugestiach sowo "powieka" sowem "rka". Moesz równie trzyma rce przed sob, silnie je ciskajc.
Sugestie przy autohipnozie
Jeli poddanie si hipnozie za pomoc opisanej tu metody przychodzi ci z trudem, prawdopodobnie potrzebujesz duszej indukcji. Musisz wic albo zwikszy liczb sugestii, albo waciwie zastosowa rozmow indukcyjn. Po trzykrotnym powtórzeniu podstawowego zdania, zanim jeszcze przekroczysz próg ruchomych schodów, postaraj si przyswoi sobie tak sugesti: "Le wygodnie i odpram si wraz z kadym oddechem. Moje oczy s zamknite i stopniowo zauwaam, jak ogarnia mnie przyjemne uczucie braku jakichkolwiek ycze i potrzeb. Wchodz w stan hipnozy i odpram si coraz bardziej. Moje ramiona i nogi zaczynaj stawa si cikie. Jest tak, jakby nie byo adnych problemów. Ju nic mnie wicej nie poruszy. Czuj si wietnie. Z kadym oddechem dochodz do coraz gbszego stanu hipnozy. Liczc wstecz, wyobraam sobie ruchome schody (wind albo klatk schodow), przy kadej liczbie jestem w coraz gbszej hipnozie".
Mona nauczy si tego wprowadzenia na pami lub wyraa jego sens wasnymi sowami. Najwaniejsze, by zachowa w sobie t myl. Jeli chcesz zasugerowa swojej podwiadomoci te zdania, zastosuj technik ruchomych schodów. W ten sposób atwo pogbiasz stadium hipnozy. Przekonasz si, e kade nastpne wiczenie przyjdzie ci duo atwiej i szybciej.
Kilka zastosowa autohipnozy
Autohipnoza moe mie zastosowanie w wielu sytuacjach. Jest ona najlepsz z dostpnych metod, aby przezwyciy bezsenno. Jeli masz problemy z zasypianiem, poddaj si, najlepiej przed pójciem spa, autohipnozie. Moesz sobie zasugerowa, e bezporednio z hipnozy przejdziesz w naturalny sen. Uyj przy tym nastpujcych sformuowa: "Jestem odprony, chce mi si coraz bardziej spa. Za kilka chwil zapadn w gboki sen i przepi spokojnie ca noc". Po tej sugestii skieruj swoje myli na co miego i staraj si wicej nie myle o swoim problemie. Jeli metod t zastosujesz prawidowo, to na pewno nie bdziesz mia kopotu z zaniciem.
Bezsenno bywa niekiedy neurotycznym symptomem. W takim przypadku sama sugestia moe by niewystarczajca, eby j pokona. Najpierw trzeba pozna jej przyczyny. Metody leczenia tego rodzaju bezsennoci omówione zostan w nastpnych rozdziaach.
Autohipnoza ma jeszcze wiele innych zalet. W cigu dnia daje poczucie odprenia, przeciwdziaa bowiem zmczeniu. Jeli pod koniec dnia czujesz si zmczony i masz jeszcze co do zrobienia, to kilka chwil hipnozy wraz z t sugesti sprawi, e obudzisz si wiey, wypoczty; bdziesz peen si ywotnych.
Korzy przynie moe równie opanowanie technik hipnotycznej narkozy. Odcicie si od bólu po bolesnej wizycie u stomatologa lub po cikim wypadku sprawi nam ogromn ulg. Ból fizyczny ma jednak praktyczny sens, dlatego powiniene zwalcza go tylko wtedy, jeli jest to naprawd konieczne. Dolegliwoci w obrbie brzucha mog wskazywa na przykad na zapalenie wyrostka robaczkowego. Umierzanie ich w tym miejscu mogoby grozi miertelnym niebezpieczestwem. Czasem te hipnozie poddawani s pacjenci w nieuleczalnych stadiach raka, by przynie im ulg w ostatnich godzinach. Hipnotyczna narkoza powinna by jednak stosowana dopiero wtedy, gdy odcicie od bólu jest absolutnie konieczne.
Autohipnoza moe równie pomóc w nauce. Jeli dobrze opanujesz jej technik, bdziesz móg otwiera oczy i nie budzi si. Pozostajc wtedy w transie, bdziesz w stanie nawet si uczy. Koncentracj, zdolno przyswajania wiadomoci, take umiejtno zdawania egzaminów mona poprawi, poddajc si hipnozie. Jeli chcesz podczas hipnozy mie otwarte oczy, to musisz sobie zasugerowa, e z otwartymi powiekami jeszcze bardziej zapadasz si w stan hipnotyczny. Inaczej bdziesz si budzi ze snu albo atwo przechodzi w lejsze stadium hipnozy. Spowodowane jest to sta funkcj naszego rozumu, który sugeruje, e otwieranie oczu to budzenie si.
Jak autohipnoza pomoga pewnej nauczycielce
Pewna nauczycielka uczszczaa na wakacyjny kurs geometrii, chcc w ten sposób podnie swoje kwalifikacje zawodowe. Kiedy trafia do mnie, powiedziaa, e przyswajanie nowych wiadomoci sprawia jej ogromne kopoty. Poow szeciotygodniowego kursu miaa ju za sob. Nienawidzia jednak tego przedmiotu, nie rozumiaa go i nie moga si zmusi do nauki. Miaa ogromny talent hipnotyczny i zainteresowaa si hipnoz. Poradziem jej, eby opanowaa autohipnoz, a nastpnie spróbowaa zda egzamin w transie. Posuchaa mojej rady i kurs ukoczya z wyrónieniem. Przy okazji wiele jej koleanek i kolegów dowiedziao si, e dziki tej metodzie mog zdecydowanie poprawi swoje oceny.
Gównym celem autohipnozy jest podawanie podwiadomoci sugestii. Przy kadej próbie wprowadzenia siebie w trans proces uczenia znacznie si skraca.
Wykorzystanie czciowego cofnicia si w czasie
Jeli chcesz stosowa autohipnoz, musisz nauczy si poddawa czciowej regresji w czasie, unikajc gbokiego stadium hipnozy, poniewa nie mona wtedy wywiera wpywu na minione przeycia. Wczeniejsze lata swojego ycia moesz odtworzy nawet w lekkim stadium autohipnozy. Pierwsza próba powinna polega na przywoaniu niedawnych i niezbyt wanych przey. Celem tego wiczenia jest ponowne przeycie wczeniejszych zdarze wszystkimi picioma zmysami.
Poddaj si wic hipnozie i skieruj swoje myli na przykad na ostatni posiek, który spoywae w czyim towarzystwie. Zasugeruj sobie: "Wracam do mojego dzisiejszego niadania i przeywam ten moment jeszcze raz. Powracam mylami do dzisiejszego niadania". Powtórz t sugesti kilka razy. Spróbuj teraz wyobrazi sobie to zdarzenie. By moe na pocztku scena ta bdzie troch zamazana, ale po jakim czasie uzyskasz wyrany obraz. Postaraj si zobaczy przed sob stó i obserwowa siedzc za nim on. Przyjrzyj si, jak jest dzisiaj ubrana. Zapamitaj kolor i krój jej sukienki. Zwró uwag na szczegóy, aby mia bardzo dokadny obraz caej sytuacji: zapamitaj sposób siedzenia, poczuj pod sob krzeso. Teraz wró do chwili, kiedy pie kaw. Przypomnij sobie filiank, jej kolor, we j do rki i przesu po niej lekko palcami. Po odstawieniu filianki zapamitaj potrawy na stole, ich kolor i wygld. Potem wró do chwili, kiedy ona co mówia, odnotuj wszystkie jej sowa. Moesz rzeczywicie sysze jej gos. Próbuj rozwija swój such, zapamitujc wszystko, co ona mówi.
Kady zauwaony szczegó spowoduje, e zwyke wspomnienie oywi chwil, któr przywoujesz. Przy niewielkim wysiku nauczysz si szybko powraca do wszystkich niedawno przeytych zdarze. W ten sposób moesz odtworzy szczegóy, co normalnie nie byoby moliwe. Jeli nie jeste w stanie tak przemieci si w czasie, popro kogo, aby czyta ci sugestie, podczas gdy bdziesz w hipnozie.
Przy nastpnej próbie naucz si powraca do jakiego przeycia z dziecistwa, które cakowicie umkno ci z pamici. Kady z nas z pewnoci jako dziecko upad, zaci si noem albo poplami ubranie. Zasugeruj sobie, e powracasz do czasu, kiedy bye cztero-, picio- albo szeciolatkiem, a zatem do czasu, kiedy czsto doznawae niegronych skalecze. Kiedy dziecko si skaleczy, pacze, a matka je pociesza, mówic: "Nie pacz, nie pacz, wszystko bdzie dobrze. " albo co w tym rodzaju. Powtarzaj te zdania wielokrotnie sam, takim tonem, jakim pociesza si dziecko. Jeli komu wydaje si, e wobec niego uywano innych sów, powinien wypowiada tamte sowa. Podwiadomo zazwyczaj podpowiada nam akurat te sowa, które ongi byy uyte. Ich brzmienie pomaga odby podró w czasie.
Spróbuj teraz przyjrze si uwanie oczami wyobrani tamtej sytuacji i odczu tamt sceneri. Znajdujesz si w domu czy na zewntrz? Zapamitaj ten wewntrzny obraz wyranie. Powiedz sobie, e teraz jest dokadnie ten moment, który poprzedza zranienie i dokadnie obserwuj, co robisz. Przywoaj mylami chwil, która potem nastpia, a w szczególnoci to, co zostao wtedy powiedziane. Najprawdopodobniej jeszcze raz odczujesz ból, który wtedy przeye, cho nie bdzie prawdopodobnie tak silny. Jeli ci si to uda, powiedz sobie, e teraz chcesz powróci do rzeczywistoci i zakoczy prób w odpowiednim momencie (trzeba to zrobi ju po pierwszej próbie cofnicia si w czasie). Nic zego si nie stanie, jeli o tym zapomnisz, poniewa zaraz po przebudzeniu i tak szybko odnajdziesz si w otaczajcej ci rzeczywistoci.
Wikszo ludzi nie ma adnych trudnoci z cofaniem si w czasie. Jeli nie uda ci si przywróci takiego obrazu z dziecistwa, to by moe przyczyna tkwi w tym, e podwiadomie chcesz powróci do innego, wyjtkowo przyjemnego i interesujcego zdarzenia, mniej wicej z tego samego okresu, a które równie cakowicie ulego zapomnieniu. Powiedz sobie: "Mam okoo piciu lat. Dzisiaj zdarzyo si co miego; by moe s moje urodziny, imieniny albo jest Boe Narodzenie i dostaem prezent. Teraz przeywam t sytuacj jeszcze raz". Prawdopodobnie w tym momencie ujrzysz w mylach wywoywany obraz i przeyjesz go ponownie. Bdzie to dobry moment na "odczenie si" od niego i powrót na czas do rzeczywistoci.
Jeli nie uda ci si cofn w przeszo, spróbuj od nowa. Szybkie dochodzenie do gbokiego stadium hipnotycznego byoby korzystne, ale nie kady przecie to potrafi. Dlatego lepiej, zwaszcza pocztkowo, nie przesadza. Gówna zasada autoterapii polega na tym, e powracasz do wanych przey z przeszoci, które miay wpyw na twoje teraniejsze ycie. Jeli uda ci si, tak jak to zostao tutaj opisane, powróci do wczeniejszych lat ycia, to jeszcze raz wemiesz w nich udzia. Gdy okazuje si to niezbyt mie, lepiej oczywicie by tylko obserwatorem, ni bra w tym bezporedni udzia. Powrót do przeszoci nie zawsze musi si udawa, dlatego nie zniechcaj si, lecz próbuj jeszcze raz, powtarzajc sobie nieustannie, e chcesz powróci do minionych wydarze tylko jako obserwator. By moe okae si to dobrym sposobem na przezwycienie zahamowa przed powrotem do nieszczliwych zdarze. Rola obserwatora jest atwiejsza ni rola uczestnika i uczestnictwo w cierpieniu.
Rozmowa indukcyjna uatwia autohipnoz
Jeli masz magnetofon albo dyktafon, moesz nagra rozmow wstpn, co powinno uatwi ci nauczenie si autohipnozy. Moesz nagra kilka zda albo poprosi o to drug osob. Najlepsze efekty daje tekst monotonny. Wybrane sformuowania zawieraj sugestie, które masz zastosowa podczas poddawania si hipnozie. Tych samych kwestii moesz te uy ponownie, kiedy bdziesz próbowa zastosowa autohipnoz.
Rozmowy wprowadzajcej powiniene wysucha w wygodnej pozycji. Niewane, czy bdziesz lea, czy siedzia. Ramiona powinny by rozlunione, najlepiej, jeli bd spoczywa na oparciach. Zamknij oczy i dwa razy gboko odetchnij. Teraz zaczyna si rozmowa wprowadzajca. Oto jej przykad: "Jeste odprony, suchasz uwanie mojego gosu i bdziesz teraz robi dokadnie to, co ci powiem. Uczysz si w tej chwili, jak podda si hipnozie i jak przeprowadzi autohipnoz. Twoje oczy s zamknite. We jeszcze raz gboki oddech i zatrzymaj w pucach powietrze przez kilka sekund, potem je wypu. Rozlunij wszystkie minie. Zacznij od prawej nogi. Teraz napnij minie tak, aby caa noga staa si sztywna. Potem rozlunij j, zaczynajc od czubków palców a po samo biodro. Nastpnie to samo zrób z lew nog. Teraz rozlunij minie brzucha i odka, potem klatki piersiowej i pleców. A teraz rozlunij ramiona od karku po koce palców. Czsto wanie te minie s najbardziej napite. Minie twarzy rozluni si teraz same. To bardzo przyjemne uczucie. Nie masz adnych zahamowa, nad niczym si nie zastanawiasz, tylko poddajesz si cakowicie moliwoci odprenia. Teraz czujesz, e uszo z ciebie cae napicie. Za chwil ogarnie ci miy nastrój, bdziesz mia dobre samopoczucie i ju nic nie bdzie ci potrzebne do szczcia. Jeste coraz bardziej odprony i coraz gbiej zapadasz w hipnoz. Moesz poczu, e twoje ramiona i nogi staj si coraz cisze albo e cae ciao jest tak lekkie, e masz wraenie, jakby szybowa na mikkiej chmurze. Wyobra sobie, e stoisz na szczycie ruchomych schodów. Tak dzieje si, kiedy zjedasz z najwyszego pitro domu towarowego lub zjedasz do metra. Widzisz, jak schody poruszaj si z dou do góry, po obu stronach s porcze. Licz teraz od dziesiciu do zera. Kiedy zaczn, wyobra sobie, e wchodzisz na schody. Stoisz na nich, opierajc rce na porczach. Schody nios ci do góry. (Jeli kto woli, moe wyobrazi sobie równie klatk schodow albo wind. Masz trudnoci z wyobraeniem sobie schodów, klatki schodowej lub windy? Zacznij wic zwyczajnie odlicza. Prowadzi to równie do gbokiego stadium hipnozy). (Licz powoli) 10 — Teraz wchodzisz na schody, które poruszaj si w twoim kierunku, a wic w dó. 9 — 8 — 7 — 6: Teraz zapadasz si coraz gbiej w stan hipnozy. 5 — 4 — 3: Jeszcze gbiej. 2 — l — 0: Teraz jeste ju na dole i opuszczasz schody. Z kadym oddechem zapadasz si w hipnoz coraz gbiej. Czujesz si bardzo dobrze, jeste cakowicie odprony. Pozwól sobie na jeszcze wicej. Cay czas obserwuj swój oddech. Prawdopodobnie twój oddech jest teraz duo wolniejszy, i oddychasz brzuchem i przepon. Zaraz zauwaysz, e ramiona trac swój ciar i staj si lekkie. (Jeli jeste praworczny, bdzie to prawe rami, jeli leworczny — lewe). Zaraz zaczn si podnosi. By moe najpierw poruszysz palcami albo caa rka podniesie si do góry, w kierunku twarzy, która jak magnes przyciga j do siebie. Rka zaczyna zgina si w okciu i porusza si do przodu. Jeli tego nie zrobi, mona ni wiadomie leciutko poruszy, eby rozpocz jej samoistny ruch. Od tego momentu powinna przesuwa si do góry sama. Cay czas kieruje si w stron twarzy, wyej i wyej. Im wyej si znajduje, tym gbiej zapadasz si w hipnoz. Podnosi si. Kiedy dotknie ju twojej twarzy, pozwól jej opa i przyj wygodn pozycj. Jeli jeszcze nie poczue dotyku, na pewno si tak stanie. Gdy mówi, w jaki sposób masz poddawa si hipnozie, najlepiej zapomnij o tym, e w ogóle masz rk".
Teraz uyjesz metody bardzo podobnej do tej, któr opisaem.
Jeli przyje ju wygodn pozycj, zamknij oczy i staraj si podda hipnozie. Podczas pierwszych trzech albo czterech wicze dobrze by byo, aby przyglda si uwanie pomieniowi wiecy, któr wczeniej zapalisz. Po dwóch, trzech minutach intensywnej obserwacji zamknij oczy i rozlunij si. Pomyl teraz: "Zapadam w hipnoz". Potem powtórz trzy razy zdanie: "Teraz si rozlunij". Sowa te wypowiadaj bardzo powoli. Kiedy powtarzasz je w ten sposób, stopniowo poddajesz si hipnozie. Nie musisz wymawia tego zdania gono. Wystarczy, e je sobie pomylisz. We jeszcze raz gboki oddech i spróbuj si zrelaksowa, wykonujc opisane tu wiczenia rozluniajce. Jeli twoje rce s ju cakowicie rozlunione, wyobra sobie ruchome schody. Policz powoli od dziesiciu do zera. (Podczas pierwszych czterech wicze licz wstecz, przechodzc ze stopnia na stopie. Gdy wiczysz intensywnie, wystarczy jedna próba).
eby si przebudzi, pomyl tylko: "Teraz chc si obudzi". Policz potem do trzech. Natychmiast poczujesz si rzeki, zrelaksowany i dobrze usposobiony do ycia.
Jeli podczas hipnozy wydarzy si co, co spowoduje odwrócenie twojej uwagi, np. telefon czy nawet poar, natychmiast przebudzisz si sam. Zdarzyoby si to równie wtedy, gdyby nie byo ci zasugerowane, poniewa twoja podwiadomo zawsze ci broni.
Teraz licz do trzech, a ty w tym czasie si obudzisz. Jeli dysponujesz jeszcze czasem, zastosuj t metod natychmiast, poddajc si ponownie hipnozie. Pamitasz zapewne sugestie. Powtórz je wic tak, jak zostay tu podane. Teraz obud si. Ja w tym czasie licz:
l: Obud si!
2: Jeste prawie przebudzony.
3: Teraz jeste cakowicie przytomny, cakowicie przytomny, cakowicie przytomny.
PODSUMOWANIE
Zapoznae si ju z wieloma technikami autohipnozy. Ogólnie rzecz ujmujc, hipnoza jest rodzajem autohipnozy. Osoba hipnotyzujca tylko ci w ni wprowadza, a ty sam wykonujesz gówn cz pracy. Poddajesz si sugestiom, przyjmujesz podsuwane ci pomysy. Wiesz teraz, jak po przebytych wiczeniach sprawdza osignity rezultat i jak dowiedzie si od podwiadomoci, w której fazie hipnozy bye. Potrafisz równie powraca do wczeniej przeytych wydarze. Poznanie i uwiadomienie sobie przyczyn, które je wywoay, pomaga zwalczy ich szkodliwy wpyw na teraniejsze ycie.
Hipnoz stosuje si nie tylko do samodoskonalenia. Istnieje jeszcze wiele innych moliwoci jej wykorzystania. W nastpnym rozdziale dowiesz si, jak najskuteczniej mona stosowa sugesti w waszym programie.
Rozdzia 5
Autosugestia: droga do lepszego ycia
Jedn z najlepszych metod wpywania na podwiadomo jest sugestia. Jak ju wspomniaem, kady z nas ulega w pewnym stopniu jej wpywom. Nawet w lekkiej hipnozie albo w wyniku jakiego zdarzenia, które wywouje w czowieku silny wstrzs, ogromnie wzrasta podatno na wpywy otoczenia. Czasem taki stan jest mylony bdnie z atwowiernoci. Trzeba jednak pamita, e gdybymy nie podlegali wpywom otoczenia, ciko by nam byo czegokolwiek si nauczy. Okazuje si, e umiejtno przyjmowania informacji z zewntrz to dua zaleta, a znajomo zasad sugestii ma wielkie znaczenie. Heterosugestia (sugestia pochodzca od innej osoby) dziaa jeszcze silniej i jest bardzo skuteczna, zwaszcza jeli bdziesz zna najlepszy sposób jej zastosowania.
Podatno na wpywy zwiksza nawet tylko lekki stan hipnotyczny.
Autosugestia i naukowe badania medyczne
Sia sugestii i podatno na wpywy innych ludzi s zjawiskami, które wystpuj na co dzie. Wykazay to medyczne badania naukowe sprawdzajce skuteczno nowego leku, przeprowadzane w tzw. grupach kontrolnych. Cz osób z grupy otrzymaa lek waciwy, a cz — placebo (specyfik bez wartoci farmakologicznej, obojtny dla organizmu, czsto jest tylko cukrow pastylk). Po licznych obserwacjach stwierdzono, e osoby, którym podano placebo, reaguj tak samo jak osoby, którym podano normalny lek. Tumaczy si to dziaanie si sugestii, która jest tak silna, e lepiej zostawi pacjentów w niewiadomoci i nie mówi, kto zay placebo, a kto waciwy lek. W przeciwnym razie osoby testowane wycign odpowiednie wnioski i dziaanie sugestii zostanie zaprzepaszczone.
Zasady prawidowej sugestii
Hipnotyczne sugestie mog wyraa pozwolenie albo rozkaz. Mog by bezporednie albo porednie, pozytywne albo negatywne. Autosugestia bywa czciej bezporednia ni porednia. Pozytywna sugestia ma wiksze dziaanie anieli negatywna. eby j dobrze sformuowa, powinno si unika wyrae "nie", "nie chc", "nie bd" i "nie mog". Negatywna sugestia to np.: "Jutro nie bdzie bolaa mnie gowa", pozytywna: "Moja gowa bdzie jutro lekka, bd si czu dobrze".
Sugestia, która nam na co pozwala, bdzie speniona z wikszym prawdopodobiestwem ni zwyky rozkaz, nikt bowiem nie lubi, kiedy si nim dyryguje. wiadomo moe na bezporedni rozkaz zareagowa natychmiastowym oporem. Na prob za reagujemy z reguy gotowoci do wspópracy. Niekiedy rozkazy s jednak najskuteczniejsze. Jeli powstanie po hipnozie niewiadoma potrzeba bycia pod staym wpywem drugiej osoby, to rozkazy przez ni wydane bd skuteczne. Jeli sformuujesz sugesti sowami: "Moesz" albo "Pani moe", oznacza to pozwolenie. Rozkazem bdzie jednak, jeli powiesz: "Bdziesz" lub "Pani bdzie".
Cige powtarzanie sugestii jest najwaniejszym warunkiem jej skutecznego oddziaywania. Trzeba j powtarza jak najczciej; trzy, cztery razy dziennie, a nawet czciej. Take w sugestii tkwi istota reklamy. Wie to kady, kto pracuje w tej brany. Dziaanie powtarzanych sformuowa przy kolejnym obrazie potguje si, dlatego reklamy w telewizji powtarzane s wielokrotnie. Rezultaty byyby bardziej zadowalajce, jeli fachowcy z tej brany wiedzieliby wicej o zasadach dziaania sugestii i psychologii w ogóle.
Podwiadomo potrzebuje troch czasu, aby zechciaa przyj pomys i potem go wykona. Sugestia nie moe dotyczy przeszoci, bezporedniej teraniejszoci, lecz bliskiej przyszoci. Jeli powiemy: "Ból gowy znikn", to dziaamy wbrew rzeczywistoci, poniewa nie moe on przecie znikn od razu. Natomiast sformuowania: "Ból opuci moj gow", "Ból wkrótce ustpi" i "Zaraz poczuj si dobrze" daj podwiadomoci czas na przyzwyczajenie si do tych myli i sprawi, e si one urzeczywistni.
Autosugestie mog by powtarzane gono, chocia na ogó nie jest to konieczne. Wystarczy je sobie tylko pomyle. Wypróbuj sam, która metoda podziaa na ciebie skuteczniej. Na ogó jednak wikszo z nas reaguje lepiej na sowo wypowiadane na gos.
Jeli mówieniu (bd powtarzaniu w mylach) towarzyszy obraz wewntrzny, sugesti mona wzmocni. Podwiadomo ma tendencj do urzeczywistniania kadego "wyprodukowanego" obrazu, czsto powtarzanego przez nasze myli. Zaley to jednak od rodzaju uywanej przez nas sugestii. Oto przykad. Pod koniec dnia jeste zmczony i chcesz ten stan zmieni, stosujc sugesti. Kiedy zasugerujesz sobie, e zaraz poczujesz si wypoczty, powiniene przyj w duchu odpowiedni postaw: oto "tryskasz radoci i zdrowiem". Wyobra sobie, na przykad, jak grasz w golfa, tenisa, uprawiasz jaki inny sport albo energicznie, wymachujc rkami i oddychajc gboko, biegniesz dookoa bloku. Zatrzymaj t myl na trzy, cztery minuty. Takie sugestie mog nam pomóc szybko przezwyciy stan zmczenia. Wewntrzny obraz powinien zawsze przedstawi sytuacj, w jakiej chciaby si znale.
Kolejny przykad: pewnego razu poprosiem moj pacjentk, której pomagaem zwalczy otyo, o przyniesienie zdjcia, na którym ma szczup sylwetk. Poniewa nie miaa takiej fotografii, powiedziaam jej, e ma wyszuka sobie w jednym z kobiecych magazynów zdjcie dziewczyny o nienagannej figurze w stroju kpielowym. Nastpnie miaa wyci swoj gow z jakiej wasnej fotografii i naklei j na owo zdjcie. Taki obrazek powinna powiesi na lustrze i za kadym razem, kiedy w nie spoglda, miaa powtarza sugesti: "To jestem ja". Poradziem jej równie, aby przed pójciem spa wyobraaa sobie siebie z tak wanie figur.
Dobrze jest, jeli stworzymy sobie motywacje do przyjcia sugestii, wzmacniajc w ten sposób jej dziaanie. Moe to by na przykad yczenie osignicia sukcesu, które mona ubra w sowa albo przedstawi sobie jego wizj, lub te wykorzysta oba te rodki jednoczenie.
Kiedy chcemy co osign, nasza podwiadomo musi zaakceptowa nasze wyobraenie, inaczej sugestia nie bdzie dziaaa, niezalenie od tego, jak bardzo bdziemy sobie tego yczyli. Jeli sugestia bdzie miaa form przyzwolenia, a mimo to nie bdzie wykazywaa adnego dziaania, dobrze jest sformuowa j jako rozkaz. Dziki ideomotorycznym odpowiedziom mona si dowiedzie, czy podwiadomo przyja sugesti, czy nie. Jeli nie, to kolejne pytania pozwol pozna powód jej decyzji. Jeli metoda palców i wahadeka wykae przyjcie sugestii przez podwiadomo, to prawie na pewno nasze yczenie si speni.
Dalsze zasady dziaania sugestii
Podwiadomoci nie powinno si obcia zbyt wieloma sugestiami jednoczenie. Najlepiej, jeli zajmiemy j na pocztku najwyej dwiema. Kad sugesti najlepiej powtarza dwa albo trzy razy. Potem przejd do nastpnej, powtarzaj j, i znowu wróci do pierwszej.
Formuuj sugestie, zawsze uwzgldniajc kocowy rezultat. Cel musi by okrelony jednoznacznie. Twoja podwiadomo wie lepiej ni wiadomo, jak mona osign cel. Spróbuj wic uruchomi pierwsz sugesti i pozwól, aby najlepsze rozwizanie przyszo samo.
Na temat formuowania sugestii napisano ju wiele ksiek. Autorzy zajmowali si gównie problemem, czy powinno si uywa w nich zaimka osobowego "ja" czy "ty". Sam jednak moesz zobaczy, który z nich dziaa na ciebie lepiej. Podwiadomo i tak oba zaimki zrozumie. Ona wie, e odnosz si one do ciebie. Jednak dopiero podczas terapii okae si, które sformuowania bd lepsze — kwestie z uyciem jednego, drugiego czy obu zaimków naraz. Ten rodzaj sugestii zostanie omówiony póniej.
Celowe wywieranie wpywu na fakty moe spowodowa rezultaty sprzeczne z twoimi oczekiwaniami. Jednak moe si równie zdarzy, ze negatywna sugestia zostanie speniona. Jestemy nimi nieustannie zasypywani. Moe si choby zdarzy, e koledzy w biurze bd chcieli ci którego dnia zaszkodzi. Zaómy, e przychodzisz rano do pracy i syszysz: "Cze, chyba le spae, bo marnie dzisiaj wygldasz!" Najpierw jeste zaskoczony takim stwierdzeniem, a póniej rzeczywicie zaczynasz czu si le. Za kilka minut kto inny zauwaa: "Chyba nie najlepiej si dzisiaj czujesz. Jeste chory? Wygldasz okropnie!" Potem znowu kto rozczula si nad tob i ciekaw jest, co ci dolega. I najpóniej wanie teraz zaczniesz le si czu. A jeli koledzy bd prowadzi t gr dalej, szybko odnajdziesz w sobie chorob i bdziesz musia i do domu.
Wan czci autoterapii jest zlokalizowanie negatywnej, szkodliwie dziaajcej sugestii, a nastpnie pozbycie si jej. W kadym z nas tkwi takie sugestie, tylko e nie zawsze jestemy tego wiadomi. W ksice Self Suggestion (Huna Research Publications, Vista, California) Max Long zaleca podczas powtarzania sugestii gbokie wdechy i wydechy. Myli powinno si wtedy pozostawi swojemu biegowi. Autor uwaa po prostu, e trzeba przez chwil skoncentrowa si, potem zrelaksowa i ponownie skupi, gboko wdychajc i wydychajc powietrze. Long dodaje, e silna wiara i mocne przekonanie przynosz najlepsze rezultaty.
Dr James Hixson, stomatolog z Hollywood, uczestnik sympozjów powiconych hipnozie, poleca skrócon metod autosugestii. yczenie najlepiej napisa na kartce, sformuowa je w jednym albo dwóch zdaniach, pomijajc szczegóy, i skupi si na rezultacie, jaki chcemy osign. Dobrze jest wyodrbni kluczowe sowo albo krótkie zdanie, które zawiera sedno sugestii, jak sformuowalimy na pocztku. Najlepiej powtórzy je sobie kilka razy, po czym skierowa swoje myli na co zupenie innego.
System Emila Coue
W latach dwudziestych naszego wieku autosugestia bya najpierw w Europie, a potem w Stanach Zjednoczonych popularnym i modnym rodkiem samoleczenia. Pisali na ten temat ksiki m. in. Coue, Baudouin i Pierce. Szczególnie interesujce s prace Pierce'a, chocia z pewnoci mog poleci równie ksiki Baudouina. Emil Coue prowadzi klinik autosugestii w Nancy, a jego sukcesy w tej dziedzinie uczyniy go sawnym na cay wiat. Z wyksztacenia by aptekarzem, potem zaj si zgbianiem psychologii i sugestii. W Europie stosowano jego zasady i bardzo ceniono jego pogldy. Kiedy jednak znalaz si w Ameryce, sceptyczni dziennikarze wymiewali jego teorie, które w rezultacie nie znalazy tam oddwiku.
Coue by niesusznie nie doceniony. Jego teorie s wci aktualne. Jedna z jego metod polegaa na jak najczstszym powtarzaniu sugestii: "Kadego dnia, w kadej dziedzinie wiedzie mi si coraz lepiej". Pocztkowo preferowa sugestie bardzo szczegóowe i jednoczenie skuteczne autosugestie. Póniej jednak doszed do wniosku, e ogólne sformuowania ukierunkowane na jeden cel wydaj podwiadomoci specyficzne polecenia i staj si jeszcze bardziej skuteczne. Od takiej sugestii mona oczekiwa, e zawrze w sobie wszystko, co chce si osign. Jest to niezaprzeczalna warto tej reguy. Mimo e Coue nie znalaz uznania w Ameryce, w Europie mia bardzo wielu zwolenników, którzy czerpali z jego pracy. To on pierwszy od podstaw gruntownie zbada dziaanie sugestii. Sformuowa take wiele wanych zasad. Jedn z nich okreli jako zasad odwrotnego dziaania. Powiedzia: "Jeli kto myli: «chciabym, ale nie mog», to tym mniej osignie, im wicej wysiku bdzie wkada".
O to samo mniej wicej chodzi w sformuowaniu: "Postaram si spróbowa". Kryje si tutaj przekonanie o moliwoci niepowodzenia. Kade dziaanie za powinno zaczyna si z pozytywnym nastawieniem, wic nie naley mówi "Postaram si spróbowa", lecz "Zrobi to!"
Pokamy zasad odwrotnego dziaania na przykadzie. Jeli na pododze pooymy desk dug na cztery metry i szerok na trzydzieci centymetrów, to spokojnie po niej przejdziemy, nie patrzc pod nogi. Jednak jeli t sam desk umiecimy osiemdziesit centymetrów nad ziemi, pomidzy, dajmy na to, dwoma krzesami, pojawi si trudnoci, cho mona je atwo pokona. Trzeba po prostu troch bardziej uwaa. Jednak jeli t sam desk pooymy na krawdziach dwóch dachów, to przejcie po niej stanie si prawie niemoliwe. Strach spowoduje, e speni si tym razem zasada odwrotnego dziaania. Albo nie odwaymy si wej w ogóle na desk, albo, wszedszy, spadniemy.
Innym czstym przykadem dziaania tej zasady jest bezsenno. Kto, kto cierpi na zaburzenia snu, idzie do óka z negatywnym nastawieniem: "Dzisiaj znowu nie bd móg zasn". Potem próbuje zasn i im bardziej si stara, tym trudniej mu zapa w sen. Kiedy jest ju cakowicie wyczerpany, zaczyna myle o czym zupenie innym, po czym nagle po kilku minutach pi jak kamie. Baudouin tumaczy dziaanie tej zasady jeszcze inaczej. Kto, kto uczy si jedzi na rowerze i jest jeszcze niewprawny, kiedy widzi przed sob drzewo, natychmiast doznaje obaw. Im bardziej stara si omin drzewo, tym bardziej jest prawdopodobne, e na nie wpadnie.
Coue mówi sensownie i mdrze: "Jeli wyobrania i wola s sprzeczne, zawsze zwyciy wyobrania". Innymi sowy, podwiadomo zawsze przeciwstawi si wiadomoci.
Równie on jest autorem "prawa przemylanego wysiku": kada myl dy do urzeczywistnienia i silne uczucie zawsze wypiera sabsze.
PODSUMOWANIE
W tym rozdziale poznae si sugestii. Zobaczysz, jak bardzo bdzie ona cenna, kiedy zaczniesz stosowa program samodoskonalenia. Swoje sugestie formuuj zawsze pozytywnie, nawet jeli podwiadomo potrzebuje czasem bardzo specyficznej tonacji. Pamitaj o potrzebie powtarzania i o tym, jak bardzo wane jest, aby przyjcie myli byo waciwie umotywowane. Nie formuuj zbyt wielu sugestii jednoczenie. Jeli to tylko moliwe, twórz wewntrzne obrazy swoich celów, sugeruj podwiadomoci osignicie konkretnego rezultatu, nie zajmuj si rodkami do ich osignicia. Jeli zawsze przed pójciem spa i po przebudzeniu bdziesz sobie powtarza: "Z kadym dniem wiedzie mi si w kadej dziedzinie ycia coraz lepiej", to na pewno zaczniesz czerpa z tego namacalne korzyci. Kosztuje to zaledwie par chwil uwagi i skupienia.
Rozdzia 6
Niezakócone ycie uczuciowe
Jeli chcesz uwolni si od emocjonalnych kopotów albo zaburze osobowoci, musisz najpierw pozna ich przyczyn.
Kilka myli Freuda
Jestemy nie tylko produktem procesu dziedziczenia, ale uksztatowao nas take rodowisko. Pierwsze lata dziecistwa s bez wtpienia najwaniejsze dla okresu dorastania i dojrzewania. Freud twierdzi, e odpowiedzialne za wikszo emocjonalnych zaburze w yciu dorosego czowieka s przeycia z dziecistwa i wewntrzne konflikty, jakie w tym czasie powstay. Psychologia Freuda dy do tego, aby przywoa do wiadomoci konsekwencje tych wydarze. Inni psychoterapeuci nie traktuj dziecistwa a tak powanie jak Freud. Twierdz, e problemy trzeba raczej tumaczy teraniejszoci, a nie przeszoci.
Psychiatryczne leczenie zaburze emocjonalnych odbywa si jednak najczciej na podstawie teorii Freuda, która pod wieloma wzgldami, jeeli chodzi o przypadki jednostkowe, ulega powanej weryfikacji. Konwencjonalne postpowanie lecznicze daje wiksze prawdopodobiestwo uzyskania dobrych rezultatów ni dugie i kosztowne leczenie psychoanaliz. Wikszo psychoanalityków stosuje metody Freuda bez wprowadzania jakichkolwiek modyfikacji.
Psychoanaliza staa si kultem o okrelonym ju rytuale. Freud jako chopiec by bardzo niemiay. Kiedy zosta lekarzem, czu si skrpowany, gdy naprzeciwko niego siedzia pacjent i patrzy mu prosto w oczy. Dlatego te prosi swoich pacjentów, aby kadli si na kozetce, a on sam siada za ich gow, tak aby nie mogli go widzie. Procedura ta staa si wród psychoanalityków integraln czci terapii, a wikszo "uczniów" Freuda uwaa, e to, co robi mistrz, jest niepodwaalne.
Z reguy terapia psychoanalityczna zajmuje od 300 do 600 godzin. Pacjentowi wyznacza si terminy jednogodzinnych spotka pi razy w tygodniu. Metoda jest z istoty pasywna, poniewa analityk poprzestaje na formuowaniu pewnych stwierdze i komentarzy. Czasami daje terapeutyczne wskazówki, jednak najczciej pozwala pacjentowi mówi to, co przyjdzie mu do gowy (wolne skojarzenia).
Przy mocno zakorzenionych nerwicach i innych stanach chorobowych niezbdne jest dugotrwae leczenie, autoterapia za nie daaby tu na pewno adnych rezultatów. Czas to pienidz, i dlatego psychoanaliza jest zarezerwowana dla bogatych, poniewa jest ogromnie kosztowna. Jednak wikszo zaburze emocjonalnych — z wyjtkiem powanej choroby psychicznej — moe by równie leczona szybciej, innymi metodami, dajcymi, by moe, nadziej na pozytywny efekt.
Pawów i "odruch warunkowy"
Teoria Pawowa opiera si na stworzonym przez niego pojciu "odruchu warunkowego". W pierwszych latach naszego wieku rosyjski fizjolog Iwan Pawów przeprowadza swoje synne eksperymenty z psami, by dowie, jak rozwija si odruch warunkowy. Kiedy tylko psy byy godne, dostaway jedzenie i jednoczenie rozbrzmiewa dzwonek. Z czasem na znajomy dwik psy zaczynay wydziela lin, mimo e nie podawano im jedzenia. Zwierzta spostrzegy cisy zwizek midzy dwikiem dzwonka a poywieniem, dlatego znajomy odgos wywoywa u nich wydzielanie si liny. Tak powsta odruch warunkowy, który moe si wytworzy równie u czowieka. Zdarza si przecie, e reagujemy na jaki bodziec, sowo czy sytuacj okrelonym zachowaniem, które pozornie nie pozostaje w adnym zwizku z wyuczonym zachowaniem. A jednak zachodzi tu ten sam zwizek, co w powyszym przykadzie midzy dwikiem dzwonka a jedzeniem. Niekiedy zupenie nie jestemy wiadomi, e w ogóle reagujemy na dany bodziec, a jednak wywouje on pewne sposoby zachowania lub myli, które wydaj si nam zupenie bezsensowne. Potem na próno próbujemy znale dla nich jakie wytumaczenie.
Odruchy warunkowe maj dla czowieka ogromne znaczenie. S zautomatyzowane, dlatego kiedy je wykonujemy, nie zastanawiamy si nad nimi ani ich nie analizujemy. Wanie z nich rozwijaj si przyzwyczajenia i pewne umiejtnoci. Jednak czasem te niewiadome odruchy mog okaza si szkodliwe. Na przykad wywouj poczucie winy, nienawi, zo i inne reakcje, które wpywaj na czowieka destrukcyjnie. W ten sposób powstaj nerwicowe kompleksy.
Psychiatrzy caego wiata, z wyjtkiem anglosaskich, d gównie do tego, aby usuwa odruchy warunkowe jako przyczyn zaburze emocjonalnych. Czsto zaburzona reakcja zostaje wywoana okrelonym sowem i dlatego wanie semantyka (nauka o znaczeniu sów) odgrywa tu tak ogromn rol. Rosyjski psychiatra Patinow mówi w swojej ksice Sowo (opublikowanej w Rosji w angielskiej wersji jzykowej), e wielu rosyjskich psychiatrów stosuje hipnoz, aby odkry przyczyny okrelonych odruchów warunkowych. Pacjent powraca w mylach do czasu albo wydarze, które wywoay ten odruch. Wraz z t analiz reakcja zanika. Dokadnie mówic, chodzi tu o dehipnotyzacj pacjenta, poniewa odruchy warunkowe s czsto niemal identyczne z pohipnotycznymi sugestiami. Patinow uwaa, e jego metoda odnosi sukces u 78% pacjentów. Jeli jest to prawda, to daleko przewysza ona teori Freuda.
Dr Joseph Wolpe, poudniowoafrykaski psychiatra, mieszkajcy obecnie w Stanach Zjednoczonych, opisa jedn ze stosowanych przez siebie metod psychoterapii (Psychotherapy Through Reciprocal Inhibition. Stanford University Press, Stanford, Kalifornia), która bardzo przypomina metod rosyjsk.
Terapeutyczne zastosowanie sugestii
W innym typie psychoterapii wykorzystuje si sugestie. Mog by one skierowane do podwiadomoci przez samego zainteresowanego (autosugestia) lub te pochodzi od kogo innego (heterosugestia); zwaszcza ten rodzaj sugestii jest, prawdopodobnie, jeszcze bardziej skuteczny, cho autosugestia moe by równie bardzo cenna i przydatna. Najbardziej efektywna jest jednak w poczeniu z hipnoz.
Zanim jeszcze teorie Freuda znalazy szerokie uznanie, sugestia bya jedyn metod stosowan w psychoterapii. W latach 1880-1900, a nawet troch póniej, ten rodzaj podejcia psychoterapeutycznego by czsto stosowany i koczy si prawie zawsze sukcesem.
Hyppolite Bernheim by jednym z najwybitniejszych francuskich lekarzy swoich czasów. W tajniki hipnozy i sugestii wprowadzi go skromny lekarz domowy o nazwisku Lieubeault, który odbywa praktyk w Nancy. Bernheim doczy do Lieubaulta i wspólnie zaoyli klinik. W cigu niespena dwudziestu lat za pomoc hipnotycznej sugestii wyleczyli ponad 30 tysicy pacjentów. Ich ogromne sukcesy sprawiy, e do Nancy przyjedali lekarze z caej Europy, aby móc si od nich uczy. Wród nich by te Freud, który w swoich eksperymentach próbowa stosowa hipnoz. Wspópracowa wówczas z innym psychiatr, Breuerem, jednym z wybitnych lekarzy stosujcych w tamtych czasach hipnoz. W swojej praktyce Freud zastosowa jego metod leczenia histerii. Bdnie sdzi jednak, e do wyleczenia konieczne jest gbokie stadium hipnozy. Odkry, e tylko niewielki procent pacjentów da si naprawd gboko zahipnotyzowa. Niewiele rozumia z tego zjawiska, sam te by kiepskim hipnotyzerem. W tym czasie brakowao mu jeszcze pewnoci siebie, aby osiga dobre wyniki.
Porównanie jego nieudanych prób z sukcesami Breuera byo dla niego nie do zniesienia, dlatego szuka innych metod i technik. Doszed wic do analizy wolnych skojarze i znaczenia snów, potem zaprzesta stosowania hipnozy. Jego zwolennicy, w tym wikszo psychiatrów, uwaaj, e hipnoza jest bezwartociowa; nie maj jednak o niej najmniejszego pojcia i nie znaj nowoczesnych sposobów jej uycia. Wielu sdzi, e do dzisiaj stosowana jest, jak za czasów Bernheima, w formie sugestii. Wedug stanowiska Freuda, przejtego przez wikszo psychiatrów [w USA w latach 60.], leczenie sugesti jest niebezpieczne, poniewa w miejsce usunitego symptomu pojawia si inny, jeszcze gorszy. Teoria ta spowodowaa, e niektórzy psychiatrzy skrytykowali stosowanie hipnozy nie tylko w popularnonaukowych magazynach, ale i fachowych czasopismach. Wywoao to u ich czytelników obawy przed hipnoz.
Mamy tu do czynienia z pogldem, który mówi, e za kadym symptomem kryje si energia, która szuka ujcia. Gdy symptom zostanie usunity, zablokowana energia szuka nowego ujcia. Jeli uda si na drodze sugestii zlikwidowa u alkoholika przymus picia wódki, to moe on uzaleni si np. od rodków odurzajcych.
