PORAŻENIA MIĘŚNI KRTANI.
Układ mięśni krtani:
mięśnie napinające fałdy głosowe:
mięsień pierścienno-tarczowy - napina i wydłuża fałdy głosowe, unerwiony przez nerw krtaniowy górny, porażenie - wiotkie fałdy głosowe (głos słaby i ochrypły)
mięsień głosowi (tarczowo-nalewkowy) - w obrębie fałdu głosowego, napina fałdy głosowe, zwęża szparę głośni, reguluje natężenie i barwę głosu
mięśnie rozwierające szparę głośni
mięsień pierścienno-nalewkowy tylny - jedyny rozwierający mięsień głośni, porażenie - szpara głośni zamknięta, przy obustronnym porażeniu - duszność !!!
mięśnie zwierające szparę głośni
mięsień pierścienno-nalewkowy boczny - funkcja: zamyka szparę głośni z wyjątkiem 1/3 tylnej, porażenie - szpara głośni nie ma pełnego zwarcia przy obustronnym . . .
mięsień nalewkowy poprzeczny - funkcja: zamyka tylną część szpary głośni, porażenie - trójkątna szczelina w części tylnej
Unerwienie:
odchodzi od nerwu krtaniowego górnego i nerwów krtaniowych wstecznych, odchodzących od nerwy błędnego
nerw krtaniowy górny dzieli się na gałązki wewnętrzne - czuciowe (zaopatrujące wnętrze krtani) i gałązki zewnętrzne - ruchowe (zaopatruje zewnętrzny mięsień pierścienno-tarczowy)
nerw krtaniowy wsteczny zaopatruje ruchowo pozostałą wewnętrzną błonę mięśniową krtani po tej samej stronie i mięsień między-nalewkowy po stronie przeciwnej, dodatkowo zaopatruje czuciowo błonę śluzową
Nerw błędny i jego gałęzie:
I - uszkodzenie w obrębie jądra dwuznacznego powoduje porażenie - w położeniu pośrednim lub przyśrodkowym
II - przecięcie korzeni nerwu błędnego powoduje kilka typów porażeń - w położeniu przyśrodkowym, pośrednim z równoczesnym porażeniem podniebienia miękkiego
III - uszkodzenie na wysokości otworu żyły szyjnej lub zwoju dolnego prowadzi do porażenia nerwu krtaniowego górnego i wstecznego. Struna położona w pozycji pośredniej, podniebienie miękkie jest porażone, może temu towarzyszyć porażenie nerwu językowo-gardłowego i podjęzykowego
IV - uszkodzenie pomiędzy gałęziami gardłowymi a nerwem krtaniowym górnym, fałd głosowy jest w położeniu pośrednim, występuje utrata czucia
V - uszkodzenie nerwu błędnego poniżej nerwu krtaniowego górnego - utrata napięcia mięśnia pierścienno-tarczowego i utrata napięcia struny głosowej
VI - przecięcie nerwu krtaniowego wstecznego powoduje porażeniefałdu głosowego w położeniu przyśrodkowym
Położenie strun głosowych:
czynnościowe: pośrodkowe - przy fonacji, boczne w końcowym odwodzeniu - oddech
w najczęstszych porażeniach:
położenie przyśrodkowe - przy nerwie wstecznym
położenie pośrednie - w całkowitym porażeniu nerwu górnego i dolnego krtaniowego
położenie trupie - położenie pośrednie podobne do porażenia wiotkiego z zanikiem mięśnia głosowego z łukowatym wygięciem struny i pochyleniem chrząstki nalewkowatej.
Porażenie nerwu krtaniowego wstecznego - jednostronne:
objawy - spostrzegalna często przypadkowo w ostrej fazie dysfonia z późniejszą poprawą głosu, nie stwierdzamy duszności ewentualnie przy wysiłku, chory nie może śpiewać
rozpoznanie - laryngoskopia: nieruchomość struny w położeniu przyśrodkowym po jednej stronie
szukamy przyczyny porażeń
Obustronne porażenie nerwów wstecznych:
objawy - duszność z groźbą uduszenia się w skutek zwężenia szpary głośni, stridor głośny podczas snu i wysiłku fizycznego
rozpoznanie - laryngologia
leczenie - udrożnienie dróg oddechowych - w trybie pilnym tracheostomia
Porażenie nerwu krtaniowego górnego jednostronne lub obustronne:
objawy - zachłyśnięcie się płynami i pokarmami, utrata siły głosu, brak możliwości śpiewania w wyższej skali, oddychanie nieznacznie upośledzone
rozpoznanie - w laryngologii stwierdzamy zmniejszone napięcie strun głosowych tak, że szpara głośni nie zamyka się całkowicie w czasie fonacji. W jednostronnym - struna głosowa po stronie uszkodzenia jest często skrócona i położona nieco niżej
Połączone uszkodzenie nerwów krtaniowych:
objawy - jednostronne porażenie powoduje dysfonię i zdyszany głos wskutek utraty powietrza, zdrowy fałd głosowy wyrównuje to później, zachłystywanie (bo brak ochrony czuciowej)
w obustronnych porażeniach występuje dysfonia albo afonia, oddech jest prawie zawsze swobodny w czasie spoczynku, występuje też zachłystywanie się i wyraźne skrócenie oddechu przy wysiłku fizycznym
Przyczyny porażenia mięsni . . . . . . .
operacje gruczołu tarczowego - najczęściej
wole złośliwe
rak oskrzela
rak przełyku (zwłaszcza w 1/3 górnej)
choroby śródpiersia
tętniak aorty lub tętnicy podobojczykowej (wrodzony lub kiłowy)
operacje przewodu pokarmowego
operacje w obrębie gardła dolnego lub przełyku
przerost serca o różnej etiologii
gruźlica płuc
zrosty opłucnowe
urazy szyi - tępe lub ostre
choroby zakażno-toksyczne (grypa, półpasiec, gościec, kiła)
znieczulenie intubacyjne
choroby neurologiczne (porażenie opuszkowe, rzekomo-opuszkowe)
idiopatyczne
przerzuty na szyi w pobliżu podstawy czaszki
LARYNGOLOGIA W 5 23.03.2004
2