PROBLEMY SKÓRNE CERY

TRĄDZIK POSPOLITY.

Trądzik pospolity (acne vulgaris) rozwija się na podłożu tłustej cery. Warstwa rogowa jest zgrubiała, słabo ukrwiona, ma szarożółty kolor. Na skórze widoczne są rozszerzone pory, zaskórniki (potocznie zwane wągrami), grudki, krostki, nacieki zapalne.

Trądzik jest przykrą dolegliwością. Często jest przyczyną kompleksów. Na trądzik cierpi ponad 50% młodzieży. Trądzik pospolity występuje przede wszystkim u osób w okresie dojrzewania, zdarza się jednak także u osób po 20 roku życia. Ostatnio pojawiło się nawet określenie "późny trądzik" ten problem dotyka często kobiety 40-50-letnie.
Trądzik umiejscawia się głównie na twarzy, plecach i klatce piersiowej.

Przyczyny powstawania trądziku pospolitego.

- uwarunkowania genetyczne,

- zmiany hormonalne zachodzące w okresie pokwitania prowadzące do:

• zwiększonej produkcji łoju ze zmniejszoną ilością kwasu linolowego (kwas linolowy odpowiada za regulację procesu rogowacenia naskórka, jego niedobór powoduje zaburzenie złuszczania się naskórka i przerost warstwy rogowej),

• zwiększonego rogowacenia ujść aparatu mieszkowo – łojowego, rozwoju nacieków zapalnych w otoczeniu gruczołów łojowych

- zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy

- zaburzenia ze strony układu trawiennego

- bakterie

Rola hormonów w rozwoju trądziku.

Produkcja łoju przez gruczoły łojowe pozostaje pod kontrolą hormonów. Zasadniczą rolę odgrywają androgeny (np. testosteron). W okresie pokwitania wzrasta ich poziom
i wpływa to na rozrost gruczołów łojowych i na ilość wydzielanego przez nich łoju.

Progesteron ma zbliżone działanie do androgenów, ale w stężeniu fizjologicznym nie wpływa na gruczoły łojowe. Dopiero w bardzo dużych dawkach je pobudza.

Wzmożone wydzielanie estrogenów w okresie cyklu miesięcznego nie wywiera wyraźnego wpływu na wydzielanie gruczołów łojowych, dopiero w dawkach leczniczych, nie fizjologicznych estrogeny obniżają jego wydzielanie.

Czynniki wpływające na przebieg kliniczny trądziku.

- stres – częsta, lecz nie udowodniona przyczyna zaostrzenia objawów,

- okres letni – wysoka temperatura i wilgotność także mogą być przyczyną zaostrzenia objawów,

- dieta - może pogarszać stan skóry (czekolada, kakao, marynaty, przyprawy),

- czynniki hormonalne - jeśli u kobiet występują zaostrzenia objawów trądziku głównie przed miesiączką, przypisuje się to napięciu przedmiesiączkowemu, związanemu ze wzmożoną ilością w tym okresie chlorku sodu i wody w skórze.

1. Charakterystyka objawów trądziku.

• mniej lub bardziej nasilony łojotok,

• zmiany w gruczołach łojowych i ich otoczeniu, czyli:

1. wykwity niezapalne

• zaskórniki otwarte – drobne, ciemne, powstałe na skutek zastoju łoju w porach skóry, są ciemno zabarwione na skutek utleniania się keratyny i łoju oraz nagromadzenia się melaniny,

• zaskórniki zamknięte – drobne, białe, czasem występuje w środkowej części otworek, z którego po wyciśnięciu wydobywa się biała kaszowata treść.

2. wykwity zapalne

• grudki – ograniczone wykwity ustępujące bez pozostawienia blizn,

• krostki – wykwity wypełnione treścią ropną lub jałowe,

• torbiele– powstają w przypadku głębokiego umiejscowienie w skórze grudek i krostek.

2. Odmiany kliniczne trądziku pospolitego.

• trądzik młodzieńczy – zmiany słabo nasilone, może być zaskórnikowy, grudkowy lub zaskórnikowo-grudkowy, występuje głównie na twarzy, plecach, po czym samoistnie ustępuje,

• trądzik skupiony – występują głębokie nacieki i torbiele ropne, czasami zlewają się ze sobą, widoczne są również drobne zaskórniki, gojenie następuje przez nierówne, przerosłe blizny, ta odmiana dotyczy przeważnie mężczyzn, a zmiany obejmują nie tylko twarz, plecy, klatkę piersiową, ale również okolice pach i pachwin oraz pośladki (jeśli trądzik skupiony występuje w miejscach nietypowych to wówczas mamy do czynienia z trądzikiem odwróconym), przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych.

• trądzik ropowiczy – oprócz typowych zmian tworzą się torbiele ropne, gojenie następuje przez bliznowacenie, blizny są nierówne, wciągnięte, bardzo szpecące, przyczyną wystąpienia trądziku ropowiczego jest przede wszystkim nadczynność gruczołów łojowych i skłonność skóry do bliznowacenia.

• trądzik bliznowcowy – tworzą się bliznowce w obrębie wykwitów trądzikowych, ten rodzaj trądziku często towarzyszy trądzikowi skupionemu lub ropowiczemu, może objawiać się tylko na karku, przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych.

• trądzik piorunujący (z objawami ogólnymi) – występuje wyłącznie u młodych mężczyzn, wykwity: głębokie nacieki i duże torbiele ropne, towarzyszą mu objawy ogólne: podwyższona ciepłota ciała, gorączka, bóle stawów, wysokie OB,

• acne excorie – jest wynikiem prób mechanicznego usuwania pojedynczych wykwitów, szczególnie u młodych dziewcząt, nie jest właściwym trądzikiem, nie występują zaskórniki, ale wtórnie zakażone zadrapania przy równoczesnym łojotoku,

• trądzik martwiczy – umiejscawia się na głowie, wykwity grudkowe i krostkowe ulegają martwicy, a mieszki włosowe pełnemu zniszczeniu.

Trądzik objawowy (wywołany).

Jest odmianą trądziku pospolitego, powstaje pod wpływem innych czynników niż te wyżej wymienione. Najczęściej jest spowodowany działaniem określonych bodźców zewnętrznych i ustępuje po ich usunięciu. Dlatego nazywany jest także trądzikiem wywołanym.

Rodzaje trądziku objawowego:

• trądzik zawodowy – wywołany przez chlor, oleje, występuje na twarzy, tułowiu, kończynach,

• trądzik polekowy – wywołany przez leki wydzielające się przez gruczoły łojowe
  i powodujące ich drażnienie (brom, jod, witamina B6, B12, steroidy, barbiturany), wykwity są grudkowe, bez zaskórników, występują głównie na klatce piersiowej,

• trądzik niemowlęcy – wywołany jest przez olejki mineralne do pielęgnacji skóry niemowląt, wykwity są grudkowe i ropne, na ogół bez zaskórników,

• trądzik kosmetyczny – wywołany najczęściej przez kosmetyki, zmiany mają charakter zaskórników i prosaków, powstają na skutek zatkania się ujść gruczołów potowych i łojowych.

Leczenie trądziku pospolitego.

Trądzik jest chorobą przewlekłą, leczenie jest trudne i długie. W dużym stopniu efekty leczenia zależne są od skrupulatnego wypełniania zaleceń lekarskich i współpracy pacjenta z wykwalifikowaną kosmetyczką. Pierwszym etapem leczenia musi być terapia wewnętrzna. Lekarz dermatolog decyduje o sposobie leczenia.

• leczenie miejscowe - z zastosowaniem preparatów z kwasem witaminy A, preparaty z pochodną witaminy A, z nadtlenkiem benzoilu, z antybiotykami,
  z estrogenami,

• leczenie wewnętrzne (ogólne) – antybiotyki, witamina PP, H, z grupy B, C, cynk, izotretinoina (kwas witaminy A),

• leczenie hormonalne – zalecane, gdy stwierdza się zaburzenia wewnątrzwydzielnicze – polega na wyrównaniu stwierdzonych niedoborów hormonalnych szczególnie w trądziku dorosłych kobiet poprzez stosowanie środków antykoncepcyjnych zawierających estrogeny,

• dieta jako uzupełnienie leczenia, gdyż zawartość tłuszczów w pożywieniu wpływa w pewnym stopniu na ilość lipidów na powierzchni skóry. Zalecana jest dieta bogata w białko i witaminy, a uboga w tłuszcze i węglowodany. Przeciwwskazane są ostre i słone potrawy, przyprawy, alkohol, czekolada, kakao, mocna kawa i herbata.

