Tupac Shakur[edytuj]
Ten
artykuł dotyczy rapera. Zobacz też: inne znaczenia Tupac
Amaru.
|
Tupac Amaru Shakur |
|
|
|
|
|
Imię i nazwisko |
Tupac Amaru Shakur |
|
Pseudonim |
2Pac, Pac, Makaveli |
|
Data i miejsce urodzenia |
|
|
Pochodzenie |
|
|
Data i miejsce śmierci |
|
|
Gatunek |
|
|
Zawód |
|
|
Aktywność |
|
|
Powiązania |
Dr. Dre, Snoop Dogg, Digital Underground, Shock G, Yaki Kadafi |
|
Zespół |
|
Tupac Amaru Shakur (ur. 16 czerwca 1971 w Nowym Jorku[1], zm. 13 września 1996 wLas Vegas[2]), znany również jako 2Pac i Makaveli – amerykański raper, poeta, aktor i aktywista społeczny. W oficjalnych dokumentach został zapisany jako Lesane Parish Crooks. Dopiero gdy jego matka, Alice Faye Williams (po ślubie Afeni Shakur) poślubiła Lumumba Abdul Shakura, otrzymał nowe imię Tupac Amaru (zob. Tupac Amaru II).
Spis treści
[ukryj]
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]
Tupac Shakur już jako dziecko przejawiał talent artystyczny. Matka zapisała go do The 127th Street Ensemble, grupy teatralnej, gdzie jako 12-latek zadebiutował na scenie jako Travis z Rising in the Sun (1983). Trzy lata później, w czerwcu 1986 roku, Shakurowie przenieśli się do Baltimore, gdzie Tupac zapisał się do Baltimore School for the Performing Arts, rozpoczynając naukę baletu, aktorstwa i poezji. Właśnie w Baltimore Tupac napisał swój pierwszy rapowy tekst i występował pod pseudonimem MC New York.
Nie udało mu się ukończyć tej szkoły. Wraz z resztą rodziny przeprowadził się po raz kolejny (1988), tym razem do Marin City w Kalifornii. W sierpniu 1988 roku jego ojczymMutulu Shakur został skazany na 60 lat więzienia za udział w napadzie. Rząd Stanów Zjednoczonych utrzymuje, że towarzysze Mutulu ze świata politycznego tworzyli organizację przestępczą. Po skazaniu ojca Tupaca, jego matka wpadła w uzależnienie narkotykowe. Miała również wiele kryminalnych zatargów. Tupac, nie mogąc znieść widoku staczającej się na dno matki, wyprowadził się do opuszczonego domu, gdzie mieszkał wraz z przyjaciółmi.
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Rok 1990 okazał się przełomowy. Bliska przyjaciółka Tupaca Leila Steinberg poznała go z zespołem Digital Underground. Wkrótce Tupac dołączył do tej grupy i przybrał tam przydomek Rebel of the Underground.
Po roku postanowił rozpocząć karierę solową. Pod koniec roku 1991 wydał debiutancki album 2Pacalypse Now. Wystąpił również w pierwszym filmie, Szacunek, gdzie zagrał rolę mordercy z getta. W grudniu Tupac złożył pozew w sądzie przeciwko miastu Oakland za pobicie go przez policjantów, po zatrzymaniu za "nieostrożne przechodzenie przez jezdnię". Domagał się od miasta kwoty dziesięciu milionów dolarów, jednak ostatecznie otrzymał 42.000 dolarów odszkodowania.
Na początku roku 1993 ukazał się drugi album Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z.. Płyta otrzymała status platynowej, a Tupac otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii Najlepszy Debiut. Zagrał również w filmie Poetic Justice: Film o miłości u boku Janet Jackson. Pod koniec roku do sądu trafił pozew pewnej 19-letniej kobiety, która oskarżyła 2Paca i dwie osoby, które przebywały z nim w hotelu o molestowanie seksualne i gwałt.
W 1994 roku na ekrany wszedł kolejny film z jego udziałem – Nad obręczą. W listopadzie miała finał sprawa o gwałt. Tupac został skazany za jeden z trzech postawionych mu zarzutów – nadużycie seksualne (dotykanie pośladków). Dzień przed rozprawą miało miejsce zajście, które odbiło się na jego karierze i życiu. 30 listopada 1994 roku o godzinie 0:20 w studiu nagraniowym Quad Records w Nowym Jorku został pięciokrotnie postrzelony, a następnie obrabowany z biżuterii i pieniędzy o łącznej wartości 40 tys. dolarów. W kilkanaście godzin po operacji wypisał się ze szpitala w obawie o swoje życie. O zlecenie tego zamachu obwiniał swoich rywali ze wschodniego wybrzeża – P. Diddy’ego i Notoriousa B.I.G. (co podkreślił w utworze "Hit 'Em Up"). To wydarzenie było początkiemmuzycznej wojny pomiędzy wschodnim a zachodnim wybrzeżem Stanów Zjednoczonych.
