Åšrodki prawne
Przedawnienie
ograniczające nadużycia
roszczeń
władzy w jednostkach
samorzÄ…du terytorialnego
deliktowych
w ustrojowym prawie
administracyjnym
Przemysław Sobolewski
Michał Warciński
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Åšrodki prawne
Dozór Policji
ograniczające nadużycia
jako środek
władzy w jednostkach
zapobiegawczy
samorzÄ…du terytorialnego
w ustrojowym prawie
w polskim
administracyjnym
procesie karnym
Jacek Kosonoga
Ewa Koniuszewska
Warszawa 2009
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wydawca:
Magdalena Górniewicz
Redaktor prowadzÄ…cy:
Ewa Fonkowicz
Opracowanie redakcyjne:
Tadeusz Stefański
Korekta:
Katarzyna Wasylik
Skład, łamanie:
JustLuk, Justyna Szumieł, A
ukasz Drzewiecki
© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2009
ISBN: 978-83-7601-689-4
ISSN: 1897-4392
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. PÅ‚ocka 5a
tel. [phone]
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treści
Spis treści
Wykaz skrótów .................................................................................................... 7
Wstęp ................................................................................................................... 13
Rozdział I
Ustalenia pojęciowe oraz typologia środków prawnych .......................... 19
1. Pojęcie nadużycia władzy .................................................................. 19
2. Pojęcie korupcji i jej systematyka...................................................... 21
3. Przyczyny i konsekwencje korupcji ................................................. 27
4. Prawnokarny aspekt korupcji .......................................................... 32
5. Pozostałe postaci nadużycia władzy ................................................ 44
6. Nadużycie władzy wobec interesu publicznego............................ 46
Rozdział II
Obszary zagrożenia nadużyciami władzy w jednostkach
samorzÄ…du terytorialnego oraz mechanizmy ich powstawania .............. 53
1. Obszary zagrożenia nadużyciami władzy w jednostkach
samorzÄ…du terytorialnego .................................................................. 53
2. Mechanizmy powstawania nadużyć władzy
w jednostkach samorzÄ…du terytorialnego ....................................... 64
Rozdział III
Åšrodki antykorupcyjne ................................................................................... 72
1. Ograniczenia antykorupcyjne radnych ........................................... 72
2. Ograniczenia antykorupcyjne pracowników samorządowych... 92
3. Ograniczenia antykorupcyjne dotyczÄ…ce radnych
i pracowników samorządowych w wybranych państwach
Europy.......................................................................................................118
5
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treści
3.1. Ograniczenia antykorupcyjne dotyczÄ…ce radnych
i urzędników samorządowych w Anglii ...................................... 118
3.2. Regulacje antykorupcyjne dotyczące urzędników
komunalnych we Francji ................................................................ 119
3.3. Åšrodki ograniczajÄ…ce zachowania korupcyjne
pracowników samorządowych w Szwajcarii .............................. 121
3.4. Regulacje antykorupcyjne dotyczące pracowników
samorzÄ…dowych w Szwecji ............................................................ 122
Rozdział IV
Zasada jawności administracyjnej i środki informacyjne
w jednostkach samorzÄ…du terytorialnego .................................................. 124
1. Zasada jawności administracyjnej. Charakterystyka ogólna ..... 124
2. Prawo do informacji ......................................................................... 127
3. Ograniczenia dostępu do informacji publicznej ......................... 151
4. Jawność obrad organów stanowiących i kontrolnych
jednostek samorzÄ…du terytorialnego.............................................. 159
5. Jawność działania organów wykonawczych jednostek
samorzÄ…du terytorialnego ................................................................ 161
Rozdział V
Åšrodki kontroli i nadzoru ............................................................................. 163
1. Åšrodki kontroli ................................................................................... 163
2. Åšrodki nadzoru .................................................................................. 191
3. Åšrodki nadzoru nad samorzÄ…dem terytorialnym
w wybranych państwach Europy Zachodniej.............................. 215
3.1. Åšrodki nadzoru nad samorzÄ…dem terytorialnym we Francji ......... 215
3.2. Åšrodki nadzoru nad gminami w Austrii ....................................... 222
3.3. Åšrodki nadzoru komunalnego w Hiszpanii................................. 224
Zakończenie ..................................................................................................... 227
y
ródła prawa .................................................................................................... 231
Orzecznictwo .................................................................................................. 236
Literatura........................................................................................................... 239
6
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
y
ródła prawa
k.c.  ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks cywil-
ny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póz
n. zm.)
