OCENA POZIOMU UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWYCH WYCHOWANKÓW ZAKŁADU POPRAWCZEGO ZAKWALIFIKOWANYCH DO GIMNAZJUM

Informacje wstępne.

Młodzieżowy Ośrodek Adaptacji Społecznej w Mrozach jest placówka o charakterze otwartym.

Głównym zadaniem ośrodka jest wychowanie resocjalizacyjne przebywających w nim wychowanków do życia w społeczeństwie zgodnie z jego normami.

Działania te realizowane są przez:

• Działalność wychowawczą, opiekuńczą i dydaktyczną szkoły i internatu.

• Naukę zawodu w warsztatach szkolnych.

• Zajęcia terapeutyczne.

• Zajęcia w środowisku otwartym.

We wszystkich trzech działach działają liczne koła zainteresowań i każdy wychowanek może wybrać coś dla siebie z licznej oferty.

Jako placówka o charakterze otwartym MOAS w Mrozach stawia na maksymalny kontakt ze społeczeństwem, dlatego bardzo duża liczba zajęć odbywa się poza zakładem. Bardzo częste są wyjścia poza placówkę na spacery, imprezy na terenie Mrozów a nawet całego powiatu. Wychowankowie mają możliwość wyjazdów do teatru, kina. Atrakcją są rajdy piesze w najpiękniejsze zakątki Polski. Nasza młodzież regularnie bierze udział w sprzątaniu świata czy porządkowaniu cmentarza przed 1 listopada.

Historia zakładu jest bardzo zmienna. Placówka ta powstaje jako kontynuacja Zakładu Poprawczego z Otwocka Wielkiego dnia 20.12.1972. Wtedy był to zakład dla dziewcząt w normie intelektualnej. Ze względu na popadającą w konflikt z prawem młodzież żeńska z upośledzeniem umysłowym zmieniono profil placówki na Zakład Poprawczy dla dziewcząt niedostosowanych społecznie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.

Zmiany w systemie penitencjarnym i niż demograficzny doprowadziły do kolejnej zmiany. Mieścił się tu Zakład Poprawczy dla dziewcząt i Ośrodek Wychowawczy dla dziewcząt z lekkim upośledzeniem umysłowym. Likwidacja Ośrodka Wychowawczego następuje 31.10.1994. Już 18.12.1994 rusza eksperymentalny MOAS dla chłopców z jednocześnie ciągle znajdującym się tu zakładem dla dziewcząt. Stan taki trwał do dnia 31.06.1998. Osobiście uważam, że okres dwuletni funkcjonowania jedynego zakładu koedukacyjnego w Polsce to za mało by rzeczowo ocenić pracę tej placówki. Pochopnie zaprzepaszczono szansę na zebranie pełnej informacji na temat tego eksperymentu. Nie bez znaczenia dla losów tej placówki był fakt kierowania do niej młodzieży o wysokim stopniu demoralizacji (np. organizatorów buntów z innych placówek), co pozostawało w sprzeczności z początkowymi założeniami. W moim odczuciu konsekwencja w realizacji początkowych założeń mogłaby doprowadzić do bardzo ciekawych wniosków. To odizolowane i sztuczne środowisko, jakim jest zakład poprawczy w tej sytuacji bardziej zbliżyło się do środowisk otwartych. Ostatecznie pozostał Młodzieżowy Ośrodek Adaptacji Społecznej dla chłopców. Z powodu remontu zawieszono pracę wychowawczą a pedagodzy zostali przeniesieni w stan nieczynny.

W momencie rozpoczęcia pracy nad projektem (styczeń 2001) w zakładzie nie znajdował się żaden wychowanek, dlatego liczba wychowanków oraz zestawienie zawierające powód zastosowania środka poprawczego nie są opisane.

Ponieważ w MOASie funkcjonuje gimnazjum oraz Z.S.Z. wiek założeniowy wynosi od 13 do 18 lat. Jednak braki szkolne oraz nakazy sądowe powodują, że wiek ten waha się w granicach 15-21 lat.