Dalsze życie[edytuj | edytuj kod]
15 lutego artysta zaczął odsiadywać wyrok w więzieniu Clinton Correctional Facility w stanie Nowy Jork. W tym czasie miała miejsce premiera kolejnego albumu, Me Against the World, który okazał się jeszcze większym sukcesem niż poprzedni. Po siedmiu miesiącach otrzymała status podwójnej platyny. W maju ożenił się z Keishą Morris, lecz zaraz po opuszczeniu więzienia rozstał się z nią. Po 11 miesiącach spędzonych w zakładzie karnym, wyszedł na wolność. Przyczynił się do tego Marion "Suge" Knight, który wpłacił kaucję w wysokości 1.4 mln dolarów. W zamian za to Shakur podpisał kontrakt, w którym zobowiązał się do nagrania trzech płyt dla wytwórni Knighta Death Row Records.
13 lutego (dokładnie 7 miesięcy przed śmiercią) 1996 r. ukazała się płyta All Eyez on Me, która otrzymała status platynowej płyty w 4 godziny od czasu premiery. Był to pierwszy dwupłytowy album w historii rapu. 27 utworów z płyty zostało nagrane w około dwa tygodnie. Tymczasem Tupac zaręczył się z Kidadą Jones (córką Quincy’ego Jonesa). Wystąpił także w dwóch nowych filmach –Klincz i Brudny glina. W maju 1996 ukazał się singel "2 of Amerikaz Most Wanted" ze Snoop Doggiem, a w czerwcu "Hit 'Em Up" – singel, w którym atakuje raperów ze Wschodniego Wybrzeża (Notorious B.I.G., Junior Mafia, P.Diddy, Mobb Deep, Nas, Chino XL, The Fugees). W międzyczasie ukończył materiał na kolejną płytę, której premiera była przewidziana na październik.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
7 września przybył do hotelu MGM Grand w Las Vegas, aby zobaczyć walkę bokserską między swoim przyjacielem Mikiem Tysonema Bruce’em Seldonem. Kiedy wraz ze swoją ekipą opuszczał hotel, doszło do pozornie niegroźnego incydentu, w którym główną rolę odegrał członek wrogiego gangu Southside Crips, Orlando "Baby Lane" Anderson. Został on pobity przez świtę Tupaca, ponieważ kilka tygodni wcześniej ukradł jednemu z pracowników Death Row Records złoty łańcuch z logo wytwórni.
Kilka godzin później kawalkada luksusowych samochodów, w których znajdowali się członkowie Mob Piru Bloods i pracownicy Death Row Records, zatrzymała się naprzeciwko hotelu Maxim z powodu czerwonego światła. Prowadził ją, za kierownicą czarnego BMW 750, Marion "Suge" Knight, obok niego siedział Tupac. Przez przejście dla pieszych z obydwu stron ulicy przechodzili turyści, co nie pozwalało samochodom szybko ruszyć z miejsca. Z prawej strony bmw pojawił się biały Cadillac, z samochodu oddano 12 strzałów. Pięć z nich raniło Tupaca. Dwa z pocisków godziły go w klatkę piersiową, jeden w miednicę, jeden odstrzelił mu część palca wskazującego u prawej ręki, a ostatni ugodził go w ramię.
Zmarł w wieku 25 lat w University Medical Center 13 września, około 9 rano polskiego czasu, co zostało ogłoszone o godzinie 16:03, na skutek odniesionych ran, sześć dni po strzelaninie. Sprawa morderstwa Tupaca wciąż zostaje nierozwiązana i brak jest jakiegokolwiek znacznego postępu w niej. Istnieją spekulacje, iż zabójstwo artysty zlecił Notorious B.I.G., raper ze wschodniego wybrzeża, z którym Tupac był w konflikcie. Podejrzeń i spekulacji było coraz więcej, aż do momentu śmierci Notoriusa w zamachu pół roku później. Wkrótce światło dzienne ujrzały nowe fakty dotyczące śmierci Shakura. Kolejnym podejrzanym był Marion "Suge" Knight, z którym to raper poróżnił się w trakcie nagrywania All Eyez on Me, chcąc odejść z Death Row Records i założyć własną wytwórnię płytową. "Już w momencie podpisania przez Tupaca umowy z Suge’em wiedziałem, że będzie to błąd" – twierdził później przyrodni brat Tupaca, Mopreme. Inną osobą podejrzewaną o zorganizowanie zamachu na życie Shakura jest Orlando Anderson, wspomniany już członek gangu Southside Crips. Tego samego wieczoru doszło do walki pomiędzy nim a Tupacem. Sprawa wciąż pozostaje niewyjaśniona.
Twórczość poetycka[edytuj | edytuj kod]
Tupac Shakur oprócz działalności aktorskiej i muzycznej, tworzył także wiersze. Ukazał się tomik wierszy Tupaca pt. The Rose That Grew from Concrete, czyli Róża, która wyrosła na betonie.
Życie osobiste, literatura, poglądy i religia[edytuj | edytuj kod]
Tupac był zapalonym czytelnikiem. Inspirował się wieloma pisarzami, takimi jak: William Shakespeare, Niccolò Machiavelli, Donald Goines, Sun Zi, Kurt Vonnegut, Michaił Bakunin, Maya Angelou, Alice Walker i Khalil Gibran. Michael Eric Dyson w swojej książceHoller If You Hear Me: Searching for Tupac Shakur opisał jak podczas wizyty w domu przyjaciółki i promotorki Tupaca, Leili Steinberg, odnalazł "morze książek", które należały kiedyś do rapera[3].
Shakur nigdy nie wspominał o przynależności do konkretnej religii, ale teksty jego utworów (np. 'Only God Can Judge Me') i wierszy (np. The Rose That Grew from Concrete) sugerują, że wierzył w Boga. Oznacza to, że można go uznać za deistę[4][5][6] Wierzył wkarmę, ale odrzucał życie po życiu i zorganizowaną religię[7]. Shakur politycznie związany był z Ligą Młodzieży Komunistycznej USA w Baltimore[8][9], w młodości spotykał się z córką lidera miejscowej Komunistycznej Partii USA[10].
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Osobny
artykuł: Dyskografia
Tupaca Shakura.
Albumy studyjne[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Certyfikat
1991
Data: 12 listopada 1991
Wydawca: Jive/Interscope Records
64
13
USA: złota płyta[12]
1993
Data: 16 lutego 1993
Wydawca: Atlantic/Interscope Records
24
4
USA: platynowa płyta[12]
1995
Data: 14 marca 1995
Wydawca: Interscope/Atlantic Records
1
1
USA: 2x platynowa płyta[12]
1996
Data: 13 lutego 1996
Wydawca: Death Row/Interscope Records
1
1
USA: 9x platynowa płyta[12]
CAN: platynowa płyta
The Don Killuminati: The 7 Day Theory
Data: 5 listopada 1996
Wydawca: Death Row/Interscope Records
1
1
USA: 4x platynowa płyta[13]
CAN: złota płyta
"—" pozycja nie była notowana.
Albumy studyjne wydane pośmiertnie[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Certyfikat
1997
Data: 25 listopada 1997
Wydawca: Amaru/BMG/Jive Records
2
1
USA: 4x platynowa płyta[12]
2001
Data: 27 marca 2001
Wydawca: Amaru/Death Row
1
1
USA: 3x platynowa płyta[12]
CAN: 2x platynowa płyta
2002
Data: 26 listopada 2002
Wydawca: Amaru/Death Row
5
1
USA: 2x platynowa płyta[12]
CAN: 3x platynowa płyta
2004
Data: 14 grudnia 2004
Wydawca: Amaru
1
1
USA: platynowa płyta[12]
2006
Data: 21 listopada 2006
Wydawca: Amaru/Interscope
9
3
USA: złota płyta[12]
"—" pozycja nie była notowana.
Kompilacje[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Certyfikat
1998
Data: 24 listopada 1998
Wydawca: Amaru/Death Row/Interscope Records
3
1
USA: 9x platynowa płyta[12]
CAN: platynowa płyta
2000
The Rose That Grew From Concrete Vol. 1
Data: 17 października 2000
Wydawca: Amaru/Interscope
89
28
2003
The Prophet: The Best of the Works
Data: 2003
Wydawca: Death Row
—
—
Data: 7 października 2003
Wydawca: Death Row
15
5
2004
Data: 6 sierpnia 2004
Wydawca: Death Row
54
16
2005
Data: 20 września 2005
Wydawca: Amaru
—
—
Data: 3 października 2005
Wydawca: Death Row/Koch
159
48
2007
Beginnings: The Lost Tapes 1988-1991
Data: 12 czerwca 2007
Wydawca: Koch
—
—
Data: 14 sierpnia 2007
Wydawca: Amaru/Death Row/Koch
45
8
Data: 4 grudnia 2007
Wydawca: Amaru/Interscope/Death Row/UMG
65
13
"—" pozycja nie była notowana.