Twierdzenie, e chodzi tu o jak form energii, wydaje si mocno przesadzone, poniewa adnej energii tego rodzaju nie da si zmierzy ani udowodni. Krytycy hipnozy nie wiedz, e nawet uycie dobitnej sugestii nigdy cakowicie nie usunie symptomu, jeli kto ma siln potrzeb jego odczuwania. Sugestie hipnotyczne dziaaj tylko wtedy, gdy s zarówno wiadome, jak i niewiadome. Kady dowiadczony hipnoterapeuta potrafi to rozpozna. Objaw mona usuwa, stosujc hipnotyczn sugesti, cho nie jest to regua. Czsto nie udaje si to i symptom pozostaje. Oprócz tego dowiadczeni hipnoterapeuci wiedz, e sugestie, których zadaniem jest usunicie okrelonego objawu, zawsze musz by sformuowane tak, jakby byy pozwoleniem, a nie rozkazem. Jest to sposób wykluczenia od pocztku kadego niebezpieczestwa, jakie moe zaistnie podczas usuwania symptomu, nawet gdyby wyobraenie Freuda, zakadajce istnienie jakiej tajemniczej energii, byo prawdziwe.
Dr Roy Dorcus, znany psycholog, wygosi kiedy wykad na uniwersytecie w Kansas podczas jednego z kongresów powiconych hipnozie i udowodni, e niemal przy kadej formie leczenia, z wyjtkiem zastosowania antybiotyków lub sulfonamidów w chorobach bakteryjnych, nie chodzi o nic innego, jak tylko o usunicie objawów choroby, a niej jej przyczyn. Aspiryna zastosowana w przypadku bólu gowy powoduje wprawdzie zniknicie przykrej dolegliwoci, ale nie usuwa jej przyczyny. Przeciwnicy znoszenia objawów przez sugesti lecz stany depresyjne u swoich pacjentów rodkami uspokajajcymi. Uycie do tego celu sugestii jest rzekomo niebezpieczne. Pogld ten jest naturalnie mieszny: jeli rzeczywicie istniaaby energia, wielokrotnie tu wspomniana, to szukaaby sobie innego ujcia.
W przypadkach przytaczanych przez psychiatrów, kiedy to rzekomo tworzyy si w miejsce jednych inne symptomy lub poddanie si hipnozie miao szkodliwe skutki, przyczyna tkwia podobno w próbie usunicia objawu. Istnieje jednak due prawdopodobiestwo, e powodem bya jaka inna potrzeba, która nie miaa zwizku z pierwotnym objawem.
Siedem najczstszych przyczyn zaburze i chorób emocjonalnych
Szkodliwe sposoby zachowania, zaburzenia emocjonalne, bdny tok mylenia i nieprzyjemne cechy charakteru maj rozmaite przyczyny. Koniecznie naley je pozna, aby móc zastosowa odpowiednie metody autoterapii. Zaproponowane tu metody s uniwersalne.
Konflikt wewntrzny
Jedn z najczstszych przyczyn problemów emocjonalnych jest, wedug Freuda, konflikt emocjonalny, postrzegany jako wspólny czynnik wikszoci zaburze emocjonalnych. Powstaje on wtedy, gdy odczuwamy potrzeb lub ch zrobienia czego, co jest obwarowane spoecznym tabu albo na co nie pozwala nam sumienie. ródem wikszoci takich przypadków s, naturalnie, sprawy pci. Czsto odsuwamy nasze problemy od siebie albo wypieramy je ze wiadomoci, poniewa s nieprzyjemne albo wywouj poczucie winy.
Agresja i nienawi to ten rodzaj uczu, które czsto s wypierane, podobnie jak wspomnienia nieprzyjemnych i mczcych przey. Ich obecno w podwiadomoci prowadzi do starych problemów emocjonalnych. W takich wypadkach nie uwiadamiamy sobie, jakie s przyczyny takich kopotów. Autoterapia moe jednak pomóc przerwa ten stan rzeczy przez uwiadomienie sobie przykrych przey.
W niektórych wypadkach wypieranie przey do podwiadomoci moe by tak silne, e potrzebna jest ingerencja psychoterapeuty. Wielu konfliktów, które w nas tkwi, nie jestemy wiadomi. Tymczasem za pomoc autoterapii mona si ich atwo pozby.
W przytoczonych tu historiach chorób opisz skutki dziaania konfliktu i innych szkodliwych dla nas czynników.
Oprócz konfliktów wewntrznych w gr wchodz nastpujce przyczyny: 1. motywacja; 2. dziaanie sugestii; 3. mowa ciaa; 4. identyfikacja; 5. masochizm albo wymierzanie sobie kary; 6. wczeniejsze, w szczególnoci traumatyczne, przeycia. Niektóre rodzaje cierpie mog mie tylko jedn z wymienionych przyczyn, czciej jednak jest ich wicej, ale bardzo rzadko wystpuj wszystkie jednoczenie.
Motywacja
Ustalenie przyczyny choroby albo zespou zachowa wymaga wiedzy o celu, który ma by osignity. Choroba wywouje niekiedy wspóczucie, a tym samym zwraca uwag otoczenia na chorego, co moe by siln neurotyczn potrzeb. Zaniedbywane przez rodziców dziecko wie, e choroba wzmaga zainteresowanie jego osob i trzyma z daleka od znienawidzonej szkoy.
Barbara F., lat 21, od roku bya on przystojnego, mdrego, modego mczyzny, który pracowa na uczelni. Ona natomiast skoczya tylko szko redni. Bya niemiaa, miaa poczucie mniejszej wartoci, niepewna siebie, cierpiaa na czste bóle gowy, które nie opuszczay jej od czterech miesicy. Nie byy one co prawda bardzo silne, niemniej absorboway jej uwag przez cay dzie. Czasem zaywaa rodki przeciwbólowe, ból jednak nigdy nie znika cakowicie. Jej lekarz nie potrafi znale, mimo wielu przeprowadzanych bada, adnej organicznej przyczyny tego stanu. Przypuszcza jednak, e ma on podoe natury emocjonalnej. Bez trudu stwierdzi, e Barbara wykorzystywaa ból gowy, eby zwróci na siebie wiksz uwag otoczenia oraz wywoa wspóczucie rodziców i ma, wobec którego czua si mniej wartociowa. Lekarz wytumaczy jej jednak, e byoby duo lepiej, gdyby zacza bardziej interesowa si tym, co robi m, i e czytajc i studiujc, moe atwo osign ten sam intelektualny poziom co on. Wiedziaa, e mczyzna, z którym si zwizaa, bardzo ja kocha. Kiedy zrozumiaa, e jej postpowanie jest niedojrzae, ból gowy natychmiast znikn.
Okrelony objaw wystpuje czsto, aby nas ochroni. Dla Barbary ból gowy by jej broni. Dobrze jest jak najszybciej zrozumie, przed czym taki objaw ma chroni. Moe chodzi tu o prób ucieczki przed jakim problemem albo w ogóle przed rzeczywistoci. Migrena zazwyczaj chroni przed napadem agresji, niechci, wrogoci, a take przed rozczarowaniem. Takie uczucia wypiera si jako niestosowne. Bóle gowy przeszkadzaj w ich wyraeniu. Migrena to kara wymierzona sobie za te rzekomo szkodliwe i niestosowne uczucia. Te same czynniki odgrywaj du rol przy zapaleniu kaletki maziowej i w artretyzmie. Dolegliwoci maj uchroni nas przed agresywnymi zachowaniami, do których prowadzi czsto zo i ch walki.
W przypadku pana G., który straci gos (stan nazywany afoni) i móg mówi tylko szeptem, lekarz nie potrafi wyjani przyczyny tego niedomagania — struny gosowe pacjenta nie byy zmienione chorobowo. Gdy tylko pan G. zosta poddany hipnozie, pocz mówi swoim normalnym gosem, co dowodzio, e w jego przypadku chodzi o zaburzenia emocjonalne. Wkrótce sam zdoa odkry przyczyn swojej przypadoci. Interesy szy mu wspaniale, jego dochody znacznie wzrosy, a sprzeda w porównaniu z rokiem poprzednim zwikszya si dwukrotnie, lecz mimo to mia niewiele gotówki. Zacign due kredyty, kupowa towar, eby pokry wszystkie zamówienia, ale nie móg zapaci rachunków. Wierzyciele zaczli grozi mu i domaga si natychmiastowego zwrotu pienidzy. Wikszo z nich pochodzia z miejsca jego zamieszkania, wic bez przerwy odbiera nieprzyjemne telefony. Teraz, tracc gos, móg co prawda zarzdza fabryk, ale nie by ju w stanie rozmawia przez telefon. Ten objaw by wic prób uniknicia wyjanie, jakich si od niego domagano.
Pan G., za rad terapeuty, napisa do kadego wierzyciela list, w którym opisa swoje pooenie finansowe i przedstawi wspaniae sukcesy w sprzeday. Obieca uregulowanie patnoci w cigu dwóch-trzech miesicy. Mia nadziej, e wierzyciele troch si uspokoj. Po napisaniu listów wróci mu gos.
Ten typ nerwicy okrelany jest w psychologii mianem histerii. Nie ma ona nic wspólnego ze stanem "histerii", chodzi raczej o zaburzenia wegetatywne wywoane czynnikami psychogennymi. Nerwica histeryczna moe doprowadzi, na przykad, do paraliu niektórych czci ciaa, a nawet lepoty. Symptomy te nie maj oczywicie podoa organicznego. Przyczyn paraliu moe by m. in. ch uniknicia zagroenia. Parali uniemoliwia zaatakowanie przeciwnika. Zaburzenia wzroku mog by spowodowane np. wyrzutami sumienia, powstajcymi w momencie kontaktu wzrokowego, cho oprócz tego moe by, naturalnie, wiele innych przyczyn. Gdy czynniki emocjonalne rzutuj na sfer cielesn, mówi si o konwersji i objawach konwersyjnych. Czsto zdarzaj si przypadki mniej dokuczliwe, lecz równie nieprzyjemne.
Dziaanie sugestii
Aby sugestia spenia swoje zadanie, najbardziej skuteczn metod jest czste jej powtarzanie, dziki czemu podwiadomo uczy si pewnych rzeczy.
Zdania, które czsto powtarzano nam w dziecistwie, tak utrwaliy si w naszej podwiadomoci, e stay si czym oczywistym. Kiedy dziecko w szkole nie radzi sobie, a rodzice wci powtarzaj mu, e jest gupie i niczego si nie zdoa nauczy, w kocu w to uwierzy i, niezalenie od tego, jak jest inteligentne, nauczenie si czegokolwiek bdzie dla niego trudnoci nie do pokonania. Wielu psychoterapeutów, którzy nie znaj dobrze hipnozy, nie ma pojcia o sile i skutkach sugestii. Sugestia jest jedn z najbardziej rozpowszechnionych przyczyn zaburze emocjonalnych. Jeli nie uda si takiej sugestii odkry, wyleczenie pacjenta bdzie niemoliwe. Podstawow czci terapii jest odhipnotyzowanie pacjenta, aby usun silnie zakorzenione przekonania.
Cecha charakteru lub objaw mog by wywoane przez jak uwag, która silnie zapada w podwiadomo. Chodzi tu o odruch warunkowy, dziaajcy tak samo jak pohipnotyczna sugestia. Pobudzenie emocjonalne wzmaga podatno na wpywy, tak jak bymy znajdowali si w stanie hipnozy. W naszej podwiadomoci okrelona sugestia utrwala si i zapada w ni wskutek cigego powtarzania. Pohipnotyczna sugestia "podawana" pacjentowi podczas hipnozy zadziaa po jego przebudzeniu.
Dr George Estabrooks z Uniwersytetu Colgate napisa (Hypnose, Dutton, New York), e pod wpywem pobudzenia emocjonalnego podwiadomo rejestruje stwierdzenia dokadnie tak, jak podczas nagrywania pyty. Jeli wywoana zostanie przy tym jakakolwiek asocjacja mylowa, pacjent zastosuje j w yciu, tak jakby to bya sugestia pohipnotyczna.
Posumy si przykadem. Pewnego razu miaem w stolicy Meksyku wykady dla lekarzy na temat zastosowania hipnozy. Demonstrowaam t metod leczenia oczywicie na pacjentach. Jedna z moich suchaczek, dr R., kobieta w wieku okoo czterdziestu lat, wyznaa, e cae ycie cierpiaa na chroniczn biegunk. Dotychczasowe leczenie byo bezskuteczne. Pod wpywem hipnozy okazao si, e gównym powodem nieprzyjemnego schorzenia byo przeycie, którego dowiadczya, majc zaledwie osiemnacie miesicy. Cierpiaa wtedy na tak powane zapalenie jelit, e rodzice liczyli si z jej mierci. Kupili nawet miejsce na grób dziecka. Zmuszona do przypomnienia sobie tamtej choroby, ponownie poczua, e jest chora i matka trzyma j w ramionach. Rodzice pakali, a lekarz mówi: "Ona tego nie przetrzyma". Stwierdzenie to pado w jzyku hiszpaskim. Za pomoc metody palców moja pacjentka zostaa zapytana, czy uwaga lekarza staa si powodem tego, e przechowaa ona istotn cz tamtej choroby, czyli biegunk, która do dzisiaj j mczy. Kobieta potwierdzia to przypuszczenie. Nastpne pytanie brzmiao: "Kiedy pani ju teraz wie, e nie umrze i e nie jest chora, wyjwszy wystpowanie tego dokuczliwego objawu, czy potrafi pani uwolni si od biegunki?" Odpowied, take metod palców, bya ponownie twierdzca.
Kiedy zobaczyam dr R. po szeciu miesicach, powiedziaa mi, e po tym jednym seansie nigdy wicej nie miaa biegunki.
W tym kontekcie warto zwróci uwag na to, jak duo rozumie osiemnastomiesiczne dziecko i jak bdnie moe by zrozumiana uwaga lekarza. Moliwe, e podwiadomo ju w bardzo wczesnym wieku rejestruje intonacj tego, co si mówi. Kiedy dziecko nauczy si ju mówi i rozumie znaczenie tego, co zostao powiedziane, sugestia zaczyna dziaa. Wszyscy, którzy powracaj podczas hipnozy do wczesnych lat swojego ycia i jeszcze raz przeywaj dawne zdarzenia, przyznaj, e sysz, co mówi si w ich obecnoci. Mona powiedzie, e to tylko czysta imaginacja albo wmówienie sobie pewnych rzeczy i, naturalnie trudno byoby udowodni, e jakie sowa rzeczywicie zostay wypowiedziane. W przypadku tej lekarki i wielu innych przypadkach jest jednak bardzo prawdopodobne, e istnieje wyraziste akustyczne wspomnienie, poniewa usunicie sugestii prowadzio kadorazowo do zniknicia objawu.
To samo stwierdzenie — "Ona tego nie przeyje" — odegrao rol równie w przypadku pewnej pani w rednim wieku, która cierpiaa na chroniczny kaszel. Powiedziaa mi, e ma kaszel, odkd siga pamici, i e ju dawno zarzucia próby jego wyleczenia. Teraz jednak chciaa spróbowa usun kaszel za pomoc hipnozy. Dziki odpowiednim pytaniom sama dowiedziaa si, e objaw pojawi si, kiedy miaa cztery lata i zachorowaa na krztusiec z powikaniami. Równie i w tym przypadku lekarz powiedzia rodzicom, e dziewczynka nie przezwyciy choroby i umrze, a jednak wyzdrowiaa. Utrzymywa si objaw kaszlu, bo syszaa diagnoz lekarza.
Pewna bardzo atrakcyjna kobieta pokazaa mi zabawne dziaanie sugestii. Kiedy j badaem, pomogem jej wróci do wieku 10 lat — do momentu, gdy mama wymierzaa jej kar rózg, krzyczc: "Nigdy wicej nie mów «nie»! Nie wa si mówi sowa «nie»!" Gdy moja pacjentka zacza opowiada o tym, co si wanie miao wydarzy, podniosa si lekko, usiada i zauwaya: "Wie pan, ja czsto wstydziam si. Nigdy nie potrafiam nikomu odmawia, poniewa nie mogam wymówi tego sowa!"
Wikszo chirurgów i lekarzy stosujcych narkoz zupenie nie ma pojcia, e nasza podwiadomo nieustannie syszy, obojtnie, czy pimy, czy jestemy z jakich powodów nieprzytomni albo pod narkoz! Dr David Cheek oraz dr L. S. Wolfe, anestezjolog, pisali o tym w fachowych pismach medycznych. Zjawisko to mona atwo udowodni przez hipnoz, kiedy pozwoli si choremu powróci w mylach do operacji. Najwiksz niespodziank dla lekarzy jest fakt, e pacjent potrafi odtworzy to, co zostao podczas zabiegu powiedziane i zrobione. Signwszy do podwiadomoci, mona rozpozna szkodliwe dla nas sugestie. Wolfe jest przewiadczony, e niektóre miertelne przypadki na stole operacyjnym zostay wywoane jak uwag chirurga, np.: "Guz jest zoliwy. Pacjent nie ma szans".
Chirurdzy, którzy znaj si na rzeczy, wykorzystuj sugesti w celu uspokojenia pacjenta podczas operacji. Chc, aby chory zacz odbiera pozytywne emocje, które uatwi wyzdrowienie i uchroni go od torsji i szoku pooperacyjnego.
Richard S. by mczyzn okoo trzydziestki. Przeszo rok leczy si bezskutecznie u modego psychoanalityka. Odszuka mnie w nadziei, e pomog mu rozwiza jego problemy. Podczas jednej z wizyt powiedzia, e czuje do swojego ojca skrajn nienawi. "Nie mog zrozumie przyczyny — mówi Richard. — Jest lekarzem, zawsze by dla mnie bardzo dobry. Nigdy nie by surowy, karci mnie
tylko wtedy, kiedy rzeczywicie na to zasuyem. Podziwiam go bardzo i jednoczenie nienawidz. Powoduje to, e mam powane konflikty".
Zadajc mu pytania, zdoaem ustali przyczyn tej nienawici. Richard podda si hipnozie, nakazaem mu powrót do pewnego wydarzenia. Mia wtedy osiemnacie lat i operowano mu migday. Lea pod narkoz na stole operacyjnym. Opowiada, e ojciec wszed do sali: "To mieszne, nie wiedziaem w ogóle, e on tam by, ale go syszaem. Wtedy co o mnie powiedzia. Nazwa mnie maym bkartem, dlatego go nienawidz. Czsto zadawaem sam sobie pytanie, czy na pewno jest moim ojcem". Poprosiem Richarda, aby zacytowa sowa ojca. Brzmiay nastpujco: "Ty bkarcie! Jeste ndznym bkartem!" "Jednak on nie mówi tego bezporednio do mnie. Zwraca si do chirurga, dr. Jamisona, który stanowczo oznajmia, e ojciec nie moe zosta przy operacji i natychmiast musi opuci sal. Wcieky ojciec wypowiada te sowa wanie do niego. Byli oni przyjaciómi i s nimi nadal" — powiedzia mój pacjent. "Kiedy teraz ju wiesz, e ojciec nie mówi tego do ciebie, chyba nie musisz ju go nienawidzi i moesz uzna go za swego przyjaciela?" — zapytaem. Na to mój pacjent odrzek: "Oczywicie. To zrozumiae. Có za ulga pozna przyczyn!"
Wkrótce Ryszarda odwiedzi ojciec i syn zapyta go, czy przypomina sobie swoj obecno na sali operacyjnej, kiedy on mia operowane migday. Ojciec potwierdzi wszystko, co mówi Ryszard, i opowiedzia, jak bardzo wtedy si zdenerwowa tym, e przyjaciel wyrzuci go z sali operacyjnej. Zachowanie Ryszarda od tamtego zdarzenie te byo dla niego bardzo bolesne i czu si mocno zraniony. Od czasu tej rozmowy zwizek ojca i syna sta si bardzo bliski.
Mowa ciaa
Z psychologicznego punktu widzenia to bardzo interesujce zjawisko. Istnieje wiele wyrae, które uwaamy za nieprzyjemne. Podwiadomo moe przeksztaci wywoujc je myl w rzeczywisty psychiczny stan. Przykadem niech bd zdania: "Na myl o tym jest mi niedobrze", "Tego nie przekn", "odek mi si ciska", "To mnie mczy", "Od tego boli mnie gowa" i wiele innych podobnych wyrae i zwrotów. Kiedy uywamy takich sformuowa, takie przypadoci mog rzeczywicie wystpi.
Pan H., czowiek interesu, zosta skierowany do mnie, poniewa nieustannie czu w ustach nieprzyjemny smak. Lekarz jednak nie potrafi znale przyczyny tego objawu. Nic mu nie smakowao, dlatego bardzo mao jad i w rezultacie schud. Podczas jednego z pierwszych spotka opowiedzia mi, e by wiadkiem na procesie szefa duej instytucji, z któr mia handlowe powizania. Pan H. ba si, e jeli bdzie odpowiada zgodnie z prawd na zadawane mu pytania, moe doprowadzi do skazania swego najwikszego klienta. Wówczas straciby gówne ródo wpywów, co byoby dla katastrof. Na szczcie pytania, jakich si obawia, nie pady. Kiedy opowiada mi o tym, zauway: "Rzeczywicie, po procesie zosta mi niesmak!" Natychmiast uwiadomi sobie, co powiedzia, i zapyta: "Myli pan, e jest to przyczyna mojego problemu?" Mona byo oczywicie tak sdzi, ale oprócz tego du rol odegray wyrzuty sumienia, poniewa pan H. wiedzia, e jego klient popeni czyn karalny, który kosztowa instytucj kilkaset tysicy dolarów. Czu, e jego obywatelskim obowizkiem byo powiadomienie o tym prokuratora. Z czystego egoizmu jednak ukry czyn, który podlega karze. Stao si jasne, e pan H. wymierza sobie kar, godzc przy okazji w swoje zdrowie. Kara ta dotkna te niczemu nie winn rodzin. Dlatego zapytaem, czy odpowiedzialno za najbliszych nie jest wiksza ni poczucie obywatelskiego obowizku. Ten argument i poznanie prawdziwej przyczyny objawu pomogy mu szybko pozby si dolegliwoci.
Identyfikacja
Wiadomo, e dzieci wszystko naladuj. Czsto d do tego. aby by takimi jak starsi, naladuj wic zachowanie
osób z najbliszego otoczenia. Wynika to przede wszystkim z mioci do rodziców. Nawet cecha charakteru, której dziecko nie lubi u rodziców, moe by przez nie naladowana, poniewa dzieciom do pewnego wieku rodzice wydaj si doskonali; mówi dziecku, co ma robi, a czego nie, wymierzaj kary, rozdaj nagrody. Dziecko chciaoby by tak samo due i silne i mie tak sam wadz, jak tato czy mama. Czasem ch naladowania wywoana jest tym, e jedno z rodziców czsto powtarza: "Jeste taki jak twój ojciec (lub twoja matka)".
Taki sposób zachowania dowodzi identyfikacji, a próba bycia ojcem czy matk prowadzi w pewnym momencie do upodobnienia cech charakteru dziecka do cech charakteru rodziców, w niektórych przypadkach nawet do powstania choroby, na któr cierpi które z rodziców. Jeli matka ma du nadwag, to dziecko, które z ni si identyfikuje, równie moe mie ten problem. Jest to czsta przyczyna otyoci u dzieci. Niekiedy trudno stwierdzi, czy chodzi o dziedziczenie, czy o identyfikacj. Kady czowiek porównuje si w pewnych okresach ycia do jakiej osoby, a dziecice identyfikacje przeksztacaj si w póniejszym yciu w przyzwyczajenia.
Kiedy trafi do mnie pewien stomatolog, którego stale swdziao ucho. Dermatolodzy i laryngolodzy nie potrafili ustali przyczyny dolegliwoci. On sam zastanawia si, czy czasem nie chodzi o jaki problem psychologiczny. Podczas przeprowadzanej przeze mnie terapii zapytaem, czy kto, kto jest mu w jaki sposób bliski, cierpia bd cierpi na t przypado. "O, tak. Moja mama miaa podobny problem" — odpowiedzia. — Zawsze drapaa si maym palcem, tak jak ja. Wraz z wiekiem niedosyszaa na to ucho. Myl, e i mnie such si troch pogorszy". Powiedzia te, e by bardzo przywizany do matki. Wyjaniem mu, e prawdopodobnie jest to objaw identyfikacji, a za pomoc techniki palców dowiodem, e przyczyna swdzenia ma wanie taki charakter.
Masochizm
Nikt z nas oczywicie nie jest anioem i czasami zachowujemy si tak, e póniej tego aujemy. Opanowuj nas myli, których si potem wstydzimy. W takim wypadku nasza podwiadomo moe doj do wniosku, e okrelone myli i zachowania zasuguj na kar.
Wiele wskazuje na to, e najwiksze wyrzuty sumienia drcz najczciej wanie najbardziej mie i yczliwe innym osoby, i to wanie one maj skonno do wymierzania sobie kary. Maj nazbyt skrupulatne sumienie i karz siebie nawet za mao istotne przewinienia.
Najgorsi przestpcy, nierzadko psychopaci, to, jak si wydaje, ludzie bez sumienia, chocia trzeba pamita, e czasami nawet i ich drcz wyrzuty. Nie ma wtpliwoci, e wiele osób, które popeniy przestpstwo, zostaje zapanych i osadzonych w wizieniu tylko dlatego, e podwiadomie odczuwaj potrzeb bycia ukaranymi. Aby znale si w wizieniu, robi co takiego, co ujawnia ich win.
Cechy masochistyczne wykazuje czasami wikszo z nas. Neurotycy potrafi w tym nawet przesadzi, co prowadzi do cakowitego wyniszczenia ich organizmu. Znany psychiatra dr Karl Menninger bada t przypado i opisa j w swojej ksice Man Against Himself (Harcourt Brace, New York). Ekstremalne formy wymierzania sobie kary to niekiedy samobójstwo lub prowadzce do mierci zaburzenia psychosomatyczne.
Masochizm odgrywa czsto ogromn rol w chorobach o podou emocjonalnym, a wyzdrowienie jest moliwe tylko wtedy, gdy rozpozna si przyczyny wyrzutów sumienia. Wspólnym czynnikiem alkoholizmu u wielu osób jest podwiadomy przymus zniszczenia wasnej osoby. Celem leczenia jest przekonanie podwiadomoci, e kara wcale nie jest konieczna.
Osoba cechujca si chor potrzeb sprawiania sobie bólu moe atwo ulega nieszczliwym wypadkom i poddawa si czsto operacjom. Jeli kto decyduje si wielokrotnie na zabiegi chirurgiczne, to dowiadczony lekarz natychmiast zorientuje si, e ma do czynienia z masochizmem. Masochizm bywa czsto podoem wielu bolesnych chorób o charakterze psychosomatycznym. Zdarza si, e pacjenci, którzy wczeniej stracili cz zbów, id do dentysty, aby usun wszystkie pozostae zby, nawet jeli s zdrowe, poniewa nie chc mie z nimi kopotów w przyszoci. Tak wanie racjonalnie próbuj uzasadni swoje dziwaczne yczenie. Jedno jest pewne — taki pacjent yczy sobie bólu. W jego karcie zdrowia zostay odnotowane zapewne przebyte wczeniej operacje.
Jedna z moich pacjentek bya bardzo mi kobiet, w wieku okoo trzydziestu lat. Nazw j tu Helen. Wikszej masochistki nie spotkaem nigdy w yciu. Ta niezwykle pikna kobieta wysza za m za bardzo niepozornego czowieka. Powodem tego byo podwiadome przekonanie, e nie zasuguje na lepszego mczyzn. Na jej ciele widniay sice i blizny po ciciach yletk. Bez potrzeby rania wasne ciao i zadawaa sobie ból. Helena opowiadaa mi, e w dziecistwie, od kiedy tylko moga sobie przypomnie, matka — okropna sadystka — bia j czym popado. Dziewczynka tak strasznie si jej baa, e zawsze bya grzeczna i posuszna. Kiedy miaa szesnacie lat, bya ju za dua na kary cielesne, wic matka znalaza inne metody, eby j drczy. W wyniku tych przey moja pacjentka podwiadomie dosza do przekonania, e skoro zasuguje na takie traktowanie przez matk, to jest z, niewiele wart istot. Utrwalia i przyja taki obraz samej siebie, a kiedy dorosa i mieszkaa ju bez matki, zacza kara sama siebie. Podwiadomo dziewczynki przeja tu rol osoby wczeniej zadajcej jej ból.
Wczeniejsze przeycia
Przyczyn wielu wymienionych tu sytuacji naley szuka w bardzo wczesnych latach ycia. Ogólnie rzecz ujmujc, powodem chorób psychosomatycznych i wielu innych zaburze s czsto najwczeniejsze przeycia. Na tym tle powstaj wyrzuty sumienia i sugestie, a take przeraajce myli i wyobraenia. Wan czci psychoterapii jest ich odkrycie i dotarcie do nich. Bardzo istotne s tu na przykad przeycia traumatyczne, w wyniku których pacjent przeywa szczególnie silny emocjonalny wstrzs albo na sam myl o nich odczuwa strach.
mier ukochanej osoby naley do najtragiczniejszych zdarze. Przeycia takie maj szczególnie bolesny charakter, wic najchtniej wypieramy je. Jednak trudno uwolni si potem od ich nieprzyjemnych skutków.
Czsto, cho oczywicie nie zawsze, jkanie si jest skutkiem koszmarnych przey. Dwudziestopicioletni John B. jka si od trzeciego roku ycia. Poddany hipnozie, wyjawi za pomoc metody palców, e wtedy przey koszmar. Przedtem mówi normalnie. Okazao si, e John by ogromnie przywizany do pieska ssiadów. Czsto bawi si z nim. Pewnego dnia dom ssiadów stan w pomieniach. Straacy z wyciem syren pieszyli do poaru. Ludzie wylegli z domów. Panowao ogromne zamieszanie. Matka wyniosa Johna na rkach na podwórko, eby zobaczy, jak si pali. Kiedy chopiec przypatrywa si wraz z innymi temu zdarzeniu, jego ulubiony piesek wskoczy na parapet. Nagle spada na niego palca si zasona i zgorza na oczach ludzi. Przeraony John krzycza, dosta nerwowych drgawek. Od tamtego czasu zacz si jka. Uwiadomi to sobie, kiedy podda si hipnozie, jego stan znacznie si polepszy, a po kilku tygodniach mówi ju normalnie.
Ciekawe, e wszyscy, którzy si jkaj, zazwyczaj bez przeszkód poddaj si hipnozie i podczas seansu mówi normalnie, po przebudzeniu natomiast trudnoci w mówieniu wracaj.
Kiedy postanowisz wyleczy si sam, powiniene uwzgldni wszystkie siedem wymienionych tu czynników. Dziki ideomotorycznym odpowiedziom mona dowiedzie si, które z nich odgrywaj istotn rol, a które mona od razu wyeliminowa. Jest to siedem kluczy, które otwieraj drzwi do zdrowia i szczcia.
PODSUMOWANIE
W tym rozdziale poznae pogldy Freuda i Pawowa na temat przyczyn chorób emocjonalnych i innych psychologicznych zaburze. Obie teorie s w pewnym sensie trafne i musz by uwzgldnione podczas leczenia. Nauczye si take, jak stosowa sugesti w celach terapeutycznych, i przekonae si, e nie jest ona niebezpieczna. Wiesz te, jak usuwa objawy za pomoc sugestii.
Pomyl jeszcze raz nad siedmioma kluczami, które mog usun cierpienie. Jego przyczyny moesz pozna dziki pytaniom ideomotorycznym. Jeli ju wiesz, co jest przyczyn bólu, dolegliwoci powinny szybko ustpi. Czasem moe chodzi o jeden, dwa, a niekiedy i o wszystkie siedem czynników. S one nastpujce: wewntrzny konflikt, motywacja, dziaanie sugestii, mowa ciaa, identyfikacja, wymierzanie sobie kary i wpyw wczeniejszych przey. O jakie chodzi w twoim przypadku, musisz ustali sam.
Rozdzia 7
Chora dusza i chore ciao
Zaburzenia emocjonalne mog przybiera rozmait posta. Nie zawsze atwo ustali, dlaczego u danej osoby wystpuje taka, a nie inna choroba. Kady czowiek ma wasny sposób mylenia i specyficzne cechy charakteru, które mu niekiedy nawet szkodz. Nikt na ogó nie chce by uwaany za neurotyka, chocia kady moe rozwin w sobie jeden albo kilka neurotycznych objawów. Jest to po prostu cz naszej natury. Nie istnieje nikt, kto byby na tyle spokojny, zrównowaony i wolny od zaburze emocjonalnych, aby nie wywoyway one w nim objawów choroby psychosomatycznej. Nawet zwyky katar ma czasem podoe emocjonalne.
Psychozy to najcisze choroby psychiczne. Nerwica jednak równie moe przyj tak powan posta, e pacjent nie bdzie zdolny do normalnego ycia. W tej ksice nie bdziemy zajmowa si przypadkami stanów psychotycznych i cikich nerwic, poniewa wymagaj one interwencji psychiatry i psychoterapeuty. Samoleczenie na pewno tu nie wystarczy.
W niektórych przypadkach odradzamy autoterapi
Bywaj jednak przeciwwskazania do stosowania autoterapii. Wikszo ludzi moe j stosowa cakowicie bezpiecznie, ale umysowo chorzy koniecznie musz by pod opiek psychiatry lub powinni zosta oddani do zakadu specjalnego. Decyduje o tym rodzaj i stopie zaawansowania choroby. Taki pacjent bowiem zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu, dlatego jest mao prawdopodobne, aby zdolny by przeprowadzi autoterapi. Niektórzy, jak si wydaje, s na krawdzi obdu, ale nawet kiedy osigaj stan najwyszego podniecenia emocjonalnego, nie popadaj w obd.
Jeli kto na co dzie jest bardzo pobudliwy, powinien jak najszybciej rozpocz samoleczenie. Wany jest stopie zaawansowania choroby. Metoda ta nie usunie na przykad silnej nerwicy. Zaamanie nerwowe jest takim jej stadium, które koniecznie musi by leczone przez terapeut. Jeli cierpisz na silne stany lkowe lub podczas zaamania nerwowego dopuszczasz do siebie myli o samobójstwie, oznacza to, e powiniene podda si terapii prowadzonej przez specjalist. Ekstremalne formy zaburze seksualnych (np. homoseksualizm) kwalifikuj si jedynie do leczenia przez psychoterapeut.
Nerwice waciwe wystpuj w rónych postaciach. Mona wród nich wyróni: stany lkowe (prawdopodobnie najczstsze), fobie, nieobliczalne zachowania, myli natrtne i zachowania przymusowe, histeri i patologiczne zaburzenia charakteru. Czasami odrónienie nerwicy w stadium rozwoju od istniejcego ju stanu neurotycznego jest bardzo trudne.
Mniej istotne fobie wystpuj bardzo czsto jako "objawy konwersyjne" i zaliczane s do histerii. Czy uznane zostan za nerwic, zaley od stopnia ich zaawansowania. Za chorob uwaa si jednak take uzalenienia: alkoholizm i narkomani oraz niektóre zaburzenia seksualne.
Przeprowadzenie autoterapii jest dosy proste i rokuje wyleczenie w przypadkach potrzeby zmiany wewntrznego nastawienia lub cechy charakteru czy bdnego przyzwyczajenia w chorobach uwarunkowanych emocjonalnie. Usunicie lub zmniejszenie objawów moe przynie ulg, a nawet cakowite wyleczenie. Zagroenia wynikajce z samoleczenia s tak znikome, e mona bez obaw zwalcza choroby t drog. Czasami tylko trzeba zachowa pewne rodki ostronoci. Jeli si o nich pamita, waciwie nie ma szans na wystpienie jakichkolwiek niebezpieczestw. Przeczytasz o tym póniej.
Strach i zmczenie
Przy kadym rodzaju emocjonalnych zaburze wystpuj okrelone stany uczuciowe i sposoby mylenia. Zawsze, na przykad, mamy do czynienia z mniej lub bardziej rozwinitym stanem lkowym. Bywa on definiowany jako obawa powstaa bez adnej konkretnej przyczyny. Innym czsto wystpujcym objawem jest zmczenie i brak energii, na co narzeka wikszo ludzi z zaburzeniami emocjonalnymi. Rano budzimy si zmczeni, mimo e sen przebiega normalnie. W rzeczywistoci s dwa rodzaje tego typu niedomagali: zmczenie fizjologiczne, wywoane przez wysiek fizyczny, i psychiczne, którego przyczyny nie s jeszcze dokadnie zbadane. Sdzi si, e przyczynia si tu ogólne przemczenie i nawarstwiajce si problemy.
Negatywizm
Pesymistyczne nastawienie ducha idzie w parze z zaburzeniami emocjonalnymi i neurotycznymi. Od chorej osoby syszy si wtedy: "nie mog" zamiast "mog" (w rzeczywistoci oznacza to "nie chc"). Dominuje uczucie beznadziejnoci i bezradnoci. Oczekiwanie na najgorsze wywoa najprawdopodobniej t przykr sytuacj, poniewa takie nastawienie jest form negatywnej sugestii. Podwiadomo moe wic wywoa zachowania, które mog nam zaszkodzi.
Poczucie mniejszej wartoci
Z uczuciem cigej niepewnoci jest zwizane czsto poczucie mniejszej wartoci. Mao kto nie zna tego problemu. Nawet w zachowaniu aroganckiego, pozornie miaego i pewnego siebie czowieka chodzi najczciej o prób ukrycia braku przekonania o wasnej wartoci. Podobnie zachowuje si bandyta, maltretujcy ofiar tylko po to, aby ukry wasne tchórzostwo. Niepewno odczuwaj take ludzie ogromnie zamoni. Cae ycie gromadz coraz wicej pienidzy. Na koncie maj ju miliony, s zabezpieczeni finansowo do koca swych dni, a mimo to staraj si zarobi kolejny milion. Kiedy go ju zdobd, przychodzi kolej na nastpny itd. Bez wtpienia kadego bogacza na ziemi drczy uczucie niepewnoci, które zmusza go do nieustannego pomnaania swojego kapitau.
Osoby z problemami emocjonalnymi maj trudnoci z koncentracj myli. Nie potrafi skupi si na jednej czynnoci. Kiedy czytaj lub ucz si, ich myli przeskakuj z tematu na temat. Natychmiast wic zapominaj to, czego si próboway nauczy. Nie potrafi przyswaja sobie wiedzy. Uczenie si w takim przypadku staje si niezwykle trudne i moe wpyn negatywnie na jako pracy.
Brak wiary we wasne siy objawia si te niechci do podejmowania decyzji. Osoba z takim syndromem usilnie si przed tym wzbrania. Obawia si poraki, dlatego zwleka z podejmowaniem decyzji albo w ogóle ich unika. Boi si równie, e nie sprosta oczekiwaniom wobec niej.
Musimy pamita, e bez podjcia dziaania nie mona spodziewa si pozytywnych rezultatów. Sowo "spróbowa" wyklucza powodzenie. Jeli mówisz: "spróbuj", oznacza to, e prawdopodobnie nie osigniesz zamierzonego celu.
Niedojrzao
To równie czsta przyczyna neurotycznych wzorców mylenia i sposobów neurotycznych zachowa. Czowiek niedojrzay boi si stan twarz w twarz z rzeczywistoci i nie potrafi mdrze rozwizywa problemów. A swoj drog, rzadko kto jest pozbawiony choby drobnego rysu niedojrzaoci. Powstaje wic pytanie, czy chodzi tu o zjawisko normalne czy o zaburzenie?
Kto, kto cierpi na zaburzenia emocjonalne lub czsto zapada na choroby psychosomatyczne, z czasem staje si skoncentrowany na sobie. Martwi si o zdrowie, nieustannie na wszystko narzeka i zajmuje si wycznie wasn osob.
W skrajnym przypadku moe to objawia si na przykad pisaniem "ja" wielk liter. Oczywicie, kady w pewnym sensie jest dla siebie najwaniejszy, nie oznacza to jednak jeszcze postawy nerwicowego egotyzmu.
W dalszej czci ksiki znajdziesz bilans, w którym cechy charakteru podzielono na aktywa i pasywa. Wana cz autoterapii polega ma na tym, eby pasywa zamienia w aktywa. Porównujc je, bdziesz móg stwierdzi, które z nich przewaaj u ciebie. Pozwoli ci to na lepsz samoocen, a take pomoe zwalczy i tobie dobrze znany kompleks niszoci.
Choroby psychosomatyczne
W przypadku takiej choroby warto autoterapii zaley przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby oraz od osobowoci pacjenta. Lekarstwa mog przynie ulg, a opieka medyczna jest na ogó wskazana, i to nawet w czasie trwania samoleczenia. Jeli masz swojego psychologa lub psychiatr, lepiej zrezygnuj z samodzielnego leczenia, chyba e wczeniej skonsultujesz si z lekarzem.
Czym tak naprawd jest choroba psychosomatyczna? Dr A. J. Winter w swojej ksice Przezwycienie choroby i strachu (Ariston Verlag, Genewa) podaje bardzo trafn definicj. Mówi, e "Choroba psychosomatyczna wykazuje nastpujce cechy:
1. Zaburzenia czynnociowe, a z czasem i organiczne.
2. Zostaje wywoana przez czynnik nie zwizany z sam chorob.
3. Reakcja nie wynika z bodca.
4. Jej przyczyn jest bolesne, wczeniejsze przeycie.
5. Polega na trwaych zwizkach mylowych — okrelony bodziec wywouje prawie zawsze t sam reakcj.
6. Chory nie ma poczucia czasu, a take swojej fizycznoci. Reakcje pacjenta dotycz wczeniejszych przey, sytuacje teraniejsze ignoruje".
Okazuje si, e choroby psychosomatyczne powstaj nie w wyniku urazów albo zakaenia, lecz z powodu nurtujcych nas problemów. Wikszo z nas jest wiadoma psychologicznych nastpstw choroby. Zawsze jednak mylimy, e przydarzy si ona innym, nie nam. Kiedy lekarz stwierdza, e cierpimy na zaburzenia psychosomatyczne, jestemy przeraeni i trudno nam w to uwierzy, przynajmniej do momentu, kiedy nie potwierdzi tego inny lekarz.
Lekarze nie znajcy si na psychosomatyce (nauce o zwizku psychiki ze stanem fizycznym) nie s w stanie nas wyleczy, dlatego zbywaj pacjenta tak choby uwag: "To s tylko paskie wymysy". Choroba moe mie podoe emocjonalne. Nie jest adnym wymysem. Ból uwarunkowany psychicznie jest równie uciliwy, jak ból fizyczny.
Kiedy przyszed do mnie pacjent i stwierdzi: "Nie wiem dlaczego, ale dr Schmid skierowa mnie do psychologa. Mój ból gowy jest przecie dolegliwoci fizyczn". Wyjaniem mu wtedy, jak dalece uczucia i podwiadomo wspógraj ze sob i jak duy maj na nas wpyw. Stosujc metod wahadeka, najatwiej jest uzyska odpowied na pytanie: czy jest jaka emocjonalna lub psychologiczna przyczyna bólu gowy? Kiedy diagnoza lekarza, który przysa mi pacjenta, stwierdza, e chodzi o ból psychosomatyczny, zawsze potwierdza to wahadeko, kadorazowo podajc odpowied. Pacjent zgadza si z tym, poniewa to on sam odpowiedzia sobie na pytanie. Jego podwiadomo tylko to potwierdzia. Kiedy pacjent oswoi si z t myl, zrobi pierwszy krok do wyleczenia swojej dolegliwoci.
Poniewa czytelnicy mog nie zna niektórych schorze, okrelanych przez lekarzy jako psychosomatyczne, podaj kilka przykadów. Nie wymieni jednak ich wszystkich, poniewa musiabym zacytowa ponad poow sownika medycznego. Zaznaczam jednak, e by moe choroby te maj przyczyn organiczn, chocia zazwyczaj ich podoem s problemy psychologiczne.
Oto choroby najczciej uznawane przez lekarzy za psychosomatyczne:
— drogi oddechowe: alergie, zapalenie zatok przynosowych, katar sienny, zwyky katar, bronchit, astma, rozedma, grulica;
— skóra: wypryski, pokrzywka i wiele innych chorób skóry okrelanych jako alergie;
— ukad pokarmowy: otyo, zaparcia, zapalenie jelita grubego, biegunka, wrzód odka, wymioty, kurcze odka, przy niektórych chorobach brak apetytu, hemoroidy, choroba woreczka óciowego;
— system krwionony: nadcinienie ttnicze, choroba wiecowa, napadowe koatanie serca, choroba Reynauda, choroba Burgera;
— drogi moczowe: moczenie, nerwowe parcie moczu na pcherz, pooperacyjne trudnoci z oddawaniem moczu;
— system nerwowy i gruczoowy: zapalenie nerwu trójdzielnego, migrena, odbijanie si, narkomania, alkoholizm, róne postacie padaczki, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, miastenia, cukrzyca, wole, niedocukrzenie krwi;
— organy pciowe mskie: impotencja, przedwczesny wytrysk, bezpodno;
— organy pciowe kobiece: dolegliwoci menstruacyjne (szczególnie kurcze), bezpodno, powtarzajce si poronienia, ozibo pciowa, upawy, zapalenie pochwy, dyspareunia.
Odporno organizmu mog obniy przecienia i napicia nerwowe. Stajemy si wtedy bardziej podatni na zakaenia. Uogólniajc, mona powiedzie, e wszystkie choroby s zalene od naszego stanu emocjonalnego.
