1. Wejście wyjście znakowe (I/O)

Procedury wyjścia:

• write( f, p ) , gdzie f jest zmienną plikową

• write( p )

• writeln( f, p )

• writeln( p )

• writeln( f )

• writeln

Procedury wejścia:

• read( f, p )

• read( p )

• readln( f, p )

• readln( p )

• readln( f )

• readln

Obsługa klawiatury

Każde wciśnięcie klawisza powoduje wprowadzenie do bufora klawiatury kodu lub kodów znaku odpowiadającego wciśniętemu klawiszowi. Bufor ten ma określoną pojemność. Jeżeli znaki wprowadzone do bufora nie zostaną z niego usunięte, to bufor się zapełni i nie będzie przyjmował kolejnych znaków. Objawia się to charakterystycznym piszczeniem przy wciskaniu klawiatury. Do obsługi bufora klawiatury służą poniższe funkcje.

ReadKey Wywołanie tej bezparametrowej funkcji powoduje pobranie znaku z bufora klawiatury. Po jej wywołaniu znak ten jest usuwany z bufora.

KeyPressed Funkcja zwraca wynik typu logicznego, który mówi czy w buforze klawiatury jest jakiś (choćby jeden) znak do pobrania. Jeśli w klawiaturze są znaki do pobrania to wynik jest TRUE jeśli bufor jest pusty to wynik jest FALSE.

2. Funkcje matematyczne

Funkcja	Przykład	Opis
abs	y := abs(x)	wartość bezwzględna |x|
cos	y := cos(x)	kosinus kąta x [rad]
exp	y := exp(x)	e do potęgi x czyli e^x
ln	y := ln(x)	logarytm naturalny z x czyli ln(x)
pi	y := pi	liczba p (funkcja bezargumentowa)
sin	y := sin(x)	sinus kąta x [stopnie kąta podawane w radianach]
sqr	y := sqr(x)	kwadrat liczby x czyli x^2
sqrt	y := sqrt(x)	pierwiastek kwadratowy z liczby x

• x do potęgi y czyli x ^y  w Pascalu zapiszemy tak: exp(y*ln(x))

3. Funkcje dla typów porządkowych

Ord( w ) Funkcja ta zwraca wynik typu integer, który podaje "numer" porządkowy danej wartości porządkowej w. Np.:

Typ w	w	Ord(w )
integer	-10	-10
Boolean	false	0
Boolean	true	1
Char	'a'	97
(slony, gorzki, kwasny)	gorzki	1

Pred( w ), Succ( w ) Funkcje te zwracają wynik typu zgodnego z typem wyrażenia w. Funkcja Pred() zwraca poprzednika wartości w o ile taki istnieje, natomiast funkcja Succ() zwraca następnika wartości w o ile taki istnieje. Oto przykłady:

Typ w	Pred(w )	w	Succ(w )
integer	-11	-10	-9
integer	5	6	7
Boolean	** błąd **	false	true
Boolean	false	true	** błąd **
Char	'b'	'c'	'd'
(slony, gorzki, kwasny)	** błąd ** slony gorzki	slony gorzki kwasny	gorzki kwasny ** błąd **

Dec( z ), Inc( z ),
Procedury te modyfikują wartość zmiennej z. Wywołanie Dec(z) jest równoważne z := Pred(z) a wywołanie Inc(z) odpowiada wyrażeniu z := Succ(z). Np.:

Typ z	z przed	Przykład	z po
integer	-10	Inc(z) Dec(z)	-9 -12
Char	'h'	Inc(z) Dec(z)	'i' 'g'
(slodki, slony, kwasny, pikantny, gorzki)	kwasny	Inc(z) Dec(z)	pikantny slony

Konwersja typów

W poniższych opisach n, m oraz i są wyrażeniami typu całkowitego; x jest wyrażeniem typu rzeczywistego; w - wyrażeniem typu liczbowego; s -wyrażeniem typu string a vs - zmienną typu string

• Chr() - zamiana char na integer

• Round() - zamiana real na integer

• Str() - zamiana liczba na string

• Trunc() - zamiana real na integer

• Val() - zamiana string na liczba

Chr( n ) Funkcja dokonuje konwersji z typu całkowitego na znakowy. Wynik funkcji jest typu Char czyli znak o kodzie n.