Kolaboracje[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Certyfikat
1994
Thug Life: Volume 1 (jako Thug Life)
Data: 16 września 1994
Wydawca: Interscope/Atlantic Records
42
6
USA: złota płyta
1999
Still I Rise (wraz z Outlawz)
Data: 14 grudnia 1999
Wydawca: Amaru/Death Row/Interscope Records
6
2
USA: platynowa płyta
CAN: złota płyta
"—" pozycja nie była notowana.
Ścieżki dźwiękowe[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Certyfikat
1993
Data: 22 lipca 1993
Wydawca: Interscope Records/
Death Row Records/Epic Records23
USA: złota płyta
1994
Data: 22 marca 1994
Wydawca: Death Row/Interscope Records
2
USA: 2x platynowa płyta
1995
Data: 15 sierpnia 1995
Wydawca: Def Jam
4
USA: platynowa płyta
Data: 7 listopada 1995
Wydawca: Solar
4
1996
Data: 23 kwietnia 1996
Wydawca: Elektra Records
1
1997
Data: 28 stycznia 1997
Wydawca: Interscope/ Death Row
1
Data: 5 sierpnia 1997
Wydawca: Def Jam
7
Data: 7 października 1997
Wydawca: Death Row/Priority
1
USA: 2x platynowa płyta
2003
Data: 11 listopada 2003
Wydawca: Amaru
2
USA: platynowa płyta
"—" pozycja nie była notowana.
Single[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
Rhythmic Top 40[15]
1991
"Brenda's Got a Baby" (feat. Dave Hollister)
23
3
–
–
–
"If My Homie Calls"
–
–
–
–
–
"I Don't Give A Fuck" (feat. Pogo)
–
–
–
–
–
1992
"Trapped" (feat. Shock G)
–
–
–
–
–
1993
"Keep Ya Head Up" (feat. Dave Hollister)
12
7
2
–
3
"I Get Around" (feat. Digital Underground)
11
5
8
–
7
87
82
24
–
–
"Holla If Ya' Hear Me"
–
–
–
–
–
1994
"Cradle to the Grave" (feat. Thug Life)
–
91
25
–
–
"Pour Out a Little Liquor" (feat. Thug Life)
–
–
–
–
–
1995
"Dear Mama" (feat. Sweet Franklin & Reegie Green)
9
3
1
27
16
"Old School"
–
–
–
–
–
"So Many Tears"
44
21
6
–
–
"Temptations"
68
35
13
–
–
1996
"California Love" (feat. Dr. Dre)
1
1
1
6
2
"Hit 'Em Up" (feat. Outlawz)
–
–
–
–
–
"2 of Amerikaz Most Wanted" (feat. Snoop Dogg)
–
–
–
–
–
1
1
1
17
23
"I Ain't Mad at Cha" (feat. Danny Boy)
–
–
–
13
–
"Life Goes On"
–
–
–
–
–
–
–
–
15
–
1997
"To Live & Die in LA" (feat. Val Young)
–
–
–
10
–
"Hail Mary"
–
–
–
43
–
"Wanted Dead or Alive" (feat. Snoop Dogg)
–
–
–
16
–
"Made Niggaz" (feat. The Outlawz)
75
–
1
2
–
"I Wonder If Heaven Got a Ghetto"
67
14
18
21
–
"Do for Love"
21
10
2
12
26
1998
"Changes" (feat. Talent)
5
3
3
3
5
"Runnin'" (feat. The Notorious B.I.G.)
–
–
–
15
–
"Happy Home"
–
–
–
17
–
1999
"Unconditional Love"
–
–
–
–
–
2000
"Baby Don't Cry (Keep Ya Head up II)"
(feat. The Outlawz)72
36
–
–
16
2001
"Until the End of Time" (feat. R.L. Huggar)
52
21
–
4
20
"Letter 2 My Unborn"
–
64
–
21
–
2002
"Thugz Mansion [7 Remix]" (feat. Nas & J. Phoenix)
19
10
4
24
5
2003
"Still Ballin [Nitty Remix]" (feat. Trick Daddy)
69
31
15
–
24
"Runnin' (Dying to Live)" (feat. The Notorious B.I.G.)