Ilość etatów na dzień 31.06.2000 wynosiła 63 i przedstawiała się następująco:

• Pedagodzy (pracownicy internatu, szkoły, warsztatów, psycholog, pedagog, kierownicy działów oraz dyrektor zakładu) - 23

• Administracja (sekretariat, księgowość, zaopatrzenie, kierownik A-G) - 10

• Służba zdrowia (pielęgniarki, lekarze) -3

• Strażnicy - 10

• Obsługa (kucharki, palacze, praczka, konserwatorzy) -16

Działania orientacyjne.

Placówka w Mrozach w momencie wznowienia pracy wychowawczej pozostanie nie zmieniona jedynie na zewnątrz. Wewnątrz została ona prawie całkowicie odremontowana, a wiele pomieszczeń zostało zupełnie zmienionych.

Największe zmiany zostały wprowadzone w internacie. Ponieważ w MOASie stan osobowy wychowanków w grupie internatowej może wynosić maksymalnie 12 osób, w grupie znajdą się cztery sypialnie, w której mieszkać będzie po trzech wychowanków. W każdej sypialni znajdować będzie się łazienka i prysznic. Rozwiązanie takie ma wzmóc odpowiedzialność wychowanków za sprzęt, oraz ułatwić wychowawcą kontrolę czystości w tych właśnie pomieszczeniach. W grupie będą się także znajdować takie pomieszczenia jak: kuchenka, jadalnia, świetlica, sala do odrabiania lekcji, pralnia, magazynek odzieżowy.

W Mrozach doskonale sprawdzał się system progresywny, który pozwalał samym wychowankom poprzez ich zachowanie decydować o należnym ich prawom. Dlatego też po wznowieniu pracy wychowawczej planowany jest powrót do pracy w takim właśnie systemie. W nowej formie ma działać pięć grup wychowawczych: adaptacyjna, 3 grupy o podobnym standardzie oraz grupa intensywnych oddziaływań wychowawczych dla wychowanków, którzy nie akceptują warunków pobytu w placówce w Mrozach. Będzie to dla nich grupa „ostatniej szansy”, gdzie będą mogli poprawić swoje zachowanie lub cierpliwie czekać na przeniesienie do innego zakładu. W grupie tej wychowankowie w ciągu dnia będą mogli przebywać jedynie na świetlicy, ponieważ sypialnie będą otwierane dopiero wieczorem przed sprzątaniem i przygotowaniem do ciszy nocnej.

Do 31 czerwca w internacie działało wiele kół zainteresowań: piłki siatkowej, piłki nożnej, piłki koszykowej, siłownia, koło bokserskie, plastyczne,

teatralne, psychologiczne, oraz religia. Udział wychowanków w zajęciach kół był całkowicie dobrowolny. Szkoła poza zajęciami wynikającymi z planu nauczania organizowała kursy zawodowe (budowlany, gastronomiczny, prawo jazdy), które realizowane były w godzinach popołudniowych. Najprawdopodobniej po wznowieniu pracy stopniowo zaczną działać wszystkie koła a jeżeli zaistnieje taka potrzeba działalność rozpoczną nowe.

Ponieważ placówka nasza nie powstanie od „zera” instytucja ta posiada wszystkie potrzebne zasoby fizyczne (meble, sprzęty, wyposażenie, itp.), aby grupy wychowawczy mogły rozpocząć pracę. Z pewnością zaistnieje jednak potrzeba wymiany pewnych rzeczy na nowe, co wiąże się z kosztami, trudno mi jednak przewidzieć, co zostanie wymienione, kiedy i jakie będą tego koszty.

Kadra pracownicza jest wysoko wykwalifikowana przygotowana do pracy z takim właśnie typem młodzieży, ci pedagodzy, którzy nie posiadają pełnego wykształcenia kończą odpowiednie kursy i studia podyplomowe. Jedynie dwoje pedagogów nie posiada wyższego wykształcenia.

Problemy, jakie możemy napotkać.

Cechą charakterystyczną placówek resocjalizacyjnych jest istnienie w nich tzw. „drugiego życia”. Podkultura przestępcza charakteryzuje się określonymi specyficznymi normami, które kompletnie niszczą pracę wychowawczą w placówkach tego typu. W sytuacji tak wielkiej presji grupy tylko nieliczne jednostki są gotowe podjąć współprace mającą zaowocować powrotem do społeczeństwa.