Pielęgnacja cery trądzikowej.

Zasady pielęgnacji cery trądzikowej:

• dokładne oczyszczanie skóry twarzy minimum 2 razy dziennie żelami lub mydłami przeciwbakteryjnymi (z zawartością siarki, cytryny, szałwi, itd.)
  o odczynie kwaśnym lub neutralnym, który hamuje rozwój flory bakteryjnej
  i zapobiega podrażnieniom; unikanie mydła zasadowego,

• stosowanie do przemywania twarzy toników i płynów, które usuwają resztki środków oczyszczających, poprawiają kwasowość skóry, ściągają pory, działają łagodząco; zalecane są produkty z kwasami owocowymi, ekstraktami z oczaru wirginijskiego, tymianku, dziurawca, szałwi, siarką, kwasem salicylowym, alkoholem (10-15%),

• stosowanie preparatów do pielęgnacji cery trądzikowej, które powinny mieć postać żelu lub lekkiej emulsji, łatwo się wchłaniać, nie zawierać komedogennych (zaskórnikotwórczych) ciał tłuszczowych, mieć właściwości nawilżające, kojące, bakteriobójcze,

• stosowanie kremów ze składnikami o działaniu ściągającym, antyseptycznym, matującym – kaolin, talk, skrobia, związki cynku, witamina A,E,B₆, kwas salicylowy, kwasy owocowe,

• w przypadku trądziku zaskórnikowego, bez zmian ropnych oraz enzymatycznych, stosowanie peelingów drobnoziarnistych i enzymatycznych,

• stosowanie masek ściągających zawierających sole glinu, wyciągi ziołowe, enzymy, kaolin, ziemię okrzemkową, związki cynku, drożdże, glinki lecznicze, algi,

• stosowanie ziół w postaci naparów, płynów, maseczek, okładów – skrzyp polny, korzeń łopianu, mięta, kora dębu, dziurawiec zwyczajny, fiołek trójbarwny, jałowiec pospolity, krwawnik pospolity, len zwyczajny, nostrzyk żółty, ogórecznik lekarski, rumianek pospolity, szałwia lekarska,

• stosowanie olejków eterycznych w postaci okładów, kąpieli, masaży (polecane są olejki: bergamotowy, cedrowy, cytrynowy, z drzewa herbacianego, eukaliptusowy, geraniowy, jaśminowy, jałowcowy, lawendowy, limetkowy, mandarynkowy, miętowy, z neroli, pomarańczowy, rozmarynowy, sosnowy),

• stosowanie warzyw i owoców w postaci maseczek, naparów z liści, płynów, okładów – ogórek, pomidor, cytryna, dzika róża, jabłko, malina, pomarańcza, poziomka.

• Na dzień należy stosować krem o działaniu matującym i antybakteryjnym, na noc krem antybakteryjny, regulujący pracę gruczołów łojowych.

• Latem należy stosować kremy z filtrami UVA i UVB.

• używanie odpowiednich kosmetyków do wykonywania makijażu przeznaczonego do stosowania przy cerze trądzikowej i tłustej, np.: (Antybakteryjny puder w kremie Eris, Antybakteryjny Make-up Soraya, Podkład Antybakteryjny Manhattan, Korektor antybakteryjny Soraya, Coverstick Clearface Manhattan)

W pielęgnacji cery trądzikowej należy unikać:

• produktów z dużą zawartością alkoholu (powyżej 30%), wody kolońskiej
  i spirytusu salicylowego, które powodują odwodnienie, podrażnienie skóry, co znacznie przyspiesza wytwarzanie wydzieliny łojowej i pogarsza stan skóry,

• preparatów kosmetycznych z dużą zawartością fazy tłuszczowej (powyżej 30% zawartości kremu) składników nasilających powstawanie zaskórników i krost np. olejów mineralnych, wazeliny, wosków i większości olejów roślinnych.

• nadmiernego opalania się.

• Rozdrapywania zaskórników i krostek.

• dotykania bez potrzeby twarzy rękami

• palenia tytoniu.

TRĄDZIK RÓŻOWATY.