Wywołanie	Wynik	Uwagi
Chr(27) Chr(65) Chr(57) Chr(230)	'A' '9' 'µ'	Znak ESC - niedrukowalny duża lit. A cyfra dziewięć znak z tzw. rozszerzonej tab. ASCII

Round( x ), Trunc( x )

Obie funkcje dokonują konwersji z typu rzeczywistego na całkowity. Wynikiem funkcji jest liczba typu całkowitego (LongInt). W przypadku funkcji Round() konwersja polega na zaokrągleniu, zgodnie z zasadami stosowanymi w matematyce, wyrażenia x do liczby całkowitej. Natomiast w przypadku funkcji Trunc() konwersja polega tylko na obcięciu części ułamkowej.

Wywołanie	Wynik
Round(1.25) Round(1.5) Round(1.65) Round(2.5) Round(-1.25) Round(-1.5) Round(-1.65) Round(-2.5) Trunc(1.34) Trunc(-1.5) Trunc(1.5723450985e9) Trunc(2.5723450985e9)	1 2 2 2 -1 -2 -2 -2 1 -1 1572345098 ** błąd ** przekroczony zakres LongInt

Str( w, vs )

Procedura dokonuje konwersji z typu liczbowego na typ łańcuchowy. Pierwszy parametr w może być uzupełniony opisem pola w formacie

w : n

lub tylko dla wyrażeń rzeczywistych w formacie

w : n : m

Tu n oznacza szerokość pola a m liczbę miejsc po przecinku. Sens opisu pola jest identyczny jak w procedurze write, writeln. Szczegóły w opisie szerokości pola tych procedur. Działa to tak, że w jest zamieniane na łańcuch tekstowy a następnie jest on wstawiany do zmiennej vs. Jeżeli rozmiar zmiennej vs nie pozwala na wpisanie całego łańcucha to do zmiennej vs zostanie wstawionych tylko tyle znaków, ile może się w niej zmieścić.

Rozmiar s	Wywołanie	Wynik
1 3 2 3 8 6 10 20 3 8 8	str(12,s) str(12,s) str(12:-2,s) str(12:3,s) str(-15.547:-2,s) str(-15.547:0,s) str(-15.547:10,s) str(-15.547:16,s) str(-15.547:-2:0,s) str(-15.547:5:-1,s) str(-15.547:5:4,s)	'1' '12' '12' ' 12' '-1.6E+01' '-1.6E+' '-1.555E+01' '-1.554700000E+01' '-16' '-1.6E+01' '-15.5470'

Val( s, z, e )

Procedura dokonuje konwersji z typu łańcuchowego na liczbowy. Tutaj z jest zmienną typu rzeczywistego lub całkowitego natomiast e jest zmienną typu word. Procedura działa podobnie jak procedura read. Dokonuje ona zamiany napisu s na liczbę typu zgodnego z typem zmiennej z, o ile taka konwersja jest możliwa. Do zmiennej e wpisywany jest kod błędu. Jeśli konwersja przebiegła bezbłędnie, to e=0. Jeśli wystąpił błąd, to w e znajdzie się numer znaku z łańcucha s, który spowodował ten błąd.

Wywołanie	z	e	Uwagi
val('1234',z,e) val('1abc',z,e) val('1.2E3',z,e) val('1.2E*4',z,e) val('1,2E4',z,e)	1234 1200	0 2 0 5 2	ok błąd 2-gi znak 'a' ok błąd 5-ty znak '*' błąd 2-gi znak ','

Przetwarzanie łańcuchów tekstowych

W poniższych opisach n oraz i są wyrażeniami typu całkowitego; s -wyrażeniem typu string a vs - zmienną typu string

• Length() - długość łańcucha

• Copy() - wydzielenie podłańcucha

• Pos() - znalezienie podłańcucha

• Delete() - usunięcie podłańcucha

• Insert() - wstawienie łańcucha do łańcucha

Length( s )

Funkcja zwarca długość łańcucha tekstowego s jako liczbę typu całkowitego (byte).