Dotychczas MOAS w Mrozach był placówką, w której nie było elementów „II życia”, które utrudniałyby pracę wychowawcza, a wręcz dawało się zaobserwować sympatię występującą pomiędzy kadrą a wychowankami. Praca opierała się na zasadach wzajemnego poszanowania praw. W systemie kar i nagród dominowały nagrody a przypadki rażącego naruszenia regulaminu były sporadyczne. W nowo powstających placówkach, w których nie sposób przewidzieć składu osobowego grup chęć tworzenia podkultury więziennej może być bardzo duża. Dlatego bardzo ważne jest, aby w natłoku codziennych spraw zauważać najmniejsze przejawy „II życia” i podjąć z nimi walkę. Należy ustalić granice akceptowanych zachowań, wykroczenia karać regulaminowo i być w tej sprawie nie konsekwentnym. Ponadto pedagodzy muszą tworzyć zwarty front i działać w jednym kierunku. Niestety zdarza się, że efekty zbiorowej pracy są niweczone przez nieodpowiedzialne postawy jednostek. Na polu współpracy pomiędzy ludźmi, którym w gruncie rzeczy idzie o to samo jest jeszcze wiele do zrobienia. Trzeba w tym miejscu podkreślić zapał, pomysłowość i entuzjazm większości kadry pedagogicznej, co stanowi niewątpliwy atut we wspólnej pracy W momencie pisania owej pracy nie można określić terminu uruchomienia placówki. Co za tym idzie ewentualne problemy z jakimi przyjdzie nam się

zmierzyć pozostają w sferze domysłów. Pewne jest, że pojawiająca się młodzież będzie miała duże problemy adaptacyjne. Niewątpliwie każdy z nowych podopiecznych będzie miał duże niedobory edukacyjne. Jak wynika z moich wcześniejszych spostrzeżeń opóźnienia szkolne sięgają niekiedy pięciu lat. Z punktu widzenia skuteczności wyrównywania niedoborów edukacyjnych bardzo istotna jest znajomość aktualnego poziomu umiejętności i wiedzy podopiecznych, gdyż to stanowi punkt wyjścia w planowaniu skutecznych działań edukacyjnych.

Wnioski:

1. Konieczne jest utworzenie grupy adaptacyjnej, która pozwoli na rozpoczęcie pełnej i prawidłowej adaptacji wychowanka w nowej placówce.

2. W grupie adaptacyjnej nastąpi rozpoznanie nowych wychowanków.

3. Wszyscy nowo przybyli będą mieli mniejsze lub większe niedobory edukacyjne

4. W nowych sytuacjach u ludzi może być zachwiane poczucie bezpieczeństwa.

5.Konkluzja:

O każdym nowoprzybyłym wychowanku musimy mieć szczegółowe rozeznanie co do jego aktualnego poziomu wiedzy i umiejętności. Na tej podstawie wyznaczymy obszary szczególnie zaniedbane edukacyjnie. Trzeba dla każdego wychowanka stworzyć plan indywidualnej edukacji. Pomoże to nam w skutecznym wyrównywaniu niedoborów edukacyjnych.

Konstruowanie tego rodzaju narzędzia nie wymaga angażowania wielu środków i można przystąpić do realizacji tego projektu z dużym prawdopodobieństwem osiągnięcia zamierzonego celu. Ta szczególna faza rozwoju tej organizacji, jaką jest przyjęcie nowych wychowanków wymusza niejako konstruowanie podobnych narzędzi i projektów, ponieważ od nich zależy czy proces adaptacji podopiecznych będzie przebiegał prawidłowo.

Działania ideacyjne

Moja koncepcja pracy resocjalizacyjnej

Proces wtórnej socjalizacji nieletnich ze społecznego punktu widzenia ma doprowadzić do zmiany postaw społecznych. Do przywrócenia zaburzonych funkcji społecznych i społecznie akceptowanych zachowań. Aby ów proces mógł przebiegać prawidłowo należy poznać mechanizmy i przyczyny „zbaczania z właściwej drogi”. Dlaczego pewien odsetek młodzieży nie akceptuje norm społecznych? Co popycha te dzieci do tak desperackiego czynu, jakim jest popełnienie przestępstwa? Odpowiedź na te pytania nie jest prosta i jednoznaczna, ale tylko analiza przyczyn tego zjawiska społecznego może nakreślić najskuteczniejsze metody postępowania.

Niewątpliwie patologia rodziny jest podstawową przyczyną tego stanu rzeczy. Około 90% podopiecznych zakładów poprawczych wywodzi się z takich rodzin. Wzorce osobowe są powielane z pokolenia na pokolenie. Nie możliwe jest przekazanie dziecku odpowiednich wzorów postępowania. Taka rodzina nie zaspokaja podstawowych potrzeb i przyczynia się do pogłębiania zagubienia i dezorientacji młodzieży. Początkowe zagubienie i dezorientacja przeradzają się z czasem w utrwalony stan negowania norm moralnych i prawnych. Z punktu widzenia skuteczności resocjalizacji bardzo istotne jest wczesne reagowanie i praca z dziećmi z tych środowisk zanim procesy destrukcji się utrwalą. Z moich obserwacji ten przełomowy moment przypada na 12 - 14 rok życia. Uważam, że praca z dzieckiem podjęta w tym czasie w środowisku otwartym ma największe szanse powodzenia. Pokazywanie innego stylu życia, rozbudzanie zainteresowań, uświadamianie konieczności pracy nad sobą i współpracy z innymi to metody pracy świetlic terapeutycznych, kuratorów i tzw. pedagogów ulicznych. Praca w środowisku otwartym ma przewagę nad ośrodkami

zamkniętymi. Może dokonywać zmian w środowisku naturalnym dla dziecka i

zmiany te będą trwałe. Taka praca to również praca z rodziną i otoczeniem. Nie leczmy objawów, ale łagodzimy przyczyny takiego stanu rzeczy. Unika się w ten sposób efektu przystosowania się do środowiska sztucznego, jakim niewątpliwie są instytucje wychowawcze i resocjalizacyjne. W ośrodkach zamkniętych dochodzi do wielu niepokojących zjawisk takich jak choćby rozwój struktur nieformalnych, które mają decydujący wpływ na kształtowanie się osobowości podopiecznych. Bardzo często stopień demoralizacji szybko się pogłębia zamiast obniżać.

Ze względu na skuteczność procesu resocjalizacji umieszczenie w instytucji resocjalizacyjnej powinno być ostatecznością usprawiedliwioną zachowaniem bezpieczeństwa społecznego. Uważam, iż nazbyt pochopnie umieszcza się w zakładach poprawczych młodzież w stosunku, do której nie zastosowano dostępnych metod oddziaływania w środowisku otwartym.

Praca w ośrodkach resocjalizacyjnych będzie najskuteczniejsza, jeśli będzie opierać się na autorytecie wychowawcy. Zdobycie takiego autorytetu będzie możliwe tylko wtedy, gdy wychowawca ma wiele do zaoferowania i zostanie zaakceptowany jako osoba znacząca. Aby tego dokonać należy mieć dobre przygotowanie zawodowe i duże zaangażowanie w pracę. Niestety bardzo często sytuacja materialna i wypalenie zawodowe pedagogów powodują prezentowanie typowych postaw zachowawczych. Natomiast instytucje resocjalizacyjne przypominają często przechowalnie nastawione na pozbycie się swoich podopiecznych, kiedy tylko nadarzy się ku temu okazja.

Przepełnienie zakładów poprawczych, niski poziom motywacji pedagogów tam zatrudnionych, pochopne umieszczanie w zakładach poprawczych, niewystarczająco rozwinięte struktury tzw. „wczesnego oddziaływania” to niewątpliwie największe problemy polskiej resocjalizacji. Mój prywatny pomysł

na poprawę istniejącego stanu rzeczy polega na stworzeniu uniwersalnego systemu kontroli skuteczności pracy resocjalizacyjnej. Tylko dzięki temu można skierować środki tam gdzie będą najefektywniej wykorzystane.

Moja praktyka resocjalizacyjna opiera się na poszanowaniu praw podopiecznych i udzielaniu pełnej informacji na temat sytuacji wychowanka. To umożliwia mi usunięcie barier komunikacyjnych i tym samym mam większą szansę na przekazanie swojej wiedzy, zainteresowań, fascynacji. Poprzez swoje rozliczne zainteresowania staram się dotrzeć do najbardziej zamkniętych i zbuntowanych.