k.k.  ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks karny
(Dz. U. Nr 88, poz. 553 z póz
n. zm.)
k.p.  ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pra-
cy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94
z póz
n. zm.)
k.p.a.  ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.  Kodeks postÄ™-
powania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U.
z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z póz
n. zm.)
k.s.h.  ustawa z dnia 15 września 2000 r.  Kodeks
spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037
z póz
n. zm.)
Konstytucja  Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483
z póz
n. zm.)
o.w.  ustawa z dnia 16 lipca 1998 r.  Ordynacja wy-
borcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików
województw (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 159,
poz. 1547 z póz
n. zm.)
p.o.Å›.  ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.  Prawo ochro-
ny środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150 z póz
n. zm.)
p.z.p.  ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo za-
mówień publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r.
Nr 223, poz. 1655 z póz
n. zm.)
7
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
pr. bud.  ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.  Prawo budowla-
ne (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118
z póz
n. zm.)
u.b.w.  ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim
wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta
(Dz. U. Nr 113, poz. 984 z póz
n. zm.)
u.c.b.a.  ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biu-
rze Antykorupcyjnym (Dz. U. Nr 104, poz. 708
z póz
n. zm.)
u.d.i.p.  ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198
z póz
n. zm.)
u.f.p.  ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach
publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104
z póz
n. zm.)
u.g.k.  ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce ko-
munalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z póz
n.
zm.)
u.g.n.  ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r.
Nr 261, poz. 2603 z póz
n. zm.)
u.n.i.k.  ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej
Izbie Kontroli (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 231,
poz. 1701 z póz
n. zm.)
u.o.d.g.  ustawa z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczeniu
prowadzenia działalności gospodarczej przez
osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. Nr 56,
poz. 274 z póz
n. zm.)
u.o.p.d.g.  ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu
prowadzenia działalności gospodarczej przez
osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.
Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584)
u.p.s.  ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach sa-
morzÄ…dowych (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1593 z póz
n. zm.)
u.p.z.p.  ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i za-
gospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80,
poz. 717 z póz
n. zm.)
8
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
u.r.i.o.  ustawa z dnia 7 paz
dziernika 1992 r. o regional-
nych izbach obrachunkowych (tekst jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z póz
n. zm.)
u.s.g.  ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzÄ…dzie
gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591 z póz
n. zm.)
u.s.p.  ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzÄ…dzie
powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1592 z póz
n. zm.)
u.s.w.  ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzÄ…dzie
województwa (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1590 z póz
n. zm.)
u.u.i.Å›.  ustawa z dnia 3 paz
dziernika 2008 r. o udostęp-
nianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z póz
n. zm. )
u.z.n.k.  ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalcza-
niu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U.
z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z póz
n. zm.)
u.z.n.u.  ustawa z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie nie-
których ustaw w związku z wdrożeniem refor-
my ustrojowej państwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1126
z póz
n. zm.)
u.z.u.  ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustaw:
o samorzÄ…dzie gminnym, o samorzÄ…dzie powia-
towym, o samorządzie województwa, o admini-
stracji rządowej w województwie oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 45, poz. 497
z póz
n. zm.)