PODSUMOWANIE
Nie zajmowaem si w tym rozdziale omawianiem bardzo powanych chorób wywoanych zym stanem emocjonalnym, tj. nerwic i chorób psychicznych. W takich wypadkach autoterapia prawdopodobnie nie ma wikszego sensu, a pacjent zdany jest wycznie na pomoc lekarza specjalisty. Jedna kwestia zasuguje tu jednak na szczególn uwag: kady, kto wiadom jest swojego silnego emocjonalnego pobudzenia i wie, e niektóre jego zachowania s nierozsdne i wymuszone sugesti, powinien zada sobie pytanie, czy jego stan nie jest przypadkiem objawem psychozy, innymi sowy, czy nie jest chory umysowo. Taka diagnoza moe wywoa jeszcze wiksze zamartwianie si i silniejsze zdenerwowanie. S jednak pacjenci umysowo chorzy w peni wiadomi swego stanu. Jeli zauwaye u siebie jakie objawy tego rodzaju choroby, skonsultuj si jak najszybciej z lekarzem.
Lki, zmczenie, negatywne nastawienie do wiata, poczucie mniejszej wartoci, zamartwianie si, brak koncentracji, niech do podejmowania decyzji, niedojrzao i egocentryzm s typowymi objawami towarzyszcymi zaburzeniom emocjonalnym. S to jednak tylko objawy neurotyczne, nie oznaczajce wcale zaawansowanej nerwicy. Istniej oczywicie równie inne symptomy tej choroby, na które zwróc uwag póniej, lecz ju w innym kontekcie.
W rozdziale tym opisaem kilka najczciej wystpujcych chorób psychosomatycznych. Jeli zauwaysz u siebie objawy jednej z nich, to opisana tu wiedza na pewno si przyda. Pamitaj, e w takich przypadkach konieczna jest pomoc psychologiczna.
Rozdzia 8
Warto pozytywnego mylenia i zdrowego odpoczynku
Niewiele osób ma taki sposób mylenia i zachowania, który nie wymaga adnych zmian. Kady z nas powinien w tym wzgldzie nad sob pracowa. Twoje obecne przyzwyczajenia zostay uksztatowane przez odczucia, odruchy i wychowanie z okresu dziecistwa. Wród opisanych w tym rozdziale przypadków znajdziesz na pewno i takie, które bdziesz móg odnie do siebie. Stosujc opisane tu metody, moesz zmieni swój charakter.
Przez doskonalenie samych siebie stajemy si bardziej szczliwi, milsi dla otoczenia, a praca zaczyna przynosi nam rado.
Czy jeste pesymist?
Kady normalny czowiek jest skonny myle pozytywnie i pragnie, aby inni widzieli go tylko w korzystnym wietle. wiadom swoich niedoskonaoci, stara si pokazywa wszystkie swoje zalety. Jeli nawet nie ma pewnych umiejtnoci, nie stanowi to dla niego adnego problemu. Nie zamartwia si tym. Jest optymist. Stawia przed sob cele, mocno wierzc, e je osignie, i zazwyczaj mu si to udaje. Nastawiona optymistycznie podwiadomo dyktuje mu zachowania, które pomagaj osign sukces i zachowa dobre zdrowie. Czowiek taki jest szczliwy i maksymalnie korzysta z ycia. Nie przejmuje si, gdy co dzieje si nie po jego myli. Nie reaguje nerwowo.
Negatywne mylenie wywiera natomiast zupenie odwrotny skutek. Wywouje wewntrzne konflikty, które z kolei prowadz do stanów lkowych, rozczarowa, zazdroci, nienawici i cigego niezadowolenia z ycia. Pesymici atwo zapadaj na choroby o podou emocjonalnym. Nie patrz miao w przyszo, boj si stawia sobie cele, poniewa nie wierz, e mog osign jakikolwiek sukces. Dlatego te nie speniaj si w adnej dziedzinie. Kompleks niszoci jest jak kula u nogi, przeszkadza si im rozwija, i naprzód, a ich sposób postpowania, bezwiednie sterowany przez podwiadomo, z góry przesdza o niepowodzeniu.
O wartoci pozytywnego mylenia napisano sporo ksiek. Wynika z nich, e wszyscy maj ten sam cel, próbuj go jednak w róny sposób osign.
Osobom wierzcym zatem mog z czystym sumieniem poleci ksik Potga podwiadomoci dr. Josepha Murphy'ego. Pisze on, e cel mona osign przez siln wiar w Bo moc. Temat ten podejmuj te inne ksiki, które podkrelaj ogromn warto modlitwy. U. S. Andersen (The Secret of Secrets, New York) proponuje natomiast metod metafizyczn, która pod wieloma wzgldami odpowiada filozofiom Wschodu. Autor podaje tam rodki i sposoby, mogce mie szerokie zastosowanie.
Rzeczowy, dogbny opis postpowania, który ma doprowadzi nas do sukcesu, mona znale take w synnych ksikach Napoleona Hilla Sukces? Trzeba tylko chcie oraz Myl!... i boga si. Hill pokazuje, jak wpyn na podwiadomo, eby dodaa nam odwagi i siy do realizowania celów. Jego praktyczne metody, podobnie jak w licznych ksikach innych autorów, s bardzo obiecujce. Wiele poradników zajmuje si pozytywnym myleniem i atwymi do opanowania metodami umoliwiajcymi osignicie zamierzonego celu. Ksiki te mog by ogromnie pomocne dla wszystkich, którzy w leczeniu zechc skorzysta z zawartych w nich wskazówek.
Najwaniejsz i jedyn tajemnic pozytywnego mylenia jest silna wiara. Odrzucenie negatywnego mylenia, cho nie tak atwe, jakby mogoby si wydawa, jest jednak moliwe. Oczywicie, e nie ma czowieka, który stale myli optymistycznie. Mona jednak wyksztaci w sobie przyzwyczajenie polegajce na pozytywnym odbieraniu wiata. Nie uwolni to nas, niczym czarodziejska ródka, od problemów, ale nasze ycie bdzie przyjemniejsze. Oprócz silnej woli i pozytywnego mylenia potrzeba do tego jeszcze intensywnych wicze. Zanim pojawi si pierwsze rezultaty, upynie troch czasu. Przejawy zniechcenia spowolni jednak cay proces. Pamitajmy wic, e pozytywne mylenie pomaga skorygowa pewne cechy charakteru i zmieni negatywne wewntrzne nastawienie, na przykad do zadania, które nam zlecono. Uatwia te uporanie si z kopotami i z niepowodzeniami.
Wikszo lekarzy wie, e nastawienie pacjenta decyduje o przebiegu leczenia. Jeli chory nie ma nadziei na popraw zdrowia, to bardzo prawdopodobne, e nie uda si go ju wyleczy. Natomiast ten, kto ma niezomn wol ycia, rokuje wyzdrowienie.
Jak dziaa na nas strach
Stwierdzono, e pesymistyczne mylenie czy si najczciej z odruchem warunkowym. Nie jest te tajemnic, e nasze wewntrzne obawy s nastpstwem wczeniejszych wpywów rodowiska i e negatywne mylenie wywouje zwykle stany lkowe. Problemom natury emocjonalnej — takim, jak: niepokój, rozczarowanie, ch walki, poczucie winy — towarzysz zwykle napicia nerwowe. wiadomo samodzielnie rozpoznaje lk i niepokój, czego dowodem jest to, e zawsze wiemy, kiedy si czego boimy. Czujemy to bardzo wyranie. By moe znamy nawet powód, ale na ogó nie od razu jestemy go wiadomi. Przyczyny fobii (chorobliwego lku) jednak rozpozna trudno.
Nawet bardzo religijne osoby, które wierz w ycie po mierci, boj si odejcia z tego wiata. By moe bierze si to std, e niektóre religie zbyt mocno podkrelaj istnienie pieka i moliwo wiecznego potpienia. Ma to prawdopodobnie zmusi czowieka do kierowania si dobrem w kadej dziedzinie ycia.
Lk przed mierci mona w pewnym sensie umotywowa wpywami otoczenia. Odczuwamy go na przykad zawsze, gdy umieraj bliskie nam osoby. Czsto nie chodzi tu o sam strach przed mierci, ale o ból rozstania.
W dziecistwie przechodzimy par typowych chorób dziecicych albo przynajmniej widzimy, jak przechodz je inni, a poniewa, przynajmniej wiadomie, nikt nie choruje chtnie, lk przed chorob, bólem, zym samopoczuciem rozwija si w nas od maego. Ze statystyk wynika, e koszty leczenia i bada profilaktycznych w Ameryce sigaj rocznie wielu milionów dolarów.
Inny, bardzo czsto spotykany rodzaj lku dotyczy sfery ekonomicznej naszej egzystencji. Kady wie, e nie jest atwo zarobi na wasne utrzymanie, a szczególnie trudno zgromadzi oszczdnoci na przyszo. Jeli to si nie udaje, mcz nas cige obawy.
Niepewno rodzi si jednak nie tylko z braku pienidzy, ale te ze zych stosunków midzyludzkich, np. z obaw, e nie jest si kochanym lub e jest si odrzucanym. Potrzeba mioci jest jedn z najsilniejszych podwiadomych potrzeb. Jeli w okresie dorastania bylimy pod tym wzgldem zaniedbywani, potrzeba mioci staje si wraz z wiekiem silniejsza, co moe prowadzi do pojawienia si nerwicy. Pesymista zawsze bdzie oczekiwa pogardy, a strach przed odrzuceniem moe by tak silny, e uczyni go zupenie niezdolnym do dawania i przyjmowania mioci. Bdzie on przekonany, e i tak, wczeniej czy póniej, zostanie odrzucony.
Lk jest szczególn form strachu. Najczciej jest to bliej nie okrelona obawa, e zaraz wydarzy si co zego. Czowiek bojaliwy nie umie wyjani, o co tak na prawd mu chodzi. Jego lki s niewiadome i dlatego trudno mu je nazwa. Lk jest bardzo nieprzyjemnym uczuciem. Wystpuje on w kadej nerwicy i moe przybra posta silnych napadów paniki. Gdy nie mona w aden sposób rozpozna przyczyny stanu, mówi si wtedy o "nieokrelonym niepokoju", który powstaje z obawy, e wydarzy si co nieprzyjemnego i niedobrego. Uczucie to jest jak miecz Damoklesa — wisi nad gow i w kadej chwili moe spa. Niepowodzenia s potwierdzeniem tych obaw i wzmacniaj przewiadczenie, e naley oczekiwa czego jeszcze gorszego, i tu wytwarza si ju odruch warunkowy.
Spokojnemu, zrównowaonemu czowiekowi obce s takie stany, dlatego nie uzna on przypadkowych niepowodze za yciowe poraki. Jeli co mu si nie udaje, wzrusza co najwyej ramionami i dalej robi swoje.
Pacjentowi opanowanemu przez lk trudno cokolwiek przedsiwzi, poniewa nie moe pozby si obezwadniajcego uczucia niepokoju. Poczucie cakowitej niemocy i niemonoci zrobienia czegokolwiek nasila jego lk. Nerwicowy niepokój przybiera posta chroniczn i mimo e chory chce przed nimi uciec, jest uczuciem staym. Dzieje si tak do momentu, kiedy uda si go cakowicie zwalczy. Wtedy lki ustpuj.
Wrogo i zo
Wrogo i zo to ten rodzaj emocjonalnych zaburze, które s czym zupenie normalnym, jeli zdarzaj si sporadycznie i trwaj krótko. Kady z nas czasami si denerwuje i pewnych osób w swoim otoczeniu szczerze nie lubi, a niektóre nawet wywouj nasz wrogo. Jeli panujemy nad swoimi uczuciami, to nie ma si czym martwi. Wcieko moe te objawia si krzykiem, wrzaskami, rzucaniem czym popadnie albo zadawaniem innemu czowiekowi bólu. Takie reakcje prowadz tylko do kopotów!
Jednak s równie osoby, które okazywanie emocji uwaaj za co zego, dlatego gdy przyapi si na tym, odczuwaj silne wyrzuty sumienia. Walcz wic ze zdenerwowaniem, zanim si ono w ogóle pojawi. A jeli kto ju sobie na to pozwoli, to czym prdzej usuwa gniew ze wiadomoci, poniewa obawia si skutków braku samokontroli.
Poczucie winy z powodu gniewu prowadzi czsto do migreny lub innych nieprzyjemnych dolegliwoci. Jeli jednak wybuchy zoci traktowane s jako naturalna reakcja na zewntrzne bodce, to nie ma potrzeby ich unika, a tym bardziej z nimi walczy. Usunicie zewntrznych objawów zdenerwowania nie oznacza jednak usunicia emocji, które i tak pozostaj w podwiadomoci na duej. Najlepiej wic wyadowa nadmiar negatywnej energii, ale w taki sposób, który nikomu nie przyniesie szkody.
Niech wobec innych tumiona w zarodku przenoszona jest najczciej na niczemu nie winn osob z najbliszego otoczenia. Jeli raz uda si opanowa wybuch zoci, to jest to dobry moment, aby zacz zastanawia si nad jego przyczyn. Nie warto kóci si, przeklina, odnosi si do rozmówcy sarkastycznie i wrogo. Spokojna rozmowa o sytuacji, która wywoaa tak negatywn reakcj, uspokoi i pomoe zneutralizowa negatywne uczucia.
Moliwo odreagowania zoci daje równie wysiek fizyczny. Dlatego warto da z siebie wszystko podczas gry w koszykówk, tenisa czy pik non lub po prostu wykona kilka intensywnych wicze. Sport pozwala na odreagowanie negatywnych uczu bez szczególnych stara. Niemal natychmiast po kadym wysiku fizycznym czujemy si lepiej. Równowag psychiczn pomoe odzyska te praca w ogródku albo rbanie drewna. Kibic, który krzyczy i klnie podczas meczu, uwalnia si od zoci czy nawet nienawici do przeciwnika.
Psychologia twierdzi, e kade wiksze pobudzenie niweluje sabsze. Zo przezwycia strach, dlatego czsto zdarza si, e osoba straszona potrafi nieoczekiwanie zaatakowa. Inaczej dzieje si, kiedy strach jest wikszy od zoci, a osoba przeze opanowana si wycofuje. Trudno jednak odnale w gniewie inne, silniejsze uczucie, które zniweluje wybuch zoci. atwiej zwalczy w sobie wrogo do innego czowieka. Przykadem niech bdzie m, który denerwuje si na on, a ona mimo wszystko umiecha si, cauje go i obejmuje. Najprawdopodobniej jego zy nastrój szybko zniknie.
Przedstawi teraz kolejn technik, któr mona zastosowa w rónych sytuacjach emocjonalnego pobudzenia. Trzeba jednak najpierw si opanowa. Jeli jeste wcieky albo zdenerwowany, najlepiej powiedz sobie: "No i co? O co chodzi? To przecie nic takiego". Ju po kilku wiczeniach, polegajcych na powtarzaniu sobie w mylach tych zda, mona odzyska równowag emocjonaln, nie czynic ani sobie, ani nikomu krzywdy. Jeli twoje uczucia zostay zranione, jeli jeste rozczarowany albo kiedy stracie cierpliwo, powtarzanie tych zda na pewno ci pomoe odzyska równowag psychiczn. Zdenerwowanie ujdzie z ciebie niczym powietrze z balonika.
Znaczenie tej metody odkryjesz, kiedy znowu bdziesz pobudzony. Nie przesadzaj te z opanowywaniem siebie, by zbytnia równowaga ducha nie przesza w obojtno.
Rozczarowanie
Nasze ycie jest pene rozczarowa. Ju jako dzieci napotykamy je w postaci licznych zakazów. "Nie wolno ci tego robi!" — takie i podobne stwierdzenia s ograniczeniami nakadanymi na nas przez dorosych. "Ja chc!" walczy z "Nie wolno ci!" Gdy dorastamy, zakazy rodziców, cho konieczne, prowadz do wewntrznych rozterek i przeszkadzaj nam czasem osign zamierzony cel.
W dorosym yciu nasze yczenia i potrzeby te nie zawsze bywaj speniane. Rodzi si wtedy nie tylko rozczarowanie, ale i zo, która moe sta si niebezpieczna, jeli zbyt czsto si zdarza. Zdanie: "No to co?" doskonale nadaje si do wypowiadania w trudnych sytuacjach, które nas nieprzyjemnie zaskoczyy.
Ludzie, którzy stawiaj sobie cele i zwykle je osigaj, s mniej zawiedzeni, jeli co im si nie uda. Cige niepowodzenia mog jednak wywoa stan chronicznego rozczarowania, czego skutkiem jest oczywicie negatywne mylenie.
Kiedy twoje podstawowe potrzeby yciowe zostan zaspokojone, atwiej bdzie znie niespenione oczekiwania. Kady bowiem ma potrzeb dawania i brania mioci, kady tskni do normalnej, kochajcej si rodziny. Potrzebujemy akceptacji, dlatego najpierw sami musimy zbudowa swój pozytywny obraz. eby to osign, potrzebujemy zaufania do siebie i wiary we wasne siy. Stawiajmy wic sobie cigle nowe cele, czy to duchowe, czy materialne. Kiedy osigniemy je, nasze zdrowie psychiczne (i najprawdopodobniej fizyczne) ulegnie poprawie.
Wyrzuty sumienia
Nie ma czowieka, który nie miaby jakich saboci i wad. Nikt nie jest od nich wolny. W kadym tkwi ze instynkty, które na skutek istnienia spoecznego tabu zostaj zepchnite w podwiadomo. Czasem opanowuj nas myli, których si wstydzimy, a mimo to ulegamy im i robimy co, czego potem aujemy. Jest to jednak cz natury czowieka. Na szczcie prawie u kadego sumienie spenia rol hamulca. Inaczej wiat byby jeszcze gorszy.
Powinnimy z naszych zych zachowa i myli zawsze wyciga odpowiednie wnioski na przyszo. Nie wolno i nie warto drugi raz robi tego, co powoduje potem wyrzuty sumienia. Zbytnie zajmowanie si przeszoci i nadmierne wyrzuty sumienia jest równie szkodliwe. wiadomo winy i wstyd mog nas zbyt duo kosztowa, poniewa doprowadzaj do wymierzania sobie samemu kary albo do powstawania zaburze emocjonalnych.
Sprawy pci s naturalnie gównym ródem wyrzutów sumienia, o czym zreszt bdziesz móg jeszcze w tej ksice przeczyta. Lki wynikajce z tego rodzaju psychicznych obcie prowadz do nerwowych napi. Wyraaj si one, na przykad, w obgryzaniu paznokci, uczuciu niepokoju, paleniu papierosów, naduywaniu alkoholu i wielu innych symptomach.
Zamartwianie si
Przesadne martwienie si to odruch warunkowy, nieprzyjemny zwaszcza dla otoczenia. Kady czowiek czasem martwi si o innych. S sytuacje, choby w wypadku choroby bliskiej osoby, w których taka reakcja jest cakowicie zrozumiaa. Jednak cige zamartwianie si o innych nie jest normalne. Czowiek, który wszystko widzi w czarnych barwach, zawsze wynajdzie sobie co, czym mógby si martwi. Niewane, e wanie rozwiza jaki problem. Nigdy jednak si nie przyzna do swojej przypadoci. Martwi si, poniewa sprawia mu to przyjemno. W takich przypadkach chodzi o masochistyczne wymierzanie sobie kary.
Czy istniej inne przyczyny takiego nieustannego martwienia si? Pewn rol odgrywa moe identyfikacja, jeli do takiego zachowania skonne jest równie które z rodziców. Przyzwyczajenie przechodzi na dziecko, które niewiadomie dy do utosamienia si z ojcem lub matk. Najczciej, cho nie zawsze, identyfikujemy si z matk. Równie dobrze moe by to ojciec lub kto z rodziny.
Pesymizm prowadzi najczciej do napicia nerwowego, które z kolei powoduje zmartwienia. Tak powstaje zamknite koo. Kto, kto cierpi na chroniczn i przesadn skonno do wynajdywania sobie trosk, powinien zdecydowanie uwolni si od tego przyzwyczajenia, szczególnie gdy jest ono spowodowane potrzeb karania wasnej osoby. Musi te uwiadomi sobie, e naladuje czyj sposób zachowania. Tylko wtedy uda mu si zwalczy skonno do identyfikacji.
Knight Dunbar, ogromny autorytet w dziedzinie przyzwyczaje i ich powstawania, proponuje inn metod ich usuwania. Wyjania, e walka ze sob na si nie zdaje egzaminu i wywiera wrcz odwrotny skutek — nasila przyzwyczajenia. Proponowa on, aby wyobrazi sobie w duchu pozytywny kocowy rezultat (forma sugestii). Kiedy raz uda si zrezygnowa z przyzwyczajenia, z czasem kada nastpna próba bdzie atwiejsza, a w kocu zapomnimy, e kiedy w ogóle mielimy taki problem. Natomiast kto, kto stale martwi si o innych, powinien wyobrazi sobie przyszo w czarnych barwach i wiadomie pogry si w smutku. Jeli dotyczy to ciebie, spróbuj powtarza sobie w duchu nastpujce myli: "Teraz musz martwi si za wszystkich. Wanie teraz bardzo si martwi. Zaraz stanie si co strasznego!" Zapewne szybko wyda ci si to mieszne. Pewien zamartwiajcy si stale pacjent, na moj uwag, e powinien stara si stosowa t metod, krzykn poirytowany: "Przecie próbowaem, ale nie jestem w stanie si nie martwi!" Jest to mylenie negatywne, poniewa chcia on przez to powiedzie, e nie moe si przesta martwi. "Nie mog" oznacza "nie chc". Musisz koniecznie o tym pamita, jeli znowu owadnie tob pesymizm. W niektórych przypadkach takie nastawienie zwizane jest z jak skrywan obaw albo stanowi zaspokojenie potrzeby wymierzenia sobie kary.
Zazdro i zawi
Chodzi tu o pokrewne uczucia, powstajce z niepewnoci i poczucia niszej wartoci. Kto, kto przyjmuje mio ze spokojem i ma pene zaufanie do swojego partnera, nigdy nie bdzie zazdrosny, z wyjtkiem sytuacji, kiedy zdrada jest oczywista. Zazdro ma swoje korzenie w braku pewnoci siebie i poczuciu maej wartoci. Uczucie to przyjmuje róne formy, przy czym zazdro o sukcesy innych jest czym jeszcze innym. W takim wypadku uczucie to koncentruje si na konkurencie i jest cakowicie zrozumiae. Jednak ujawnianie zazdroci byoby powanym bdem. Jedyne, co mona w takim wypadku zrobi, to pogodzi si z porak. Metoda powiedzenia sobie "No to co?" pozwoli nam osign wewntrzny spokój.
Zazdro czsto moe przybiera jednak formy niewspómierne do sytuacji. Chodzi o strach i nerwowe oczekiwanie. Czowiek zazdrosny boi si, e pojawi si kto, kto usunie go z zajmowanego miejsca. Cigle obawia si jakiego konkurenta, o którym nawet jeszcze nic nie wie. Tutaj du rol odgrywa brak zaufania, bez którego trudno oczekiwa szczcia i spenienia, nie tylko w yciu zawodowym, ale i osobistym.
Skrajna zazdro ma charakter paranoidalny, jak w opisanym wczeniej przypadku mczyzny, który próbowa sprawdzi za pomoc seansu hipnotycznego, czy ona jest mu naprawd wierna.
Podoem zawici wobec konkurenta i rywala jest równie brak pewnoci siebie i niska samoocena. W gr wchodzi na przykad zawi wobec kolegi z pracy albo posiadacza przedmiotu, o którym marzymy, bd te nosiciela cechy przez nas podanej.
Odprenie
Najczciej napicie nerwowe idzie w parze z brakiem moliwoci odpoczynku. Waciwie wielu ludziom nie udaje si zrelaksowa. Nie wiedz po prostu, jak si to robi. Stae napicie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne, jest bardzo szkodliwe. Jest jedn z gównych przyczyn chorób psychosomatycznych. Odpoczynek uwalnia nas, przynajmniej na jaki czas, od przecienia nerwowego. Za pomoc kilku wicze mona pozby si utrzymujcego si napicia lub znacznie je zagodzi.
Sztuce odpoczynku powicono wiele ksiek. Jedn z najbardziej znanych jest You Must Relax Jacobsona (Whittlesey House, New York), który nazwa swoj technik "odpoczynkiem progresywnym". Niestety, potrzeba wielu tygodni, aby si jej nauczy.
Oprócz tej metody odprenia istnieje wiele duo atwiejszych sposobów. Wystarczy je przewiczy trzy, cztery razy. Na przykad prawie cakowicie zapomniana ju dzisiaj technika zostaa opisana w ksice Fredericka Pierce'a Mobilizing the Mid-Brain. Jest to bardzo cenna pozycja z cyklu ksiek "psychologia na co dzie". Wydana zostaa w 1924 roku i mona jej szuka jedynie w antykwariatach. Pierce nazwa swoje odprajce wiczenie "decubitus". Polega ono na zastosowaniu zasady, któr odkry podczas gry w krgle. Kiedy zmczy si, odoy kul. Jego uwag zajo w tym czasie co zupenie innego, nie zwizanego w ogóle z gr. Po chwili chcia ponownie podnie kul, ale palce wysuny mu si z dziurek. Zmczone minie cakowicie odpoczy i nie byy nastawione na wysiek. Gdy natomiast spróbowa potem wiadomie odpry rami, minie nie byy wcale tak rozlunione, jak si spodziewa. Podczas kolejnych prób rozpoczcia gry postpowa wedug odkrytej przez siebie zasady: jeli jaka grupa mini jest zmczona, to najlepiej odpocznie, kiedy odwrócimy od niej uwag, koncentrujc si na czym innym.
W trakcie odpoczynku
eby cakowicie si odpry za pomoc tej metody, najlepiej przyj pozycj lec. Technik t mona oczywicie stosowa take na siedzco, ale wtedy odpoczynek nie bdzie cakowity.
Mona przeprowadzi a sze wicze. Na pocztek usid, najlepiej na óku, eby po wykonaniu wiczenia natychmiast móg si pooy. Teraz zamknij oczy i postaraj si rozluni minie karku i pleców. Kr gow zgodnie z ruchem wskazówek zegara i próbuj coraz bardziej rozlunia minie. Te same ruchy powtórz cztery razy w kierunku przeciwnym. W momencie kiedy zakoczysz wiczenie, poó si i podnie praw stop na wysoko mniej wicej 40 cm. Napnij minie tak mocno, aby noga bya cakowicie sztywna i szybciej si zmczya. Kiedy trzymasz nog w górze, zacznij przebiega w mylach ruch mini od palców po biodra. Podczas tych wicze oczy powinny by zamknite. Wyobraajc sobie minie nogi, odwrócie uwag od mini ramion i karku i w ten sposób pozwolie rozpry si tym partiom mini. Trzymaj nog wysoko dotd, a cakowicie si zmczy i poczujesz niewygod tej sytuacji. Moesz to odczu po trzech, czterech minutach. Kiedy noga bdzie ju cakowicie zmczona, nie pozwól, by wrócia na miejsce powoli — zrób to gwatownie, rozluniajc uprzednio wszystkie minie. Czasami swobodne opuszczanie trzeba przewiczy wczeniej.
Kiedy prawa noga opadnie na óko, wykonaj to samo wiczenie z lew nog. Napnij j i jednoczenie analizuj w mylach przebieg pracy jej mini od palców po biodra. W zalenoci od tego, jak dugo potrwa, zanim poczujesz zmczenie mini, musisz proces ten powtórzy w mylach jeszcze trzy, cztery razy. Potem opu nog. Jednoczenie powiniene podnie praw rk wyprostowan do przodu, niczym w faszystowskim pozdrowieniu, i zacisn do w pi. Teraz bardzo mocno napnij minie, aby szybciej si zmczyy. Znowu postaraj si przeledzi w mylach przebieg pracy mini, od koniuszków palców do ramion. wiczenie to powiniene powtarza tak dugo, a rka si zmczy. Poniewa ramiona s lejsze ni nogi, bdzie to trwao duej. Zarówno nog, jak i rk powiniene opuci gwatownie, cakowicie rozlunione. Takie samo wiczenie powtórz z lew rk. Pamitaj, e podczas opadania prawej rki musisz skierowa myli gdzie indziej. Kiedy rka opada, odwró od tego myli — patrz z zamknitymi oczami w sufit i wyobra sobie koo. Pomyl, e ma 1, 5 m rednicy. Teraz w mylach przesuwaj po nim wzrokiem, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. To samo wiczenie powtórz powoli, lecz tym razem niech oczy poruszaj si w kierunku przeciwnym. Wreszcie wyobra sobie zamiast koa czworokt o boku okoo 1, 5 m. Przesu po nim oczami zgodnie z ruchem wskazówek zegara cztery razy, a potem powtórz to w kierunku przeciwnym.
Jest to ostatnie z szeciu wicze. Pole przez chwil i rozkoszuj si cakowitym odpoczynkiem, który osigne. Zamknij oczy i pomyl o czym miym. Po trzech lub czterech wiczeniach bdziesz doskonale potrafi posugiwa si t technik. Poczujesz si zaskoczony, e tak atwo i szybko umiesz si odpry.
Praktyczne zastosowanie metody odprenia
Stosowanie tej metody moesz ograniczy potem do sytuacji, w których odczuwasz silne napicie. Teraz staraj si odpra w cigu dnia jak najczciej, a szybko osigniesz zadowalajce efekty. Naturalnie, na pewne sytuacje nadal bdziesz reagowa nerwowo, ale napicie nie bdzie si utrzymywao stale. Pomidzy poszczególnymi stanami zdenerwowania bd okresy cakowitego rozlunienia. Nie bd niepokoiy ci adne ze myli. Odczujesz znaczn popraw samopoczucia. Pamitaj te, e czowiek, który potrafi si relaksowa, atwiej ulega autohipnozie.
Opisana tu technika odbiega nieco od wicze proponowanych przez Pierce'a, który zamiast ruchów energicznych zaleca bardzo powolne opuszczanie nóg i rk. Jednak moje dowiadczenie dowodzi, e technika odprania jest bardziej skuteczna. Powiniene zadecydowa sam, która z metod bardziej ci odpowiada.
Gbokie oddychanie odpra
Gbokie oddychanie jest kolejn technik relaksacyjn. Fanatycy zdrowego ycia podkrelaj jej warto, ale rzadko kto zadaje sobie trud jej stosowania. Metoda ta moe by uywana w poczeniu z technik odpoczynku Pierce'a; w pozycji siedzcej trzeba koniecznie wykona najpierw kilka wicze oddechowych.
Dla zwolenników jogi wiczenia oddechowe maj ogromne znaczenie. Przypisuje si im decydujc rol w utrzymaniu zdrowia. Ten rodzaj wicze liczy dwa tysice lat, a moe i wicej. Wykonanie wielu wicze jogi jest trudne, niektóre mog by dla niedowiadczonych nawet niebezpieczne. Pocztkujcy powinni wykonywa je tylko pod kierunkiem specjalisty. Jest jednak jedno proste wiczenie, niezwykle skuteczne i cakowicie bezpieczne, lecz naley je waciwie wykona. Nazwano je "cztery-osiem--cztery".
Sta prosto; pier wypnij do przodu, ramiona cignij do tyu. Musisz by cakowicie rozluniony. Lewa rka powinna zwisa wzdu tuowia albo dotyka swobodnie kolana (prawa, jeli jeste leworczny). Podnie teraz rk wolno w kierunku twarzy, palce s zczone, ale kciuk odstaje od doni. Nacinij kciukiem lew dziurk nosa, zamykajc kana oddechowy. Spróbuj oddycha gboko przez praw dziurk. wiczenie powinno trwa okoo czterech sekund. Moesz mierzy czas, liczc powoli: 21—22—23—24. Przez nastpn sekund wstrzymaj oddech. Odkryj lew dziurk i palcem wskazujcym zamknij praw dziurk. Przez osiem sekund wstrzymaj oddech, potem przez cztery sekundy wydychaj powietrze lew dziurk, powoli i gboko, za kadym razem opróniajc cakowicie puca. Prawa dziurka jest cay czas zamknita przez kciuk. Teraz zmie rce, zamknij lew dziurk i odkryj praw. Znowu wstrzymaj oddech przez osiem sekund, po czym gboko oddychaj przez cztery sekundy dziurk praw. Na tym zakocz cae wiczenie.
Pocztkowo powiniene wykonywa cztery takie cykle. Najlepiej, jeli wykonasz je tu po przebudzeniu si albo przed pójciem spa. Nawet jeli znajdziesz czas tylko raz dziennie, to i tak wiczenie bdzie miao dobroczynny skutek. Kiedy wykonasz ju par wicze, powiniene zwikszy liczb cykli do szeciu. Póniej moesz spróbowa wykonywa osiem cykli. Gdyby zakrcio ci si w gowie, natychmiast zwolnij tempo.
Joga i twoje zdrowie
Ta technika oddechowa wypeni tlenem twoje puca i je oczyci. wiczenie spowoduje dobre samopoczucie. Bdziesz odprony i silniejszy. Rezultat wart jest wysiku i powiconego czasu. Kilku pacjentów powiedziao mi, e po zakoczeniu tego wiczenia nie odczuwao w ogóle przez pewien czas stanów lkowych. Moim zdaniem, technika ta skutkuje w leczeniu wielu chorób psychosomatycznych, takich jak astma czy bronchit. Jednak astmatyk w zaawansowanym stadium choroby nie powinien przeprowadza tego wiczenia, a ju zwaszcza podczas ataków kaszlu.
Termin "prana", uywany przez osoby regularnie uprawiajce jog, oznacza witalno lub pierwotn si, której zapasy gromadzone s w tkankach i pucach dziki temu wiczeniu. Tlen jest czci prany. Mówi si, e prana ma oywia system nerwowy, ciao i wszystkie zmysy.
Joga uczy równie metody leczenia opartej na gbokiej koncentracji, co wymaga jednak wielu wicze. czy si ona z autosugesti i prac nad oddechem. Trening powinien trwa do momentu zmczenia. wiczenia jogi najlepiej wykonywa na powietrzu w soneczny dzie albo te podczas kpieli.
PODSUMOWANIE
Gbsze zrozumienie zaburze emocjonalnych i zmiana nastawienia do samego siebie dadz ci wyrane korzyci. Chodzi o to, aby przeprowadzi zmiany, jakich pragniesz, a potem je utrzyma. Pomocne w tym bd autohipnoza i autosugestia.
wiczenia przeprowadzone podczas autohipnozy przynios odprenie. Jeli komu z trudem przychodzi odpoczynek, powinien stosowa metod Pierce'a, która pomoe osign gbsze stadium hipnozy. Metoda odprenia stosowana jest wtedy, gdy chcemy podda si hipnozie. Niektórzy wiczcy twierdz, e po zakoczeniu wicze osigaj stan spontanicznej hipnozy. Dziaanie hipnotyczne wzmocni si, gdy towarzyszy mu bdzie sugestia.
Uprawiajc raz albo dwa razy dziennie wiczenia oddechowe jogi, szybko zauwaysz zdecydowany przypyw energii yciowej i odczujesz znaczn popraw samopoczucia. Warto zatem przeznaczy na to co dzie nieco czasu.
Rozdzia 9
Przezwycienie kompleksu niszoci i kompleksu biedy
Niewielu jest ludzi zupenie wolnych od poczucia niszej wartoci. Jestemy zaskoczeni, kiedy dowiadujemy si, jak wiele osób wokó nas uwaa si za mniej wartociowych od innych. Trzeba przyzna, e to zadziwiajcy problem. Jeli i ty cierpisz z tego powodu, koniecznie musisz zada sobie troch trudu, aby wyzwoli si z tego uczucia. Kompleks ten polega na odruchach warunkowych, prowadzcych do bdnej samooceny, co niesie ze sob wiele problemów. Czsto przeszkadza to nam na przykad zabra si do czego, co powinnimy zrobi.
Dr Maltz w Psychocybernetyce kadzie szczególny nacisk na to, jaki obraz samego siebie ma kady z nas. Poprawa samooceny likwiduje, jego zdaniem, problemy emocjonalne.
Dr Rolf Alexander w Creative Realism (Pageant Press, New York), opisujc "faszyw osobowo", mówi niemal to samo. Poznanie prawdziwej usuwa wiele problemów. Dokonanie prawidowej samooceny moe sprawi, e zrobisz ogromny krok naprzód. Jeste tym, za kogo si uwaasz, a twoja podwiadomo przerabia myli, które na swój temat "produkujesz". Jeli oczekujesz jakiego niepowodzenia lub wtpisz w swój sukces, dobrze znana ci zasada odwrotnego dziaania spowoduje niepowodzenie. Najwaniejsze, aby sam na siebie patrzy yczliwym okiem.
Staroytni gosili: "Poznaj samego siebie", "Wiedza jest si", a maksymy te po dzi dzie nie straciy nic z prawdy.
Czy masz jakie problemy psychiczne?
Kompleks niszoci spowodowany jest czsto niezadowoleniem z wygldu zewntrznego. Dr Maltz by lekarzem specjalizujcym si w chirurgii plastycznej. Podkrela znaczenie powierzchownoci czowieka, twierdzc, e brzydka twarz i wszelkiego rodzaju defekty urody mog sta si przyczyn kompleksów. Opisa on wiele przypadków, kiedy to usunicie niedoskonaoci natury spowodowao pozytywne zmiany w psychice.
Deformacja fizyczna (np. zajcza warga) moe doprowadzi do poczucia poniania i upokarzania przez innych. Wrodzona wada fizyczna jest czsto przyczyn poczucia niepewnoci i kompleksu niszoci. Dotyka to te osób, które zostay oszpecone na skutek wypadku.
Niedoskonaoci wygldu pozbawiaj cakowicie, albo czciowo, poczucia wasnej wartoci. Do tego mog dochodzi kopoty ze suchem, saby wzrok, wady wymowy, nadwaga, niski wzrost itd. Jeli niedoskonaoci, takie jak np. nadwaga, maj podoe psychologiczne, atwo mona si ich pozby. Jeli jednak powstay one wskutek zdarze, na które nie mona ju nic poradzi, osobowo pacjenta jest powanie zagroona. W takim wypadku trzeba skorygowa negatywn samoocen i zmieni poczucie mniejszej wartoci. Jeli czowiek nauczy si dawa innym mio i aprobowa siebie, zdobdzie niebawem sympati otoczenia.
Nie zapominaj, e inni oceniaj nas tak, jak my oceniamy siebie. Nie martw si swoimi niedoskonaociami, a wtedy inni pozostan wobec nich równie obojtni. Osoba niska powinna uwiadomi sobie, e warto czowieka nie wyraa si tym, ile mierzy wzrostu, a wtedy wzrost przestanie by istotny. Oprócz tego trzeba wiedzie, e na te braki, o których my wiemy, ludzie na ogó nie zwracaj uwagi.
Kady czowiek ma instynktown potrzeb bycia docenionym i kochanym. Kto, kto jest pikny i pocigajcy i trwa w samouwielbieniu, nie potrafi ju obdarza innych mioci. Jeli umiesz obdarza mioci, potrafisz te doceni innych ludzi. Dziki temu stajesz si kim, kto przyciga innych, bez wzgldu na to, jak wygldasz.
George Sand, synna francuska pisarka, miaa tak fascynujc osobowo, e modzi mczyni kochali si w niej, gdy miaa ju szedziesit, a nawet siedemdziesit lat. Nie wszyscy wiedz, e miaa "kosk twarz" i mona byo o niej powiedzie wszystko, tylko nie to, e jest pikna. Emanowaa jednak ciepem i dobroci. Rzadko kto wie te, e sparaliowany od dziecistwa prezydent Roosevelt nie by w stanie chodzi, jednak mia tak niezwyk osobowo, e by powszechnie kochany. Równie Helen Keller, od urodzenia niewidoma, wzniosa si ponad smutny los. Jest ona kolejnym przykadem, e czowiek w najgorszych okolicznociach moe prowadzi satysfakcjonujce ycie. Najwaniejsze to mie waciwe nastawienie i szacunek do siebie samego. eby poprawi samoocen, warto zastosowa sugestie i przeprowadzi autohipnoz.
Defekt wygldu zewntrznego nie powinien by ródem zmartwie
Jeden z moich przyjació by wspaniaym zawodowym pywakiem. Pewnego dnia, gdy by na polowaniu, potkn si o swój sztucer i upad. Bro odbezpieczya si i odstrzelia mu do w nadgarstku. Mczyzna przey tak silny wstrzs psychiczny, e nawet rok po wypadku nie by w stanie pywa w obecnoci ludzi. Sdzi, e wszyscy bd zwraca uwag na amputowan do.
Pewnego razu wybralimy si razem nad Pacyfik. Bylimy wanie na wspaniaej play. Staraem si mu wyjani, e odczuwanie wstydu z powodu kalectwa jest czym absurdalnym, tym bardziej e powstao ono wskutek nieszczliwego wypadku. Zwróciem uwag, e dzi mógby pywa tak samo dobrze jak rok temu i e nikt nie zwróciby na niego szczególnej uwagi. W oczy rzucao si przede wszystkim jego wspaniae, wysportowane ciao. Nie wiadomo wic, dlaczego pozbawia si przyjemnoci pywania. Przyszed najwyszy czas, eby zacz patrze na siebie inaczej, i wanie to staraem si mu usilnie wytumaczy. Uwanie przysuchiwa si temu, co mówiem. W pewnym momencie zamia si i powiedzia: "Jaki byem gupi. Chodmy do wody!" Odtd zacz znowu pywa.
Waciwa sugestia pomaga uzyska doskona figur
Przed laty u kobiet modne byy mae piersi. Duy biust sznurowano gorsetem, eby tylko nie rzuca si w oczy. Dzisiaj jest odwrotnie. Wiele dziewczt i kobiet chce mie wygld Sophii Loren, a jeli natura nie obdarzya ich hojnie, bolenie ten fakt przeywaj. Tymczasem przemys gorseciarski kwitnie: szyte s odpowiednie biustonosze, mona kupi wkadki do biustonoszy, a poza tym mona przeprowadzi operacj plastyczn. Wszystko po to, aby zwabi pe msk. W powikszaniu biustu wyspecjalizowao si bardzo wielu chirurgów. Potrafi wszczepi pod skór tworzywo i nada piersiom dany rozmiar. Jednak s i tacy lekarze, którzy nie wykonuj tego typu operacji, poniewa s przekonani o ich szkodliwym wpywie na zdrowie kobiety. Jednak pe pikna szturmuje gabinety, w których mona tak usug wykona. Tymczasem wiele kobiet mogoby to osign wasnymi siami, bez interwencji lekarza. Znane s przypadki, kiedy rozmiar biustu zwiksza si przez hipnotyczn sugesti. Z tym problemem byo u mnie a siedem kobiet. Sze z nich stwierdzio po pewnym czasie wzrost obwodu piersi o trzy, cztery centymetry. Nie musz pisa, jak bardzo byy z tego powodu szczliwe. Cel osigny przez stosowanie sugestii poczonej z tworzeniem wewntrznych obrazów. Pacjentkom zalecaem, aby przed zaniciem, zamknwszy oczy, wyobraay sobie rozmiar biustu, jaki chciayby mie.
Zanim dziewczynka zacznie dojrzewa, nie ma wydatnych piersi. Zaczynaj one rosn dopiero w okresie dojrzewania. Czasem jednak ich wzrost ustaje, zanim osiga zadowalajc wielko. Dowiedziono, e podwiadomo moe ponownie wywoa proces wzrostu, dokadnie tak jak na pocztku okresu dojrzewania. Obwód piersi wzrasta wtedy okoo czterech centymetrów. Towarzyszy temu praca gruczoów dokrewnych, a poza tym procesy psychologiczne, które mona samemu wznowi. Czy jest to prawda, nie potrafi stwierdzi, ale biorc pod uwag powikszenie piersi, rzeczywicie moe tak by.
Dziewczynka, która nie chciaa by kobiet
Kiedy pewna dziewczynka nie chciaa by kobiet. Pragna by mczyzn. W tym samym czasie zgosio si sze innych dziewczyn z tym samym problemem. Wszystkie odczuway niech do swojej pci. Próbowano zmieni to nastawienie. Czy si udao, nie wiem. Teoretycznie jest moliwe, e podwiadomo dziecka, które nie chce by dziewczynk, zahamuje wzrost piersi. S to jednak tylko przypuszczenia.
Ginekolog dr Cheek stwierdzi, e odrzucenie kobiecoci wywouje niepodno, czste poronienia, problemy z miesiczkowaniem i inne, szkodliwe dla organizmu zmiany. Naturalnie wie si to z wyobraeniem na temat siebie samego. Wedug dowiadcze dr. Cheeka, zmiana postawy wobec siebie samej pomoga wielu jego pacjentkom pozby si dolegliwoci.
Czsto przyczyn braku akceptacji wasnej pci s wspomnienia z dziecistwa. Dziewczynka moga usysze od rodziców, e woleliby mie syna. Mogo si równie zdarzy, e brat by przez matk i ojca lepiej traktowany. Powstaa w niej potrzeba bycia chopcem, poniewa chciaa by akceptowana przez rodziców tak samo jak brat. Inn przyczyn, szczególnie u dorosych kobiet, jest zazdroszczenie mczyznom ich lepszej pozycji spoecznej i wyszych zarobków. Jednak lepiej podda si hipnotycznej sugestii ni od razu decydowa na niebezpieczn operacj usunicia piersi.
Moje pacjentki, chcc sobie pomóc, decydoway si na autosugesti. Najlepiej podda si autohipnozie, która jest cakowicie bezpieczna. Jestem przekonany, e autohipnoza daje namacalne korzyci, w dosownym znaczeniu tego sowa. Jeli która kobieta ma problem z powodu zbyt maych piersi, moe spróbowa przeprowadzi taki eksperyment. Moje pacjentki, midzy 22 a 30 rokiem ycia, ju go wypróboway.