Wywołanie	Wynik
Length('Free Pascal') Length('F') Length('')	11 1 0

Copy( s, i, n )

Funkcja, której wynikiem jest dana typu string, wyciąga z łańcucha s podłańcuch o długości co najwyżej n znaków zaczynający się od pozycji i-tej. Znaki w łańcuchu numerowane są od 1 w górę.

Wywołanie	Wynik
copy('Free Pascal',6,6) copy('Free Pascal',6,10) copy('Free Pascal',20,6)	'Pascal' 'Pascal' '' (pusty łańcuch)

Pos( s1, s )

Funkcja zwraca wynik typu całkowitego, który jest numerem pozycji w łańcucha s, od której zaczyna się podłańcuch s1. Jeżeli łańcuch s nie zawiera podłańcucha s1 to wynikiem jest 0.

Wywołanie	Wynik
pos('Free', 'Free Pascal') pos('Pascal', 'Free Pascal') pos('Turbo', 'Free Pascal')	1 6 0

Delete( vs, i, n )

Procedura ta usuwa ze zmiennej łańcuchowej vs podłańcuch o długości conajwyżej n znaków zaczynający się od pozycji i-tej. Znaki w łańcuchu numerowane są od 1 w górę.

s przed	Wywołanie	s po
'Free Pascal' 'Turbo Pascal' 'Free Pascal'	delete(s,5,7) delete(s,6,10) delete(s,20,2)	'Free' 'Turbo' 'Free Pascal'

Insert( s, vs, i )

Procedura wstawia łańcuch s do zmiennej łańcuchowejvs począwszy od pozycji danej wyrażeniem i

s przed	Wywołanie	s po
'Pascal' 'Pascal' 'Pascal'	insert('Free ',s,1) insert('-1.0.10', s, 7) insert('-1.0.10' s,20)	'Free Pascal' 'Pascal-1.0.10' 'Pascal-1.0.10'

4. Inne funkcje modułu CRT

W poniższym opisie w - jest wyrażeniem typu Word; b, x, y - wyrażeniami typu Byte

• ClrScr - procedura czyści ekran (aktualne okno) w kolorze tła u ustawia kursor w lewym górnym rogu

• ClrEol - procedura czyści wiersz od miejsca połozenia kursora do konica lini pozostawiając kursor na swoim miejscu.

• GoToXY(x,y) - procedura ustawia kursor w x-tej kolumnie i y-tym wierszu. Lewy górny róg ma współrzędne (1,1)

• WhereX, WhereY - bezparametrowe funkcje podające położenie kursora (kolumnę, wiersz) jako liczbę typu Byte

• TextBackground(b) - procedura ustalająca kolor tła b = 0 .. 15 (dodanie 128 daje efekt migania)

• TextColor(b) - procedura ustalająca kolor tekstu b = 0 .. 15.

• LowVideo, HighVideo, NormVideo - procedury: przyciemniają (Low), rozjaśniają (High) kolor tekstu, albo przywracają początkowe (jak w chwili uruchomienia programu) ustawienia kolorów (NormVideo).

• CursorOff, CursorOn, CursorBig - procedury ukrywają (off), przywracają (on) lub zmieniają kursor na duży (big).

• DelLine, InsLine - procedury usuwają wiersz (del) lub wstawiają (ins) pusty w miejscu położenia kursora. Powoduje to przewinięcie części ekranu znajdującej się poniżej kursora, w górę ze wstawieniem pustego wiersza u dołu ekranu dla (del) lub w dół dla (ins)

• Delay(w) - procedura zawiesza wykonanie programu na w milisekund.

• Sound(w), NoSound - procedury włączają (sound) dźwiek o częstotliwości w Hz lub wyłączają (nosound).

4

---