Dzienniki promulgacyjne
Dz. U.  Dziennik Ustaw
Dz. Urz. UE  Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
M.P.  Monitor Polski
9
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
Organy orzekajÄ…ce
NSA  Naczelny SÄ…d Administracyjny
SN  Sąd Najwyższy
TK  Trybunał Konstytucyjny
WSA  Wojewódzki Sąd Administracyjny
Orzecznictwo
Lex  System Informacji Prawnej Omega LEX
M. Praw.  Monitor Prawniczy
ONSA  Orzecznictwo Naczelnego SÄ…du Administracyj-
nego
ONSA WSA  Orzecznictwo Naczelnego SÄ…du Administracyjne-
go i wojewódzkich sądów administracyjnych
OSNAPiUS  Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Admi-
nistracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
(1995 2002)
OSNC  Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna
(od 1995 r.)
OSNKW  Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna
i Wojskowa
OSP  Orzecznictwo Sądów Polskich
OSS  Orzecznictwo w Sprawach SamorzÄ…dowych
OTK  Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
OTK-A  Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór
urzędowy, Seria A
Instytucje
CBA  Centralne Biuro Antykorupcyjne
NIK  Najwyższa Izba Kontroli
NIK-DAP  Najwyższa Izba Kontroli, Departament Admini-
stracji Publicznej
NIK-Del.  Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura
NIK-DSK  Najwyższa Izba Kontroli, Departament Strategii
Kontrolnej
10
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
NIK-DŚRZP  Najwyższa Izba Kontroli, Departament Środowiska,
Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego
RIO  regionalna(e) izba(y) obrachunkowa(e)
RP  Rzeczpospolita Polska
SP  Skarb Państwa
UE  Unia Europejska
Czasopisma
AUWr.  Acta Universitatis Wratislaviensis
BIP  Biuletyn Informacji Publicznej
GAP  Gospodarka, Administracja Państwowa
Kontr. Pań.  Kontrola Państwowa
NZ Sam.  Nowe Zeszyty SamorzÄ…dowe
OMT  Organizacja, Metody, Technika
PiP  Państwo i Prawo
PPiA  PrzeglÄ…d Prawa i Administracji
Sam. Teryt.  SamorzÄ…d Terytorialny
St. Iur.  Studia Iuridica
11
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wykaz skrótów
12
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
Wstęp
Samorząd terytorialny, wykonując zadania administracji państwowej,
może korzystać ze środków prawnych właściwych władzy państwowej. Za-
spokajając zbiorowe i indywidualne potrzeby obywateli, może więc posłu-
giwać się środkami prawnymi o charakterze władczym. Realizacja admini-
stracji państwowej z możliwością stosowania władztwa administracyjnego
należy do istoty samorządu1. Przekazanie części władztwa państwowego
wspólnotom samorządowym, działającym poprzez wybieralne organy, daje
tym ostatnim prawo narzucania swojej woli i egzekwowania jej przy pomo-
cy środków przymusu państwowego. Władztwu przypisuje się takie cechy
jak: domniemanie ważności oraz legalności i mocy powszechnie obowiązu-
jącej oraz autorytetowość konkretyzacji prawa dokonywanej przez organ
wyposażony we władztwo administracyjne. Podstawą jego wykonywania
są normy prawa administracyjnego, których realizacja zagwarantowana
jest możliwością użycia środków przymusu2.
Reaktywowanie samorzÄ…du terytorialnego w Polsce w 1990 r. i jego
rozszerzenie na pozostałe jednostki zasadniczego podziału terytorialnego
państwa  powiaty i województwa, stworzyło nowe obszary dla występo-
wania nadużyć władzy.
Człowiek na przestrzeni lat wykazywał skłonność do nadużywa-
nia posiadanych uprawnień czy własnej pozycji do celów niezgodnych
z ich przeznaczeniem, dążąc do uzyskania korzyści. Towarzyszyło temu
występowanie korupcji, której powstanie datuje się na moment, w jakim
1
Z. Niewiadomski (w:) Samorząd terytorialny. Ustrój i gospodarka, pod red. Z. Niewiadomskie-
go, Bydgoszcz Warszawa 2001, s. 20 21.
