Tkanki stałe

1. Cechy charakterystyczne:
- niezdolność do podziałów
- komórki są dużo większe od komórek tkanki twórczej
- mają grubą ścianę komórkową
- Duża wakuola zajmująca prawie całe wnętrze komórki.
- W pełni wykształcone plastydy

2. Podział tkanek stałych:
- tkanki okrywające
- tkanki miękiszowe
- tkanki wzmacniające
- tkanki przewodzące
- tkanki wydzielnicze

3. Tkanka okrywająca
Tworzy ona zewnętrzną powłokę rośliny i chroni ją przed niekorzystnym wpływem środowiska.
Tkankę okrywającą dzielimy na:
a) Pierwotną
Ma ona postać jednowarstwowej skórki, która w częściach nadziemnych rośliny nosi nazwę epidermy, a w korzeniu nazywa się ryzodermą.
Cechy charakterystyczne epidermy
- jest zbudowana z żywych komórek, ściśle do siebie przylegających.
- Komórki są pozbawione chloroplastów.
- zewnętrzna ściana komórkowa jest pogrubiona i pokryta z wierzchu (adkrustowana) warstwą tłuszczowców – Kutyną.
- Kutykula to zewnętrzna warstwa skórki.
- Skórka jest tkanką niejednorodną – występują w jej obrębie różne struktury :
* aparaty szparkowe * różne rodzaje włosków * kolce * włośniki
b) wtórną – korek
Występuje w starszych organach roślinnych i zastępuje on skórkę.
Cechy charakterystyczne korka
- komórki martwe ściśle do siebie przylegają
- gruba ściana komórkowa
- obecność suberyny w ścianie komórkowej
- utrata większości organelli komórkowych
- Nie przepuszcza gazów i pary wodnej. Stanowi izolację termiczną.
- Wymiana gazowa zachodzi w specjalnych miejscach zwanych Przetchlinkami. Komórki nie przylegają tam ściśle do siebie.
- korek jest wytworem Fellogenu – miazgi korkotwórczej. Fellogen może odkładać się do środka komórki tworząc miazgę miękiszową – fellodermę

Struktury skórki
Aparat szparkowy – Służy do wymiany gazowej i transpiracji (wypierania nadmiaru wody). Składa się z dwóch komórek szparkowych zawierających chloroplasty. W komórkach uwodnionych między komórkami szparkowymi tworzy się przejście – aparat jest otwarty. W przypadku odwodnienia przejście się zamyka. Aparat szparkowy występuje na spodzie liści.
Włoski – spełniają u roślin różnorodne funkcje:
* włoski parzące – funkcje obronne
* włoski kutnerowe – tworzą filcową powłokę na liściach i łodygach – kutner, która chroni roślinę przed nadmiernym nasłonecznieniem i zmianami temperatury.
* włoski czepne – posiadają haczyki umożliwiające przyczepić się roślinie do podłoża.
* włoski gruczołowe – produkują olejki zapachowe lub enzymy trawienne.
* kolce (skórka + tkanka miękiszowa) – funkcje obronne.
Włośniki – tworzone przez skórkę korzenia (ryzo dermę). Ich rolą jest zwiększanie powierzchni przez która korzeń pobiera wodę i sole mineralne.

4. Tkanka miękiszowa

Stanowi podstawowy rodzaj tkanki budującej wnętrze rośliny.
- komórki są zazwyczaj duże, mają duże wakuole.
- Posiadają cienką ścianę komórkową.
- pomiędzy komórkami występują przestwory komórkowe
Rodzaje tkanek miękiszowych
a) Miękisz zasadniczy – podstawowa postać miękiszu
b) Miękisz asymilacyjny – Tkanka mająca największy udział w fotosyntezie. Przybiera różne formy:
* Miękisz gąbczasty – duże przestwory komórkowe ; Występuje w liściach roślin jednoliściennych i paprotników
* Miękisz palisadowy – zbudowany z komórek cylindrycznych o małych przestworach ; występuje w górnej części liści dwuliściennych i paprotników
* Miękisz wieloramienny – Komórki silnie pofałdowane powierzchnią ; występuje w igłach niektórych nagonasiennych
c) Miękisz spichrzowy – Pozbawiony chloroplastów ; zawiera ziarna materiałów zapasowych (skrobi, tłuszczów lub białek ) ; Występuje w organach spichrzowych np. bulwy ziemniaka, korzeń marchwi, liście kapusty, oraz w mięsistych częściach owoców i w nasionach
d) Miękisz wodonośny –służy do magazynowania wody. Występuje u roślin mających ograniczony Dostęp do wody np. u kaktusów i innych Sukulentów.
e) Miękisz powietrzny – Ma silnie rozwinięty system przestworów tworzących kanały wentylacyjne które przepuszczają gazy ; Występuje u roślin bagiennych i wodnych a także tam, gdzie wymiana gazowa jest utrudniona.

5. Tkanka wzmacniająca
Jest przystosowana do obciążeń mechanicznych.
- komórki mają grube ściany, a ich odpowiednie rozmieszczenie gwarantuje wytrzymałość na czynniki dynamiczne (wiatr) i statyczne (masa liści lub owoców)
-Wyróżniamy dwa rodzaje tkanki wzmacniającej

Kolenchyma
- komórki żywe mające wzmocnienia w narożnikach komórek – kolenchyma kątowa, lub też na powierzchni kolejnych warstw – kolenchyma płatowa.
- Występuje w ogonkach liściowych i częściach młodych łodyg.
- Jest zbudowana z elastycznych komórek
- nie hamuje wzrostu organów
Sklerenchyma
- zbudowana z komórek martwych
- Ściany są inkrustowane ligniną – odkłada się w nich cukier lignina. Są to ściany zdrewniałe.
- Włókna sklerenchyma tyczne – postać wydłużonych włókien.
- Komórki kamienne / sklereidy – graniaste bądź okrągławe. Tworzą łupiny nasion.
- Włókna często znajdują się w starszych łodygach, które zakończyły wzrost.

5. Tkanka przewodząca
służy do transportu substancji w obrębie ciała rośliny.
Bierny mechanizm transportu – Woda, parując z liści tworzy podciśnienie, wyciągając w górę łodygi następne porcje wody bez użycia energii rośliny. Jest to siła ssąca liści.
Transport aktywny – Asymilaty na siłę są przepychane z komórki do komórki przy użyciu energii.

Drewno (ksylem)
Służy do transportu wody. Zbudowane jest z komórek martwych.
Może posiadać Cewki lub naczynia.

Łyko (floem)
Przewodzi produkty fotosyntezy. Jest zbudowane z komórek żywych.
Pierwotną formą były komórki sitowe. Miały one na całej powierzchni pola sitowe.
Zaawansowaną formą komórek łyka są rurki sitowe. Utraciły one jądro, a funkcje tych jąder przejęły komórki przyrurkowe.

Drewno i łyko są komórkami niejednorodnymi.
Zawierają włókna łykowe i drzewne – funkcja wzmacniająca. Miękisz łykowy i drzewny – funkcja okrywająca.

6. Tkanka wydzielnicza

Wydziela określone substancje.
Podział ze względu na lokalizacje
a) powierzchniowe
- Produkują wydzieliny na zewnątrz rośliny. Są to włoski gruczołowe, miodniki wydzielające nektar oraz wypotniki wydzielające wodę w postaci kropli.
b) wewnętrzne
- Odkładają wyprodukowane substancje wewnątrz ciała rośliny. Utworami są : rury mleczne wypełnione sokiem mlecznym, lub kanały żywiczne wypełnione żywicą. Zabezpieczają roślinę przed infekcjami.