IGNACY KRASICKI

ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

Data i miejsce urodzenia: 3 lutego 1735, Dubiecko

Data i miejsce śmierci: 14 marca 1801, Berlin, Niemcy

Książki: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki

Rodzeństwo: Karol Krasicki, Marcin Krasicki, Franciszek Ksawery Krasicki, Brygida Krasicka, Antoni Krasicki, Marianna Krasicka

Rodzice: Jan Boży Krasicki, Anna Starzechowska

Kraj działania: Rzeczpospolita Obojga Narodów

Odznaczenia:

• Order Orła Białego

• Order Świętego Stanisława

• Order Orła Czerwonego

Order Orła Białego – najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej, nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli się na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych. Order Orła Białego noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Order nadawany w 1787 roku. Order Orła Białego nadano na rozkaz carycy Katarzyny II wielu Rosjanom. Order wygasł po III rozbiorze. Ponownie został ustanowiony w 1807 jako najwyższe odznaczenie Księstwa Warszawskiego

Order Świętego Stanisława Biskupa Męczennika – Polski order rycerski, ustanowiony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1765 jako order jednoklasowy. Do otrzymania orderu należało m.in. udowodnić szlachectwo. W 1794 zniesiony, ponownie ustanowiony w 1807  w czasach Księstwa Warszawskiego. Odznaczenie było nadawane w: Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Księstwie Warszawskim, Królestwie Polskim. Od 1831 r. włączone zostało do znaków zaszczytnych Cesarstwa Rosyjskiego. Po 1918 r. nie restytuowane przez władze II Rzeczypospolitej. Za jego kontynuatora uważany jest Order Odrodzenia Polski. Współcześnie na świecie istnieje kilka nawiązujących do jego nazwy i tradycji odznak organizacji społecznych i stowarzyszeń.

Order Czerwonego Orła (niem. Der Rote Adlerorden) – cywilne i wojskowe odznaczenie niemieckie, ustanowione przez margrabiego Jerzego Wilhelma von Bayreuth w 1705. W 1792 przejęte przez Królestwo Prus, był drugim najwyższym wśród pruskich orderów. Noszony był na białej wstędze z pomarańczowymi bocznymi paskami.

Ważne wydarzenia:

1795–1801 arcybiskup gnieźnieński

1767–1795 biskup warmiński

BIOGRAFIA

-RODZINA-

Ignacy Błażej Franciszek Krasicki urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem. Dubiecko było ówcześnie niewielkim miasteczkiem mieszczącym się w województwie ruskim, w pobliżu Sanoka. Z aktu chrztu, jaki zachował się w archiwach parafii, wynika, że został ochrzczony w po dwóch dniach przez dominikanina Gabriela Drzewickiego, kapelana na zamku w Dubiecku. Do tchu trzymał go Franciszek Załuski, wojewoda płocki, i jego żona, Teofilia z Wapowskich. Ignacy pochodził ze zubożałej rodziny magnackiej posiadającej tytuł hrabiów Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Spokrewniony z najświetniejszymi rodami Rzeczpospolitej. Był najstarszym synem Jana Krasickiego, kasztelana Chełmskiego i senatora Rzeczpospolitej oraz Anny Starzechowskiej. Rodzice pragnęli, by obrał karierę duchownego, bo tylko tak mógł szybko uzyskać wysokie stanowisko. Jego trzej z czterech braci, także zostali duchownymi. Miał dwie starsze siostry i czterech braci.

-NAUKI-

Pierwsze nauki pobierał w domu swojej matki chrzestnej. W wieku 9 lat rozpoczął edukację w kolegium jezuitów we Lwowie (1743-1750). 1 maja 1751 wstąpił do seminarium duchowego Misjonarzy Świętego Krzyża w Warszawie. Przed 8 lipca 1751 przyjął niższe święcenia duchowne. Krasicki w tym czasie nie prowadził zbyt ascetycznego życia, pobyt w stolicy umożliwił mu bywanie w miejscach spotkań ówczesnych artystów. Regularnie pojawiał się w salonie księżnej marszałkowej Barbary Sanguszkowej, który odwiedzało „najznakomitsze towarzystwo” – bardzo możliwe, że to właśnie tam Krasicki po raz pierwszy spotkał Stanisława Augusta Poniatowskiego.

-KARIERA DUCHOWNA-

W lipcu 1754 po zakończeniu nauki w seminarium Krasicki został kanonikiem kijowskim, a we wrześniu roku 1757 proboszczem przemyskim. Po otrzymaniu święceń kapłańskich (Brzozów 2 II 1759), w sierpniu 1759 roku wyruszył w podróż zagraniczną, by dopełnić w ten sposób swoją edukację. Jako młody ksiądz spędził dwa lata (1759-1761) na studiach w Rzymie. Zamieszkał w Hospicjum polskim przy kościele św. Stanisława, gdzie pełnił funkcję prowizora opiekującego się tamtejszym archiwum.

W 1761 wraca do kraju bogatszy o wiele doświadczeń i znajomości z przedstawicielami najwyższych sfer rzymskich. W 1763 sprawuje funkcję sekretarza prymasa Władysława Łubieńskiego - co było tym bardziej znaczące, że w czasie bezkrólewia prymas sprawował funkcję tzw. interrexa, czyli pełnił niektóre obowiązki monarchy. W tym czasie zaprzyjaźnia się z młodym Poniatowskim – przyszłym królem. Po koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego, zostaja jego królewskim kapelanem.

W grudniu 1764 roku kapituła archidiecezji lwowskiej wybrała Krasickiego kustoszem katedralnym. Został także wybrany na prezydenta Trybunału Małopolskiego z tego względu musiał opuścić Warszawę, najpierw udając się do Lublina, potem do Lwowa. W następnym roku otrzymuje probostwa infułackie w Kodniu oraz probostwo w Mościskach, oraz godność dziekana kolegiaty w Stanisławowie.

W 1765 wraz z Franciszkiem Bohomolcem i przy współpracy króla Krasicki zakłada czasopismo "Monitor" (1765-1767), krytyczne wobec pozostałości kultury czasów saskich. Krasicki był równocześnie współwydawcą i współtwórcą Monitora, w którym początkowo jako redaktor naczelny a później jako autor, zamieszczał wiele swoich artykułów, rozpraw, felietonów.

-BISKUP WAMIŃSKI-

Od panowania Stanisława Augusta rozpoczęła się kariera duchowna Krasickiego. Dzięki poparciu króla w roku 1766 Ignacy Krasicki zostaje biskupem warmińskim, co łączyło się z posiadaniem godności senatora Rzeczpospolitej (miał prawo zasiadać w Senacie Rzeczpospolitej), a także prezydenta Ziem Pruskich. Krasicki otrzymał także tytuł książęcy. Osiadł wówczas w Lidzbarku. Wiele czasu poświęcał pisaniu oraz urządzaniu rezydencji w Lidzbarku Warmińskim – stolicy księstwa Warmińskiego (stworzył tam wytworny dwór).

Biskupstwo warmińskie dawało mu wysokie miejsce w hierarchii społecznej oraz uzasadnione poczucie niezależności. Kapituła przyjęła swego zwierzchnika chłodno w obawie przed zmianami. Równocześnie nasilały się prowokacje i napór Prus zmierzających do zagarnięcia Warmii w ramach rozbioru Polski. Krasicki protestował publicznie przeciw obcej interwencji. Chciał też uchronić Warmię przed wojną domową.

W 1772 roku, w wyniku pierwszego rozbioru Polski, został poddanym króla pruskiego – i z tego względu często bywał na dworze w Berlinie, w Poczdamie oraz Rheinsbergu. W trakcie wyjazdów za granice, utrzymywał jednak ścisły kontakt z krajem. W końcu Krasicki wraca do Warszawy, bo król miał już dla niego nowe zadanie – misję dyplomatyczna, która jednak z nieznanych względów nie doszła do skutku. Po rozbiorze Krasicki został pozbawiony dochodów z dóbr kościelnych, otrzymywał pensję, która jednak nie zaspakajała jego wygórowanych potrzeb, co wpędzało go w ciągłe kłopoty finansowe.

W 1773 Krasicki, lubiący bardzo podróże wybiera się na krótko do Białegostoku, w 1774, jadąc do Małopolski, zatrzymuje się w Warszawie, uczestniczy w obiadach czwartkowych, podczas których prezentował fragmenty Myszeidy. W Warszawie pojawił się jeszcze jesienią 1775.

Rok 1775 to początek wielkiej kariery Krasickiego jako pisarza, od czasu wydania Myszeidos. Pieśni X wciąż powstają nowe dzieła, wśród nich znajdziemy poematy heroikomiczne, powieści, osławione bajki i satyry oraz komedie publikowane pod pseudonimem M. Mowiński. W Warszawie pojawia się od czasu do czasu (kwiecień - lipiec1780; lipiec - listopad 1782; 1789).

ARCYBISKUP GNIEŹNIEŃSKI

W 1795 obejmuje stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego, czego skutkiem była przeprowadzka z rezydencji biskupiej w Lidzbarku Warmińskim do Łowicza i Skierniewic. Od tego czasu przebywa głównie w Skierniewicach i Berlinie, od czasu do czasu również w Łowiczu i Warszawie. Wkrótce potem stanął przed nieprzyjemną koniecznością przetłumaczenia, skomentowania i rozpowszechnienia papieskiego brewe, wzywającego do posłuszeństwa monarchom, piętnującego zaś wszelkie powstania i rewolucje, a także przy okazji filozofię oświecenia.

Przez jakiś czas (1798 –1799) wydawał w Poznaniu czasopismo literacko-moralne pt. „Co tydzień”, gdzie pod pseudonimem X.A.G. publikował własne utwory. Od 1799 zajmował się głownie porządkowanie swojej twórczości do przygotowywanej we współpracy z Franciszkiem Dmochowskim zbiorowej edycji swoich pism. W 1800 przyłożył rękę do powstania Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie.

Pod koniec 1800 roku przebywał na leczeniu w Berlinie, gdzie zmarł 14 marca 1801 roku. Jego ciało zostało pochowane dwa dni później w podziemiach berlińskiego kościoła św. Jadwigi, a 1829 został przeniesiony do Katedry Gnieźnieńskiej.

Za życia był duszą towarzystwa, uczestnikiem obiadów czwartkowych, lubiany przez damy. Mówiono, że był nowomodnym elegantem. Przyjaźnił się z cesarzem Fryderykiem. Ponadto tłumaczył pisma starożytne, głównie Plutarcha.

8 maja 1676 roku Krasicki dostąpił zaszczytu odznaczenia Orderem Św. Stanisława, Orderem Św. Krzyża i Orderem Św. Jana Jerozolimskiego. w 1774 roku został odznaczony Orderem Orła Białego.

***

W 1766r. otrzymał biskupstwo warmińskie wraz z nim godność senatora i jego tytuł książęcy. Osiadł wówczas w Lidzbarku. Po pierwszym rozbiorze Polski często wyjeżdżał do Berlina, utrzymując jednak ścisły kontakt z krajem. Po trzecim rozbiorze Polski został arcybiskupem gnieźnieńskim i przeniósł się do Skierniewic.