19
11
5
17
11
80
51
22
–
27
2004
"Thugs Get Lonely Too" (feat. Nate Dogg)
98
55
–
–
31
2005
"Ghetto Gospel" (feat. Elton John)
–
–
–
1
–
2006
"Untouchable" (feat. Krayzie Bone)
–
–
–
–
–
–
104
–
–
–
2008
"Playa Cardz Right" (feat. Keyshia Cole)
63
9
–
–
–
"—" pozycja nie była notowana.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy
-
Rok
Tytuł oryg.
Tytuł polski
Rola
Uwagi
Reżyseria
Same kłopoty
Tupac Shakur
rola cameo
Miasto Aniołów 2 − Twardziel
Bishop
razem z Omarem Eppsem
Poetic Justice – film o miłości
Lucky
razem z Janet Jackson
Nad obręczą
Birdie
razem z Duane'm Martinem
Pocisk
Tank
razem z Mickeym Rourke'm
Klincz
Ezekiel "Spoon" Whitmore
razem z Timem Rothem
Brudny glina
detektyw Jake Rodríguez
razem z Jamesem Belushim
Dokumenty
-
Rok
Tytuł oryg.
Tytuł polski
Uwagi
Reżyseria
Nieśmiertelny "Bandyta"
Słowa Nigdy Nie Umrą
Rymy i Powody
Film dokumentalny o przyczynach popularności kultury hip-hop
Zanim Się Obudzę...
Witamy w Death Row
Biggie i Tupac
Film dokumentalny na temat okoliczności śmierci obu raperów
Anioł Bandyta: Życie Wyrzutka
Zachodnie Wybrzeże
2Pac Na Zawsze
Tupac Zmartwychwstanie
Oficjalny dokument
Film dokumentalny na temat beefów w hip-hopie
Tupac: Geniusz hip-hopu
Tak Wiele Lat, Tak Wiele Łez
Zabójstwo Tupaca: Spisek czy Zemsta?
Teledyski[edytuj | edytuj kod]
-
Rok
Tytuł
Reżyseria
1992
"If My Homie Calls"
Blake, Whaley[16]
"Trapped"
Allen & Albert Hughes[16]
"Brenda's Got a Baby"
The Hughes Brothers
1993
"Wussup wit' the Luv?"
Jim Swaffield
"Holler If Ya Hear Me"
Stephen Ashley Blake
"I Get Around"
David Dobkin[17]
"Keep Ya Head Up"
David Dobkin[18]
1994
"Papa'z Song
James Micheal Marshall[16]
"Pour Out a Little Liquor"
Tupac Shakur[16]
"Cradle to the Grave"
Ricky Harris
1995
"How Long Will They Mourn Me?"
Kia B. Puriefoy
"It Don't Stop"
Kia B. Puriefoy[16]
"Dear Mama"
Lionel C. Martin[16]
"So Many Tears"
Lionel C. Martin[16]
"Temptations"
David Nelson[16]
1996
"California Love"
J. Kevin Swain[19]
"California Love (Remix)"
Hype Williams
"2 of Amerika'z Most Wanted"
Tupac Shakur & Gobi Nejad[16]
"How Do You Want It?"
Ron Hightower[20]
"How Do U Want It? (Stage Version)"
J. Kevin Swain
"Hit 'em Up"
J. Kevin Swain
"I Ain't Mad at Cha"
"Toss It Up"
Lionel C. Martin
"Toss It Up [Beach version]"
Lionel C. Martin
"All About You"
Marlene Rhein & Rob Johnson
1997
"To Live and Die in L.A."
J. Kevin Swain
"Hail Mary"
Frank Sacramento"
"Made Niggaz"
Gobi Nejad[16]
"I Wonder If Heaven's Got a Ghetto"
Lionel C. Martin[21]
"Do for Love"
Bill Parker[22]
1999
"Changes"
Chris Hafner[23]
"Unconditional Love"
Rob Johnson[16]
2000
"Baby Don't Cry (Keep Ya Head Up II)"
J. Jesses Smith[16]
2001
"Until the End of Time"
Chris Hafner[16]
"Letter 2 My Unborn Child"
Chris Hafner[16]
2002
"Thugz Mansion"
David Nelson[24]
2003
"Runnin' (Dying to Live)"
Philip G. Atwell[16]
2005
"Ghetto Gospel"
Nzingha Stewart
2006
"Pac's Life"
Gobi Rahmi[25]
2008
"Playa Cardz Right"
Benny Boom
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Tupac Shakur – Ghetto Gospel Tekst i Tłumaczenie
Contras, Tupac Amaru, Światlisty Szlak
The Quotable Musician, From Bach to Tupac
Contras, Tupac Amaru, Światlisty Szlak
Contras, Tupac Amaru, Światlisty Szlak
więcej podobnych podstron