Motywacja w mojej pracy jest elementem bodaj najistotniejszym. Często jedna mała pochwała może zdziałać więcej niż najsroższa kara. Wyszukanie właściwej drogi postępowania z podopiecznym zajmuje wiele czasu, ale naprawdę procentuje. W mojej pracy bardzo istotna jest współpraca z wszystkimi pracownikami ośrodka. Dzięki nim uzyskuję pełną informację o wychowanku, a także mogę liczyć na pomoc w realizacji moich projektów wychowawczych.

Cel ogólny

1. Stworzenie, warunków do jak najszybszego wyrównywania niedoborów edukacyjnych wychowanków skierowanych do placówki i zakwalifikowanych do klasy I gimnazjalnej

Cele szczegółowe

1. Podczas pierwszego kontaktu z wychowankiem wychowawca (nauczyciel) stwarza warunki do dobrego kontaktu.

2. Rozpoznanie umiejętności czytania.

3. Rozpoznanie umiejętności pisania

4. Rozpoznanie zdolności rozumowania

5. Rozpoznanie umiejętności korzystania z informacji

6. Rozpoznanie umiejętności wykorzystania wiedzy w praktyce

7. Sporządzenie „mapy braków edukacyjnych”

Cele operacyjne

1. Poznanie się wychowawcy z wychowankiem.

Wychowawca w trakcie pierwszego kontaktu przeprowadza życzliwą rozmowę wykazując zainteresowanie losami podopiecznego

Kryterium sukcesu - Wychowanek chętnie opowiada o sobie, jest otwarty

2. Określenie form komunikowania się.

Wychowawca informuje o sposobach komunikowania się, rozmowa.

Kryterium sukcesu - wychowanek stosuje określone w rozmowie formy komunikowania się.

3. Oferowanie pomocy i przyjmowanie jej w sytuacjach zadaniowych.

Wychowawca deklaruje pomoc.

Kryterium sukcesu - wychowanek prosi o wyjaśnienie niezrozumiałych dla niego kwestii.

1.2.1 Wychowanek przy okazji zaznajamiania się z regulaminem placówki czyta wybrane fragmenty.

Kryterium sukcesu - Stwierdzenie umiejętności czytania tekstu

1.2.2 Wychowanek czyta tekst kultury i określa elementy przeczytanego tekstu

Kryterium sukcesu - wychowanek poprawnie nazywa i rozumie takie pojęcia jak np. przenośnia, fikcja literacka, odbiorca. Posługuje się terminami: bohater, akcja, zwrotka, refren, opowiadanie, baśń, legenda.

1.2.3 Na podstawie przeczytanego tekstu rozumie znaczenie symboli występujących w instrukcjach i opisach

Kryterium sukcesu - poprawne odczytywanie znaczenia symboli

1.2.4 Wychowanek odczytuje dane z tabeli, wykresu, planu, mapy.

Kryterium sukcesu - Odpowiedzi na proste pytania.

1.3.1 Wychowanek pisze tekst ze świadomością intencji np. list, ogłoszenie, przepis itp.

Kryterium sukcesu - wychowanek samodzielnie napisał zadany tekst zgodnie z jego przeznaczeniem

1.3.2 Wychowanek formułuje wypowiedzi ze świadomością celu

Kryterium sukcesu - wychowanek w określonych sytuacjach pyta, odpowiada, potwierdza, zaprzecza, prosi, obiecuje, zaprasza, przeprasza żartuje, wątpi, odmawia.

1.3.3 Wychowanek przedstawia w postaci graficznej dane z tabeli

Kryterium sukcesu - wychowanek wyraża proste dane w postaci diagramu słupkowego lub prostego schematu.

1.4.1 Podczas rozmowy o swoich losach wychowanek posługuje się kategoriami czasu i przestrzeni w celu przyporządkowania zdarzeń.

Kryterium sukcesu - wychowanek poprawnie umieszcza zdarzenia w przedziałach czasowych, potrafi uporządkować zdarzenia w kolejności chronologicznej.