2
M. Stahl, Władztwo administracyjne (państwowe) i sankcja administracyjna (w:) Z. Duniewska,
B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl, Prawo administracyj-
ne: pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2000, s. 61.
13
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
pojawił się podział na sferę publiczną i prywatną. Wzrastające w ostat-
nim czasie zainteresowanie tÄ… problematykÄ… jest wynikiem z jednej stro-
ny ujawniania kolejnych nieprawidłowości z udziałem osób piastujących
funkcje publiczne, z drugiej natomiast - formułowania strategii mają-
cych powstrzymać nasilanie się zjawiska. Zasadność podejmowanych prób
ograniczenia nadużyć nie powinna budzić wątpliwości, jeśli wez
mie siÄ™
pod uwagę ich negatywne skutki zarówno w sferze gospodarczej oraz
politycznej, jak i społecznej. Przyjmując założenie, że zachowań korup-
cyjnych prawdopodobnie nie będzie można całkowicie wyeliminować,
należy stawiać sobie za cel ograniczenie ich rozmiarów. Nie sprzyja jed-
nak temu rozwój demokracji i decentralizacja, bowiem charakterystyczne
jest, że względnie niską podatność na korupcję wykazują państwa totali-
tarne, silnie scentralizowane, z rozwiniętym aparatem kontroli i represji.
Wraz z ustanowieniem samorzÄ…du terytorialnego zjawisko korupcji nie
ominęło struktur lokalnych.
W literaturze prawa administracyjnego brak jest aktualnego opra-
cowania dotyczÄ…cego problematyki wykorzystywania prerogatyw oraz
posiadanej pozycji przez osoby pełniące funkcje publiczne w administra-
cji samorządowej dla celów niezgodnych z ich przeznaczeniem. Rzadko
podejmowane są także próby dogłębnej analizy środków prawnych do-
stępnych w ustrojowym prawie administracyjnym, mających na celu ogra-
niczanie nadużyć. Z uwagi na eskalację zjawiska korupcji  w tym w samo-
rządzie terytorialnym  zagadnienie administracyjnoprawnych środków
służących jego marginalizacji, zyskuje na aktualności i stanowi interesu-
jÄ…cy obszar badawczy.
Tezą wyjściową dla rozważań powinno być stwierdzenie, że przy
pomocy środków prawnych sformułowanych w ustrojowym prawie ad-
ministracyjnym można skutecznie ograniczyć rozmiary nadużyć wystę-
pujÄ…cych w jednostkach samorzÄ…du terytorialnego. Dodatkowo w pracy
podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytania:
 Na czym polega nadużycie władzy?
 Czy przyczyn nadużyć należy upatrywać w treści norm prawnych?
 Które z rozwiązań prawnych dostępnych w ustrojowym prawie ad-
ministracyjnym pozwalają ograniczać nadużyciom w administracji
samorzÄ…dowej?
Jak wyżej zasygnalizowano, w pracy analizie poddane zostały środ-
ki prawne służące ograniczaniu nadużyć władzy dostępne w ustrojowym
prawie administracyjnym. Obszar badawczy uległ zatem ograniczeniu do
14
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
tej części prawa administracyjnego, która reguluje organizację i zasady
funkcjonowania administracji publicznej. Rozważania koncentrują się na
przepisach regulujÄ…cych strukturÄ™ aparatu administracyjnego oraz zacho-
dzące w nim procesy, określających zakres zadań podmiotów administra-
cji, a także metody i formy ich wykonywania, jak również tworzących po-
dział terytorialny kraju na potrzeby tej administracji3. Mając jednak na
uwadze fakt, że przepisy właściwe ustrojowemu, materialnemu i proceso-
wemu prawu administracyjnemu pozostają w ścisłej zależności, nie unika-
no odwoływania się do nich w zakresie niezbędnym dla charakterystyki
poszczególnych instytucji.