Nie wiadomo, czy jaka cz ciaa jest podatna na sugesti. Hipnoza nie jest czarodziejsk ródk i nie moe sprawi cudów, ale próba z pewnoci nie zaszkodzi. Jednak nie jest moliwe, eby dziki hipnozie zlikwidowa takie niedoskonaoci natury, jak na przykad grube nogi.
Jak powstaje w dziecistwie kompleks niszoci
Taki kompleks rodzi si w pierwszych latach ycia. W wielu wypadkach rodzice oczekuj zbyt wiele od swoich dzieci i karc je, kiedy nie speniaj ich oczekiwa. Dziecko musi sprosta wymaganiom ojca i matki, a najlepiej, eby byo geniuszem. Ze strachu przed rozczarowaniem rodziców dziecko zaczyna odczuwa strach przed zajmowaniem si czymkolwiek. Boi si krytycznych uwag, które tak czsto syszy. W rezultacie odchodzi mu ochota na robienie wielu ciekawych i rozwijajcych rzeczy.
Równie zbyt troskliwi rodzice mog zaszkodzi swemu dziecku. Z mioci pomagaj mu we wszystkim, nie pozwalajc uczy si na wasnych bdach. Odbieraj dziecku moliwo samodzielnego rozwizywania problemów, dlatego nie moe ono nauczy si przy nich samodzielnoci. Sam jestem ojcem i wiem, e czsto próbowaem "pomóc" memu synowi i e ciko przychodzio mi potem wycofywanie si ze zbytniej ingerencji. Uwiadamiaem sobie moj niewaciw postaw, kiedy syn prosi: "Pozwól mi to zrobi samemu, tatusiu!"
Alkoholicy byli w dziecistwie rozpieszczani. Wszystko robiy za nich zbyt troskliwe mamy i nadopiekuczy ojcowie. Nigdy nie uczyli si dziaa samodzielnie. Kiedy w dorosym yciu znaleli si w trudnej sytuacji, byli bezradni. Niemono rozwizywania problemów znalaza ujcie w piciu alkoholu.
Take modsze dziecko ma skonno, by rozwin w sobie kompleks niszoci, zwaszcza gdy ma starsze rodzestwo tej samej pci. Konkurujc ze starszym bratem, modszy rzadko kiedy odniesie sukces. Jeli jednak w odpowiedni sposób zachci si go i wyjani, e nikt nie oczekuje od niego a tyle, ile od starszego brata, chopiec, zrozumiawszy to, nie straci wiary w swoje siy. Bardzo niewielu rodziców potrafi dobrze wychowa dzieci, poniewa zbyt sabo znaj psychologi dziecka. Mówi si, e rodzice, tak jak saperzy, bd popeniaj tylko raz. I co w tym musi by.
Uwagi rzucane od niechcenia przez rodziców mog zakorzeni si w podwiadomoci dzieci i spenia póniej rol pohipnotycznej sugestii. Kiedy dziecko jest karcone sowami: "Jeste zym chopcem!", brzmi to zupenie niewinnie, wywiera jednak ogromnie negatywny wpyw. Czste powtarzanie takich sów moe doprowadzi do tego, e dziecko w nie uwierzy i rzeczywicie bdzie postpowa le. Jest to kwestia niewaciwego wychowania, a nie tego, e czowiek jest zy od urodzenia.
Podczas mojej praktyki czsto stwierdzaem, e doroli, którzy mieli kopoty ze sob, syszeli w dziecistwie: "Jeste niczym", "Z ciebie i tak nic nie wyronie", "Zawsze robisz odwrotnie, ni ci si mówi", "Jeste gupi".
Skuteczne leczenie rzadkiego przypadku natrctwa
Wanie takie stwierdzenia odegray ogromn rol w przypadku pewnego modego mczyzny. Przyszed do mnie cakowicie zrezygnowany. Powiedzia, e potrzebuje koniecznie pomocy psychiatry. Odwiedzi ju przedtem piciu neurologów. Mówi: "Zawsze czuj przymus robienia odwrotnie tego, co mi si poleca, szczególnie gdy zadania maj form rozkazu. Na szczcie odziedziczyem majtek i nie potrzebuj pracowa. Nie mog uwierzy, e mógbym w jakiej pracy duej zagrza miejsce. Psychiatrzy spisywali histori mojej choroby i zwykle mówili: «Prosz przyj w przyszym tygodniu» albo co podobnego. A ja nie mog ju tego wytrzyma! To jest nie do zniesienia! Co powinienem zrobi? Czy pan moe mnie wyleczy z tego przez hipnoz?"
Od razu powiedziaem temu modemu czowiekowi, e tego jeszcze nie wiem, ale zobacz, co si da zrobi. Miaem trudnoci z zahipnotyzowaniem go. Zastosowaem wic zasad odwrotnego dziaania. Mówiem: "Jak mam pana zahipnotyzowa? To jest niemoliwe. Prosz wyobrazi sobie, e pana powieki s cikie i zaraz si zamkn. Widz, e wci s lekkie i nie opadaj. Oczy ma pan nadal otwarte. Zamiast si odpry, jak wymaga tego hipnoza, staje si pan coraz bardziej spity. Zamiast poczu rozlunienie, z minuty na minut staje si pan coraz bardziej przytomny i wiadomy sytuacji". W ten sposób staraem si wyegzekwowa przeciwiestwo tego, co mówiem. Wreszcie po kilku chwilach udao mi si wprowadzi mojego pacjenta w stan gbokiej hipnozy. Teraz mogem nareszcie pozna powody jego negatywnego zachowania. Do tego stanu doprowadzi go pobudliwy i apodyktyczny ojciec, nie szczdzcy synowi kar. By to klucz do caej sytuacji, chocia byy te inne przyczyny. Mój pacjent musia jednak poszuka sobie innego psychologa, poniewa jego choroba nie leaa w moich kompetencjach.
Podobne reakcje wystpuj czsto, cho nie zawsze w tak prostej formie. Dr Clark Hull z Yale przeprowadzi wiele naukowych hipnotycznych eksperymentów. eby stwierdzi, czy kto jest podatny na hipnoz, da, aeby pacjent przewróci si do tyu. Hull stwierdzi, e tylko jeden z dwudziestu pacjentów przewraca si do przodu.
Kompleks biedy i jego leczenie
Kompleks niszoci wie si cile z kompleksem biedy. Naleaoby zdefiniowa czsto uywany termin "kompleks", poniewa ludzie na ogó nie wiedz, o co tak naprawd chodzi. Kompleks to zespó wyobrae i uczu, emocji, wspomnie i impulsów, które wspóistniej w podwiadomoci.
Kompleksy niszoci i biedy czsto wystpuj razem i przeszkadzaj w osigniciu jakiegokolwiek sukcesu. Oto przykad: Philip D. by wspaniaym adwokatem. Mia dobr pozycj w zawodzie i doskonale prosperujc kancelari. Istniay wic warunki, aby dobrze zarabia. Do niedawna jednak zarabia zaledwie kilka tysicy dolarów rocznie. Problem tkwi w tym, e gdy chodzio o jego zarobki, wci myla o maych sumach. Dostawa wic niskie honoraria, cho normalnie powinien zarabia duo wicej. Kiedy zaoszczdzi pewnemu stowarzyszeniu ponad sto tysicy dolarów, ale za swoj prac dosta zaledwie 1500 dolarów. Byo to najwysze honorarium, jakie otrzyma w swojej dotychczasowej karierze.
Pewnemu psychologowi udao si dowie, e w ten sposób uwidacznia si kompleks bycia biednym, którego przyczyna tkwia jeszcze w dziecistwie. Ju jako chopiec Philip musia bowiem pracowa na utrzymanie rodziny, roznoszc gazety i podejmujc róne dorywcze prace. Pienidzy i tak zawsze byo mao. Donasza ubrania starszego brata. Czsto odczuwa gód. Phil by jednak ambitny. Z finansow pomoc krewnego i dziki wasnej pracy udao mu si dosta na uniwersytet i skoczy studia prawnicze. Kiedy po latach pozna przyczyn swojego negatywnego nastawienia do ycia, z atwoci przestawi mylenie na inne tory. Jego dochody wzrosy niemal natychmiast i wreszcie zyska poczucie wasnej wartoci.
Jak przezwyciy uzalenienie od hazardu
Bardzo szkodliwym neurotycznym objawem, który powstaje z kompleksu niszoci, jest — trudna do przezwycienia — ch gry ze szczciem. Jaki rozmiar moe osign ta namitno, wiadcz ogromne sumy, które zostawia si na wycigach konnych, w kasynach i topi w grach hazardowych. Zyski wacicieli kasyn sigaj milionów dolarów. Oczywicie nie ma dokadnych danych, poniewa wikszo tego typu gier jest nielegalna i nie odprowadza si od nich podatku.
Na caym wiecie s waciciele kasyn, zawodowi hazardzici i oszuci. Graj i wygrywaj. Jednak nawet jeli kto stwierdzi, e ma akurat marne szans na wygran, ryzykuje i kontynuuje gr pod wpywem wewntrznego przymusu, mimo e wszystko wskazuje na niepowodzenie.
Granie to choroba nerwicowa, i to najcisza z moliwych, poniewa graczowi grozi finansowa ruina. Naley jeszcze zauway, e ma on zazwyczaj niewiadom potrzeb przegrywania, dlatego sam siebie oszukuje. Dobr pass wykorzystuje dopóki, dopóty nie straci znowu wygranych pienidzy.
Jeden z moich pacjentów, nielegalny bukmacher, mia pikn on i dwójk wspaniaych dzieci. Pracowa dla syndykatu, by tam zwykym pionkiem, zarabia tygodniowo okoo tysica dolarów, które jednak przepuszcza do ostatniego centa. Czasem jego rodzina nie miaa co woy do garnka. Trafi do mnie, poniewa mczya go ta sytuacja. Nie chcia jednak zaprzesta hazardu. Jego ona bagaa go bezskutecznie, aby skoczy z rozrywk niszczc bliskich i jego samego. Równie ja nie mogem przekona go, e cierpi na podwiadomy przymus, który trzeba leczy. By przekonany, e nastpnym razem wygra.
Póniej widziaem go tylko raz, a wkrótce potem przeczytaem gdzie, e popeni samobójstwo. ona powiedziaa mi, e poyczy ogromn sum, któr nastpnie przegra w jakim zakadzie. Bez wtpienia obawia si konsekwencji.
W przypadku tego rodzaju przymusu gry chodzi przede wszystkim o siln potrzeb kary, która zwykle walczy w nas z potrzeb wygrywania.
Jeli czsto grasz i zazwyczaj przegrywasz, spróbuj zada swojej podwiadomoci pytanie, czy naleysz do graczy z kategorii przymusowych, czy nie. Potem powiniene pozna przyczyny wyrzutów sumienia, które zmuszaj ci do wymierzania sobie kary. Kiedy autosugestia i autohipnoza zawiod, dobrze byoby poszuka niezwocznie porady psychologa albo psychiatry. W takim wypadku chodzi bez wtpienia o nerwic. Samoleczenie moe nie przynie oczekiwanych rezultatów.
Postaw sobie odpowiednie cele
Czsto stwierdzam u moich pacjentów, e nie maj w yciu jasno okrelonych celów. Prawdopodobnie dotyczy to wikszoci ludzi, poniewa rzeczywicie tylko nieliczni odnosz wielkie sukcesy. Oczywicie s i tacy, którzy osigaj przecitne sukcesy i ciesz si umiarkowanym szczciem. Jednak eby by naprawd zadowolonym, trzeba koniecznie mie jasno okrelone cele. Ju sama próba ich osignicia i choby czciowy sukces przynosz satysfakcj.
Istnieje wiele powodów, e nie stawiamy sobie celów, np. lenistwo czy brak ambicji. Istotn rol odgrywaj tu równie lk i rónego rodzaju obawy. Strach przed niepowodzeniem wystpuje u bardzo wielu ludzi. Czowiek uspokaja si mylc, e jeli nie robi nic, to niczym nie ryzykuje. Jednak wieczne czekanie na jakie nieszczcie sprawia, e kady postawiony cel staje si z miejsca bezsensowny.
Pesymista kady cel uwaa za nieosigalny. Po co si wic wysila? Brak celów w yciu mona wyjani utrat zaufania do siebie samego i kompleksem niszoci.
Kiedy stawiasz sobie mae cele i osigasz je, atwiej potem zrealizujesz due cele. Pomóc moe w tym hobby, któremu si powicisz. Osignicia na tym polu s wstpem do sukcesów w innych dziedzinach. Bdzie to pierwszy krok do zmiany nastawienia w kwestii celów. Powiniene interesowa si czym naprawd powanie i, jeli to moliwe, czym takim, co wymaga wykazania si szczególnymi zdolnociami i umiejtnociami.
Moe wybierzesz sobie takie zajcie, które za tyle samo godzin pracy da ci wikszy zarobek i bdzie stawia przed tob wiksze wyzwania. Pozytywne mylenie, zdecydowanie i wysiek zawsze si po jakim czasie opac.
Jeli nie czujesz si w swojej pracy szczliwy, natychmiast powiniene postawi sobie za cel zmian stanowiska, a by moe nawet zawodu. Jeli nie jeste zadowolony z tego, co robisz, to mao prawdopodobne, aby poczu si kiedykolwiek speniony zawodowo. Najwaniejsze to by szczliwym, a wic te mie dobre zdrowie. Wszystko w yciu sprowadza si wanie do tego jednego i najwaniejszego celu. Godziwe zarobki maj take swoje znaczenie. Istotn spraw jest równie szczliwe maestwo i udane ycie rodzinne. Do tego trzeba doda satysfakcjonujc prac, oczywicie nie tylko pod wzgldem finansowym. Mniej wane jest uznanie innych ludzi, ich aprobata i akceptacja twojego sposobu bycia, co w pewnym sensie zaspokaja instynkty stadne czowieka. Nie zapominaj te, e sam siebie powiniene polubi — otworzy ci to drog do sukcesów we wszystkich dziedzinach.
Przezwycienie kompleksów niszoci i biedy
Pierwszy krok polega na pokonaniu kompleksu niszoci i dokonaniu dokadnej oceny wasnej osoby. Napisz, co sam o sobie mylisz i co tak ocen powoduje. Dobrze byoby, eby mia to przed oczyma, a nie tylko w mylach, poniewa forma pisemna pomaga dokadniej przemyle problemy. Nikomu nie musisz tego pokazywa. Zniszcz potem te notatki, aby nie wpady w niepodane rce.
Jakie przeycia z okresu dziecistwa przyczyniy si do tego, e taki masz wanie swój obraz? Czy czue si odrzucony przez rodziców? Czy bye kiedy przez nich karany za niepowodzenia, odrzucany z powodu braku sukcesów? Czy twoi rodzice byli zbyt opiekuczy? Jak ksztatuj si twoje stosunki z rodzestwem, w szczególnoci ze starszym bratem lub siostr? Czy czue, e nie dorównujesz rodzestwu? Wszystkie te czynniki mog spowodowa poczucie mniejszej wartoci. Nastpnym krokiem w walce z kompleksem niszoci jest analiza samego siebie przez ustalenie aktywów i pasywów, tak jak to robi ksigowy w przedsibiorstwie. Takie zestawienie wiele ci uprzytomni. Oprócz wymienionych punktów mona jeszcze doda takie, które dotycz tylko nas samych. Ju sam fakt, e czytasz t ksik, majc na wzgldzie samodoskonalenie, to dowód na to, e twoje aktywa przewyszaj pasywa. Niemoliwe, aby prawidowo oceni sam siebie pod kadym wzgldem. Popro wic o to kogo bliskiego lub kogo, kto ci dobrze zna. Bdziesz móg stwierdzi, w czym on postrzega ci inaczej ni ty sam.
Celem tego wiczenia jest sporzdzenie wasnego realnego wizerunku. Na pewno przesadzasz, jeli chodzi o saboci, i nie doceniasz wielu swoich zalet. Negatywne mylenie o sobie jest wynikiem znieksztacenia faktów, jak gdyby patrzy na siebie przez lunet z niewaciwej strony. Podczas wnikliwego analizowania bilansu poznasz bdy w samoocenie. Autosugestia pomoe ci wiele zrozumie. Pozwól swojej podwiadomoci skorygowa wasne zachowanie. Powiedz jej, e tak naprawd jeste dobrym czowiekiem, e masz wiele zalet i umiejtnoci i e w przyszoci zwalczysz niektóre saboci.
Inne moliwoci samooceny pojawi si, kiedy zgbisz przeycia z dziecistwa, które mogy doprowadzi do powstania kompleksów. Za pomoc metody wahadeka i palców moesz ustali te przyczyny. Spróbuj t sam drog odkry powody drczcych ci wyrzutów sumienia. Przeanalizuj swoj przeszo, zwracajc uwag na te zachowania, kiedy, twoim zdaniem, kierowae si zem. Czy nie chodzio zwykle o bahostki? Czy wyrzuty sumienia s rzeczywicie uzasadnione? Czy nie byoby lepiej powiedzie sobie, e popenie, co prawda, bd, lecz duo ci to nauczyo i e ju nigdy wicej tego bdu nie powtórzysz. Jeli to si uda, moesz odkreli swoj przeszo grub kresk.
Salter w swojej ksice Conditioned Reflex Therapy podaje kilka wicze i rad, które pomagaj przezwyciy kompleks niszoci. Waciwie stosowane, mog zwikszy poczucie pewnoci siebie.
1. Mów gono, co czujesz, daj wyraz swemu podnieceniu. Jeli jeste zy, znajd odpowiedni sposób wyraenie swoich emocji. Gdy czujesz si zraniony przez kogo, nie chowaj si do rodka, nie wycofuj, tylko powiedz tej osobie, e ci zrania. Werbalizuj kade swoje uczucie.
2. Sprzeciwiaj si i atakuj. Jeli nie zgadzasz si z kim lub czym, to mów o tym, zamiast milcze i przytakiwa. Bd jednak uprzejmy i grzeczny. Mów to, co mylisz.
3. Uywaj czsto sowa "ja", akcentuj je dobitnie i podkrelaj: "Myl, e... "
4. Przyjmuj pochway z godnoci. Nigdy nie mów: "Ach, to naprawd drobiazg". Przyznaj, e rzeczywicie udao ci si to dobrze zrobi. Wicej improwizuj i yj chwil. Nie rób zbyt odlegych planów.
Salter taki proces rozwoju nazywa "pobudzonym odruchem warunkowym", który powinien przeciwdziaa wszelkim zahamowaniom. Zaleca, aby by agresywnym. Ma to swoje uzasadnienie, cho ja uwaam, e mona osign wiksze, trwalsze sukcesy dziki zdecydowaniu i poczuciu pewnoci siebie.
W forsowaniu wasnego zdania bardzo pomaga pokazywanie, e w kadej chwili jest si gotowym do ataku. Pewno siebie troch trudniej przychodzi czowiekowi niemiaemu, agresja natomiast czsto spotyka si z niechci i odrzuceniem. Warto jednak zapamita te wskazówki, poniewa zastosowane we waciwy sposób pomagaj pokona kompleks niszoci, który wyraa si w strachu i wewntrznej niepewnoci. Obawa przed niepowodzeniem, wstyd, brak agresywnoci, wraliwo, niezdecydowanie, zaleno od czego, skonno do wycofywania si powstaj równie z braku poczucia wasnej wartoci.
Poprawa oceny wasnej osoby pomoe ci przezwyciy negatywne nastawienie do siebie, zmieni cechy, które hamuj dziaania podwiadomoci prowadzce do sukcesu i szczcia. Poszukiwanie przyjemnoci i szczcia oraz unikanie bólu to gówne zadania podwiadomoci. Waciwa ocena wasnej osoby pozwala szybciej je osign.
Bilans wasnych zalet i wad
eby dokona oceny swojej osobowoci, we oówek i notuj odpowiedzi, jakie uzyskasz za pomoc wahadeka. Pytaj podwiadomo o wszystko, co ci tylko przyjdzie do gowy. Potem podsumuj odpowiedzi. Prawdopodobnie stwierdzisz, zaskoczony, e w niektórych punktach zostae inaczej oceniony przez wasn podwiadomo, a inaczej przez siebie. Moesz zada dodatkowe pytanie: "Czy jestem rzeczywicie leniwy?", "Czy jestem naprawd nieprzyjemny?" "Czy naprawd jestem nielubiany?" Interesujce bdzie pozna zdanie podwiadomoci na swój temat. Pomaga to dokona lepszej analizy samego siebie.
Jeli to moliwe, powiniene poprosi równie inne osoby, najlepiej zaprzyjanione, o ocen twojej osobowoci. Stwierdzisz zapewne, e zdanie ludzi, z którymi obcujesz na co dzie, róni si troch od twojego. Kiedy zrobie ju bilans, przeanalizuj pasywa i zastanów si, które sabe strony moesz najszybciej i najatwiej usun. Ju sama wiadomo wad pomoe ci si ich pozby. Dla niektórych nie jest to adna trudno, ale s i tacy, którzy bd musieli stoczy ze sob walk. Tu bdzie przydatna autosugestia.
Gdy w rok po zakoczeniu programu samoleczenia dokonasz ponownej samooceny, zobaczysz, jak si zmienie. Przez dwanacie miesicy powinno uda ci si zwalczy niektóre wady. Twój nowy bilans na pewno bdzie si róni od poprzedniego.
PODSUMOWANIE
W przeprowadzeniu programu jest bardzo wane, aby dokona prawidowej samooceny. Jeli twój wygld zewntrzny nie jest idealny, nie powiniene si tym przejmowa. Odrzu t myl, zapomnij o tym. Na pewno masz takie zalety i umiejtnoci, które mog atwo zrekompensowa niedoskonaoci. Jeli cierpisz na kompleks niszoci lub brak poczucia wasnej wartoci, to jego ródo odkryjesz, analizujc przeycia z dziecistwa. Szczególn uwag powiniene zwróci na relacje z rodzicami.
Zastanów si, czy masz jakie cele, które chcesz osign. Ma to ogromne znaczenie. By moe powiniene postawi sobie nowe, dalsze cele. Dobry stan zdrowia i twoje szczcie zale od tego, czy czujesz si pewnie, czy ycie rodzinne ukada ci si dobrze i czy cieszysz si uznaniem otoczenia. Jeli to wszystko bdziesz mia i bdzie towarzyszy temu dobre zdrowie, powiniene by bardzo szczliwy.
Osiganie wyznaczonych sobie celów da ci zdrowie fizycznie i duchowe. Kompleks niszoci przezwyciysz, gdy nauczy si docenia wasn osob. Przyda ci si w tym zrozumienie przey z dziecistwa, autosugestia, wiczenia Saltera i pokonywanie wyrzutów sumienia. atwiej osigniesz poczucie wasnej wartoci, jeli dokonasz oceny siebie za pomoc kwestionariusza. Dobrze by byo, aby pozwoli oceni si równie innym osobom.
BILANS CECH CHARAKTEROLOGICZNYCH, FIZYCZNYCH I INNYCH
Niektóre wymienione tutaj cechy s waniejsze ni inne. Po kadym pytaniu o cech umieszczono trzy cyfry, które odpowiadaj jej wartociom wzgldnym, zalenie od stopnia jej natenia wyraonego w piciostopniowej skali wartoci. Odpowiadajc na pytanie, wybierz odpowiedni cyfr i wpisz j w okienko. Jeeli, na przykad, pytanie brzmi: "Czy potrafisz podejmowa decyzje?", to za odpowied twierdzc policz sobie 3 punkty, nawet po pewnym wahaniu. Gdy oceniasz umiejtno podejmowania decyzji jako dobr, przyznaj sobie 4 punkty, jeli bardzo dobr — 5 punktów. Jeli swoj sytuacj materialn ocenisz jako wystarczajc, przyznaj sobie 3 punkty, jeli jako dobr — 4 punkty, jeli jako bardzo dobr — 5. W punkcie "wyksztacenie" policz sobie 3 punkty, jeli uczszczae do szkoy redniej; 4 — jeli koczye j z wynikiem dobrym; 5 punktów — jeli skoczye studia wysze.
Za przykad wemy cech "draliwo". Wstaw 2 punkty, jeli jeste tylko troch draliwy, 3 — gdy czsto jeste draliwy, 4 — jeli zdarza si to bardzo czsto. Rozpatrz np. "wygld zewntrzny". Jeli uznasz, e nie jest dobry, wpisz sobie 3 punkty, jeli jeste, twoim zdaniem, troch nieatrakcyjny — 4, a jeeli uwaasz, e wygldasz bardzo le, wstaw 5 punktów. Jeli nie potrafisz oceni której z cech, nie wstawiaj adnej cyfry.
Podlicz teraz wszystkie pasywa i aktywa. Porównanie rezultatów kocowych da prawidowy obraz twojej osobowoci. Bilans ten bdzie jeszcze bardziej wiarygodny, jeli pozwolisz na ocen swojej osoby innym.
AKTYWA
Cechy charakteru:
Czy jeste szczery? 3, 4, 5
Czy jeste ambitny? 3, 4, 5
Czy jeste serdeczny? 3, 4, 5
Czy jeste taktowny? 3. 4. 5
Czy lubisz prawd? 3, 4, 5
Czy jeste stanowczy? 3, 4, 5
Czy jeste solidny? 3, 4, 5
Czy jeste zdecydowany? 3, 4, 5
Czy jeste energiczny? 3, 4, 5
Czy jeste odwany? 3, 4, 5
Czy jeste w pozytywnym sensie agresywny? 3, 4, 5
Czy jeste dobroduszny? 3, 4, 5
Czy potrafisz stawi czoo rzeczywistoci i swoim problemom? 3, 4, 5
Czy jeste prostolinijny? 3, 4, 5
Czy jeste cierpliwy? 2, 3, 4
Czy jeste tolerancyjny? 3, 4, 5
Czy jeste wielkoduszny? 2, 3, 4
Czy mona ci przekona? 2, 3, 4
Czy potrafisz si koncentrowa? 2, 3, 4
Czy jeste punktualny? 1, 2, 3
Cechy fizyczne:
Czy jeste zdrowy? 3, 4, 5
Czy twój wygld jest zadowalajcy, dobry czy przyciga uwag? 3, 4, 5
Czy jeste zbudowany dobrze, bardzo dobrze czy doskonale? 3, 4, 5
Czy jeste sprawny fizycznie? 3, 4, 5
Czy jeste wystarczajco wysoki? 1, 2, 3
Czy masz dobry wzrok? 2, 3, 4
Róne cechy:
Czy jeste inteligentny? 3, 4, 5
Czy masz jasno okrelone cele? 3, 4, 5
Czy jeste utalentowany? 3, 4, 5
Czy jeste dobrze wychowany? 3, 4, 5
Czy masz dobr pozycj zawodow? 3, 4, 5
Czy twoja pozycja materialna jest dobra? 3, 4, 5
Czy twoje maestwo jest szczliwe? 3, 4, 5
Czy masz dzieci? (za kade dziecko policz sobie 5 punktów)
Czy jeste akceptowany przez innych? 2, 3, 4
Czy jeste lubiany? 3, 4, 5
Czy odnosisz sukcesy w sporcie? 2, 3, 4
PASYWA
Cechy charakteru:
Czy jeste nieszczery? 3, 4, 5
Czy jeste nieodpowiedzialny? 3, 4, 5
Czy jeste niesolidny? 3, 4, 5
Czy jeste niemiy, zy, okrutny? 3, 4, 5
Czy jeste ksobny, egoistyczny? 3, 4, 5
Czy czujesz si przygnbiony? 3, 4, 5
Czy jeste nastawiony negatywnie do ycia? 3, 4, 5
Czy jeste bojaliwy? 3, 4, 5
Czy masz wyrzuty sumienia? 3, 4, 5
Czy masz poczucie mniejszej wartoci? 3, 4, 5
Czy uciekasz przed odpowiedzialnoci? 3, 4, 5
Czy masz okrelone lki lub fobie? 3, 4, 5
Czy jeste niezdecydowany? 3, 4, 5
Czy jeste leniwy? 3, 4, 5
Czy jeste egoist? 2, 3, 4
Czy jeste draliwy? 2, 3, 4
Czy jeste obojtny? 1, 2, 3
Czy jeste krytyczny? 1, 2, 3
Czy jeste niecierpliwy? l, 2, 3
Czy masz trudnoci z koncentracj? l, 2, 3
Czy jeste perfekcjonist? l, 2, 3
Czy jeste uparty? 1, 2, 3
Czy jeste pesymist? l, 2, 3
Czy jeste zbyt agresywny? l, 2, 3
Czy jeste zbyt bierny? l, 2, 3
Cechy fizyczne:
Czy stan twojego zdrowia jest zy? 3, 4. 5
Czy twój wygld zewntrzny jest zy, bardzo zy czy nie do przyjcia? 3, 4, 5
Czy budowa twojego ciaa jest za, bardzo za czy nie do przyjcia? 3, 4, 5
Czy jeste niskiego wzrostu? 2, 3, 4
Czy jeste niezgrabny? l, 2, 3
Czy masz saby wzrok? l, 2, 3
Pozostae cechy:
Czy twoje wyksztacenie jest ze? 3, 4, 5
Czy twoja sytuacja materialna jest za? 3, 4, 5
Czy jeste gupi? 3, 4, 5
Czy twoje maestwo jest nieudane? 3, 4, 5
Czy jeste nie lubiany? 2, 3, 4
Czy masz sab pami? 2, 3, 4
Czy jeste niezadowolony ze swojej pracy? 2, 3, 4
Czy pijesz za duo alkoholu? 3, 4, 5
Podsumowanie aktywów
Podsumowanie pasywów
Rozdzia 10
Zwycistwo nad bólem i szkodliwymi przyzwyczajeniami
Nim przejdziemy do gównej czci programu samoleczenia, w tym rozdziale poka ci, jak moesz pomóc sobie sam w razie napadu jakiego bólu. Znajdziesz tu te kilka cennych wskazówek na temat sposobów rzucenia palenia.
Czy chcesz rzuci palenie?
W wielu ksikach na temat hipnozy mona przeczyta, e wiele osób za pomoc hipnozy odzwyczaio si od palenia. Powstao niestety przekonanie, e trzeba zahipnotyzowa si tylko raz i to ju wystarczy, aby natychmiast uwolni si od tego naogu. Tymczasem zdarza si tak zaledwie raz na sto przypadków.
Palaczowi nie uda si odzwyczai cakowicie od papierosów wycznie za pomoc hipnozy, chocia jest rzeczywicie pomocna. Ci, którzy rzucili palenie, uwaaj, e trzeba przetrwa pewien bardzo trudny i nieprzyjemny okres. Bardzo wielu byych palaczy opowiadao, e szczliwie pokonali naóg i jak udao im si tego dokona. Wielu z nich pomogem, stosujc hipnoz.
Kiedy kto postanawia, e chce rzuci palenie, to nie uwierz, e jest mu potrzebna jakakolwiek pomoc. Kopotu pozbywa si, poniewa tak sobie postanowi, i ju. Palacze, którzy w ten sposób podeszli do problemu, byli czsto zaskoczeni, jakie to atwe. Wikszo ludzi, którzy chc odzwyczai si od palenia, podejmuje tak decyzj, poniewa dochodz do wniosku, e ich przyzwyczajenie jest nieestetyczne, poza tym kosztowne, a przede wszystkim stanowi zagroenie dla zdrowia. Samo przekonanie jednak nie wystarczy. Dla tych, którzy nie do koca chc rzuci palenie i nadal chc pali i zaspokaja swoja potrzeb oraln, zerwanie z naogiem nie jest proste. Ch rzucenia palenia dyktuje rozum — ale decyzja nie jest zazwyczaj ostateczna. Towarzysz jej negatywne myli: "Bdzie trudno odzwyczai si od palenia. Przede mn duga mka, zanim odzwyczaj od palenia". Taki czowiek od samego pocztku wtpi w powodzenie swojej decyzji. I kiedy ju rzeczywicie podejmie to wyzwanie, zaczyna postpowa wedug zasady odwrotnego dziaania, i od samego pocztku skazany jest na niepowodzenie.
Skuteczna metoda
Wydaje si, e w obliczu tego problemu istnieje tylko jedno rozwizanie. Chodzi o to, aby nie tylko postanowi, e chce si rzuci palenie, ale i mie mocne przekonanie, e mona tego rzeczywicie dokona. Jeste silniejszy ni jaki tam pospolity naóg i teraz nadesza chwila, aby si z niego wyzwoli.
Niektórym z was bdzie atwo tak decyzj wprowadzi w czyn. Innym bdzie trudniej, ale i oni mog tego dokona. Odpowiednia autosugestia w hipnozie moe by znaczn pomoc. Naley przy tym podawa swojej podwiadomoci powody, dla których chcesz przesta pali. Pozytywna sugestia moe do minimum ograniczy uzalenienie. Byoby bdem sugerowanie sobie, e nie masz ju potrzeby palenia, poniewa co jaki czas i tak bdziesz mia ch zapalenia papierosa. Jeli wic nosisz si z myl rzucenia palenia, bdzie lepiej, jeli przesuniesz to o dwa dni, w cigu których wypalisz dwa razy wicej papierosów ni zwykle. Po tych dwóch dniach bdziesz mia dosy palenia, papierosy przestan ci smakowa i z chci rzucisz naóg.
Niektórzy palacze potrafi co dzie ogranicza systematycznie liczb wypalonych papierosów, a cakowicie przestan po nie siga. W wikszoci przypadków metoda ta nie zdaje egzaminu. Istnieje wiele sposobów, które pomagaj przetrwa pierwsze dni bez palenia. Jest ono potrzeb oraln (potrzeba trzymania czego w ustach). Mona j pokona i jednoczenie znale inny sposób jej zaspokojenia. Niektóre drogerie sprzedaj na przykad imitacj papierosów, dostpne s te bez recepty leki przynoszce ulg. Zmniejszaj one potrzeb palenia, która jeszcze przez jaki czas po zerwaniu z naogiem utrzymuje si w organizmie. Twierdzi si, e dopiero sze dni po zapaleniu ostatniego papierosa organizm pozbywa si zalegajcej w nim nikotyny.
Kiedy nie chcesz odczuwa potrzeby palenia papierosów
Czasem ci, którzy rzucili palenie, s w pierwszym okresie bardzo pobudliwi. Najprawdopodobniej chodzi tu o poczucie dyskomfortu spowodowane brakiem nikotyny. Czsto obserwuje si wyran skonno do tycia, poniewa w tym czasie jedzenie bardziej smakuje, gdy nikotyna nie tumi ju receptorów smakowych. Potrzeba oralna moe take spowodowa zwikszon ch jedzenia. Za pomoc sugestii mona temu przeciwdziaa.
Jeli najdzie ci ochota na zapalenie papierosa, natychmiast powiniene sobie pomyle: "Nie pal ju i wcale tego nie potrzebuj", a twoje myli skieruj si zupenie na inne tory.
Jeli raz pokonasz naóg, to coraz rzadziej bdzie nachodzia ci ochota na siganie po papierosa. Wydaje si, e s dwa niebezpieczne momenty, kiedy ludzie zaczynaj znowu pali. Trzy miesice po rzuceniu palenia odczujesz prawdopodobnie siln potrzeb smaku tytoniu. Jeli poddasz si tej pokusie, wkrótce znowu zaczniesz pali. To samo pojawia si ponownie mniej wicej po roku nie palenia. Kiedy ju wiesz, czym to grozi, nie powinno ci by trudno odpdzi pokus. Sytuacja ta przypomina problem alkoholika — tylko jeden jedyny yk alkoholu dzieli go od przepaci. Midzy tob a naogiem nikotynowym jest tylko jeden papieros.
Istniej wyliczenia dotyczce prawdopodobnej dugoci ycia palaczy i niepalcych: palcy yje o tyle krócej, o ile duej pali — rónica moe siga nawet dziesiciu lat. Udowodniono ju, e rak puc u palaczy wystpuje dziesi razy czciej ni u osób niepalcych. Rzd brytyjski opublikowa te dane oficjalnie i rozpocz kampani przeciw paleniu. W Anglii sprzedaje si teraz mniej papierosów i liczba palaczy znacznie zmalaa. Jeli ty te spróbujesz przezwyciy naóg nikotynowy w sposób, jaki tu opisaem, wkrótce osigniesz wielki sukces i bdziesz y na tej ziemi o par lat duej.
Zwycistwo nad bólem
Nie kady czowiek potrafi opanowa napad bólu. Dla tych jednak, którzy mog osign rednie stadium autohipnozy, nie jest to problem. Poniewa wielu moich czytelników potrafi ju osiga taki stan, w którym staj si niewraliwi na ból, przyszed czas na przedstawienie nastpnej metody.
Oprócz hipnotycznej narkozy czy innych rodków istnieje jeszcze kilka moliwoci panowania nad bólem. Im bardziej czowiek jest rozluniony, tym wysza jest jego tolerancja na ból. Kady lekarz o tym wie i dlatego próbuje rozluni pacjenta, zanim rozpocznie bolesne badanie. Na ogó pacjent przekracza próg gabinetu lekarskiego napity i przestraszony. Nerwowe napicie obnia próg jego odpornoci na ból. Jedno z gównych zastosowa hipnozy w praktyce lekarskiej ma na celu odprenie pacjenta, aby jak najmniej odczuwa ból. Jeli si to uda, prawdopodobnie nie poczuje nawet ukucia igy. Jeli pacjent jest równie w stanie skierowa swoj uwag na co innego i odwróci j od bólu, moe cakowicie nad nim zapanowa.
By moe przeye ju tak sytuacj, kiedy nagle zacze krwawi. Szukae przyczyny i odkrye ku swemu zaskoczeniu, e wanie zacie si noem. Twoja uwaga bya zaprztnita czym innym i dlatego nie czue bólu. Jednak gdy tylko zobaczye krew i ran, natychmiast poczue ból. Na froncie onierze czsto nie byli wiadomi tego, e s ranni. Zdesperowani, cakowicie pochonici walk z przeciwnikiem, zupenie nie czuli kontuzji. Dopiero po jakim czasie zauwaali, e krwawi, i wtedy wanie zaczynali odczuwa ból.
Weterynarz daje lekcj psychologii
Moja córka miaa kiedy kotka, który cierpia na biegunk. Lekarz musia robi mu dwa razy w tygodniu zastrzyk. Podczas pierwszej wizyty kotkiem zaj si asystent. Pooy go na stole i od razu chwyci za strzykawk. Zwierz czuo, e zaraz spotka je co niemiego, i zaczo nerwowo miaucze. Asystent poprosi mnie, ebym pomóg mu przytrzyma kociaka. Chwyciem go za apki, on za jedn rk przytrzyma mocno gow kota, a drug zrobi zastrzyk. W chwili ukucia kot strasznie piszcza z bólu.
Kiedy przyszedem z kotem po tygodniu, przyj nas stary weterynarz. Pooy kota na stole. Zapytaem, czy mam pomóc go przytrzyma. "O, nie — odpowiedzia — to nie jest konieczne". Zapa kota za gow z tyu i zacz lekko uderza noskiem zwierztka o blat stou, drug rk chwyci za strzykawk. Zrcznie wbi ig, a kot nawet nie zauway, kiedy lekarz zrobi mu zastrzyk: by zbyt zajty tym, co dziao si z jego nosem, aby odczuwa ból.
Powtórzenie przeycia w celu zmniejszenia bólu
Istnieje podobno szybko dziaajcy sposób na zmniejszanie bólu. Powiedzmy, e skrcie kostk. Kadziesz si wtedy albo siadasz i jeszcze raz z zamknitymi oczami przeywasz wypadek. W duchu powracasz do chwili sprzed nieszczliwego zajcia. Co wtedy robie? Co ogldae? Gdzie bye? Koncentrujesz si na tych przeyciach i próbujesz zobaczy, usysze i zrozumie, jak to waciwie si stao. Czy kto moe wtedy co do ciebie mówi? Zastanawiasz si nad swoimi mylami — jaka bya twoja reakcja na wypadek? Podczas kiedy bdziesz tak rozwaa, by moe ból stanie si silniejszy, cho ju troch zela od chwili wypadku. Powtarzaj sobie w myli kolejne sceny.
Zrób to trzy, cztery razy. Za kadym razem przeycie bdzie coraz wyrazistsze, a ból si zmniejszy. Wreszcie zniknie cakowicie. Zauwaysz, e ponowne przeycie caego zdarzenia spowoduje szybsze zagojenie si rany. Leczenie mona uzupeni przez wypytywanie podwiadomoci za pomoc metody wahadeka i palców. Czy zwichnicie kostki miao jak podwiadom przyczyn? Jeli odpowied bdzie oznaczaa "tak", spróbuj odkry motyw swojego dziaania. Wypadek móg take — oczywicie — zdarzy si cakowicie przypadkowo.
Hipnotyczna narkoza
W stanie autohipnozy mona za pomoc wielu metod osign cakowite znieczulenie na ból. Dwie najlepsze z nich opisaem poniej, a ich efekt jest tym wikszy, im gbsza jest hipnoza.
Przeycie bólu przenosi si do mózgu przez kanay nerwowe. Napicie mini mona zbada za pomoc przyrzdu o nazwie miograf. rodki uywane do miejscowego znieczulenia, jak np. nowokaina, paraliuj wókna nerwów czuciowych albo je blokuj i impuls bólu nie dociera do mózgu — pacjent nie odczuwa bólu. Przyjmuje si, e to samo dziaanie ma hipnotyczna narkoza.
Zamknij oczy, postaraj podda si hipnozie i wyobra sobie, e w twoim ciele znajduje si cay szereg elektrycznych kontaktów, z umieszczonymi nad nimi maymi lampkami. Kada ma inny kolor i wieci si. Poszczególnymi kontaktami wcza si wiateko czerwone, róowe, ciemnoniebieskie, jasnoniebieskie, pomaraczowe itd., wszystkie moliwe kolory i odcienie. Kady kontakt odpowiada innej czci ciaa. Teraz spraw, aby lewa albo prawa rka staa si niewraliwa na ból. Zaómy, e kontakt z jasnoniebieskim wiatekiem prowadzi do okrelonej rki. Wyobra sobie, e wyczasz jasnoniebieskie wiato.
Niewraliwoci na ból jakiej czci ciaa niekoniecznie towarzyszy uczucie odrtwienia. Jeli stomatolog poda ci ju kiedy nowokain, to moesz teraz spróbowa, jak zareagujesz na sugesti. Powtórz sobie trzy albo cztery razy nastpujce zdanie: "Moja rka lekko drtwieje i coraz bardziej si rozlunia. Rozszerza si w niej uczucie zimna". I kontynuuj: "Teraz uszczypn si i zupenie nie odczuj bólu. Przy kadym nastpnym uszczypniciu odczucie bólu bdzie coraz sabsze. Pierwszy raz uszczypn si lekko, za czwartym razem nie poczuj nic".
Poczekaj teraz, a uczucie niewraliwoci na ból rozszerzy si i spróbuj uszczypn si w rk w wielu miejscach. Palce cinij tak mocno, jak tylko moesz: bdziesz co prawda czu ucisk, ale nie ból. Bdzie ci si wydawao, e szczypiesz cienk skórzan rkawiczk.
Podczas pierwszego wiczenia nie uda si prawdopodobnie osign cakowitego znieczulenia. Dla porównania spróbuj uszczypn drug rk, nie poddan znieczuleniu. Bez wtpienia stwierdzisz znaczn rónic.
Powodzenie znieczulenia zaley w pewnym stopniu od gbokoci hipnozy i twojego wewntrznego nastawienia. Wtpliwoci i sceptyczne nastawienie przeszkadzaj podwiadomoci w cakowitym przyjciu sugestii i nie wszystkie nerwy zostaj wyczone, jak dzieje si to pod wpywem rodków znieczulajcych.
Sceptyczne nastawienie zniknie, jeli uwiadomisz sobie, e tysice kobiet na wiecie urodzio dzieci zupenie bez bólu wanie dziki narkozie hipnotycznej. Dr Ralph August z Muskegon w Michigan napisa ksik o tym, jak zastosowa narkoz hipnotyczn u ponad tysica rodzcych kobiet; jego próba bya uwieczona cakowitym sukcesem. W kilku przypadkach kobiety czuy co prawda jaki ból, ale by on bardzo saby. Okoo poowa kobiet urodzia dziecko, wcale nie doznajc bólu.
Wielu anestezjologów praktykuje od czasu do czasu hipnoz, dziki czemu mona przeprowadzi wiele cikich operacji bez dodatkowego podawania rodków usypiajcych. Hipnoz stosowano podczas amputacji nogi, operacji serca, resekcji puc i w wielu innych, cikich przypadkach. Zazwyczaj stosuje si wtedy narkoz, czasem jednak stan pacjenta to uniemoliwia.
To, e dziki hipnozie mona pozby si bólu, powinno przekona ci do jej stosowania. Kiedy ju cakowicie opanujesz autohipnoz, bdziesz móg posuy si te duo prostsz technik. Zasugeruj sobie wtedy, e jedna rka jest cakowicie niewraliwa na ból. Sugesti ubierz najlepiej w takie sowa: "Moja prawa rka jest cakowicie niewraliwa na ból". Potem uszczypnij j trzy razy lew rk. I dodaj: "Kiedy si uszczypn, poczuj to, co prawda, ale nie bdzie mnie wcale bolao". Zasugeruj te sobie, e kade nastpne uszczypnicie zmniejszy wraliwo na ból. Przewicz to za pomoc opisanej tu metody.