1.4.2 Podczas tej samej rozmowy wychowanek przedstawia przyczyny i skutki wydarzeń.

Kryterium sukcesu - Stwierdzamy, że wychowanek poprawnie domyśla się przyczyn swojego pobytu w ośrodku i wie, jakie to pociąga za sobą konsekwencje

1.4.3 Podczas rozmowy o środowisku naturalnym człowieka wyraża własne opinie próbuje je uzasadnić własnymi argumentami.

Kryterium sukcesu - stwierdzenie posługiwania się argumentami

1.4.4 Wysłuchując prostego zadania tekstowego wychowanek zapisuje je za pomocą wyrażenia arytmetycznego, planu, mapy, działania, schematu

Kryterium sukcesu - podejmowanie poprawnej próby zapisania problemu matematycznego.

1.4.5 Na podstawie dostarczonych danych wychowanek rozpoznaje charakterystyczne cechy i własności ( liczb, figur, obiektów itp.)

Kryterium sukcesu - wskazywanie różnic i podobieństw

1.4.6 Podczas rozmowy wstępnej wychowanek dostrzega prawidłowości w najbliższym otoczeniu i wnioskuje o dalszym przebiegu zjawiska, np. swoich losów

Kryterium sukcesu - prawidłowe przedstawienie przebiegu swoich najbliższych losów.

1.4.7 Wychowanek na podstawie wcześniejszego rozwiązanego zadania analizuje otrzymany wynik pod względem sensowności

Kryterium sukcesu - podjęta próba sprawdzenia z warunkami zadania i własnym doświadczeniem.

1.5.1 Po przeczytaniu programu telewizyjnego wychowanek znajduje pożądaną informację.

Kryterium sukcesu - prawidłowe wyszukanie programów informacyjnych

1.5.2 Na podstawie znajomości regulaminu ośrodka wychowanek znajduje odpowiedni zapis.

Kryterium sukcesu - wskazanie w regulaminie zapisu dotyczącego sposobu udzielania przepustek

1.6.1 Wychowanek wykonuje obliczenia dotyczące długości, powierzchni, wagi, czasu, pieniędzy

Kryterium sukcesu - Prawidłowo skonstruowane działania (dopuszczalne błędy rachunkowe)

1.6.2 Wychowanek wykonuje obliczenia przy pomocy kalkulatora

Kryterium sukcesu - poprawnie wykonane obliczenia

1.6.3 Wychowanek zna zasady posługiwania się urządzeniami technicznymi

i materiałami chemicznymi, rozpoznaje oznakowania substancji niebezpiecznych, objaśnia zasady użytkowania domowych urządzeń elektrycznych

Kryterium sukcesu - stwierdzenie znajomości zagadnienia,

1.6.4 Wychowanek po przeczytaniu prostej instrukcji obsługi uruchamia proste urządzenie techniczne.

Kryterium sukcesu - uruchomienie i obsługa urządzenia zgodne z instrukcją

1.6.5 Rozmowa o zasadach higieny, bezpieczeństwa, zdrowego trybu życia, oszczędnego gospodarowania zasobami przyrody

Kryterium sukcesu - stwierdzenie prawidłowej argumentacji stosowania zasad

1. Wypełnienie arkusza spostrzeżeń na podstawie notatek sporządzonych podczas sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności w kluczowych dziedzinach

2. Analiza arkusza spostrzeżeń w celu wychwycenia braków umiejętności kluczowych

3. Sporządzenie planu indywidualnej edukacji wychowanka i przekazanie go wszystkim zainteresowanym (nauczyciele, wychowawcy, pedagog)

4. Jeśli to konieczne, przydział dodatkowych zajęć edukacyjnych.

Przebieg działalności

Każdy nowy wychowanek po przybyciu do placówki zostaje umieszczony w tzw. izbie przejściowej na okres do dwóch tygodni. W tym czasie dokonywane są wszelkie niezbędne badania lekarskie. Jest to doskonały czas na sprawdzenie poziomu wiedzy i konstruowanie indywidualnego planu edukacji.

Realizacja celów szczegółowych powinna być powierzona pedagogowi ośrodka, który wykorzystuje wcześniej przygotowane testy i materiały. Opracowaniem wyników i konstrukcją indywidualnego planu edukacji powinien zająć się zespół składający się z szerszego grona osób (psycholog, pedagog, wychowawca, patron). Zespół ten powinien przeanalizować dotychczasowe postępy w nauce, opinie psychologiczno pedagogiczną oraz wszelkie posiadane informacje pedagogiczne. Na podstawie tych danych określane są priorytety edukacyjne co znajduje swój wyraz w opracowanym planie.

Realizacją dodatkowych zajęć określonych w planie zajmują się poszczególni nauczyciele. To oni w części dotyczącej realizacji szczegółowo opisują postępy w danych kluczowych umiejętnościach. Zapis stwierdzający wyrównanie niedoborów jest podstawą do ponownej weryfikacji poziomu niedoborów.

Jeżeli okaże się, że wychowanek posiadł pożądane umiejętności, można uznać, iż program zakończył się sukcesem.

Działania ewaluacyjne

Będąc w posiadaniu wyników realizacji można przeanalizować cały plan i jego realizację. Specyficzna sytuacja placówki nie pozwoliła na przeprowadzenie realizacji projektu. Można jednak w tym miejscu pokusić się o wskazanie najbardziej prawdopodobnych obszarów w planowaniu i realizacji, które mogą ulec zmianom.

Plan powstał dla absolwentów szkoły podstawowej. Podobne opracowanie należy sporządzić dla wszystkich etapów edukacyjnych z uwzględnieniem wymogów dla każdego z nich. Weryfikacji podlegać będą prawdopodobnie metody i formy realizacji celów. Może się okazać, że nie są one dostosowane do możliwości wychowanków. Etap realizacyjny może podlegać zmianom z powodu zbyt dużych barier komunikacyjnych i nieufności podopiecznych. W takim przypadku realizacja może zostać odroczona na czas bardziej dogodny.

Niewątpliwie posiadanie takich indywidualnych planów edukacji przyczyni się do podniesienia skuteczności nauczania. Działania edukacyjne będą precyzyjniejsze i dostosowane do aktualnego poziomu wiedzy i umiejętności podopiecznych.

Załączniki

1. Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej

2. Przykładowa tabela niedoborów umiejętności kluczowych

Załącznik nr 2

czytanie		POZIOM
				0	1	2
1.2.1	Bierne czytanie regulaminu
1.2.2	Określanie elementów tekstu (bohater, zwrotka, legenda, opowiadanie itp.)
1.2.3	Rozumienie znaczenia symboli występujących w tekstach (mapy, plany, rysunki, schematy)
1.2.4	Odczytywanie danych z tekstu, tabel, wykresów, map, schematów
pisanie
1.3.1	Pisanie tekstu ze świadomością intencji np. listu, ogłoszenia
1.3.2	Formułowanie wypowiedzi ze świadomością celu (pyta, opowiada, potwierdza, obiecuje, przeprasza)
1.3.3	Przedstawianie prostych danych w postaci diagramu, lub schematu
rozumowanie
1.4.1	Posługiwanie się kategoriami czasu i przestrzeni, porządkowanie zdarzeń
1.4.2	Przedstawianie przyczyn i skutków wydarzeń i przewidywanie konsekwencji (np. swoich losów)
1.4.3	Używanie argumentów w celu uzasadnienia swojego stanowiska
1.4.4	Zapisywanie wysłuchanego zadania tekstowego za pomocą wyrażenia arytmetycznego, mapy, schematu
1.4.5	Rozpoznawanie różnic i podobieństw pomiędzy pokazanymi elementami
1.4.6	Dostrzeganie prawidłowości i potrafi opisać zjawiska o charakterze powtarzalnym
1.4.7	Analiza sensowności wyników zadania
Korzystanie z informacji
1.5.1	Wyszukiwanie informacji dotyczących konkretnego programu telewizyjnego
1.5.2	Wskazywanie punktów w regulaminie ośrodka dotyczących konkretnego problemu
Wykorzystanie wiedzy w praktyce
1.6.1	Wykonywanie obliczeń dotyczących długości, czasu, przestrzeni, pieniędzy
1.6.2	Wykonywanie obliczeń przy pomocy kalkulatora
1.6.3	Znajomość zasad posługiwania się urządzeniami technicznymi i materiałami chemicznymi
1.6.4	Umiejętność prawidłowej interpretacji prostej instrukcji obsługi dowolnego urządzenia
1.6.5	Rozumienie potrzeby stosowania zasad i wszelkich powszechnie uznawanych norm

Objaśnienie

1 - brak umiejętności

2 - poziom umiejętności niewystarczający

3 - poziom umiejętności dopuszczalny

2

---