Na potrzeby pracy przyjmuje się rozumienie pojęcia  środków
prawnych jako zespołu norm prawnych funkcjonalnie wyodrębnionych
w ustrojowym prawie administracyjnym, służących ograniczaniu nadużyć
władzy w jednostkach samorządu terytorialnego. Dokonano ich podziału
na tzw. środki antykorupcyjne, środki informacyjne oraz środki kontroli
i nadzoru, czyniÄ…c z tej typologii determinant konstrukcji pracy.
Jako metodę badań przyjęto analizę treści aktów prawnych zalicza-
nych do ustrojowego prawa administracyjnego, zarówno obowiązujących,
jak i już uchylonych, w celu wskazania głównych kierunków ich ewolucji.
Pod rozwagę poddane zostały poglądy prezentowane głównie w nauce
prawa administracyjnego.
W pracy zaprezentowano także orzecznictwo sądów administracyj-
nych, Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego.
Konstrukcja rozprawy ma służyć udowodnieniu postawionych tez.
Składa się ona z pięciu rozdziałów. W pierwszym podjęto próbę usta-
lenia znaczenia pojęcia  nadużycie władzy . Na potrzeby pracy sformuło-
wana została jego definicja. Wyjaśniono także nazwę  korupcja , przywoła-
no jej definicje legalne oraz zaprezentowano przyjęte w literaturze sposoby
rozumienia tego terminu. W celu wykazania odmienności w sposobie re-
gulacji zachowań korupcyjnych przez przepisy należące do różnych gałęzi
prawa, niezbędne stało się odwołanie do rozwiązań prawnokarnych. Zatem
analizie poddane zostały stypizowane w kodeksie karnym przestępstwa:
sprzedajności, przekupstwa, płatnej protekcji oraz nadużycia służbowego.
Dokonana została systematyka zachowań oraz wskazano przyczyny i kon-
sekwencje zjawiska korupcji. Wyodrębniono pozostałe postacie nadużycia
3
E. Ura, Ed. Ura, Prawo administracyjne, Warszawa 2001, s. 29. Na ten temat zob. Z. Niewia-
domski (w:) Prawo administracyjne. Część ustrojowa, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2002,
s. 11 16.
15
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
władzy, takie jak: faworytyzm, nepotyzm, kumoterstwo oraz naruszanie
procedur administracyjnych.
Rozdział drugi rozprawy ukazuje obszary najbardziej podatne na
występowanie nadużyć w jednostkach samorządu terytorialnego oraz
mechanizmy sprzyjajÄ…ce ich powstawaniu. W tym celu przeanalizowano
wyniki kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli w la-
tach 1997 2006. Stanowią one podstawę do stwierdzenia, że nadużycia
uprawnień czy własnej pozycji do celów niezgodnych z ich przeznacze-
niem szczególnie często występują przy:
 realizacji zadań w zakresie zagospodarowania przestrzennego,
 wydawaniu pozwoleń na budowę oraz pozwoleń na użytkowanie
obiektów budowlanych,
 gospodarowaniu majÄ…tkiem publicznym,
 udzielaniu zamówień publicznych.
Zwrócono także uwagę na najczęściej występujące w badanych ob-
szarach mechanizmy korupcjogenne. Podjęto też próbę udzielenia odpo-
wiedzi na pytanie, czy przyczyn powstawania zjawisk korupcyjnych na-
leży upatrywać w niedoskonałości przepisów prawa.
W kolejnych trzech rozdziałach pracy przeanalizowane zostały re-
gulacje prawne ustrojowego prawa administracyjnego przez pryzmat an-
tykorupcyjnych środków prawnych.