Jeli ju raz nauczye si znosi wraliwo na ból w jednej rce, bdziesz móg zastosowa to do innych czci ciaa. Wiksz korzy z tej metody moesz mie podczas nastpnej wizyty u dentysty. Popro go, aby da ci kilka chwil, eby móg wprowadzi si w stan hipnozy, poddajc si narkozie. Moesz sprawi, e górna i dolna szczka bd niewraliwe na ból. Dziki temu bezbolenie przeyjesz nieprzyjemne zabiegi.
Moliwe, e dentysta bdzie chcia mimo wszystko uy nowokainy. Nie bdziesz jej potrzebowa, jeli udao ci si opanowa opisan tu przeze mnie technik.
Pamitaj, eby zawsze po przebytym zabiegu zachowa niewraliwo na ból. Moesz utrzyma j przez kilka, a nawet kilkanacie dni, a jeli zniknie przez noc, moesz ponownie j przywróci. W niektórych przypadkach moe sta si to zbawienne, jak np. podczas ekstrakcji zba. Jednak natychmiast usuwaj narkoz, kiedy tylko ból minie. Zadaniem bólu jest zwrócenie naszej uwagi na zranienie i sygnalizowanie choroby. Kiedy ból speni ju swoj rol, nie ma powodu, aby go tolerowa.
Czasem ból ma przyczyny psychologiczne
Czasem pacjent uskara si na ból gdzie wewntrz organizmu. Zazwyczaj dotyczy to klatki piersiowej albo brzucha. Lekarz zwykle stosuje wtedy wiele metod, aby znale ródo bólu, jednak bywa, e go nie znajduje. W takiej sytuacji zapada zazwyczaj decyzja o operacji. Niejednokrotnie otwierano jam brzuszn bez specjalnej przyczyny organicznej. Lekarz, który podejrzewa ewentualne przyczyny psychiczne, rozway jednak, czy nie chodzi o ból o charakterze psychosomatycznym, który moe by tak samo dokuczliwy jak ból natury fizycznej. Pacjent taki nie jest hipochondrykiem, cierpi naprawd na bolesn dolegliwo. Przykadem niech bdzie pewien lekarz, który by na jednym z naszych sympozjów powiconych hipnozie. Prosi, aby poddano go dowiadczeniu. Cierpia na silny ból promieniujcy spod prawej opatki. Wierzy, e moe si go pozby dziki hipnozie. Mniej wicej miesic wczeniej dozna zawau serca. By co prawda ju wyleczony, jednak nie podj jeszcze pracy i niecierpliwie czeka powrotu do swojego gabinetu. Ból w plecach jednoznacznie okreli jako ból organiczny.
Prowadzcy sympozjum zadawa dr. P. pytania za pomoc wahadeka. Pierwsze pytanie brzmiao: Czy istnieje jaka psychologiczna przyczyna bólu? Wahadeko odpowiedziao: "tak". Lekarz, ku swemu zaskoczeniu, zanim jeszcze wahadeko poruszyo si, powiedzia: "Odpowied na to pytanie brzmi «nie»". Jego podwiadomo bya najwyraniej innego zdania. Kontynuowano zadawanie pyta.
Pytanie: Czy moe pan okreli, jakie psychologiczne przyczyny wywoay ten ból?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Pytanie: Czy ja i znajdujce si tu osoby mog to usysze?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy chodzi o karanie siebie samego?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy kiedy kto do pana powiedzia co takiego, co mogo wywoa ten ból? Moe chodzi tu o dziaanie sugestii?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy ból ten ma zwizek z jakim wczeniejszym przeyciem?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy wydarzyo si to panu przed dwudziestym rokiem ycia?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy wydarzyo si to, nim skoczy pan dziesity rok ycia?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy stao si to, nim skoczy pan pity rok ycia?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan dwa lata?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan rok?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy chodzio o jak chorob?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy by to wypadek?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy zdarzyo si to poza domem?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy kto jeszcze bra w tym udzia?
Odpowied: Nie wiem. (Póniej okazao si, e na to pytanie dr P. waciwie nie móg da odpowiedzi. Bya tam jeszcze jedna osoba, ale jedynie jako wiadek wypadku. Nie braa w nim udziau).
Pytanie: Czy zosta pan zraniony?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy dozna pan wtedy urazu prawej czci pleców?
Odpowied: Tak.
Kiedy dr P. odpowiada na pytania i koncentrowa si na wahadeku, spontanicznie popad w hipnoz. Stan ten pogbi si i za pomoc metody palców spytano go, czy mógby bez lku wróci pamici do tego wypadku. Odpowied brzmiaa: "Tak". Zacz opowiada, co mu si przydarzyo: by poza domem, lea w wózku. Zapytany o wiek, odpowiedzia, e ma rok. Nie widzia nikogo, a wózek mkn. Potem poczu, e wózek przewraca si, a on pada na prawe rami. Za pomoc metody palców wypytywano go dalej.
Pytanie: Czy ten wypadek ma co wspólnego z dzisiejszym bólem?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Skoro tak jest, to dostrzee pan zwizek midzy tymi dwoma zdarzeniami.
Odpowied: (ustna) To moja matka.
Pytanie: Czy ma ona co wspólnego z pojawieniem si bólu?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy powiedziaa lub zrobia co takiego, co wywoao u pana ból?
Odpowied: (wahadeko) Tak. (Reszta odpowiedzi ustnie). Powiedziaa co o jakie butelce. Nie widz jednak zwizku. Przed paroma tygodniami odwiedzia mnie i kócilimy si. Tej nocy zacz si ból.
Pytanie: Czy ból ma jeszcze inn przyczyn?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Dziki kolejnym pytaniom stwierdzono, e ból mia trzyma go z dala od gabinetu, od pracy, eby nie móg bardzo szybko powróci do swoich obowizków. Jego podwiadomo wanie zadeklarowaa, e zagodzi ból, ale bdzie on utrzymywa si tak dugo, a lekarz bez zagroenia dla zdrowia podejmie ponownie prac.
Dr P. napisa do mnie dwa tygodnie póniej, e ból co prawda jeszcze si utrzymuje, ale nie jest ju silny. Jego matka przypomniaa sobie zajcie z wózkiem i, nie po raz pierwszy, wyrzucaa sobie swoj nieuwag. Wózek wymkn si z rk i przewróci, a dziecko wypado. Matka bya pewna, e nigdy nie opowiadaa synowi o tym wypadku. Bardzo si tego wstydzia.
Przypadek ten jest wart szczególnej uwagi, poniewa chodzi tu o bardzo wczesne wspomnienie. Dr P. by pewien, e w jego przypadku chodzi o ból organiczny. Przypadek ten dowodzi, e podczas hipnozy mona dotrze do wczesnych przey i pozna ródo wasnych kopotów.
PODSUMOWANIE
Kiedy chcesz przesta pali, przyjdzie ci to atwo, jeli naprawd odczuwasz potrzeb rzucenia naogu i podje mocne postanowienie, e si go pozbdziesz. Decydujce jest to, czy twoja ch poparta jest gbokim, niezachwianym przekonaniem o susznoci podjtej decyzji. Tylko wtedy zerwanie z naogiem moe si uda.
Autosugestia w poczeniu z autohipnoza moe zredukowa palenie do minimum i wzmocni nasze postanowienie. W paleniu chodzi o potrzeb oraln, dlatego poszukaj czego, co zastpi ci palenie. Szczególnie nadaj si do tego dropsy albo inne cukierki, guma do ucia lub imitacja papierosów. Wskazane s równie lekarstwa, które przyspieszaj usuwanie nikotyny z organizmu.
Trzeba zwalczy w sobie ch zapalenia papierosa w chwili, kiedy ch taka si pojawia. Natychmiast powiedz sobie, e nie chcesz ju wicej pali i natychmiast skieruj swoj uwag na co innego. Kiedy poddasz si pokusie zapalenia papierosa, prawdopodobnie znowu ulegniesz naogowi. Od czasu do czasu powtarzaj sobie wszystkie motywy, które spowodoway decyzj o zaprzestaniu palenia.
Czytae take, jak mona za pomoc hipnozy zmniejsza ból albo cakowicie go zlikwidowa. Tysice kobiet stosujc t metod rodzio bez bólu albo przynajmniej znacznie zagodzio ból. Równie u dentysty mona zastosowa t metod. Postaraj si wiczy wyczanie bólu przeprowadzajc autohipnoz przez wyobraanie sobie "wyczników". Nie zapomnij jednak, eby we waciwym czasie usun narkoz hipnotyczn.
Ból moe mie zarówno psychologiczne, jak i organiczne przyczyny. Obie s jednakowo przykre. Ideomotoryczne odpowiedzi poka, o jaki rodzaj bólu chodzi. Zadajc kolejne pytania mona zlokalizowa przyczyn dolegliwoci.
Rozdzia 11
Leczenie chorób uwarunkowanych stanem emocjonalnym
W ksice tej mog opisa tylko najczciej wystpujce choroby, w przeciwnym razie musiaaby ona liczy kilka tomów. Naley jednak pamita, e w kadym przypadku samoleczenie przebiega zawsze w ten sam sposób.
Niektóre choroby wymagaj nie tylko porady lekarza, ale i leczenia pod jego kierunkiem. W innych przypadkach lepiej jest oczywicie skontaktowa si z psychoterapeut, lecz gdy nie jest to moliwe, na przykad z powodów finansowych, warto rozpocz samoleczenie, które przyniesie na pewno due efekty. Pamitaj jednak, aby zawsze postpowa ostronie i rozsdnie.
Samoleczenie zalecane jest równie w sytuacjach, gdy leczenie psychoterapeutyczne, przeprowadzone wczeniej przez specjalist, nie powiodo si i pacjent nadal czuje si chory. Niekiedy proces samoleczenia mona przyspieszy przez sporadyczne wizyty u psychoterapeuty, z którym omawia si postpy w leczeniu i osignite ju rezultaty.
Nie wiadomo waciwie, dlaczego u jednego czowieka nastpstwem nerwowych napi i emocjonalnych kopotów s wrzody odka, u drugiego ten sam stan wywouje artretyzm, a jeszcze u kogo innego alergi. Niektórzy maj skonnoci do wrzodów odka, inni do czstych migren; trudno jednak powiza choroby psychosomatyczne z okrelonym typem osobowoci.
Choroba jako obrona
Podczas samoleczenia powiniene wierzy, e wyzdrowiejesz. Jest to wiadome nastawienie, dlatego trzeba równie wzi pod uwag tak moliwo, e twoja podwiadomo moe postrzega t sytuacj zupenie inaczej, ni ci si wydaje.
Wikszo naszych emocjonalnych zaburze, do których zaliczamy równie choroby psychosomatyczne, to mechanizmy suce obronie. Podwiadomo próbuje odczyta problem tak dobrze, jak tylko potrafi. Metoda, któr do tego wybierze, nie zawsze jest najlepsza, moe by nawet szkodliwa, poniewa podwiadomo nie myli logicznie i nie bierze pod uwag tego, jaki bdzie kocowy rezultat leczenia. Kiedy jednak ju raz wybraa jaki mechanizm, to si go nie wyrzeknie.
Podwiadomo moe wic postrzega samoleczenie jako form zagroenia dla podjtej przez siebie obrony. Prowadzi to do wewntrznych sprzecznoci, które utrudniaj leczenie, dlatego jego cel musi zosta zdefiniowany tak, aby podwiadomo od razu go rozumiaa. Nie chcesz przecie pozbawia si obrony. Twoim zamierzeniem jest usunicie objawów lub bólu przez rozpoznanie ich przyczyny. Musisz przekona do tego zarówno swoj wiadomo, jak i podwiadomo. Zmieni si wtedy równie twoje niewiadome nastawienie do problemu, przez co mechanizmy suce obronie stan si zbdne. Najwiksze sukcesy mona osign, kiedy podwiadomo nie stawia oporu, tylko wykonuje twoje sugestie.
Wewntrzny opór powoduje, e podwiadomo przekazuje wiadomoci pewne myli, które maj ci odwie od stosowania mechanizmów sucych obronie. S nimi pesymistycznie nacechowane zdania, takie jak: "Samoleczenie bdzie trwao bardzo dugo (nie ma sensu). Prawdopodobnie nic mi nie pomoe. Dlaczego w ogóle mam próbowa?" W innych przypadkach robi si wspaniae postpy, a do momentu kiedy dotrze si do przey wypartych w podwiadomo, nierzadko wywoujcych w nas strach i obawy. Wtedy podwiadomie zaczynamy zniechca si do samoleczenia, wynajdujc sobie róne powody. Tymczasem przyczyn takiego stanu rzeczy jest wanie myl, która tkwi w podwiadomoci.
Jeli jednak chcemy kontynuowa leczenie, musimy o takiej myli zapomnie od razu, gdy tylko si pojawi. Mog to by takie zdania: "Tu nic ju nie pomoe". "I na co to?" "To do niczego nie doprowadzi". "Musz si z tym pogodzi". "Nie, tego nie wytrzymam" lub podobne. Trzeba si koniecznie od nich uwolni, jeli chcesz, aby leczenie zakoczyo si sukcesem. Równie w tym przypadku zadawanie pyta podwiadomoci wskae ci prawidowy sposób postpowania. Myli tego rodzaju maj ródo we wczeniejszych przeyciach, dlatego ich dziaanie jest takie samo jak pohipnotyczna sugestia. Mona je wic unieszkodliwi.
Kto, kto trzyma si kurczowo takiego mylenia, bdzie czsto gono powtarza tego rodzaju zdania. Dotyczy to równie mowy ciaa. Jeli wic zauwaysz, e powtarzasz okrelone gesty albo uywasz stale takich samych wyrae, sprawd natychmiast, czy maj one jaki wpyw na twój stan psychiczny lub na sposób zachowania.
rodki ostronoci w samoleczeniu
Samoleczenie wymaga równie wielu rodków ostronoci, których przestrzeganie ma ogromne znaczenie. Twoja podwiadomo zna przyczyny twego stanu, ty chcesz je pozna. Dysponuje ona wszystkimi dowiadczeniami i wiadomociami, które zgromadzia twoja pami, bdzie wic nieustannie próbowaa ciebie ochrania. Przewanie chodzi o lece u podstaw takiego symptomu przeycie, dowiadczenie takie przeraajce, e zostao zepchnite niezwykle gboko, gdy jego nage wspomnienie mogoby okaza si nie do zniesienia. S to rzadkie przypadki, jakkolwiek moliwe. Gdyby byo inaczej, kade takie wspomnienie byoby niebezpieczne. Najprawdopodobniej twoja podwiadomo, bronic ci, nie ujawniaaby przykrych wspomnie. Moesz jednak uchroni si przed kadym niebezpieczestwem tego rodzaju, zadajc wczeniej podwiadomoci pytanie: "Czy mog pozna powody mojego stanu, nie doznajc adnego uszczerbku?" Jeli odpowied bdzie brzmiaa "tak", nie musisz si niczego obawia. Gdy jednak dostaniesz odpowied "nie", spróbuj postawi bardziej dokadne pytanie: "Czy oprócz wspomnienia, którego nie mog pozna, s te inne, które mógbym pozna?" Jeli twój stan ma jeszcze inne przyczyny, nie jest wykluczone, e poznasz je, z wyjtkiem tej jednej.
Nastpny rodek ostronoci polega równie na zadawaniu dokadnych pyta podwiadomoci, zanim przejdziesz do ogldu wczeniejszych wydarze. Zadaj wic pytanie: "Czy mog bezpiecznie wróci do tamtej chwili i przypomnie sobie, bez adnej szkody, to, co si wówczas stao?" Jeli byo to jakie wstrzsajce zdarzenie, prawdopodobnie nie bdziesz móg go pozna. Jest to rodek bezpieczestwa, który chroni ci przed kadym moliwym niebezpieczestwem.
Znasz ju kilka technik, które naley zastosowa w trakcie samoleczenia. Zanim jednak rozpoczniesz samoleczenie, powiniene przyswoi sobie kilka umiejtnoci. Najpierw naucz si prawidowo odpoczywa. Jeli oprócz tego poznasz autohipnoz, bdziesz móg duo szybciej zrobi postpy, cho jej opanowanie nie jest konieczne. Wiesz ju, jak reagujesz na emocjonalne trudnoci, znasz take siedem czynników, które wywouj choroby psychosomatyczne i inne cierpienia. Ich znajomo daje ci wic siedem sposobów, które pomog osign sukces. Zanim zaczniesz samoleczenie, powiniene ponownie przeczyta rozdzia o sugestii i przyczynach chorób.
Powtórzenie siedmiu najczstszych przyczyn zaburze emocjonalnych
eby uatwi ci prac, jeszcze raz powtarzam, o jakie czynniki chodzi: 1) konflikt wewntrzny, 2) motywy, 3) sugestie przymusowe, 4) mowa ciaa, 5) identyfikacja, 6) wymierzanie sobie kary, 7) wczeniejsze przeycia. Teraz musisz si dowiedzie, które z nich odgrywaj najwiksz rol w twoim przypadku. Pozostae moesz wykluczy.
Zapytaj swoj podwiadomo: "Czy mój stan ma jak konkretn przyczyn?" (nazwij ten stan lub objaw). Jeli ju wiesz, o jaki czynnik chodzi, zapytaj nastpnie: "Czy jest to mój sposób ucieczki?", "Czy szukam wspóczucia i chc zwróci na siebie uwag?", "Czy przeszkadza mi to w jakim dziaaniu?" Z tych informacji sam musisz wywnioskowa, jakie dalsze pytania postawi podwiadomoci. Konflikt wewntrzny moe by bardzo powierzchowny, rozpoznasz go wic szybko. Jeli tkwi gboko w podwiadomoci, moe pojawi si wewntrzny sprzeciw i nie bdziesz móg bez pozwolenia podwiadomoci stwierdzi, jaka jest jego przyczyna. Konflikty wewntrzne maj bardzo wiele przyczyn. Najczstsze z nich dotycz spraw pci.
Kiedy zorientujesz si, e sugestie dziaaj na ciebie, postaraj si ustali czas i miejsce ich powstania. Nastpnie dowiedz si, czy kto mia z tym co wspólnego, a jeli tak, to kim bya ta osoba. Spytaj, o jaki rodzaj przeycia chodzi. Czy przestraszye si? Czy miao to co wspólnego z operacj lub chorob? Czy zdarzyo si to w domu czy poza domem? W szkole, u przyjació, u lekarza? Dziki tej metodzie moesz rozpozna kade wczeniejsze wydarzenie, take o charakterze traumatycznym.
Jeli przyczyn twojego stanu albo objawu, jaki mu towarzyszy, jest identyfikacja, pierwsze pytanie powinno brzmie: "Czy przyczyn mojego stanu jest ch identyfikacji? Czy staram si by kim innym?" Jeli odpowied brzmi "tak", to spytaj, z kim i dlaczego.
Jeli masz do czynienia z dziaaniem mowy ciaa, zapytaj najpierw: "Czy ta dolegliwo jest spowodowana jak myl, która pochodzi z mojej podwiadomoci i wanie tak si objawia?" W zalenoci od rodzaju dolegliwoci mona stawia np. takie pytania: "Czy mój ból gowy ma okrelon przyczyn?" Moe si zdarzy, e powsta on w wyniku chci wymierzenia sobie kary, co nietrudno stwierdzi. Formuuj wic swoje pytania tak, eby dokadnie dowiedzia si, jaka jest przyczyna twojej choroby. Du rol odgrywaj równie wczeniejsze wydarzenia, które musz zosta rozpoznane. Ta metoda jest na tyle ogólna, e za jej pomoc odkryjesz waciwie kad przyczyn. Pamitaj jednak, e twoja wiadomo musi najpierw przetrawi zdobyt wiedz, co jeszcze wcale nie zaatwia sprawy. Teraz musisz skorygowa pogldy podwiadomoci — trzeba j nastawi na to, e objaw ustpi. Pomocne s w tym sugestie. Zrozumienie sytuacji uatwi duchowy proces "trawienia".
Czsto trzeba pozby si sugestii, które rozwina twoja podwiadomo. Musisz, niezalene od twojej wiadomoci, podda si dehipnotyzacji. Podczas omawiania rónych dolegliwoci dowiesz si o rozmaitych chorobach i historii ich powstania.
Interpretowanie snów daje równie moliwo zrozumienia wewntrznych konfliktów i innych zaburze naszego ycia uczuciowego. Jeli nie znamy struktury snów i ich symboliki, trudno jest stwierdzi, jaka jest rola okrelonego snu. Czasem wydaje nam si, e dany sen nie ma dla nas adnego znaczenia. Tymczasem podwiadomo wie, dlaczego nilimy w ten sposób, zna ca oniryczn symbolik, poniewa to ona j stworzya.
Bywa, e niektórzy ludzie poznaj niekiedy znaczenie swego snu. Dzieje si to zazwyczaj podczas hipnozy. Im hipnoza jest gbsza, tym bardziej prawdopodobne, e uda si dotrze do wyjanienia snu. Jeli uwaasz, e nio ci si co znaczcego, spróbuj podda si hipnozie i dowiedzie od podwiadomoci, co sen mia oznacza.
Jak przezwyciy depresj
Czytae ju w tej ksice, e psychoterapeuci odradzaj stosowanie autoterapii w stanach gbokiej depresji. Silny stan zaamania nerwowego jest na tyle niebezpieczny, e nie powinno si go leczy samemu. Takie stany prowadz czsto do samobójstwa, dlatego wymagaj leczenia psychiatrycznego. Wikszo z 25 ty. samobójstw, które zdarzaj si kadego roku w Stanach Zjednoczonych, bya wynikiem gbokiej depresji.
Badania wykazay, e u kadego czowieka okresy dobrego samopoczucia przeplataj si z chwilami zaamania nerwowego, przy czym czas przejcia jednego stanu w drugi niczym szczególnym si nie wyrónia. Skrajny przypadek takiego cyklu to psychoza maniakalno-depresyjna, uwaana za cik chorob umysow. Wyrównany cykl emocjonalny charakteryzuje si tym, e czujemy si przez trzy dni bardzo dobrze, jestemy w dobrym nastroju, cieszymy si doskonaym samopoczuciem psychicznym i fizycznym. Potem nadchodz trzy dni nieco gorszego samopoczucia. Zaczynamy odczuwa lekkie przygnbienie. Dugo caego cyklu jest zmienna. Przecitnie trwa jednak 30-35 dni. Czasem dobre i ze dni bardzo wyranie si zaznaczaj — w takim przypadku chodzi o cykl w obrbie cyklu.
Nie bdziemy si tu zajmowa cyklem normalnym, chocia warto wiedzie, e on istnieje; w dniach przygnbienia nie naley podejmowa adnych waniejszych decyzji.
W czasie depresji, która nie wynika bezporednio z cyklu, dominuje nastrój przygnbienia i zamt mylowy. Nie mona by szczliwym, jeli jest si przygnbionym, i nie mona by przygnbionym, jeli jest si szczliwym. Uczucia te nawzajem si wykluczaj. Kiedy przyjrzymy si naszym problemom i rozwiemy je, przezwyciywszy obawy, dobre samopoczucie powróci i depresja zniknie.
Dr Hornell Hart w swojej ksice Autoconditioning (Prentice Hali, Inc. Eglewood Cliffs, New Jersey) zajmuje si nastrojami czowieka i tym, jak mona z nimi walczy. Radzi, aby zrobi wykres naszych codziennych uczuciowych stanów, uwzgldniajc chwile ekstazy, uczucia zadowolenia i wesooci, uwaane za stany normalne, oraz uczucie troski, strach, brak odwagi itd., a take depresj.
Hart mówi, e trzeba najpierw zrozumie swój problem, aby móc do niego nawiza i odpry si podczas autohipnozy. Potem dobrze jest zastosowa sugesti. Po przebudzeniu mona cay ten proces powtórzy jeszcze raz, koncentrujc si na tym samym lub innym problemie. Wedug dr. Harta, przezwycianie negatywnych i przygnbiajcych myli przynosi poczucie radoci i szczcia. Za pomoc tej metody doskonale udaje si usuwa niewielkie problemy i konflikty.
Koniec z bezsennoci
Kadego roku na wiecie wydaje si kilkaset milionów dolarów na tabletki nasenne. Jest to dowód na to, jak duo osób cierpi na bezsenno. Nikt jeszcze z tego powodu nie umar, ale stan ten jest bardzo nieprzyjemny i uniemoliwia normalne funkcjonowanie.
Jeli bezsenno jest nastpstwem zych przyzwyczaje, mona szybko si jej pozby. Istniej jednak przypadki, kiedy problem ten tkwi gboko w psychice, a wtedy bardzo trudno go usun. Rozwamy dwa rodzaje bezsennoci. Pierwszy nie pozwala zasn niekiedy przez wiele godzin. Drugi pozwala wprawdzie na sen, ale po trzech, czterech godzinach czowiek budzi si i ju nie moe zasn. Dzieje si tak zazwyczaj w rodku nocy lub nad ranem. Czasem bezsenno jest wynikiem zego przyzwyczajenia, które polega na tym, e problemy z caego dnia zaczyna si analizowa przed snem, co uniemoliwia zanicie.
Pesymistyczne mylenie i negatywne sugestie pogarszaj samopoczucie, zgodnie ze znan ju zasad odwrotnego dziaania. Gdy kadziesz si spa, zaczynasz analizowa swoje problemy, trudno przychodzi ci zanicie, poniewa zaczyna dziaa tu odruch warunkowy. Mimo to próbujesz. Koncentrujesz si, chcesz zasn, a zamiast tego jeszcze bardziej si rozbudzasz. Wreszcie jeste ju tak tym zmczony, e przestajesz nawet próbowa zasn, i wtedy wanie nagle ci si to udaje.
Strach pozbawia snu
Powodem obu rodzajów bezsennoci mog by problemy nerwicowe. Czsto powoduje je równie strach. Cierpicy na bezsenno mog czasem odczuwa lk przed zaniciem, poniewa czy si to z utrat wiadomoci. Wyobraaj sobie, e podczas snu moe zdarzy si co strasznego, wobec czego bd bezsilni.
Niekiedy bezsenno spowodowana jest strachem przed mierci, która mogaby nastpi podczas snu. róda takiego mylenia wywodz si najczciej z dziecistwa. Poniewa trudno wyjani dziecku fenomen mierci, tumaczy si mu np., e "Babcia wanie zasna i ju si nie obudzi". Zmary spoczywajcy w otwartej trumnie wywouje prawie w kadym dziecku silne przeycie. Jeszcze silniejsz reakcj moe spowodowa sytuacja, kiedy dziecko zmuszone jest do pocaowania zwok. Pewna matka kazaa swojej córce zoy pocaunek na policzku lecej w trumnie babci. Stao si to przyczyn powanej choroby dziewczynki, która doznaa rozdwojenia jani. Niewiarygodne, e niektórzy rodzice stawiaj swoje dzieci w tak niezrozumiaych dla nich sytuacjach, wywoujcych emocjonalny wstrzs.
Midzy snem a mierci s te inne powizania. Czsto mówi si o mierci jako "dugim nie". Lekarze stwierdzili u zaskakujco wielu pacjentów zwizek lku przed mierci z lkiem przed zaniciem. Przed laty dzieci uczyy si modlitwy, w której prosiy Boga, aby wzi ich dusz, jeli mier przyjdzie do nich we nie. Dziaanie modlitwy rozwino si w podwiadom sugesti, która wci dziaaa, cho byli ju dorosymi ludmi.
Bezsenno moe wynika te z potrzeby identyfikacji z którym z rodziców lub z inn blisk osob, która na ni cierpiaa. Powodem tej dolegliwoci moe by równie potrzeba wymierzenia sobie kary. Bezsenno dotyka take tych, których czsto mcz nocne koszmary.
Autoterapia ujawnia przyczyn
Trzeba rozway wszystkie ewentualne przyczyny choroby. Jeli uznamy, e nasz strach nie ma adnej konkretnej przyczyny, moe znikn. Osoba dorosa, który uwiadomi sobie, jak wpyna na ni modlitwa w dziecistwie, zrozumie, e midzy snem a mierci nie ma adnego zwizku. Czasem trzeba powróci mylami do chwili, kiedy przeylimy bezporedni kontakt ze mierci, aby odreagowa uczucia zwizane z tym przeyciem. Dopiero wtedy strac one swoje negatywne dziaanie.
Sen mona przywoa, stosujc odpowiedni sugesti. Jednak najlepsz metod zwalczenia bezsennoci jest autohipnoza, któr zawsze zalecam moim pacjentom. Autohipnozie naley podda si, lec ju w óku. Doskonale nadaje si do tego nastpujca sugestia: "Za kilka chwil zasn gboko i odpoczn. Przez ca noc chc spokojnie spa". Po tych sowach najlepiej skoncentrowa swoje myli na czym miym, zupenie nie zwizanym ze snem. Wyraenie "za kilka chwil" albo sowo "wkrótce" s nieokrelone. Dlatego troch potrwa, zanim zaniesz. Tym samym dajesz sugestii, która wpywa na podwiadomo, czas na zadziaanie. Nieustanne mylenie o próbie zanicia nie pomaga, lecz wrcz uniemoliwia nocny odpoczynek. Im bardziej bdziesz wierzy, e metoda ta pozwoli ci zasn, tym szybciej wywoa ona podany skutek.
Cel ten mona osign te przez powtarzanie sobie, e brak snu wcale nie jest uciliwy, nieprzyjemny, a ju na pewno nie jest niebezpieczny. "I jeli nawet przez jaki czas nie zasn, to lec, mog równie wypocz. Có to szkodzi, jeli zasn po dwóch godzinach? To cakiem bez znaczenia. W kocu i tak zasn". Jeli bdzie ci obojtne, jak szybko zaniesz, i nie bdziesz podejmowa specjalnego wysiku, eby to osign, zapewne szybko zapadniesz w sen. Odwrotne dziaanie nie ma w tym przypadku zastosowania. Przekonasz si, e jednak moesz spa, cho nie tak dugo i dobrze, jak chciaby, uwolnisz si od lku przed bezsennoci.
Cigle si budzia
Jedna z moich pacjentek, nazwijmy tuj Ew, bya osob, która bez kopotu zasypiaa, ale za to wkrótce budzia si i nie moga ponownie zasn. Spaa co prawda kilka godzin, jednak kiedy jej m wstawa do pracy okoo szóstej rano, budzia si. Gdy wychodzi, znowu zasypiaa i spaa do dziewitej. Nie dziao si tak tylko w weekendy, m wtedy nie pracowa.
Ewie wydawao si, e wystarcza jej par godzin snu. Czua si zadowolona i nie narzekaa na zdrowie. Nie lubia jednak lee i czeka, a przyjdzie sen. M Ewy kad si wczenie, ona za jeszcze czytaa ksik lub ogldaa telewizj. Potem szybko zasypiaa, ale po dwóch, trzech godzinach znowu si budzia i prawie do rana przewracaa z boku na bok. Mylc intensywnie o rozmaitych yciowych problemach, zamartwiaa si nimi. Mówiono jej, e przesadza i e powinna z tym walczy. Poradziem jej, aby kadego wieczoru przed pooeniem si spa spisaa list spraw, które sprawiaj jej na co dzie najwicej kopotów, a kiedy si przebudzi, ma o którym z nich usilnie myle. Zamierzone wyolbrzymianie kopotów jest bowiem dobr metod na pozbycie si mczcych przyzwyczaje. Po dwóch czy trzech próbach, kiedy celowo si zamartwiaa, caa sytuacja wydaa jej si najpierw bardzo trudna, a w kocu po prostu mieszna.
eby ustali inne przyczyny problemu pacjentki ze snem, zadaem jej podwiadomoci nastpujce pytania:
Pytanie: Czy istnieje jeszcze inny powód, który kae ci budzi si w rodku nocy?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Pytanie: Czy istnieje wicej ni jeden powód?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy istniej wicej ni dwa powody?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy chcesz sama siebie ukara tym, e nie pisz? Czy stan ten jest szczególnie nieprzyjemny?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy bezsenno spowodowana jest jakim strachem?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy boisz si zych snów?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy boisz si, e podczas snu moesz umrzesz?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Strach ten ma przyczyn. Czy kiedy bya dzieckiem, zmar jaki krewny, a tobie powiedziano, e zasn?
Odpowied: (sowna) Tak, przypominam sobie pogrzeb mojej babci, miaam sze lat. Baam si, widzc j w trumnie, mówiono mi, e babcia pi.
Pytanie: Czy to przeycie z dziecistwa ma co wspólnego z tym, e budzisz si w nocy?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy twoja bezsenno ma jeszcze inn przyczyn?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy budzisz si z jeszcze innego powodu?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy moesz okreli, jaki to powód?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy to czemu suy?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy ma to zwizek z jakim wczeniejszym przeyciem?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy kto z twojej rodziny cierpia na bezsenno? Czy identyfikujesz si z kim, kto cierpia na t dolegliwo?
Odpowied: Nie.
Pacjentka musiaa odpowiedzie jeszcze na kilka innych pyta, a mimo to nie udao si ustali powodu jej dolegliwoci. W kocu powiedziaem jej, e kiedy policz do trzech, ona przypomni sobie drugi powód. Tak te si stao. Powiedziaa: "Wiem ju. Myl, e chc unikn fizycznych zblie z moim mem. Nigdy nie czerpaam z tego przyjemnoci. Chyba jestem oziba. Nienawidz, kiedy zblia si do mnie, a lubi robi to w nocy. Myl, e budz si dlatego, eby nie móg mnie zaskoczy i ebym zawsze moga znale jak wymówk".
Po kilku wizytach w moim gabinecie Ewie udao si uwolni od oziboci, a potem moga ju spokojnie zasypia.
PODSUMOWANIE
Choroby uwarunkowane stanem emocjonalnym pacjenta s czsto form obrony organizmu. Choroba powstaje zazwyczaj poza nasz wiedz, dlatego podwiadomo pocztkowo sprzeciwia si kademu leczeniu. Opór ten mona jednak pokona i skorygowa nastawienie podwiadomoci, gdy tylko zostan odkryte przyczyny choroby. Celem tego dziaania nie jest jednak zniszczenie mechanizmu obronnego, lecz spowodowanie, eby nie by on potrzebny.
Stosowanie metody ideomotorycznej pozwala dowiedzie si, jakie s podwiadome przyczyny dolegliwoci. Przy niemal kadej chorobie psychosomatycznej odgrywa rol przynajmniej jeden, a czciej kilka z podanych tu czynników. Siedem kluczy to:
1. Wewntrzny konflikt
2. Motywacja
3. Dziaanie sugestii
4. Mowa ciaa
5. Identyfikacja
5. Wymierzanie sobie kary
7. Wczeniejsze przeycia.
Kiedy stwierdzisz ju, który z tych czynników jest przyczyn twoich cierpie, oznacza to, e zrobie najwaniejszy krok do wyleczenia.
Teraz wiesz ju, jak powstaj depresje. Lekkie stany zaamania mona atwo pokona, gdy odkryje si ich przyczyny. W powanych przypadkach powiniene skorzysta raczej z pomocy psychiatry.
W rozdziale tym dowiedziae si równie, jak za pomoc autohipnozy zwalcza bezsenno. Najpierw jednak musisz ustali jej przyczyny, zadajc swojej podwiadomoci odpowiednie pytania. Wikszo ludzi, którzy cierpi na bezsenno, moe j zwalczy przez wprowadzenie si w hipnoz tu przed snem i stosowania sugestii, e "za kilka chwil" zasn. Wkrótce zasypianie przestanie by problemem.
Rozdzia 12
Zwycistwo nad strachem i fobi
Kadego czowieka opanowuje czasem strach, którego nie mona nazwa stanem neurotycznym, ma bowiem uzasadnione powody, jest mechanizmem obronnym. Tak sam funkcj spenia równie zwyky lk bez okrelonej przyczyny. Jeliby przeprowadziby wród przyjació i znajomych ankiet, przekonaby si, e mao kto jest wolny od uczucia strachu.
Stany natrtnych lków nazywane s w psychologii fobiami. Wród nich wyrónia si: akrofobi (lk wysokoci), klaustrofobi (strach przed zamknitymi pomieszczeniami), agorafobi (strach przed otwart przestrzeni), zoofobi (strach przed zwierztami), hydrofobi (strach przed wod). Istniej oczywicie jeszcze inne fobie, ale wymienione tu spotyka si najczciej. Fobia to okrelenie bardzo silnego, irracjonalnego strachu. Dobrym tego przykadem jest spotykany czsto strach przed wami. Tymczasem tylko niektóre gatunki tych zwierzt s jadowite. Wikszo to niegrone gady, a mimo to ludzie ich unikaj. W skrajnych przypadkach panik moe wywoa nawet w na obrazku czy fotografii. Ten silny, trudny do wytumaczenia strach nazywany jest wanie fobi.
Jak powstaj fobie
Nerwicowe lki przenosimy czsto na inne sytuacje lub przedmioty. Dzieje si tak, gdy strach jest na tyle silny, e ju sama myl o czym obezwadnia. Próbujemy wtedy znale dla naszej fobii inny obiekt, wyraajcy ukryty w nas lk. Ten rodzaj fobii wystpuje jednak rzadko. Duo czciej spotykamy fobie o charakterze odruchu warunkowego, który powsta w wyniku wczeniejszego przeycia, pochodzcego najczciej z dziecistwa. Czasem zdarza si, e dzieci zamykaj podczas zabawy swojego koleg w ciemnej szafie lub innym maym, ciasnym pomieszczeniu. Nietrudno si domyli, e w takiej sytuacji dziecko atwo moe si przerazi.
Zaskakujce, jak czsto rodzice i w ogóle doroli wymierzaj dzieciom kar, zamykajc je w maych, ciemnych pomieszczeniach. Nie zdaj sobie sprawy, e nastpstwem tego moe by nie tylko klaustrofobia, ale i strach przed ciemnoci. Fobi nie zawsze da si zwalczy. Niekiedy trwa przez cae ycie. Wystarczy, e raz przestraszymy si wody, a strach ten moe towarzyszy nam przez lata, nawet do koca ycia. Potwierdzaj to osoby, które ju raz si topiy.
Podobny przypadek miaem z moj córk, wówczas czteroletni, która uwielbiaa przebywa w wodzie, mimo e nie potrafia jeszcze pywa. Którego razu bawia si nad brzegiem morza z duo starsz koleank i wesza z ni do wody. Dua fala niespodziewanie zabraa piasek spod nóg koleanki i kilka razy j przewrócia. Dziecko napio si wody i chwytao apczywie powietrze. Obie miertelnie si przeraziy, mimo e nic zego si nie stao. Moja córeczka pakaa, a potem przez dugi czas wzbraniaa si przed kpiel, i w basenie, i w morzu.
Dwa lata póniej bya ju na tyle dua, e moga podda si hipnozie. Pozwoliem jej wróci do wydarzenia znad morza i kazaem je ponownie przey. Nie reagowaem na jej pacz i proby, ebym przesta. Konfrontacja z tym zdarzeniem uwolnia j od strachu, który od czasu tamtej przygody jej nie opuszcza. Kiedy ostatnio opowiadaa mi t histori, miaa si na sam myl o tym wydarzeniu. Bez hipnozy silny lk przed wod towarzyszyby jej prawdopodobnie do koca ycia.
Samodzielne uwolnienie si od fobii
Przez samoleczenie moesz uwolni si równie od fobii (nie dotyczy to fobii, które powstay wskutek przeniesienia). Najwaniejsze to pozna przeycie, które j wywoao. Wszystkie negatywne uczucia zwizane z lkiem trzeba odreagowa. Nie wystarczy tylko wróci do tego zdarzenia pamici. Psychoterapeuta nakazuje pacjentom przeywa je kilkakrotnie. Pocztkowo strach jest bardzo duy. Potem napicie nerwowe wprawdzie utrzymuje si, ale nie jest ju tak silne. Cae zajcie powinno by odtworzone parokrotnie, a strach ustpi. Zazwyczaj wystarcz trzy, cztery razy. Kiedy wszystkie uczucia zostan rzeczywicie odreagowane, fobia zniknie.
Stan, w którym jestemy uwolnieni od przykrych uczu i nie uwiadamianych kompleksów, w psychologii nazywa si "katharsis" lub odreagowanie. Napicie nerwowe wywouj zdarzenia, które doprowadzaj do powstania fobii. Katharsis ma dziaanie oczyszczajce.
Odkrycie przey wywoujcych strach
Fobie leczy si równie przez autohipnoz. Polega to na wielokrotnym przeywaniu w mylach przykrego zdarzenia. Najpierw trzeba je osadzi w czasie i ustali jego miejsce. Jeli zostao zapomniane i wyparte do podwiadomoci, mona je przywoa, stosujc metod ideomotoryczn.
Zanim jednak spróbujesz sobie przypomnie to zdarzenie, powiniene zada podwiadomoci pytanie: "Czy mog to zdarzenie jeszcze raz bezpiecznie przey?" Najprawdopodobniej otrzymasz odpowied twierdzc. Zdarza si jednak, e podwiadomo odmówi, wtedy nie staraj si na si tego zmieni. By moe twoja psychika jest teraz za saba, aby moga jeszcze raz te przykre chwile przey.
Dr Joseph Wolpe zaleca uwolnienie si od fobii metod odhamowania, która polega na kilkakrotnym przeywaniu lków. Najpierw pacjent powinien spisa na kartce wszystko, co napawa go strachem, z wyjtkiem sytuacji, które przeraaj kadego czowieka, np. napad. Nastpnie musi stworzy z tego list, uwzgldniajc si lku. Najgroniejsze sytuacje powinny znale si na pocztku listy, a potem kolejno te, które wywouj mniejszy lk.
Wypracuj w sobie obojtno wobec nieprzyjemnych sytuacji
Dr Wolpe proponuje swoim pacjentom, aby zanim poddadz si hipnozie, cakowicie si odpryli. Dopiero wtedy mona wyda polecenie ponownego przeycia którego lku z listy. Wane jest, aby zaczyna od koca, poniewa przy lkach z pocztku listy napotykamy silny opór. W ten sposób wracamy do faktów, które napawaj nas co prawda lkiem, ale nie jest to jeszcze prawdziwy strach. Kademu z nich powicamy zaledwie kilka sekund.
Jeden z pacjentów dr. Wolpe'a ba si pogrzebów. Podczas hipnozy lekarz kaza mu najpierw przyjrze si zmaremu czowiekowi z odlegoci 200 metrów, potem z bliska spojrze na karawan pogrzebowy, by w kocu móg stan nad grobem i przyglda si spuszczaniu trumny. Kad scen pacjent powtarza kilkakrotnie i za kadym razem jego lkowa reakcja bya duo sabsza. Na koniec uwolni si od znikomego ju strachu przed pogrzebami.
Podczas kolejnych posiedze dr Wolpe przechodzi do coraz bardziej nieprzyjemnych przey z przeszoci, przywoujc je w ten sam sposób. Dziki temu wielu jego pacjentów pozbyo si obezwadniajcego ich czsto strachu. Terapeuta zawsze jednak podkrela, e warunkiem leczenia jest cakowite odprenie pacjenta. Tylko wtedy moliwe jest osignicie pozytywnych rezultatów. Co prawda, bez hipnozy mona równie osign podobne wyniki, ale trwa to zdecydowanie duej.
Samoleczenie pozwala take na pokonanie stanów lkowych i fobii. Najlepiej leczy si je przez ustalenie ich przyczyny i przywoanie w pamici przey, które je wywoay. Do korzeni za dojdziemy najszybciej, zadajc podwiadomoci odpowiednie pytania. Ich przykady znajdziesz póniej w kilku opisanych historiach chorób. Jeli w przypadku lku chodzi o wicej ni jedno przeycie, najpierw trzeba zaj si tym, które nastpio wczeniej. Kiedy odreagujemy negatywne uczucia zwizane z jednym zdarzeniem, mona szuka przyczyn nastpnego, a wreszcie uwolnimy si od wszystkich mczcych nas fobii.
Przezwycienie oporu
Kiedy natrafisz na podwiadomy opór i nie bdziesz móg pozna sytuacji, której w pamici poszukujesz, zastosuj metod dr. Wolpe'a. Po wyzwoleniu si od niewielkich lków bdziesz wiedzia, jak dotrze do zdarze, które spowodoway twoj fobi. Odtworzysz ja w wyobrani i ponownie przeyjesz.
Przezwycianie strachu i uwalnianie si od niego w momencie jego powstania polega na wywoywaniu silnego emocjonalnego poruszenia. Kiedy kto odczuwa trem i boi si publicznie wystpowa, nie zrobi tego, dopóki nie zmusi go do tego motywacja silniejsza od strachu.
Na przykad ucze wyrecytuje wiersz, poniewa jest to warunek zdania egzaminu. Tylko dlatego zdobdzie si na odwag, e jego motywacja jest silniejsza od strachu. Kiedy zacznie mówi, strach bdzie stopniowo zmniejsza si, a cakowicie zniknie. Lepsz metod leczenia byoby, oczywicie, odkrycie przyczyn strachu jeszcze przed publicznym wystpieniem.
Fobie powstaj przede wszystkim w wyniku wczeniejszych przey, lecz niekiedy równie w wyniku sugestii. Dziecku bardzo atwo wmówi strach. Wystarczy, e które z rodziców zareaguje panik na jak sytuacj, a dziecko natychmiast przejmie t reakcj. Dzieje si tak po czci w wyniku potrzeby identyfikacji z którym z rodziców, a po czci pod wpywem sugestii, której kady mody czowiek atwo ulega. Jeli ojciec lub matka boj si, dziecko natychmiast wyczuwa, e sytuacja jest niebezpieczna i te zaczyna odczuwa strach. Prawie zawsze bdnie ocenia si sytuacj jako niebezpieczn.
