Strategia samoutrudniania

(Edward Jones, Steven Berglas)

„jakiekolwiek działanie lub wybór, które realnie lub pozornie obniża szanse podmiotu na osiągnięcie sukcesu, ale facylituje możliwość atrybucyjnego uzewnętrzniania (lub usprawiedliwiania) niepowodzeń i uwewnętrzniania (przypisywania sobie) sukcesów”

Struktura wymiarów samooceny

Wymiary ważne

ale nie centralne

Wymiary

centralne

Wymiary peryferyczne

Wybór PANDOCRINU

Mężczyźni

sukces niezasłużony 70%

sukces zasłużony 13%

Kobiety

sukces niezasłużony 40%

sukces zasłużony 26%

--------------------------------------------

Rodzaje samoutrudniania:

(1) reakcje behawioralne

(2) demonstrowanie i odczuwanie własnych słabości

(3) spostrzeganie utrudnień w sytuacji zadaniowej

Samoutrudnieniowe

reakcje behawioralne

- środki farmakologiczne

- picie alkoholu

- niewkładanie wysiłku w zadanie

(egotystyczna interpretacja wyuczonej bezradności)

- niewkładanie wysiłku w przygotowanie się do zadania

- odkładanie „na ostatnią chwilę”

- wybór bardzo trudnego zadania

- uczynienie zadania trudniejszym (np. przeszkadzającą muzyką)

- wybór nieodpowiedniego partnera

- zaangażowanie altruistyczne

- ułatwienie zadania rywalowi

Odczuwanie i demonstrowanie własnych słabości

- nasilenie symptomów lęku

- hipochondria

- skarżenie się na traumatyczne zdarzenia

- nieśmiałość

- depresyjność

- pogorszenie nastroju

- intruzywne myśli (pogorszenie funkcjonowania poznawczego)

- otyłość

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Percepcja utrudnień w sytuacji zadaniowej

- percepcja przyszłego partnera interakcji

- percepcja warunków, w których wykonuje się zadanie

- spostrzeganie niesprawiedliwości

Lęk jako SHS

___________________________________________________________________________

Lęk nie wpływa

na wyniki II testu ?

___________________________________________________________________________

I pomiar 21.93 21.68

II pomiar 20.52 23.34

___________________________________________________________________________

===================================================================

Wiara w (nie)sprawiedliwość jako strategia samoutrudniania

___________________________________________________________________________

Skłonność do stosowania strategii

DUŻA MAŁA

___________________________________________________________________________

Środek

semestru 56.33 50.66

-------------------------------------------------------------

Koniec

semestru 40.60 50.80

___________________________________________________________________________

* Strategiczne vs. chroniczne samoutrudnianie

* Korzyści wynikające z samoutrudniania

Geneza syndromu chronicznego samoutrudniania

1. Rodzice nagradzali człowieka w jednej tylko sferze (niepowodzenie w tej sferze nie może być rekompensowane sukcesem w innej)

2. Rodzice nastawieni na popisywanie się dzieckiem w towarzystwie (narcyzm rodziców)

3. Rodzice przejawiali reakcje złości i wrogości w sytuacji porażki dziecka w sferze dla nich samych ważnej (wywołanie lęku przed porażką w tym obszarze)

5 wskazówek diagnozy chronicznego samoutrudniania (S. Berglas)

1. nasilenie samoutrudniania przed codziennymi zadaniami w sferze ważnej dla ego

2. Najczęściej spotykanymi symptomami: picie alkoholu, nadużywanie środków uspokajających, bóle psychogenne, astma, skłonność do ulegania wypadkom losowym

3. Początek przed ważnym pierwszym zdarzeniem (egzamin na studia, pierwsze małżeństwo etc.)

4. W biografii obecne sukcesy, obecnie snucie planów na przyszłość

5. Tendencja do osiągania wtórnych nagród od otoczenia (żalu, współczucia)

? - nieaktualne

Atrybucja przyczyn kłopotów a możliwości skutecznej terapii

Dwa rodzaje samoobwiniania

(wg. R. Janoff-Bulmana)

• charakterologiczne (masochistyczna interpretacja „ja”)

• behawioralne