1. Przyczyny trądziku różowatego.

• wzmożona czynność gruczołów łojowych (może występować także u osób z suchą cerą) – dotyczy najczęściej kobiet między 35 a 50 rokiem życia,

• zaburzenia hormonalne- występowanie zmian lub ich nasilenie po środkach antykoncepcyjnych, zmienność nasilenia zmian w zależności od fazy cyklu miesiączkowego,

• zaburzenia naczynioruchowe - prowadzące do trwałego rozszerzenia naczyń krwionośnych,

• zakażenia drobnoustrojami o nazwie Demodex folliculorum – są to kolonie
  u ujścia mieszków włosowych,

• miejscowe zakażenia bakteryjne,

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe – np. choroba wrzodowa, zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy.

Obraz kliniczny trądziku różowatego.

• okres rumieniowy - zmiany rumieniowe z przemijającym zaczerwieniem skóry twarzy,

• okres grudkowo-krostkowy - wykwity grudkowe, krostkowe,

• okres przerostowy - przerost tkanki łącznej i gruczołów łojowych w obrębie skóry nosa – guzowatość nosa zwłaszcza u mężczyzn.

Leczenie trądziku różowatego.

Leczenie trądziku różowatego może przebiegać w dwóch obszarach:

• wewnętrzne - zastosowanie antybiotyków, leków przeciwmalarycznych – u osób
  z nadwrażliwością na światło słoneczne, pochodnych kwasu retinowego,

• miejscowe (zewnętrzne) - zastosowanie kremu metronidazolowego oraz kortykosterydów zawarte w aerozolach.

KRYTERIUM	TRĄDZIK POSPOLITY	TRĄDZIK RÓŻOWATY
Typ cery	Występuje na skórze tłustej	Występuje na skórze tłustej lub suchej
Okres występowania	Występuje najczęściej w okresie dojrzewania	Występuje u osób dojrzałych miedzy 30 a 50 rokiem życia
Płeć	Dotyczy obu płci, częściej mężczyzn	Dotyczy obu płci, częściej kobiet
Obszar występowania	Obejmuje skórę twarzy, pleców, klatki piersiowej	Obejmuje tylko skórę twarzy
Typy zmian	Nie występują rumienienie, zaczerwienienie, nie ma siateczki rozszerzonych naczyń krwionośnych	Występuje rumienienie, zaczerwienienie, występują tzw. teleangiektazje
Wpływ słońca	Można wystawić skórę na działanie słońca	Nie można wystawiać skóry na działanie słońca
Używki	Mają negatywne działanie, nasilają zmiany	Mają negatywne działanie, nasilają zmiany
Tabletki antykoncepcyjne	Mają działanie lecznicze, np. Diane 35	Mają wpływ niekorzystny, nasilają objawy

Pielęgnacja cery z trądzikiem różowatym.

• prowadzenie higienicznego trybu życia,

• dieta bogata w warzywa i owoce, które zawierają witaminę C uszczelniającą naczynia krwionośne,

• stosowanie leków wzmacniających naczynia krwionośne zawierających m.in. witaminy z grupy B, rutynę i wyciąg z kasztanowca,

• stosowanie preparatów kosmetycznych z filtrami ochronnymi i ekstraktami roślinnymi (np. kasztanowca, arniki górskiej, owoców cytrusowych i miłorzębu japońskiego),

• spożywanie herbaty ze skrzypu polnego lub stosowanie jej jako kompresu na twarz (inne kompresy, które można stosować to: z kory dębowej i rumianku),

• w przypadku cery suchej stosujemy łagodne środki zmywające, takie jak napary
  z kwiatu chabru, prawoślazu, rumianku oraz żele z chabru, przy cerze tłustej – stosuje się napary z szałwi, rumianku, łopianu oraz maść nagietkową zmieszaną pół na pół z maścią cynkową,

• unikanie palenia tytoniu – nikotyna osłabia elastyczność naczyń krwionośnych,

• unikanie stosowania parówek rozpulchniających, alkoholowych toników, ciepłych maseczek i maseczki miodowej,

• ograniczenie spożywania używek takich jak: kawa, mocna herbata, alkohol, które powodują wzrost ciśnienia, co sprzyja pękaniu naczyń,

• unikanie jedzenia gorących posiłków, zwłaszcza z ostrymi przyprawami, co również sprzyja pękaniu naczyń,

• unikanie nadmiaru słońca, silnego wiatru, dużego mrozu, gwałtownych zmian temperatury,

• ograniczenie wizyt w solarium i saunie,

• stosowanie kąpieli letnich, a nie gorących.

6. Różnice między trądzikiem pospolitym a różowatym.