W rozdziale trzecim pracy poddano badaniu rozwiÄ…zania prawne
dotyczące poszczególnych kategorii funkcjonariuszy administracji sa-
morządowej: radnych, wójtów oraz ich zastępców, członków zarządu po-
wiatu i województwa, skarbników, sekretarzy, kierowników jednostek
organizacyjnych, jednostek samorzÄ…du terytorialnego, osoby zarzÄ…dza-
jące oraz członków organów zarządzających osobami prawnymi, a także
inne osoby wydające decyzje administracyjne, określonych pracowników
samorządowych kolegiów odwoławczych i pozostałych pracowników
samorządowych. Następnie dokonano oceny skuteczności w ogranicza-
niu nadużyć środków prawnych przyjmujących postać zakazu łączenia
funkcji i stanowisk, zakazu łączenia mandatów, ograniczeń: w prowa-
dzeniu działalności gospodarczej, w nawiązywaniu z jednostką samo-
rządu terytorialnego stosunków cywilnoprawnych dotyczących zakazu
zajmowania stanowisk we władzach spółek prawa handlowego, co do
liczby posiadanych akcji lub udziałów spółek prawa handlowego, w po-
dejmowaniu dodatkowych zajęć, w przyjmowaniu darowizn oraz naka-
zów ujawniania majątku i aktywności gospodarczej.
16
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
Założeniem wyjściowym dla podjęcia rozważań prowadzonych
w rozdziale czwartym pracy było stwierdzenie, że jednym z czynników
sprzyjających szerzeniu się nadużyć w administracji samorządowej jest
nierówność w dostępie do informacji oraz brak przejrzystości w działal-
ności organów samorządowych. Ustawy regulujące ustrój samorządu te-
rytorialnego statuują zasadę jawności działania ich organów oraz określa-
ją przykładowe formy jej realizacji. Natomiast ramy prawne obowiązku
informacyjnego oraz zasady dostępu do informacji określa ustawa o do-
stępie do informacji publicznej4. Podjęto próbę wykazania, że wykorzy-
stanie rozwiązań prawnych w niej zawartych może przyczynić się do
ograniczenia rozmiarów nadużyć w administracji samorządowej. Ana-
lizie poddano przepisy dotyczące: wstępu na posiedzenia kolegialnych
organów władzy publicznej pochodzących z wyborów powszechnych,
udostępniania informacji na wniosek, w drodze wyłożenia lub wywie-
szenia w miejscach ogólnie dostępnych oraz za pośrednictwem Biulety-
nu Informacji Publicznej (BIP). Dokonana została ocena ich antykorup-
cyjnego charakteru.
W rozdziale piątym pracy prowadzono rozważania na temat środ-
ków kontroli i nadzoru dostępnych w ustrojowym prawie administracyj-
nym. Potrzeba zgłębienia tej problematyki podyktowana została stwier-
dzeniem, że jednym z czynników mających znaczący wpływ na szerzenie
się nadużyć na poziomie lokalnym jest brak skutecznej kontroli i nadzoru.
Przeanalizowano zakres podmiotowy i przedmiotowy kontroli sprawo-
wanej przez właściwe organy kontroli, zarówno zewnętrznej, jak i we-
wnętrznej, oraz stosowane przez nie środki kontroli. Szczególna uwaga
poświęcona została kontroli sprawowanej przez: Najwyższą Izbę Kon-
troli, Centralne Biuro Antykorupcyjne, regionalne izby obrachunkowe,
organy stanowiÄ…co-kontrolne jednostek samorzÄ…du terytorialnego, ko-
misje rewizyjne oraz pozostałe komisje działające w strukturach samo-
rządowych. Badaniu poddano także środki nadzorcze, opierając się na
ich podziale, utrwalonym w nauce prawa administracyjnego, na środki
informacyjno-doradcze, środki korygujące i środki personalne. System
środków kontroli i nadzoru nad samorządem terytorialnym poddano
ocenie z punktu widzenia ich skuteczności w ograniczaniu zjawisk ko-
rupcyjnych w administracji samorzÄ…dowej.
4
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198
z póz
n. zm.).
17
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce