Akty prawne dotyczące urzędowej kontroli żywności

Kontrola urzędowa żywności

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt , Rozporządzenie to ma na celu:

zapobieganie lub eliminowanie możliwego zagrożenia ludzi i zwierząt, bezpośrednio lub poprzez środowisko naturalne, lub redukcję tego zagrożenia do akceptowalnego poziomu,
gwarantowanie uczciwych praktyk w handlu paszami i żywnością oraz ochronę interesów konsumenta, łącznie z etykietowaniem pasz i żywności oraz innymi formami przekazywania informacji konsumentom.

Urzędowe kontrole są definiowane jako „każda forma kontroli, którą właściwy organ lub Wspólnota wykonuje do celów sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym, regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i ich dobrostanu”. Urzędowe kontrole przeprowadzane przez państwa członkowskie muszą pozwolić im na sprawdzenie i upewnienie się, że krajowe i wspólnotowe przepisy dotyczące pasz i pożywienia są przestrzegane. W tym celu urzędowe kontrole przeprowadzane są regularnie, z zasady bez uprzedzenia i w różnych stadiach produkcji, przetwarzania i dystrybucji pasz i pożywienia.

Kontrole te zależą od identyfikowanego ryzyka, doświadczenia i wiedzy zdobytej podczas wcześniejszych kontroli, od niezawodności kontroli przeprowadzonych wcześniej przez przedsiębiorców zainteresowanych sektorów oraz od istnienia ewentualnych podejrzeń dotyczących istniejących braków.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 28 kwietnia 2004 r. w sprawie przeprowadzania urzędowej kontroli żywności (Dz. U. Nr 104, poz. 1098), ustalające szczegółowe zasady, sposób i procedurę prowadzenia urzędowej kontroli żywności przez organy Inspekcji Sanitarnej nie obowiązuje. W jego miejsce stosowane są bezpośrednio przepisy rozporządzenia 882/2004 oraz przepisy ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Artykuł 73 u.b.ż.ż. jako organ urzędowej kontroli żywności w zakresie bezpieczeństwa żywności wskazuje Państwową Inspekcję Sanitarną, Inspekcję Weterynaryjną oraz inne organy uprawnione do prowadzenia kontroli urzędowej w zakresie objętej ustawami.

Kontrola urzędowa oznacza każdą formę kontroli, którą właściwy organ lub Wspólnota wykonuje do celów sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym, regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i ich dobrostanu.

Urzędowe kontrole żywności:

muszą być przeprowadzane regularnie w oparciu o zagrożenie oraz z właściwą częstotliwością;
przeprowadzane są bez wcześniejszego uprzedzenia;
przeprowadzane mogą być ad hoc.

Przeprowadza się je na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji pasz lub żywności oraz zwierząt i produktów zwierzęcych. Obejmują one kontrole przedsiębiorstw żywnościowych i paszowych w zakresie wykorzystania, magazynowania, wszelkich procesów, materiałów, substancji, działań lub czynności, łącznie z transportem stosowanym w odniesieniu do żywności i pasz.

Protokoły urzędowych kontroli są podpisywane przez osobę przeprowadzającą kontrolę oraz przedsiębiorcę lub osobę reprezentującą przedsiębiorcę, którego działalność jest kontrolowana. W protokole, w przypadku odmowy jego podpisania, należy zamieścić informację o odmowie oraz dołączyć do protokołu wyjaśnienia dotyczące przyczyn odmowy podpisania protokołu złożone przez tę osobę.

Uzyskane przez organy urzędowej kontroli żywności w trakcie kontroli informacje, dokumenty i inne dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorcy, którego zakład jest kontrolowany są objęte tajemnicą służbową i nie mogą być przekazywane innym organom ani ujawniane, jeżeli nie jest to konieczne ze względu na ochronę życia lub zdrowia człowieka, z wyłączeniem żądania sądu lub prokuratury w związku z toczącym się postępowaniem karnym lub postępowaniem sądowym.

Przepisy rozporządzenia 882/2004 nie wskazują, jak mają być ukształtowane struktury krajowe urzędowej kontroli państw członkowskich. Tworzy ono jedynie model wymogów, a nie model struktur administracyjnych, nie regulując wprost organizacji administracji publicznej w państwach członkowskich. Zasady te ustala komentowana ustawa.

W jego miejsce stosowane są bezpośrednio przepisy rozporządzenia 882/2004 oraz przepisy ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Artykuł 73 u.b.ż.ż. jako organ urzędowej kontroli żywności w zakresie bezpieczeństwa żywności wskazuje Państwową Inspekcję Sanitarną, Inspekcję Weterynaryjną oraz inne organy uprawnione do prowadzenia kontroli urzędowej w zakresie objętej ustawami.

Kontrola żywności produkowanej lub wprowadzanej do obrotu z obiektów lub urządzeń ruchomych albo tymczasowych (np. stoisk w ramach promocji danego towaru) prowadzona jest każdorazowo według miejsca prowadzenia działalności.

Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z właściwością określoną przepisami ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) prowadzą czynności, w odniesieniu do:

żywności niezwierzęcego pochodzenia produkowanej i wprowadzanej do obrotu, przywożonej z państw niebędących członkami Unii Europejskiej oraz wywożonej i powrotnie wwożonej do tych państw;
produktów pochodzenia zwierzęcego wprowadzonych do obrotu;
prawidłowości stosowania zasad systemu HACCP w zakładach objętych nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Natomiast organy Inspekcji Weterynaryjnej sprawują kontrolę urzędową, zgodnie z właściwością określoną przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 121, poz. 842 z późn. zm.), w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego.