20. Znaczenie edukacji matematycznej w procesie indywidualnego rozwoju dziecka, oraz w życiu społecznym.
Matematyka
jest nie tylko konstrukcją formalną, zasobem gotowej wiedzy, której
można się nauczyć. Jest to pewien sposób patrzenia na świat,
środek ułatwiający jego rozumienie. Należy jej uczyć przede
wszystkim jako użytecznego narzędzia, sposób myślenia. Nauczanie
matematyki rozpoczyna się obecnie we wczesnym wieku dziecka,
ponieważ podstawowe pojęcia matematyczne stanowią jądro rozwoju;
tak indywidualnego, jak i społecznego. Warto zauważyć, że
nauczanie matematyki może być postrzegane jako narzędzie zarówno
wspierające rozwój dziecka jak i jako narzędzie do rozwiązywania
krytycznych problemów społeczeństwa globalnego. Znaczenie liczb,
rozumienie przestrzeni, matematyczne ABC i inne fundamentalne
umiejętności i pojęcia matematyczne są istotne dla społecznego i
personalnego wzrostu. W szczególności myślenie przyczynowo-
skutkowe, charakterystyczne dla matematyki, pomaga w prowadzeniu
dialogów i negocjacji. W ten sposób wspiera zachowania etyczne,
rozumienie ludzkich praw i obowiązków. Umiejętność organizowania
i wykorzystania danych jest cenna niemal we wszystkich sferach życia
indywidualnego i społecznego. Poszukiwanie rozwiązań promuje
kreatywność, elastyczność myślenia, rozwija umiejętność
adoptowania się do nowych sytuacji, zaś znajdowanie (wielu)
rozwiązań wspiera rozwój poczucia własnej wartości. Dzieci
powinny uczyć się porozumiewać, wypowiadać i opisywać swoje
pomysły i wątpliwości, mieć prawo do prób i błędów,
współpracować ze sobą. Muszą nauczyć się także wysłuchiwać
innych , a przede wszystkim zdobywać wiedzę samodzielnie, „szukać
własnych dróg do matematyki”. Edukację matematyczną dzieci
należy widzieć szeroko. Musi być połączona z intensywnym
rozwojem myślenia, z kształtowaniem odporności emocjonalnej oraz
ćwiczeniami pewnych umiejętności matematycznych. Najważniejsze
w edukacji matematycznej są osobiste doświadczenia dziecka. Osobiste
doświadczenia dziecka: rozwijają myślenie, hartują dziecięcą
odporność, tworzą pojęcia i doskonalą umiejętności. W trakcie
tych doświadczeń dziecko musi mówić. Nazywanie przedmiotów oraz
wykonywanych czynności sprzyja koncentracji uwagi i pomaga dziecku
dostrzegać to, co ważne. Do uczenia się matematyki konieczna jest
dojrzałość psychiczna. Na
psychiczną dojrzałość składają się następujące elementy:
1.
Odpowiedni poziom operacyjnego rozumowania.
2.
Świadomość w jaki sposób należy poprawnie liczyć przedmioty.
3.
Stosunkowo wysoki poziom odporności emocjonalnej na sytuacje
trudne.
4.
Należyta sprawność manualna, percepcji spostrzegania oraz
koordynacja wzrokowo - ruchowa.
Dlatego
w uczeniu się matematyki bardzo ważna jest odporność emocjonalna,
która wyraża się zdolnością do kierowania swym zachowaniem w
racjonalny sposób, mimo przeżywanych napięć i emocji ujemnych.
Odporność emocjonalną można kształtować, zwłaszcza u dzieci w
trakcie wychowania w naturalny sposób, organizując ćwiczenia
rozwijające zdolność do rozumnego kierowania swym zachowaniem w
sytuacjach trudnych.
Jak
już wcześniej wspomniałam uczenie się matematyki z pewnością
wiąże się z koordynacją wzrokowo - ruchową i sprawnością
manualną, co wymaga bowiem od dzieci, aby dokonały wiele czynności
opartych na spostrzeganiu wzrokowym, sprawności rąk i koordynacji
wzrokowo – ruchowych. Wszystko to sprawia, że uczenie się
matematyki jest ściśle związane z gotowością dzieci do nauki
czytania i pisania. W jednym i w drugim przypadku wymaga się
wysokiego poziomu sprawności percepcyjno motorycznych. Dziecko musi
wykazywać się zdolnością do przeprowadzania percepcyjnych analiz
i syntez wzrokowych. Na tej podstawie dziecko może różnicować, a
następnie identyfikować kształt i położenie cyfr, liter,
natomiast odwzorowywanie i rysowanie związane z zadaniami wymaga
dobrej sprawności manualnej.
Trzeba
pamiętać, że ucząc matematyki wyposażamy dzieci we wzorce i
środki argumentacji, a ich znajomość umożliwi im korzystanie z
nich w razie potrzeby, np. ludzie często dochodzą w dyskusji do
zupełnie różnych wniosków, choć rozumują logicznie, bo wychodzą
z różnych założeń lub z różnych definicji pojęć. Matematyka
uczy zadawania pytań i ich zwięzłego formułowania, rozwija też
intuicję i dociekliwość. Uczy uczniów pokonywania trudności i
wytrwałości. Matematyka uczy
zdolności do
skupienia uwagi przez dłuższy czas, rozwija sprawność manualną
i koordynację wzrokowo - ruchową. Dzieci uczące się matematyki są
wytrwałe, skupione i całą mocą dążą do celu.
Jak
widać matematyka jest bardzo potrzebna zarówno w procesie
indywidualnego rozwoju dziecka jak i w życiu społecznym, dlatego
należy starać się zachęcać dzieci do jej nauki. Należy przy tym
pamiętać, że nauka matematyki wymaga sporego wysiłku ze strony
dziecka, a także fachowej wiedzy i wielkiej cierpliwości ze strony
dorosłych.