Fobia zwizana z lataniem
Fobie mog rozwin si u dorosego tak samo atwo jak u dziecka. Podczas jednego z sympozjów powiconych hipnozie, na którym demonstrowano rozmaite techniki hipnotyczne, jeden z obecnych tam lekarzy, dr Johnson, podda si eksperymentowi wyjaniajcemu powstawanie fobii. Opowiedzia on, e podczas ostatniej wojny suy w lotnictwie, odby wiele bojowych lotów i nigdy nie by ranny. Ogromnie lubi lata. Którego razu cudem unikn zestrzelenia. Mimo grozy sytuacji udao mu si wtedy szczliwie wyldowa, ale nie wywaro to na nim specjalnego wraenia. Po wojnie duszy czas nie lata i kiedy potem usiad za sterami pasaerskiego samolotu, poczu strach. Od tego czasu nie postawi nogi na pokadzie, poniewa doznawa, jak twierdzi, klaustrofobicznego lku — ba si zamknitego pomieszczenia. Pytania ideomotoryczne pomogy ustali, e jego fobia zostaa wywoana bardzo niemiym zdarzeniem. Szybko okazao si, e chodzi tu o wyparte do podwiadomoci wspomnienie lotu podczas bardzo zej pogody. W hipnozie lekarz wróci do tamtej chwili i ponownie j przey.
Zaraz po zakoczeniu wojny dr Johnson dosta rozkaz lotu z Teksasu do Seattle, gdzie wanie mia zakoczy wojskow sub. Za lot odpowiada nie on (dr Johnson by tylko kapitanem), lecz pewien major. Gdy lecieli nad Idaho, samolot znalaz si w samym rodku strasznej burzy. Inne maszyny znajdujce si w powietrzu chciay wymin burz, ale major rozkaza przedziera si przez pioruny. Ba si, e nie wystarczy im paliwa na tak dalek tras. Tymczasem pogoda okazaa si gorsza, ni oczekiwano. Samoloty straciy ze sob kontakt. Wyadowania byy bardzo silne i dr Johnson ba si, e piorun trafi w kocu w jego samolot, który nieustannie wpada w powietrzne dziury, co wywoywao bardzo nieprzyjemne turbulencje. W kocu straci panowanie nad samolotem i wyskoczy ze spadochronu. By mocno potuczony. Póniej dowiedzia si, e jeden z jego kolegów zgin, bo maszyna rozbia si na skale, a dwóch innych musiao skaka ze spadochronem.
Do Seattle dr Johnson wróci pocigiem. Zosta zwolniony z wojska i ju nigdy wicej nie lata. Nigdy nie czy swojej fobii z tym wanie wydarzeniem. Teraz jednak okazao si, e by to jej gówny powód, a wczeniejszy wypadek, podczas którego omal nie zosta zestrzelony, mia drugorzdne znaczenie. Kiedy podczas hipnozy przeywa ponownie nieszczsn burz, przejawia mocne zdenerwowanie, lecz po wielokrotnym powtórzeniu tego zdarzenia uspokoi si i rozluni. Kilka miesicy póniej kupi samolot i znowu odnalaz rado w lataniu.
Dr Johnson nie wypar z pamici swojego wspomnienia, ale te nie przypuszcza, e moe ono mie zwizek ze strachem przed lataniem. eby nie myle o tym, zacz okrela swój stan jako klaustrofobi, chocia w zamknitym pomieszczeniu nie odczuwa wcale lku. Jest to zachowanie bardzo typowe dla podwiadomoci, gdy ucieka ona od nieprzyjemnego, przykrego przeycia, odwracajc od niego w ten sposób uwag. Uwaam, e prawdopodobnie jeszcze jedno zdarzenie mogo w tej historii odegra znaczc rol. Przypuszczam, e dr Johnson musia w dziecistwie zosta przez kogo upuszczony na ziemi. Kuracja hipnoz w kadym razie wystarczya do pozbycia si fobii. Moim zdaniem, fobia najczciej bierze si z jakiego przykrego zdarzenia z dziecistwa.
PODSUMOWANIE
Strach to zjawisko zupenie normalne. Jednak gdy objawia si w skrajnej, irracjonalnej formie, mówimy, e mamy do czynienia z fobi.
Metod dr. Wolpe'a mona wykorzystywa podczas samodzielnego leczenia stanów lkowych, jednak nie przy silnych fobiach. Fobie wystpuj dosy czsto i niewykluczone, e cierpisz na któr z nich. Nie s to grone stany, bez trudu mona unikn sytuacji, w których wystpuj, np. kiedy cierpisz na klaustrofobi i boisz si wej do windy, korzystasz ze schodów.
Zazwyczaj fobie bior si z jakiego wydarzenia z dziecistwa. Dziki opisanym tutaj metodom daj si atwo przezwyciy. Najpierw ustal przyczyn strachu, potem powró w mylach do wydarzenia, w którym on wystpi, i przeywaj je dotd, a poczujesz, e odreagowae wszystkie zwizane z nim negatywne uczucia. Zawsze pytaj podwiadomo, czy wolno ci powróci do minionych chwil. Rzadko co prawda otrzymasz negatywn odpowied, ale moe si tak zdarzy, poniewa niektóre sytuacje mog by dla twojej psychiki zbyt silnym przeyciem, aby móg do nich powróci. Wtedy nie rób nic na si. Prawdopodobnie i tak nie byby w stanie przypomnie sobie tego zdarzenia, a zrezygnowanie z docieka stanowi dodatkowy rodek bezpieczestwa.
Wikszo stanów lkowych i fobii mona wyleczy, stosujc samoleczenie. W przypadku gboko zakorzenionej, neurotycznej fobii konieczna jest pomoc specjalisty!
Rozdzia 13
Mody wygld i szczupa sylwetka bez diety
Czynniki emocjonalne i psychologiczne mog wywoa wiele rónych dolegliwoci. Zajm si teraz tylko najczciej wystpujcymi. Nie zawsze wiadomo, dlaczego te same czynniki u jednej osoby wywouj np. chorob skóry, u innej niekorzystnie wpywaj na system trawienny, a u jeszcze innej zakócaj prawidow prac dróg oddechowych. W tym rozdziale postaram si omówi czsty problem nadwagi, której nie mona nazwa chorob. Zazwyczaj jednak nadwaga jest uwarunkowana zaburzeniami emocjonalnymi.
Zbdne kilogramy
Rezultatem spoywania czstych i zbyt obfitych posików jest nadmiar kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesiciu kilogramów. Kady przypadek nadwagi to splot rónych czynników i okolicznoci. atwo jest zrzuci par kilogramów, jeli podejmie si stanowcz decyzj o schudniciu. Znacznie trudniej pozby si kilkunastu albo kilkudziesiciu. Wymaga to leczenia psychoterapeutycznego. Jeli okae si, e nadwaga spowodowana jest zaburzeniami hormonalnymi, trzeba szuka pomocy lekarza. Wczeniej uwaano, e tylko 2% wszystkich przypadków nadwagi powoduje wanie ten typ zaburze. W ostatnich latach uwaa si jednak, e s to znacznie czstsze przypadki.
Jeli chcesz zrzuci kilka kilogramów, niepotrzebne jest specjalne leczenie, lecz jedynie waciwa dieta, autosugestia i silna wola. Postaram si omówi teraz przypadki sporej nadwagi.
Waciwa dieta moe czasem doprowadzi do wymarzonego rezultatu, nawet jeli nadwaga ma podoe nerwicowe. Lekarz przepisuje zazwyczaj otyemu pacjentowi leki na przyspieszenie przemiany materii. Same leki jednak nie wystarcz. Pacjent musi przej na diet wysokobiakow i ograniczy wielko posików. Waciwa dieta nie dostarcza organizmowi zbdnych kalorii. cile stosujc tak diet, pacjent traci przez pewien czas na wadze, ale kiedy tylko j przerwie, kilogramy znowu wracaj. Dzieje si tak nawet wtedy, gdy dieta trwaa duszy czas. Mao wytrway pacjent prawie zawsze po jakim czasie wraca, niestety, do starej wagi. Moe to zdarzy si po kilku miesicach albo nawet po roku i jest nieuniknione.
Zmniejszonej wagi nie da si zachowa dugo i pacjenci s tym czsto rozczarowani i zniechceni. Jaki jest tego powód? Otó uwaga nasza jest skupiona na leczeniu otyoci jako objawu, a nie na jej przyczynach. Efekt kuracji zaley od tego, czy usunie si przyczyn niewaciwego odywiania.
Jeli chcesz sam zmniejszy swoj wag, powiniene zasign porady lekarza, który powie ci, jak szybko moesz zrzuca zbdne kilogramy. Przepisze ci poza tym rodki zmniejszajce apetyt. Pomagaj one przetrwa pocztek kuracji. Twoim podstawowym zadaniem jest najpierw odkrycie, dlaczego za duo jesz. Jeli znasz ju przyczyn, moesz cakowicie j usun albo zminimalizowa jej dziaanie. Nadwaga zniknie, ale pamitaj, e zgrabn sylwetk utrzymasz tylko wtedy, jeli na trwae zmienisz swoje nawyki ywieniowe.
Dlaczego jesz za duo?
Istnieje wiele przyczyn otyoci. Kilka z nich dotyczy waciwie wszystkich przypadków. Jemy, poniewa jest to niezbdne do normalnego funkcjonowania. Czsto jednak zdarza si, e nie potrafimy si kontrolowa i nakadamy na talerz zbyt due porcje. Trudno nam to opanowa.
Osoby z nadwag mówi, e nie maj silnej woli. Tymczasem nie brakuje jej nikomu. Tylko e bywa ona za saba.
Problem otyoci pojawia si zazwyczaj ju w dziecistwie. Dziecko, które wanie jest nieszczliwe bd nie dopisuje mu humor, odczuwa gód. Wystarczy, e co zje i ju ma lepsze samopoczucie. Powstaje odruch warunkowy — jedzenie kojarzy si dziecku z powrotem dobrego samopoczucia, podobnie jak dziao si to u psów Pawowa, które syszc dzwonek, odczuway gód.
Osoby z nadwag s z reguy nerwowe. W sytuacjach stresowych otwieraj natychmiast lodówk, by wyj z niej co smakowitego. "Kiedy jem, czuj si lepiej" — mówi. Nie jest to jednak mylenie wiadome. W takiej sytuacji dziaa podwiadomo, która zmusza do takiego zachowania. Podobnie zreszt reaguj ludzie, którzy w chwili zdenerwowania sigaj po papierosa. To tak jak niemowl, które ssie kciuk, zaspokajajc potrzeb ruszania buzi. Palacz wierzy, e papieros go uspokoi. Tymczasem jest to niesuszne przekonanie, poniewa nikotyna zwiksza jedynie nerwowo. Jeli palisz, na pewno zauwaye, e po wypaleniu jednego papierosa w nadziei ukojenia nerwów sigae zaraz po nastpnego.
Wyrónia si siedem najczciej wystpujcych przyczyn nadwagi. Na pocztku zajmiemy si motywacj.
Zdarza si czsto, e kobiety odmawiaj mowi wspóycia, poniewa wstydz si swojej nadmiernej wagi. Prowadzi to wczeniej czy póniej do seksualnej oziboci, co powoduje, e kobieta staje si nieatrakcyjna, nie tylko dla swego ma, ale i dla innych mczyzn. Kobieta niekochana, której seksualne potrzeby nie s zaspokajane, szuka czsto zaspokojenia w jedzeniu. Zajada si wtedy sodyczami, a na talerz nakada sobie podwójne porcje.
Podobna sytuacja wystpuje u dzieci odrzuconych przez rodziców. Maluchy szukaj pocieszenia w sodyczach, czego konsekwencj jest oczywicie nadmiar kilogramów. Czasem te identyfikuj si z rodzicami, którzy maj problemy z nadwag. Istnieje co prawda dziedziczna skonno do otyoci, ale w wikszoci wypadków jest jednak bardziej prawdopodobne, e chodzi tu o podwiadom potrzeb naladowania matki lub ojca.
Przyczyn otyoci moe by te sugestia, któr dziecko podwiadomie rejestruje, syszc: "Musisz zje do koca to, co masz na talerzu", "Nie wolno ci nic zostawi". "Deser dostaniesz dopiero po jedzeniu" czy "Musisz je, eby by duy i silny". Takie i podobne stwierdzenia padaj zwaszcza wtedy, gdy dziecko nie ma apetytu, co przysparza zmartwie wielu rodzicom.
Równie kompleks niszoci i brak poczucia wasnej wartoci mog mie wpyw na powstanie otyoci oraz na utrzymywanie si jej przez duszy czas. Nieakceptowanie wasnego wygldu uniemoliwia jakkolwiek zmian naszej fizycznoci. Konsekwencj tego jest niech do samego siebie, a nawet wymierzanie sobie kary.
Pamitaj, e samoleczenie wymaga wydobycia od podwiadomoci informacji o przyczynach nadwagi. Nie zapominaj te, e bardzo wan czci leczenia jest sugestia.
Nie potrzebujesz adnej diety!
Jeli chcesz pozby si tylko paru kilogramów, nie stosuj adnych wyrzecze. Sowo dieta brzmi okropne dla kadego, kto nieraz próbowa si odchudza. Znasz pewnie wszystkie diety, czsto ich próbowae, niekiedy nawet udawao ci si zgubi kilogram czy dwa. Jednak ju sama myl o diecie odrzuca. Rzadko kto chtnie poddaje si mczcej diecie. Jeli jednak chcesz sam zrzuci nadwag, nie jest potrzebna ci adna dieta. Wystarczy niekiedy, e zmienisz swoje ywieniowe przyzwyczajenia.
Natura obdarzya nas zmysem smaku, abymy mogli delektowa si jedzeniem. Dziki nim jedne potrawy smakuj nam bardziej, inne mniej. Wszystko, co masz na talerzu, moe sprawia ci przyjemno. Staraj si jednak wybiera potrawy zawierajce biako, unikaj wglowodanów, tuszczów zwierzcych i sodyczy.
Dr Leonid Kotkin (Jedz, myl i bd szczupy, Ariston Verlag, Genewa) twierdzi, e powinno si spoywa tylko tuszcze nienasycone (rolinne). Zaleca równie ograniczenie iloci spoywanych wglowodanów.
atwo moesz ustrzec si przed niechci do diety. Powtarzaj w mylach jak najczciej, e nikt ci do diety nie zmusza. Wmów sobie, e jeli chcesz, moesz nawet przyty, ale nie byoby to ani rozsdne, ani podane.
Schudniesz, poniewa jest to kwestia racjonalnego mylenia i takie jest twoje gbokie pragnienie. Nikt nie wymaga od ciebie, eby nigdy ju nie tkn czekolady czy sodkiego deseru. Moesz je sodycze, tylko nieco rzadziej ni dotychczas. Nie odmawiaj sobie niczego. Wystarczy, e bdziesz jad rozsdnie i troch inaczej ni dotd.
Powody, dla których chcesz schudn
Jeli chcesz zmniejszy swoj wag, bardzo wane jest, eby uwiadomi sobie motywy swojej decyzji. Twoja podwiadomo lepiej je zapamita, jeli spiszesz je na kartce. Na pierwszym miejscu powiniene umieci argumenty zdrowotne. Wszystkie statystyki pokazuj, e nadwaga skraca ycie. Powiedzenie, e niektórzy widelcem wykopuj sobie grób, wcale nie jest mieszne, raczej aonie prawdziwe.
Nadwaga zmusza organizm do dodatkowego wysiku. Czy nie byby zmczony, gdyby musia nosi w rku przez cay dzie dziesi albo dwadziecia kilogramów? Dwiganie dodatkowych, niepotrzebnych kilogramów tuszczu jest przecie wysikiem, który nadmiernie obcia organizm.
Drugie miejsce na licie powinien zaj twój wygld zewntrzny, o który kady ma obowizek dba. S kraje, gdzie kobiety o obfitych ksztatach postrzegane s jako uosobienie pikna. W kulturze zachodniej podziw budz jednak kobiety szczupe i wysportowane. Poza tym zgrabna sylwetka powoduje bardzo dobre samopoczucie, a przecie do tego wszyscy d. Nadwaga natomiast wpywa negatywnie na wiele aspektów naszego ycia.
Zmie swoje nawyki
Ludzie, którzy cierpi na nadwag, czsto objadaj si niewiadomie. Postaraj si je wolno, nie piesz si. Im duej trzymasz ks w ustach i staranniej go ujesz, tym bardziej moesz delektowa si smakiem potrawy. Jeli bdziesz jad w taki sposób, niebawem zauwaysz, e potrzebujesz w cigu dnia naprawd niewielkiej iloci jedzenia.
Wikszo z nas zjada wszystko, co ma na talerzu. Staraj si jednak nakada na talerz mae porcje. Gdy bdziesz nadal godny, moesz przecie sobie dooy, ale zobaczysz, e rzadko ci si to zdarzy.
Nie myl o tym, e moesz obrazi gospodyni, jeli nie zjesz wszystkiego, co masz na talerzu. Jedn z lepszych metod przybrania na wadze jest podjadanie midzy posikami i tu przed pójciem spa. Najlepiej zapomnij od razu, e kiedykolwiek to robie. Gdy czujesz si godny midzy zasadniczymi posikami to znak, e obniy ci si poziom cukru we krwi. Zjedz wic co niskokalorycznego!
Czerwona szmatka ostrzega
Dobr metod zniechcania si do pojadania midzy posikami jest czerwona szmatka powieszona na przykad na lodówce. Spenia ona rol znaku ostrzegawczego, który przypomina: Zamknij drzwi! Nie jedz!
Podczas stosowania diety bardzo czsto si waymy. Lepiej jednak tego nie robi czciej ni raz na tydzie. Najlepiej, jeli swoj wag bdziesz kontrolowa co czternacie dni, zawsze o tej samej porze.
Jeli stwierdzisz, e kto je duo wicej ni ty, to pamitaj, e kady organizm potrzebuje innej iloci jedzenia. Jedzc to samo, jedna osoba przytyje, inna zrzuci zbdne kilogramy. Nie mona tego tumaczy tylko fizyczn aktywnoci.
Jeeli bdziesz stosowa sugesti schudnicia, moesz nakoni podwiadomo do odczuwania mniejszego zapotrzebowania na energi pochodzc ze spoywanych potraw. Zasugeruj sobie, e twój organizm bdzie przyjmowa dokadnie tyle jedzenia, ile potrzebuje i ani grama wicej. Nikt, co prawda, nie dowiód, e podwiadomo moe kontrolowa trawienie, ale jest cakiem prawdopodobne, e kieruje ona tymi procesami naszego organizmu.
Jeli chcesz pokona swój nadmierny apetyt sugesti, musisz uwiadomi sobie powód, dla którego to robisz. Najlepiej ustal jasno, do jakiego celu dysz. Niech bdzie to ostateczna waga. jak chcesz osign. Podejmij nastpnie mocne postanowienie, e nic ci od tego nie odwiedzie.
Gdy uwiadomisz sobie, e zdenerwowanie zawsze zmusza ci do jedzenia, moesz temu przecie zaradzi. Teraz nawet ju wiesz jak. Na pewno zdarz si sytuacje, w których bdziesz musia zmaga si z pokusami i przeciwnociami losu; dobry obiad przygotowany przez ma, deser w kawiarni, i ju przyby ci kilogram w cigu ostatniego tygodnia. Nie pozwól si jednak zniechci. Potraktuj to jak co przejciowego i staraj si wytrwale dy do wymarzonej wagi. A kiedy ju j osigniesz, stan ten moesz utrzymywa, stosujc odpowiedni sugesti i kontrolujc nawyki ywieniowe.
Rozmaite zaburzenia systemu trawiennego
Zaburzenia emocjonalne przejawiaj si czsto schorzeniami wtroby, ledziony, wrzodami odka, mdociami, biegunkami, zapaleniem jelita grubego, hemoroidami, a nawet wypadaniem zbów. Istnieje jeszcze wiele innych chorób, które maj podoe psychosomatyczne. Lk wpywa negatywnie na prac ukadu pokarmowego. Jeli czego si boimy, kurczy si odek, system trawienny nie pracuje prawidowo. Przy wyjtkowo silnym napiciu nerwowym wystpuj biegunki.
Chroniczne stany lkowe upoledzaj prawidowe dziaanie systemu trawiennego. Szczególnie czsto wystpuje to u niektórych osób. Zazwyczaj tacy ludzie nieustannie si czym martwi, s pobudliwi, agresywni, czsto spoczywa na nich dua odpowiedzialno, poniewa piastuj kierownicze stanowiska. Mog to by dyrektorzy, politycy, lekarze, którzy w pracy uchodz za nieugitych i stanowczych, w yciu prywatnym natomiast bywaj cakowicie od innych zaleni, a niekiedy nawet infantylni.
Nieyjcy ju doktor medycyny J. A. Winter porówna sposób zachowania takich osób do zachowa dzieci, udowadniajc, e doroli, którzy maj wrzody odka, musz, niczym dzieci, je delikatne, przetarte potrawy. Poza tym, gdy co im si nie udaje lub czuj gód, s tak samo marudni i nieznoni. Ten typ dorosych wymaga, tak jak dzieci, wspóczucia i uwagi. Dlatego czsto wystpuje u nich konflikt midzy koniecznoci wypeniania obowizków osoby dorosej a potrzeb pozostania dzieckiem.
Mdoci i ich leczenie
Pozbywanie si jest jedn z metod wykorzystywanych przez podwiadomo w jej walce z nieprzyjemnymi czy gronymi sytuacjami. Organizm reaguje na nie torsjami i czstymi wyprónieniami, zazwyczaj biegunk. Jeli zjemy jaki zepsuty produkt, odek broni si skurczami. W sytuacjach zagroenia podwiadomo wpywa równie destrukcyjnie na nasze myli i sposób postpowania. Rezultatem s chroniczne mdoci, które mog doprowadzi do zapalenia jelita grubego. Dziaanie podwiadomoci nie zawsze jest logiczne. Czsto nie potrafi ona przewidzie kocowego rezultatu tych procesów. Wydaje si jednak, e czasami moe przynie to oczekiwany efekt.
Przypadek Marian
Pewna moda kobieta przez wiele miesicy cierpiaa na nieustanne mdoci. Nie moga nic je. Trzy razy trafiaa do szpitala, gdzie podczano j do kroplówki. Schuda kilkanacie kilogramów. adne leczenie nie skutkowao i sytuacja wydawaa si beznadziejna. Wreszcie lekarz skierowa j na terapi hipnotyczn. Tak trafia do mnie. Bya przekonana, e nie bdzie miaa problemu z poddaniem si hipnozie. Tymczasem jej podwiadomo sprzeciwiaa si temu kategorycznie. Trudno byo j wprowadzi nawet w stan pytkiej hipnozy. Odwiedzaa mnie codziennie. Stosowaa sugesti, dziki której zacza wicej je i przybieraa na wadze. Z dnia na dzie czua si silniejsza, ale mdoci wci jej nie opuszczay. Cigle nie znaa ich przyczyny. Metoda wahadeka pomoga dowiedzie si, e przyczyn tej przykrej dolegliwoci byo zdarzenie z dziecistwa. Poniewa podwiadomo mocno sprzeciwiaa si, nie moglimy dowiedzie si niczego wicej. Po kilku konsultacjach Marion moga wreszcie przywoa te przyczyny do wiadomoci. Powód choroby tkwi czsto we wczeniejszych przeyciach. Ból pojawia si, gdy wydarzy si co podobnego, tak jak to byo w przypadku Marion.
Kiedy miaa czternacie lat, jej ojciec, waciciel sklepu, poniós znaczne straty finansowe. Liczy si z tym, e bdzie musia zlikwidowa sklep. Wczeniej wysoko ubezpieczy swój dom. Teraz wpad na pomys, e mógby go podpali, aby w ten sposób uzyska pienidze potrzebne na uratowanie sklepu.
Marion syszaa, jak rozmawia o tym z mam, ale nie miaa pojcia, e ojciec nie mówi tego powanie. Bardzo chciaa mu pomóc. Kiedy rodzice byli poza domem, po chwili zastanowienia przyniosa do mieszkania stert papierów, nasczya naft i podpalia. Wybiega na zewntrz, zamknwszy za sob wszystkie drzwi. Pokój niemal natychmiast stan w pomieniach. Nagle zdecydowaa si pobiec jednak do ssiadów i poprosia, eby zadzwonili po stra poarn. Stra szybko ugasia poar, zanim doszo do znaczniejszych szkód. Kiedy Marion podpalaa pokój, zapomniaa zabra stamtd maego pieska, który udusi si w dymie. Gdy dziewczynka zobaczya martwe zwierztko, zwymiotowaa. Od tego czasu mczyy j wyrzuty. Baa si wyzna rodzicom, e to ona zabia swojego czworononego przyjaciela.
Po latach jej m przyniós do domu niemal takiego samego psa, jakiego miaa w dziecistwie. Na jego widok natychmiast, tak jak przed laty, zwymiotowaa. Od tego czasu zaczy si jej mdoci.
Kiedy Marion poznaa przyczyn swojego stanu, uspokoia si, a wyrzuty sumienia przestay j mczy. Zaproponowaem, eby opowiedziaa swoim rodzicom o tamtym zdarzeniu, majc wiadomo, e kada spowied uzdrawia dusz. Przekonaem j te, e wystarczajco dugo pokutowaa za swój czyn. Kiedy m Marion, niele sytuowany czowiek, zrozumia, o co chodzi, zaproponowa towarzystwu ubezpieczeniowemu, e zwróci tysic dolarów odszkodowania wypaconego niegdy rodzinie Marion. Decyzja ta zupenie uspokoia moj pacjentk. Odtd mdoci byy coraz rzadsze, a w kocu cakowicie ustpiy.
Zaparcia
Co roku sprzedaje si tyle samo rodków przeczyszczajcych co leków nasennych. Miliony ludzi cierpi na zaparcia. Przyczyna tej dolegliwoci tkwi czsto w dziecistwie. Rodzice zawsze staraj si przyzwyczai dziecko do siadania na nocniku. Rzadko które poddaje si temu bez oporu. Zazwyczaj kurczowo powstrzymuje stolec na zo matce. Jest to skuteczna metoda, której dziecko uywa w walce z matk. Gdy wypróni si póniej w pieluch, mamy do czynienia z rodzajem zemsty na matce. Tu le praprzyczyny powstrzymywania stolca, co czsto zachowuje si a do wieku dorosego. Powstrzymywanie stolca moe wynika równie z innych przyczyn, blisko zwizanych ze skpstwem. Psychoanalitycy uwaaj, e w ludzkiej podwiadomoci wyprónienie moe by kojarzone z pienidzmi. Niepewno i obawy o byt mog prowadzi do powstrzymywania si od wydalania stolca, podobnie jak skpiec niechtnie pozbywa si pienidzy. Towarzyszy temu napicie wszystkich mini, take mini odbytnicy, co moe by przyczyn powstania hemoroidów. Po dugim okresie szczególnie silnych napi bywa potrzebna interwencja chirurga.
PODSUMOWANIE
Jeli cierpisz na nadwag i chcesz zrzucisz kilka kilogramów, powiniene najpierw dowiedzie si od swojej podwiadomoci, co jest powodem twego stanu. Moesz do tego uy metody ideomotorycznej, a potem zastosowa opisane tu techniki odchudzania.
Prawie wszystkie przypadki nadwagi maj jedn przyczyn — jemy za duo lub za czsto. eby schudn, nie trzeba stosowa diety ani liczy kalorii, ale na pewno powinno si zmieni swoje nawyki ywieniowe.
W rozdziale tym omówiono równie dziaanie przey z dziecistwa i ich skutki: wrzody odka, mdoci, zaparcia i inne dolegliwoci ukadu trawiennego. Jeli zachorujesz na któr z tych chorób, powiniene ju wiedzie, jak sobie z ni poradzi. Interwencja lekarza moe okaza si jednak konieczna.
Rozdzia 14
Nigdy wicej bólu gowy
Ponad trzy miliony osób w Ameryce cierpi na migreny, w wikszoci kobiety. Kady czowiek miewa czasem bóle gowy, jednak w tym rozdziale zajm si bólami uporczywymi, o szczególnym nateniu. Opisz dokadnie objawy, które im towarzysz, co pozwoli lepiej zrozumie przyczyny tej przykrej dolegliwoci.
Lekarze uwaaj, e jest to choroba zwizana z okrelonym typem budowy ciaa. Istniej co prawda wyjtki, jednak na migreny cierpi najczciej delikatne, szczupe i zgrabne kobiety. Mczyni, których ta choroba dotyka, s ich przeciwiestwem pod kadym wzgldem, jest to muskularny typ boksera. Co si za tyczy strony psychologicznej, zarówno kobiety, jak i mczyni cierpicy na migreny s w kadej dziedzinie ycia perfekcjonistami o ukadnym, bardzo miym usposobieniu.
Typowymi objawami migreny s silne bóle gowy, które atakuj raczej jedn pókul. Na pocztku ból obejmuje oczodó, co wyranie osabia wzrok, tak e przedmioty trac wyrazisto. Migrenom towarzysz take czsto mdoci, wymioty i biegunka. Ból gowy pojawia si w okrelonych dniach tygodnia i okrelonych odstpach czasu, niekiedy o staych porach. Nie jest to jednak regua. Ataki mog te by nieregularne. Kobietom towarzysz czsto przy menstruacji. Migrenowe bóle gowy bywaj tak silne, e chory nie jest w stanie nic robi. Moe tylko lee bez ruchu w cakowitej ciszy, najlepiej w ciemnoci.
Przyczyny bólu gowy
Prawie wszystkie przypadki migreny maj kilka cech wspólnych. Na zewntrz ofiara ataków migrenowych jest ukadna, spokojna, mia i skonna do kompromisów, jej wntrze jednak wyglda zupenie inaczej!
Poniewa migrena jest typowa dla pci piknej, dlatego za przykad posuy mi tym razem kobieta. Przepenia j nienawi, rozpiera zo, jest rozczarowana i pena goryczy. Wypiera jednak wszystkie te uczucia. Nazywa je raczej niezadowoleniem i tumi w sobie wszelkie objawy gniewu. Wykonuje przy tym prac porównywaln z prac maszyny parowej: kiedy nastpuje przecienie, zawór bezpieczestwa otwiera si i para uchodzi. Przy migrenie takim wanie zaworem s bóle gowy. Pojawiaj si one, kiedy napicie nerwowe jest zbyt due. Niektórzy uwaaj, e nie wypada ulega emocjom i podnosi na kogo gosu. Prowadzi to do nagromadzenia w sobie zoci, która i tak musi znale sobie póniej ujcie.
Migrena moe by te form wymierzania sobie kary. Jeli towarzyszy menstruacji, jest to sygna, e pacjentka ma jakie problemy seksualne. Duy wpyw na bóle gowy maj hormony i funkcjonowanie gruczoów dokrewnych.
U perfekcjonisty wszystko ma stae miejsce. Ubrania musz wisie zawsze na wieszaku, a buty sta na swoim miejscu. Nie do pomylenia s brudne naczynia w zlewie, pene popielniczki i zakurzone meble. Czysto i porzdek to nieodzowne atrybuty codziennoci. Gdy jest inaczej, kobieta perfekcjonistk czuje si zagroona, a zo wyadowuje na najbliszych, którzy burz ustalony ad. W takiej sytuacji czsto pojawiaj si migreny. Lekarz powinien próbowa wyjani takiej pacjentce, jaki popenia bd. Na pewno zaprzeczy wszystkiemu, co usyszy na swój temat, i bdzie twierdzi, e doskonale potrafi wyadowywa swoj zo. Jednak, eby ujawnia swoje negatywne uczucia, trzeba j bardzo mocno zdenerwowa. Nigdy si nie przyzna, e odczuwa nienawi i wcieko, poniewa takie emocje j brzydz.
Istniej wprawdzie leki, które agodz migrenowe bóle gowy, ale bardzo rzadko daje si je cakowicie wyleczy. Osoba cierpica na migreny zazwyczaj wie, kiedy nastpi atak. Warto wic, aby unikn niepotrzebnych cierpie, zay lek wczeniej. Usuwa on co prawda objawy, a nie przyczyn dolegliwoci, jednak przynosi ulg.
Zadaniem lekarza jest uwiadomienie pacjentce, e ataki migreny powoduj nagromadzone od dawna stresy. Kiedy przychodzi do mnie kobieta z t dolegliwoci, staram si najpierw jednorazowo wywoa u niej ból gowy, pamitajc jednak eby ból nie by silny — lekki z powodzeniem wystarczy do tego dowiadczenia. Chodzi o to, aby pacjent przez kilka minut odczu ból, a potem szybko powróci do stanu bez bólu. Zabieg ten przekonuje kadego, e przyczyna migreny ley w emocjach, a nie bezporednio w organizmie. Oprócz tego jest to namacalny dowód, e taki ból mona kontrolowa.
Migrena moe by cech rodzinn
Migrena wystpuje niekiedy u wszystkich czonków rodziny. Nie wiadomo jednak, czy jest dziedziczna, czy nie. Pewne jest tylko, e niektórzy maj do niej skonnoci. Dziecko przejmuje pewne cechy rodziców (np. perfekcjonizm) na drodze identyfikacji. Kiedy matka czsto cierpi na migren, to najprawdopodobniej córka te bdzie miaa t dolegliwo. Dziecko, któremu nakazuje si powcigliwo i karze sieje za wybuchy zoci, nauczone, e wcieko i gwatowne przejawianie emocji to co nieodpowiedniego, z pewnoci ma predyspozycje do migreny.
Przesadne panowanie nad emocjami jest cech charakterystyczn dla tego typu kobiety. Gdy otoczenie nie odpowiada jej oczekiwaniom, czuje si zagroona i atwo popada w przeraenie. Poniewa jednak podlega wewntrznemu przymusowi opanowania si, nie moe zrobi nic innego, jak stumi swoje uczucia. Jest to bdne koo. Boi si utraty kontroli nad sob, a jednak przechodzi do ataku.
Perfekcjonizm znamionuje brak poczucia wasnej wartoci, a to wywouje kompleks niszoci, co prowadzi do nagromadzenia w sobie zoci i zgorzknienia. eby czu si bezpiecznie, kobieta z kompleksem niszoci musi nieustannie kontrolowa otoczenie, co oczywicie si jej nie udaje. Jest zazwyczaj wraliw neurotyczk, która wszystkie krytyczne uwagi odnosi do siebie, nawet gdy jej nie dotycz. Nieustannie bezpodstawnie obwinia si: "Jestem wszystkiemu winna!" — i jest to typowa postawa.
Leczenie tych dolegliwoci
Jednym ze sposobów leczenia migreny jest poznanie i zrozumienie jej przyczyn oraz zmiana nastawienia do ycia. eby przezwyciy skonno do perfekcjonizmu, zadaj czsto moim pacjentom pytanie: "Czy wierzysz w to, e twoja matka wymagaaby od ciebie takiego wysiku, gdyby wiedziaa, e przyczyn twojego bólu gowy jest ch wykonywania wszystkiego idealnie?" Doradzam potem zmian paru przyzwyczaje: "Id do domu i zrób baagan. Zostaw w zlewie kilka brudnych talerzy. Nie sprztaj rozrzuconych ubra. Mieszkanie nie zmieni si a tak bardzo, jeli raz nie wytrzesz kurzu. Pozwól sobie na odrobin luzu. Nie znaczy to, e masz akceptowa na co dzie nieporzdek. Postaraj si poczu przyjemnie równie wtedy, jeli swoje domowe zadania wykonasz w 90 procentach".
Istnieje wiele moliwoci wyadowywania nagromadzonej w nas negatywnej energii. Pacjent, który cierpi na migren, musi koniecznie sobie uwiadomi, e zo i wcieko s czym zupenie naturalnym. Nie powinien z nimi walczy. Wrcz przeciwnie, trzeba da im moliwo znalezienia sobie ujcia. Mona to zrobi przecie w taki sposób, eby nie zadziwi specjalnie otoczenia. Dla kobiety jest to oczywicie trudniejsze ni dla mczyzny. Jeli nie masz innego wyjcia, zamknij si w pokoju i wal piciami w poduszk. Moe dasz w ten sposób upust swojej zoci, bez potrzeby wszczynania od razu od kótni. Tylko wtedy leczenie moe zakoczy si sukcesem.
Za pomoc wahadeka zapytaj swoj podwiadomo, co powoduje twoje migreny. Jeli bierzesz leki, stopniowo zmniejszaj ich dawk, a w kocu cakowicie z nich zrezygnuj. Kiedy znowu zacznie bole ci gowa i bdzie to objaw zespou napicia przedmiesiczkowego, lekarz moe przepisa leki, które poprawi twoj kondycj fizyczn. Jeden z powodów migreny zostanie usunity. W przypadku gdy ataki migreny wystpuj regularnie, prawdopodobnie maj one zwizek z jakim wczeniejszym przeyciem. Mona to ustali za pomoc pytania podwiadomoci.
Warto wiedzie, e migren mona równie wywoa sztucznie, np. podczas hipnozy, eby w ten sposób z ni walczy.
Inne rodzaje bólu gowy
Bóle gowy maj jeszcze wiele innych psychologicznych i organicznych przyczyn. S to m. in. zmczenie, nadwerenie wzroku i tzw. psychologiczny ból gowy, który ma by usprawiedliwieniem, e si czego nie zrobio. Bóle gowy wystpuj przy przezibieniach, grypie, stanach gorczkowych i wielu innych schorzeniach. Tak jak i inne bóle, one równie mog by tylko ostrzeeniem.
Przy chronicznych migrenach trzeba koniecznie zasign porady lekarza. Moe okaza si, e niezbdne jest leczenie specjalistyczne. Hipnotyczna sugestia pomaga zagodzi migreny, take przy organicznych bólach gowy. Jeli ródem bólu jest naruszony system nerwowy, metoda ta nie przyniesie podanego skutku.
Wikszo migren mona wytumaczy problemami psychologicznymi: s wynikiem gwatownego wzrostu cinienia krwi, której obiegiem kieruje podwiadomo. Odpowiednie sugestie mog obniy wysokie cinienie, a tym samym usun ból gowy niemal tak szybko, jak aspiryna.
Usuwanie migren przez samoleczenie
Kiedy decydujesz si na leczenie chronicznego bólu gowy, ustal najpierw jego przyczyn. Zrób to dopiero po wizycie u lekarza, który stwierdzi, e nie chodzi tu o dolegliwo natury organicznej. Byoby szalestwem stara si usuwa ból wywoany rakiem mózgu lub inn powan chorob. Sprawd dokadnie siedem ewentualnych przyczyn bólu — najczciej chodzi tu o mow ciaa. Wyraenie "To przyprawia mnie o ból gowy!" rzeczywicie doprowadza do takiego stanu. Kada nieprzyjemna sytuacja, niemie dowiadczenie i wyobraenie mog wywoa w nas tak myl, a tym samym ból gowy. Czasami te ból moe by form wymierzenia sobie kary.
Jeli zaczniesz leczy ból gowy przez sugesti, powiniene j sformuowa w nastpujcy sposób: "Za kilka chwil moja gowa stanie si lekka. Nadmiar krwi odpynie i zmniejszy si cinienie w gowie. Wkrótce odczuj ulg. Ból gowy zniknie". Tak sugesti powtórz kilka razy i natychmiast skoncentruj si na czym zupenie innym.
Dlaczego John D. cierpia na chroniczny ból gowy
John mia 43 lata. By malarzem pokojowym i od wielu miesicy cierpia na chroniczny ból gowy, który z dnia na dzie by coraz bardziej intensywny, a w kocu pojawia si dwa, trzy razy w tygodniu, i to zawsze w nocy. Czasem John budzi si i krzycza z bólu. Nie mona byo ustali adnej organicznej przyczyny dolegliwoci, a leki nie skutkoway. Neurolog zaleca operacj mózgu (lobotomi). Mia to by rzekomo jedyny sposób usunicia dolegliwoci. Zabieg ten jest bardzo niebezpieczny i nigdy nie wiadomo, czy pacjent bdzie móg póniej normalnie funkcjonowa.
John straci ju nadziej na wyzdrowienie, dlatego gotów by podj nawet takie ryzyko. Jego domowy lekarz odradzi mu ten krok i nakoni do poddania si hipnozie. John zosta moim pacjentem. Poniewa bóle pojawiay si noc, przypuszczaem, e jego migrena ma podoe psychologiczne.
Oto pytania, jakie zadaem pacjentowi podczas badania metod wahadeka:
Pytanie: Czasem nasze uczucia tak dziaaj na organizm, e dochodzi do nietypowych reakcji. Jest prawdopodobne, e pana bóle maj przyczyn natury emocjonalnej. Podwiadomo wie, czy tak rzeczywicie jest. Spróbujmy si dowiedzie, czy pana bóle gowy maj jakie podoe emocjonalne? (Wahadeko dao odpowied twierdzc, a John a jkn ze zdziwienia i przyzna, e istnieje taka moliwo).
Pytanie: Czasem czujemy si winni i mamy wyrzuty sumienia, które powoduj okrelone myli. Kady z nas robi czasem co, czego póniej auje. Czy paski ból jest kar za co?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Pytanie: Czy czuje si pan winny?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy poczucie winy bierze si z okrelonego zachowania, a nie z jakiego ogólnego uczucia?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Bóle gowy zaczy si mniej wicej przed rokiem. By moe pana wyrzuty sumienia dotycz czego, co wydarzyo si jaki czas temu. Czy zdarzyo si to w ostatnich trzech latach?
Odpowied: Tak:
Pytanie: W ostatnich dwóch latach?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy byo to niedawno?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy dotyczy to spraw pciowych? (Wahadeko poruszyo si po przektnej, a wic nietypowo. Mogo to oznacza "By moe" lub pytanie zostao tak skonstruowane, e nie mona byo na nie odpowiedzie jednoznacznie).
Pytanie: Najwyraniej pytanie nie byo jasne. Czy zrobi pan co, co póniej uzna za niemoralne?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy chodzi o kobiet?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy bya to paska ona?
Odpowied: Nie.
Pacjent powiedzia mi teraz, e niespena rok temu zmara jego ona, a on szybko oeni si po raz drugi. Bóle gowy pojawiy si zaraz po lubie. To stwierdzenie byo dla mnie wskazówk.
Pytanie: Czy paski stan dotyczy pana obecnej ony?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Prosz opowiedzie mi o mierci ony.
John opowiedzia, e dugo chorowaa na raka macicy, a potem zmara na jego rkach. Obecn on spotka mniej wicej rok przed mierci pierwszej. Wspóy z ni, mimo e wydawao mu si to niewaciwe, ale ju od dawna nie robi tego ze swoj ówczesn on. Po lubie (który nastpi w sze tygodni po pogrzebie) teciowie pierwszej ony robili mu wyrzuty, co spowodowao u niego silne poczucie winy.
Pytanie: Czy bóle gowy s kar za pana zachowanie?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Pan wierzy w ycie po mierci. Jeli wic pana ona wie, e oeni si pan po raz drugi i jest szczliwy, to co, pana zdaniem, powiedziaaby, gdyby moga si z panem spotka?
Odpowied: Powiedziaaby mi, e powinienem si oeni ponownie, ale moe by chciaa, ebym zrobi to póniej. Myl jednak, e zgodziaby si na to maestwo.
Pytanie: Czy chciaaby, eby pan sam wymierza sobie za to kar?
Odpowied: (ustnie) Nie.
Pytanie: Czy istnieje jeszcze jaka inna przyczyna pana bólu?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy ma to co wspólnego z wymierzaniem sobie kary?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy dotyczy to wczeniejszego zdarzenia?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy dotyczy to paskiego rodowiska?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy pana ycie zakócio jeszcze co oprócz bólu gowy?
Odpowied: (ustnie) Tak — zbankrutowaem. Choroba ony pochona wszystkie moje oszczdnoci. Co prawda niele zarabiam, ale ostatnio migrena nie pozwala mi pracowa. Kadego ranka jestem wykoczony. Omino mnie sporo moliwoci zarobienia pienidzy. Moje finansowe problemy przyprawiaj mnie rzeczywicie o ból gowy!
Pytanie: Czy dlatego cierpi pan na migren?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Wyjaniem Johnowi dziaanie mowy ciaa. Potem poddaem go hipnozie i wmówiem mu, e jego sytuacja finansowa natychmiast si zmieni, kiedy tylko ustan bóle gowy. Na pytanie, czy mógby teraz uwolni si od swojej dolegliwoci, poniewa nareszcie zna jej przyczyn, jego palce odpowiedziay twierdzco. Tak te si stao podczas jego drugiej wizyty w moim gabinecie. Przy trzeciej wizycie okazao si te, e jego pierwsza ona równie cierpiaa na migren.
Bóle gowy byy wic kar, któr sam sobie wymierza. Ostatnia wizyta Johna cakowicie uwolnia go od chronicznych dolegliwoci. Klucz do jego choroby tkwi wic w mowie ciaa i potrzebie ukarania siebie.
PODSUMOWANIE
Zanim zaczniesz samodzielnie leczy bóle gowy, powiniene najpierw skonsultowa si z lekarzem. Musisz si upewni, czy przyczyna twoich dolegliwoci nie ma podoa organicznego.
W rozdziale tym omówiem kilka sposobów zachowa i cech charakteru wspólnych dla wszystkich ofiar migreny. Niektóre z nich zapewne dotycz i ciebie. Prawdopodobnie nie bdziesz chcia si do nich przyzna przed samym sob, ale metoda wahadeka pomoe ci wydoby z podwiadomoci odpowiednie informacje. Musisz nauczy si waciwie traktowa nagromadzone uczucia. Nie traktuj zoci jako czego zego. Pozwól sobie czasem krzykn i odreagowa.
