Semantyka logiczna - zajmuje się badaniem znaczenia przy pomocy logiki matematycznej.

Semantyka logiczna czysta - wyspecjalizowana gałąź logiki współczesnej wykorzystywana do badań nad znaczeniem lub interpretacją wyrażeń w obrębie umyślnie budowanych systemów logicznych, które nazywane są językami. To systemy wnioskowania niezawodnego (drogą dedukcji).

Logika językoznawcza wykorzystuje pojęcia i notację symboliczną logiki współczesnej do badań nad językiem naturalnym. Jest to sposób na sformalizowanie semantyki, której często zarzuca się brak naukowej metodologii i precyzji wywodu. Na gruncie logiki językoznawczej językiem nazywa się język naturalny, natomiast systemy logiczne nazywa się rachunkiem.

„Matematyczne sformułowanie problemu jest zazwyczaj o wiele zwięźlejsze, a ponadto jaśniejsze i mniej narażone na mylną interpretację” (John Lyons).

Typologia rachunku:

• rachunek zdań

• rachunek predykatów

• rachunek zbiorów

Rachunek zdań i predykatu stanowią cenne narzędzie opisu niektórych aspektów w języku.

Ćwiczenie: Zbadajmy, czy ze zbioru poniższych zdań 1,2 i 3 wynika logiczne zdanie 4.

{Z₁,Z₂,Z₃…} Z₄ - wynika zawsze i tylko wtedy, gdy wynika logicznie z koniunkcji, której członami są wszystkie zdania należące do zbioru.

1. Jeżeli prawa historii są uniwersalne i poznawalne to zdarzenia historyczne można przewidywać.

2. Jeżeli zdarzenia historyczne można przewidywać to można im także zapobiegać.

3. Jeżeli można zapobiegać zdaniom historycznym to prawa historii nie istnieją.

4. Jeśli istnieją prawa historii to nie są one uniwersalne lub nie są poznawalne.

1. P ^{^} α → r

2. r → s (zapobieganie)

3. s → ~ t

4. t → ~ p V ~

Z₁ ^ Z₂ ^ Z₃ → Z

(p^R) - n r - 3?

((p^q) → r) ^ (r → s) ^ s →~ t →(t →(~pV~q)

Semantyka językowa ogólna zajmuje się budową ogólnej teorii znaczenia stosowanej do języka.

Semantyka językowa szczegółowa stanowi studium znaczenia zdań i wypowiedzi w jakimś określonym języku.

Rachunek zdań to dwuwartościowy rachunek zdań (niemodalny), a więc system dedukcyjny funkcji prawidłościowych.

• podstawowe znaczenie pojęcia rachunku zdań to pojęcie sądu;

• sąd jest to ta prawda, która wyrażona jest zdaniem oznajmującym (oznajmiającym) kiedy to zdanie służy jako oznajmienie;

• sąd to byt teoretyczny, jest niezmienny bez względu na zmiany systemu językowego, substancji języka, a nawet struktury gramatycznej. Nie każde zdanie oznajmujące jest sądem w sensie logicznym, np. zdanie: Romeo sądzi, że Julia nie żyje jest sądem intencjonalnym;

• zdanie oznajmujące jest sądem w sensie logicznym jeżeli o jego prawdziwości decyduje wyłącznie forma logiczna oraz znaczenie jego elementów składowych, tzn. sąd musi być prawdziwy we wszystkich możliwych światach, np. Wszyscy kawalerowie są nieżonaci,

• sąd może być prawdziwy lub fałszywy - są to jedyne wartości logiki;

• nie jest systemem modalnym - nie używa się w nim operatorów możliwości i konieczności.

Logikę interesuje przede wszystkim dowodzenie twierdzeń, które są prawdziwe niezależnie od tego jakie konkretne sądy podstawimy zamiast zmiennych zdaniowych.

Relacja zdanie - sąd w rozumieniu Lyonsa: „Różne zdanie tego samego języka mogą wyrażać ten sam sąd, np. Zaskoczył nas wybór Kowalskiego / Zaskoczyło nas to, że wybrano Kowalskiego”. Jedno zdanie może wyrażać więcej sądów, np. Zaskoczył nas wybór Jana.

SEMANTYKA W5 17.11.2011

1