Tekst do zadań od 1. do 4.

Historia psa.

U żadnego innego udomowionego zwierzęcia nie znajdziemy takich różnic pomiędzy poszczególnymi osobnikami jak [...] u psa. [...] Ta rozmaitość mogłaby sugerować, że pies miał wielu przodków. Niegdyś, z uwagi na niektóre cechy budowy oraz umaszczenie w kolorze piasku, uważano szakala za przodka azjatyckich odmian charta. Pochodzenie innych ras wyprowadzano od lisa, kojota lub hieny. W starożytności utrzymywano nawet, że pies pochodzi od tygrysa. Dopiero współcześni zoologowie doszli do wniosku, że pies ma tylko jednego przodka – jest nim wilk. [...] Na pewno nie było tak, że całemu psiemu rodowi początek dała jedna wilcza rodzina. W wielu miejscach na świecie, zupełnie niezależnie od siebie, [...] następowało przekształcanie się wilka-drapieżnika w „wilka domowego”, a następnie – w psa domowego. Stopniowe przekształcanie dzikich zwierząt w zwierzęta domowe, dokonywane świadomie w celu pozyskiwania ich mięsa, skór, mleka itp., nosi nazwę udomowienia. W przypadku psa, który spełnia zadania inne niż hodowlane, mówimy o oswojeniu. Trudno dziś powiedzieć, kiedy dokładnie nastąpiło oswojenie psa. Wszystko zaczęło się prawdopodobnie ok. 15 000 lat temu. [...] Wiecznie głodne wilki nie traktowały przyjaźnie myśliwych z epoki kamienia. Byli oni bowiem dla nich groźnymi przeciwnikami w walce o pożywienie. Pomimo to wrogie stosunki między człowiekiem i wilkiem w końcu przekształciły się w stosunki partnerskie z korzyścią dla obu stron. Dzięki temu pies jest dziś najwierniejszym przyjacielem człowieka. Najstarsze szkielety psa domowego znaleziono na północy Iraku. Zwierzęta te żyły tam ok. 14 000 lat temu. Tak więc pies jest najstarszym spośród zwierząt domowych. Udomowienie owcy i kozy rozpoczęło się ok. 8800 r. p.n.e., dopiero później człowiek udomowił krowy, świnie i konie.

Peter Teichmann, Psy, przełożyła Agata Janiszewska Seria Co i jak?, tom 24, Wydawnictwo ATLAS, Wrocław 1995

ZAD. 1. Najwcześniej udomowionymi zwierzętami były:

A. krowy.

B. świnie.

C. psy.

D. konie.

ZAD. 2. Przodkiem psa jest:

A. tygrys. B. lis. C. kojot. D. wilk.

ZAD. 3. Oswojenie psa nastąpiło prawdopodobnie około:

A. 15 000 lat temu.

B. 14 000 lat temu.

C. 8800 lat temu.

D. 1500 lat temu.

ZAD. 4. Stopniowe przekształcanie dzikich zwierząt w zwierzęta domowe w celu pozyskiwania ich mięsa, skór, mleka itp. to:

A. przystosowywanie. B. udomowianie. C. oswajanie. D. przyzwyczajanie.

ZAD. 5. W którym szeregu nazwy ras psów zostały zapisane w kolejności alfabetycznej?

A. bokser, buldog, chart, dog, doberman, jamnik

B. buldog, bokser, chart, doberman, dog, jamnik

C. bokser, buldog, chart, doberman, dog, jamnik

D. bokser, buldog, doberman, chart, dog, jamnik

ZAD.6. Którym programem komputerowym posłużysz się, szukając informacji na temat poszczególnych ras psów?

A. Programem graficznym.

B. Arkuszem kalkulacyjnym.

C. Edytorem tekstu.

D. Przeglądarką internetową.

Tekst do zadań od 7. do 12.

Cerber Rozgniewał się tyran i postanowił tym razem wysłać Heraklesa tam, skąd nie ma powrotu, w ponure podziemia Hadesu. Rozkazał mu przywieść sobie ni mniej, ni więcej tylko samego Cerbera, stróża piekieł. Potwór ten miał trzy paszcze zionące ogniem, smoczy ogon wyrastał mu z ciała, a zamiast sierści miał jadowite węże. Siedział u bram ciemności i pilnował, by żadna dusza nie uciekła z podziemia. [...] Wtedy zwrócił Herakles swe kroki w stronę siedziby ponurego władcy ciemności. Ale na progu pałacu stał sam Hades w zbroi ukutej przez Hefajstosa i bronił mu wstępu. Wtedy rozgniewany bohater chwycił łuk i wnet strzała brzękła o metal pancerza i przebiwszy go, zraniła boga. Osłabły z bólu pan Erebu musiał spełnić żądanie Heraklesa i pozwolił mu zabrać ze sobą trzygłowego stróża piekieł. Ale postawił jeden warunek: by go Herakles pokonał własnymi rękami bez żadnej broni. Zgodził się heros i odłożywszy łuk i maczugę, udał się na polowanie. Złapał straszliwego psa u ujścia bagnistej rzeki Acherontu i nie zważając na jego przeraźliwe szczekanie, uchwycił potwora u nasady trzech łbów i mocno ścisnął za kark. Potem szybko związał Cerbera i zarzucił go sobie na plecy. Zabrawszy broń, [...] szczęśliwie dostał się na ziemię. Gdy strażnik piekieł ujrzał światło słońca, ze strachu podwinął ogon i począł wyć ponuro. Z jego paszcz poczęła się toczyć piana, z której wyrosły trujące kwiaty. Herakles wziął go na sznur i przyprowadził na dwór króla Eurysteusza. Gdy król i dworzanie ujrzeli piekielne straszydło, uciekli na jego widok z obłąkaniem w oczach. Pies zaś, zostawszy sam, zerwał pęta i pognał z powrotem do Tartaru.

Wanda Markowska, Mity Greków i Rzymian.

ZAD. 7. Cerber to

A. trzygłowy pies.

B. jadowity wąż.

C. potworny jaszczur.

D. trzygłowy smok.

ZAD. 8. Z piany toczącej się z paszczy potwora wyrosły

A. trujące zioła.

B. pachnące kwiaty.

C. trujące kwiaty.

D. pachnące zioła.

ZAD. 9. Które określenia charakteryzują Heraklesa?

A. Zwinny, niezdecydowany, mężny.

B. Odważny, nieustraszony, waleczny.

C. Mężny, bojaźliwy, nieustraszony.

D. Bohaterski, dzielny, tchórzliwy.

ZAD. 10. Władcą podziemnego świata był

1. Herakles. B. Hefajstos. C. Hades. D. Hermes.

ZAD. 11. Powyższy tekst jest fragmentem

1. mitu. B. legendy. C. baśni. D. kroniki.

ZAD.12. Którą z wymienionych książek poleciłbyś koledze interesującemu się wierzeniami starożytnych ludzi?

A. Jan Kasprowicz, ,,Bajki, klechdy i baśnie ‘’

B. Jan Parandowski, ,,Mitologia ‘’

C. Artur Oppman,,, Legendy warszawskie’’

D. Tadeusz Słabczyński, ,, Wielcy odkrywcy i podróżnicy’’

Artykuł hasłowy ze słownika języka polskiego do zadania 13.

cerber m IV, DB. –a, Ms. –erze; lm M. –y 1. Cerber blm «mitologiczny pies trzygłowy strzegący bram Hadesu» 2. lm DB. –ów, żart. «srogi, czujny dozorca, człowiek śledzący kogoś, krępujący jego swobodę działania» 3. lm B. –y, szt. «rzeźba, rysunek, malowidło przedstawiające psa Cerbera» (gr.) Skróty: m – rodzaj męski IV – deklinacja lm – liczba mnoga M., D., B., Ms. – mianownik, dopełniacz, biernik, miejscownik blm – bez liczby mnogiej żart. – żartobliwy szt. – sztuka gr. – grecki

ZAD.13. Jakich informacji nie znajdziesz w zamieszczonym w artykule hasłowym wyrazu cerber?

A. Objaśnień różnych znaczeń wyrazu.

B. Wyjaśnienia pochodzenia wyrazu.

C. Informacji o odmianie wyrazu.

D. Przykładów użycia wyrazu

Tekst do zadań od 14. do 18.

Nos

Kiedy smutny wracasz z miasta

Kiedy łamie ci się głos –

Czarny niby czarna pasta

Koło ciebie krąży...

Nos.

Najpierw cicho, najpierw z dala,

Przestrzegając reguł gry,

Jak detektyw Nos ustala,

Skąd się bierze nastrój zły

Potem, gdy już Nos przyczyny

Twojej kwaśnej miny zna,

Wie, że sposób jest jedyny,

Jedna rada... Właśnie ta:

Wspiąć się, jak roślinka pnąca,

Zlizać z twarzy krople łez...

Nagle czujesz: pies cię trąca!

Nosem trąca cię twój pies!

Ryszard Marek Groński

ZAD.14. Z treści wiersza wynika, że pies

A. pojawia się wtedy, kiedy jest niepotrzebny.

B. nie jest w stanie pomóc w trudnych chwilach.

C. może być dobrym lekarstwem na zły nastrój.

D. nie wyczuwa złego nastroju właściciela.

ZAD. 15. Podkreślone w tekście wyrazy to przykłady

A. frazeologizmów.

B. dźwiękonaśladownictwa.

C. uosobień.

D. epitetów.

ZAD16 . Ile porównań znajduje się w wierszu?

A. Trzy. B. Cztery. C. Jedno. D. Sześć.

Zad. 17 . Układowi rymów z drugiej zwrotki wiersza odpowiada następujący zapis literowy:

A. a b c a.

B. a b b a.

C. a a b b.

D. a b a b.

Notka encyklopedyczna do polecenia 18.

Chart – pies używany do polowań. Do grupy chartów zalicza się psy o pewnej jednolitości budowy i cech charakteru. Wszystkie charty mają smukłą sylwetkę oraz długie kończyny. Ich głowa jest wąska, a klatka piersiowa w stosunku do tego typu budowy – bardzo pojemna. To przystosowanie wiąże się z ich funkcjami użytkowymi. Umożliwia im ono szybką pogoń za zwierzyną, podczas której psy posługują się wzrokiem, a nie węchem.

Na podstawie Wikipedii

ZAD. 18. Korzystając z opisu zawartego w notce encyklopedycznej, wskaż ilustrację, na której zamieszczono charta.

A B

C D

7