W przypadku innych rodzajów bólu gowy szybki rezultat daje samoleczenie. Znajd przyczyny i szybko je usu, stosujc prost sugesti. W ten sposób pozbdziesz si równie chronicznych bólów. Trwae wyleczenie jest jednak moliwe tylko wtedy, kiedy poznasz ich przyczyny i zmienisz swoje emocjonalne, wewntrzne nastawienie do ycia.
Ksika ta pomoe ci w poprawnym formuowaniu pyta, które musisz zadawa podwiadomoci, eby pozna przyczyny choroby.
Rozdzia 15
Klucz do szczliwszego ycia
Ponad trzy miliony osób w Ameryce cierpi na migreny (tyle samo jest tam alkoholików). Jednak przynajmniej dwa razy wicej osób z tym problemem nigdy nie byo u lekarza. Tylko w przyblieniu natomiast mona oszacowa, jak czste s przypadki oziboci pciowej, impotencji, homoseksualizmu, perwersji i innych zaburze seksualnych.
Specjalici chorób kobiecych twierdz, e zdecydowana wikszo kobiet cierpi, przynajmniej okresowo, na zaburzenia uwarunkowane psychicznie (np. bolesne i nieregularne miesiczki, niepodno i wiele innych dolegliwoci). Nawet wczesne zgony mog mie takie podoe. Nie sposób wymieni tu wszystkich chorób kobiecych. Wszystkie s jednak w jaki sposób do siebie podobne i zazwyczaj daj si wyleczy w ten sam sposób.
Dr Cheek uwaa, e zaburzenia menstruacyjne maj zawsze podoe psychiczne, obojtne, w jakim czasie wystpuj i czy ich powodem jest jaki chory organ, czy nie. Bolesne kurcze wywoane s, midzy innymi, opisanymi ju wczeniej przyczynami, np. potrzeb wymierzenia sobie kary, chci identyfikacji, konfliktem wewntrznym, problemami seksualnymi, chci uniknicia kontaktów pciowych, a w szczególnoci za sugesti.
Jeli dorastajca dziewczynka bdzie syszaa, e miesiczce towarzysz silne bóle, to najprawdopodobniej pojawi si u niej bolesne menstruacje. Takie dziaanie sugestii dotyczy równie wymiotów w pierwszym okresie ciy. Kiedy tylko znajomi dowiedz si o ciy, prawie natychmiast zadaj pytanie: "Czy masz rano mdoci?" Wikszo kobiet od pocztku rzeczywicie liczy si z takimi dolegliwociami. Gospodarka hormonalna jest co prawda zakócona przez rozwijajcy si pód, ale mdoci nie musz by normalnym objawem tego stanu. Kobiety ludów pierwotnych prawie nie znaj takich dolegliwoci.
Wiele przypadków mona wic wyleczy za pomoc prostych sugestii. Najwaniejsze jednak, aby pacjentka zrozumiaa, e te dolegliwoci wcale nie s konieczne.
Przyczyny bolesnych miesiczek u Ruth
Najpowaniejsze dolegliwoci menstruacyjne, jakie kiedykolwiek spotkaem, dotkny dwudziestoomioletni Ruth. Ta moda kobieta miaa tak silne bóle, e lekarz musia niekiedy podawa morfin, eby uly jej cierpieniu. Co miesic leaa w óku dwa dni ciko chora. Bdc jeszcze ma dziewczynk, usyszaa od kogo, e kobiety zawsze podczas miesiczek odczuwaj silne bóle. Kiedy dojrzaa, jej miesiczki przebiegay prawie normalnie. Z wiekiem towarzyszyy im coraz bardziej nasilajce si bóle.
Metoda ideomotoryczna pozwolia mi pozna przyczyny tych dolegliwoci.
Pytanie: Czy s jakie inne przyczyny pani stanu, oprócz sugestii z dziecistwa?
Odpowied: (palce) Tak.
Pytanie: Czy chodzi tu o problem na tle seksualnym?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy identyfikuje si pani z kim, kto ma t sam dolegliwo?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy pani bóle maj co wspólnego z jakimi wczeniejszymi zdarzeniami?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy towarzyszyy one bólom?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Kiedy to si zdarzyo? Czy byo to, nim skoczya pani pitnacie lat?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Zanim skoczya pani dwadziecia lat?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy byo to midzy osiemnastym a dwudziestym rokiem ycia?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy miaa pani wtedy osiemnacie lat?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Dziewitnacie?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy byo to przeycie na tle seksualnym?
Odpowied: (ustna) Tak, teraz wiem, e tak. W wieku dziewitnastu lat miaam pierwszy stosunek. Czuam si wtedy okropnie winna, ale nie zerwaam tego zwizku, poniewa byam zakochana. Po trzech miesicach tej znajomoci stwierdziam, e nie mam miesiczki. Zaczam si okropnie ba. Byam pewna, e jestem w ciy. Którego wieczoru uklkam i zaczam modli si, aby Pan Bóg zesa mi miesiczk. Powiedziaam mu, e jest mi obojtne, jak bardzo bdzie mnie to bole. Najwaniejsze, ebym nie bya w ciy.
Nastpnego dnia Ruth dostaa miesiczki. Od tego momentu kadej miesiczce towarzyszyy silne bóle. Kiedy zapytaem j, czy rzeczywicie wierzy w cud, który si zdarzy, miejc si, potrzsna przeczco gow. Potem wytumaczyem jej, e skoro nie bya w ciy, paktowanie z Bogiem nie byo wcale potrzebne. Nastpnie za pomoc metody palców zadaem jej pytanie, czy teraz jest w stanie uwolni si od tych bolesnych dolegliwoci i czy nie sdzi, e ukaraa si ju wystarczajco? Jej palce odpowiedziay "tak".
Ruth — rok póniej
Mniej wicej po roku Ruth ponownie zjawia si w moim gabinecie. Przysza na konsultacj. Nie miaa adnych dolegliwoci a do ostatniego miesica, kiedy znowu pojawiy si bóle.
Zapytaem j wic, czy zrobia co, co spowodowao wyrzuty sumienia. Zaprzeczya. "Mylaam ju o takiej moliwoci — powiedziaa — ale nie mog sobie niczego takiego przypomnie". Podczas zadawania pyta metod ideomotoryczn jej podwiadomo mówia jednak co zupenie innego.
Pytanie: Czy znowu pani wymierza sobie kar?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy zrobia pani co niewaciwego?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy bya pani niewierna swojemu mowi?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy ma to co wspólnego z seksem?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Co wydarzyo si tu przed miesiczk?
Odpowied: Nie.
Teraz zasugerowaem jej (Ruth znajdowaa si w stanie hipnozy), e wkrótce przypomni sobie przyczyn bolesnej miesiczki.
"Wiem — powiedziaa — to dotyczy mojego szwagra. Tak, o to wanie chodzi! Próbowa si do mnie zbliy, nie chciaam jednak mie z nim nic wspólnego. Powiedziaam mu to. Pewnej nocy, kiedy kochaam si z moim mem, przyszo mi do gowy, e mogoby by zupenie inaczej, i wyobraziam sobie, e jestem w óku z jego bratem. Nie miaam potem wyrzutów sumienia, poniewa nic si naprawd nie wydarzyo". Moja pacjentka próbowaa si uspokoi logicznym usprawiedliwieniem. Ruth nie bya wiadoma swojej winy. Jej podwiadomo gania jednak jej myli i dlatego znowu wystpiy bolesne miesiczki. Kiedy zorientowaa si, o co chodzi, postanowia nie ulega wicej takim fantazjom. Dolegliwoci znikny bezpowrotnie.
Wiele innych zaburze menstruacyjnych ma zazwyczaj podoe emocjonalne. Czsto s sposobem na unikanie seksualnych zblie. Dr Cheek uwaa, e kobiety odrzucaj swoj kobieco z powodu niepodnoci, powtarzajcych si poronie, stanów zapalnych pochwy i przy oziboci seksualnej.
Ozibia kobieta i niewydolny mczyzna
Wszystkie problemy seksualne maj tak naprawd swoje ródo w zahamowaniach, bdnym myleniu i strachu, który dziaa destrukcyjnie. Natura chciaa, aby strach chroni nas, ale nasz sposób mylenia nie pozwala na to — i strach dziaa na odwrót. Strach przywouje nieszczcie, chorob, a w skrajnych przypadkach nawet mier. Gównym celem kadego leczenia psychoterapeutycznego jest uwolnienie pacjenta od irracjonalnych lków.
Wikszo ludzi nie zdaje sobie sprawy, e lki maj negatywny wpyw na ich osobowo.
Nie we wszystkich amerykaskich szkoach odbywaj si lekcje uwiadamiajce modzie. Rodzice natomiast s czsto sami niedostatecznie wyksztaceni i dlatego nie potrafi przekaza odpowiedniej wiedzy swoim dzieciom. Jeli dziewczynka nie syszaa nigdy wczeniej o menstruacji, to pierwsza miesiczka bdzie dla niej najprawdopodobniej szokiem, co zdarza si bardzo czsto. Jeli dzieci dowiedz si, e stosunek pciowy jest czym zym i brudnym i e dziewczynka nie powinna zadawa si z chopcami, to nic dziwnego, e potem jest tak wiele ozibych kobiet. Wedug danych statystycznych, co trzecia kobieta jest troch lub cakowicie oziba. Sprawy pciowe s bardzo czsto postrzegane jako niemoralne, a znaczenie sowa "pciowo" prawie zawsze ogranicza si do negatywnej oceny pci. W rzeczywistoci jednak oznacza ono wiele cech charakteru, sposobów zachowania i jest raczej pojciem ogólnym anieli tylko okreleniem odnoszcym si do spraw pci.
Wszystkie dzieci, co zrozumiae, interesuj si swoim ciaem. Chc wiedzie, czym chopiec róni si od dziewczynki i dlaczego. Kiedy dzieci zaczn bawi si w "lekarza", nie wiadomo czemu doroli gorsz si i je upominaj. Sprawy pci staj si wic tabu i uwaane s za co zego i niebezpiecznego. Kiedy dziecko doronie, moe wiadomie zmieni swoje nastawienie do tych spraw, ale dla jego podwiadomoci sprawy pci zawsze bd czym zym. Maestwo nic tu nie zmienia, strach jest bowiem zbyt gboko zakorzeniony.
Dzisiaj nawet w najlepszym towarzystwie mona rozmawia o yciu erotycznym. A jeszcze nie tak dawno byby to niewybaczalny nietakt. Natomiast sowo "onanizm" pozostaje nadal tabu i nie jest uywane w szerszym gronie, mimo e odrzucono ju tyle purytaskich uprzedze. Problem ten omija si starannie, poniewa onanizm jest traktowany jako perwersja i co zego. Poczucie winy, jakie towarzyszy onanizowaniu si, psychoterapeuci czsto uwaaj za gówn przyczyn kopotów seksualnych.
Sdzia, e zwariowaa
Dwudziestojednoletnia dziewczyna, któr nazw Helen, szukaa pomocy psychiatry. Bya gboko znerwicowana. Z powodu swoich emocjonalnych kopotów musiaa zrezygnowa z posady sekretarki. Lekarzowi powiedziaa, e jej zdaniem powinna trafi do szpitala psychiatrycznego i poprosia o skierowanie. Kiedy spyta j o powód, odpara, e jest psychicznie chora. Psychiatra bezskutecznie próbowa j uspokaja, a poniewa mia ju bardzo wielu pacjentów, skierowa j do mnie.
Wkrótce znalelimy wytumaczenie jej stanu. Kiedy miaa dziesi lat, matka nakrya j na onanizowaniu si i surowo za to ukaraa. Potpia samogwat jako zo i zaprowadzia Helen do lekarza, który powiedzia, e jeli nie zaprzestanie tego, to "jako osoba dorosa zwariuje". Takie podejcie do sprawy onanizmu jest szeroko rozpowszechnione i niejednokrotnie suy jako argument majcy go wyperswadowa.
Poniewa Helen miaa silny popd seksualny, nadal si onanizowaa, czemu towarzyszyy zawsze silne wyrzuty sumienia. Teraz miaa dwadziecia jeden lat i bya dojrza kobiet. Nie moga zapomnie tego, e lekarz powiedzia, i moe kiedy postrada zmysy. Jej zy stan psychiczny i nieustanne zdenerwowanie potwierdzay jego prognoz. Uwaaa wic, e jest osob chor umysowo. Kiedy jednak wytumaczyem jej, skd si bierze ten pogld, odetchna z ulga i rozlunia si. Podczas masturbacji odczuwaa co prawda przyjemno, ale strach przeszkadza jej cieszy si peni ycia. Nie moga wic dotychczas na przykad zakocha si bez reszty, nie mówic ju o podjciu decyzji o zampójciu. Mniej wicej sze miesicy póniej zatelefonowaa do mnie i oznajmia, e wanie wysza za m i jest bardzo szczliwa.
Leczenie problemów seksualnych
Podczas leczenia problemów seksualnych dobrze jest poleci pacjentowi przeczytanie mdrej ksiki o yciu seksualnym i poyciu maeskim. Najlepiej, gdy m i ona czytaj taki poradnik wspólnie i razem omawiaj wszystkie nasuwajce si problemy. Pomaga to wyjani bdne spojrzenie na wiele spraw oraz zlikwidowa rozmaite zahamowania. Onanizowanie si jest naturaln potrzeb kadego czowieka, jeli brakuje mu moliwoci zaspokajania popdu seksualnego z drug osob.
Wszystkie zwierzta trzymane w zamkniciu, nawet ptaki, jeli w okrelonych porach roku brakuje im partnera, zadowalaj si pod tym wzgldem same. Nie towarzysz im przy tym oczywicie wyrzuty sumienia czy poczucie, e robi co zego. Odczuwanie winy jest odruchem warunkowym wystpujcym tylko u ludzi. W wiecie zwierzt samica zainteresowana jest kontaktem pciowym tylko w okresie owulacji i tylko wtedy pozwala samcowi na zblienie fizyczne. U ludzi, jak wiadomo, jest inaczej. Najwidoczniej natura chciaa, aby kobieta moga cieszy si yciem intymnym w kadym czasie. Strach i zahamowania niszcz jednak zamiary natury.
Niektóre kobiety odczuwaj niech do kontaktów pciowych z mczyznami i traktuj je jako obowizek maeski. Dla innych kontakty seksualne s czym bardzo przyjemnym, ale nigdy nie osigaj orgazmu. Cz kobiet osiga pene zadowolenie z aktu pciowego, cho zdarza si to bardzo rzadko. Niektóre marz o mioci i przeywaj orgazm, ale tylko w marzeniach.
Równie mczyni maj trudnoci seksualne. Czsto nie ma to nic wspólnego z pci przeciwn, a raczej wynika z niewiedzy i zahamowa. Kobieta jest zazwyczaj oziba, niewaciwie stymulowana. Wikszo mczyzn uwaa si za wspaniaych kochanków, cho fakty temu czsto przecz. Akt seksualny koczy si zbyt szybko, gdy nie jest poprzedzony gr wstpn lub gdy jest ona zbyt krótka. Tymczasem kobieta potrzebuje troch czasu, zanim osignie stan pobudzenia seksualnego, bez czego nie jest moliwe osignicie orgazmu. Wielu mczyzn, którzy szybko dochodz do szczytowania, uwaa tak sytuacj za zupenie normaln. S bardzo zaskoczeni, kiedy sysz, e ich zachowanie to forma impotencji pciowej. Tymczasem gdy tylko postaraj si przeduy erekcj, pozornie oziba kobieta staje si zdolna do orgazmu.
Mczyni zbyt czsto traktuj czstotliwo szczytowania jako miar swojej aktywnoci pciowej — ilo przedkadaj nad jako. Typ kobieciarza, Casanovy i Don Juana, stale poszukuje nowych zdobyczy. Tacy, mczyni szczyc si swoimi podbojami wród kobiet i swoj mskoci. Jednak gdzie w ich podwiadomoci tkwi ogromne wtpliwoci we wasne siy. Cigle musz udowadnia sobie swoj msko, ale i tak nigdy nie pozbywaj si drczcych wtpliwoci.
Raport Kinseya wykaza, e przecitny czas stosunku Amerykanów wynosi pi do dziesiciu minut, a Francuzów nieco ponad pó godziny. Mczyni maj zazwyczaj mniej zahamowa na tle seksualnym anieli kobiety, mimo e w dziecistwie te im wpajano, e stosunek pciowy jest czym zym. Nieraz syszeli, e onanizowanie si prowadzi do impotencji. Takie mylenie jest szeroko rozpowszechnione, cho pozbawione racjonalnych podstaw. Ju samo takie nastawienie jest pewnego rodzaju sugesti, która moe doprowadzi do impotencji.
Ogromn rol w problemie impotencji odgrywa równie teoria Freuda i jego "kompleks kastracji". Zwolennicy Freuda uwaaj, e zarówno chopcy, jak i dziewczynki przeywaj w dziecistwie okres, w którym kompleks odgrywa du rol. Zazwyczaj z czasem znika on, cho pozostawia spory lad w osobowoci osoby dorosej.
Termin "kastracja" nie jest trafny, poniewa tak naprawd chodzi tylko o strach przed zranieniem organów pciowych. Chopiec, który zostaje przyapany na onanizowaniu si, moe usysze grob ojca: "Jeli jeszcze raz to zrobisz, odetn ci siusiaka!" Taka uwaga moe wywoa kompleks kastracji. Niekiedy rodzi si on równie ze strachu przed uszkodzeniem organów pciowych podczas stosunku.
Zarówno mczyni, jak i kobiety od czasu do czasu s skonni traktowa partnera jak ojca czy matk. Mczyni podwiadomie szukaj kobiety, która odpowiada typowi ich matki, a kobiety w mczyznach szukaj swego ojca. Jeli maonek jest niewiadomie identyfikowany z którym z rodziców, to stosunek pciowy nabiera charakteru kazirodztwa. Co prawda nigdy nie przedostaje si to do wiadomoci, ale moe by wanym czynnikiem powstania oziboci i impotencji.
Zahamowania seksualne i ich przyczyny
Kiedy miaem do czynienia z bardzo nietypowym przypadkiem. On by modym mczyzn o sylwetce atlety, ona za niezwykle pikn kobiet, obdarzon seksapilem. W cigu trzech lat maestwa kochali si zaledwie sze razy. Byo to dziwne, poniewa mczyzna by wydolny seksualnie i psychicznie by zdolny do mioci. Mimo to rzadko kiedy móg zmusi si do czego wicej, ni tylko pieszczenia swojej ony. Nie by impotentem, ale mia zahamowania przed stosunkiem pciowym. Oto co wykazano metod wahadeka:
Pytanie: Czy przeszkadza ci co w normalnym wspóyciu?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy kontakty pciowe s dla ciebie czym zym, brudnym?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy ma to zwizek z jakim wczeniejszym przeyciem?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Czy traktujesz swoj on jak matk? Czy jest ona odbiciem twojej matki? Odpowied: Tak.
Tutaj mody mczyzna wyjani, e matka odumara go w dziecistwie. Wychowywaa go ciotka, któr jego ona bardzo przypomina.
Pytanie: Czy stosunek pciowy jest dla ciebie czym zym, poniewa widzisz w onie zastpcz matk? Odpowied: Tak.
Kiedy nadal wypytywaem go, chcc dowiedzie si, dlaczego tak a nie inaczej traktuje stosunek pciowy, okazao si, e bardzo podziwia swoj on. Wydaje mu si jednak, e dla tak kruchej i delikatnej osoby stosunek pciowy musi by poniajcy. Co prawda poda jej, ale jednoczenie sdzi, e pozbawi j przez to godnoci, zgodnie z tym, co sysza w dziecistwie: przyzwoici ludzie nie powinni interesowa si seksem. Bya to niezwykle dziwna, niespotykana historia.
U kobiet przyczyn oziboci pciowej moe by odrzucenie kobiecoci, co jednak nie ma nic wspólnego z homoseksualnymi skonnociami. Normalny popd pciowy moe by zablokowany przez zazdro o przywileje, jakimi ciesz si mczyni. Ozibo pciowa moe by te rodzajem zemsty na pci mskiej. Zdarza si jednak, e kobiety nienawidzce mczyzn w ogóle, pojedynczego mog obdarzy gbok mioci. By moe na pocztku uczucie nienawici byo skierowane przeciwko ojcu, a póniej zdarzyy si jakie nieodwzajemnione mioci.
Atrakcyjne kobiety czsto odrzucaj uparte próby zblienia si do nich zainteresowanych nimi mczyzn. Kobieta mówi wtedy: "Wszyscy mczyni to zwierzta. Chc zawsze jednego!"
Czasem impotencja dotyka tylko jednej ze stron zwizku. Zdarzaj si kochajce si pary, które w aden sposób nie mog i ze sob do óka. Przyczyna tkwi zazwyczaj w psychicznym niedopasowaniu. Ogromne znaczenie moe w takich przypadkach odgrywa wiadomo, e wraz z wiekiem tracimy na seksualnej atrakcyjnoci.
Równie ciga troska o partnera, a take przyzwyczajenie do niego osabia mio. Kiedy jednak zainteresujemy si nowo poznan osob, sytuacja zmienia si cakowicie. Kady zdrowy mczyzna, który idzie do óka z kobiet modsz i atrakcyjniejsz ni jego ona, odczuwa silniejsze podniecenie ni zazwyczaj, a jego impotencja znika, niekiedy cakowicie.
Oczekiwanie i wtpliwoci (zwizane z zasad odwrotnego dziaania) odgrywaj w problemach seksualnych du rol. Jeli mczyzna raz nie mia erekcji czy orgazmu, to przy kadej nastpnej próbie zblienia dozna znowu poraki.
Zachowanie równowagi emocjonalnej
Zachowa równowag emocjonaln jest trudno — tak mczyznom, jak i kobietom. Przyczyn wielu zaburze emocjonalnych, które zazwyczaj maj charakter przejciowy, s rozmaite niepowodzenia yciowe. Rzadko kto nie przeywa takich sytuacji. Kiedy nie zrozumiemy ich przyczyn, moliwe, e ze strachu przed dalszymi niepowodzeniami wytworzy si w nas blokada. W takich przypadkach impotencja ma szans sta si zjawiskiem chronicznym.
Tu po drugiej wojnie wiatowej pewien mody oficer marynarki wojennej, pywajcy na Pacyfiku, zosta zwolniony ze suby wojskowej. Mia on, ale mimo to przespa si z mod pielgniark. Kocha swoj on i dlatego nie przestawa robi sobie z tego powodu cikich wyrzutów. Bardzo cieszy si na myl o powrocie do domu i marzy o tym, aby jak najszybciej znale si w ramionach ony. Kiedy jednak nastpia ju ta upragniona chwila, stwierdzi z przeraeniem, e jest impotentem. Przyjecha bardzo zmczony. Myla jednak, e po tak dugim rozstaniu ju pierwszej nocy bdzie kocha si z on. Okaza si jednak niewydolny, co wprawio go w ogromne zakopotanie. Poniewa stan ten si utrzymywa, uda si do psychologa. Nietrudno byo ustali przyczyn jego niepowodzenia. Lekarz wyjani mu, e niezdolno do seksu pierwszej nocy braa si ze zmczenia. Nie bez znaczenia byy te wyrzuty sumienia. Lekarz poradzi modemu oficerowi, eby moliwie szybko wyzna wszystko onie. Nie miaoby to oczywicie sensu, gdyby nie bya ona kobiet zrównowaon i gdyby go tak mocno nie kochaa. Kiedy tylko przyzna si onie do zdrady, a ona bez wahania mu wybaczya, jego impotencja przestaa bya problemem.
Wiek a moliwoci seksualne
Szeroko rozpowszechni si pogld, e z wiekiem wydolno seksualna mczyzn maleje. Zdarza si to do rzadko. Jeli jednak intensywnie si o tym myli, to z pewnoci problem ten si pojawi. Jest mnóstwo osiemdziesiciolatków, którzy s zdolni do mioci fizycznej.
Podczas przeprowadzania bada ankietowych pewnemu starszemu mczynie (82 lata) zadano pytanie, jak czsto miewa stosunki pciowe. Odpowiedzia: "No, kadej nocy! Czy nie jest to normalne?" Mczyzna ten zasuy na zoty medal.
Sposób na impotencj
Jeli impotencja i ozibo pciowa nie s mocno utrwalone w psychice, to po poznaniu ich przyczyn mona je szybko zlikwidowa. Wolpe zaleca wspania technik dla mczyzn cierpicych na impotencj. Mona j zastosowa równie w wypadkach oziboci seksualnej. Najpierw jednak trzeba upewni si, e mona liczy na pomoc ony. Jej rola w takim przypadku jest bardzo wana.
Oboje musz podj gr miosn, ale nie moe midzy nimi doj do zblienia. Mczyzna odczuwa podniecenie, ale nie wolno mu dopuci do aktu pciowego, nawet jeli bdzie do tego zdolny. Tak brzmi umowa zawarta z podwiadomoci — mog cieszy si seksem tylko do pewnego momentu. Kiedy w podwiadomoci utrwali si myl, e do zblienia pciowego na pewno nie dojdzie, zahamowania znikn.
wiczenie musi zosta powtórzone kilka razy. Mczyzna za kadym razem bdzie czu si zdolny do odbycia stosunku. Musi jednak wiedzie, e nie wolno mu tego zrobi. W ten sposób wtpliwoci jego zmniejszaj si i powoli pozbywa si drczcego go problemu.
Ta sama metoda powinna by zastosowana u kobiety, która nie potrafi osign orgazmu. Niewiele kobiet wie, e mog wiadomie kontrolowa minie pochwy. Dr Arnold Tegel odkry, e podczas stosunku pciowego dziki tej wiedzy mona panowa nad miniami pochwy, co pomaga zlikwidowa ozibo, jeli jej przyczyny nie s zbyt skomplikowane.
Homoseksualizm, zaburzenia seksualne i inne dolegliwoci nie nadaj si do samodzielnego leczenia, dlatego nie bd w tej ksice omawiane. Ich leczenie zostawmy dowiadczonemu psychoterapeucie. Wszystkie te zaburzenia mog zosta usunite, jeli pacjent naprawd tego bardzo chce, co nie zdarza si jednak zbyt czsto.
PODSUMOWANIE
Czytelniczki tej ksiki maj teraz bardziej dokadne wyobraenie o przyczynach swoich menstruacyjnych dolegliwoci. Kiedy co miesic dopadaj ci bóle miesiczkowe, moesz uwolni si od nich, przeprowadzajc wtedy samoleczenie. Sprawd, czy chodzi o dziaanie sugestii, a jeli tak, to poddaj si hipnozie i uyj autosugestii. Sprawd te, czy w twoim przypadku odgrywaj rol wyrzuty sumienia, czy ch ukarania si.
Kada kobieta, która cierpi na ozibo pciow, powinna przeczyta jedn z wielu ksiek na temat dobrego maestwa i udanego ycia pciowego.
Najwaniejsza cz samoleczenia polega na zmianie bdnego mylenia na temat ycia pciowego. Dowiedz si, czy nie zepchne do podwiadomoci jakich negatywnych przey seksualnych. Moe odczuwasz jakie drczce ci lki, których sam jeszcze sobie nie uwiadamiasz? Jeli tak, ustal, o jaki rodzaj strachu tu chodzi.
Pamitaj, e natura chciaa, aby kontakty pciowe daway rado i zadowolenie. Poszukaj wic przyczyn swojego poczucia winy. Moe obawiasz si ciy albo masz wyrzuty sumienia, poniewa sprawia ci przyjemno onanizowanie si (dotyczy to gównie mczyzn cierpicych na impotencj).
Niekiedy moemy identyfikowa swojego partnera z matk lub ojcem. Zdarza si to czciej mczyznom, którzy nader czsto chc widzie w swojej onie matk. Powodem impotencji moe by na przykad to, e kobieta za bardzo przypomina matk.
Nie ma chyba mczyzny, który by kiedy — zazwyczaj z przemczenia — nie zawiód podczas stosunku pciowego. Wikszo mczyzn naturalnie zoci si na siebie, jeli si tak zdarzy. Powinni by jednak wiadomi, e moe to zdarzy si kademu i e nie ma to adnego znaczenia. Moe pojawi si strach przed kolejnym niepowodzeniem, a kade oczekiwanie zwizane ze strachem dziaa jak sugestia. W takich sytuacjach moe sprawdzi si zasada odwrotnego dziaania! Uwolnij si wic od strachu przed niewydolnoci — ulg przyniesie ci proste powiedzenie sobie "Jest dobrze, zupenie dobrze!"
Aby zaradzi kopotliwej sytuacji, dr Wolpe proponuje wspania technik: Powiedz swojej onie, o co chodzi, i popro j o pomoc. Oddajcie si razem dugiej grze miosnej, lecz nie koczcie jej stosunkiem pciowym. Nawet jeli czujesz si zdolny do wspóycia, powiniene z niego zrezygnowa. Przewicz to trzy, cztery razy, a bdziesz cakowicie pewny, e z aktu seksualnego moesz czerpa pen rado i zadowolenie.
Rozdzia 16
Zapobieganie alergii i uwalnianie si od niej
Jedn z najczciej wystpujcych chorób psychosomatycznych wspóczesnej cywilizacji jest katar. Co roku dopada on miliony osób, szczególnie wiosn i jesieni. To z jego powodu pracownicy najczciej bior zwolnienia. Tylko nielicznym udaje si unikn kataru przez duszy czas. Mimo wielu wysików podejmowanych w celu gruntownego zbadania tej dolegliwoci katar jest nadal dla naukowców tajemnic. Jego objawy s prawie identyczne jak symptomy grypy czy innych przezibie. Istnieje teoria, wedug której katar wywoywany jest przez wirusa, dlatego jest pono zaraliwy. Istnieje wiele rodzajów kataru, z których kilka wywouje ten wirus.
Nieustannie prowadzone badania odrzuciy ju par szeroko rozpowszechnionych pogldów na temat kataru. Mokre nogi, przecigi i nage wychodzenie wcale nie musz go spowodowa — mimo e czasem tak sdzimy! Katar moe by wywoany przez silne emocjonalne pobudzenie. Dziecko rozzoszczone, uparte, pobudzone zaczyna szybko pociga nosem. Prawdopodobnie jest to naladowanie przez psychik paczu. Kaszel, kapicy nos i zbieranie si wydzieliny mog by prób usunicia zalegajcych w organizmie toksyn, tak jak to si dzieje w czasie torsji. Niekiedy zadaniem kataru jest ochrona przed nieprzyjemnym obowizkiem. Katar moe wybawi dziecko przed szko, dorosego przed nieprzyjemn prac, moe te by alibi przy jakiej niesprzyjajcej okolicznoci. Moe by te rezultatem uczuciowego poruszenia, np. troski, niepokoju, aoby czy gbokiego wspóczucia. Chroniczne zapalenie jamy nosowej i katar sienny maj podobne ródo. Objawy mog by wyrazem jakiego stanu psychicznego.
Niektórzy pacjenci przekraczaj próg gabinetu psychoterapeuty z bardzo silnym katarem. Jeli podczas leczenia zostan odkryte niewiadome róda lub przyczyny takiego kataru, to zdarza si, e pacjent wychodzi z gabinetu zdrowy. W takim przypadku oczywicie nie moe by mowy o infekcji wirusowej.
Alergia i jej przyczyny
Alergia to dolegliwo równie tajemnicza, jak katar. Kademu kiedy moe zdarzy si reakcja uczuleniowa, waciwie prawie na wszystko, równie, cho rzadko, na drugiego czowieka. W Anglii zdarzy si kiedy rozwód, którego przyczyn bya alergiczna reakcja kobiety na ma. Niemal kady kontakt z nim prowadzi do wysypki! Dlaczego reagujemy na niektóre rzeczy z tak du wraliwoci? Zwierzta domowe mog cierpie na alergi tak samo jak ich posiadacze. Dowiedziaem si jednak, e jeszcze nigdy nie obserwowano reakcji alergicznych u dzikich zwierzt. Potwierdza to tez, e alergi wywouj napicia psychiczne, towarzyszce wspóczesnemu stylowi ycia, który przyczynia si te do powstania chorób psychicznych.
Historia pewnego mczyzny, który mia uczulenie na róe, jest dowodem na to, e alergia jest wytworem naszej psychiki. Wystarczyo, e mczyzna ten zobaczy ró, a natychmiast zaczyna pociga nosem. Którego dnia wszed do pokoju, w którym sta wazon peen ró. Natychmiast pojawiy si u niego objawy alergii, które równie szybko znikny, gdy tylko dowiedzia si, e kwiaty te s sztuczne!
Alergia na róe
Na pewnym kursie dla lekarzy, stomatologów i psychologów, zorganizowanym przez sympozjum hipnotyczne, wszystkich tam obecnych poddano hipnozie. Hipnotyzer nakaza uczestnikom zamkn oczy i wyobrazi sobie stojcy na stole wazon. Potem, wedle jego wskazówek, trzeba byo wyobrazi sobie ót ró i wstawi j do wazonu, nastpnie przyglda si jej i powcha j. Jeden z lekarzy zacz nagle pociga nosem i dawi si. Tar oczy, potem wsta raptownie i opuci pomieszczenie. Kiedy wróci, poproszono go, aby wszed na podium i pozwoli podda si testowi, który mia wykaza skuteczno leczenia alergii. Lekarz by zaskoczony swoj reakcj na wyimaginowan ót ró. Wyjaniono wtedy metod wahadeka, po czym zadano nastpujce pytania:
Pytanie: Skd wzia si ta alergiczna reakcja na ró? Czy moe pan pozna jej przyczyn?
Odpowied: (wahadeko) Tak.
Pytanie: Czy jest pan uczulony na wszystkie róe?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Tylko na óte?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Prawdopodobnie jest to skojarzenie z jakim wczeniejszym zdarzeniem. Czy jest tak rzeczywicie?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy chodzi o wicej ni jedno zdarzenie?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Ile mia pan lat, kiedy si wydarzyo? Czy mia pan mniej ni 15 lat?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy zdarzyo si to przed pitym rokiem ycia?
Odpowied: Nie.
Pytanie: Przed dziesitym rokiem ycia?
Odpowied: Nie.
Za pomoc kolejnych pyta stwierdzono, e mia wtedy dziesi lat.
Pytanie: Czy chodzi o co, co bardzo pana przestraszyo? Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy by przy tym jeszcze kto obecny? Odpowied: Nie.
Pytanie: Gdzie to si wydarzyo? Czy byo to podczas wakacji?
Odpowied: Tak.
Pytanie: W domu?
Odpowied: Nie.
Pytanie: W szkole?
Odpowied: Nie.
Odpowiedzi na kolejne pytania pokazay, e miejscem zdarzenia bya farma jego rodziców. Dr N. zosta zahipnotyzowany i zmuszony do powrócenia do tamtego zdarzenia. Jecha konno na oklep, kiedy ko zrzuci go na rosnce w ogrodzie róe. Kolce poraniy go mocno, zwaszcza twarz, a ból i krew napdziy mu wiele strachu. Mimo to zdoa zapa konia i kiedy udao mu si go dosi, zwierz zaczo je te róe.
Dr N. zerwa gazk róy i spróbowa u jej licie. Chcia sprawdzi, czy róe s smaczne. Wydawao mu si bowiem, e zwierz spoywa je z przyjemnoci. Zanim dojecha do farmy, poczu kurcze odka. Zacz wymiotowa. Paka i cieko mu z nosa.
Bya to prawdziwa i jedyna przyczyna alergii. Widok ótych ró wywoa u niego natychmiast alergiczny atak. Potem zapytano go, czy teraz, wiadom swojej szczególnej wraliwoci na róe, jest ju w stanie uwolni si od tej dolegliwoci. Odpowied bya twierdzca. Ledwo wypowiedzia te sowa, jeden z lekarzy opuci sal, by w pobliskim sklepie kupi bukiet ótych ró.
Dano mu je do powchania. Zrobi to bardzo ostronie. Nie wystpia adna negatywna reakcja. Wreszcie poczu si rozluniony.
Nastpnego dnia opowiedzia o jeszcze jednej swojej dolegliwoci; cierpia na klaustrofobi, ogarnia go paniczny strach, kiedy znajdowa si w zamknitym pomieszczeniu, np. w windzie. Poniewa wyleczy ju alergi, mia nadziej, e uda mu si to samo z drug przypadoci. Postanowi wic sam odkry powód mczcej go fobii. Zastosowa metod wahadeka i dowiedzia si, e w wieku piciu lat zosta zamknity przez swoj ciotk w ciemnym pomieszczeniu. Miaa to by kara za niegrzeczne zachowanie. Bardzo si wtedy ba i zacz gono krzycze. Dr N. zapomnia zupenie o tym zdarzeniu, ale przypomnia je sobie, kiedy wahadeko wykonao odpowiedni ruch. Poniewa pozby si alergii, gdy zrozumia przyczyn jej powstania, myla, e w ten sam sposób przezwyciy strach przed zamknitym pomieszczeniem. I nie myli si. Szybko wyszed z hotelowego pokoju, przywoa wind i jedzi ni wielokrotnie w gór i w dó, nie odczuwajc ju najmniejszego strachu.
wiadomo najczciej nie wie, jakie s waciwe powody alergii, fobii lub jakiej innej choroby. Podwiadomo natomiast wie wszystko. Tak jak byo w opisanych tu przypadkach, podwiadomy sprzeciw przeszkadza czasem w szybkim poznaniu przyczyny. Mona j ustali przez postawienie podwiadomoci odpowiednich pyta lub dziki innym metodom, np. dziki wolnym skojarzeniom, ale trwa to znacznie duej. Jak stawia waciwe pytania, mona nauczy si z przytoczonych tu przykadów.
Cige chrzkanie
Charlotte od zawsze marzya, aby zosta piewaczk, i dlatego postanowia studiowa piew. Miaa szans na zrobienie duej kariery, która zaczynaa si rysowa ju we wczesnej modoci. Kiedy przysza do mnie po raz pierwszy, miaa trzydzieci pi lat. Bya smutna, powiedziabym nawet, e zgorzkniaa, i cakowicie niezadowolona ze swojej pracy. Jej kariera bya ju od dawna zaprzepaszczona. Kiedy skoczya dwadziecia dwa lata, nabraa nawyku cigego odchrzkiwania. Nikt nie potrafi znale konkretnej przyczyny. adne leczenie nie pomagao, a struny gosowe i krta nie wykazyway adnych zmian chorobowych. Charlotte, zgaszajc si do mnie,, miaa nadziej, e hipnoza jako jej pomoe. Problem poleg jednak na tym, e oczekiwaa pomylnego rezultatu ju po pierwszej wizycie. Zaraz na pocztku powiedziaa te, e nie bdzie w stanie podda si adnemu duszemu leczeniu. Poniewa nie umiaem przewidzie, jak dugo potrwa leczenie, zastosowaem metod wahadeka. W ten sposób podwiadomo Charlotty miaa poda powód chrzkania, co powinno moj pacjentk uleczy.
Ruchy wahadeka bardzo j dziwiy i jednoczenie interesoway. Po dwóch tygodniach przysza w cakowicie odmiennym nastroju, z umiechem na twarzy. Chrypka ustpia. Podczas prowadzonej przez mnie terapii opowiedziaa mi ciekaw histori. Majc dwadziecia lat, zarczya si z modym chopakiem. Pewnego dnia pojechali razem nad jezioro, aby popywa kajakiem. W pewnym momencie, gdy robili zwrot, kajak przechyli si i oboje wpadli do wody. adne z nich nie umiao zbyt dobrze pywa. Udao im si jednak dobrn do wywróconego kajaka. Chwycili si go obiema rkami. Jej narzeczony by tak wycieczony, e opad z si i uton. Kilka minut póniej przysza pomoc. Charlotte uratowaa si. Opia si oczywicie mnóstwo wody, kaszlaa, a potem dugo miaa chryp i wci odchrzkiwaa. Z odpowiedzi na stawiane pytania sama wywnioskowaa, e wanie to zdarzenie byo przyczyn jej chrzkania. Nieustannie drczyy j silne wyrzuty sumienia. Bya przekonana, e to wanie jej nieuwaga spowodowaa mier narzeczonego. Z tego powodu nigdy nie wysza za m. Sama sobie wymierzya wic kar, która spowodowaa zaprzepaszczenie kariery piosenkarskiej.
Po kilku wizytach u mnie dosza do wniosku, e karanie siebie nie ma sensu. Par tygodni póniej zatelefonowaa i powiedziaa mi, e chce polubi mczyzn, z którym spotyka si od jakiego czasu, i e chrzkanie cakowicie ustpio.
Astma i samoleczenie
Astma jest bardzo nieprzyjemn, chroniczn dolegliwoci, która moe doprowadzi do tego, e pacjent ma kopoty z oddychaniem i dusi si. Próbuje wtedy bezradnie, nierzadko przeraony, chwyta powietrze. Leczenie moe ten stan zagodzi — s lekarstwa, które rozkurczaj oskrzela i zmniejszaj zaleganie flegmy. Ulg moe przynie równie stosowanie kortykosterydów. Wszystkie leki zwalczaj jednak tylko objawy, a nie przyczyn.
Objawem astmy s trudnoci z oddychaniem, utrudniony jest zwaszcza wydech, wdech natomiast jest powierzchowny i wiszczcy. Zazwyczaj aden pacjent nie umie waciwie zachowa si podczas ataku. Podczas terapii pacjenci potrzebuj zwykle duej koncentracji, aby dokadnie przypomnie sobie swoje zachowanie podczas ostatniego ataku. Lekarz obserwujc atak, moe zanotowa róne symptomy choroby: czstotliwo oddechów, objawy lku, tj. pot, przyspieszony puls, drenie rk, czasem caego ciaa.
Chorzy na astm s zwykle pod opiek lekarza. Samoleczenie z pewnoci moe przynie równie pewn ulg, dlatego warto spróbowa. Jeli zamierzasz to zrobi, powiniene zwróci najpierw uwag na uboczne skutki ataku astmatycznego.
Metoda Dunlatsa pomoe ci pozby si najczciej wystpujcych reakcji, pokazujc ci je w troch wyolbrzymionej postaci. Spróbuj wic kiedy przesadzi z objawami tak bardzo, jak tylko moesz. Jeli uda ci si wywoa atak, to bdzie on z pewnoci saby. W ten sposób przekonasz si, e skoro moesz sam sprowokowa atak, to moesz go równie wiadomie próbowa zwalcza.
Czy astma jest alergi?
Tylko niewielu astmatyków moe paka naprawd. Kiedy sobie to uwiadamiaj, czuj si ogromnie zaskoczeni. Niektórzy psychiatrzy traktuj astm jako form zduszonego w sobie paczu. Psycholodzy twierdz równie, e w przypadku kadego ataku astmy chodzi o konflikt, którego orodkiem jest zawsze matka. Idc tym torem mylenia, dostrzegamy, e przyczyna astmy tkwi w dziecistwie i w nawyku duszenia w sobie paczu. Jeszcze inna teoria mówi, e choroba ta jest form wyrzutów sumienia, które odczuwa dziecko, jeli nie przyznao si do czego matce.
Kiedy leczyem przypadki astmy, zawsze zadawaem nieoczekiwanie moim pacjentom pytanie: "Ile ma pan lat?" Pacjent odpowiada, ale zwykle umiecha si przy tym pod nosem. Odpowied tymczasem brzmiaa np. "osiem", lub podobny wiek, ale zawsze z okresu dziecistwa. Za kadym razem pacjent wypowiada liczb z wielkim zaskoczeniem.
W takich przypadkach chodzi zazwyczaj o spontaniczne cofnicie si w czasie i skojarzenie z wydarzeniem, które zaszo wanie w tym roku ycia. Leczenie powinno si przeprowadza, sigajc do tamtego czasu.
Udowodniono, e astma wystpuje najczciej u dzieci, które zostay wyrwane z domu rodzinnego, poniewa zwizek z matk jest bardzo istotny. W jednym z kalifornijskich sanatoriów zaobserwowano, e wikszo modych pacjentów bardzo szybko powraca do zdrowia, gdy tylko przyzwyczaj si do nowego otoczenia i do sytuacji, e musz oby si bez matki. Kiedy jednak dzieci powracaj do domu, nastpuje nawrót ataków. W takim przypadku dziecko pozbdzie si ataków choroby tylko dziki cakowitej zmianie postpowania matki lub ojca.
eby obroni teori, e astma jest alergi, przytaczano przykady niemowlt, które zachoroway na astm. Ju od pierwszych dni swojego ycia odczuwamy i odbieramy otoczenie wszystkimi zmysami, jak czowiek dorosy. Dzieje si tak nawet wtedy, gdy nie umiemy jeszcze mówi.
Astmatyk wyraa swoje uczucia przez cierpienie. Aby odwróci od niego swoj uwag, powinien wiadomie poszukiwa innych rodków wyrazu dla swoich odczu, podobnie jak nauczy si musi tego osoba chorujca na migren. Zbawieniem dla astmatyka moe okaza si pacz i próba unikania zachowa, które towarzysz napadom.
Przypadek astmatycznego psychiatry
Dr S., z zawodu psychiatra, cierpia na astm. Moim pacjentem zosta, kiedy skoczy kurs technik hipnozy i pozna ich warto psychoterapeutyczn. Podczas jego ósmej wizyty zastosowaem metod palców. Oto pytania, które mu zadaem:
Pytanie: Jest kilka przyczyn, które spowodoway, e zachorowa pan na astm. Prosz spróbowa ustali pierwotn przyczyn, która wywoaa trudnoci w oddychaniu. Ile mia pan wtedy lat? Czy zdarzyo si to, zanim skoczy pan pi lat?
Odpowied: (ruch palców) Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan trzy lata?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan dwa lata?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Przed pana pierwszymi urodzinami?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan sze miesicy?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan trzy miesice?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zanim skoczy pan miesic?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy zdarzyo si to bezporednio po pana urodzeniu?
Ruchy palców dowodziy, e pytanie nie zostao postawione jasno albo byo niecise.
Pytanie: Czy podczas narodzin wydarzyo si co, co ma zwizek z pana obecnym stanem zdrowia?
Odpowied: Tak (ruch palców powtórzy si wielokrotnie, tak jakby miao to oznacza podkrelenie twierdzcej odpowiedzi).
W tym momencie, cigle jeszcze w stanie hipnozy, mój pacjent zauway: "To rzeczywicie niespotykane. Któ pamita wasny poród! mieszne. Podwiadomo zwodzi mnie!"
Pytanie: Czy tamto zdarzenie przerazio pana?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Czy moe pan je sobie jako przypomnie?
Odpowied: Tak.
Zastosowaem regresj — poprosiem dr. S., aby spróbowa
powróci mylami do momentu swoich narodzin. Opowiada krzyczc, z potem na czole, zaskoczony, e jego wraenia s tak bardzo ywe. Na moje polecenie, aby ponownie przeszed przez moment narodzin, zacz okazywa due niezadowolenie. Jego twarz zrobia si czerwona, chrzka i kaszla, jcza, e nie moe oddycha. Chwil póniej odetchn gboko i powiedzia: "Teraz lekarz trzyma mnie do góry nogami i wanie da mi klapsa w pup. Wreszcie mog oddycha!" By rozluniony, twarz przybraa naturalny koloryt. Kiedy poprosiem, aby po raz kolejny przey t chwil, jego reakcje byy znacznie agodniejsze. Potem zapytaem:
Pytanie: Czy trudnoci z oddychaniem, które wystpiy zaraz po przyjciu na wiat, s przyczyn paskiej astmy?
Odpowied: Tak.
Pytanie: Zna pan teraz powód swojej choroby. Czy jest pan w stanie uwolni si od astmy?
Odpowied: Tak.
Obudzony z hipnozy, dr S. analizowa swoje dowiadczenia. Powiedzia potem, e jest pewny, i chodzi tu o rzeczywiste wspomnienie, a nie o imaginacj. By pod wielkim wraeniem tego, co przey, ale by wyranie rozluniony. Poniewa tak silnie reagowa na to wspomnienie, by przekonany, e nie moe by to tylko wytwór jego wyobrani. adna fantazja nie byaby w stanie wywoa takich emocji. Stwierdzi równie, e psychoanaliza nie jest w stanie przywoa tak wczesnego wspomnienia. Po tym leczeniu nie wystpiy u niego ju nigdy wicej ataki astmy. Do tej pory nie byo wiadomo, e astma moe mie swoje ródo w chwili narodzin. Ujawnia to dopiero podwiadomo mojego pacjenta.
Narodziny — pierwotna przyczyna alergii
Ta sama metoda pozwolia mi wyleczy z astmy wiele osób. Równie wielu pacjentów z chronicznymi bólami gowy dochodzio podczas hipnozy do wniosku, e moment przyjcia na wiat jest ródem ich dolegliwoci. Znamienne, e we wszystkich tych przypadkach poród odby si przez zabieg kleszczowy.
Sdz, e moi pacjenci zawsze przeywali rzeczywiste wspomnienie, cho rozumiem, e trudno to udowodni naukowo. Jednak jest prawd, e w wielu przypadkach wikszo psychoterapeutów upatruje przyczyny astmy, intensywnego bólu gowy i odrzucania przez kobiety swojej kobiecoci w samym akcie narodzin (rodzaj porodu, jego przebieg, a take atmosfera towarzyszca narodzinom). Wystarczy, aby matka bya rozczarowana, e urodzia dziewczynk, a nie chopca.
Pogld na alergi
Nasz organizm moe reagowa na alergiczne bodce dolegliwociami dróg oddechowych. Powstaj wtedy takie choroby, jak astma czy katar sienny. Alergiczna reakcja na produkty spoywcze prowadzi do zaburze trawienia. Take skóra moe zareagowa zmianami chorobowymi na kontakt z alergenami (pyki rolin, kurz i wiele innych zewntrznych bodców). Tak jak wiele innych chorób, równie alergie powstaj na zasadzie odruchów warunkowych. Jeli oprócz leczenia konwencjonalnego zostanie podjte te samoleczenie, powinno si najpierw ustali ródo odruchu warunkowego i przyczyny alergicznych reakcji.
Prawie zawsze alergiczne zaburzenia odka spowodowane s jakim wczeniejszym przeyciem. Jest to typowe dla dzieci, które w pewnym wieku nie mog si zmusi do zjedzenia jakiej potrawy. Zaburzenia odka nie s wywoywane tylko przez jedzenie, moe to by równie czysty przypadek. Wystarczy, e kto powie w obecnoci dziecka, e dana rzecz jest niejadalna, a z miejsca wytarza si w nim sugestia, która nie pozwala mu tego zje. Pomidory zaczto jada w XIX wieku, dotd uwaano je za niejadalne, wrcz trujce. Zdarzay si przypadki zachorowa spowodowane zwyk sugesti — ju sam widok pomidorów móg spowodowa biegunk i mdoci.
Skóra
W mojej poprzedniej ksice Techniques of hypnotherapy (Julian Press, New York) jeden z rozdziaów powiciem sposobom zastosowania hipnozy w rónych dziedzinach medycyny. Wczyem te wspaniay artyku dr. Michaela J. Scotta z Seattle, który opisa zastosowanie hipnozy w dermatologii (w istocie jest to streszczenie jego wczeniejszej ksiki).
Wedug dr. Scotta, wiele chorób skóry ma podoe emocjonalne i psychologiczne. Podaje on obszern list dolegliwoci, które mog zosta wywoane takimi przyczynami. Niezalenie od rodzaju choroby skóry przyczyny zawsze s podobne, tylko czasem chodzi o chorob którego z organów.
Ulg mog przynie sugestie, nawet jeli nie maj wpywu na ródo dolegliwoci, np. swdzenie zostanie zagodzone, a nawet cakowicie ustpi. Od wieków stosuje si sugesti do usuwania brodawek.
Naley oczywicie podda si leczeniu medycyny konwencjonalnej, a sugesti stosowa tylko jako rodek wspomagajcy. Tak powinno si postpi np. w przypadku usuwania brodawek. Nastawienie podwiadomoci, e lek na pewno pomoe, pomaga w znikniciu naroli.
Sugesti powinno si stosowa przede wszystkim w leczeniu dzieci. W ten sposób mona je szybko uwolni od przykrej dolegliwoci: "Masz brodawk, ale nie musisz jej przecie mie. Wiesz, ja zbieram brodawki. Dam ci za ni par zotych". Potem dziecku wmawia si, e brodawka ju do niego nie naley i e nie powinno jej mie. Wedug mego dowiadczenia, narol znika zazwyczaj w cigu dwóch tygodni.
Przy chorobach skóry, którym towarzyszy wydzielina, chodzi zazwyczaj, tak jak przy astmie, o zastpienie t substancj ez. W takich przypadkach, a take przy swdzeniu oddziaywaj zazwyczaj dwa czynniki. Przykadem niech bdzie opisany tu przypadek.
Jak wyleczono wysypk u Betty
Kiedy pewien dermatolog poprosi mnie, abym przyszed do jego gabinetu i obejrza jedn z jego pacjentek, siedemnastoletni Betty. Dziewczyna chorowaa na przewleky liszaj. Cae ciao miaa pokryte czerwonymi, mokrymi i swdzcymi grudkami. Jej matka zdecydowaa si wreszcie na propozycj lekarza i zgodzia si podda córk hipnozie. Chciaa by przy tym obecna, ale kazaem jej zosta w poczekalni. Bya wadcza, a nawet zaborcza, i nadopiekucza. Traktowaa swoj córk jak ma dziewczynk. Betty bya bardzo adna, lecz nosia ubrania, które w ogóle do niej nie pasoway. Ubrana bya w baweniane rajstopy, których dziewczta w jej wieku nigdy by dobrowolnie nie zaoyy.
Dobrze zareagowaa na hipnoz. Powiedziaem jej, e nie budzc si, moe normalnie mówi. Na wszystkie pytania odpowiadaa w tej samej tonacji.
"Co ci irytuje. Co to jest?" Betty usiada na óku (cigle w hipnozie). "MAMA! — zawoaa z wielk gorycz. — Moja mama! Traktuje mnie jak mae dziecko. Nie mog robi tego, co moje koleanki. Nie wolno mi ubiera si tak jak one. Prosz spojrze na moje ubrania, na moj fryzur. Jeszcze nigdy nie byam na randce. Wolno mi chodzi na imprezy tylko z moj mam. To moja mama!" Betty poczua si zachcona, dlatego moga wyrzuci z siebie udrki swojej duszy. Powiedziaa mi te, e nie wolno jej uywa adnych kosmetyków.
Wymienia te jeszcze kilka innych zakazów. Próbowaem objani jej fenomen mowy ciaa i wyjaniem, e skóra jest zewntrzn czci jej samej, najbardziej wystawion na dziaanie czynników zewntrznych.
Betty bya zirytowana postpowaniem matki wobec niej i wanie to doprowadzio do tak silnego podranienia skóry. Oprócz tego okazao si, e miaa ogromn ochot zwaszcza na to, czego matka jej zabraniaa. Powiedziaem Betty, eby w swoim myleniu zastpia zwrot "jestem rozdraniona" sowem "za", a zwrot "swdzi mnie" sowami "ycz sobie". Poniewa znaa ju przyczyny swojej choroby, zasugerowaem jej, e moe mie skór zupenie gadk, jeli tylko jej sytuacja unormuje si. Omówiem to wszystko z matk, która bya wprost poraona. Nie miaa pojcia, e jej nadmierna troskliwo, niepotrzebne zakazy i ograniczenia odpowiedzialne s za chorob córki. Bya gotowa do natychmiastowej zmiany swojego postpowania i traktowania córki jak dorosej osoby. Postanowia te pozwala jej na wiele rzeczy, które robi inne dziewczyny. W cigu miesica skóra Betty wrócia do normy. Staa si gadka i zdrowa.
Mowa ciaa odgrywa u dorosych ogromn rol. "Jestem rozdraniony", "Swdzi mnie" to czste zwroty z mowy potocznej, których uywanie moe porednio prowadzi do powstania chorób skóry. Inne czynniki majce czsto wpyw na tego rodzaju dolegliwoci to masochizm i potrzeba identyfikacji. Zwolennicy Freuda uwaaj swdzenie i drapanie si za rodek zastpujcy samoleczenie. By moe wydaje si to troch przesadzone, ale w wielu przypadkach moe tak by naprawd.
Jeli chcemy wyleczy przyczyn alergii, powinnimy przede wszystkim znale przyczyny, które j wywoay.
PODSUMOWANIE
Jeli cierpisz na jedn z omówionych tu dolegliwoci, to opisane przypadki chorób dostarcz ci pewnych wskazówek, które na pewno pomog pozby si choroby. Wiesz ju, jak postpowa. Jeeli rozpocze ju leczenie farmaceutyczne, nie przerywaj go. Niestety, wielu dermatologów nie bardzo wie, na czym polega terapia hipnoz i jak ogromne ma znaczenie, dlatego pomijaj czsto istotny wpyw problemów emocjonalnych. S lekarze, którzy drani czasem dermatologów uwagami, e ich pacjenci nigdy nie umieraj i nigdy nie s zdrowi, dlatego nie musz nigdy w rodku nocy jedzi do nich z wizyt. Tymczasem lekarze, którzy bior pod uwag emocjonalne uwarunkowania choroby, odnosz, tak jak dr Scott, wielkie sukcesy.
Ogromn zalet hipnotycznego leczenia chorób skóry z towarzyszcym im silnym swdzeniem jest szybkie zaprzestanie drapania si: swdzenie jest lekk form bólu, dlatego reaguje na hipnotyczn narkoz.
Rozdzia 17
Samodzielne leczenie niektórych czstych bólów
Psychosomatyczne choroby mini i koci s równie czste, jak schorzenia ukadu oddechowego i trawiennego. Zazwyczaj lekarze szukaj organicznych przyczyn choroby i dlatego tylko nieliczni pacjenci s odsyani do psychoterapeuty. Pacjent z uszkodzeniem krgu trafia najpierw do chirurga, a nie do psychologa.
Dr Wayne Zimmermann z Tacomy, w stanie Waszyngton, jest jednym z niewielu chirurgów, którzy w peni s wiadomi roli, jak w lecznictwie odgrywaj uczucia. Powiedzia on: "Nie mona postrzega osobno organizmu i psychiki czowieka, poniewa s one od siebie cakowicie zalene".
Przytoczony tu przypadek wyda mi si szczególnie interesujcy. Jego opis ukaza si w artykule doktora Zimmermanna Hypnosis in Orthopedic Surgery, który zamieciem w mojej poprzedniej ksice Techniques of Hypnotherapy.
wiadome poznanie powodów nie zawsze jest konieczne
Pewna pacjentka zwichna sobie w cigu roku siedem razy rami. W kocu potrzebna bya operacja. Dwanacie miesicy póniej w tym samym ramieniu rozwino si zapalenie kaletki maziowej, któr zoperowano. Po jakim czasie kobiet zaczy bole plecy, ale nie mona byo znale przyczyny bólu.
Dr Zimmermann czy fizyczne dolegliwoci swojej pacjentki z kopotami emocjonalnymi i przeprowadzi z ni wywiad, stosujc ideomotoryczn metod zadawania pyta. Najpierw chcia ustali, czy choroba ma podoe emocjonalne. Na to pytanie palec odpowiedzia twierdzco.
Nastpnie lekarz zada pytanie: "Czy moe pani o tym opowiedzie?" Odpowied palca bya tym razem przeczca. Najwyraniej pacjentka nie moga pozna przyczyny swojej choroby. Taka sytuacja bya i dla pacjentki, i lekarza bardzo niewygodna. Postp w leczeniu by niemoliwy. Chirurg zada wic, aby kobieta spróbowaa si cakowicie rozluni i skoncentrowa na problemie. Pacjentka nagle rozpakaa si i bardzo zdenerwowaa. Lekarz uspokoi j, po czym zapyta jeszcze raz, czy przyczyna moe zosta ujawniona. Odpowied znowu brzmiaa "nie".
Potem dr Zimmermann rozkaza podwiadomoci skoncentrowa si na problemie i popracowa nad jego rozwizaniem, co wreszcie udao si osign. Nastpnie podwiadomo kobiety miaa pozwoli odpocz plecom, aby pacjentka moga kontynuowa prac. Metoda palców pozwolia stwierdzi, e podwiadomo zgadza si z t decyzj. Nigdy nie udao si pozna do koca waciwej przyczyny dolegliwoci, mimo to ból w plecach ustpi.
Dowodzi to, e emocjonalne kopoty rodz si w podwiadomoci. Jeli podziaamy na ni odpowiedni sugesti, to na pewno uda si nam skorygowa jej nastawienie do drczcego nas problemu, przy czym wiadomo wcale nie musi zarejestrowa adnych zmian. Jest to sprzeczne z teori Freuda, która mówi, e chorob mona leczy, ale wyleczy da si j tylko przez wiadome poznanie jej przyczyny. Jak wida, nie zawsze jest to konieczne. Potwierdza to zarówno przypadek leczony przez dr. Zimmermanna, jak i dowiadczenia moje oraz innych psychoterapeutów. Jeli wewntrzny konflikt przeszkadza w zrozumieniu funkcjonowania podwiadomoci, to zaproponowana metoda moe pomóc uzyska wyjanienie. Nie uda si to, gdy konflikt jest zbyt duy lub gdy podwiadomo jest z nim mocno zwizana.
Zapalenie stawów. Jak mona mu zapobiec
Zapalenie stawów to czsto wystpujca choroba reumatyczna, na któr medycyna nie znalaza jeszcze radykalnych rodków. Istnieje wiele organicznych przyczyn tej dolegliwoci: niedobór witamin, niedoywienie, zaburzenia w funkcjonowaniu gruczoów dokrewnych, wirusy, bakterie; ogniska zakaenia to m. in. zby. W leczeniu stosuje si wiele rodków, w tym take jad pszczeli, leki hormonalne (kortykosteroidowe), równie nagrzewanie promiennikami podczerwieni. Dotychczas najskuteczniejsze okazay si preparaty hormonalne.
Zapalenie stawów bywa ogromnie bolesne. Utrudnia normalne poruszanie si, a nawet uniemoliwia chodzenie, zwaszcza gdy zaatakowane zostay stawy kolanowe. W niektórych przypadkach chory jest skazany cakowicie na pomoc innych ludzi.
Wydaje si, e taka choroba towarzyszy pewnym cechom charakteru. Podobnie jak to dzieje si u osób cierpicych na migren, chory na zapalenie stawów ma skonno do nieprzyjemnych zachowa, agresji i opryskliwoci. Spycha to jednak do podwiadomoci i wypiera. Zazwyczaj choroba dotyka osoby pozornie mocne, silne i nieugite, a nieugito charakteru wczeniej czy póniej wyraa si w sztywnoci stawów.
Chorzy na artretyzm bywaj czsto ambitni i resztk si walcz o zdrowie. Choroba ta moe peni rol hamulca przeszkadzajcego w osigniciu spektakularnego sukcesu albo jest wynikiem strachu przed niepowodzeniem. W niektórych przypadkach jej przyczyn jest te obawa przed tym, e niekontrolowane wybuchy mog spowodowa kopoty.
Wewntrzny konflikt powstaje w wyniku chci zemsty na kim, wobec kogo odczuwamy strach lub wyrzuty sumienia. Dlatego tak czstym zjawiskiem jest karanie siebie.
Dlaczego Karen zachorowaa na artretyzm
Karen zbliaa si do pidziesitki. Bya bardzo inteligentn kobiet, po studiach. Nie miaa ma. Wadaa picioma jzykami i pochodzia z zamonej europejskiej rodziny, która podczas ostatniej wojny stracia swój cay majtek. W czasie wojny Karen dziaaa w konspiracji na rzecz aliantów i kierowaa blisko setk podwadnych. Zaraz po wojnie wyjechaa do Ameryki i wkrótce wydaa cae swoje oszczdnoci. Nie miaa adnego zawodu. Wreszcie, zrezygnowana, przyja posad sucej u pewnej bogatej kobiety. Pracodawczyni bya bardzo kótliwa i wyjtkowo niemia. Karen nie moga znie ataków jej zoci. Mimo e miaa dobre wynagrodzenie, nie zdoaa odoy ani centa. Wszystko przesyaa choremu ojcu, który mieszka w Europie. Karen zachorowaa na zapalenie stawów obu rk. Palce miaa spuchnite i bolay j tak, e ledwo nimi moga porusza. Przeszkadzao jej to oczywicie w pracy.
Odwiedzia wielu lekarzy i poddawaa si rónym terapiom, ale bez powodzenia. Bóle nasilay si. Nie mylaa jednak o psychoterapii, poniewa nie wiedziaa, e choroba ta moe mie podoe czysto psychiczne. Kiedy przysza do mnie, miaa nadziej, e hipnoza umierzy troch jej ból.
Karen bya zaskoczona, gdy uyem wahadeka i okazao si, e przyczyn jej choroby s emocje. Zachcaem, aby opowiedziaa mi histori swojego ycia. Opisaa wic swoje zajcie oraz to, jak traktowaa j pracodawczyni. Karen chciaa co prawda ju dawno zrezygnowa z posady, ale nie moga odoy wystarczajco duo pienidzy z myl o przyszoci. Czua si poniona i nieszczliwa. Podczas wojny stracia wszystko i dlatego zmuszona bya teraz pracowa jako suca.
Którego razu, opowiadajc o swojej pracodawczyni, nagle zawoaa: "Nienawidz tej kobiety, nienawidz jej! Jest wini! Mogabym j zabi, udusi wasnymi rkoma!" Kiedy mówia, podniosa w gór zakrzywion do tak, jakby chciaa chwyci kogo za gardo, i natychmiast uwiadomia sobie swój gest. "Och! — wykrzykna zaskoczona — to dlatego moje rce s takie pokrzywione!"
yczenie mierci znienawidzonej pracodawczyni byo okropne. To, e Karen nosia si z tak myl, wymagao, zdaniem jej podwiadomoci, wymierzania sobie kary. Ból by wywoany tym, e dusia w sobie negatywne uczucia i nie potrafia wyrzuci z siebie zoci. Pokrzywione rce byy niewiadom prób ucieczki w kalectwo przed znienawidzon prac.
Kiedy tylko poznaa przyczyn swojej choroby, poczua si rozluniona, a bóle stopniowo ustpiy. Jej warunki yciowe nie ulegy jednak zmianie, a Karen nie moga temu w aden sposób zaradzi. Krótko po zakoczeniu terapii pracodawczyni wysaa moj pacjentk do Europy. Podczas jednego z napadów zoci zwolnia j z pracy, daa dwumiesiczn odpraw i pienidze na bilet lotniczy pierwszej klasy, aby poleciaa do domu. Karen wybraa klas turystyczn, oszczdzajc w ten sposób pienidze na ycie. Potem znalaza posad, która j satysfakcjonowaa. Moga wreszcie wykorzysta swoj wiedz o Europie i znajomo jzyków obcych. W tym czasie rce przestay j bole, a opuchlizna stawów znacznie si zmniejszya. Poprawia si równie jej samoocena i poczucie wasnej wartoci, tym bardziej e bya pracodawczyni przeprosia j za swoje zachowanie i zaproponowaa ponownie posad u siebie.
Inne przypadki zapalenia stawów i kaletki maziowej
Przyczyn tego typu dolegliwoci upatruje si czsto w tumionej zoci i nie wyadowanej agresji. Swoista posta tej choroby nie pozwala przemieni uczucia nienawici w czyn i jednoczenie suy do wymierzenia sobie kary.
Podczas choroby zachodz w organizmie równie czysto fizyczne zmiany, dlatego moe si zdarzy, e leczenie psychoterapeutyczne nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Kiedy dojdzie do stanu zapalnego kaletki na skutek zwapnienia, konieczne jest operacyjne usunicie zogów.
Uszkodzenie krka midzykrgowego i bóle pleców
W jednym z fachowych magazynów przeczytaem kiedy: "Bóle pleców pozwalaj unika wysiku". Ból krgosupa jest doskona wymówk, aby nie pracowa. Podwiadomo moe jednak z tego powodu poczu si winna i doprowadzi do wymierzenia sobie samemu kary. Silny stres powoduje chroniczne napicie mini pleców, a nawet uszkodzenie krka midzykrgowego, czego bezporedni przyczyn jest dwiganie ciarów lub gwatowne ruchy ciaa. Takie wypadki zdarzaj si bardzo czsto i powodowane s podwiadomie.
Kiedy ju o tym wiesz, ustal najpierw, czy uszkodzenie krgosupa jest u ciebie wynikiem ruchu sterowanego wiadomie czy podwiadomie.
Zarówno u kobiet, jak i u mczyzn silny ból krzya moe by prób uniknicia stosunku pciowego. Czsto ból krgosupa jest kamuflaem jakiego nie rozwizanego problemu seksualnego.
Krcz lub sztywno karku
Ten specyficzny ból lekarze tylko czasami cz ze wzburzeniem emocjonalnym. Ciko jest jednak ustali jego organiczne przyczyny. Przypadki, które ja spotkaem, miay podoe psychologiczne. Przy sztywnoci karku lub, uywajc wyraenia potocznego, "sztywnej szyi", gowa przechyla si wskutek przykurczu mini w jedn stron. Czasem cignie do przodu, a czasem na boki. Ból nie pozwala na zachowanie normalnej pozycji. eby spojrze w bok, pacjent musi odwróci si caym ciaem. Uniemoliwia to kierowanie samochodem, poniewa minie s wtedy mocno napite. Jeli stan taki trwa duej, moe doj do ich zaniku.
Trudno jest t chorob wyleczy. Lekarze przepisuj zazwyczaj leki rozkurczowe i masae. Pomaga to jednak usun tylko objaw, a nie przyczyn. ródo bólu trwa wic nadal w organizmie.
Zawrócia mu w gowie
Do tej pory spotkaem cztery przypadki krczu karku, z których trzy miay prawie identyczne przyczyny. Z jednym nie mogem w aden sposób da sobie rady, dlatego uyem hipnotycznej sugestii, która pomoga mi pacjenta odpry. Nie przynioso to jednak zadowalajcego efektu.
Kiedy odwiedzi mnie pewien mczyzna z gow mocno przekrzywion w lew stron. Kelly, tak mia na imi, by ju u wielu lekarzy. Podawano mu róne leki i regularnie bra masae. Jednak nie przynosio to poprawy. Dziki zastosowaniu metody ideomotorycznej caa sprawa staa si dla mnie jasna.
Kelly mia wspania on i kilkoro dzieci, ale w jego biurze bya sekretarka, niezwykle pikna kobieta. Czsto zostawa w pracy duej i wypija z kolegami par kieliszków wódki. Sta si alkoholikiem, lecz nie przyznawa si do tego. Zawsze twierdzi, e w kadej chwili moe przesta pi, ale oczywicie nie przestawa. Nie odczuwa nawet takiej potrzeby. Tymczasem codzienne kontakty z sekretark spowodoway, e zakochali si w sobie, mioci siln, ale, wedug ich religii, niedozwolon. Od pocztku wiedzieli, e jakikolwiek intymny kontakt jest wykluczony. Ta nieszczliwa mio trwaa kilkanacie miesicy. Wreszcie podjli wspóln decyzj, e dziewczyna poszuka innej pracy. Tak te si stao. Nigdy wicej si ju nie widzieli. Takie rozwizanie byo najlepsze.
Kiedy sekretarka odesza, Kelly stwierdzi, e minie karku cign w lew stron. Ból ten stawa si coraz silniejszy. adne leczenie nie pomagao. A którego dnia nie móg wykona obola szyj najmniejszego ruchu.
W tym przypadku daa zna o sobie mowa ciaa. "Dziewczyna zawrócia mi w gowie" (w lew stron, tam, gdzie siedziaa), powiedzia kiedy do mnie, wspominajc ten zwizek. Opowiada mi, e przykra dolegliwo spotkaa go zaraz po tym, jak podjli decyzj o rozstaniu. Caa ta historia wywoaa w mczynie silne poczucie winy wobec ony. Nie zdradzi jej co prawda fizycznie, jednak podwiadomo daa od niego, eby si ukara.
Kiedy Kelly pozna przyczyn dolegliwoci i zrozumia, na czym polega mowa ciaa, minie karku rozluniy si, a on poczu ulg i zacz normalnie porusza gow. Kolejny raz pojawi si u mnie znowu ze skrcon w bok gow. Okazao si, e poprzedniego wieczoru wypi sporo alkoholu. Rano mia ju sztywn szyj.
Zadawane pytania dowiody, e i tym razem sam wymierzy sobie kar za wypicie zbyt duej iloci wódki. Po kilku hipnotycznych sugestiach jego stan poprawi si, a wreszcie wyszed zupenie zdrowy. Kelly nie upija si w cigu tygodnia, lecz kadej soboty kad si do óka po paru drinkach. W kad niedziel mia sztywn szyj i przypado ta trwaa mniej wicej dwa, trzy dni. Z czasem zrozumia powody takiego stanu, ale mimo to nie przesta pi. Kiedy ostatnio dowiadywaem si o niego, powiedziano mi, e szyja sztywnieje mu tylko od czasu do czasu. Podobno przesta w kocu pi alkohol.
Kiwna ze wstydu gow
"Sztywna szyja" nie jest czst chorob. Jednak takie przypadki, jak tu opisany i ten, o którym zaraz przeczytasz, s tak rzadko spotykane, e chc je tutaj omówi.
Pewna kobieta, w wieku okoo trzydziestu paru lat, miaa mocno pochylon gow. eby móc co zobaczy, musiaa odchyla si do tyu. By to bardzo bolesny przejaw dziaania mowy ciaa oraz potrzeby wymierzenia sobie kary.
Kobieta ta miaa dwoje dzieci i ani ona, ani jej m nie chcieli mie ich wicej. Kiedy wic zasza w ci po raz trzeci, m nalega, by j usuna. Wkrótce po zabiegu mojej pacjentce zdrtwia kark. Kiedy przysza do mnie, ten stan trwa ju par miesicy. Dotychczasowe leczenie nie dawao poprawy. Kierowany dowiadczeniem, zaczem dociera do przyczyn dolegliwoci. Okazao si, e to wanie aborcja wbrew wasnej woli spowodowaa silne wyrzuty sumienia. Kobieta zapytana, czy si zgadza na zabieg, ze wstydem potakujco "skina gow"!
Czy to nie zadziwiajce, co moe z nami wyprawia podwiadomo?
PODSUMOWANIE
W rozdziale tym przeczytae o sposobie leczenia dr. Zimmermanna, który co prawda nie móg ustali, dlaczego jego pacjentk bolay plecy, ale praca z podwiadomoci pomoga przynajmniej osign popraw jej stanu. Pacjentka nie uwiadomia sobie tym razem przyczyny problemu. Podczas samoleczenia mona czasem natrafi na psychiczne blokady. Warto wtedy zastosowa omówione tutaj metody ich zwalczania. Moe to przynie dobre rezultaty. W takiej sytuacji najlepiej jest zasugerowa podwiadomoci, e poprawa stanu przyniesie same korzyci.
Artretyzm wywouj co prawda rozmaite fizyczne czynniki, ale choroba ta moe mie równie podoe emocjonalne. Poniewa jest ona bardzo bolesna, moe by to przypadek karania siebie. Za pomoc siedmiu poznanych wczeniej kluczy powiniene pozna róda tej choroby. Opisane tu przypadki krczu karku pomog ci lepiej zrozumie dziaanie mowy ciaa.
Rozdzia 18
To ley w naszej mocy!
Z przytoczonych i opisanych w tej ksice historii chorób mona wycign wniosek, e terapia za pomoc hipnozy prowadzi do wyzdrowienia atwo i szybko. Jeli uda si pozna przyczyny choroby, a podwiadoma potrzeba ujawnienia okrelonego objawu jest do silna, rzeczywicie tak si stanie. Zdarzaj si jednak przypadki, w których wewntrzny opór nie pozwala szybko zwalczy choroby. Czasem wina ley po naszej stronie, poniewa zbyt mao wiemy o ludzkiej psychice i chorobie, która nas wyniszcza. Staroytna dewiza "Poznaj samego siebie!" wci jest aktualna.
Czasami ludzie, którzy yj w zwizku maeskim, nie potrafi si wzajemnie pozna. Proponowaem wtedy metody, które powinny uatwi lepsze zrozumienie sposobów mylenia i mechanizmów uczuciowych drugiej osoby. Warunkiem tego jest jednak wczeniejsze poznanie siebie.
Zmiana nawyków mylenia i odruchów warunkowych oraz poznanie róde chorób pomog znale drog do wasnej psychiki. Wiedza o niej jest waciwym kluczem do zachowania szczcia i zdrowia.
Jeli wczeniejsze terapie nie przyniosy spodziewanych rezultatów, moesz zastosowa samoleczenie. Nie ma nic dziwnego w tym, e od czasu do czasu popadasz w pesymistyczne mylenie, co moe spowodowa nawet przejciowe zaamanie. Gdy jednak rozpoznasz swoj bdn postaw i zrozumiesz, do czego moe prowadzi pesymizm, moesz to zmieni. Nie pozwól wic sobie na zniechcenie. Bd wiadom, e u adnego czowieka taki stan nie trwa wiecznie.
Dlaczego piewak dosta chrypki
Leczenie nie zawsze przebiega tak, jakby yczy sobie tego terapeuta, który chce pomóc swojemu pacjentowi.
Pewien znany wokalista trafi do mojego gabinetu, poniewa ba si, e straci gos. By przyzwyczajony do sukcesów, a teraz bardzo si ba, e sytuacja moe ulec zmianie. Podczas mówienia dostawa chrypki. Jego agent twierdzi, e mimo to piewa dobrze i spokojnie moe wystpowa na scenie. Jednak piewak okrela swoje sukcesy jako "mierne" i coraz bardziej si martwi. Trwao to ju trzy lata.
Uwaaem, e okolicznoci s sprzyjajce. Mój pacjent nie szuka wczeniej porady lekarza, mimo e uwaa, i jego zdrowie cigle si pogarsza. Richard, tak mia ten mczyzna na imi, bardzo dobrze reagowa na hipnoz. Stawiaem mu pytania za pomoc metody palców.
Okazao si, e przed trzema laty mia wycite migdaki. Przed operacj zamartwia si, jak wpynie to na jego gos. Tymczasem dowiedziaem si, e nie jest moliwe, aby taki zabieg naruszy struny gosowe. Doszedem do wniosku, e musiao si co wydarzy, kiedy Richard lea na sali operacyjnej. Przypuszczaem, e pada wówczas jaka uwaga, która zadziaaa na niego tak sugestywnie, e wywoaa mczc chrypk.
W trakcie hipnozy musia powróci pamici do operacji. Powiedzia, e kiedy znajdowa si w narkozie, kto pooy mu na twarz mask, a po skoczonym zabiegu chirurg powiedzia do pielgniarki: "No, to zaatwiem tego wyjca!" Prawdopodobnie chcia przez to powiedzie, e operacja ju si skoczya. Podwiadomo Richarda zinterpretowaa to zupenie inaczej. Uwaga ta bya dla niego potwierdzeniem obaw. Kiedy obudzi si z narkozy, pojawia si chrypka, która nie opuszczaa go do dzisiaj.
Po jednorazowej wizycie u mnie chrypka znikna. Kiedy obudzi si z hipnozy, wyszed z mojego gabinetu szczliwy i rozluniony. Poprosiem go jednak, eby jeszcze raz mnie odwiedzi. Bardzo chciaem poprowadzi ten przypadek do koca. Po tygodniu zjawi si u mnie zniechcony i w zym nastroju. Znowu dopada go ta przykra dolegliwo. Szybko znalelimy przyczyn.
Kiedy szykowa si do wystpu, jego ona zauwaya, e chrypka znika, ale zdziwiona powiedziaa: "Nie mog w to uwierzy, e jeste rzeczywicie zdrowy. Zao si, e chrypka i tak wróci". Richard uleg sugestii i dolegliwo rzeczywicie wrócia. Najwidoczniej by osob, na któr atwo mona wywrze wpyw. Ponownie opuci mój gabinet wolny od przykrej dolegliwoci. Ponad miesic nie dawa znaku ycia. Potem dowiedziaem si od jego agenta, e po kilku dniach chrypka wrócia, a on poczu si bezradny i straci wszelk nadziej na wyleczenie.
Bardzo prawdopodobne, e nawrót dolegliwoci mia jeszcze inne powody. Richard twierdzi, e jest zdrowy, przynajmniej przejciowo. Wiedzia ju, e chrypka miaa podoe psychologiczne. Powstaa wic podwiadoma potrzeba cierpienia. Wmawia sobie, e dalsze leczenie jest bez sensu. Jest to klasyczny przykad pokazujcy, dlaczego niektórzy pacjenci przerywaj terapi i bezskutecznie wdruj od lekarza do lekarza. Wyleczenia szukaj tylko na poziomie wiadomoci. Tymczasem podwiadomie potrzebuj swojego symptomu.
Powtórzenie metody samoleczenia
Poznanie samego siebie nie jest atwe. Nie mona w cigu jednej nocy zmieni przyzwyczaje, z którymi yo si przez wiele lat. Niektóre cele osigamy bardzo szybko, ale samoleczenie zawsze trwa dugo. Cele, jakie sobie stawiamy, mog si bardzo róni midzy sob. W takiej sytuacji lekarz nie zawsze bdzie umia da nam trafne wskazówki. Dlatego najlepiej nauczy si metody samodzielnego leczenia.
Niektórzy odczuwaj potrzeb zmiany swojego sposobu mylenia oraz potrzeb kontrolowania swoich uczu. Inni marz oprócz tego o przezwycieniu wewntrznych konfliktów i innych trudnoci. Jeli cierpisz na jak psychosomatyczn chorob, z pewnoci chcesz si od niej uwolni i odzyska dobre samopoczucie. Kryje si za tym pragnienie szczcia i sukcesu. W zasadzie we wszystkich tych sytuacjach mona uy jednej metody, któr, w zalenoci od przypadku, zmieniamy jedynie w drobnych szczegóach.
Dziki lekturze tej ksiki zdobye bogat wiedz o podwiadomoci. Nauczye si te metod, za pomoc których moesz na ni wpywa oraz metod osigania postawionych sobie celów.
Przygotowanie jest pierwszym krokiem do samoleczenia
Zastosuj odpowiedni metod, ale najpierw spróbuj si rozluni. W wielu przypadkach przynosi to korzy, poniewa, jak twierdzi dr Wolpe, pacjenci robi o wiele wiksze postpy, kiedy naucz si waciwie odpoczywa. Cakowite rozlunienie uatwia te opanowanie autohipnozy.
Po lekturze tej ksiki powiniene odrzuci kilka wczeniejszych obaw co do hipnozy. Powtórzmy jeszcze raz to, co ju tu zostao powiedziane: autohipnoza przyspiesza postpy w leczeniu (nie zawsze jednak mona to osign przy zastosowaniu opisanych tutaj metod) i uatwia osignicie celu.
Za pomoc kilku opisanych tu metod samoleczenia moesz poprawi zanion samoocen i uwolni si od kompleksu niszoci. Jeli dokucza ci trema, bdziesz móg si jej pozby.
Jedn z moich najbardziej interesujcych pacjentek bya zmara przed laty Marilyn Monroe. Nikomu nie trzeba jej przedstawia. Trafia do mnie dziki lekarzowi zaprzyjanionemu zarówno ze mn, jak i z ni. Byo to par lat przed tym, zanim zostaa gwiazd. Ju wtedy dostawaa propozycje ról filmowych. Jednak zupenie nie moga si odnale na planie. Kiedy tylko nadchodzi moment, gdy musiaa wypowiedzie swoj kwesti, strach paraliowa jej umys i ciao. Nie potrafia wypowiedzie ani sowa i zrobi najmniejszego ruchu. Bya adna i utalentowana, a mimo to aden reyser nie móg sobie pozwoli, aby zaangaowa kogo, kto cierpi na wprost chorobliw trem. Stan ten bierze si zazwyczaj z niewiary we wasne siy i braku zaufania do siebie. Niekiedy ma to zwizek z jakim przeyciem z dziecistwa, np. ze szkolnym przedstawieniem, kiedy dziecko zapomniao tekstu albo bardzo si bao.
Tak byo równie z Marilyn Monroe. Odwiedzia mnie osiem razy. Po zakoczonej terapii niebawem zacza dostawa role. Cakowicie pozbya si tremy. Wkrótce zostaa gwiazd o wiatowej sawie.
Przeprowadzenie programu
To naturalne, e kady, kto wemie t ksik do rki, zacznie j czyta od rozdziau, który dotyczy jego choroby. Byby to jednak bd znacznie utrudniajcy przeprowadzenie programu. Powiniene zaznajomi si najpierw z jakim swoim mniej wanym problemem, który znajduje si na licie pasywów, a kiedy opanujesz ju autohipnoz, nastpnym krokiem powinna by poprawa samooceny. Gdy poprawisz lub cakowicie zmienisz negatywne cechy swojego charakteru oraz bdne nawyki mylowe, zacznij ksztatowa pozytywny obraz wasnej osoby.
Jeli uwolnie si ju od emocjonalnych kopotów, a mimo to cierpisz na jak dolegliwo psychiki, spróbuj znale jej przyczyny. Jeli jednak przypado wydaje ci si powana, powiniene zaniecha autoterapii i uda si po porad do lekarza specjalisty.
Staraj si przyzwyczai do pozytywnego mylenia. To zaprowadzi ci szybciej do celu. Spróbuj równie pod innymi wzgldami myle bardziej zdyscyplinowanie i skorygowa ze cechy swego charakteru. Podejmuj bardziej zdecydowanie decyzje. Rozwi najpierw mniej wane problemy, potem przejd do trudniejszych, a na koniec zostaw sobie ten, który drczy ci najbardziej. Przy problemach mniej wanych nie napotkasz wewntrznych oporów. Kady sukces doda ci skrzyde i rozwieje twoje wtpliwoci. Zacznij program samoleczenia od unormowania oddechu!
Opracuj plan postpowania
Najlepiej bdzie, gdy od pocztku ustalisz sobie dokadnie, o której godzinie w cigu dnia chcesz zaj si samoleczeniem. Inaczej zawsze znajdziesz co innego do roboty i zamiast sobie pomaga, bdziesz traci czas na sprawy, które w danym momencie wydadz ci si waniejsze. Moe to by podwiadome omijanie problemów, które ci wanie trapi. Nawet jeli powicisz na samoleczenie dwie albo trzy godziny w tygodniu, ustal dokadnie czas i nie odstpuj od tego. Chodzi o to, aeby zajcie to utrwalio si jako twój stay zwyczaj.
Aby samoleczenie powiodo si, zastosuj ideomotoryczn metod zadawania pyta. Jest to konieczne. Nie zapomnij o siedmiu najczciej wystpujcych czynnikach. Kilka z nich odgrywa wan rol zarówno w zaburzeniach stanów emocjonalnych, jak równie w wielu chorobach organicznych. Wypisz na kartce te siedem przyczyn i spogldaj na nie od czasu do czasu, eby adnej nie przeoczy. Jeli wystpuje jednoczenie kilka przyczyn, to symptom zniknie dopiero wtedy, gdy odkryjesz wszystkie. Przeled wic w duchu rozmaite moliwoci i popro podwiadomo, aby pomoga ci zanalizowa sytuacj. Zasugeruj jej, eby zmienia negatywne nastawienie do problemu i zmniejszya dokuczliwo objawu. Bdzie to dla wiadomoci bodziec do przyjcia nowych informacji. Moesz si przekona, e zadawanie pyta technik ideomotoryczn jest fascynujce i niezwykle ciekawe. Zanim ustalisz, jakie ruchy wahadeka oznaczaj poszczególne odpowiedzi, wyjanij cay ten proces innej osobie i niech ona potrzyma wahadeko. Teraz ty bdziesz wpywa na jej podwiadomo i pokaesz, jak wyglda odpowied "tak", "nie" itd.
Jeli zobaczysz, e dziaa to na inn osob, atwiej przyjdzie ci wywoa podwiadome odpowiedzi u siebie. Zanim uyjesz metody palców, najpierw ustal, jak wygldaj odpowiedzi wahadeka. Na pewno uatwi ci to stosowanie tej metody. Popróbuj potem przynajmniej pó godziny wiczy pismo automatyczne. Wiele osób odnosi na tym polu due sukcesy. Pismo automatyczne ma ogromn zalet — podwiadomo nie musi ogranicza si do odpowiedzi twierdzcych i przeczcych. Przez automatyczne pisanie mona uzyska obszerne informacje wprost od podwiadomoci.
Nie zapomnij o rodkach ostronoci
Nie zapomnij zapyta swojej podwiadomoci, czy informacj dostaniesz bez adnej szkody dla siebie i czy moesz wróci pamici do okrelonego zdarzenia. Podczas powrotu do wczeniejszego przeycia moe doj do czciowego cofnicia si w czasie, niezalenie od tego, czy znajdujesz si w hipnozie, czy nie. Kiedy tylko przeyjesz ponownie minione chwile, musisz natychmiast wróci do rzeczywistoci. Co prawda i tak sam by to zrobi, ale zwizane z wczeniejszym przeyciem poruszenie emocjonalne mogoby potrwa duej i cakowicie wytrci ci z równowagi. Wystarczy prosta sugestia, eby znów wróci do rzeczywistoci: "Teraz wracam do teraniejszoci, do (tu wstaw dzie i godzin)". Czsto nawet przy przeywaniu na nowo emocje s zbyt due, a strach zbyt silny i wtedy trzeba zakoczy regresj. Jednak najprawdopodobniej na pocztku nie osigniesz takiego stanu. Jeli takie przeycie byyby dla ciebie zbyt nieprzyjemne, podwiadomo nie pozwoli ci do niego dotrze.
Gdy tylko nauczysz si hipnozy, moesz atwo zahipnotyzowa te inn osob. Hipnoza jest metod cakowicie bezpieczn, ale musisz wiedzie, co dzieje si w psychice innego czowieka. Trzeba te pamita, e brak odpowiednich wiadomoci na ten temat moe mie bardzo nieprzyjemne skutki. Jeli nie czujesz si na siach, aby zahipnotyzowa inn osob, to lepiej tego nie rób. Poprzesta na autohipnozie.
Wielokrotnie powtarzaem w tej ksice, e ostrono i rozsdek s zawsze potrzebne. Autohipnoz najlepiej prowadzi równolegle z leczeniem konwencjonalnym.
Teraz znasz ju siedem kluczy, by osign zdrowie, szczcie i sukces. Powodzenia w drodze do celu!
O ksice
Autohipnoza czyli samodzielne zaprogramowywanie wasnej podwiadomoci jest bliska autosugestii. Zdaniem autorki, znanej psychoterapeutki, kady z nas wielokrotnie znajdowa si w stanie autohipnozy nie uwiadamiajc sobie tego. Nie jest to wic zadanie trudne do zrealizowania, trzeba jedynie zna metody by wspópracowa z samym sob racjonalnie i skutecznie. Dziki temu mona pozby si kopotliwych naogów, nadwagi, lków i fobii, zych przyzwyczaje. Autorka podaje wiele wicze i sposobów radzenia sobie z wasnymi sabociami poprzez autohipnoz oraz przestrzega jak unikn jej negatywnych skutków. Podpowiada jak mona wpywa na swoj osobowo by y spokojniej i pogodniej.